ਕਹੂੰ ਖੇਤ ਮੈ ਖਿੰਗ ਖਤ੍ਰੀ ਨਚਾਵੈਂ ॥

कहूँ खेत मै खिंग खत्री नचावैं ॥

kahoo(n) khet mai khi(n)g khatree nachaavai(n) ||

ਕਹੂੰ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਹਠੀ ਦਾਤ ਚਾਬੈਂ ॥

कहूँ कोप कै कै हठी दात चाबैं ॥

kahoo(n) kop kai kai haThee dhaat chaabai(n) ||

ਕਿਤੇ ਮੂੰਛ ਐਂਠੈ ਕਿਤੇ ਪਾਗ ਦਾਬੈਂ ॥੧੬੮॥

किते मूँछ ऐंठै किते पाग दाबैं ॥१६८॥

kite moo(n)chh aai(n)Thai kite paag dhaabai(n) ||168||

ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਗਾਜੇ ਜਬੈ ਛਤ੍ਰਧਾਰੀ ॥

दुहूँ ओर गाजे जबै छत्रधारी ॥

dhuhoo(n) or gaaje jabai chhatradhaaree ||

ਮਚੋ ਲੋਹ ਗਾੜੋ ਪਰੀ ਮਾਰਿ ਭਾਰੀ ॥

मचो लोह गाड़ो परी मारि भारी ॥

macho loh gaaRo paree maar bhaaree ||

ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੈ ਬੀਰ ਬਾਜੀ ਉਚਕੈ ॥

महा कोप कै बीर बाजी उचकै ॥

mahaa kop kai beer baajee uchakai ||

ਲਗੇ ਦੇਹ ਮੋ ਘਾਇ ਗਾੜੇ ਭਭਕੈ ॥੧੬੯॥

लगे देह मो घाइ गाड़े भभकै ॥१६९॥

lage dheh mo ghai gaaRe bhabhakai ||169||

ਕਹੂੰ ਕੁੰਡਲਾਕਾਰ ਮੁੰਡੈ ਬਿਰਾਜੈ ॥

कहूँ कुँडलाकार मुँडै बिराजै ॥

kahoo(n) ku(n)ddalaakaar mu(n)ddai biraajai ||

ਲਖੇ ਮੁੰਡ ਮਾਲਾਹੁ ਕੇ ਮੁੰਡ ਲਾਜੈ ॥

लखे मुँड मालाहु के मुँड लाजै ॥

lakhe mu(n)dd maalaahu ke mu(n)dd laajai ||

ਕਹੂੰ ਘੂੰਮ ਘੂਮੈ ਪਰੇ ਬੀਰ ਭਾਰੀ ॥

कहूँ घूँम घूमै परे बीर भारी ॥

kahoo(n) ghoo(n)m ghoomai pare beer bhaaree ||

ਮਨੋ ਸਿਧ੍ਰਯ ਬੈਠੇ ਲਗੇ ਜੋਗ ਤਾਰੀ ॥੧੭੦॥

मनो सिध्रय बैठे लगे जोग तारी ॥१७०॥

mano sidhray baiThe lage jog taaree ||170||

ਤਹਾ ਸ੍ਰੋਨ ਕੀ ਕੂਲ ਘਾਰੀ ਬਿਰਾਜੈ ॥

तहा स्रोन की कूल घारी बिराजै ॥

tahaa sron kee kool ghaaree biraajai ||

ਲਖੈ ਅਸਟ ਨਦ੍ਰਯਾਨ ਕੋ ਦ੍ਰਪ ਭਾਜੈ ॥

लखै असट नद्रयान को द्रप भाजै ॥

lakhai asaT nadhrayaan ko dhrap bhaajai ||

ਤਹਾ ਬ੍ਰਿੰਦ ਬਾਜੀ ਬਹੇ ਨਕ੍ਰ ਜੈਸੇ ॥

तहा बृंद बाजी बहे नक्र जैसे ॥

tahaa bira(n)dh baajee bahe nakr jaise ||

ਲਸੈ ਮਤ ਦੰਤੀ ਮਹਾ ਸੈਲ ਕੈਸੇ ॥੧੭੧॥

लसै मत दंती महा सैल कैसे ॥१७१॥

lasai mat dha(n)tee mahaa sail kaise ||171||

ਧੁਜਾ ਬ੍ਰਿਛ ਤਾ ਮੋ ਬਹੇ ਜਾਤ ਐਸੇ ॥

धुजा बृछ ता मो बहे जात ऐसे ॥

dhujaa birachh taa mo bahe jaat aaise ||

ਲਸੈ ਡੰਡ ਪਤ੍ਰੀ ਬਿਨਾ ਪਤ੍ਰ ਜੈਸੇ ॥

लसै डंड पत्री बिना पत्र जैसे ॥

lasai dda(n)dd patree binaa patr jaise ||

ਕਹੂੰ ਛਤ੍ਰ ਤਾ ਮੋ ਬਹੇ ਜਾਤ ਕਾਟੇ ॥

कहूँ छत्र ता मो बहे जात काटे ॥

kahoo(n) chhatr taa mo bahe jaat kaaTe ||

ਮਨੋ ਫੇਨ ਸੇ ਬਾਰਿ ਮੈ ਬਸਤ੍ਰ ਫਾਟੇ ॥੧੭੨॥

मनो फेन से बारि मै बसत्र फाटे ॥१७२॥

mano fen se baar mai basatr faaTe ||172||

ਕਹੂੰ ਬਾਹ ਕਾਟੀ ਬਹੇ ਜਾਤ ਐਸੇ ॥

कहूँ बाह काटी बहे जात ऐसे ॥

kahoo(n) baeh kaaTee bahe jaat aaise ||

ਮਨੋ ਪੰਚ ਬਕ੍ਰਤਾਨ ਕੇ ਨਾਗ ਜੈਸੇ ॥

मनो पंच बक्रतान के नाग जैसे ॥

mano pa(n)ch bakrataan ke naag jaise ||

ਚੜੇ ਬੀਰ ਬਾਜੀ ਬਹੇ ਜਾਤ ਮਾਰੇ ॥

चड़े बीर बाजी बहे जात मारे ॥

chaRe beer baajee bahe jaat maare ||

ਸਨਾਹੀਨ ਕੇ ਸ੍ਵਾਰ ਪਾਰੈ ਪਧਾਰੇ ॥੧੭੩॥

सनाहीन के स्वार पारै पधारे ॥१७३॥

sanaaheen ke savaiaar paarai padhaare ||173||

ਕਹੂੰ ਖੋਲ ਖੰਡੇ ਬਹੇ ਜਾਤ ਮਾਰੇ ॥

कहूँ खोल खंडे बहे जात मारे ॥

kahoo(n) khol kha(n)dde bahe jaat maare ||

ਮਨੋ ਏਕਠੇ ਕਛ ਮਛ ਹ੍ਵੈ ਪਧਾਰੇ ॥

मनो एकठे कछ मछ ह्वै पधारे ॥

mano ekaThe kachh machh havai padhaare ||

ਤਹਾ ਪਾਗ ਛੂਟੇ ਬਹੇ ਜਾਤ ਐਸੇ ॥

तहा पाग छूटे बहे जात ऐसे ॥

tahaa paag chhooTe bahe jaat aaise ||

ਮਨੋ ਤੀਸ ਬ੍ਰਯਾਮਾਨ ਕੇ ਨਾਗ ਜੈਸੇ ॥੧੭੪॥

मनो तीस ब्रयामान के नाग जैसे ॥१७४॥

mano tees brayaamaan ke naag jaise ||174||

ਝਖੀ ਝੁੰਡ ਜਾ ਮੈ ਕਟਾਰੀ ਬਿਰਾਜੈ ॥

झखी झुँड जा मै कटारी बिराजै ॥

jhakhee jhu(n)dd jaa mai kaTaaree biraajai ||

ਲਖੇ ਖਿੰਗ ਬਾਕੇ ਬਲੀ ਨਾਗ ਲਾਜੈ ॥

लखे खिंग बाके बली नाग लाजै ॥

lakhe khi(n)g baake balee naag laajai ||

ਕਹੂੰ ਚਰਮ ਕਾਟੇ ਗਿਰੇ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰੈ ॥

कहूँ चरम काटे गिरे ससत्र असत्रै ॥

kahoo(n) charam kaaTe gire sasatr asatrai ||

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬਾਜੀ ਬਹੇ ਜਾਤ ਬਸਤ੍ਰੈ ॥੧੭੫॥

कहूँ बीर बाजी बहे जात बसत्रै ॥१७५॥

kahoo(n) beer baajee bahe jaat basatrai ||175||

ਹਲਾਚਾਲ ਕੈ ਕੈ ਹਠੀ ਦੈਤ ਢੂਕੇ ॥

हलाचाल कै कै हठी दैत ढूके ॥

halaachaal kai kai haThee dhait ddooke ||

ਚਹੂੰ ਓਰ ਗਾਜੇ ਮਹਾ ਕਾਲ ਜੂ ਕੇ ॥

चहूँ ओर गाजे महा काल जू के ॥

chahoo(n) or gaaje mahaa kaal joo ke ||

ਕਿਤੇ ਕੋਪ ਕੈ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰੈ ਚਲਾਵੈ ॥

किते कोप कै ससत्र असत्रै चलावै ॥

kite kop kai sasatr asatrai chalaavai ||

