ANG 991, Guru Granth Sahib ji (hindi punjabi english)


Download SGGS PDF Daily Updates ADVERTISE HERE

Gurbani LangMeanings
ਪੰਜਾਬੀ ਪੰਜਾਬੀ ਅਰਥ
हिंदी हिंदी अर्थ
English Eng meaning
Info (Author / Raag / Bani / Source)

ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥

मारू महला १ ॥

Maaroo mahalaa 1 ||

मारू महला १॥

Maaroo, First Mehl:

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਮੁਲ ਖਰੀਦੀ ਲਾਲਾ ਗੋਲਾ ਮੇਰਾ ਨਾਉ ਸਭਾਗਾ ॥

मुल खरीदी लाला गोला मेरा नाउ सभागा ॥

Mul khareedee laalaa golaa meraa naau sabhaagaa ||

(ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ!) ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਤੇਰਾ ਪ੍ਰੇਮ ਦੇ ਕੇ ਉਸਦੇ ਵੱਟੇ ਵਿਚ ਮੇਰਾ ਆਪਾ-ਭਾਵ ਖ਼ਰੀਦ ਲਿਆ ਹੈ, ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਗ਼ੁਲਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ, ਮੈਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭੀ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਆਖਣ ਲੱਗ ਪਈ ਹੈ ।

मैं मूल्य चुकाकर खरीदा हुआ मालिक का सेवक गुलाम हूँ और मेरा नाम भाग्यवान् पड़ गया है।

I am Your slave, Your bonded servant, and so I am called fortunate.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਗੁਰ ਕੀ ਬਚਨੀ ਹਾਟਿ ਬਿਕਾਨਾ ਜਿਤੁ ਲਾਇਆ ਤਿਤੁ ਲਾਗਾ ॥੧॥

गुर की बचनी हाटि बिकाना जितु लाइआ तितु लागा ॥१॥

Gur kee bachanee haati bikaanaa jitu laaiaa titu laagaa ||1||

ਗੁਰੂ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇ ਇਵਜ਼ ਮੈਂ ਆਪਾ-ਭਾਵ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਜਿਸ ਕੰਮ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਗੁਰੂ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਮੈਂ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ॥੧॥

मैं गुरु के वचन से दुकान पर बिका हुआ हूँ, जिधर मुझे लगाया है, मैं उधर ही लगा हूँ॥ १॥

I sold myself at Your store in exchange for the Guru's Word; whatever You link me to, to that I am linked. ||1||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਤੇਰੇ ਲਾਲੇ ਕਿਆ ਚਤੁਰਾਈ ॥

तेरे लाले किआ चतुराई ॥

Tere laale kiaa chaturaaee ||

(ਪਰ ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ!) ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨੂੰ ਅਜੇ ਪੂਰੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

तेरे सेवक को कोई चतुराई नहीं आती,

What cleverness can Your servant try with You?

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਸਾਹਿਬ ਕਾ ਹੁਕਮੁ ਨ ਕਰਣਾ ਜਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

साहिब का हुकमु न करणा जाई ॥१॥ रहाउ ॥

Saahib kaa hukamu na kara(nn)aa jaaee ||1|| rahaau ||

ਮੈਥੋਂ, ਹੇ ਸਾਹਿਬ! ਤੇਰਾ ਹੁਕਮ ਪੂਰੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸਿਰੇ ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹਦਾ (ਅਕਲ ਤਾਂ ਇਹ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ ਕਿ ਸੇਵਾ ਹੁਕਮ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਕੀਤੀ ਜਾਏ; ਪਰ ਵਾਧਾ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਰਿਹਾ, ਪੂਰੀ ਭੀ ਨਿਬਾਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ) ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

मुझसे मालिक के हुक्म का पालन भी अच्छी तरह नहीं होता॥ १॥ रहाउ॥

O my Lord and Master, I cannot carry out the Hukam of Your Command. ||1|| Pause ||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਮਾ ਲਾਲੀ ਪਿਉ ਲਾਲਾ ਮੇਰਾ ਹਉ ਲਾਲੇ ਕਾ ਜਾਇਆ ॥

