ਬੋਲਿ ਜਾਰ ਕੌ ਨਿਕਟ ਬੁਲਾਯੋ ॥੪॥

बोलि जार कौ निकट बुलायो ॥४॥

bol jaar kau nikaT bulaayo ||4||

ਰੁਚਿ ਭਰਿ ਭੋਗ ਤਵਨ ਸੌ ਕਰਾ ॥

रुचि भरि भोग तवन सौ करा ॥

ruch bhar bhog tavan sau karaa ||

ਖਾਟ ਤਰੇ ਰਾਜਾ ਲਹਿ ਪਰਾ ॥

खाट तरे राजा लहि परा ॥

khaaT tare raajaa leh paraa ||

ਅਧਿਕ ਨਾਰਿ ਮਨ ਮਹਿ ਡਰ ਪਾਈ ॥

अधिक नारि मन महि डर पाई ॥

adhik naar man meh ddar paiee ||

ਕਰੌ ਦੈਵ ਅਬ ਕਵਨ ਉਪਾਈ ॥੫॥

करौ दैव अब कवन उपाई ॥५॥

karau dhaiv ab kavan upaiee ||5||

ਸੁਨੁ ਮੂਰਖ ਤੈ ਬਾਤ ਨ ਪਾਵੈ ॥

सुनु मूरख तै बात न पावै ॥

sun moorakh tai baat na paavai ||

ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਰੀ ਕਹ ਹਾਥ ਲਗਾਵੈ ॥

नृप नारी कह हाथ लगावै ॥

nirap naaree keh haath lagaavai ||

ਸੁੰਦਰਿ ਸੁਘਰਿ ਜੈਸੇ ਮੁਰ ਰਾਜਾ ॥

सुँदरि सुघरि जैसे मुर राजा ॥

su(n)dhar sughar jaise mur raajaa ||

ਤੈਸੋ ਦੁਤਿਯ ਨ ਬਿਧਨਾ ਸਾਜਾ ॥੬॥

तैसो दुतिय न बिधना साजा ॥६॥

taiso dhutiy na bidhanaa saajaa ||6||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਜੋ ਪਰ ਨਰ ਕਹ ਪਿਯ ਬਿਨੁ ਨਾਰਿ ਨਿਹਾਰਈ ॥

जो पर नर कह पिय बिनु नारि निहारई ॥

jo par nar keh piy bin naar nihaariee ||

ਮਹਾ ਨਰਕ ਮਹਿ ਤਾਹਿ ਬਿਧਾਤਾ ਡਾਰਈ ॥

महा नरक महि ताहि बिधाता डारई ॥

mahaa narak meh taeh bidhaataa ddaariee ||

ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਸੁੰਦਰ ਛਾਡਿ ਨ ਤੁਮਹਿ ਨਿਹਾਰਿਹੌ ॥

निजु पति सुँदर छाडि न तुमहि निहारिहौ ॥

nij pat su(n)dhar chhaadd na tumeh nihaarihau ||

ਹੋ ਨਿਜੁ ਕੁਲ ਕੀ ਤਜਿ ਕਾਨਿ ਨ ਧਰਮਹਿ ਟਾਰਿਹੌ ॥੭॥

हो निजु कुल की तजि कानि न धरमहि टारिहौ ॥७॥

ho nij kul kee taj kaan na dharameh Taarihau ||7||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜੈਸੋ ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਮੇਰੋ ਬਰ ॥

जैसो अति सुँदर मेरो बर ॥

jaiso at su(n)dhar mero bar ||

ਤੁਹਿ ਵਾਰੌ ਵਾ ਕੇ ਇਕ ਪਗ ਪਰ ॥

तुहि वारौ वा के इक पग पर ॥

tuh vaarau vaa ke ik pag par ||

ਤਿਹ ਤਜਿ ਤੁਹਿ ਕੈਸੇ ਹੂੰ ਨ ਭਜਿ ਹੋਂ ॥

तिह तजि तुहि कैसे हूँ न भजि हों ॥

teh taj tuh kaise hoo(n) na bhaj ho(n) ||

ਲੋਕ ਲਾਜ ਕੁਲ ਕਾਨਿ ਨ ਤਜਿ ਹੋਂ ॥੮॥

लोक लाज कुल कानि न तजि हों ॥८॥

lok laaj kul kaan na taj ho(n) ||8||

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਮੂਰਖ ਹਰਖਾਨ੍ਰਯੋ ॥

सुनत बचन मूरख हरखान्रयो ॥

sunat bachan moorakh harakhaanrayo ||

ਪਤੀਬ੍ਰਤਾ ਨਾਰੀ ਕਹ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥

पतीब्रता नारी कह जान्यो ॥

pateebrataa naaree keh jaanayo ||

ਸਿਰ ਪਰ ਧਰਿ ਪਲਕਾ ਪਰ ਨਚਾ ॥

सिर पर धरि पलका पर नचा ॥

sir par dhar palakaa par nachaa ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਜਾਰਿ ਨਾਰਿ ਜੁਤ ਬਚਾ ॥੯॥

इह बिधि जारि नारि जुत बचा ॥९॥

eeh bidh jaar naar jut bachaa ||9||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਤਿਰਾਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੮੩॥੬੮੭੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ तिरासी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३८३॥६८७२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau tiraasee charitr samaapatam sat subham sat ||383||6872||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਦਾ ਸਿੰਘ ਇਕ ਭੂਪ ਮਹਾ ਮਨਿ ॥

