ਸਾਚੁ ਝੂਠੁ ਜੜ ਕਛੁ ਨ ਪਛਾਨੋ ॥

साचु झूठु जड़ कछु न पछानो ॥

saach jhooTh jaR kachh na pachhaano ||

ਜੋਰਿ ਪ੍ਰਜਾ ਦੈ ਢੋਲ ਨਗਾਰੇ ॥

जोरि प्रजा दै ढोल नगारे ॥

jor prajaa dhai ddol nagaare ||

ਚਲੇ ਸੁਰਸੁਰੀ ਮਥਨ ਸਕਾਰੇ ॥੧੬॥

चले सुरसुरी मथन सकारे ॥१६॥

chale surasuree mathan sakaare ||16||

ਬਡੇ ਦ੍ਰੁਮਨ ਕੀ ਮਥਨਿ ਸੁਧਾਰਿ ॥

बडे द्रुमन की मथनि सुधारि ॥

badde dhruman kee mathan sudhaar ||

ਮਥਤ ਭਏ ਸੁਰਸਰਿ ਮੋ ਡਾਰਿ ॥

मथत भए सुरसरि मो डारि ॥

mathat bhe surasar mo ddaar ||

ਤਨਿਕ ਬਾਰਿ ਕਹ ਜਬੈ ਡੁਲਾਯੋ ॥

तनिक बारि कह जबै डुलायो ॥

tanik baar keh jabai ddulaayo ||

ਨਿਕਸਿ ਪੁਰਖ ਤਹ ਤੇ ਇਕ ਆਯੋ ॥੧੭॥

निकसि पुरख तह ते इक आयो ॥१७॥

nikas purakh teh te ik aayo ||17||

ਨਿਰਖਿ ਸਜਨ ਕੋ ਰੂਪ ਅਪਾਰਾ ॥

निरखि सजन को रूप अपारा ॥

nirakh sajan ko roop apaaraa ||

ਬਰਤ ਭਈ ਤਿਹ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਾ ॥

बरत भई तिह राज कुमारा ॥

barat bhiee teh raaj kumaaraa ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਪਸੁ ਕਛੁ ਨ ਬਿਚਰਿਯੋ ॥

भेद अभेद पसु कछु न बिचरियो ॥

bhedh abhedh pas kachh na bichariyo ||

ਇਹ ਛਲ ਨਾਰਿ ਜਾਰ ਕਹ ਬਰਿਯੋ ॥੧੮॥

इह छल नारि जार कह बरियो ॥१८॥

eeh chhal naar jaar keh bariyo ||18||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਤੇ ਮਥਿ ਨੀਰਧਹਿ ਲਛਮੀ ਬਰੀ ਮੁਰਾਰਿ ॥

जिह बिधि ते मथि नीरधहि लछमी बरी मुरारि ॥

jeh bidh te math neeradheh lachhamee baree muraar ||

ਤਸਹਿ ਮਥਿ ਗੰਗਾ ਬਰਾ ਯਾ ਕਹ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਿ ॥੧੯॥

तसहि मथि गंगा बरा या कह राज कुमारि ॥१९॥

taseh math ga(n)gaa baraa yaa keh raaj kumaar ||19||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਚੌਰਾਨਵੇ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੯੪॥੭੦੧੫॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ चौरानवे चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३९४॥७०१५॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau chauaraanave charitr samaapatam sat subham sat ||394||7015||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਰਬ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਇਕ ਸੋਹੈ ॥

सरब सिंघ राजा इक सोहै ॥

sarab si(n)gh raajaa ik sohai ||

ਸਰਬ ਸਿੰਧੁ ਪੁਰ ਗੜ ਜਿਹ ਕੋ ਹੈ ॥

सरब सिंधु पुर गड़ जिह को है ॥

sarab si(n)dh pur gaR jeh ko hai ||

ਸ੍ਰੀ ਦਲ ਥੰਭੁ ਸੁਜਾਨ ਪੁਤ੍ਰ ਤਿਹ ॥

स्री दल थंभु सुजान पुत्र तिह ॥

sree dhal tha(n)bh sujaan putr teh ||

ਸੁੰਦਰ ਅਵਰ ਨ ਭਯੋ ਤੁਲਿ ਜਿਹ ॥੧॥

सुँदर अवर न भयो तुलि जिह ॥१॥

su(n)dhar avar na bhayo tul jeh ||1||

ਦੁਸਟ ਸਿੰਘ ਤਾ ਕੌ ਭ੍ਰਾਤਾ ਭਨਿ ॥

दुसट सिंघ ता कौ भ्राता भनि ॥

dhusaT si(n)gh taa kau bhraataa bhan ||

ਦੁਤਿਯ ਚੰਦ੍ਰ ਜਾਨਾ ਸਭ ਲੋਗਨ ॥

दुतिय चंद्र जाना सभ लोगन ॥

dhutiy cha(n)dhr jaanaa sabh logan ||

ਰੂਪਵਾਨ ਗੁਨਵਾਨ ਭਨਿਜੈ ॥

रूपवान गुनवान भनिजै ॥

roopavaan gunavaan bhanijai ||

ਕਵਨ ਸੁਘਰ ਸਮ ਤਾਹਿ ਕਹਿਜੈ ॥੨॥

कवन सुघर सम ताहि कहिजै ॥२॥

kavan sughar sam taeh kahijai ||2||

ਸ੍ਰੀ ਸੁਜੁਲਫ ਦੇ ਸਾਹ ਦੁਲਾਰੀ ॥

स्री सुजुलफ दे साह दुलारी ॥

sree sujulaf dhe saeh dhulaaree ||

ਜਿਹ ਸਮਾਨ ਨਹਿ ਦੇਵ ਕੁਮਾਰੀ ॥

जिह समान नहि देव कुमारी ॥

jeh samaan neh dhev kumaaree ||

ਰਾਜ ਕੁਅਰਿ ਨਿਰਖਾ ਤਿਹ ਜਬ ਹੀ ॥

राज कुअरि निरखा तिह जब ही ॥

raaj kuar nirakhaa teh jab hee ||

ਲਗਗੀ ਲਗਨ ਨਿਗੌਡੀ ਤਬ ਹੀ ॥੩॥

लगगी लगन निगौडी तब ही ॥३॥

lagagee lagan nigauaddee tab hee ||3||

ਹਿਤੂ ਜਾਨਿ ਸਹਚਰੀ ਬੁਲਾਈ ॥

हितू जानि सहचरी बुलाई ॥

hitoo jaan sahacharee bulaiee ||

ਭੇਦ ਭਾਖਿ ਤਿਹ ਠੌਰ ਪਠਾਈ ॥

भेद भाखि तिह ठौर पठाई ॥

bhedh bhaakh teh Thauar paThaiee ||

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਤਿਹ ਹਾਥ ਨ ਆਯੋ ॥

राज कुअर तिह हाथ न आयो ॥

raaj kuar teh haath na aayo ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਉਹਿ ਇਹ ਆਨਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥੪॥

