ਪਰਦਨ ਬੀਚ ਲਪਟਿ ਤਿਹ ਲੀਨਾ ॥੫॥

परदन बीच लपटि तिह लीना ॥५॥

paradhan beech lapaT teh leenaa ||5||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਪਰਦਨ ਬੀਚ ਲਪੇਟਿ ਤਿਹ ਦਿਯਾ ਧਾਮ ਪਹੁਚਾਇ ॥

परदन बीच लपेटि तिह दिया धाम पहुचाइ ॥

paradhan beech lapeT teh dhiyaa dhaam pahuchai ||

ਮੁਖ ਬਾਏ ਰਾਜਾ ਰਹਾ ਸਕਾ ਚਰਿਤ੍ਰ ਨ ਪਾਇ ॥੬॥

मुख बाए राजा रहा सका चरित्र न पाइ ॥६॥

mukh baae raajaa rahaa sakaa charitr na pai ||6||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਛਿਹਤਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੭੬॥੬੭੯੭॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ छिहतरि चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३७६॥६७९७॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau chhihatar charitr samaapatam sat subham sat ||376||6797||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਨਵਤਨ ਸੁਨਹੁ ਨਰਾਧਿਪ ਕਥਾ ॥

नवतन सुनहु नराधिप कथा ॥

navatan sunahu naraadhip kathaa ||

ਕਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰ ਚੰਚਲਾ ਜਥਾ ॥

किया चरित्र चंचला जथा ॥

kiyaa charitr cha(n)chalaa jathaa ||

ਤ੍ਰਿੰਬਕ ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਹੈ ਜਹਾ ॥

तृंबक महा रुद्र है जहा ॥

tira(n)bak mahaa rudhr hai jahaa ||

ਤ੍ਰਿੰਬਕ ਦਤ ਨਰਾਧਪ ਤਹਾ ॥੧॥

तृंबक दत नराधप तहा ॥१॥

tira(n)bak dhat naraadhap tahaa ||1||

ਤ੍ਰਿਬੰਕ ਪੁਰ ਤਾ ਕੋ ਬਹੁ ਸੋਹੈ ॥

तृबंक पुर ता को बहु सोहै ॥

tiraba(n)k pur taa ko bahu sohai ||

ਇੰਦ੍ਰ ਚੰਦ੍ਰ ਲੋਕ ਕਹ ਮੋਹੈ ॥

इंद्र चंद्र लोक कह मोहै ॥

ei(n)dhr cha(n)dhr lok keh mohai ||

ਸ੍ਰੀ ਰਸਰੀਤਿ ਮਤੀ ਤਿਹ ਨਾਰੀ ॥

स्री रसरीति मती तिह नारी ॥

sree rasareet matee teh naaree ||

ਕੰਚਨ ਅਵਟਿ ਸਾਚੇ ਜਨੁ ਢਾਰੀ ॥੨॥

कंचन अवटि साचे जनु ढारी ॥२॥

ka(n)chan avaT saache jan ddaaree ||2||

ਸ੍ਰੀ ਸੁਹਾਸ ਦੇ ਤਾ ਕੀ ਕੰਨ੍ਯਾ ॥

स्री सुहास दे ता की कंन्या ॥

sree suhaas dhe taa kee ka(n)nayaa ||

ਜਿਹ ਸਮ ਉਪਜੀ ਨਾਰਿ ਨ ਅੰਨ੍ਰਯਾ ॥

जिह सम उपजी नारि न अंन्रया ॥

jeh sam upajee naar na a(n)nrayaa ||

ਏਕ ਚਤੁਰਿ ਅਰੁ ਸੁੰਦਰਿ ਘਨੀ ॥

एक चतुरि अरु सुँदरि घनी ॥

ek chatur ar su(n)dhar ghanee ||

ਜਿਹ ਸਮਾਨ ਕੋਈ ਨਹਿ ਬਨੀ ॥੩॥