ਕਿਤੇ ਸੰਖ ਔ ਭੀਮ ਭੇਰੀ ਬਜਾਵੈ ॥੧੭੬॥

किते संख औ भीम भेरी बजावै ॥१७६॥

kite sa(n)kh aau bheem bheree bajaavai ||176||

ਮਹਾ ਫੂਲਿ ਫੀਲੀ ਨਗਾਰੇ ਬਜੈ ਕੈ ॥

महा फूलि फीली नगारे बजै कै ॥

mahaa fool feelee nagaare bajai kai ||

ਚਲੇ ਦੁੰਦਭੀ ਤਾਜਿਯੌ ਕੇ ਸੁਨੈ ਕੈ ॥

चले दुँदभी ताजियौ के सुनै कै ॥

chale dhu(n)dhabhee taajiyau ke sunai kai ||

ਮਚੇ ਕੋਪ ਕੈ ਸੁ ਉਸਟੀ ਦਮਾਮੇ ॥

मचे कोप कै सु उसटी दमामे ॥

mache kop kai su usaTee dhamaame ||

ਮਨੋ ਬਾਜ ਟੁਟੇ ਲਖੇ ਲਾਲ ਤਾਮੇ ॥੧੭੭॥

मनो बाज टुटे लखे लाल तामे ॥१७७॥

mano baaj TuTe lakhe laal taame ||177||

ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਬਾਕੇ ਧਰੇ ਲਾਲ ਬਾਨੇ ॥

किते बीर बाके धरे लाल बाने ॥

kite beer baake dhare laal baane ||

ਕਿਤੇ ਸ੍ਯਾਮ ਔ ਸੇਤ ਕੀਨੇ ਨਿਸਾਨੇ ॥

किते स्याम औ सेत कीने निसाने ॥

kite sayaam aau set keene nisaane ||

ਕਿਤੇ ਹਰਤਿ ਯੌ ਪੀਤ ਬਾਨੇ ਸੁਹਾਏ ॥

किते हरति यौ पीत बाने सुहाए ॥

kite harat yau peet baane suhaae ||

ਹਠੀ ਚੁੰਗ ਬਾਧੇ ਚਲੇ ਖੇਤ ਆਏ ॥੧੭੮॥

हठी चुँग बाधे चले खेत आए ॥१७८॥

haThee chu(n)g baadhe chale khet aae ||178||

ਕਿਤੇ ਢਾਲ ਢਾਪੈ ਕਿਤੇ ਚੋਟ ਓਟੈ ॥

किते ढाल ढापै किते चोट ओटै ॥

kite ddaal ddaapai kite choT oTai ||

ਸਭੈ ਆਨਿ ਜੂਝੈ ਭਜੈ ਕੋਟ ਕੋਟੈ ॥

सभै आनि जूझै भजै कोट कोटै ॥

sabhai aan joojhai bhajai koT koTai ||

ਕਿਤੇ ਸੂਲ ਔ ਸੈਹਥੀ ਖਿੰਗ ਖੇਲੈ ॥

किते सूल औ सैहथी खिंग खेलै ॥

kite sool aau saihathee khi(n)g khelai ||

ਕਿਤੇ ਪਾਸ ਔ ਪਰਸ ਲੈ ਪਾਵ ਪੇਲੈ ॥੧੭੯॥

किते पास औ परस लै पाव पेलै ॥१७९॥

kite paas aau paras lai paav pelai ||179||

ਕਿਤੇ ਪਾਖਰੈ ਡਾਰਿ ਕੈ ਤਾਜਿਯੌ ਪੈ ॥

किते पाखरै डारि कै ताजियौ पै ॥

kite paakharai ddaar kai taajiyau pai ||

ਚੜੈ ਚਾਰੁ ਜਾਮੈ ਕਿਤੇ ਬਾਜਿਯੌ ਪੈ ॥

चड़ै चारु जामै किते बाजियौ पै ॥

chaRai chaar jaamai kite baajiyau pai ||

ਕਿਤੇ ਮਦ ਦੰਤੀਨਿਯੌ ਪੈ ਬਿਰਾਜੈ ॥

किते मद दंतीनियौ पै बिराजै ॥

kite madh dha(n)teeniyau pai biraajai ||

ਮਨੋ ਬਾਰਣੇਸੇ ਚੜੇ ਇੰਦ੍ਰ ਲਾਜੈ ॥੧੮੦॥

मनो बारणेसे चड़े इंद्र लाजै ॥१८०॥

mano baaranese chaRe i(n)dhr laajai ||180||

ਕਿਤੇ ਖਚਰਾਰੋਹ ਬੈਰੀ ਬਿਰਾਜੈ ॥

किते खचरारोह बैरी बिराजै ॥

kite khacharaaroh bairee biraajai ||

ਕਿਤੇ ਗਰਧਭੈ ਪੈ ਚੜੇ ਸੂਰ ਗਾਜੈ ॥

किते गरधभै पै चड़े सूर गाजै ॥

kite garadhabhai pai chaRe soor gaajai ||

ਕਿਤੇ ਦਾਨਵੌ ਪੈ ਚੜੇ ਦੈਤ ਭਾਰੇ ॥

किते दानवौ पै चड़े दैत भारे ॥

kite dhaanavau pai chaRe dhait bhaare ||

ਚਹੂੰ ਓਰ ਗਾਜੇ ਸੁ ਦੈ ਕੈ ਨਗਾਰੇ ॥੧੮੧॥

चहूँ ओर गाजे सु दै कै नगारे ॥१८१॥

chahoo(n) or gaaje su dhai kai nagaare ||181||

ਕਿਤੇ ਮਹਿਖੀ ਪੈ ਚੜੇ ਦੈਤ ਢੂਕੇ ॥

किते महिखी पै चड़े दैत ढूके ॥

kite mahikhee pai chaRe dhait ddooke ||

ਕਿਤੇ ਸੂਕਰਾ ਸ੍ਵਾਰ ਹ੍ਵੈ ਆਨਿ ਝੂਕੇ ॥

किते सूकरा स्वार ह्वै आनि झूके ॥

kite sookaraa savaiaar havai aan jhooke ||

ਕਿਤੇ ਦਾਨਵੋ ਪੈ ਚੜੇ ਦੈਤ ਭਾਰੇ ॥

किते दानवो पै चड़े दैत भारे ॥

kite dhaanavo pai chaRe dhait bhaare ||

ਚਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਮਾਰ ਮਾਰੈ ਪੁਕਾਰੈ ॥੧੮੨॥

चहूँ ओर ते मार मारै पुकारै ॥१८२॥

chahoo(n) or te maar maarai pukaarai ||182||

ਕਿਤੇ ਸਰਪ ਅਸਵਾਰ ਹੈ ਕੈ ਸਿਧਾਏ ॥

किते सरप असवार है कै सिधाए ॥

kite sarap asavaar hai kai sidhaae ||

ਕਿਤੇ ਸ੍ਵਾਰ ਬਘ੍ਰਯਾਰ ਹ੍ਵੈ ਦੁਸਟ ਆਏ ॥

किते स्वार बघ्रयार ह्वै दुसट आए ॥

kite savaiaar baghrayaar havai dhusaT aae ||

ਕਿਤੇ ਚੀਤਿਯੌ ਪੈ ਚੜੇ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ॥

किते चीतियौ पै चड़े कोप कै कै ॥

kite cheetiyau pai chaRe kop kai kai ||

ਕਿਤੇ ਚੀਤਰੋ ਪੈ ਚੜੇ ਤੇਜ ਤੈ ਕੈ ॥੧੮੩॥

किते चीतरो पै चड़े तेज तै कै ॥१८३॥

kite cheetaro pai chaRe tej tai kai ||183||

ਕਿਤੇ ਚਾਕਚੁੰਧ੍ਰ ਚੜੇ ਕਾਕ ਬਾਹੀ ॥

किते चाकचुँध्र चड़े काक बाही ॥

kite chaakachu(n)dhr chaRe kaak baahee ||

ਅਠੂਹਾਨ ਕੌ ਸ੍ਵਾਰ ਕੇਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ॥

अठूहान कौ स्वार केते सिपाही ॥

aThoohaan kau savaiaar kete sipaahee ||

ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਬਾਨੀ ਚੜੇ ਬ੍ਰਿਧ ਗਿਧੈ ॥

किते बीर बानी चड़े बृध गिधै ॥

kite beer baanee chaRe biradh gidhai ||

ਮਨੋ ਧ੍ਯਾਨ ਲਾਗੇ ਲਸੈ ਸੁਧ ਸਿਧੈ ॥੧੮੪॥

मनो ध्यान लागे लसै सुध सिधै ॥१८४॥

mano dhayaan laage lasai sudh sidhai ||184||

ਹਠੀ ਬਧਿ ਗੋਪਾ ਗੁਲਿਤ੍ਰਾਨ ਬਾਕੇ ॥

हठी बधि गोपा गुलित्रान बाके ॥

haThee badh gopaa gulitraan baake ||

ਬਰਜੀਲੇ ਕਟੀਲੇ ਹਠੀਲੇ ਨਿਸਾਕੇ ॥

बरजीले कटीले हठीले निसाके ॥

barajeele kaTeele haTheele nisaake ||