मा लाली पिउ लाला मेरा हउ लाले का जाइआ ॥

Maa laalee piu laalaa meraa hau laale kaa jaaiaa ||

(ਗੁਰੂ ਦੀ ਮੇਹਰ ਨਾਲ) ਤੇਰੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਤੁਰਨ ਵਾਲੀ (ਮੇਰੀ ਮੱਤ ਬਣੀ ਉਸ ਮੱਤ) ਮਾਂ (ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸੇਵਕ-ਜੀਵਨ ਵਾਲਾ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ), (ਤੇਰਾ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ ਸੰਤੋਖ) ਮੇਰਾ ਪਿਉ ਬਣਿਆ । ਮੈਨੂੰ (ਮੇਰੇ ਸੇਵਕ-ਸੁਭਾਵ ਨੂੰ) ਸੰਤੋਖ-ਪਿਉ ਤੋਂ ਹੀ ਜਨਮ ਮਿਲਿਆ ।

मेरी माता तेरी दासी है, मेरा पिता भी तेरा दास है और दासों की औलाद हूँ।

My mother is Your slave, and my father is Your slave; I am the child of Your slaves.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਲਾਲੀ ਨਾਚੈ ਲਾਲਾ ਗਾਵੈ ਭਗਤਿ ਕਰਉ ਤੇਰੀ ਰਾਇਆ ॥੨॥

लाली नाचै लाला गावै भगति करउ तेरी राइआ ॥२॥

Laalee naachai laalaa gaavai bhagati karau teree raaiaa ||2||

ਹੁਣ, ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਭਗਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਮੇਰੀ ਮਾਂ (-ਮੱਤ) ਹੁਲਾਰੇ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਮੇਰਾ ਪਿਉ (-ਸੰਤੋਖ) ਉਛਾਲੇ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ॥੨॥

हे मेरे मालिक ! दास-दासी बनकर मेरे माता-पिता तेरी भक्ति में नाचते रहे, और अब मैं भी तेरी ही भक्ति करता हूँ॥ २॥

My slave mother dances, and my slave father sings; I practice devotional worship to You, O my Sovereign Lord. ||2||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਪੀਅਹਿ ਤ ਪਾਣੀ ਆਣੀ ਮੀਰਾ ਖਾਹਿ ਤ ਪੀਸਣ ਜਾਉ ॥

पीअहि त पाणी आणी मीरा खाहि त पीसण जाउ ॥

Peeahi ta paa(nn)ee aa(nn)ee meeraa khaahi ta peesa(nn) jaau ||

(ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੇਰਾ ਹੁਕਮ ਪੂਰੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕਮਾ ਸਕਾਂ, ਪਰ ਜੇ ਤੂੰ ਮੇਹਰ ਕਰੇਂ ਤਾਂ) ਹੇ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ! ਮੈਂ ਤੇਰੇ (ਬੰਦਿਆਂ) ਲਈ ਪੀਣ ਵਾਸਤੇ ਪਾਣੀ ਢੋਵਾਂ, ਤੇਰੇ (ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ) ਖਾਣ ਵਾਸਤੇ ਚੱਕੀ ਪੀਹਾਂ,

हे स्वामी ! यदि तुझे प्यास लगी हो तो मैं तेरे पीने लिए पानी लेकर आऊँ। अगर कुछ खाना हो तो तेरे लिए दाने पीसने के लिए जाऊँ।

If You wish to drink, then I shall get water for You; if You wish to eat, I shall grind the corn for You.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਪਖਾ ਫੇਰੀ ਪੈਰ ਮਲੋਵਾ ਜਪਤ ਰਹਾ ਤੇਰਾ ਨਾਉ ॥੩॥

पखा फेरी पैर मलोवा जपत रहा तेरा नाउ ॥३॥

Pakhaa pheree pair malovaa japat rahaa teraa naau ||3||

ਪੱਖਾ ਫੇਰਾਂ, ਤੇਰੇ (ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ) ਪੈਰ ਘੁੱਟਾਂ, ਤੇ ਸਦਾ ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਜਪਦਾ ਰਹਾਂ ॥੩॥

मैं तुझे पंखा करता रहूँ, तेरे पैर मलता रहूँ और तेरा ही नाम जपता रहूँ॥ ३॥

I wave the fan over You, and wash Your feet, and continue to chant Your Name. ||3||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਲੂਣ ਹਰਾਮੀ ਨਾਨਕੁ ਲਾਲਾ ਬਖਸਿਹਿ ਤੁਧੁ ਵਡਿਆਈ ॥