सदा सिंघ इक भूप महा मनि ॥

sadhaa si(n)gh ik bhoop mahaa man ||

ਸਦਾਪੁਰੀ ਜਾ ਕੀ ਪਛਿਮ ਭਨਿ ॥

सदापुरी जा की पछिम भनि ॥

sadhaapuree jaa kee pachhim bhan ||

ਸ੍ਰੀ ਸੁਲੰਕ ਦੇ ਤਾ ਕੀ ਨਾਰੀ ॥

स्री सुलंक दे ता की नारी ॥

sree sula(n)k dhe taa kee naaree ||

ਜਨੁਕ ਚੰਦ੍ਰ ਤੇ ਚੀਰਿ ਨਿਕਾਰੀ ॥੧॥

जनुक चंद्र ते चीरि निकारी ॥१॥

januk cha(n)dhr te cheer nikaaree ||1||

ਤਹ ਇਕ ਹੋਤ ਸਾਹ ਧਨਵਾਨਾ ॥

तह इक होत साह धनवाना ॥

teh ik hot saeh dhanavaanaa ||

ਨਿਰਧਨ ਕਰਿ ਡਾਰਿਯੋ ਭਗਵਾਨਾ ॥

निरधन करि डारियो भगवाना ॥

niradhan kar ddaariyo bhagavaanaa ||

ਅਧਿਕ ਚਤੁਰਿ ਤਾ ਕੀ ਇਕ ਨਾਰੀ ॥

अधिक चतुरि ता की इक नारी ॥

adhik chatur taa kee ik naaree ||

ਤਿਨ ਤਾ ਸੌ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੀ ॥੨॥

तिन ता सौ इह भाति उचारी ॥२॥

tin taa sau ieh bhaat uchaaree ||2||

ਕਰਿ ਹੌ ਬਹੁਰਿ ਤੁਮੈ ਧਨਵੰਤਾ ॥

करि हौ बहुरि तुमै धनवंता ॥

kar hau bahur tumai dhanava(n)taa ||

ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੈ ਜੋ ਸ੍ਰੀ ਭਗਵੰਤਾ ॥

कृपा करै जो स्री भगवंता ॥

kirapaa karai jo sree bhagava(n)taa ||

ਆਪਨ ਭੇਸ ਪੁਰਖ ਕੋ ਧਾਰੋ ॥

आपन भेस पुरख को धारो ॥

aapan bhes purakh ko dhaaro ||

ਰਾਜ ਬਾਟ ਪਰ ਹਾਟ ਉਸਾਰੋ ॥੩॥

राज बाट पर हाट उसारो ॥३॥

raaj baaT par haaT usaaro ||3||

ਏਕਨ ਦਰਬ ਉਧਾਰੋ ਦਿਯੋ ॥

एकन दरब उधारो दियो ॥

ekan dharab udhaaro dhiyo ||

ਏਕਨ ਤੇ ਰਾਖਨ ਹਿਤ ਲਿਯੋ ॥

एकन ते राखन हित लियो ॥

ekan te raakhan hit liyo ||

ਅਧਿਕ ਆਪਨੀ ਪਤਿਹਿ ਚਲਾਯੋ ॥

अधिक आपनी पतिहि चलायो ॥

adhik aapanee pateh chalaayo ||

ਜਹ ਤਹ ਸਕਲ ਧਨਿਨ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥੪॥

जह तह सकल धनिन सुनि पायो ॥४॥

jeh teh sakal dhanin sun paayo ||4||

ਸੋਫੀ ਸੂਮ ਸਾਹ ਇਕ ਤਹਾ ॥

सोफी सूम साह इक तहा ॥

sofee soom saeh ik tahaa ||

ਜਾ ਕੇ ਘਰ ਸੁਨਿਯਤ ਧਨ ਮਹਾ ॥

जा के घर सुनियत धन महा ॥

jaa ke ghar suniyat dhan mahaa ||

ਸੁਤ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਨਹਿ ਕਰਤ ਬਿਸ੍ਵਾਸਾ ॥

सुत तृय को नहि करत बिस्वासा ॥

sut tiray ko neh karat bisavaiaasaa ||

ਰਾਖਤ ਦਰਬ ਆਪਨੇ ਪਾਸਾ ॥੫॥

राखत दरब आपने पासा ॥५॥

raakhat dharab aapane paasaa ||5||

ਸਾਹ ਸੁਈ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਤਕਾਯੋ ॥

साह सुई तिह नारि तकायो ॥

saeh suiee teh naar takaayo ||

ਅਧਿਕ ਪ੍ਰੀਤ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਯੋ ॥

अधिक प्रीत करि ताहि बुलायो ॥

adhik preet kar taeh bulaayo ||

ਤ੍ਰਿਯ ਸੁਤ ਮਾਲ ਕਹਾ ਤਵ ਖੈ ਹੈ ॥

तृय सुत माल कहा तव खै है ॥

tiray sut maal kahaa tav khai hai ||

ਏਕ ਦਾਮ ਫਿਰਿ ਤੁਮੈ ਨ ਦੈ ਹੈ ॥੬॥

एक दाम फिरि तुमै न दै है ॥६॥

ek dhaam fir tumai na dhai hai ||6||

ਸਾਹ ਮਾਲ ਕਹੂੰ ਅਨਤ ਰਖਾਇ ॥

साह माल कहूँ अनत रखाइ ॥

saeh maal kahoo(n) anat rakhai ||

ਸਰਖਤ ਤਾ ਤੇ ਲੇਹੁ ਲਿਖਾਇ ॥

सरखत ता ते लेहु लिखाइ ॥

sarakhat taa te leh likhai ||

ਮਾਤ ਪੂਤ ਕੋਈ ਭੇਦ ਨ ਪਾਵੈ ॥

मात पूत कोई भेद न पावै ॥

maat poot koiee bhedh na paavai ||

ਤੁਮ ਹੀ ਚਹਹੁ ਤਬੈ ਧਨ ਆਵੈ ॥੭॥

तुम ही चहहु तबै धन आवै ॥७॥

tum hee chahahu tabai dhan aavai ||7||

ਬਚਨ ਬਹੁਰਿ ਤਿਨ ਸਾਹ ਬਖਾਨੋ ॥

बचन बहुरि तिन साह बखानो ॥

bachan bahur tin saeh bakhaano ||

ਤੁਮ ਤੇ ਔਰ ਭਲੋ ਨਹਿ ਜਾਨੋ ॥

तुम ते और भलो नहि जानो ॥

tum te aauar bhalo neh jaano ||

ਮੇਰੋ ਸਕਲ ਦਰਬੁ ਤੈ ਲੇਹਿ ॥

मेरो सकल दरबु तै लेहि ॥

mero sakal dharab tai leh ||

ਸਰਖਤ ਗੁਪਤ ਮੁਝੈ ਲਿਖਿ ਦੇਹਿ ॥੮॥

सरखत गुपत मुझै लिखि देहि ॥८॥

sarakhat gupat mujhai likh dheh ||8||

ਬੀਸ ਲਾਖ ਤਾ ਤੇ ਧਨ ਲਿਯਾ ॥

बीस लाख ता ते धन लिया ॥

bees laakh taa te dhan liyaa ||

ਸਰਖਤ ਏਕ ਤਾਹਿ ਲਿਖਿ ਦਿਯਾ ॥

सरखत एक ताहि लिखि दिया ॥

sarakhat ek taeh likh dhiyaa ||

ਬਾਜੂ ਬੰਦ ਬੀਚ ਇਹ ਰਖਿਯਹੁ ॥

बाजू बंद बीच इह रखियहु ॥

baajoo ba(n)dh beech ieh rakhiyahu ||

ਅਵਰ ਪੁਰਖ ਸੌ ਭੇਵ ਨ ਭਖਿਯਹੁ ॥੯॥

अवर पुरख सौ भेव न भखियहु ॥९॥

avar purakh sau bhev na bhakhiyahu ||9||

ਦੈ ਧਨ ਸਾਹ ਜਬੈ ਘਰ ਗਯੋ ॥

दै धन साह जबै घर गयो ॥

dhai dhan saeh jabai ghar gayo ||

ਭੇਖ ਮਜੂਰਨ ਕੋ ਤਿਨ ਲਯੋ ॥

भेख मजूरन को तिन लयो ॥

bhekh majooran ko tin layo ||

ਧਾਮ ਤਿਸੀ ਕੇ ਕਿਯਾ ਪਯਾਨਾ ॥

धाम तिसी के किया पयाना ॥

dhaam tisee ke kiyaa payaanaa ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਤਿਨ ਮੂੜ ਨ ਜਾਨਾ ॥੧੦॥

भेद अभेद तिन मूड़ न जाना ॥१०॥

bhedh abhedh tin mooR na jaanaa ||10||

ਕਹੀ ਕਿ ਏਕ ਟੂਕ ਮੁਹਿ ਦੇਹੁ ॥

कही कि एक टूक मुहि देहु ॥

kahee k ek Took muh dheh ||

ਪਾਨ ਭਰਾਇਸ ਗਰਦਨਿ ਲੇਹੁ ॥

पान भराइस गरदनि लेहु ॥

paan bharais garadhan leh ||

ਖਰਚ ਜਾਨਿ ਥੋਰੋ ਤਿਨ ਕਰੋ ॥

खरच जानि थोरो तिन करो ॥

kharach jaan thoro tin karo ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨਹਿ ਨੈਕੁ ਬਿਚਰੋ ॥੧੧॥