इह बिधि उहि इह आनि सुनायो ॥४॥

eeh bidh uh ieh aan sunaayo ||4||

ਸਾਹੁ ਸੁਤਾ ਬਹੁ ਜਤਨ ਥਕੀ ਕਰਿ ॥

साहु सुता बहु जतन थकी करि ॥

saahu sutaa bahu jatan thakee kar ||

ਗਯੋ ਨ ਮੀਤ ਕੈਸੇਹੂੰ ਤਿਹ ਘਰ ॥

गयो न मीत कैसेहूँ तिह घर ॥

gayo na meet kaisehoo(n) teh ghar ||

ਬੀਰ ਹਾਕਿ ਇਕ ਤਹਾ ਪਠਾਯੋ ॥

बीर हाकि इक तहा पठायो ॥

beer haak ik tahaa paThaayo ||

ਸੋਤ ਸੇਜ ਤੇ ਗਹਿ ਪਟਕਾਯੋ ॥੫॥

सोत सेज ते गहि पटकायो ॥५॥

sot sej te geh paTakaayo ||5||

ਟੰਗਰੀ ਭੂਤ ਕਬੈ ਗਹਿ ਲੇਈ ॥

टंगरी भूत कबै गहि लेई ॥

Ta(n)garee bhoot kabai geh leiee ||

ਕਬਹੂੰ ਡਾਰਿ ਸੇਜ ਪਰ ਦੇਈ ॥

कबहूँ डारि सेज पर देई ॥

kabahoo(n) ddaar sej par dheiee ||

ਅਧਿਕ ਤ੍ਰਾਸ ਦੇ ਤਾਹਿ ਪਛਾਰਾ ॥

अधिक त्रास दे ताहि पछारा ॥

adhik traas dhe taeh pachhaaraa ||

ਉਹਿ ਡਰਿ ਜਿਯ ਤੇ ਮਾਰਿ ਨ ਡਾਰਾ ॥੬॥

उहि डरि जिय ते मारि न डारा ॥६॥

auh ddar jiy te maar na ddaaraa ||6||

ਰੈਨਿ ਸਿਗਰ ਤਿਹ ਸੋਨ ਨ ਦਿਯੋ ॥

रैनि सिगर तिह सोन न दियो ॥

rain sigar teh son na dhiyo ||

ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਕਹ ਤ੍ਰਾਸਿਤ ਬਹੁ ਕਿਯੋ ॥

नृप सुत कह त्रासित बहु कियो ॥

nirap sut keh traasit bahu kiyo ||

ਚਲੀ ਖਬਰਿ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਤਿ ਆਈ ॥

चली खबरि राजा प्रति आई ॥

chalee khabar raajaa prat aaiee ||

ਭੂਤ ਨਾਸ ਕਰ ਲਏ ਬੁਲਾਈ ॥੭॥

भूत नास कर लए बुलाई ॥७॥

bhoot naas kar le bulaiee ||7||

ਭੂਤ ਹਤਾ ਇਕ ਮੰਤ੍ਰ ਉਚਾਰੈ ॥

भूत हता इक मंत्र उचारै ॥

bhoot hataa ik ma(n)tr uchaarai ||

ਬੀਸ ਮੰਤ੍ਰ ਪੜਿ ਬੀਰ ਪੁਕਾਰੈ ॥

बीस मंत्र पड़ि बीर पुकारै ॥

bees ma(n)tr paR beer pukaarai ||

ਕਿਸਹੂੰ ਪਕਰਿ ਚੀਰਿ ਕਰਿ ਦੇਈ ॥

किसहूँ पकरि चीरि करि देई ॥

kisahoo(n) pakar cheer kar dheiee ||

ਕਾਹੂੰ ਪਕਰਿ ਰਾਨ ਤਰ ਲੇਈ ॥੮॥

काहूँ पकरि रान तर लेई ॥८॥

kaahoo(n) pakar raan tar leiee ||8||

ਜਬ ਸਭ ਸਕਲ ਮੰਤ੍ਰ ਕਰਿ ਹਾਰੇ ॥

जब सभ सकल मंत्र करि हारे ॥

jab sabh sakal ma(n)tr kar haare ||

ਤਬ ਇਹ ਬਿਧਿ ਤਨ ਬੀਰ ਪੁਕਾਰੇ ॥

तब इह बिधि तन बीर पुकारे ॥

tab ieh bidh tan beer pukaare ||

ਜੇ ਗੁਰ ਮੋਰ ਇਹਾ ਚਲਿ ਆਵੈ ॥

जे गुर मोर इहा चलि आवै ॥

je gur mor ihaa chal aavai ||

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਤਬ ਹੀ ਸੁਖ ਪਾਵੈ ॥੯॥

राज कुअर तब ही सुख पावै ॥९॥

raaj kuar tab hee sukh paavai ||9||

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਰਾਜਾ ਪਗ ਪਰੇ ॥

सुनत बचन राजा पग परे ॥

sunat bachan raajaa pag pare ||

ਬਹੁ ਉਸਤਤਿ ਕਰਿ ਬਚਨ ਉਚਰੇ ॥

बहु उसतति करि बचन उचरे ॥

bahu usatat kar bachan uchare ||

ਕਹਾ ਤੋਰ ਗੁਰ ਮੋਹਿ ਬਤੈਯੈ ॥

कहा तोर गुर मोहि बतैयै ॥

kahaa tor gur moh bataiyai ||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਭਾਤਿ ਤਾਹਿ ਹ੍ਯਾਂ ਲ੍ਯੈਯੈ ॥੧੦॥

जिह तिह भाति ताहि ह्याँ ल्यैयै ॥१०॥

jeh teh bhaat taeh hayaa(n) layaiyai ||10||

ਜਵਨ ਪੁਰਖ ਕਾ ਨਾਮ ਬਤਾਯੋ ॥

जवन पुरख का नाम बतायो ॥

javan purakh kaa naam bataayo ||

ਨਾਰਿ ਤਿਸੀ ਕਾ ਭੇਸ ਬਨਾਯੋ ॥

नारि तिसी का भेस बनायो ॥

naar tisee kaa bhes banaayo ||

ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਠੌਰ ਭਾਖਤ ਭਯੋ ਜਹਾ ॥

नृपहि ठौर भाखत भयो जहा ॥

nirapeh Thauar bhaakhat bhayo jahaa ||

ਬੈਠੀ ਜਾਹਿ ਚੰਚਲਾ ਤਹਾ ॥੧੧॥

बैठी जाहि चंचला तहा ॥११॥

baiThee jaeh cha(n)chalaa tahaa ||11||

ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਤਹ ਭੂਪ ਸਿਧਾਰਿਯੋ ॥

बचन सुनत तह भूप सिधारियो ॥

bachan sunat teh bhoop sidhaariyo ||

ਤਿਹੀ ਰੂਪ ਤਰ ਪੁਰਖ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

तिही रूप तर पुरख निहारियो ॥

tihee roop tar purakh nihaariyo ||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਬਿਧ ਤਾ ਕੌ ਬਿਰਮਾਯੋ ॥