लूण हरामी नानकु लाला बखसिहि तुधु वडिआई ॥

Loo(nn) haraamee naanaku laalaa bakhasihi tudhu vadiaaee ||

(ਪਰ ਹੇ ਦਇਆ ਦੇ ਮਾਲਕ ਪ੍ਰਭੂ!) ਤੇਰਾ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨਾਨਕ ਤੇਰੀ ਉਤਨੀ ਖ਼ਿਦਮਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਜਿਤਨੀਆਂ ਤੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈਂ (ਤੇਰਾ ਗ਼ੁਲਾਮ) ਤੇਰੀਆਂ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਹੀ ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਖ਼ਿਦਮਤ ਕਰਾਣ ਵਾਸਤੇ ਭੀ ਜੇ ਤੂੰ ਆਪ ਹੀ ਮੇਹਰ ਕਰੇਂ (ਤਾਂ ਮੈਂ ਖ਼ਿਦਮਤ ਕਰ ਸਕਾਂਗਾ, ਇਸ ਵਿਚ ਭੀ) ਤੇਰੀ ਹੀ ਜੈ-ਜੈਕਾਰ ਹੋਵੇਗੀ ।

नानक कहते हैं कि हे मालिक ! इसके बावजूद भी मैं तेरा एहसान-फरामोश सेवक हूँ, यदि तू क्षमादान कर दे तो यह तेरा बड़प्पन है।

I have been untrue to myself, but Nanak is Your slave; please forgive him, by Your glorious greatness.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਆਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਦਇਆਪਤਿ ਦਾਤਾ ਤੁਧੁ ਵਿਣੁ ਮੁਕਤਿ ਨ ਪਾਈ ॥੪॥੬॥

आदि जुगादि दइआपति दाता तुधु विणु मुकति न पाई ॥४॥६॥

Aadi jugaadi daiaapati daataa tudhu vi(nn)u mukati na paaee ||4||6||

ਤੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਜੁਗਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਦਇਆ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈਂ ਦਾਤਾਂ ਦੇਂਦਾ ਆਇਆ ਹੈਂ (ਇਹਨਾਂ ਦਾਤਾਂ ਦੇ ਮੋਹ ਤੋਂ) ਖ਼ਲਾਸੀ ਤੇਰੀ ਸਹੈਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ॥੪॥੬॥

युगों-युगान्तरों से केवल तू ही दयालु दाता है, तेरे बिना मुक्ति नहीं मिल सकती॥ ४॥ ६॥

Since the very beginning of time, and throughout the ages, You have been the merciful and generous Lord. Without You, liberation cannot be attained. ||4||6||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥

मारू महला १ ॥

Maaroo mahalaa 1 ||

मारू महला १॥

Maaroo, First Mehl:

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਕੋਈ ਆਖੈ ਭੂਤਨਾ ਕੋ ਕਹੈ ਬੇਤਾਲਾ ॥

कोई आखै भूतना को कहै बेताला ॥

Koee aakhai bhootanaa ko kahai betaalaa ||

(ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਡੂੰਘੀਆਂ ਸਾਂਝਾਂ ਨਾਹ ਪਾਣ ਕਰ ਕੇ) ਕੋਈ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਨਕ ਤਾਂ ਕੋਈ ਭੂਤ ਹੈ (ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬੰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਤ੍ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ) ਕੋਈ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਨਕ ਕੋਈ ਜਿੰਨ ਹੈ (ਜੋ ਬੰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਪਰੇ ਜੂਹ-ਉਜਾੜ ਵਿਚ ਹੀ ਬਹੁਤਾ ਚਿਰ ਟਿਕਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ) ।

कोई भूत कहता है, तो कोई मुझे बेताल कह देता है और

Some call him a ghost; some say that he is a demon.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਕੋਈ ਆਖੈ ਆਦਮੀ ਨਾਨਕੁ ਵੇਚਾਰਾ ॥੧॥

कोई आखै आदमी नानकु वेचारा ॥१॥

Koee aakhai aadamee naanaku vechaaraa ||1||

ਪਰ ਕੋਈ ਬੰਦਾ ਆਖਦਾ ਹੈ (ਨਹੀਂ) ਨਾਨਕ ਹੈ ਤਾਂ (ਸਾਡੇ ਵਰਗਾ) ਆਦਮੀ (ਹੀ) ਉਂਞ ਹੈ ਆਜਿਜ਼ ਜੇਹਾ ॥੧॥