भेद अभेद नहि नैकु बिचरो ॥११॥

bhedh abhedh neh naik bicharo ||11||

ਜਬ ਹੀ ਘਾਤ ਨਾਰਿ ਤਿਨ ਪਾਈ ॥

जब ही घात नारि तिन पाई ॥

jab hee ghaat naar tin paiee ||

ਬਾਜੂ ਬੰਦ ਲਯੋ ਸਰਕਾਈ ॥

बाजू बंद लयो सरकाई ॥

baajoo ba(n)dh layo sarakaiee ||

ਅਪਨੀ ਕਬਜ ਕਾਢਿ ਕਰਿ ਲਈ ॥

अपनी कबज काढि करि लई ॥

apanee kabaj kaadd kar liee ||

ਸਤ ਕੀ ਡਾਰਿ ਤਵਨ ਮੈ ਗਈ ॥੧੨॥

सत की डारि तवन मै गई ॥१२॥

sat kee ddaar tavan mai giee ||12||

ਕਿਤਕ ਦਿਨਨ ਕਹਿ ਦੇਹ ਰੁਪਇਯਾ ॥

कितक दिनन कहि देह रुपइया ॥

kitak dhinan keh dheh rupiyaa ||

ਪਠੈ ਦਯੋ ਇਕ ਤਾਹਿ ਮਨਇਯਾ ॥

पठै दयो इक ताहि मनइया ॥

paThai dhayo ik taeh maniyaa ||

ਏਕ ਹਜਾਰ ਤਹਾ ਤੋ ਲ੍ਯਾਵਹੁ ॥

एक हजार तहा तो ल्यावहु ॥

ek hajaar tahaa to layaavahu ||

ਆਨਿ ਬਨਿਜ ਕੋ ਕਾਜ ਚਲਾਵਹੁ ॥੧੩॥

आनि बनिज को काज चलावहु ॥१३॥

aan banij ko kaaj chalaavahu ||13||

ਤਿਨਕ ਹਜਾਰ ਨ ਤਾ ਕੌ ਦਿਯਾ ॥

तिनक हजार न ता कौ दिया ॥

tinak hajaar na taa kau dhiyaa ||

ਜਿਯ ਮੈ ਕੋਪ ਸਾਹ ਤਬ ਕਿਯਾ ॥

जिय मै कोप साह तब किया ॥

jiy mai kop saeh tab kiyaa ||

ਬਾਧਿ ਲੈ ਗਯੋ ਤਾ ਕਹ ਤਹਾ ॥

बाधि लै गयो ता कह तहा ॥

baadh lai gayo taa keh tahaa ||

ਕਾਜੀ ਕੋਟਵਾਰ ਥੋ ਜਹਾ ॥੧੪॥

काजी कोटवार थो जहा ॥१४॥

kaajee koTavaar tho jahaa ||14||

ਮੋ ਤੇ ਬੀਸ ਲਾਖ ਇਨ ਲਿਯਾ ॥

मो ते बीस लाख इन लिया ॥

mo te bees laakh in liyaa ||

ਅਬ ਇਨ ਮੁਝੈ ਹਜਾਰ ਨ ਦਿਯਾ ॥

अब इन मुझै हजार न दिया ॥

ab in mujhai hajaar na dhiyaa ||

ਕਹੀ ਸਭੋ ਸਰਖਤ ਤਿਹ ਹੇਰੋ ॥

कही सभो सरखत तिह हेरो ॥

kahee sabho sarakhat teh hero ||

ਇਨ ਕੋ ਅਬ ਹੀ ਨ੍ਯਾਇ ਨਿਬੇਰੋ ॥੧੫॥

इन को अब ही न्याइ निबेरो ॥१५॥

ein ko ab hee nayai nibero ||15||

ਛੋਰਿ ਸਰਖਤਹਿ ਸਭਨ ਨਿਹਾਰੋ ॥

छोरि सरखतहि सभन निहारो ॥

chhor sarakhateh sabhan nihaaro ||

ਰੁਪਯਾ ਸੌ ਇਕ ਤਹਾ ਬਿਚਾਰੋ ॥

रुपया सौ इक तहा बिचारो ॥

rupayaa sau ik tahaa bichaaro ||

ਸਾਚਾ ਤੇ ਝੂਠਾ ਤਿਹ ਕਿਯਾ ॥

साचा ते झूठा तिह किया ॥

saachaa te jhooThaa teh kiyaa ||

ਸਭ ਧਨੁ ਹਰੋ ਕਾਢਿ ਤਿਹ ਦਿਯਾ ॥੧੬॥

सभ धनु हरो काढि तिह दिया ॥१६॥

sabh dhan haro kaadd teh dhiyaa ||16||

ਬਹੁਰਿ ਬਚਨ ਤਿਨ ਨਾਰਿ ਉਚਾਰੇ ॥

बहुरि बचन तिन नारि उचारे ॥

bahur bachan tin naar uchaare ||

ਮੈ ਨ ਰਹਤ ਹੌ ਗਾਵ ਤਿਹਾਰੇ ॥

मै न रहत हौ गाव तिहारे ॥

mai na rahat hau gaav tihaare ||

ਯੌ ਕਹਿ ਜਾਤ ਤਹਾ ਤੇ ਭਈ ॥

यौ कहि जात तहा ते भई ॥

yau keh jaat tahaa te bhiee ||

ਸੋਫੀ ਯਹਿ ਕੂਟਿ ਭੰਗੇਰੀ ਗਈ ॥੧੭॥

सोफी यहि कूटि भंगेरी गई ॥१७॥

sofee yeh kooT bha(n)geree giee ||17||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਨਿਰਧਨ ਤੇ ਧਨਵੰਤ ਭੀ ਕਰਿ ਤਿਹ ਧਨ ਕੀ ਹਾਨਿ ॥

निरधन ते धनवंत भी करि तिह धन की हानि ॥

niradhan te dhanava(n)t bhee kar teh dhan kee haan ||

ਸੋਫੀ ਕਹ ਅਮਲਿਨ ਛਰਾ ਦੇਖਤ ਸਕਲ ਜਹਾਨ ॥੧੮॥

सोफी कह अमलिन छरा देखत सकल जहान ॥१८॥

sofee keh amalin chharaa dhekhat sakal jahaan ||18||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਚਉਰਾਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੮੪॥੬੮੯੦॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ चउरासी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३८४॥६८९०॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau chauraasee charitr samaapatam sat subham sat ||384||6890||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਚਿਤ੍ਰ ਕੇਤੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਪੂਰਬ ॥

चित्र केतु राजा इक पूरब ॥

chitr ket raajaa ik poorab ||

ਜਿਹ ਬਚਿਤ੍ਰ ਰਥ ਪੁਤ੍ਰ ਅਪੂਰਬ ॥

जिह बचित्र रथ पुत्र अपूरब ॥

jeh bachitr rath putr apoorab ||

ਚਿਤ੍ਰਾਪੁਰ ਨਗਰ ਤਿਹ ਸੋਹੈ ॥

चित्रापुर नगर तिह सोहै ॥

chitraapur nagar teh sohai ||

ਜਿਹ ਢਿਗ ਦੇਵ ਦੈਤ ਪੁਰ ਕੋ ਹੈ ॥੧॥

जिह ढिग देव दैत पुर को है ॥१॥

jeh ddig dhev dhait pur ko hai ||1||

ਸ੍ਰੀ ਕਟਿ ਉਤਿਮ ਦੇ ਤਿਹ ਨਾਰੀ ॥

स्री कटि उतिम दे तिह नारी ॥

sree kaT utim dhe teh naaree ||

ਸੂਰਜ ਵਤ ਤਿਹ ਧਾਮ ਦੁਲਾਰੀ ॥

सूरज वत तिह धाम दुलारी ॥

sooraj vat teh dhaam dhulaaree ||

ਜਿਹ ਸਮ ਸੁੰਦਰਿ ਨਾਰਿ ਨ ਕੋਈ ॥

जिह सम सुँदरि नारि न कोई ॥

jeh sam su(n)dhar naar na koiee ||

ਆਗੇ ਭਈ ਨ ਪਾਛੇ ਹੋਈ ॥੨॥

आगे भई न पाछे होई ॥२॥

aage bhiee na paachhe hoiee ||2||

ਬਾਨੀ ਰਾਇ ਤਹਾ ਇਕ ਸਾਹਾ ॥

बानी राइ तहा इक साहा ॥

baanee rai tahaa ik saahaa ||

ਜਿਹ ਮੁਖੁ ਸਮ ਸੁੰਦਰਿ ਨਹਿ ਮਾਹਾ ॥

जिह मुखु सम सुँदरि नहि माहा ॥

jeh mukh sam su(n)dhar neh maahaa ||

ਸ੍ਰੀ ਗੁਲਜਾਰ ਰਾਇ ਸੁਤ ਤਾ ਕੇ ॥

स्री गुलजार राइ सुत ता के ॥

sree gulajaar rai sut taa ke ||

ਦੇਵ ਦੈਤ ਕੋਇ ਤੁਲਿ ਨ ਵਾ ਕੇ ॥੩॥

देव दैत कोइ तुलि न वा के ॥३॥

dhev dhait koi tul na vaa ke ||3||

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਤਾ ਕੋ ਲਖਿ ਰੂਪਾ ॥

राज सुता ता को लखि रूपा ॥

raaj sutaa taa ko lakh roopaa ||

ਮੋਹਿ ਰਹੀ ਮਨ ਮਾਹਿ ਅਨੂਪਾ ॥

मोहि रही मन माहि अनूपा ॥

moh rahee man maeh anoopaa ||

ਏਕ ਸਹਚਰੀ ਤਹਾ ਪਠਾਈ ॥

एक सहचरी तहा पठाई ॥

ek sahacharee tahaa paThaiee ||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਭਾਤਿ ਤਹਾ ਲੈ ਆਈ ॥੪॥