जिह तिह बिध ता कौ बिरमायो ॥

jeh teh bidh taa kau biramaayo ||

ਅਪੁਨੇ ਧਾਮ ਤਾਹਿ ਲੈ ਆਯੋ ॥੧੨॥

अपुने धाम ताहि लै आयो ॥१२॥

apune dhaam taeh lai aayo ||12||

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਤਾ ਕਹ ਦਰਸਾਯੋ ॥

राज कुअर ता कह दरसायो ॥

raaj kuar taa keh dharasaayo ||

ਬਚਨ ਤਾਹਿ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥

बचन ताहि इह भाति सुनायो ॥

bachan taeh ieh bhaat sunaayo ||

ਯੌ ਇਹ ਤ੍ਰਿਯ ਪਤਿਬ੍ਰਤਾ ਬਰੈ ॥

यौ इह तृय पतिब्रता बरै ॥

yau ieh tiray patibrataa barai ||

ਤਊ ਬਚੈ ਯਹ ਯੌ ਨ ਉਬਰੈ ॥੧੩॥

तऊ बचै यह यौ न उबरै ॥१३॥

tuoo bachai yeh yau na ubarai ||13||

ਕਰਤ ਕਰਤ ਬਹੁ ਬਚਨ ਬਤਾਯੋ ॥

करत करत बहु बचन बतायो ॥

karat karat bahu bachan bataayo ||

ਸਾਹੁ ਸੁਤਾ ਕੇ ਨਾਮੁ ਜਤਾਯੋ ॥

साहु सुता के नामु जतायो ॥

saahu sutaa ke naam jataayo ||

ਸੋ ਪਤਿਬ੍ਰਤਾ ਤਾਹਿ ਬਿਵਾਵਹੁ ॥

सो पतिब्रता ताहि बिवावहु ॥

so patibrataa taeh bivaavahu ||

ਜੌ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤਹਿ ਜਿਯਾਯੋ ਚਾਹਹੁ ॥੧੪॥

जौ नृप सुतहि जियायो चाहहु ॥१४॥

jau nirap suteh jiyaayo chaahahu ||14||

ਜੌ ਯਹ ਤਾਹਿ ਬ੍ਯਾਹਿ ਲ੍ਯਾਵੈ ॥

जौ यह ताहि ब्याहि ल्यावै ॥

jau yeh taeh bayaeh layaavai ||

ਰੈਨਿ ਦਿਵਸ ਤਾ ਸੋ ਲਪਟਾਵੈ ॥

रैनि दिवस ता सो लपटावै ॥

rain dhivas taa so lapaTaavai ||

ਅਵਰ ਨਾਰਿ ਕੇ ਨਿਕਟ ਨ ਜਾਇ ॥

अवर नारि के निकट न जाइ ॥

avar naar ke nikaT na jai ||

ਤਬ ਯਹ ਜਿਯੈ ਕੁਅਰ ਸੁਭ ਕਾਇ ॥੧੫॥

तब यह जियै कुअर सुभ काइ ॥१५॥

tab yeh jiyai kuar subh kai ||15||

ਯਹੈ ਕਾਰ ਰਾਜਾ ਤੁਮ ਕੀਜੈ ॥

यहै कार राजा तुम कीजै ॥

yahai kaar raajaa tum keejai ||

ਅਬ ਹੀ ਹਮਹਿ ਬਿਦਾ ਕਰਿ ਦੀਜੈ ॥

अब ही हमहि बिदा करि दीजै ॥

ab hee hameh bidhaa kar dheejai ||

ਲੈ ਆਗ੍ਯਾ ਤਿਹ ਆਸ੍ਰਮ ਗਈ ॥

लै आग्या तिह आस्रम गई ॥

lai aagayaa teh aasram giee ||

ਧਾਰਤ ਭੇਸ ਨਾਰਿ ਕਾ ਭਈ ॥੧੬॥

धारत भेस नारि का भई ॥१६॥

dhaarat bhes naar kaa bhiee ||16||

ਰਾਜ ਸਾਜ ਬ੍ਯਾਹ ਕੌ ਬਨਾਯੋ ॥

राज साज ब्याह कौ बनायो ॥

raaj saaj bayaeh kau banaayo ||

ਸਾਹ ਸੁਤਾ ਹਿਤ ਪੂਤ ਪਠਾਯੋ ॥

साह सुता हित पूत पठायो ॥

saeh sutaa hit poot paThaayo ||

ਜਬ ਹੀ ਬ੍ਯਾਹ ਤਵਨ ਸੌ ਭਯੋ ॥

जब ही ब्याह तवन सौ भयो ॥

jab hee bayaeh tavan sau bhayo ||

ਤਬ ਹੀ ਤਾਹਿ ਭੂਤ ਤਜਿ ਗਯੋ ॥੧੭॥

तब ही ताहि भूत तजि गयो ॥१७॥

tab hee taeh bhoot taj gayo ||17||

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਇਹ ਛਲ ਸੌ ਪਾਯੋ ॥

राज कुअर इह छल सौ पायो ॥

raaj kuar ieh chhal sau paayo ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਿਸੀ ਬਤਾਯੋ ॥

भेद अभेद न किसी बतायो ॥

bhedh abhedh na kisee bataayo ||

ਚੰਚਲਾਨ ਕੇ ਚਰਿਤ ਅਪਾਰਾ ॥

चंचलान के चरित अपारा ॥

cha(n)chalaan ke charit apaaraa ||

ਚਕ੍ਰਿਤ ਰਹਾ ਕਰਿ ਕਰਿ ਕਰਤਾਰਾ ॥੧੮॥

चकृत रहा करि करि करतारा ॥१८॥

chakirat rahaa kar kar karataaraa ||18||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਪਚਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੯੫॥੭੦੩੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ पचानवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३९५॥७०३३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau pachaanavo charitr samaapatam sat subham sat ||395||7033||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਪ੍ਰਿਥੀ ਸਿੰਘ ਇਕ ਭੂਪ ਬਖਨਿਯਤ ॥