कोई कहता है कि यह आदमी तो बेचारा नानक ही है॥ १॥

Some call him a mere mortal; O, poor Nanak! ||1||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਭਇਆ ਦਿਵਾਨਾ ਸਾਹ ਕਾ ਨਾਨਕੁ ਬਉਰਾਨਾ ॥

भइआ दिवाना साह का नानकु बउराना ॥

Bhaiaa divaanaa saah kaa naanaku bauraanaa ||

ਮੈਂ ਸ਼ਾਹ-ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਆਸ਼ਿਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ । (ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਦੁਨੀਆ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ) ਨਾਨਕ ਝੱਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ

परन्तु सत्य तो यह है कि बावला नानक तो अपने मालिक का दीवाना हो गया है।

Crazy Nanak has gone insane, after his Lord, the King.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਹਉ ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਜਾਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

हउ हरि बिनु अवरु न जाना ॥१॥ रहाउ ॥

Hau hari binu avaru na jaanaa ||1|| rahaau ||

ਮੈਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਡੂੰਘੀਆਂ ਸਾਂਝਾਂ ਨਹੀਂ ਪਾਂਦਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

में तो ईश्वर के अलावा अन्य किसी को नहीं जानता।॥ १॥ रहाउ॥

I know of none other than the Lord. ||1|| Pause ||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਤਉ ਦੇਵਾਨਾ ਜਾਣੀਐ ਜਾ ਭੈ ਦੇਵਾਨਾ ਹੋਇ ॥

तउ देवाना जाणीऐ जा भै देवाना होइ ॥

Tau devaanaa jaa(nn)eeai jaa bhai devaanaa hoi ||

(ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ) ਉਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਝੱਲਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਡਰ-ਫ਼ਿਕਰਾਂ ਵਲੋਂ ਬੇ-ਪਰਵਾਹ ਜੇਹਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,

वास्तव में उसे ही दीवाना समझना चाहिए, जो परमात्मा की भक्ति-भय में दीवाना हो जाए।

He alone is known to be insane, when he goes insane with the Fear of God.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਏਕੀ ਸਾਹਿਬ ਬਾਹਰਾ ਦੂਜਾ ਅਵਰੁ ਨ ਜਾਣੈ ਕੋਇ ॥੨॥

एकी साहिब बाहरा दूजा अवरु न जाणै कोइ ॥२॥

Ekee saahib baaharaa doojaa avaru na jaa(nn)ai koi ||2||

ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਦਾ (ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਾਮਦ-ਮੁਥਾਜੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ) ॥੨॥

वह परमेश्वर के अतिरिक्त किसी अन्य को न जाने॥ २॥

He recognizes none other than the One Lord and Master. ||2||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਤਉ ਦੇਵਾਨਾ ਜਾਣੀਐ ਜਾ ਏਕਾ ਕਾਰ ਕਮਾਇ ॥

तउ देवाना जाणीऐ जा एका कार कमाइ ॥

Tau devaanaa jaa(nn)eeai jaa ekaa kaar kamaai ||

ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਉਹ ਝੱਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਸਿਰਫ਼ (ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਰਾਜ਼ੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਹੀ) ਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, (ਹਰੇਕ ਕਿਰਤ-ਕਾਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਨੂੰ ਹੀ ਮੁਖ ਮੰਨਦਾ ਹੈ) ।

दीवाना तो उसे ही समझो, जो एक ही काम (प्रमु-भक्ति) करता हो।

He alone is known to be insane, if he works for the One Lord.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਹੁਕਮੁ ਪਛਾਣੈ ਖਸਮ ਕਾ ਦੂਜੀ ਅਵਰ ਸਿਆਣਪ ਕਾਇ ॥੩॥

हुकमु पछाणै खसम का दूजी अवर सिआणप काइ ॥३॥

Hukamu pachhaa(nn)ai khasam kaa doojee avar siaa(nn)ap kaai ||3||

ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ (ਰਜ਼ਾ ਦੇ ਉਲਟ ਤੁਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ) ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚਤੁਰਾਈ ਦਾ ਆਸਰਾ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ ॥੩॥

अपने मालिक के हुक्म को पहचानता हो, अन्य कोई चतुराई न करता हो॥ ३॥

Recognizing the Hukam, the Command of his Lord and Master, what other cleverness is there? ||3||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਤਉ ਦੇਵਾਨਾ ਜਾਣੀਐ ਜਾ ਸਾਹਿਬ ਧਰੇ ਪਿਆਰੁ ॥