ਮਹਾ ਜੁਧ ਮਾਲੀ ਭਰੇ ਕੋਪ ਭਾਰੇ ॥

महा जुध माली भरे कोप भारे ॥

mahaa judh maalee bhare kop bhaare ||

ਚਹੂੰ ਓਰ ਤੈ ਅਭ੍ਰ ਜ੍ਯੋ ਚੀਤਕਾਰੇ ॥੧੮੫॥

चहूँ ओर तै अभ्र ज्यो चीतकारे ॥१८५॥

chahoo(n) or tai abhr jayo cheetakaare ||185||

ਬਡੇ ਦਾਤ ਕਾਢੇ ਚਲੇ ਕੋਪਿ ਭਾਰੇ ॥

बडे दात काढे चले कोपि भारे ॥

badde dhaat kaadde chale kop bhaare ||

ਲਹੇ ਹਾਥ ਮੈ ਪਬ ਪਤ੍ਰੀ ਉਪਾਰੇ ॥

लहे हाथ मै पब पत्री उपारे ॥

lahe haath mai pab patree upaare ||

ਕਿਤੇ ਸੂਲ ਸੈਥੀ ਸੂਆ ਹਾਥ ਲੀਨੇ ॥

किते सूल सैथी सूआ हाथ लीने ॥

kite sool saithee sooaa haath leene ||

ਮੰਡੇ ਆਨਿ ਮਾਰੂ ਮਹਾ ਰੋਸ ਕੀਨੇ ॥੧੮੬॥

मंडे आनि मारू महा रोस कीने ॥१८६॥

ma(n)dde aan maaroo mahaa ros keene ||186||

ਹਠੀ ਹਾਕ ਹਾਕੈ ਉਠਾਵੈ ਤੁਰੰਗੈ ॥

हठी हाक हाकै उठावै तुरंगै ॥

haThee haak haakai uThaavai tura(n)gai ||

ਮਹਾ ਬੀਰ ਬਾਕੇ ਜਗੇ ਜੋਰ ਜੰਗੈ ॥

महा बीर बाके जगे जोर जंगै ॥

mahaa beer baake jage jor ja(n)gai ||

ਸੂਆ ਸਾਗ ਲੀਨੇ ਅਤਿ ਅਤ੍ਰੀ ਧਰਤ੍ਰੀ ॥

सूआ साग लीने अति अत्री धरत्री ॥

sooaa saag leene at atree dharatree ||

ਮਚੇ ਆਨਿ ਕੈ ਕੈ ਛਕੇ ਛੋਭ ਛਤ੍ਰੀ ॥੧੮੭॥

मचे आनि कै कै छके छोभ छत्री ॥१८७॥

mache aan kai kai chhake chhobh chhatree ||187||

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬੀਰੈ ਲਰੈ ਸਸਤ੍ਰਧਾਰੀ ॥

कहूँ बीर बीरै लरै ससत्रधारी ॥

kahoo(n) beer beerai larai sasatradhaaree ||

ਮਨੋ ਕਾਛ ਕਾਛੇ ਨਚੈ ਨ੍ਰਿਤਕਾਰੀ ॥

मनो काछ काछे नचै नृतकारी ॥

mano kaachh kaachhe nachai niratakaaree ||

ਕਹੂੰ ਸੂਰ ਸਾਗੈ ਪੁਐ ਭਾਤਿ ਐਸੇ ॥

कहूँ सूर सागै पुऐ भाति ऐसे ॥

kahoo(n) soor saagai puaai bhaat aaise ||

ਚੜੈ ਬਾਸ ਬਾਜੀਗਰੈ ਜ੍ਵਾਨ ਜੈਸੇ ॥੧੮੮॥

चड़ै बास बाजीगरै ज्वान जैसे ॥१८८॥

chaRai baas baajeegarai javaiaan jaise ||188||

ਕਹੂੰ ਅੰਗ ਭੰਗੈ ਗਿਰੇ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰੈ ॥

कहूँ अंग भंगै गिरे ससत्र असत्रै ॥

kahoo(n) a(n)g bha(n)gai gire sasatr asatrai ||

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬਾਜੀਨ ਕੇ ਬਰਮ ਬਸਤ੍ਰੈ ॥

कहूँ बीर बाजीन के बरम बसत्रै ॥

kahoo(n) beer baajeen ke baram basatrai ||

ਕਹੂੰ ਟੋਪ ਟਾਕੇ ਗਿਰੇ ਟੋਪ ਟੂਟੇ ॥

कहूँ टोप टाके गिरे टोप टूटे ॥

kahoo(n) Top Taake gire Top TooTe ||

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਅਭ੍ਰਾਨ ਕੀ ਭਾਤਿ ਫੂਟੇ ॥੧੮੯॥

कहूँ बीर अभ्रान की भाति फूटे ॥१८९॥

kahoo(n) beer abhraan kee bhaat fooTe ||189||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਬੀਰ ਖੇਤ ਬਿਕਰਾਲਾ ॥

इह बिधि बीर खेत बिकराला ॥

eeh bidh beer khet bikaraalaa ||

ਮਾਚਤ ਭਯੋ ਆਨਿ ਤਿਹ ਕਾਲਾ ॥

माचत भयो आनि तिह काला ॥

maachat bhayo aan teh kaalaa ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਕਛੁਹੂ ਤਬ ਕੋਪੇ ॥

महा काल कछुहू तब कोपे ॥

mahaa kaal kachhuhoo tab kope ||

ਪੁਹਮੀ ਪਾਵ ਗਾੜ ਕਰਿ ਰੋਪੇ ॥੧੯੦॥

पुहमी पाव गाड़ करि रोपे ॥१९०॥

puhamee paav gaaR kar rope ||190||

ਮੋਹਨਾਸਤ੍ਰ ਕੇਤੇ ਮੋਹਿਤ ਕਰਿ ॥

मोहनासत्र केते मोहित करि ॥

mohanaasatr kete mohit kar ||

ਬਰੁਣਾਸਤ੍ਰ ਭੇ ਪ੍ਰਾਨ ਕਿਤਨ ਹਰਿ ॥

बरुणासत्र भे प्रान कितन हरि ॥

barunaasatr bhe praan kitan har ||

ਪਾਵਕਾਸਤ੍ਰ ਭੇ ਅਧਿਕ ਜਰਾਏ ॥

पावकासत्र भे अधिक जराए ॥

paavakaasatr bhe adhik jaraae ||

ਅਮਿਤ ਸੁਭਟ ਮ੍ਰਿਤ ਲੋਕ ਪਠਾਏ ॥੧੯੧॥

अमित सुभट मृत लोक पठाए ॥१९१॥

amit subhaT mirat lok paThaae ||191||

ਜਾ ਪਰ ਮਹਾ ਕਾਲ ਅਸਿ ਝਾਰਾ ॥

जा पर महा काल असि झारा ॥

jaa par mahaa kaal as jhaaraa ||

ਏਕ ਸੁਭਟ ਤੇ ਦ੍ਵੈ ਕਰਿ ਡਾਰਾ ॥

एक सुभट ते द्वै करि डारा ॥

ek subhaT te dhavai kar ddaaraa ||

ਜੌ ਦ੍ਵੈ ਨਰ ਪਰ ਟੁਕ ਅਸਿ ਧਰਾ ॥

जौ द्वै नर पर टुक असि धरा ॥

jau dhavai nar par Tuk as dharaa ||

ਚਾਰਿ ਟੂਕ ਤਿਨ ਦ੍ਵੈ ਕੈ ਕਰਾ ॥੧੯੨॥

चारि टूक तिन द्वै कै करा ॥१९२॥

chaar Took tin dhavai kai karaa ||192||

ਕੇਤਿਕ ਪਰੇ ਸੁਭਟ ਬਿਲਲਾਹੀ ॥

केतिक परे सुभट बिललाही ॥

ketik pare subhaT bilalaahee ||

ਜੰਬੁਕ ਗਿਧ ਮਾਸੁ ਲੈ ਜਾਹੀ ॥

जंबुक गिध मासु लै जाही ॥

ja(n)buk gidh maas lai jaahee ||

ਭੈਰਵ ਆਨਿ ਦੁਹੂੰ ਭਭਕਾਰੈ ॥

भैरव आनि दुहूँ भभकारै ॥

bhairav aan dhuhoo(n) bhabhakaarai ||

ਕਹੂੰ ਮਸਾਨ ਕਿਲਕਟੀ ਮਾਰੈ ॥੧੯੩॥

कहूँ मसान किलकटी मारै ॥१९३॥

kahoo(n) masaan kilakaTee maarai ||193||

ਕੇਤਿਕ ਸੁਭਟ ਆਨਿ ਹੀ ਢੂਕੈ ॥

केतिक सुभट आनि ही ढूकै ॥

ketik subhaT aan hee ddookai ||

ਮਾਰਹਿ ਮਾਰਿ ਦਸੋ ਦਿਸਿ ਕੂਕੈ ॥

मारहि मारि दसो दिसि कूकै ॥

maareh maar dhaso dhis kookai ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਪਰ ਜੇ ਬ੍ਰਿਣ ਕਰਹੀ ॥