जिह तिह भाति तहा लै आई ॥४॥

jeh teh bhaat tahaa lai aaiee ||4||

ਮਿਲਤ ਕੁਅਰਿ ਤਾ ਸੌ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥

मिलत कुअरि ता सौ सुखु पायो ॥

milat kuar taa sau sukh paayo ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਮਿਲਿ ਭੋਗ ਕਮਾਯੋ ॥

भाति भाति मिलि भोग कमायो ॥

bhaat bhaat mil bhog kamaayo ||

ਚੁੰਬਨ ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਲੀਏ ॥

चुँबन भाति भाति के लीए ॥

chu(n)ban bhaat bhaat ke le'ee ||

ਭਾਤਿ ਅਨਿਕ ਕੇ ਆਸਨ ਕੀਏ ॥੫॥

भाति अनिक के आसन कीए ॥५॥

bhaat anik ke aasan ke'ee ||5||

ਤਬ ਲਗਿ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਤਹ ਆਯੋ ॥

तब लगि मात पिता तह आयो ॥

tab lag maat pitaa teh aayo ||

ਨਿਰਖਿ ਸੁਤਾ ਚਿਤ ਮੈ ਦੁਖ ਪਾਯੋ ॥

निरखि सुता चित मै दुख पायो ॥

nirakh sutaa chit mai dhukh paayo ||

ਕਿਹ ਛਲ ਸੌ ਇਹ ਦੁਹੂੰ ਸੰਘਾਰੋ ॥

किह छल सौ इह दुहूँ संघारो ॥

keh chhal sau ieh dhuhoo(n) sa(n)ghaaro ||

ਛਤ੍ਰ ਜਾਰ ਕੇ ਸਿਰ ਪਰ ਢਾਰੋ ॥੬॥

छत्र जार के सिर पर ढारो ॥६॥

chhatr jaar ke sir par ddaaro ||6||

ਦੁਹੂੰਅਨ ਕੇ ਫਾਸੀ ਗਰੁ ਡਾਰੀ ॥

दुहूँअन के फासी गरु डारी ॥

dhuhoo(n)an ke faasee gar ddaaree ||

ਪਿਤਾ ਸਹਿਤ ਮਾਤਾ ਹਨਿ ਡਾਰੀ ॥

पिता सहित माता हनि डारी ॥

pitaa sahit maataa han ddaaree ||

ਫਾਸ ਕੰਠ ਤੇ ਲਈ ਨਕਾਰੀ ॥

फास कंठ ते लई नकारी ॥

faas ka(n)Th te liee nakaaree ||

ਬੋਲਿ ਲੋਗ ਸਭ ਐਸ ਉਚਾਰੀ ॥੭॥

बोलि लोग सभ ऐस उचारी ॥७॥

bol log sabh aais uchaaree ||7||

ਇਨ ਦੁਹੂੰ ਜੋਗ ਸਾਧਨਾ ਸਾਧੀ ॥

इन दुहूँ जोग साधना साधी ॥

ein dhuhoo(n) jog saadhanaa saadhee ||

ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਨੀ ਜੁਤ ਪਵਨ ਅਰਾਧੀ ॥

नृप रानी जुत पवन अराधी ॥

nirap raanee jut pavan araadhee ||

ਬਾਰਹ ਬਰਿਸ ਬੀਤ ਹੈ ਜਬ ਹੀ ॥

बारह बरिस बीत है जब ही ॥

baareh baris beet hai jab hee ||

ਜਗਿ ਹੈ ਛਾਡਿ ਤਾਰਿਯਹਿ ਤਬ ਹੀ ॥੮॥

जगि है छाडि तारियहि तब ही ॥८॥

jag hai chhaadd taariyeh tab hee ||8||

ਤਬ ਲਗਿ ਤਾਤ ਦਿਯਾ ਮੁਹਿ ਰਾਜਾ ॥

तब लगि तात दिया मुहि राजा ॥

tab lag taat dhiyaa muh raajaa ||

ਰਾਜ ਸਾਜ ਕਾ ਸਕਲ ਸਮਾਜਾ ॥

राज साज का सकल समाजा ॥

raaj saaj kaa sakal samaajaa ||

ਤਬ ਲਗਿ ਤਾ ਕੋ ਰਾਜ ਕਮੈ ਹੋ ॥

तब लगि ता को राज कमै हो ॥

tab lag taa ko raaj kamai ho ||

ਜਬ ਜਗ ਹੈ ਤਾ ਕੌ ਤਬ ਦੈ ਹੋ ॥੯॥

जब जग है ता कौ तब दै हो ॥९॥

jab jag hai taa kau tab dhai ho ||9||

ਇਹ ਛਲ ਤਾਤ ਮਾਤ ਕਹ ਘਾਈ ॥

इह छल तात मात कह घाई ॥

eeh chhal taat maat keh ghaiee ||

ਲੋਗਨ ਸੌ ਇਹ ਭਾਤਿ ਜਨਾਈ ॥

लोगन सौ इह भाति जनाई ॥

logan sau ieh bhaat janaiee ||

ਜਬ ਅਪਨੋ ਦ੍ਰਿੜ ਰਾਜ ਪਕਾਯੋ ॥

जब अपनो दृड़ राज पकायो ॥

jab apano dhiraR raaj pakaayo ||

ਛਤ੍ਰ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਸੀਸ ਫਿਰਾਯੋ ॥੧੦॥

छत्र मित्र के सीस फिरायो ॥१०॥

chhatr mitr ke sees firaayo ||10||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤਾਤ ਮਾਤ ਇਹ ਭਾਤਿ ਹਨਿ ਦਿਯੋ ਮਿਤ੍ਰ ਕੌ ਰਾਜ ॥

तात मात इह भाति हनि दियो मित्र कौ राज ॥

taat maat ieh bhaat han dhiyo mitr kau raaj ||

ਸਕਤ ਨ ਕੋਈ ਪਛਾਨਿ ਕਰਿ ਚੰਚਲਾਨ ਕੇ ਕਾਜ ॥੧੧॥

सकत न कोई पछानि करि चंचलान के काज ॥११॥

sakat na koiee pachhaan kar cha(n)chalaan ke kaaj ||11||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਪਚਾਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੮੫॥੬੯੦੧॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ पचासी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३८५॥६९०१॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau pachaasee charitr samaapatam sat subham sat ||385||6901||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬੀਰ ਕੇਤੁ ਇਕ ਭੂਪ ਭਨਿਜੈ ॥