तउ देवाना जाणीऐ जा साहिब धरे पिआरु ॥

Tau devaanaa jaa(nn)eeai jaa saahib dhare piaaru ||

ਤਦੋਂ ਉਹ ਮਨੁੱਖ (ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਨਿਗਾਹਾਂ ਵਿਚ) ਝੱਲਾ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਾਲਿਕ-ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਹੀ (ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ) ਟਿਕਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ,

किसी को तभी दीवाना समझना चाहिए, जो मालिक का प्रेम हृदय में धारण करे।

He alone is known to be insane, when he falls in love with his Lord and Master.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਮੰਦਾ ਜਾਣੈ ਆਪ ਕਉ ਅਵਰੁ ਭਲਾ ਸੰਸਾਰੁ ॥੪॥੭॥

मंदा जाणै आप कउ अवरु भला संसारु ॥४॥७॥

Manddaa jaa(nn)ai aap kau avaru bhalaa sanssaaru ||4||7||

ਜਦੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ (ਹੋਰ ਸਭਨਾਂ ਨਾਲੋਂ) ਮਾੜਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਹੋਰ ਜਗਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ॥੪॥੭॥

वह खुद को बुरा समझता हो और संसार को भला मानता हो।॥ ४॥ ७॥

He sees himself as bad, and all the rest of the world as good. ||4||7||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥

मारू महला १ ॥

Maaroo mahalaa 1 ||

मारू महला १॥

Maaroo, First Mehl:

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਇਹੁ ਧਨੁ ਸਰਬ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰਿ ॥

इहु धनु सरब रहिआ भरपूरि ॥

Ihu dhanu sarab rahiaa bharapoori ||

(ਪਰਮਾਤਮਾ ਹਰ ਥਾਂ ਜ਼ੱਰੇ ਜ਼ੱਰੇ ਵਿਚ ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ) ਇਹ ਨਾਮ-ਧਨ (ਭੀ) ਸਭ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, (ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪਿਆਂ ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਹਰ ਥਾਂ ਹੀ ਵੇਖ ਸਕੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾ ਸਕੀਦਾ ਹੈ),

यह नाम रूपी धन सर्वव्यापी है परन्तु

This wealth is all-pervading, permeating all.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਮਨਮੁਖ ਫਿਰਹਿ ਸਿ ਜਾਣਹਿ ਦੂਰਿ ॥੧॥

मनमुख फिरहि सि जाणहि दूरि ॥१॥

Manamukh phirahi si jaa(nn)ahi doori ||1||

ਪਰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਬੰਦੇ (ਮਾਇਆ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ) ਭਟਕਦੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹ ਬੰਦੇ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ-ਧਨ ਨੂੰ) ਕਿਤੇ ਦੂਰ ਦੁਰੇਡੇ ਥਾਂ ਤੇ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ॥੧॥

स्वेच्छाचारी जीव स्थान-स्थान भटकते हुए इसे दूर समझते हैं।॥ १॥

The self-willed manmukh wanders around, thinking that it is far away. ||1||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਸੋ ਧਨੁ ਵਖਰੁ ਨਾਮੁ ਰਿਦੈ ਹਮਾਰੈ ॥

सो धनु वखरु नामु रिदै हमारै ॥

So dhanu vakharu naamu ridai hamaarai ||

ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! (ਮੇਹਰ ਕਰ) ਤੇਰਾ ਇਹ ਨਾਮ-ਧਨ ਇਹ ਨਾਮ-ਵੱਖਰ ਮੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਭੀ ਵੱਸ ਪਏ ।

नाम रूपी धन पदार्थ हमारे हृदय में ही मौजूद है।

That commodity, the wealth of the Naam, is within my heart.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਜਿਸੁ ਤੂ ਦੇਹਿ ਤਿਸੈ ਨਿਸਤਾਰੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

जिसु तू देहि तिसै निसतारै ॥१॥ रहाउ ॥

Jisu too dehi tisai nisataarai ||1|| rahaau ||

ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਤੂੰ ਆਪਣਾ ਨਾਮ-ਧਨ ਨਾਮ-ਵੱਖਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਨਾਮ-ਧਨ (ਮਾਇਆ ਦੀ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ) ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

हे ईश्वर ! यह धन जिसे तू देता है, उसका उद्धार हो जाता है॥ १॥ रहाउ॥

Whoever You bless with it, is emancipated. ||1|| Pause ||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਨ ਇਹੁ ਧਨੁ ਜਲੈ ਨ ਤਸਕਰੁ ਲੈ ਜਾਇ ॥