महा काल पर जे बृण करही ॥

mahaa kaal par je biran karahee ||

ਕੁੰਠਤ ਹੋਇ ਧਰਨਿ ਗਿਰ ਪਰਹੀ ॥੧੯੪॥

कुँठत होइ धरनि गिर परही ॥१९४॥

ku(n)That hoi dharan gir parahee ||194||

ਬਹੁਰਿ ਕੋਪ ਕਰਿ ਅਸੁਰ ਅਪਾਰਾ ॥

बहुरि कोप करि असुर अपारा ॥

bahur kop kar asur apaaraa ||

ਅ ਮਹਾ ਕਾਲ ਕਹ ਕਰਤ ਪ੍ਰਹਾਰਾ ॥

अ महा काल कह करत प्रहारा ॥

a mahaa kaal keh karat prahaaraa ||

ਤੇ ਵੈ ਏਕ ਰੂਪ ਹ੍ਵੈ ਜਾਹੀ ॥

ते वै एक रूप ह्वै जाही ॥

te vai ek roop havai jaahee ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਕੇ ਮਧ੍ਯ ਸਮਾਹੀ ॥੧੯੫॥

महा काल के मध्य समाही ॥१९५॥

mahaa kaal ke madhay samaahee ||195||

ਜਿਮਿ ਕੋਈ ਬਾਰਿ ਬਾਰਿ ਪਰ ਮਾਰੈ ॥

जिमि कोई बारि बारि पर मारै ॥

jim koiee baar baar par maarai ||

ਹੋਤ ਲੀਨ ਤਿਹ ਮਾਝ ਸੁਧਾਰੈ ॥

होत लीन तिह माझ सुधारै ॥

hot leen teh maajh sudhaarai ||

ਪੁਨਿ ਕੋਈ ਤਾਹਿ ਨ ਸਕਤ ਪਛਾਨੀ ॥

पुनि कोई ताहि न सकत पछानी ॥

pun koiee taeh na sakat pachhaanee ||

ਆਗਿਲ ਆਹਿ ਕਿ ਮੋਰਾ ਪਾਨੀ ॥੧੯੬॥

आगिल आहि कि मोरा पानी ॥१९६॥

aagil aaeh k moraa paanee ||196||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਭਏ ਸਸਤ੍ਰ ਜਬ ਲੀਨਾ ॥

इह बिधि भए ससत्र जब लीना ॥

eeh bidh bhe sasatr jab leenaa ||

ਅਸੁਰਨ ਕੋਪ ਅਮਿਤ ਤਬ ਕੀਨਾ ॥

असुरन कोप अमित तब कीना ॥

asuran kop amit tab keenaa ||

ਕਾਪਤ ਅਧਿਕ ਚਿਤ ਮੋ ਗਏ ॥

कापत अधिक चित मो गए ॥

kaapat adhik chit mo ge ||

ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਲੈ ਆਵਤ ਭਏ ॥੧੯੭॥

ससत्र असत्र लै आवत भए ॥१९७॥

sasatr asatr lai aavat bhe ||197||

ਜ੍ਵਾਲ ਤਜੀ ਕਰਿ ਕੋਪ ਨਿਸਾਚਰ ॥

ज्वाल तजी करि कोप निसाचर ॥

javaiaal tajee kar kop nisaachar ||

ਤਿਨ ਤੇ ਭਏ ਪਠਾਨ ਧਨੁਖ ਧਰ ॥

तिन ते भए पठान धनुख धर ॥

tin te bhe paThaan dhanukh dhar ||

ਪੁਨਿ ਮੁਖ ਤੇ ਉਲਕਾ ਜੇ ਕਾਢੇ ॥

पुनि मुख ते उलका जे काढे ॥

pun mukh te ulakaa je kaadde ||

ਤਾ ਤੇ ਮੁਗਲ ਉਪਜਿ ਭੇ ਠਾਢੇ ॥੧੯੮॥

ता ते मुगल उपजि भे ठाढे ॥१९८॥

taa te mugal upaj bhe Thaadde ||198||

ਪੁਨਿ ਰਿਸਿ ਤਨ ਤਿਨ ਸ੍ਵਾਸ ਨਿਕਾਰੇ ॥

पुनि रिसि तन तिन स्वास निकारे ॥

pun ris tan tin savaiaas nikaare ||

ਸੈਯਦ ਸੇਖ ਭਏ ਰਿਸ ਵਾਰੇ ॥

सैयद सेख भए रिस वारे ॥

saiyadh sekh bhe ris vaare ||

ਧਾਏ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਕਰ ਲੈ ਕੈ ॥

धाए ससत्र असत्र कर लै कै ॥

dhaae sasatr asatr kar lai kai ||

ਤਮਕਿ ਤੇਜ ਰਨ ਤੁਰੀ ਨਚੈ ਕੈ ॥੧੯੯॥

तमकि तेज रन तुरी नचै कै ॥१९९॥

tamak tej ran turee nachai kai ||199||

ਖਾਨ ਪਠਾਨ ਢੁਕੇ ਰਿਸਿ ਕੈ ਕੈ ॥

खान पठान ढुके रिसि कै कै ॥

khaan paThaan dduke ris kai kai ||

ਕੋਪਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਨਗਨ ਕਰ ਲੈ ਕੈ ॥

कोपि कृपान नगन कर लै कै ॥

kop kirapaan nagan kar lai kai ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਕੌ ਕਰਤ ਪ੍ਰਹਾਰਾ ॥

महा काल कौ करत प्रहारा ॥

mahaa kaal kau karat prahaaraa ||

ਏਕ ਨ ਉਪਰਤ ਰੋਮ ਉਪਾਰਾ ॥੨੦੦॥

एक न उपरत रोम उपारा ॥२००॥

ek na uparat rom upaaraa ||200||

ਅਮਿਤ ਖਾਨ ਕਰਿ ਕੋਪ ਸਿਧਾਰੇ ॥

अमित खान करि कोप सिधारे ॥

amit khaan kar kop sidhaare ||

ਮਦ ਕਰਿ ਭਏ ਸਕਲ ਮਤਵਾਰੇ ॥

मद करि भए सकल मतवारे ॥

madh kar bhe sakal matavaare ||

ਉਮਡੇ ਅਮਿਤ ਮਲੇਛਨ ਕੇ ਗਨ ॥

उमडे अमित मलेछन के गन ॥

aumadde amit malechhan ke gan ||

ਤਿਨ ਕੇ ਨਾਮ ਕਹਤ ਤੁਮ ਸੌ ਭਨਿ ॥੨੦੧॥

तिन के नाम कहत तुम सौ भनि ॥२०१॥

tin ke naam kahat tum sau bhan ||201||

ਨਾਹਰ ਖਾਨ ਝੜਾਝੜ ਖਾਨਾ ॥

नाहर खान झड़ाझड़ खाना ॥

naahar khaan jhaRaajhaR khaanaa ||

ਖਾਨ ਨਿਹੰਗ ਭੜੰਗ ਜੁਆਨਾ ॥

खान निहंग भड़ंग जुआना ॥

khaan niha(n)g bhaRa(n)g juaanaa ||

ਔਰ ਝੜੰਗ ਖਾਨ ਰਨ ਧਾਯੋ ॥

और झड़ंग खान रन धायो ॥

aauar jhaRa(n)g khaan ran dhaayo ||

ਅਮਿਤ ਸਸਤ੍ਰ ਕਰ ਲਏ ਸਿਧਾਯੋ ॥੨੦੨॥

अमित ससत्र कर लए सिधायो ॥२०२॥

amit sasatr kar le sidhaayo ||202||

ਬੈਰਮ ਖਾਨ ਬਹਾਦੁਰ ਖਾਨਾ ॥

बैरम खान बहादुर खाना ॥

bairam khaan bahaadhur khaanaa ||

ਬਲਵੰਡ ਖਾਨ ਬਡੋ ਸੁਰ ਗ੍ਯਾਨਾ ॥

बलवंड खान बडो सुर ग्याना ॥

balava(n)dd khaan baddo sur gayaanaa ||

ਰੁਸਤਮ ਖਾਨ ਕੋਪ ਕਰਿ ਚਲੋ ॥

रुसतम खान कोप करि चलो ॥

rusatam khaan kop kar chalo ||

ਲੀਨੇ ਅਮਿਤ ਸੈਨ ਸੰਗ ਭਲੋ ॥੨੦੩॥

लीने अमित सैन संग भलो ॥२०३॥

leene amit sain sa(n)g bhalo ||203||

ਹਸਨ ਖਾਨ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਭਨ ॥

हसन खान हुसैन खान भन ॥

hasan khaan husain khaan bhan ||

ਖਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਲੈ ਮਲੇਛ ਗਨ ॥

खान मुहंमद लै मलेछ गन ॥

khaan muha(n)madh lai malechh gan ||

ਸਮਸ ਖਾਨ ਸਮਸਰੋ ਖਾਨਾ ॥

समस खान समसरो खाना ॥

samas khaan samasaro khaanaa ||

ਚਲੇ ਪੀਸ ਕਰਿ ਦਾਤ ਜੁਆਨਾ ॥੨੦੪॥

चले पीस करि दात जुआना ॥२०४॥

chale pees kar dhaat juaanaa ||204||

ਆਵਤ ਹੀ ਕੀਏ ਬਾਨ ਪ੍ਰਹਾਰਾ ॥

आवत ही कीए बान प्रहारा ॥

aavat hee ke'ee baan prahaaraa ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਕਰ ਚਹਤ ਸੰਘਾਰਾ ॥