जिह समान कोई नहि बनी ॥३॥

jeh samaan koiee neh banee ||3||

ਇਕ ਦਿਨ ਕੁਅਰਿ ਬਾਗ ਕੋ ਚਲੀ ॥

इक दिन कुअरि बाग को चली ॥

eik dhin kuar baag ko chalee ||

ਬੀਸ ਪਚਾਸ ਲਏ ਸੰਗ ਅਲੀ ॥

बीस पचास लए संग अली ॥

bees pachaas le sa(n)g alee ||

ਜਾਤ ਹੁਤੀ ਮਾਰਗ ਕੇ ਮਾਹੀ ॥

जात हुती मारग के माही ॥

jaat hutee maarag ke maahee ||

ਸੁੰਦਰ ਨਿਰਖਾ ਏਕ ਤਹਾ ਹੀ ॥੪॥

सुँदर निरखा एक तहा ही ॥४॥

su(n)dhar nirakhaa ek tahaa hee ||4||

ਸੇਰ ਸਿੰਘ ਤਿਹ ਨਾਮ ਬਿਰਾਜਤ ॥

सेर सिंघ तिह नाम बिराजत ॥

ser si(n)gh teh naam biraajat ||

ਜਾਹਿ ਨਿਰਖਿ ਰਤਿ ਕੋ ਮਨ ਲਾਜਤ ॥

जाहि निरखि रति को मन लाजत ॥

jaeh nirakh rat ko man laajat ||

ਕਹ ਲਗਿ ਤਿਹ ਛਬਿ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਊ ॥

कह लगि तिह छबि भाखि सुनाऊ ॥

keh lag teh chhab bhaakh sunaauoo ||

ਪ੍ਰਭਾ ਕੇਰ ਸੁਭ ਗ੍ਰੰਥ ਬਨਾਊ ॥੫॥

प्रभा केर सुभ ग्रंथ बनाऊ ॥५॥

prabhaa ker subh gra(n)th banaauoo ||5||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਜਬ ਤੇ ਤਿਹ ਗਈ ਨਿਹਾਰਿ ਕਰਿ ॥

राज सुता जब ते तिह गई निहारि करि ॥

raaj sutaa jab te teh giee nihaar kar ||

ਰਹੀ ਮਤ ਹ੍ਵੈ ਮਨ ਇਹ ਬਾਤ ਬਿਚਾਰਿ ਕਰਿ ॥

रही मत ह्वै मन इह बात बिचारि करि ॥

rahee mat havai man ieh baat bichaar kar ||

ਕੋਟਿ ਜਤਨ ਕਰਿ ਕਰਿ ਕਰਿ ਯਾਹਿ ਬੁਲਾਇਯੈ ॥

कोटि जतन करि करि करि याहि बुलाइयै ॥

koT jatan kar kar kar yaeh bulaiyai ||

ਹੋ ਕਾਮ ਕੇਲ ਕਰਿ ਯਾ ਸੌ ਹਰਖ ਕਮਾਇਯੈ ॥੬॥

हो काम केल करि या सौ हरख कमाइयै ॥६॥

ho kaam kel kar yaa sau harakh kamaiyai ||6||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਖੀ ਏਕ ਤਹ ਦਈ ਪਠਾਇ ॥

सखी एक तह दई पठाइ ॥

sakhee ek teh dhiee paThai ||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਬਿਧਿ ਤਿਹ ਲਯੋ ਬੁਲਾਇ ॥

जिह तिह बिधि तिह लयो बुलाइ ॥

jeh teh bidh teh layo bulai ||

ਪੜਿ ਪੜਿ ਦੋਹਾ ਛੰਦ ਬਿਹਾਰਹਿ ॥

पड़ि पड़ि दोहा छंद बिहारहि ॥

paR paR dhohaa chha(n)dh bihaareh ||

ਸਕਲ ਮਦਨ ਕੋ ਤਾਪ ਨਿਵਾਰਹਿ ॥੭॥

सकल मदन को ताप निवारहि ॥७॥

sakal madhan ko taap nivaareh ||7||

ਆਵਤ ਨੈਨ ਨਿਰਖਿ ਕਰਿ ਰਾਜਾ ॥

आवत नैन निरखि करि राजा ॥

aavat nain nirakh kar raajaa ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਚਰਿਤ ਚੰਚਲਾ ਸਾਜਾ ॥