न इहु धनु जलै न तसकरु लै जाइ ॥

Na ihu dhanu jalai na tasakaru lai jaai ||

(ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾਇਆ ਹੋਇਆ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ) ਇਕ ਐਸਾ ਧਨ ਹੈ ਜੋ ਨਾਹ ਸੜਦਾ ਹੈ ਨਾਹ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਚੋਰ ਚੁਰਾ ਕੇ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

यह धन न तो अग्नि में जलता है और न ही चोर इसे चुरा कर ले जा सकते हैं।

This wealth does not burn; it cannot be stolen by a thief.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਨ ਇਹੁ ਧਨੁ ਡੂਬੈ ਨ ਇਸੁ ਧਨ ਕਉ ਮਿਲੈ ਸਜਾਇ ॥੨॥

न इहु धनु डूबै न इसु धन कउ मिलै सजाइ ॥२॥

Na ihu dhanu doobai na isu dhan kau milai sajaai ||2||

ਇਹ ਧਨ (ਪਾਣੀਆਂ ਹੜ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਭੀ) ਡੁੱਬਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਹ ਹੀ ਇਸ ਧਨ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਦੰਡ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ॥੨॥

न यह धन पानी में डूबता है और न ही इस धन वाले को कोई दण्ड मिलता है।॥ २॥

This wealth does not drown, and its owner is never punished. ||2||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਇਸੁ ਧਨ ਕੀ ਦੇਖਹੁ ਵਡਿਆਈ ॥

इसु धन की देखहु वडिआई ॥

Isu dhan kee dekhahu vadiaaee ||

ਵੇਖੋ, ਇਸ ਧਨ ਦਾ ਵੱਡਾ ਗੁਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ (ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਪਾਸ ਇਹ ਧਨ ਹੈ,

इस नाम-धन की कीर्ति देखो;

Gaze upon the glorious greatness of this wealth,

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਸਹਜੇ ਮਾਤੇ ਅਨਦਿਨੁ ਜਾਈ ॥੩॥

सहजे माते अनदिनु जाई ॥३॥

Sahaje maate anadinu jaaee ||3||

ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ) ਹਰੇਕ ਦਿਹਾੜਾ ਅਡੋਲ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਮਸਤ ਰਿਹਾਂ ਹੀ ਗੁਜ਼ਰਦਾ ਹੈ ॥੩॥

इसके धनी का दिन-रात सहज ही मस्ती में व्यतीत हो जाता है॥ ३॥

And your nights and days will pass, imbued with celestial peace. ||3||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਇਕ ਬਾਤ ਅਨੂਪ ਸੁਨਹੁ ਨਰ ਭਾਈ ॥

इक बात अनूप सुनहु नर भाई ॥

Ik baat anoop sunahu nar bhaaee ||

ਹੇ ਭਾਈ ਜਨੋ! (ਇਸ ਨਾਮ-ਧਨ ਦੀ ਬਾਬਤ) ਇਕ ਹੋਰ ਸੋਹਣੀ ਗੱਲ (ਭੀ) ਸੁਣੋ!

हे जिज्ञासुओ, एक अनूप बात सुनो;

Listen to this incomparably beautiful story, O my brothers, O Siblings of Destiny.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਇਸੁ ਧਨ ਬਿਨੁ ਕਹਹੁ ਕਿਨੈ ਪਰਮ ਗਤਿ ਪਾਈ ॥੪॥

इसु धन बिनु कहहु किनै परम गति पाई ॥४॥

Isu dhan binu kahahu kinai param gati paaee ||4||

(ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ) ਇਸ ਧਨ (ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ) ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ॥੪॥

इस धन के बिना किसने परमगति प्राप्त की है॥ ४॥

Tell me, without this wealth, who has ever obtained the supreme status? ||4||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਭਣਤਿ ਨਾਨਕੁ ਅਕਥ ਕੀ ਕਥਾ ਸੁਣਾਏ ॥

भणति नानकु अकथ की कथा सुणाए ॥

Bha(nn)ati naanaku akath kee kathaa su(nn)aae ||

ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਦੇ ਗੁਣ ਕਿਸੇ ਪਾਸੋਂ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ, ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਤ-ਸਾਲਾਹ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ (ਉਹ ਮਨੁੱਖ) ਸੁਣਾਂਦਾ ਹੈ ।