महा काल कर चहत संघारा ॥

mahaa kaal kar chahat sa(n)ghaaraa ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਸਰ ਚਲਤ ਨਿਹਾਰੇ ॥

महा काल सर चलत निहारे ॥

mahaa kaal sar chalat nihaare ||

ਟੂਕ ਸਹੰਸ੍ਰ ਪ੍ਰਿਥੀ ਕਰਿ ਡਾਰੇ ॥੨੦੫॥

टूक सहंस्र पृथी करि डारे ॥२०५॥

Took saha(n)sr pirathee kar ddaare ||205||

ਡਾਰੇ ਸਤ ਸਤ ਟੂਕ ਪ੍ਰਿਥੀ ਕਰਿ ॥

डारे सत सत टूक पृथी करि ॥

ddaare sat sat Took pirathee kar ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਕਰਿ ਕੋਪ ਅਮਿਤ ਸਰ ॥

महा काल करि कोप अमित सर ॥

mahaa kaal kar kop amit sar ||

ਇਕ ਇਕ ਸਰ ਤਨ ਬਹੁਰਿ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥

इक इक सर तन बहुरि प्रहारे ॥

eik ik sar tan bahur prahaare ||

ਗਿਰੇ ਪਠਾਨ ਸੁ ਭੂਮਿ ਮੰਝਾਰੇ ॥੨੦੬॥

गिरे पठान सु भूमि मंझारे ॥२०६॥

gire paThaan su bhoom ma(n)jhaare ||206||

ਕਟਿ ਨਿਹੰਗਕ ਰਾਖਾ ਦ੍ਵੈ ਧਰ ॥

कटि निहंगक राखा द्वै धर ॥

kaT niha(n)gak raakhaa dhavai dhar ||

ਮਾਰੇ ਅਮਿਤ ਝੜਾਝੜ ਖਾ ਸਰ ॥

मारे अमित झड़ाझड़ खा सर ॥

maare amit jhaRaajhaR khaa sar ||

ਖਾਨ ਭੜੰਗ ਬਹੁਰਿ ਰਨ ਮਾਰੇ ॥

खान भड़ंग बहुरि रन मारे ॥

khaan bhaRa(n)g bahur ran maare ||

ਦੇਖਤ ਚਾਰਣ ਸਿਧ ਹਜਾਰੇ ॥੨੦੭॥

देखत चारण सिध हजारे ॥२०७॥

dhekhat chaaran sidh hajaare ||207||

ਨਾਹਰ ਖਾ ਗੈਰਤ ਖਾ ਮਾਰਾ ॥

नाहर खा गैरत खा मारा ॥

naahar khaa gairat khaa maaraa ||

ਬਲਵੰਡ ਖਾ ਕਾ ਸੀਸ ਉਤਾਰਾ ॥

बलवंड खा का सीस उतारा ॥

balava(n)dd khaa kaa sees utaaraa ||

ਸੇਰ ਖਾਨ ਕਟਿ ਤੇ ਕਟਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥

सेर खान कटि ते कटि डारियो ॥

ser khaan kaT te kaT ddaariyo ||

ਬੈਰਮ ਖਾ ਗਹਿ ਕੇਸ ਪਛਾਰਿਯੋ ॥੨੦੮॥

बैरम खा गहि केस पछारियो ॥२०८॥

bairam khaa geh kes pachhaariyo ||208||

ਪੁਨਿ ਕਰਿ ਕੋਪ ਬਹਾਦੁਰ ਖਾਨਾ ॥

पुनि करि कोप बहादुर खाना ॥

pun kar kop bahaadhur khaanaa ||

ਛਾਡੇ ਤਬੈ ਬਿਸਿਖ ਰਿਸਿ ਨਾਨਾ ॥

छाडे तबै बिसिख रिसि नाना ॥

chhaadde tabai bisikh ris naanaa ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਕੁਪ ਬਾਨ ਪ੍ਰਹਾਰੋ ॥

महा काल कुप बान प्रहारो ॥

mahaa kaal kup baan prahaaro ||

ਗਿਰਿਯੋ ਕਹਾ ਲੌ ਲਰੈ ਬਿਚਾਰੋ ॥੨੦੯॥

गिरियो कहा लौ लरै बिचारो ॥२०९॥

giriyo kahaa lau larai bichaaro ||209||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਹਨੀ ਪਠਾਨੀ ਸੈਨਾ ॥