पृथी सिंघ इक भूप बखनियत ॥

pirathee si(n)gh ik bhoop bakhaniyat ||

ਪਿਰਥੀ ਪੁਰ ਤਿਹ ਨਗਰ ਪ੍ਰਮਨਿਯਤ ॥

पिरथी पुर तिह नगर प्रमनियत ॥

pirathee pur teh nagar pramaniyat ||

ਲਾਲ ਮਤੀ ਰਾਨੀ ਤਿਹ ਸੋਹੈ ॥

लाल मती रानी तिह सोहै ॥

laal matee raanee teh sohai ||

ਸੁਰ ਨਰ ਨਾਰਿ ਭੁਜੰਗਨ ਮੋਹੈ ॥੧॥

सुर नर नारि भुजंगन मोहै ॥१॥

sur nar naar bhuja(n)gan mohai ||1||

ਸਿੰਘ ਮੇਦਨੀ ਸੁਤ ਕਾ ਨਾਮਾ ॥

सिंघ मेदनी सुत का नामा ॥

si(n)gh medhanee sut kaa naamaa ||

ਥਕਿਤ ਰਹਤ ਜਾ ਕੌ ਲਖਿ ਬਾਮਾ ॥

थकित रहत जा कौ लखि बामा ॥

thakit rahat jaa kau lakh baamaa ||

ਅਧਿਕ ਰੂਪ ਤਾ ਕੋ ਬਿਧਿ ਕਰਿਯੋ ॥

अधिक रूप ता को बिधि करियो ॥

adhik roop taa ko bidh kariyo ||

ਜਨੁ ਕਰਿ ਕਾਮ ਦੇਵ ਅਵਤਰਿਯੋ ॥੨॥

जनु करि काम देव अवतरियो ॥२॥

jan kar kaam dhev avatariyo ||2||

ਚਪਲਾ ਦੇ ਤਹ ਸਾਹ ਦੁਲਾਰੀ ॥

चपला दे तह साह दुलारी ॥

chapalaa dhe teh saeh dhulaaree ||

ਕਨਕ ਅਵਟਿ ਸਾਚੇ ਜਨੁ ਢਾਰੀ ॥

कनक अवटि साचे जनु ढारी ॥

kanak avaT saache jan ddaaree ||

ਰਾਜ ਪੁਤ੍ਰ ਜਬ ਤਾਹਿ ਨਿਹਾਰਾ ॥

राज पुत्र जब ताहि निहारा ॥

raaj putr jab taeh nihaaraa ||

ਨਿਰਖਿ ਤਰੁਨਿ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ਮਤਵਾਰਾ ॥੩॥

निरखि तरुनि ह्वै गयो मतवारा ॥३॥

nirakh tarun havai gayo matavaaraa ||3||

ਏਕ ਸਹਚਰੀ ਨਿਕਟਿ ਬੁਲਾਈ ॥

एक सहचरी निकटि बुलाई ॥

ek sahacharee nikaT bulaiee ||

ਅਮਿਤ ਦਰਬ ਦੈ ਤਹਾ ਪਠਾਈ ॥

अमित दरब दै तहा पठाई ॥

amit dharab dhai tahaa paThaiee ||

ਜਬ ਤੈ ਚਪਲ ਮਤੀ ਕੌ ਲ੍ਰਯੈ ਹੈਂ ॥

जब तै चपल मती कौ ल्रयै हैं ॥

jab tai chapal matee kau lrayai hai(n) ||

ਮੁਖਿ ਮੰਗ ਹੈ ਜੋ ਕਛੁ ਸੋ ਪੈ ਹੈਂ ॥੪॥

मुखि मंग है जो कछु सो पै हैं ॥४॥

mukh ma(n)g hai jo kachh so pai hai(n) ||4||

ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਸਹਚਰਿ ਤਹ ਗਈ ॥

बचन सुनत सहचरि तह गई ॥

bachan sunat sahachar teh giee ||

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਬੋਧਤ ਭਈ ॥

बहु बिधि ताहि प्रबोधत भई ॥

bahu bidh taeh prabodhat bhiee ||

ਸਾਹ ਸੁਤਾ ਜਬ ਹਾਥ ਨ ਆਈ ॥

साह सुता जब हाथ न आई ॥

saeh sutaa jab haath na aaiee ||

ਤਬ ਦੂਤੀ ਇਹ ਘਾਤ ਬਨਾਈ ॥੫॥

तब दूती इह घात बनाई ॥५॥

tab dhootee ieh ghaat banaiee ||5||

ਤਵ ਪਿਤਿ ਧਾਮ ਜੁ ਨਏ ਉਸਾਰੇ ॥

तव पिति धाम जु नए उसारे ॥

tav pit dhaam ju ne usaare ||

ਚਲਹੁ ਜਾਇ ਤਿਹ ਲਖੌ ਸਵਾਰੇ ॥

चलहु जाइ तिह लखौ सवारे ॥

chalahu jai teh lakhau savaare ||

ਯੌ ਕਹਿ ਡਾਰਿ ਡੋਰਿਯਹਿ ਲਿਯੋ ॥

यौ कहि डारि डोरियहि लियो ॥

yau keh ddaar ddoriyeh liyo ||

ਪਰਦਨ ਡਾਰਿ ਚਹੂੰ ਦਿਸਿ ਦਿਯੋ ॥੬॥

परदन डारि चहूँ दिसि दियो ॥६॥

paradhan ddaar chahoo(n) dhis dhiyo ||6||

ਇਹ ਛਲ ਸਾਹ ਸੁਤਾ ਡਹਕਾਈ ॥

इह छल साह सुता डहकाई ॥

eeh chhal saeh sutaa ddahakaiee ||

ਸੰਗ ਲਏ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਘਰ ਆਈ ॥

संग लए नृप सुत घर आई ॥

sa(n)g le nirap sut ghar aaiee ||

ਤਹੀ ਆਨਿ ਪਰਦਾਨ ਉਘਾਰ ॥

तही आनि परदान उघार ॥

tahee aan paradhaan ughaar ||

ਨਾਰਿ ਲਖਾ ਤਹ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਾ ॥੭॥

नारि लखा तह राज कुमारा ॥७॥

naar lakhaa teh raaj kumaaraa ||7||

ਤਾਤ ਮਾਤ ਇਹ ਠੌਰ ਨ ਭਾਈ ॥

तात मात इह ठौर न भाई ॥

taat maat ieh Thauar na bhaiee ||

ਇਨ ਦੂਤੀ ਹੌ ਆਨਿ ਫਸਾਈ ॥

इन दूती हौ आनि फसाई ॥

ein dhootee hau aan fasaiee ||

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਜੌ ਮੁਝੈ ਨ ਪੈ ਹੈ ॥

राज कुअर जौ मुझै न पै है ॥

raaj kuar jau mujhai na pai hai ||

ਨਾਕ ਕਾਨ ਕਟਿ ਲੀਕ ਲਗੈ ਹੈ ॥੮॥

नाक कान कटि लीक लगै है ॥८॥

naak kaan kaT leek lagai hai ||8||

ਹਾਇ ਹਾਇ ਕਰਿ ਗਿਰੀ ਧਰਨਿ ਪਰ ॥

हाइ हाइ करि गिरी धरनि पर ॥

hai hai kar giree dharan par ||

ਕਟੀ ਕਹਾ ਕਰ ਯਾਹਿ ਬਿਛੂ ਬਰ ॥

कटी कहा कर याहि बिछू बर ॥

kaTee kahaa kar yaeh bichhoo bar ||

ਧ੍ਰਿਗ ਬਿਧਿ ਕੋ ਮੋ ਸੌ ਕਸ ਕੀਯਾ ॥

धृग बिधि को मो सौ कस कीया ॥

dhirag bidh ko mo sau kas keeyaa ||

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਨਹਿ ਭੇਟਨ ਦੀਯਾ ॥੯॥

राज कुअर नहि भेटन दीया ॥९॥

raaj kuar neh bheTan dheeyaa ||9||

ਅਬ ਮੈ ਨਿਜੁ ਘਰ ਕੌ ਫਿਰਿ ਜੈ ਹੌ ॥

अब मै निजु घर कौ फिरि जै हौ ॥

ab mai nij ghar kau fir jai hau ||

ਦ੍ਵੈ ਦਿਨ ਕੌ ਤੁਮਰੇ ਫਿਰਿ ਐ ਹੌ ॥

द्वै दिन कौ तुमरे फिरि ऐ हौ ॥

dhavai dhin kau tumare fir aai hau ||

ਰਾਜ ਪੁਤ੍ਰ ਲਖਿ ਕ੍ਰਿਯਾ ਨ ਲਈ ॥

राज पुत्र लखि कृया न लई ॥

raaj putr lakh kirayaa na liee ||

ਇਹ ਛਲ ਮੂੰਡ ਮੂੰਡ ਤਿਹ ਗਈ ॥੧੦॥

इह छल मूँड मूँड तिह गई ॥१०॥

eeh chhal moo(n)dd moo(n)dd teh giee ||10||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਛਿਆਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੯੬॥੭੦੪੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ छिआनवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३९६॥७०४३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau chhiaanavo charitr samaapatam sat subham sat ||396||7043||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਗਰ ਦੇਸ ਸੁਨਿਯਤ ਹੈ ਜਹਾ ॥

सगर देस सुनियत है जहा ॥

sagar dhes suniyat hai jahaa ||

ਸਗਰ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਇਕ ਤਹਾ ॥

सगर सैन राजा इक तहा ॥

sagar sain raajaa ik tahaa ||

ਸਗਰ ਦੇਇ ਤਿਹ ਸੁਤਾ ਭਨਿਜੈ ॥

सगर देइ तिह सुता भनिजै ॥

sagar dhei teh sutaa bhanijai ||

ਚੰਦ ਸੂਰ ਲਖਿ ਤਾਹਿ ਜੁ ਲੱਜੈ ॥੧॥

चंद सूर लखि ताहि जु लज्जै ॥१॥

cha(n)dh soor lakh taeh ju la'jai ||1||

ਗਜਨੀ ਰਾਇ ਤਵਨ ਜਹ ਲਹਿਯੋ ॥

गजनी राइ तवन जह लहियो ॥

gajanee rai tavan jeh lahiyo ||

ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਕੁਅਰਿ ਅਸ ਕਹਿਯੋ ॥

मन क्रम बचन कुअरि अस कहियो ॥

man kram bachan kuar as kahiyo ||

ਐਸੋ ਛੈਲ ਏਕ ਦਿਨ ਪੈਯੈ ॥

ऐसो छैल एक दिन पैयै ॥

aaiso chhail ek dhin paiyai ||

ਜਨਮ ਜਨਮ ਪਲ ਪਲ ਬਲਿ ਜੈਯੈ ॥੨॥

जनम जनम पल पल बलि जैयै ॥२॥

janam janam pal pal bal jaiyai ||2||

ਸਖੀ ਏਕ ਤਿਹ ਤੀਰ ਪਠਾਇ ॥

सखी एक तिह तीर पठाइ ॥

sakhee ek teh teer paThai ||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਬਿਧਿ ਕਰਿ ਲਿਯਾ ਬੁਲਾਇ ॥

जिह तिह बिधि करि लिया बुलाइ ॥

jeh teh bidh kar liyaa bulai ||

ਅਪਨ ਸੇਜ ਪਰ ਤਿਹ ਬੈਠਾਰਾ ॥

अपन सेज पर तिह बैठारा ॥

apan sej par teh baiThaaraa ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਕਾ ਰਚਾ ਅਖਾਰਾ ॥੩॥

काम भोग का रचा अखारा ॥३॥

kaam bhog kaa rachaa akhaaraa ||3||

ਬੈਠ ਸੇਜ ਪਰ ਦੋਇ ਕਲੋਲਹਿ ॥

बैठ सेज पर दोइ कलोलहि ॥

baiTh sej par dhoi kaloleh ||

ਮਧੁਰ ਮਧੁਰ ਧੁਨਿ ਮੁਖ ਤੇ ਬੋਲਹਿ ॥

मधुर मधुर धुनि मुख ते बोलहि ॥

madhur madhur dhun mukh te boleh ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਨ ਕਰਤ ਬਿਲਾਸਾ ॥