इह बिधि चरित चंचला साजा ॥

eeh bidh charit cha(n)chalaa saajaa ||

ਰੋਮ ਨਾਸ ਤਿਹ ਬਦਨ ਲਗਾਯੋ ॥

रोम नास तिह बदन लगायो ॥

rom naas teh badhan lagaayo ||

ਨਾਰਿ ਭੇਸ ਤਾ ਕਹ ਪਹਿਰਾਯੋ ॥੮॥

नारि भेस ता कह पहिरायो ॥८॥

naar bhes taa keh pahiraayo ||8||

ਝਾਰੂ ਏਕ ਹਾਥ ਤਿਹ ਲਿਯੋ ॥

झारू एक हाथ तिह लियो ॥

jhaaroo ek haath teh liyo ||

ਦੂਜੇ ਹਾਥ ਟੋਕਰਾ ਦਿਯੋ ॥

दूजे हाथ टोकरा दियो ॥

dhooje haath Tokaraa dhiyo ||

ਮੁਹਰਨ ਔਰ ਰਪੈਯਨ ਭਰੋ ॥

मुहरन और रपैयन भरो ॥

muharan aauar rapaiyan bharo ||

ਤਾਹਿ ਚੰਡਾਰੀ ਭਾਖਿਨਿ ਕਰੋ ॥੯॥

ताहि चंडारी भाखिनि करो ॥९॥

taeh cha(n)ddaaree bhaakhin karo ||9||

ਨ੍ਰਿਪ ਆਗੇ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਨਿਕਾਰਿਯੋ ॥

नृप आगे करि ताहि निकारियो ॥

nirap aage kar taeh nikaariyo ||

ਮੂੜ ਭੂਪ ਨਹਿ ਭੇਦ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

मूड़ भूप नहि भेद बिचारियो ॥

mooR bhoop neh bhedh bichaariyo ||

ਕਾਢਿ ਖੜਗ ਤਿਹ ਹਨਤ ਨ ਭਯੋ ॥

काढि खड़ग तिह हनत न भयो ॥

kaadd khaRag teh hanat na bhayo ||

ਜਾਨਿ ਚੰਡਾਰ ਤਾਹਿ ਨ੍ਰਿਪ ਗਯੋ ॥੧੦॥

जानि चंडार ताहि नृप गयो ॥१०॥

jaan cha(n)ddaar taeh nirap gayo ||10||

ਜਿਨ ਇਹ ਮੋਰ ਅੰਗ ਛੁਹਿ ਜਾਇ ॥

जिन इह मोर अंग छुहि जाइ ॥

jin ieh mor a(n)g chhuh jai ||

ਮੁਝੈ ਕਰੈ ਅਪਵਿਤ੍ਰ ਬਨਾਇ ॥

मुझै करै अपवित्र बनाइ ॥

mujhai karai apavitr banai ||

ਤਾਹਿ ਪਛਾਨਿ ਪਕਰਿ ਨਹਿ ਲਯੋ ॥

ताहि पछानि पकरि नहि लयो ॥

taeh pachhaan pakar neh layo ||

ਲੈ ਮੁਹਰੈ ਸੁੰਦਰ ਘਰ ਗਯੋ ॥੧੧॥

लै मुहरै सुँदर घर गयो ॥११॥

lai muharai su(n)dhar ghar gayo ||11||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਸਤਤਰ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੭੭॥੬੮੦੮॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ सततर चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३७७॥६८०८॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau satatar charitr samaapatam sat subham sat ||377||6808||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਭੂਪ ਤ੍ਰਿਹਾਟਕ ਸੈਨ ਭਨਿਜੈ ॥