इह बिधि हनी पठानी सैना ॥

eeh bidh hanee paThaanee sainaa ||

ਮੁਗਲਨ ਪਰਾ ਮਧਿ ਕਛੁ ਭੈ ਨਾ ॥

मुगलन परा मधि कछु भै ना ॥

mugalan paraa madh kachh bhai naa ||

ਛਿਨਕਿਕ ਮੋ ਬਹੁ ਸੁਭਟ ਗਿਰਾਏ ॥

छिनकिक मो बहु सुभट गिराए ॥

chhinakik mo bahu subhaT giraae ||

ਜਾਨੁ ਇੰਦ੍ਰ ਪਰਬਤ ਸੇ ਘਾਏ ॥੨੧੦॥

जानु इंद्र परबत से घाए ॥२१०॥

jaan i(n)dhr parabat se ghaae ||210||

ਬੈਰਮ ਬੇਗ ਮੁਗਲ ਕੌ ਮਾਰਾ ॥

बैरम बेग मुगल कौ मारा ॥

bairam beg mugal kau maaraa ||

ਯੂਸਫ ਖਾ ਕਟਿ ਤੇ ਕਟਿ ਡਾਰਾ ॥

यूसफ खा कटि ते कटि डारा ॥

yoosaf khaa kaT te kaT ddaaraa ||

ਤਾਹਿਰ ਬੇਗ ਟਿਕਾ ਸੰਗ੍ਰਾਮਾ ॥

ताहिर बेग टिका संग्रामा ॥

taahir beg Tikaa sa(n)graamaa ||

ਅੰਤ ਗਿਰਿਯੋ ਭਿਰਿ ਕੈ ਦ੍ਵੈ ਜਾਮਾ ॥੨੧੧॥

अंत गिरियो भिरि कै द्वै जामा ॥२११॥

a(n)t giriyo bhir kai dhavai jaamaa ||211||

ਨੂਰਮ ਬੇਗ ਬਹੁਰਿ ਰਿਸਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥

नूरम बेग बहुरि रिसि मारियो ॥

nooram beg bahur ris maariyo ||

ਆਦਿਲ ਬੇਗਹਿ ਬਹੁਰਿ ਪ੍ਰਜਾਰਿਯੋ ॥

आदिल बेगहि बहुरि प्रजारियो ॥

aadhil begeh bahur prajaariyo ||

ਤ੍ਰਾਸਿਤ ਭਈ ਮਲੇਛੀ ਸੈਨਾ ॥

त्रासित भई मलेछी सैना ॥

traasit bhiee malechhee sainaa ||

ਆਯੁਧ ਸਕਾ ਹਾਥ ਕੋਈ ਲੈ ਨਾ ॥੨੧੨॥

आयुध सका हाथ कोई लै ना ॥२१२॥

aayudh sakaa haath koiee lai naa ||212||

ਭਜੇ ਪਠਾਨ ਮੁਗਲ ਹੂੰ ਭਾਜੇ ॥

भजे पठान मुगल हूँ भाजे ॥

bhaje paThaan mugal hoo(n) bhaaje ||

ਸੈਯਦ ਆਨਿ ਦਸੌ ਦਿਸਿ ਗਾਜੇ ॥

सैयद आनि दसौ दिसि गाजे ॥

saiyadh aan dhasau dhis gaaje ||

ਫਿਰੇ ਪਠਾਨ ਬਿਮਨ ਜੇ ਭਏ ॥

फिरे पठान बिमन जे भए ॥

fire paThaan biman je bhe ||

ਬਹੁਰਿ ਧਨੁਖ ਟੰਕੋਰਤ ਗਏ ॥੨੧੩॥

बहुरि धनुख टंकोरत गए ॥२१३॥

bahur dhanukh Ta(n)korat ge ||213||

ਆਵਤ ਹੀ ਹੁਸੈਨ ਖਾ ਜੂਝਾ ॥

आवत ही हुसैन खा जूझा ॥

aavat hee husain khaa joojhaa ||

ਹਸਨ ਖਾਨ ਸਨਮੁਖ ਹ੍ਵੈ ਲੂਝਾ ॥

हसन खान सनमुख ह्वै लूझा ॥

hasan khaan sanamukh havai loojhaa ||

ਬਹੁਰਿ ਮੁਹੰਮਦ ਖਾ ਲਰਿ ਮਰਿਯੋ ॥

बहुरि मुहंमद खा लरि मरियो ॥

bahur muha(n)madh khaa lar mariyo ||

ਜਾਨਕ ਸਲਭ ਦੀਪ ਮਹਿ ਪਰਿਯੋ ॥੨੧੪॥

जानक सलभ दीप महि परियो ॥२१४॥

jaanak salabh dheep meh pariyo ||214||

ਸੈਦ ਹੁਸੈਨ ਕੋਪ ਕਰਿ ਗਰਜੋ ॥

सैद हुसैन कोप करि गरजो ॥

saidh husain kop kar garajo ||

ਜਾਫਰ ਸੈਦ ਰਹਾ ਨਹਿ ਬਰਜੋ ॥

जाफर सैद रहा नहि बरजो ॥

jaafar saidh rahaa neh barajo ||

ਲੋਹ ਪ੍ਰਜੰਤ ਬਾਨ ਤਨਿ ਮਾਰੇ ॥

लोह प्रजंत बान तनि मारे ॥

loh praja(n)t baan tan maare ||

ਭਏ ਲੀਨ ਨਹਿ ਬਹੁਰਿ ਨਿਹਾਰੇ ॥੨੧੫॥

भए लीन नहि बहुरि निहारे ॥२१५॥

bhe leen neh bahur nihaare ||215||

ਬਹੁਰੋ ਅਮਿਤ ਕੋਪ ਕਹ ਕਰਿ ਕੈ ॥

बहुरो अमित कोप कह करि कै ॥

bahuro amit kop keh kar kai ||

ਛਾਡੇ ਬਿਸਿਖ ਧਨੁਖ ਕੌ ਧਰਿ ਕੈ ॥

छाडे बिसिख धनुख कौ धरि कै ॥

chhaadde bisikh dhanukh kau dhar kai ||

ਛੂਟਤ ਭਏ ਸਲਭ ਕੀ ਜਿਮਿ ਸਰ ॥

छूटत भए सलभ की जिमि सर ॥

chhooTat bhe salabh kee jim sar ||

ਲੀਨ ਭਏ ਨਹਿ ਲਖੇ ਦ੍ਰਿਗਨ ਕਰਿ ॥੨੧੬॥

लीन भए नहि लखे दृगन करि ॥२१६॥

leen bhe neh lakhe dhiragan kar ||216||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਮਾਰਿ ਸੈਯਦੀ ਸੈਨਾ ॥

इह बिधि मारि सैयदी सैना ॥

eeh bidh maar saiyadhee sainaa ||

ਸੇਖ ਫੌਜ ਭਾਜੀ ਬਿਨੁ ਚੈਨਾ ॥

सेख फौज भाजी बिनु चैना ॥

sekh fauaj bhaajee bin chainaa ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਜਬ ਭਜੇ ਨਿਹਾਰੇ ॥

महा काल जब भजे निहारे ॥

mahaa kaal jab bhaje nihaare ||

ਬਿਸਿਖ ਕੋਪ ਨਹਿ ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥੨੧੭॥

बिसिख कोप नहि ताहि प्रहारे ॥२१७॥

bisikh kop neh taeh prahaare ||217||

ਬਹੁਰੌ ਭਿਰੇ ਸੇਖ ਭਰਿ ਲਾਜਾ ॥

बहुरौ भिरे सेख भरि लाजा ॥

bahurau bhire sekh bhar laajaa ||

ਲੈ ਲੈ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਸਭ ਸਾਜਾ ॥

लै लै ससत्र असत्र सभ साजा ॥

lai lai sasatr asatr sabh saajaa ||

ਜਿਮਿ ਮ੍ਰਿਗ ਬਧ ਮ੍ਰਿਗਪਤਿ ਕੌ ਤਕਹੀ ॥

जिमि मृग बध मृगपति कौ तकही ॥

jim mirag badh miragapat kau takahee ||

ਝਖਿ ਝਖਿ ਗਿਰਤ ਮਾਰਿ ਨਹਿ ਸਕਹੀ ॥੨੧੮॥

झखि झखि गिरत मारि नहि सकही ॥२१८॥

jhakh jhakh girat maar neh sakahee ||218||

ਸੇਖ ਫਰੀਦ ਹਨਾ ਤਤਕਾਲਾ ॥

सेख फरीद हना ततकाला ॥

sekh fareedh hanaa tatakaalaa ||

ਸੇਖ ਉਜੈਨ ਹਨਾ ਬਿਕਰਾਲਾ ॥

सेख उजैन हना बिकराला ॥

sekh ujain hanaa bikaraalaa ||

ਸੇਖ ਅਮਾਨੁਲਹ ਪੁਨਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥

सेख अमानुलह पुनि मारियो ॥

sekh amaanuleh pun maariyo ||

ਸੇਖ ਵਲੀ ਕੋ ਸੈਨ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥੨੧੯॥

सेख वली को सैन संघारियो ॥२१९॥

sekh valee ko sain sa(n)ghaariyo ||219||

ਤਿਲ ਤਿਲ ਪਾਇ ਸੁਭਟ ਕਹੂੰ ਕਰੇ ॥

तिल तिल पाइ सुभट कहूँ करे ॥

til til pai subhaT kahoo(n) kare ||

ਚਰਮ ਬਰਮ ਰਨ ਮੋ ਕਹੂੰ ਝਰੇ ॥

चरम बरम रन मो कहूँ झरे ॥

charam baram ran mo kahoo(n) jhare ||

ਭਖਿ ਭਖਿ ਉਠੈ ਸੁਭਟ ਕਹੂੰ ਕ੍ਰੁਧਾ ॥

भखि भखि उठै सुभट कहूँ क्रुधा ॥

bhakh bhakh uThai subhaT kahoo(n) krudhaa ||

ਦਾਰੁਣ ਮਚਿਯੋ ਐਸ ਤਹ ਜੁਧਾ ॥੨੨੦॥

दारुण मचियो ऐस तह जुधा ॥२२०॥

dhaarun machiyo aais teh judhaa ||220||

ਕਹੂੰ ਕਬੰਧ ਫਿਰਤ ਸਿਰ ਬਿਨਾ ॥

कहूँ कबंध फिरत सिर बिना ॥

kahoo(n) kaba(n)dh firat sir binaa ||

ਕਹੂੰ ਸੁਭਟ ਗਹਿ ਦਾਤਨ ਤ੍ਰਿਨਾ ॥

कहूँ सुभट गहि दातन तृना ॥

kahoo(n) subhaT geh dhaatan tiranaa ||

ਰਛ ਰਛ ਕਹਿ ਤਾਹਿ ਪੁਕਾਰੈ ॥

रछ रछ कहि ताहि पुकारै ॥

rachh rachh keh taeh pukaarai ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਜਿਨਿ ਹਮੈ ਸੰਘਾਰੈ ॥੨੨੧॥

महा काल जिनि हमै संघारै ॥२२१॥

mahaa kaal jin hamai sa(n)ghaarai ||221||

ਕਹੂੰ ਆਨਿ ਡਾਕਿਨਿ ਡਹਕਾਰੈ ॥

कहूँ आनि डाकिनि डहकारै ॥

kahoo(n) aan ddaakin ddahakaarai ||

ਕਹੂੰ ਮਸਾਨ ਕਿਲਕਟੀ ਮਾਰੈ ॥

कहूँ मसान किलकटी मारै ॥

kahoo(n) masaan kilakaTee maarai ||

ਭੂਤ ਪਿਸਾਚ ਨਚੇ ਬੈਤਾਲਾ ॥

भूत पिसाच नचे बैताला ॥

bhoot pisaach nache baitaalaa ||

ਬਰਤ ਫਿਰਤ ਬੀਰਨ ਕਹ ਬਾਲਾ ॥੨੨੨॥

बरत फिरत बीरन कह बाला ॥२२२॥

barat firat beeran keh baalaa ||222||

ਏਕੈ ਅਛ ਏਕ ਹੀ ਬਾਹਾ ॥

एकै अछ एक ही बाहा ॥

ekai achh ek hee baahaa ||

ਏਕ ਚਰਨ ਅਰੁ ਅਰਧ ਸਨਾਹਾ ॥

एक चरन अरु अरध सनाहा ॥

ek charan ar aradh sanaahaa ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਸੁਭਟ ਬਿਕਟ ਹਨਿ ਡਾਰੇ ॥