नानक अकथनीय परमेश्वर की कथा सुनाते हुए कहते हैं कि

Nanak humbly prays, I proclaim the Unspoken Speech of the Lord.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਿਲੈ ਤ ਇਹੁ ਧਨੁ ਪਾਏ ॥੫॥੮॥

सतिगुरु मिलै त इहु धनु पाए ॥५॥८॥

Satiguru milai ta ihu dhanu paae ||5||8||

ਜਦੋਂ (ਕਿਸੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ) ਗੁਰੂ ਮਿਲ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਦੋਂ ਉਹ ਇਹ ਨਾਮ-ਧਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ॥੫॥੮॥

जिसे सतगुरु मिल जाता है, उसे यह धन प्राप्त हो जाता है।॥ ५॥ ८॥

If one meets the True Guru, then this wealth is obtained. ||5||8||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥

मारू महला १ ॥

Maaroo mahalaa 1 ||

मारू महला १॥

Maaroo, First Mehl:

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਸੂਰ ਸਰੁ ਸੋਸਿ ਲੈ ਸੋਮ ਸਰੁ ਪੋਖਿ ਲੈ ਜੁਗਤਿ ਕਰਿ ਮਰਤੁ ਸੁ ਸਨਬੰਧੁ ਕੀਜੈ ॥

सूर सरु सोसि लै सोम सरु पोखि लै जुगति करि मरतु सु सनबंधु कीजै ॥

Soor saru sosi lai som saru pokhi lai jugati kari maratu su sanabanddhu keejai ||

(ਹੇ ਜੋਗੀ!) ਤੂੰ ਤਾਮਸੀ ਸੁਭਾਵ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ (ਇਹ ਹੈ ਸੱਜੀ ਨਾਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਪ੍ਰਾਣ ਉਤਾਰਨੇ), ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੁਭਾਵ ਨੂੰ (ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ) ਤਕੜਾ ਕਰ (ਇਹ ਹੈ ਖੱਬੀ ਨਾਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਪ੍ਰਾਣ ਚੜ੍ਹਾਣੇ) । ਸੁਆਸ ਸੁਆਸ ਨਾਮ ਜਪਣ ਵਾਲਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸੁਚੱਜਾ ਢੰਗ ਬਣਾ (ਇਹ ਹੈ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਨੂੰ ਸੁਖਮਨਾ ਨਾੜੀ ਵਿਚ ਟਿਕਾਣਾ) । (ਬੱਸ! ਹੇ ਜੋਗੀ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜੁੜਨ ਦਾ ਕੋਈ) ਅਜੇਹਾ ਮੇਲ ਮਿਲਾਓ ।

पिंगला नाड़ी को रेचक क्रिया द्वारा सुखा लो, इडा नाड़ी को पूरक क्रिया द्वारा प्राणवायु से भर लो। प्राणायाम की यह युक्ति उपयोग करके सुषुम्ना नाड़ी से संबंध जोड़ लो।

Heat up the sun energy of the right nostril, and cool down the moon energy of the left nostril; practicing this breath-control, bring them into perfect balance.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਮੀਨ ਕੀ ਚਪਲ ਸਿਉ ਜੁਗਤਿ ਮਨੁ ਰਾਖੀਐ ਉਡੈ ਨਹ ਹੰਸੁ ਨਹ ਕੰਧੁ ਛੀਜੈ ॥੧॥

मीन की चपल सिउ जुगति मनु राखीऐ उडै नह हंसु नह कंधु छीजै ॥१॥

Meen kee chapal siu jugati manu raakheeai udai nah hanssu nah kanddhu chheejai ||1||

ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮੱਛੀ ਵਰਗਾ ਚੰਚਲ ਮਨ ਵੱਸ ਵਿਚ ਰੱਖ ਸਕੀਦਾ ਹੈ, ਮਨ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲ ਨਹੀਂ ਦੌੜਦਾ, ਨਾਹ ਹੀ ਸਰੀਰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪੈ ਕੇ ਖ਼ੁਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ॥੧॥

चंचल मछली सरीखी ऐसी युक्ति से यदि मन को स्थिर करके रखा जाए तो फिर यह आत्मा भटकती नहीं और न ही यह शरीर रूपी दीवार ध्वस्त होती है।॥ १॥

In this way, the fickle fish of the mind will be held steady; the swan-soul shall not fly away, and the body-wall will not crumble. ||1||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਮੂੜੇ ਕਾਇਚੇ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾ ॥

मूड़े काइचे भरमि भुला ॥

Moo(rr)e kaaiche bharami bhulaa ||

ਹੇ ਮੂਰਖ! ਤੂੰ (ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਦੇ) ਭੁਲੇਖੇ ਵਿਚ ਪੈ ਕੇ ਕਿਉਂ (ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਸਲੀ ਤੋਂ) ਲਾਂਭੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ?