बीर केतु इक भूप भनिजै ॥

beer ket ik bhoop bhanijai ||

ਬੀਰਪੁਰੀ ਤਿਹ ਨਗਰ ਕਹਿਜੈ ॥

बीरपुरी तिह नगर कहिजै ॥

beerapuree teh nagar kahijai ||

ਸ੍ਰੀ ਦਿਨ ਦੀਪਕ ਦੇ ਤਿਹ ਰਾਨੀ ॥

स्री दिन दीपक दे तिह रानी ॥

sree dhin dheepak dhe teh raanee ||

ਸੁੰਦਰਿ ਭਵਨ ਚਤੁਰਦਸ ਜਾਨੀ ॥੧॥

सुँदरि भवन चतुरदस जानी ॥१॥

su(n)dhar bhavan chaturadhas jaanee ||1||

ਰਾਇ ਗੁਮਾਨੀ ਤਹ ਇਕ ਛਤ੍ਰੀ ॥

राइ गुमानी तह इक छत्री ॥

rai gumaanee teh ik chhatree ||

ਸੂਰਬੀਰ ਬਲਵਾਨ ਧਰਤ੍ਰੀ ॥

सूरबीर बलवान धरत्री ॥

soorabeer balavaan dharatree ||

ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਅਰ ਚਤੁਰਾ ਮਹਾ ॥

इक सुँदर अर चतुरा महा ॥

eik su(n)dhar ar chaturaa mahaa ||

ਜਿਹ ਸਮ ਉਪਜਾ ਕੋਈ ਨ ਕਹਾ ॥੨॥

जिह सम उपजा कोई न कहा ॥२॥

jeh sam upajaa koiee na kahaa ||2||

ਰਾਜ ਤਰੁਨਿ ਜਬ ਤਾਹਿ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

राज तरुनि जब ताहि निहारियो ॥

raaj tarun jab taeh nihaariyo ||

ਇਹੈ ਚੰਚਲਾ ਚਿਤ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

इहै चंचला चित बिचारियो ॥

eihai cha(n)chalaa chit bichaariyo ||

ਕਹੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕਵਨ ਸੋ ਕੀਜੈ ॥

कहो चरित्र कवन सो कीजै ॥

kaho charitr kavan so keejai ||

ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਪਿਯ ਸੌ ਭੋਗ ਕਰੀਜੈ ॥੩॥

जिह बिधि पिय सौ भोग करीजै ॥३॥

jeh bidh piy sau bhog kareejai ||3||

ਬੀਰ ਮਤੀ ਇਕ ਸਖੀ ਸ੍ਯਾਨੀ ॥

बीर मती इक सखी स्यानी ॥

beer matee ik sakhee sayaanee ||

ਕਾਨਿ ਲਾਗਿ ਭਾਖ੍ਯੋ ਤਿਹ ਰਾਨੀ ॥

कानि लागि भाख्यो तिह रानी ॥

kaan laag bhaakhayo teh raanee ||

ਰਾਇ ਗੁਮਾਨੀ ਕੌ ਲੈ ਕੈ ਆਇ ॥

राइ गुमानी कौ लै कै आइ ॥

rai gumaanee kau lai kai aai ||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਬਿਧਿ ਮੁਹਿ ਦੇਹੁ ਮਿਲਾਇ ॥੪॥

जिह तिह बिधि मुहि देहु मिलाइ ॥४॥

jeh teh bidh muh dheh milai ||4||

ਸਖੀ ਬ੍ਰਿਥਾ ਸਭ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਈ ॥

सखी बृथा सभ भाखि सुनाई ॥

sakhee birathaa sabh bhaakh sunaiee ||

ਜ੍ਯੋਂ ਰਾਨੀ ਕਹਿ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥

ज्यों रानी कहि ताहि सुनाई ॥

jayo(n) raanee keh taeh sunaiee ||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਬਿਧਿ ਤਾ ਕਹ ਉਰਝਾਈ ॥

जिह तिह बिधि ता कह उरझाई ॥

jeh teh bidh taa keh urajhaiee ||

ਆਨਿ ਕੁਅਰ ਕੌ ਦਯੋ ਮਿਲਾਈ ॥੫॥

आनि कुअर कौ दयो मिलाई ॥५॥

aan kuar kau dhayo milaiee ||5||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਿਹ ਸਾਥ ਬਿਹਾਰੀ ॥

भाति भाति तिह साथ बिहारी ॥

bhaat bhaat teh saath bihaaree ||

ਭੋਗ ਕਰਤ ਬੀਤੀ ਨਿਸੁ ਸਾਰੀ ॥

भोग करत बीती निसु सारी ॥

bhog karat beetee nis saaree ||

ਤਬ ਲਗਿ ਆਇ ਗਯੋ ਤਹ ਰਾਜਾ ॥

तब लगि आइ गयो तह राजा ॥

tab lag aai gayo teh raajaa ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਚਰਿਤ ਚੰਚਲਾ ਸਾਜਾ ॥੬॥

इह बिधि चरित चंचला साजा ॥६॥

eeh bidh charit cha(n)chalaa saajaa ||6||

ਤੀਛਨ ਖੜਗ ਹਾਥ ਮਹਿ ਲਯੋ ॥

तीछन खड़ग हाथ महि लयो ॥

teechhan khaRag haath meh layo ||

ਲੈ ਮਿਤਹਿ ਕੇ ਸਿਰ ਮਹਿ ਦਯੋ ॥

लै मितहि के सिर महि दयो ॥

lai miteh ke sir meh dhayo ||

ਟੂਕ ਟੂਕ ਕਰਿ ਤਾ ਕੇ ਅੰਗਾ ॥

टूक टूक करि ता के अंगा ॥

Took Took kar taa ke a(n)gaa ||

ਬਚਨ ਕਹਾ ਰਾਜਾ ਕੇ ਸੰਗਾ ॥੭॥

बचन कहा राजा के संगा ॥७॥

bachan kahaa raajaa ke sa(n)gaa ||7||

ਚਲੋ ਭੂਪ ਇਕ ਚਰਿਤ ਦਿਖਾਊ ॥

चलो भूप इक चरित दिखाऊ ॥

chalo bhoop ik charit dhikhaauoo ||

ਗੌਸ ਮਰਾਤਿਬ ਤੁਮੈ ਲਖਾਊ ॥

गौस मरातिब तुमै लखाऊ ॥

gauas maraatib tumai lakhaauoo ||

ਰਾਇ ਚਰਿਤ ਕਛਹੂੰ ਨ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

राइ चरित कछहूँ न बिचारियो ॥

rai charit kachhahoo(n) na bichaariyo ||

ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਰਾ ਤਿਹ ਮਿਤ੍ਰ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥੮॥

मृतक परा तिह मित्र निहारियो ॥८॥

mritak paraa teh mitr nihaariyo ||8||

ਤਾ ਕੌ ਗੌਸ ਕੁਤੁਬ ਕਰਿ ਮਾਨਾ ॥

ता कौ गौस कुतुब करि माना ॥

taa kau gauas kutub kar maanaa ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਮੂੜ ਪਛਾਨਾ ॥

भेद अभेद न मूड़ पछाना ॥

bhedh abhedh na mooR pachhaanaa ||

ਤ੍ਰਸਤ ਹਾਥ ਤਾ ਕੌ ਨ ਲਗਾਯੋ ॥

त्रसत हाथ ता कौ न लगायो ॥

trasat haath taa kau na lagaayo ||

ਪੀਰ ਪਛਾਨਿ ਜਾਰ ਫਿਰ ਆਯੋ ॥੯॥

पीर पछानि जार फिर आयो ॥९॥

peer pachhaan jaar fir aayo ||9||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਪ੍ਰਥਮ ਭੋਗ ਤਾ ਸੌ ਕਿਯਾ ਬਹੁਰੋ ਦਿਯਾ ਸੰਘਾਰਿ ॥

प्रथम भोग ता सौ किया बहुरो दिया संघारि ॥

pratham bhog taa sau kiyaa bahuro dhiyaa sa(n)ghaar ||

ਮੂੜ ਭੂਪ ਇਹ ਛਲ ਛਲਾ ਸਕਾ ਨ ਭੇਦ ਬਿਚਾਰ ॥੧੦॥

मूड़ भूप इह छल छला सका न भेद बिचार ॥१०॥

mooR bhoop ieh chhal chhalaa sakaa na bhedh bichaar ||10||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਛਿਆਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੮੬॥੬੯੧੧॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ छिआसी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३८६॥६९११॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau chhiaasee charitr samaapatam sat subham sat ||386||6911||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਮਾਰਵਾਰ ਇਕ ਭੂਪ ਭਨਿਜੈ ॥