भाति भाति तन करत बिलासा ॥

bhaat bhaat tan karat bilaasaa ||

ਤਾਤ ਮਾਤ ਕੋ ਤਜਿ ਕਰ ਤ੍ਰਾਸਾ ॥੪॥

तात मात को तजि कर त्रासा ॥४॥

taat maat ko taj kar traasaa ||4||

ਪੋਸਤ ਭਾਗ ਅਫੀਮ ਮੰਗਾਵਹਿ ॥

पोसत भाग अफीम मंगावहि ॥

posat bhaag afeem ma(n)gaaveh ||

ਏਕ ਖਾਟ ਪਰ ਬੈਠ ਚੜਾਵਹਿ ॥

एक खाट पर बैठ चड़ावहि ॥

ek khaaT par baiTh chaRaaveh ||

ਤਰੁਨ ਤਰੁਨਿ ਉਰ ਸੌ ਉਰਝਾਈ ॥

तरुन तरुनि उर सौ उरझाई ॥

tarun tarun ur sau urajhaiee ||

ਰਸਿ ਰਸਿ ਕਸਿ ਕਸਿ ਭੋਗ ਕਮਾਈ ॥੫॥

रसि रसि कसि कसि भोग कमाई ॥५॥

ras ras kas kas bhog kamaiee ||5||

ਰਾਨੀ ਸਹਿਤ ਪਿਤਾ ਤਾ ਕੌ ਬਰ ॥

रानी सहित पिता ता कौ बर ॥

raanee sahit pitaa taa kau bar ||

ਆਵਤ ਭਯੋ ਦੁਹਿਤਾਹੂੰ ਕੇ ਘਰ ॥

आवत भयो दुहिताहूँ के घर ॥

aavat bhayo dhuhitaahoo(n) ke ghar ||

ਅਵਰ ਘਾਤ ਤਿਹ ਹਾਥ ਨ ਆਈ ॥

अवर घात तिह हाथ न आई ॥

avar ghaat teh haath na aaiee ||

ਤਾਤ ਮਾਤ ਹਨਿ ਦਏ ਦਬਾਈ ॥੬॥

तात मात हनि दए दबाई ॥६॥

taat maat han dhe dhabaiee ||6||

ਨਿਜੁ ਆਲੈ ਕਹ ਆਗਿ ਲਗਾਇ ॥

निजु आलै कह आगि लगाइ ॥

nij aalai keh aag lagai ||

ਰੋਇ ਉਠੀ ਨਿਜੁ ਪਿਯਹਿ ਦੁਰਾਇ ॥

रोइ उठी निजु पियहि दुराइ ॥

roi uThee nij piyeh dhurai ||

ਅਨਲ ਲਗਤ ਦਾਰੂ ਕਹ ਭਈ ॥

अनल लगत दारू कह भई ॥

anal lagat dhaaroo keh bhiee ||

ਰਾਨੀ ਰਾਵ ਸਹਿਤ ਉਡ ਗਈ ॥੭॥

रानी राव सहित उड गई ॥७॥

raanee raav sahit udd giee ||7||

ਅਵਰ ਪੁਰਖ ਕਛੁ ਭੇਦ ਨ ਭਾਯੋ ॥

अवर पुरख कछु भेद न भायो ॥

avar purakh kachh bhedh na bhaayo ||

ਕਹਾ ਚੰਚਲਾ ਕਾਜ ਕਮਾਯੋ ॥

कहा चंचला काज कमायो ॥

kahaa cha(n)chalaa kaaj kamaayo ||

ਅਪਨ ਰਾਜ ਦੇਸ ਕਾ ਕਰਾ ॥

अपन राज देस का करा ॥

apan raaj dhes kaa karaa ||

ਬਹੁਰਿ ਸੁਯੰਬਰ ਸੌ ਤਿਹ ਬਰਾ ॥੮॥

बहुरि सुयंबर सौ तिह बरा ॥८॥

bahur suya(n)bar sau teh baraa ||8||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਸਤਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੯੭॥੭੦੫੧॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ सतानवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३९७॥७०५१॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau sataanavo charitr samaapatam sat subham sat ||397||7051||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਪਲਵਲ ਦੇਸ ਹੁਤਾ ਇਕ ਰਾਜਾ ॥

पलवल देस हुता इक राजा ॥

palaval dhes hutaa ik raajaa ||

ਜਿਹ ਸਮਾਨ ਬਿਧਿ ਅਵਰ ਨ ਸਾਜਾ ॥

जिह समान बिधि अवर न साजा ॥

jeh samaan bidh avar na saajaa ||

ਤੜਿਤਾ ਦੇ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਭਨਿਜੈ ॥

तड़िता दे तिह नारि भनिजै ॥

taRitaa dhe teh naar bhanijai ||

ਚੰਦ੍ਰ ਸੂਰ ਜਿਹ ਸਮ ਨ ਕਹਿਜੈ ॥੧॥

चंद्र सूर जिह सम न कहिजै ॥१॥

cha(n)dhr soor jeh sam na kahijai ||1||

ਅਲਿਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਤਿਹ ਸੁਤਾ ਬਖਨਿਯਤ ॥

अलिकृत दे तिह सुता बखनियत ॥

alikirat dhe teh sutaa bakhaniyat ||

ਅਮਿਤ ਰੂਪ ਵਾ ਕੇ ਪਹਿਚਨਿਯਤ ॥

अमित रूप वा के पहिचनियत ॥

amit roop vaa ke pahichaniyat ||

ਤਿਹ ਠਾ ਇਕ ਸੌਦਾਗਰ ਆਯੋ ॥

तिह ठा इक सौदागर आयो ॥

teh Thaa ik sauadhaagar aayo ||

ਜਿਹ ਸਮ ਬਿਧਿ ਦੂਜੋ ਨ ਬਨਾਯੋ ॥੨॥

जिह सम बिधि दूजो न बनायो ॥२॥

jeh sam bidh dhoojo na banaayo ||2||

ਰਾਜ ਕੁਅਰਿ ਤਾ ਕੇ ਲਖਿ ਅੰਗਾ ॥

राज कुअरि ता के लखि अंगा ॥

raaj kuar taa ke lakh a(n)gaa ||

ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚ ਰੀਝੀ ਸਰਬੰਗਾ ॥

मन क्रम बच रीझी सरबंगा ॥

man kram bach reejhee saraba(n)gaa ||

ਪਠੈ ਸਹਚਰੀ ਲੀਅਸਿ ਬੁਲਾਇ ॥

पठै सहचरी लीअसि बुलाइ ॥

paThai sahacharee leeas bulai ||

ਕਹਤ ਭਈ ਬਤਿਯਾ ਮੁਸਕਾਇ ॥੩॥

कहत भई बतिया मुसकाइ ॥३॥

kahat bhiee batiyaa musakai ||3||

ਅਧਿਕ ਭੋਗ ਤਿਹ ਸਾਥ ਮਚਾਯੋ ॥

अधिक भोग तिह साथ मचायो ॥

adhik bhog teh saath machaayo ||

ਭਾਤ ਭਾਤਿ ਰਸ ਕੇਲ ਕਮਾਯੋ ॥

भात भाति रस केल कमायो ॥

bhaat bhaat ras kel kamaayo ||

ਚੁੰਬਨ ਔਰ ਅਲਿੰਗਨ ਲੀਨੋ ॥

चुँबन और अलिंगन लीनो ॥

chu(n)ban aauar ali(n)gan leeno ||

ਭਾਤਿ ਅਨਿਕ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਸੁਖ ਦੀਨੋ ॥੪॥

भाति अनिक तृय को सुख दीनो ॥४॥

bhaat anik tiray ko sukh dheeno ||4||

ਜਬ ਤ੍ਰਿਯ ਚਿਤ ਤਵਨੈ ਹਰ ਲਿਯੋ ॥

जब तृय चित तवनै हर लियो ॥

jab tiray chit tavanai har liyo ||

ਤਬ ਅਸ ਚਰਿਤ ਚੰਚਲਾ ਕਿਯੋ ॥

तब अस चरित चंचला कियो ॥

tab as charit cha(n)chalaa kiyo ||

ਤਾਤ ਮਾਤ ਦੋਇ ਬੋਲਿ ਪਠਾਏ ॥

तात मात दोइ बोलि पठाए ॥

taat maat dhoi bol paThaae ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਤਿਨ ਸੌ ਬਚਨ ਸੁਨਾਏ ॥੫॥