अरे मूर्ख ! क्यों भ्रम में भटक रहा है ?

You fool, why are you deluded by doubt?

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਨਹ ਚੀਨਿਆ ਪਰਮਾਨੰਦੁ ਬੈਰਾਗੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

नह चीनिआ परमानंदु बैरागी ॥१॥ रहाउ ॥

Nah cheeniaa paramaananddu bairaagee ||1|| rahaau ||

(ਹੇ ਜੋਗੀ!) ਤੂੰ ਜਗਤ ਦੀ ਮਾਇਆ ਵਲੋਂ ਵੈਰਾਗਵਾਨ ਹੋ ਕੇ ਉੱਚੇ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਦੇ ਮਾਲਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤਕ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

तूने परमानंद निर्लिप्त परमेश्वर की पहचान नहीं की॥ १॥ रहाउ॥

You do not remember the detached Lord of supreme bliss. ||1|| Pause ||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991


ਅਜਰ ਗਹੁ ਜਾਰਿ ਲੈ ਅਮਰ ਗਹੁ ਮਾਰਿ ਲੈ ਭ੍ਰਾਤਿ ਤਜਿ ਛੋਡਿ ਤਉ ਅਪਿਉ ਪੀਜੈ ॥

अजर गहु जारि लै अमर गहु मारि लै भ्राति तजि छोडि तउ अपिउ पीजै ॥

Ajar gahu jaari lai amar gahu maari lai bhraati taji chhodi tau apiu peejai ||

(ਹੇ ਜੋਗੀ!) ਜਰਾ-ਰਹਿਤ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਮੇਲ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਰੋਕ ਪਾਣ ਵਾਲੇ ਮੋਹ ਨੂੰ (ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ) ਸਾੜ ਦੇ, ਮੌਤ-ਰਹਿਤ ਹਰੀ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਵਿਘਨ ਪਾਣ ਵਾਲੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰ ਰੱਖ, ਭਟਕਣਾ ਛੱਡ ਦੇ, ਤਦੋਂ ਹੀ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮ-ਰਸ ਪੀ ਸਕੀਦਾ ਹੈ ।

अजर कामादिक विकारों को जला दो, मोह-माया को समाप्त कर दो, भ्रांतियों को छोड़कर नामामृत पान करो।

Seize and burn the unbearable; seize and kill the imperishable; leave behind your doubts, and then, you shall drink in the Nectar.

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991

ਮੀਨ ਕੀ ਚਪਲ ਸਿਉ ਜੁਗਤਿ ਮਨੁ ਰਾਖੀਐ ਉਡੈ ਨਹ ਹੰਸੁ ਨਹ ਕੰਧੁ ਛੀਜੈ ॥੨॥

मीन की चपल सिउ जुगति मनु राखीऐ उडै नह हंसु नह कंधु छीजै ॥२॥

Meen kee chapal siu jugati manu raakheeai udai nah hanssu nah kanddhu chheejai ||2||

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੱਛੀ ਵਰਗਾ ਚੰਚਲ ਮਨ ਕਾਬੂ ਵਿਚ ਰੱਖ ਸਕੀਦਾ ਹੈ, ਮਨ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲ ਦੌੜਨੋਂ ਹਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਰੀਰ ਭੀ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪੈ ਕੇ ਖ਼ੁਆਰ ਹੋਣੋਂ ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ॥੨॥

चंचल मछली सरीखी ऐसी युक्ति से यदि मन को नियंत्रण में किया जाए तो आवागमन छूट जाता है, आत्मा न ही भटकती है और न ही शरीर रूपी दीवार ध्वस्त होती है।२॥

In this way, the fickle fish of the mind will be held steady; the swan-soul shall not fly away, and the body-wall shall not crumble. ||2||

Guru Nanak Dev ji / Raag Maru / / Guru Granth Sahib ji - Ang 991



Download SGGS PDF Daily Updates ADVERTISE HERE