मारवार इक भूप भनिजै ॥

maaravaar ik bhoop bhanijai ||

ਚੰਦ੍ਰ ਸੈਨ ਤਿਹ ਨਾਮ ਕਹਿਜੈ ॥

चंद्र सैन तिह नाम कहिजै ॥

cha(n)dhr sain teh naam kahijai ||

ਸ੍ਰੀ ਜਗ ਮੋਹਨ ਦੇ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ॥

स्री जग मोहन दे तिह नारि ॥

sree jag mohan dhe teh naar ||

ਘੜੀ ਆਪੁ ਜਨੁ ਬ੍ਰਹਮ ਸੁ ਨਾਰ ॥੧॥

घड़ी आपु जनु ब्रहम सु नार ॥१॥

ghaRee aap jan braham su naar ||1||

ਚੰਦ੍ਰਵਤੀ ਇਹ ਪੁਰੀ ਬਿਰਾਜੈ ॥

चंद्रवती इह पुरी बिराजै ॥

cha(n)dhravatee ieh puree biraajai ||

ਨਾਗ ਲੋਕ ਜਾ ਕੌ ਲਖਿ ਲਾਜੈ ॥

नाग लोक जा कौ लखि लाजै ॥

naag lok jaa kau lakh laajai ||

ਹੋਡ ਪਰੀ ਇਕ ਦਿਨ ਤਿਨ ਮਾਹ ॥

होड परी इक दिन तिन माह ॥

hodd paree ik dhin tin maeh ||

ਬਚਨ ਕਹਾ ਤ੍ਰਿਯ ਸੌ ਲਰ ਨਾਹ ॥੨॥

बचन कहा तृय सौ लर नाह ॥२॥

bachan kahaa tiray sau lar naeh ||2||

ਐਸੀ ਕਵਨ ਜਗਤ ਮੈ ਨਾਰੀ ॥

ऐसी कवन जगत मै नारी ॥

aaisee kavan jagat mai naaree ||

ਕਾਨ ਨ ਸੁਨੀ ਨ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰੀ ॥

कान न सुनी न नैन निहारी ॥

kaan na sunee na nain nihaaree ||

ਪਤਿਹਿ ਢੋਲ ਕੀ ਢਮਕ ਸੁਨਾਵੈ ॥

पतिहि ढोल की ढमक सुनावै ॥

pateh ddol kee ddamak sunaavai ||

ਬਹੁਰਿ ਜਾਰ ਸੌ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥੩॥

बहुरि जार सौ भोग कमावै ॥३॥

bahur jaar sau bhog kamaavai ||3||

ਕੇਤਕ ਦਿਨ ਬੀਤਤ ਜਬ ਭਏ ॥

केतक दिन बीतत जब भए ॥

ketak dhin beetat jab bhe ||

ਤਿਯ ਕੌ ਬਚ ਸਿਮਰਨ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ॥

तिय कौ बच सिमरन ह्वै गए ॥

tiy kau bach simaran havai ge ||

ਅਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕਰਿ ਪਤਿਹਿ ਦਿਖਾਊਾਂ ॥

अस चरित्र करि पतिहि दिखाऊाँ ॥

as charitr kar pateh dhikhaauooaa(n) ||

ਭਜੌ ਜਾਰ ਅਰ ਢੋਲ ਬਜਾਊਾਂ ॥੪॥

भजौ जार अर ढोल बजाऊाँ ॥४॥

bhajau jaar ar ddol bajaauooaa(n) ||4||

ਤਬ ਤੇ ਇਹੈ ਟੇਵ ਤਿਨ ਡਾਰੀ ॥

तब ते इहै टेव तिन डारी ॥

tab te ihai Tev tin ddaaree ||

ਔਰਨ ਤ੍ਰਿਯ ਸੌ ਪ੍ਰਗਟ ਉਚਾਰੀ ॥

औरन तृय सौ प्रगट उचारी ॥

aauaran tiray sau pragaT uchaaree ||

ਮੈ ਧਰਿ ਸੀਸ ਪਾਨਿ ਕੋ ਸਾਜਾ ॥

मै धरि सीस पानि को साजा ॥

mai dhar sees paan ko saajaa ||

ਭਰਿ ਲ੍ਯੈਹੌ ਜਲ ਨ੍ਰਿਪ ਕੇ ਕਾਜਾ ॥੫॥

भरि ल्यैहौ जल नृप के काजा ॥५॥

bhar layaihau jal nirap ke kaajaa ||5||

ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਰਾਜਾ ਹਰਖਾਨੋ ॥

बचन सुनत राजा हरखानो ॥

bachan sunat raajaa harakhaano ||

ਤਾ ਕੌ ਅਤਿ ਪਤਿਬ੍ਰਤਾ ਜਾਨੋ ॥

ता कौ अति पतिब्रता जानो ॥

taa kau at patibrataa jaano ||

ਨਿਜੁ ਸਿਰ ਕੈ ਰਾਨੀ ਘਟ ਲ੍ਯਾਵੈ ॥

निजु सिर कै रानी घट ल्यावै ॥

nij sir kai raanee ghaT layaavai ||

ਆਨਿ ਪਾਨਿ ਪੁਨਿ ਮੁਝੈ ਪਿਲਾਵੈ ॥੬॥

आनि पानि पुनि मुझै पिलावै ॥६॥

aan paan pun mujhai pilaavai ||6||

ਇਕ ਦਿਨ ਤ੍ਰਿਯ ਪਿਯ ਸੋਤ ਜਗਾਈ ॥

इक दिन तृय पिय सोत जगाई ॥

eik dhin tiray piy sot jagaiee ||

ਲੈ ਘਟ ਕੌ ਕਰ ਚਲੀ ਬਨਾਈ ॥

लै घट कौ कर चली बनाई ॥

lai ghaT kau kar chalee banaiee ||

ਜਬ ਤੁਮ ਢੋਲ ਢਮਕ ਸੁਨਿ ਲੀਜੋ ॥

जब तुम ढोल ढमक सुनि लीजो ॥

jab tum ddol ddamak sun leejo ||

ਤਬ ਇਮਿ ਕਾਜ ਰਾਜ ਤੁਮ ਕੀਜੋ ॥੭॥

तब इमि काज राज तुम कीजो ॥७॥

tab im kaaj raaj tum keejo ||7||

ਪ੍ਰਥਮ ਸੁਨ੍ਯੋ ਸਭ ਢੋਲ ਬਜਾਯੋ ॥

प्रथम सुन्यो सभ ढोल बजायो ॥

pratham sunayo sabh ddol bajaayo ||

ਜਨਿਯਹੁ ਰਾਨੀ ਡੋਲ ਧਸਾਯੋ ॥

जनियहु रानी डोल धसायो ॥

janiyahu raanee ddol dhasaayo ||

ਦੁਤਿਯ ਢਮਾਕ ਸੁਨੋ ਜਬ ਗਾਢਾ ॥

दुतिय ढमाक सुनो जब गाढा ॥

dhutiy ddamaak suno jab gaaddaa ||

ਜਨਿਯਹੁ ਤਰੁਨਿ ਕੂਪ ਤੇ ਕਾਢਾ ॥੮॥

जनियहु तरुनि कूप ते काढा ॥८॥

janiyahu tarun koop te kaaddaa ||8||

ਤਹਿਕ ਲਹੌਰੀ ਰਾਇ ਭਨਿਜੈ ॥

तहिक लहौरी राइ भनिजै ॥

tahik lahauaree rai bhanijai ||

ਜਾ ਸੰਗ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਹੇਤੁ ਕਹਿਜੈ ॥

जा संग तृय को हेतु कहिजै ॥

jaa sa(n)g tiray ko het kahijai ||

ਲਯੋ ਤਿਸੀ ਕੋ ਤੁਰਤ ਮੰਗਾਇ ॥

लयो तिसी को तुरत मंगाइ ॥

layo tisee ko turat ma(n)gai ||

ਭੋਗ ਕਿਯਾ ਅਤਿ ਰੁਚਿ ਉਪਜਾਇ ॥੯॥

भोग किया अति रुचि उपजाइ ॥९॥

bhog kiyaa at ruch upajai ||9||

ਪ੍ਰਥਮ ਜਾਰ ਜਬ ਧਕਾ ਲਗਾਯੋ ॥

प्रथम जार जब धका लगायो ॥

pratham jaar jab dhakaa lagaayo ||

ਤਬ ਰਾਨੀ ਲੈ ਢੋਲ ਬਜਾਯੋ ॥

तब रानी लै ढोल बजायो ॥

tab raanee lai ddol bajaayo ||

ਜਬ ਤਿਹ ਲਿੰਗ ਸੁ ਭਗ ਤੇ ਕਾਢਾ ॥

जब तिह लिंग सु भग ते काढा ॥

jab teh li(n)g su bhag te kaaddaa ||

ਤ੍ਰਿਯ ਦਿਯ ਢੋਲ ਢਮਾਕਾ ਗਾਢਾ ॥੧੦॥

तृय दिय ढोल ढमाका गाढा ॥१०॥

tiray dhiy ddol ddamaakaa gaaddaa ||10||

ਤਬ ਰਾਜੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਿਚਾਰੀ ॥

तब राजै इह भाति बिचारी ॥

tab raajai ieh bhaat bichaaree ||

ਡੋਰਿ ਕੂਪ ਤੇ ਨਾਰਿ ਨਿਕਾਰੀ ॥

डोरि कूप ते नारि निकारी ॥

ddor koop te naar nikaaree ||

ਤਿਨ ਤ੍ਰਿਯ ਭੋਗ ਜਾਰ ਸੌ ਕੀਨਾ ॥

तिन तृय भोग जार सौ कीना ॥

tin tiray bhog jaar sau keenaa ||

ਰਾਜਾ ਸੁਨਤ ਦਮਾਮੋ ਦੀਨਾ ॥੧੧॥

राजा सुनत दमामो दीना ॥११॥

raajaa sunat dhamaamo dheenaa ||11||

ਪ੍ਰਥਮ ਜਾਰ ਸੌ ਭੋਗ ਕਮਾਯੋ ॥

प्रथम जार सौ भोग कमायो ॥

pratham jaar sau bhog kamaayo ||

ਬਹੁਰੋ ਢੋਲ ਢਮਾਕ ਸੁਨਾਯੋ ॥

बहुरो ढोल ढमाक सुनायो ॥

bahuro ddol ddamaak sunaayo ||

ਭੂਪ ਕ੍ਰਿਯਾ ਕਬਹੂੰ ਨ ਬਿਚਾਰੀ ॥

भूप कृया कबहूँ न बिचारी ॥

bhoop kirayaa kabahoo(n) na bichaaree ||

ਕਹਾ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕਿਯਾ ਇਮ ਨਾਰੀ ॥੧੨॥

कहा चरित्र किया इम नारी ॥१२॥

kahaa charitr kiyaa im naaree ||12||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਸਤਾਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੮੭॥੬੯੨੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ सतासी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३८७॥६९२३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau sataasee charitr samaapatam sat subham sat ||387||6923||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਿੰਘ ਨਰਿੰਦਰ ਭੂਪ ਇਕ ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ॥

सिंघ नरिंदर भूप इक नृप बर ॥

si(n)gh nari(n)dhar bhoop ik nirap bar ||

ਨ੍ਰਿਪਬਰਵਤੀ ਨਗਰ ਜਾ ਕੋ ਘਰ ॥

नृपबरवती नगर जा को घर ॥

nirapabaravatee nagar jaa ko ghar ||

ਸ੍ਰੀ ਮਦ ਮੋਕਲ ਦੇ ਤਿਹ ਨਾਰੀ ॥

स्री मद मोकल दे तिह नारी ॥

sree madh mokal dhe teh naaree ||

ਬਿਧਿ ਸੁ ਨਾਰ ਸਾਚੇ ਜਨੁ ਢਾਰੀ ॥੧॥

बिधि सु नार साचे जनु ढारी ॥१॥

bidh su naar saache jan ddaaree ||1||

ਦੇਹ ਕੁਰੂਪ ਭੂਪ ਕੌ ਭਾਰਾ ॥

देह कुरूप भूप कौ भारा ॥

dheh kuroop bhoop kau bhaaraa ||

ਨਿਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਸਾਥ ਨ ਰਾਖਤ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥

निजु तृय साथ न राखत प्यारा ॥

nij tiray saath na raakhat payaaraa ||

ਰੈਨਿ ਦਿਵਸ ਜੋਗਿਯਨ ਬੁਲਾਵੈ ॥

रैनि दिवस जोगियन बुलावै ॥

rain dhivas jogiyan bulaavai ||

ਜੋਗ ਸਾਧਨਾ ਚਹੈ ਕਿ ਆਵੈ ॥੨॥

जोग साधना चहै कि आवै ॥२॥

jog saadhanaa chahai k aavai ||2||

ਯਾ ਤੇ ਨਾਰਿ ਅਧਿਕ ਰਿਸਿ ਠਾਨੀ ॥

या ते नारि अधिक रिसि ठानी ॥

yaa te naar adhik ris Thaanee ||

ਸੁਨਤ ਜੋਗਿਯਨ ਕੀ ਅਸਿ ਬਾਨੀ ॥

सुनत जोगियन की असि बानी ॥

sunat jogiyan kee as baanee ||

ਐਸਾ ਕਛੂ ਉਪਾਇ ਬਨਾਊ ॥

ऐसा कछू उपाइ बनाऊ ॥

aaisaa kachhoo upai banaauoo ||

ਭੂਪਤਿ ਸਹਿਤ ਅਜੁ ਇਨ ਘਾਊ ॥੩॥

भूपति सहित अजु इन घाऊ ॥३॥

bhoopat sahit aj in ghaauoo ||3||

ਦੇਉਾਂ ਆਪਨੋ ਮਿਤ੍ਰਹਿ ਰਾਜਾ ॥

देउाँ आपनो मित्रहि राजा ॥

dheauaa(n) aapano mitreh raajaa ||

ਜੋਗੀ ਹਨੌ ਭੂਪ ਜੁਤ ਆਜਾ ॥

जोगी हनौ भूप जुत आजा ॥

jogee hanau bhoop jut aajaa ||

ਸਕਲ ਪ੍ਰਜਹਿ ਇਨ ਮਾਰਿ ਦਿਖਾਊਾਂ ॥

सकल प्रजहि इन मारि दिखाऊाँ ॥

sakal prajeh in maar dhikhaauooaa(n) ||

ਮਿਤ੍ਰ ਸੀਸ ਪਰ ਛਤ੍ਰ ਫਿਰਾਊਾਂ ॥੪॥

मित्र सीस पर छत्र फिराऊाँ ॥४॥

mitr sees par chhatr firaauooaa(n) ||4||

ਜਬ ਰਾਜਾ ਨਿਸ ਕੌ ਗ੍ਰਿਹ ਆਯੋ ॥

जब राजा निस कौ गृह आयो ॥

jab raajaa nis kau gireh aayo ||

ਬਹੁਰਿ ਜੋਗਿਯਨ ਬੋਲਿ ਪਠਾਯੋ ॥

बहुरि जोगियन बोलि पठायो ॥

bahur jogiyan bol paThaayo ||

ਤਿਮਿ ਤਿਮਿ ਨਾਰਿ ਫਾਸ ਗਰ ਡਾਰਿ ॥

तिमि तिमि नारि फास गर डारि ॥

tim tim naar faas gar ddaar ||

ਭੂਪ ਸਹਿਤ ਸਭ ਦਏ ਸੰਘਾਰ ॥੫॥

भूप सहित सभ दए संघार ॥५॥

bhoop sahit sabh dhe sa(n)ghaar ||5||

ਭੂਪਤਿ ਮਾਰਿ ਖਾਟ ਤਰ ਪਾਯੋ ॥

भूपति मारि खाट तर पायो ॥

bhoopat maar khaaT tar paayo ||

ਦੁਹੂੰ ਅਤੀਤਨ ਤਰੇ ਡਸਾਯੋ ॥

दुहूँ अतीतन तरे डसायो ॥

dhuhoo(n) ateetan tare ddasaayo ||

ਸਿੰਘਾਸਨ ਪਰ ਮਿਤ੍ਰਹਿ ਰਾਖਾ ॥

सिंघासन पर मित्रहि राखा ॥

si(n)ghaasan par mitreh raakhaa ||

ਬੋਲਿ ਪ੍ਰਜਾ ਸਭ ਸੋ ਇਮਿ ਭਾਖਾ ॥੬॥

बोलि प्रजा सभ सो इमि भाखा ॥६॥

bol prajaa sabh so im bhaakhaa ||6||

ਜਬ ਰਾਜਾ ਨਿਸੁ ਕੌ ਗ੍ਰਿਹ ਆਯੋ ॥

जब राजा निसु कौ गृह आयो ॥

jab raajaa nis kau gireh aayo ||

ਦੁਹੂੰ ਜੋਗਿਯਨ ਨਿਕਟ ਬੁਲਾਯੋ ॥

दुहूँ जोगियन निकट बुलायो ॥

dhuhoo(n) jogiyan nikaT bulaayo ||

ਅਤਭੁਤ ਨਾਗਾ ਤਹਾ ਇਕ ਨਿਕਸਾ ॥

अतभुत नागा तहा इक निकसा ॥

atabhut naagaa tahaa ik nikasaa ||

ਰਾਵਲ ਹੇਰਿ ਤਵਨ ਕੌ ਬਿਗਸਾ ॥੭॥

रावल हेरि तवन कौ बिगसा ॥७॥

raaval her tavan kau bigasaa ||7||

ਸਾਪਹਿ ਮਾਰਿ ਤਬੈ ਤਿਨ ਲਿਯੋ ॥

सापहि मारि तबै तिन लियो ॥

saapeh maar tabai tin liyo ||

ਫਰੂਆ ਬੀਚ ਡਾਰਿ ਕਰਿ ਦਿਯੋ ॥

फरूआ बीच डारि करि दियो ॥

farooaa beech ddaar kar dhiyo ||

ਘੋਟਿ ਭਾਗ ਜਿਮਿ ਦੁਹੂੰਅਨ ਪੀਯੋ ॥

घोटि भाग जिमि दुहूँअन पीयो ॥

ghoT bhaag jim dhuhoo(n)an peeyo ||

ਅਤਿ ਅਸਥੂਲ ਦੇਹ ਕਹ ਕੀਯੋ ॥੮॥

अति असथूल देह कह कीयो ॥८॥

at asathool dheh keh keeyo ||8||

ਤਾ ਤੇ ਅਧਿਕ ਫੂਲਿ ਜਬ ਗਏ ॥

ता ते अधिक फूलि जब गए ॥

taa te adhik fool jab ge ||

ਕੁੰਜਰ ਸੋ ਧਾਰਤ ਬਪੁ ਭਏ ॥

कुँजर सो धारत बपु भए ॥

ku(n)jar so dhaarat bap bhe ||

ਦ੍ਵੈ ਘਟਿਕਾ ਬੀਤੀ ਤਬ ਫੂਟੇ ॥

द्वै घटिका बीती तब फूटे ॥

dhavai ghaTikaa beetee tab fooTe ||

ਆਵਨ ਜਾਨ ਜਗਤ ਤੇ ਛੂਟੇ ॥੯॥

आवन जान जगत ते छूटे ॥९॥

aavan jaan jagat te chhooTe ||9||

ਬਰਖ ਬਾਰਹਨ ਕੇ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ॥

बरख बारहन के ह्वै गए ॥

barakh baarahan ke havai ge ||

ਤ੍ਯਾਗਤ ਦੇਹ ਪੁਰਾਤਨ ਭਏ ॥