इह बिधि तिन सौ बचन सुनाए ॥५॥

eeh bidh tin sau bachan sunaae ||5||

ਮੈ ਅਬ ਲਗਿ ਨਹਿ ਤੀਰਥ ਅਨ੍ਰਹਾਈ ॥

मै अब लगि नहि तीरथ अन्रहाई ॥

mai ab lag neh teerath anrahaiee ||

ਅਬ ਤੀਰਥ ਕਰਿ ਹੌ ਤਹ ਜਾਈ ॥

अब तीरथ करि हौ तह जाई ॥

ab teerath kar hau teh jaiee ||

ਜੌ ਆਇਸ ਤੁਮ ਤੇ ਮੈ ਪਾਊ ॥

जौ आइस तुम ते मै पाऊ ॥

jau aais tum te mai paauoo ||

ਤੀਰਥ ਨ੍ਰਹਾਇ ਸਕਲ ਫਿਰਿ ਆਊ ॥੬॥

तीरथ न्रहाइ सकल फिरि आऊ ॥६॥

teerath nrahai sakal fir aauoo ||6||

ਪਤਿ ਕੁਰੂਪ ਹਮ ਕਹ ਤੁਮ ਦਿਯੋ ॥

पति कुरूप हम कह तुम दियो ॥

pat kuroop ham keh tum dhiyo ||

ਤਾ ਤੇ ਮੈ ਉਪਾਇ ਇਮਿ ਕਿਯੋ ॥

ता ते मै उपाइ इमि कियो ॥

taa te mai upai im kiyo ||

ਜੌ ਮੁਰ ਪਤਿ ਸਭ ਤੀਰਥ ਅਨ੍ਰਹੈ ਹੈ ॥

जौ मुर पति सभ तीरथ अन्रहै है ॥

jau mur pat sabh teerath anrahai hai ||

ਸੁੰਦਰ ਅਧਿਕ ਕਾਇ ਹ੍ਵੈ ਜੈ ਹੈ ॥੭॥

सुँदर अधिक काइ ह्वै जै है ॥७॥

su(n)dhar adhik kai havai jai hai ||7||

ਲੈ ਆਗ੍ਯਾ ਪਤਿ ਸਹਿਤ ਸਿਧਾਈ ॥

लै आग्या पति सहित सिधाई ॥

lai aagayaa pat sahit sidhaiee ||

ਭਾਤ ਭਾਤ ਤੀਰਥਨ ਅਨ੍ਰਹਾਈ ॥

भात भात तीरथन अन्रहाई ॥

bhaat bhaat teerathan anrahaiee ||

ਘਾਤ ਪਾਇ ਕਰਿ ਨਾਥ ਸੰਘਾਰਾ ॥

घात पाइ करि नाथ संघारा ॥

ghaat pai kar naath sa(n)ghaaraa ||

ਤਾ ਕੀ ਠੌਰ ਮਿਤ੍ਰ ਬੈਠਾਰਾ ॥੮॥

ता की ठौर मित्र बैठारा ॥८॥

taa kee Thauar mitr baiThaaraa ||8||

ਅਪਨੇ ਧਾਮ ਬਹੁਰਿ ਫਿਰਿ ਆਈ ॥

अपने धाम बहुरि फिरि आई ॥

apane dhaam bahur fir aaiee ||

ਮਾਤ ਪਿਤਹਿ ਇਹ ਭਾਤਿ ਜਤਾਈ ॥

मात पितहि इह भाति जताई ॥

maat piteh ieh bhaat jataiee ||

ਮੁਰ ਪਤਿ ਅਤਿ ਤੀਰਥਨ ਅਨ੍ਰਹਯੋ ॥

मुर पति अति तीरथन अन्रहयो ॥

mur pat at teerathan anrahayo ||

ਤਾ ਤੇ ਬਪੁ ਸੁੰਦਰ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥੯॥

ता ते बपु सुँदर ह्वै गयो ॥९॥

taa te bap su(n)dhar havai gayo ||9||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਹਮ ਤੀਰਥ ਅਨ੍ਰਹਾਏ ॥

भाति भाति हम तीरथ अन्रहाए ॥

bhaat bhaat ham teerath anrahaae ||

ਅਨਿਕ ਬਿਧਵ ਤਨ ਬਿਪ੍ਰ ਜਿਵਾਏ ॥

अनिक बिधव तन बिप्र जिवाए ॥

anik bidhav tan bipr jivaae ||

ਤਾ ਤੇ ਦੈਵ ਆਪੁ ਬਰ ਦਿਯੋ ॥

ता ते दैव आपु बर दियो ॥

taa te dhaiv aap bar dhiyo ||

ਮਮ ਪਤਿ ਕੋ ਸੁੰਦਰ ਬਪੁ ਕਿਯੋ ॥੧੦॥

मम पति को सुँदर बपु कियो ॥१०॥

mam pat ko su(n)dhar bap kiyo ||10||

ਯਹ ਕਾਹੂ ਨਰ ਬਾਤ ਨ ਪਾਈ ॥

यह काहू नर बात न पाई ॥

yeh kaahoo nar baat na paiee ||

ਕਹਾ ਕਰਮ ਕਰਿ ਕੈ ਤ੍ਰਿਯ ਆਈ ॥

कहा करम करि कै तृय आई ॥

kahaa karam kar kai tiray aaiee ||

ਤੀਰਥ ਮਹਾਤਮ ਸਭਹੂੰ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥

तीरथ महातम सभहूँ जान्यो ॥

teerath mahaatam sabhahoo(n) jaanayo ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਿਨੂੰ ਪਛਾਨ੍ਯੋ ॥੧੧॥

भेद अभेद न किनूँ पछान्यो ॥११॥

bhedh abhedh na kinoo(n) pachhaanayo ||11||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਅਠਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੯੮॥੭੦੬੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ अठानवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३९८॥७०६२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau aThaanavo charitr samaapatam sat subham sat ||398||7062||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਘਾਟਮ ਪੁਰ ਇਕ ਭੂਪ ਭਨਿਜੈ ॥

घाटम पुर इक भूप भनिजै ॥

ghaaTam pur ik bhoop bhanijai ||

ਨਾਰਿ ਅਲੰਕ੍ਰਿਤ ਦੇਇ ਕਹਿਜੈ ॥

नारि अलंकृत देइ कहिजै ॥

naar ala(n)kirat dhei kahijai ||

ਸੁਤਾ ਸੁ ਭੂਖਨ ਦੇ ਘਰ ਤਾ ਕੇ ॥

सुता सु भूखन दे घर ता के ॥

sutaa su bhookhan dhe ghar taa ke ||

ਨਰੀ ਨਾਗਰੀ ਤੁਲਿ ਨ ਵਾ ਕੇ ॥੧॥

नरी नागरी तुलि न वा के ॥१॥

naree naagaree tul na vaa ke ||1||

ਅਤਿ ਕੁਰੂਪ ਤਿਹ ਨਾਥ ਪਛਨਿਯਤ ॥

अति कुरूप तिह नाथ पछनियत ॥

at kuroop teh naath pachhaniyat ||

ਅਤਿ ਸੁੰਦਰਿ ਜਿਹ ਨਾਰਿ ਬਖਨਿਯਤ ॥

अति सुँदरि जिह नारि बखनियत ॥

at su(n)dhar jeh naar bakhaniyat ||

ਸੁੰਦਰ ਅਵਰ ਹੁਤੋ ਤਹ ਛਤ੍ਰੀ ॥

सुँदर अवर हुतो तह छत्री ॥

su(n)dhar avar huto teh chhatree ||

ਰੂਪਵਾਨ ਗੁਨਵਾਨ ਧਰਤ੍ਰੀ ॥੨॥

रूपवान गुनवान धरत्री ॥२॥

roopavaan gunavaan dharatree ||2||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਜਬ ਮੁਲਤਾਨੀ ਰਾਇ ਕੁਅਰਿ ਲਖਿ ਪਾਇਯੋ ॥