इह बिधि सुभट बिकट हनि डारे ॥

eeh bidh subhaT bikaT han ddaare ||

ਪਵਨ ਬਲੀ ਜਨੁ ਰੂਖ ਉਖਾਰੇ ॥੨੨੩॥

पवन बली जनु रूख उखारे ॥२२३॥

pavan balee jan rookh ukhaare ||223||

ਜਿਹ ਅਰਿ ਕਾਲ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਬਹੀ ਸਿਰ ॥

जिह अरि काल कृपान बही सिर ॥

jeh ar kaal kirapaan bahee sir ||

ਤਿਨ ਕੇ ਰਹੀ ਨ ਜੀਵ ਕਰਾ ਫਿਰਿ ॥

तिन के रही न जीव करा फिरि ॥

tin ke rahee na jeev karaa fir ||

ਜਾ ਕਹ ਕਾਲ ਖੜਗ ਛ੍ਵੈ ਗਯਾ ॥

जा कह काल खड़ग छ्वै गया ॥

jaa keh kaal khaRag chhavai gayaa ||

ਅਰਧੈ ਅਰਧ ਛਿਨਿਕ ਮਹਿ ਭਯਾ ॥੨੨੪॥

अरधै अरध छिनिक महि भया ॥२२४॥

aradhai aradh chhinik meh bhayaa ||224||

ਬਹੀ ਜਾਹਿ ਸਿਰ ਸਰਕਿ ਸਰੋਹੀ ॥

बही जाहि सिर सरकि सरोही ॥

bahee jaeh sir sarak sarohee ||

ਤਾ ਕਾ ਰਹਾ ਸੀਸੁ ਹ੍ਵੈ ਦੋਹੀ ॥

ता का रहा सीसु ह्वै दोही ॥

taa kaa rahaa sees havai dhohee ||

ਜਾ ਕੌ ਬਾਨ ਕਾਲ ਕਾ ਲਾਗਾ ॥

जा कौ बान काल का लागा ॥

jaa kau baan kaal kaa laagaa ||

ਤਾ ਕੇ ਪ੍ਰਾਨ ਬਾਨ ਲੈ ਭਾਗਾ ॥੨੨੫॥

ता के प्रान बान लै भागा ॥२२५॥

taa ke praan baan lai bhaagaa ||225||

ਮਾਰੂ ਬਜਤ ਦੋਊ ਦਿਸਿ ਐਸੋ ॥

मारू बजत दोऊ दिसि ऐसो ॥

maaroo bajat dhouoo dhis aaiso ||

ਜਾਨੁਕ ਪ੍ਰਲੈ ਕਾਲ ਕੇ ਐਸੇ ॥

जानुक प्रलै काल के ऐसे ॥

jaanuk pralai kaal ke aaise ||

ਗੋਮੁਖ ਝਾਝਰ ਤੂਰ ਅਪਾਰਾ ॥

गोमुख झाझर तूर अपारा ॥

gomukh jhaajhar toor apaaraa ||

ਢੋਲ ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਮੁਚੰਗ ਹਜਾਰਾ ॥੨੨੬॥

ढोल मृदंग मुचंग हजारा ॥२२६॥

ddol miradha(n)g mucha(n)g hajaaraa ||226||

ਘੋਰ ਆਯੁਧਨ ਇਹ ਬਿਧਿ ਭਯੋ ॥

घोर आयुधन इह बिधि भयो ॥

ghor aayudhan ieh bidh bhayo ||

ਜਿਹ ਕੋ ਪਾਰ ਨ ਕਿਨਹੂੰ ਲਯੋ ॥

जिह को पार न किनहूँ लयो ॥

jeh ko paar na kinahoo(n) layo ||

ਜੇਤਿਕ ਅਸੁਰ ਮਲੇਛੁਪਜਾਏ ॥

जेतिक असुर मलेछुपजाए ॥

jetik asur malechhupajaae ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਛਿਨ ਬੀਚ ਖਪਾਏ ॥੨੨੭॥

महा काल छिन बीच खपाए ॥२२७॥

mahaa kaal chhin beech khapaae ||227||

ਬਹੁਰਿ ਅਸੁਰ ਕ੍ਰੁਧਤ ਅਤਿ ਭਯੋ ॥

बहुरि असुर क्रुधत अति भयो ॥

bahur asur krudhat at bhayo ||

ਅਮਿਤ ਅਸੁਰ ਉਪਰਾਜਿ ਸੁ ਲਯੋ ॥

अमित असुर उपराजि सु लयो ॥

amit asur uparaaj su layo ||

ਧੂਲੀ ਕਰਨ ਬਿਦਿਤ ਕੇਸੀ ਭਨ ॥

धूली करन बिदित केसी भन ॥

dhoolee karan bidhit kesee bhan ||

ਘੋਰ ਦਾੜ ਅਰੁ ਸ੍ਰੋਨਤ ਲੋਚਨ ॥੨੨੮॥

घोर दाड़ अरु स्रोनत लोचन ॥२२८॥

ghor dhaaR ar sronat lochan ||228||

ਗਰਧਬ ਕੇਤੁ ਮਹਿਖ ਧੁਜ ਨਾਮਾ ॥

गरधब केतु महिख धुज नामा ॥

garadhab ket mahikh dhuj naamaa ||

ਅਰੁਨ ਨੇਤ੍ਰ ਉਪਜਾ ਸੰਗ੍ਰਾਮਾ ॥

अरुन नेत्र उपजा संग्रामा ॥

arun netr upajaa sa(n)graamaa ||

ਅਸਿਧੁਜ ਨਿਰਖਿ ਅਸੁਰ ਉਪਜੇ ਰਨ ॥

असिधुज निरखि असुर उपजे रन ॥

asidhuj nirakh asur upaje ran ||

ਮਾਰਤ ਭਯੋ ਦਾਨਵਨ ਕੇ ਗਨ ॥੨੨੯॥

मारत भयो दानवन के गन ॥२२९॥

maarat bhayo dhaanavan ke gan ||229||

ਅਸਿਧੁਜ ਕੋਪ ਅਧਿਕ ਕਹ ਕਰਾ ॥

असिधुज कोप अधिक कह करा ॥

asidhuj kop adhik keh karaa ||

ਸੈਨ ਦਾਨਵਨ ਕੋ ਰਨ ਹਰਾ ॥

सैन दानवन को रन हरा ॥

sain dhaanavan ko ran haraa ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਨ ਸਸਤ੍ਰ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥

भाति भाति तन ससत्र प्रहारे ॥

bhaat bhaat tan sasatr prahaare ||

ਤਿਲ ਤਿਲ ਪਾਇ ਸੁਭਟ ਕਟਿ ਡਾਰੇ ॥੨੩੦॥

तिल तिल पाइ सुभट कटि डारे ॥२३०॥

til til pai subhaT kaT ddaare ||230||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਹਨੀ ਸੈਨ ਅਸਿਧੁਜ ਜਬ ॥

इह बिधि हनी सैन असिधुज जब ॥

eeh bidh hanee sain asidhuj jab ||

ਕਾਪਤ ਭਯੋ ਅਸੁਰ ਜਿਯ ਮੋ ਤਬ ॥

कापत भयो असुर जिय मो तब ॥

kaapat bhayo asur jiy mo tab ||

ਅਮਿਤ ਅਸੁਰ ਰਨ ਔਰ ਪ੍ਰਕਾਸੇ ॥

अमित असुर रन और प्रकासे ॥

amit asur ran aauar prakaase ||

ਤਿਨ ਕੋ ਕਹਤ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਸਾਸੇ ॥੨੩੧॥

तिन को कहत नाम बिनु सासे ॥२३१॥

tin ko kahat naam bin saase ||231||

ਗੀਧ ਧੁਜਾ ਕਾਕ ਧੁਜ ਰਾਛਸ ॥

गीध धुजा काक धुज राछस ॥

geedh dhujaa kaak dhuj raachhas ||

ਉਲੂ ਕੇਤੁ ਬੀਯੋ ਬਡ ਰਾਛਸ ॥

उलू केतु बीयो बड राछस ॥

auloo ket beeyo badd raachhas ||

ਅਸਿਧੁਜ ਕੇ ਰਨ ਸਮੁਹਿ ਸਿਧਾਏ ॥

असिधुज के रन समुहि सिधाए ॥

asidhuj ke ran samuh sidhaae ||

ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਚਹੂੰ ਓਰ ਉਘਾਏ ॥੨੩੨॥

मारि मारि चहूँ ओर उघाए ॥२३२॥

maar maar chahoo(n) or ughaae ||232||

ਬਿਸਿਖਨ ਬ੍ਰਿਸਟਿ ਕਰੀ ਕੋਪਹਿ ਕਰਿ ॥

बिसिखन बृसटि करी कोपहि करि ॥

bisikhan birasaT karee kopeh kar ||

ਜਲਧਰ ਐਸ ਬਡੇ ਭੂਧਰ ਪਰ ॥

जलधर ऐस बडे भूधर पर ॥

jaladhar aais badde bhoodhar par ||

ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਕਰਿ ਕੋਪ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥

ससत्र असत्र करि कोप प्रहारे ॥

sasatr asatr kar kop prahaare ||

ਚਟਪਟ ਸੁਭਟ ਬਿਕਟਿ ਕਟਿ ਡਾਰੇ ॥੨੩੩॥

चटपट सुभट बिकटि कटि डारे ॥२३३॥

chaTapaT subhaT bikaT kaT ddaare ||233||

ਹੁਅੰ ਸਬਦ ਅਸਿਧੁਜਹਿ ਉਚਾਰਾ ॥

हुअं सबद असिधुजहि उचारा ॥

hua(n) sabadh asidhujeh uchaaraa ||

ਤਿਹ ਤੇ ਆਧਿ ਬ੍ਰਯਾਧਿ ਬਪੁ ਧਾਰਾ ॥

तिह ते आधि ब्रयाधि बपु धारा ॥

teh te aadh brayaadh bap dhaaraa ||

ਸੀਤ ਜ੍ਵਰ ਅਰ ਉਸਨ ਤਾਪ ਭਨੇ ॥

सीत ज्वर अर उसन ताप भने ॥

seet javair ar usan taap bhane ||

ਛਈ ਰੋਗ ਅਰੁ ਸੰਨ੍ਰਯਪਾਤ ਗਨ ॥੨੩੪॥

छई रोग अरु संन्रयपात गन ॥२३४॥

chhiee rog ar sa(n)nrayapaat gan ||234||

ਬਾਇ ਪਿਤ੍ਰਯ ਕਫ ਉਪਜਤ ਭਏ ॥

बाइ पित्रय कफ उपजत भए ॥

bai pitray kaf upajat bhe ||

ਤਾ ਤੇ ਭੇਦ ਅਮਿਤ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ॥

ता ते भेद अमित ह्वै गए ॥

taa te bhedh amit havai ge ||

ਨਾਮ ਤਿਨੈ ਗਨ ਪ੍ਰਗਟ ਸੁਨਾਊ ॥

नाम तिनै गन प्रगट सुनाऊ ॥

naam tinai gan pragaT sunaauoo ||

ਅਯੁਰ ਬੇਦਿਯਨ ਸਭਨ ਰਿਝਾਊ ॥੨੩੫॥

अयुर बेदियन सभन रिझाऊ ॥२३५॥

ayur bedhiyan sabhan rijhaauoo ||235||

ਆਮ ਪਾਤ ਅਰ ਸ੍ਰੋਨਤ ਪਾਤ ॥

आम पात अर स्रोनत पात ॥

aam paat ar sronat paat ||

ਅਰਧ ਸਿਰਾ ਅਰੁ ਹ੍ਰਿਦੈ ਸੰਘਾਤ ॥

अरध सिरा अरु हृदै संघात ॥

aradh siraa ar hiradhai sa(n)ghaat ||

ਪ੍ਰਾਨ ਬਾਇ ਆਪਾਨ ਬਾਇ ਭਨਿ ॥

प्रान बाइ आपान बाइ भनि ॥

praan bai aapaan bai bhan ||

ਦੰਤ ਰੋਗ ਅਰੁ ਦਾੜ ਪੀੜ ਗਨ ॥੨੩੬॥

दंत रोग अरु दाड़ पीड़ गन ॥२३६॥

dha(n)t rog ar dhaaR peeR gan ||236||

ਸੂਖਾ ਜਰ ਤੇਇਯਾ ਚੌਥਾਯਾ ॥

सूखा जर तेइया चौथाया ॥

sookhaa jar teiyaa chauathaayaa ||

ਅਸਟ ਦਿਵਸਯੋ ਅਰੁ ਬੀਸਾਯਾ ॥

असट दिवसयो अरु बीसाया ॥

asaT dhivasayo ar beesaayaa ||

ਡੇਢ ਮਾਸਿਯਾ ਪੁਨਿ ਤਪ ਭਯੋ ॥

डेढ मासिया पुनि तप भयो ॥

ddedd maasiyaa pun tap bhayo ||

ਦਾਤ ਕਾਢ ਦੈਤਨ ਪਰ ਧਯੋ ॥੨੩੭॥

दात काढ दैतन पर धयो ॥२३७॥

dhaat kaadd dhaitan par dhayo ||237||

ਫੀਲਪਾਵ ਪੁਨਿ ਜਾਨੂ ਰੋਗਾ ॥

फीलपाव पुनि जानू रोगा ॥

feelapaav pun jaanoo rogaa ||

ਉਪਜਾ ਦੇਨ ਦੁਸਟ ਦਲ ਸੋਗਾ ॥

उपजा देन दुसट दल सोगा ॥

aupajaa dhen dhusaT dhal sogaa ||

ਖਈ ਸੁ ਬਾਦੀ ਭਈ ਮਵੇਸੀ ॥

खई सु बादी भई मवेसी ॥

khiee su baadhee bhiee mavesee ||

ਪਾਡ ਰੋਗ ਪੀਨਸ ਕਟਿ ਦੇਸੀ ॥੨੩੮॥

पाड रोग पीनस कटि देसी ॥२३८॥

paadd rog peenas kaT dhesee ||238||

ਚਿਨਗਿ ਪ੍ਰਮੇਵ ਭਗਿੰਦ੍ਰ ਦਖੂਤ੍ਰਾ ॥

चिनगि प्रमेव भगिंद्र दखूत्रा ॥

chinag pramev bhagi(n)dhr dhakhootraa ||

ਪਥਰੀ ਬਾਇ ਫਿਰੰਗ ਅਧਨੇਤ੍ਰਾ ॥

पथरी बाइ फिरंग अधनेत्रा ॥

patharee bai fira(n)g adhanetraa ||

ਗਲਤ ਕੁਸਟ ਉਪਜਾ ਦੁਸਟਨ ਤਨ ॥

गलत कुसट उपजा दुसटन तन ॥

galat kusaT upajaa dhusaTan tan ||

ਸੇਤ ਕੁਸਟ ਕੇਤਿਨ ਕੇ ਭਯੋ ਭਨ ॥੨੩੯॥

सेत कुसट केतिन के भयो भन ॥२३९॥

set kusaT ketin ke bhayo bhan ||239||

ਕੇਤੇ ਸਤ੍ਰੁ ਸੂਲ ਹ੍ਵੈ ਮਰੇ ॥

केते सत्रु सूल ह्वै मरे ॥

kete satr sool havai mare ||

ਕੇਤੇ ਆਂਤ ਰੋਗ ਤੇ ਟਰੇ ॥

केते आँत रोग ते टरे ॥

kete aa(n)t rog te Tare ||

ਸੰਗ੍ਰਹਨੀ ਸੰਗ੍ਰਹ ਦੁਸਟ ਕਿਯ ॥

संग्रहनी संग्रह दुसट किय ॥

sa(n)grahanee sa(n)greh dhusaT kiy ||

ਜੀਯਨ ਕੋ ਪੁਨਿ ਨਾਮ ਨ ਤਿਨ ਲਿਯ ॥੨੪੦॥

जीयन को पुनि नाम न तिन लिय ॥२४०॥

jeeyan ko pun naam na tin liy ||240||

ਕੇਤੇ ਉਪਜ ਸੀਤਲਾ ਮਰੇ ॥

केते उपज सीतला मरे ॥

kete upaj seetalaa mare ||

ਕੇਤੇ ਅਗਿਨਿ ਬਾਵ ਤੇ ਜਰੇ ॥

केते अगिनि बाव ते जरे ॥

kete agin baav te jare ||

ਭਰਮ ਚਿਤ ਕੇਤੇ ਹ੍ਵੈ ਮਰੇ ॥

भरम चित केते ह्वै मरे ॥

bharam chit kete havai mare ||

ਉਦਰ ਰੋਗ ਕੇਤੇ ਅਰਿ ਟਰੇ ॥੨੪੧॥

उदर रोग केते अरि टरे ॥२४१॥

audhar rog kete ar Tare ||241||

ਜਬ ਅਸਿਧੁਜ ਅਸ ਰੋਗ ਪ੍ਰਕਾਸੇ ॥

जब असिधुज अस रोग प्रकासे ॥

jab asidhuj as rog prakaase ||

ਅਧਿਕ ਸਤ੍ਰੁ ਤਾਪਤ ਹ੍ਵੈ ਤ੍ਰਾਸੇ ॥

अधिक सत्रु तापत ह्वै त्रासे ॥

adhik satr taapat havai traase ||

ਜਾ ਕੇ ਤਨ ਗਨ ਦਈ ਦਿਖਾਈ ॥

जा के तन गन दई दिखाई ॥

jaa ke tan gan dhiee dhikhaiee ||

ਤਿਨੌ ਜੀਯਤ ਕੀ ਆਸ ਚੁਕਾਈ ॥੨੪੨॥

तिनौ जीयत की आस चुकाई ॥२४२॥

tinau jeeyat kee aas chukaiee ||242||