त्यागत देह पुरातन भए ॥

tayaagat dheh puraatan bhe ||

ਸ੍ਵਰਗ ਲੋਕ ਕਹ ਕਿਯਾ ਪਯਾਨ ॥

स्वरग लोक कह किया पयान ॥

savairag lok keh kiyaa payaan ||

ਤ੍ਯਾਗਿ ਆਪੁਨੀ ਦੇਹ ਪੁਰਾਨਿ ॥੧੦॥

त्यागि आपुनी देह पुरानि ॥१०॥

tayaag aapunee dheh puraan ||10||

ਭੂਪ ਨਿਰਖਿ ਚਕ੍ਰਿਤ ਚਿਤ ਰਹਾ ॥

भूप निरखि चकृत चित रहा ॥

bhoop nirakh chakirat chit rahaa ||

ਮੁਹਿ ਸੇਤੀ ਐਸੀ ਬਿਧਿ ਕਹਾ ॥

मुहि सेती ऐसी बिधि कहा ॥

muh setee aaisee bidh kahaa ||

ਹਮ ਤੁਮ ਆਵ ਸਾਪ ਦੋਊ ਖਾਹਿ ॥

हम तुम आव साप दोऊ खाहि ॥

ham tum aav saap dhouoo khaeh ||

ਦੇਹ ਧਰੇ ਸੁਰਪੁਰ ਕੋ ਜਾਹਿ ॥੧੧॥

देह धरे सुरपुर को जाहि ॥११॥

dheh dhare surapur ko jaeh ||11||

ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਨ੍ਰਿਪ ਸਾਪ ਚਬਾਯੋ ॥

यौ कहि कै नृप साप चबायो ॥

yau keh kai nirap saap chabaayo ||

ਮੈ ਡਰਤੇ ਨਹਿ ਤਾਹਿ ਹਟਾਯੋ ॥

मै डरते नहि ताहि हटायो ॥

mai ddarate neh taeh haTaayo ||

ਥੋਰਾ ਭਖ੍ਰਯੋ ਉਡਾ ਨਹਿ ਗਯੋ ॥

थोरा भख्रयो उडा नहि गयो ॥

thoraa bhakhrayo uddaa neh gayo ||

ਤਾ ਤੇ ਤਨ ਸੁੰਦਰ ਇਹ ਭਯੋ ॥੧੨॥

ता ते तन सुँदर इह भयो ॥१२॥

taa te tan su(n)dhar ieh bhayo ||12||

ਦੇਹ ਪੁਰਾਤਨ ਤ੍ਯਾਗਨ ਕਰੀ ॥

देह पुरातन त्यागन करी ॥

dheh puraatan tayaagan karee ||

ਔਖਧ ਬਲ ਨੌਤਨ ਤਨ ਧਰੀ ॥

औखध बल नौतन तन धरी ॥

aauakhadh bal nauatan tan dharee ||

ਦੇਹ ਭੂਪ ਕੀ ਠੌਰ ਜਰਾਵਹੁ ॥

देह भूप की ठौर जरावहु ॥

dheh bhoop kee Thauar jaraavahu ||

ਯਾ ਕੇ ਸਿਰ ਪਰ ਛਤ੍ਰ ਫਿਰਾਵਹੁ ॥੧੩॥

या के सिर पर छत्र फिरावहु ॥१३॥

yaa ke sir par chhatr firaavahu ||13||

ਇਹ ਛਲ ਸਾਥ ਜੋਗਿਯਨ ਘਾਯੋ ॥

इह छल साथ जोगियन घायो ॥

eeh chhal saath jogiyan ghaayo ||

ਭੂਪਤਿ ਕੋ ਸੁਰ ਲੋਕ ਪਠਾਯੋ ॥

भूपति को सुर लोक पठायो ॥

bhoopat ko sur lok paThaayo ||

ਸਕਲ ਪ੍ਰਜਾ ਕੋ ਲੋਥਿ ਦਿਖਾਈ ॥

सकल प्रजा को लोथि दिखाई ॥

sakal prajaa ko loth dhikhaiee ||

ਦੇਸ ਮਿਤ੍ਰ ਕੀ ਫੇਰਿ ਦੁਹਾਈ ॥੧੪॥

देस मित्र की फेरि दुहाई ॥१४॥

dhes mitr kee fer dhuhaiee ||14||

ਭੇਵ ਪ੍ਰਜਾ ਕਿਨਹੂੰ ਨ ਪਛਾਨਾ ॥

भेव प्रजा किनहूँ न पछाना ॥

bhev prajaa kinahoo(n) na pachhaanaa ||

ਕਿਹ ਬਿਧਿ ਹਨਾ ਹਮਾਰਾ ਰਾਨਾ ॥

किह बिधि हना हमारा राना ॥

keh bidh hanaa hamaaraa raanaa ||

ਕਿਹ ਛਲ ਸੋ ਜੁਗਿਯਨ ਕੋ ਘਾਯੋ ॥

किह छल सो जुगियन को घायो ॥

keh chhal so jugiyan ko ghaayo ||

ਮਿਤ੍ਰ ਸੀਸ ਪਰ ਛਤ੍ਰ ਫਿਰਾਯੋ ॥੧੫॥

मित्र सीस पर छत्र फिरायो ॥१५॥

mitr sees par chhatr firaayo ||15||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਗਰਬੀ ਰਾਇ ਸੁ ਮਿਤ੍ਰ ਕੋ ਦਿਯਾ ਆਪਨਾ ਰਾਜ ॥

गरबी राइ सु मित्र को दिया आपना राज ॥

garabee rai su mitr ko dhiyaa aapanaa raaj ||

ਜੋਗਨ ਜੁਤ ਰਾਜਾ ਹਨਾ ਕਿਯਾ ਆਪਨਾ ਕਾਜ ॥੧੬॥

जोगन जुत राजा हना किया आपना काज ॥१६॥

jogan jut raajaa hanaa kiyaa aapanaa kaaj ||16||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਅਠਾਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੮੮॥੬੯੩੯॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ अठासी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३८८॥६९३९॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau aThaasee charitr samaapatam sat subham sat ||388||6939||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਭੂਪ ਸੁਬਾਹੁ ਸੈਨ ਇਕ ਸੁਨਾ ॥

भूप सुबाहु सैन इक सुना ॥

bhoop subaahu sain ik sunaa ||