जब मुलतानी राइ कुअरि लखि पाइयो ॥

jab mulataanee rai kuar lakh paiyo ||

ਨਿਜੁ ਨਾਇਕ ਕਹ ਚਿਤ ਤੇ ਕੁਅਰਿ ਭੁਲਾਇਯੋ ॥

निजु नाइक कह चित ते कुअरि भुलाइयो ॥

nij naik keh chit te kuar bhulaiyo ||

ਪਠੈ ਸਹਚਰੀ ਨਿਜੁ ਗ੍ਰਿਹ ਲਿਯੋ ਬੁਲਾਇ ਕੈ ॥

पठै सहचरी निजु गृह लियो बुलाइ कै ॥

paThai sahacharee nij gireh liyo bulai kai ||

ਹੋ ਬਚਨ ਕਹੇ ਪੁਨਿ ਭਾਗਿ ਅਫੀਮ ਚੜਾਇ ਕੈ ॥੩॥

हो बचन कहे पुनि भागि अफीम चड़ाइ कै ॥३॥

ho bachan kahe pun bhaag afeem chaRai kai ||3||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਅਬ ਲਪਟਹੁ ਮੁਹਿ ਆਨਿ ਪ੍ਯਾਰੇ ॥

अब लपटहु मुहि आनि प्यारे ॥

ab lapaTahu muh aan payaare ||

ਹਮ ਰੀਝੀ ਲਖਿ ਨੈਨ ਤਿਹਾਰੇ ॥

हम रीझी लखि नैन तिहारे ॥

ham reejhee lakh nain tihaare ||

ਨਾਹਿ ਨਾਹਿ ਤਿਨ ਦੁਬਿਰ ਬਖਾਨੀ ॥

नाहि नाहि तिन दुबिर बखानी ॥

naeh naeh tin dhubir bakhaanee ||

ਆਖਰ ਕੁਅਰਿ ਕਹੀ ਸੋ ਮਾਨੀ ॥੪॥

आखर कुअरि कही सो मानी ॥४॥

aakhar kuar kahee so maanee ||4||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੀ ਕੈਫ ਦਿਵਾਨੇ ਪੀ ਭਏ ॥

भाति भाति की कैफ दिवाने पी भए ॥

bhaat bhaat kee kaif dhivaane pee bhe ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਅਬਲਾ ਕੇ ਆਸਨ ਲੇਤ ਭੇ ॥

भाति भाति अबला के आसन लेत भे ॥

bhaat bhaat abalaa ke aasan let bhe ||

ਅਮਿਤ ਭੋਗ ਤ੍ਰਿਯ ਪਾਇ ਰਹੀ ਉਰਝਾਇ ਕੈ ॥

अमित भोग तृय पाइ रही उरझाइ कै ॥

amit bhog tiray pai rahee urajhai kai ||

ਹੋ ਨਿਰਖਿ ਸਜਨ ਕੇ ਨੈਨਨ ਗਈ ਬਿਕਾਇ ਕੈ ॥੫॥

हो निरखि सजन के नैनन गई बिकाइ कै ॥५॥

ho nirakh sajan ke nainan giee bikai kai ||5||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਾ ਸੌ ਰਤਿ ਪਾਇ ॥

भाति भाति ता सौ रति पाइ ॥

bhaat bhaat taa sau rat pai ||

ਆਸਨ ਸਾਥ ਗਈ ਲਪਟਾਇ ॥

आसन साथ गई लपटाइ ॥

aasan saath giee lapaTai ||

ਰਸਿ ਗਯੋ ਮੀਤ ਨ ਛੋਰਾ ਜਾਈ ॥

रसि गयो मीत न छोरा जाई ॥

ras gayo meet na chhoraa jaiee ||

ਬਾਤ ਭਾਖਿ ਤਿਹ ਘਾਤ ਬਨਾਈ ॥੬॥

बात भाखि तिह घात बनाई ॥६॥

baat bhaakh teh ghaat banaiee ||6||

ਸਾਜਨ ਆਜੁ ਤੁਝੈ ਮੈ ਬਰਿ ਹੌ ॥

साजन आजु तुझै मै बरि हौ ॥

saajan aaj tujhai mai bar hau ||

ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਕੋ ਨਿਜੁ ਕਰ ਬਧ ਕਰਿ ਹੌ ॥

निजु पति को निजु कर बध करि हौ ॥

nij pat ko nij kar badh kar hau ||

ਆਪਨ ਸਾਥ ਪ੍ਰਗਟ ਤੁਹਿ ਲਿਐਹੌ ॥

आपन साथ प्रगट तुहि लिऐहौ ॥

aapan saath pragaT tuh liaaihau ||

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਤੁਹਿ ਲਖਤ ਹੰਢੈਹੌ ॥੭॥

मात पिता तुहि लखत हंढैहौ ॥७॥

maat pitaa tuh lakhat ha(n)ddaihau ||7||

ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਲੈ ਸਿਵ ਭਵਨ ਸਿਧਾਈ ॥

निजु पति लै सिव भवन सिधाई ॥

nij pat lai siv bhavan sidhaiee ||

ਕਾਟਾ ਮੂੰਡ ਤਹਾ ਤਿਹ ਜਾਈ ॥

काटा मूँड तहा तिह जाई ॥

kaaTaa moo(n)dd tahaa teh jaiee ||

ਲੋਗਨ ਕਹਿ ਸਿਵ ਨਾਮ ਸੁਨਾਯੋ ॥

लोगन कहि सिव नाम सुनायो ॥

logan keh siv naam sunaayo ||

ਰੂਪ ਹੇਤੁ ਪਤਿ ਸੀਸ ਚੜਾਯੋ ॥੮॥

रूप हेतु पति सीस चड़ायो ॥८॥

roop het pat sees chaRaayo ||8||

ਪੁਨਿ ਸਿਵ ਅਧਿਕ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਹ ਕਿਯੋ ॥

पुनि सिव अधिक कृपा कह कियो ॥

pun siv adhik kirapaa keh kiyo ||

ਸੁੰਦਰ ਮੋਰ ਪਤਿਹਿ ਕਰ ਦਿਯੋ ॥

सुँदर मोर पतिहि कर दियो ॥

su(n)dhar mor pateh kar dhiyo ||

ਕੌਤਕ ਲਖਾ ਕਹਾ ਤਿਨ ਕਰਾ ॥

कौतक लखा कहा तिन करा ॥

kauatak lakhaa kahaa tin karaa ||

ਸਿਵ ਪ੍ਰਤਾਪ ਹਮ ਆਜੁ ਬਿਚਰਾ ॥੯॥

सिव प्रताप हम आजु बिचरा ॥९॥

siv prataap ham aaj bicharaa ||9||

ਦੇਹ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਤਿ ਦਈ ਦਬਾਈ ॥

देह मृतक पति दई दबाई ॥

dheh mritak pat dhiee dhabaiee ||

ਤਾ ਕੌ ਨਾਥ ਭਾਖਿ ਗ੍ਰਿਹ ਲ੍ਯਾਈ ॥

ता कौ नाथ भाखि गृह ल्याई ॥

taa kau naath bhaakh gireh layaiee ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਿਨਹੂੰ ਪਾਯੋ ॥

भेद अभेद न किनहूँ पायो ॥

bhedh abhedh na kinahoo(n) paayo ||

ਬਿਨੁ ਪਾਨੀ ਹੀ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਾਯੋ ॥੧੦॥

बिनु पानी ही मूँड मुँडायो ॥१०॥

bin paanee hee moo(n)dd mu(n)ddaayo ||10||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਨਿਨ੍ਰਯਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੯੯॥੭੦੭੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ निन्रयानवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३९९॥७०७२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau ninrayaanavo charitr samaapatam sat subham sat ||399||7072||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੂਰਜ ਕਿਰਨਿ ਇਕ ਭੂਪ ਭਨਿਜੈ ॥

सूरज किरनि इक भूप भनिजै ॥

sooraj kiran ik bhoop bhanijai ||

ਚੰਦ ਕਿਰਨ ਪੁਰ ਨਗਰ ਕਹਿਜੈ ॥

चंद किरन पुर नगर कहिजै ॥

cha(n)dh kiran pur nagar kahijai ||

ਮਹਾ ਕੁਅਰਿ ਤਿਹ ਧਾਮ ਦੁਲਾਰੀ ॥

महा कुअरि तिह धाम दुलारी ॥

mahaa kuar teh dhaam dhulaaree ||

ਜਿਹ ਸਮਾਨ ਬਿਧਿ ਕਹੂੰ ਨ ਸਵਾਰੀ ॥੧॥

जिह समान बिधि कहूँ न सवारी ॥१॥

jeh samaan bidh kahoo(n) na savaaree ||1||

ਤਹਿਕ ਸਾਹ ਕੋ ਪੂਤ ਸੁਜਾਨਾ ॥

तहिक साह को पूत सुजाना ॥

tahik saeh ko poot sujaanaa ||

ਚੰਦ੍ਰ ਸੈਨ ਨਾਮਾ ਬਲਵਾਨਾ ॥

चंद्र सैन नामा बलवाना ॥

cha(n)dhr sain naamaa balavaanaa ||

ਮਹਾ ਕੁਅਰਿ ਵਾ ਕੀ ਛਬਿ ਲਹੀ ॥

महा कुअरि वा की छबि लही ॥

mahaa kuar vaa kee chhab lahee ||

ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਥਕਿਤ ਹ੍ਵੈ ਰਹੀ ॥੨॥

मन क्रम बचन थकित ह्वै रही ॥२॥

man kram bachan thakit havai rahee ||2||

ਪਠੈ ਸਹਚਰੀ ਲਿਯੋ ਬੁਲਾਇ ॥

पठै सहचरी लियो बुलाइ ॥

paThai sahacharee liyo bulai ||

ਪੋਸਤ ਭਾਗ ਅਫੀਮ ਮੰਗਾਇ ॥

पोसत भाग अफीम मंगाइ ॥

posat bhaag afeem ma(n)gai ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਨ ਤਾਹਿ ਪਿਵਾਯੋ ॥

भाति भाति तन ताहि पिवायो ॥

bhaat bhaat tan taeh pivaayo ||

ਅਧਿਕ ਮਤ ਕਰਿ ਗਰੈ ਲਗਾਯੋ ॥੩॥

अधिक मत करि गरै लगायो ॥३॥

adhik mat kar garai lagaayo ||3||

ਮਤ ਕਿਯਾ ਮਦ ਸਾਥ ਪ੍ਯਾਰੋ ॥

मत किया मद साथ प्यारो ॥

mat kiyaa madh saath payaaro ||

ਕਬਹੂੰ ਕਰਤ ਨ ਉਰ ਸੌ ਨ੍ਯਾਰੋ ॥

कबहूँ करत न उर सौ न्यारो ॥

kabahoo(n) karat na ur sau nayaaro ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਉਰ ਸੌ ਲਪਟਾਵੈ ॥

भाति भाति उर सौ लपटावै ॥

bhaat bhaat ur sau lapaTaavai ||

ਚੂੰਬਿ ਕਪੋਲ ਦੋਊ ਬਲਿ ਜਾਵੈ ॥੪॥

चूँबि कपोल दोऊ बलि जावै ॥४॥

choo(n)b kapol dhouoo bal jaavai ||4||

ਰਸਿ ਗਯੋ ਮੀਤ ਨ ਛੋਰਾ ਜਾਇ ॥

रसि गयो मीत न छोरा जाइ ॥

ras gayo meet na chhoraa jai ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਭੋਗਤ ਲਪਟਾਇ ॥

भाति भाति भोगत लपटाइ ॥

bhaat bhaat bhogat lapaTai ||

ਚੁੰਬਨ ਔਰ ਅਲਿੰਗਨ ਲੇਈ ॥

चुँबन और अलिंगन लेई ॥

chu(n)ban aauar ali(n)gan leiee ||

ਅਨਿਕ ਭਾਤਿ ਤਨ ਆਸਨ ਦੇਈ ॥੫॥

अनिक भाति तन आसन देई ॥५॥

anik bhaat tan aasan dheiee ||5||

ਰਸਿ ਗਈ ਤਾ ਕੌ ਤਜਾ ਨ ਜਾਇ ॥

रसि गई ता कौ तजा न जाइ ॥

ras giee taa kau tajaa na jai ||

ਭਾਤਿ ਅਨਿਕ ਲਪਟਤ ਸੁਖ ਪਾਇ ॥

भाति अनिक लपटत सुख पाइ ॥

bhaat anik lapaTat sukh pai ||

ਯਾ ਸੰਗ ਕਹਾ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਜਾਊਾਂ ॥

या संग कहा कवन बिधि जाऊाँ ॥

yaa sa(n)g kahaa kavan bidh jaauooaa(n) ||

ਅਬ ਅਸ ਕਵਨ ਉਪਾਇ ਬਨਾਊਾਂ ॥੬॥

अब अस कवन उपाइ बनाऊाँ ॥६॥

ab as kavan upai banaauooaa(n) ||6||

ਜਾਨਿ ਬੂਝਿ ਇਕ ਦਿਜ ਕਹ ਮਾਰਿ ॥

जानि बूझि इक दिज कह मारि ॥

jaan boojh ik dhij keh maar ||

ਭੂਪ ਭਏ ਇਮਿ ਕਹਾ ਸੁਧਾਰਿ ॥

भूप भए इमि कहा सुधारि ॥

bhoop bhe im kahaa sudhaar ||

ਅਬ ਮੈ ਜਾਇ ਕਰਵਤਹਿ ਲੈ ਹੌ ॥

अब मै जाइ करवतहि लै हौ ॥

ab mai jai karavateh lai hau ||

ਪਲਟਿ ਦੇਹ ਸੁਰਪੁਰਹਿ ਸਿਧੈ ਹੌ ॥੭॥

पलटि देह सुरपुरहि सिधै हौ ॥७॥

palaT dheh surapureh sidhai hau ||7||

ਹੋਰਿ ਰਹਾ ਪਿਤੁ ਏਕ ਨ ਮਾਨੀ ॥

होरि रहा पितु एक न मानी ॥

hor rahaa pit ek na maanee ||

ਰਾਨੀਹੂੰ ਪਾਇਨ ਲਪਟਾਨੀ ॥

रानीहूँ पाइन लपटानी ॥

raaneehoo(n) pain lapaTaanee ||

ਮੰਤ੍ਰ ਸਕਤਿ ਕਰਵਤਿ ਸਿਰ ਧਰਾ ॥

मंत्र सकति करवति सिर धरा ॥

ma(n)tr sakat karavat sir dharaa ||

ਏਕ ਰੋਮ ਤਿਹ ਤਾਹਿ ਨ ਹਰਾ ॥੮॥

एक रोम तिह ताहि न हरा ॥८॥

ek rom teh taeh na haraa ||8||

ਸਭਨ ਲਹਾ ਕਰਵਤਿ ਇਹ ਲਿਯੋ ॥

सभन लहा करवति इह लियो ॥

sabhan lahaa karavat ieh liyo ||

ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਬੰਦ ਐਸਾ ਤਿਨ ਕਿਯੋ ॥

दृसटि बंद ऐसा तिन कियो ॥

dhirasaT ba(n)dh aaisaa tin kiyo ||

ਆਪਨ ਗਈ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਧਾਮਾ ॥

आपन गई मित्र के धामा ॥

aapan giee mitr ke dhaamaa ||

ਭੇਦ ਨ ਲਖਾ ਕਿਸੂ ਕਿਹ ਬਾਮਾ ॥੯॥

भेद न लखा किसू किह बामा ॥९॥

bhedh na lakhaa kisoo keh baamaa ||9||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਛਲਿ ਪਿਤੁ ਮਾਤ ਕਹ ਗਈ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਸੰਗ ॥

इह बिधि छलि पितु मात कह गई मित्र के संग ॥

eeh bidh chhal pit maat keh giee mitr ke sa(n)g ||

ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਪੂਰਨ ਭਯੋ ਤਬ ਹੀ ਕਥਾ ਪ੍ਰਸੰਗ ॥੧੦॥

कबि स्याम पूरन भयो तब ही कथा प्रसंग ॥१०॥

kab sayaam pooran bhayo tab hee kathaa prasa(n)g ||10||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਚਾਰ ਸੌ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੪੦੦॥੭੦੮੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे चार सौ चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥४००॥७०८२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe chaar sau charitr samaapatam sat subham sat ||400||7082||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਪਾਤਿਸਾਹ ਕਾਰੂੰ ਇਕ ਸੁਨਿਯਤ ॥

पातिसाह कारूँ इक सुनियत ॥

paatisaeh kaaroo(n) ik suniyat ||