भूप तृहाटक सैन भनिजै ॥

bhoop tirahaaTak sain bhanijai ||

ਨਗਰ ਤਿਹਾੜੋ ਜਾਹਿ ਕਹਿਜੈ ॥

नगर तिहाड़ो जाहि कहिजै ॥

nagar tihaaRo jaeh kahijai ||

ਜਾਹਿ ਤ੍ਰਿਹਾਟਕ ਪੁਰੀ ਬਖਾਨੈ ॥

जाहि तृहाटक पुरी बखानै ॥

jaeh tirahaaTak puree bakhaanai ||

ਦਾਨਵ ਦੇਵ ਜਛ ਸਭ ਜਾਨੈ ॥੧॥

दानव देव जछ सभ जानै ॥१॥

dhaanav dhev jachh sabh jaanai ||1||

ਸ੍ਰੀ ਮਹਬੂਬ ਮਤੀ ਤਿਹ ਨਾਰੀ ॥

स्री महबूब मती तिह नारी ॥

sree mahaboob matee teh naaree ||

ਜਿਹ ਸਮ ਸੁੰਦਰਿ ਕਹੂੰ ਨ ਕੁਮਾਰੀ ॥

जिह सम सुँदरि कहूँ न कुमारी ॥

jeh sam su(n)dhar kahoo(n) na kumaaree ||

ਦੁਤਿਯ ਨਾਰਿ ਮ੍ਰਿਦੁਹਾਸ ਮਤੀ ਤਿਹ ॥

दुतिय नारि मृदुहास मती तिह ॥

dhutiy naar miradhuhaas matee teh ||

ਨਹਿ ਸਸਿ ਸਮ ਕਹਿਯਤ ਆਨਨ ਜਿਹ ॥੨॥

नहि ससि सम कहियत आनन जिह ॥२॥

neh sas sam kahiyat aanan jeh ||2||

ਸ੍ਰੀ ਮਹਬੂਬ ਮਤੀ ਤਨ ਨ੍ਰਿਪ ਰਤਿ ॥

स्री महबूब मती तन नृप रति ॥

sree mahaboob matee tan nirap rat ||

ਦੁਤਿਯ ਨਾਰਿ ਪਰ ਨਹਿ ਆਨਨ ਮਤਿ ॥

दुतिय नारि पर नहि आनन मति ॥

dhutiy naar par neh aanan mat ||

ਅਧਿਕ ਭੋਗ ਤਿਹ ਸਾਥ ਕਮਾਯੋ ॥

अधिक भोग तिह साथ कमायो ॥

adhik bhog teh saath kamaayo ||

ਏਕ ਪੁਤ੍ਰ ਤਾ ਤੇ ਉਪਜਾਯੋ ॥੩॥

एक पुत्र ता ते उपजायो ॥३॥

ek putr taa te upajaayo ||3||

ਦੁਤਿਯ ਨਾਰਿ ਤੇ ਸਾਥ ਨ ਪ੍ਰੀਤਾ ॥

दुतिय नारि ते साथ न प्रीता ॥

dhutiy naar te saath na preetaa ||

ਤਾਹਿ ਨ ਬੀਚ ਲ੍ਯਾਵਤ ਚੀਤਾ ॥

ताहि न बीच ल्यावत चीता ॥

taeh na beech layaavat cheetaa ||

ਸੁਤਵੰਤੀ ਇਕ ਪੁਨਿ ਪਤਿ ਪ੍ਰੀਤ ॥

सुतवंती इक पुनि पति प्रीत ॥

sutava(n)tee ik pun pat preet ||

ਅਵਰ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਲ੍ਯਾਵਤ ਨਹਿ ਚੀਤ ॥੪॥

अवर तृयहि ल्यावत नहि चीत ॥४॥

avar tirayeh layaavat neh cheet ||4||

ਦੁਤਿਯ ਨਾਰਿ ਤਬ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਈ ॥

दुतिय नारि तब अधिक रिसाई ॥

dhutiy naar tab adhik risaiee ||

ਏਕ ਘਾਤ ਕੀ ਬਾਤ ਬਨਾਈ ॥

एक घात की बात बनाई ॥

ek ghaat kee baat banaiee ||

ਸਿਸ ਕੀ ਗੁਦਾ ਗੋਖਰੂ ਦਿਯਾ ॥

सिस की गुदा गोखरू दिया ॥

sis kee gudhaa gokharoo dhiyaa ||

ਤਾ ਤੇ ਅਧਿਕ ਦੁਖਿਤ ਤਿਹ ਕਿਯਾ ॥੫॥

ता ते अधिक दुखित तिह किया ॥५॥

taa te adhik dhukhit teh kiyaa ||5||

ਬਾਲਕ ਅਧਿਕ ਦੁਖਾਤੁਰ ਭਯੋ ॥

बालक अधिक दुखातुर भयो ॥

baalak adhik dhukhaatur bhayo ||

ਰੋਵਤ ਧਾਮ ਮਾਤ ਕੇ ਗਯੋ ॥

रोवत धाम मात के गयो ॥

rovat dhaam maat ke gayo ||

ਨਿਰਖਿ ਤਾਤ ਮਾਤਾ ਦੁਖ ਪਾਯੋ ॥

निरखि तात माता दुख पायो ॥

nirakh taat maataa dhukh paayo ||

ਭਲੀ ਭਲੀ ਧਾਯਾਨ ਮੰਗਾਯੋ ॥੬॥

भली भली धायान मंगायो ॥६॥

bhalee bhalee dhaayaan ma(n)gaayo ||6||

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਾਲਹਿ ਦੁਖ ਦਿਯੋ ॥

इह चरित्र बालहि दुख दियो ॥

eeh charitr baaleh dhukh dhiyo ||

ਆਪਨ ਭੇਸ ਧਾਇ ਕੋ ਕਿਯੋ ॥

आपन भेस धाइ को कियो ॥

aapan bhes dhai ko kiyo ||

ਕਿਯਾ ਸਵਤਿ ਕੇ ਧਾਮ ਪਯਾਨਾ ॥

किया सवति के धाम पयाना ॥

kiyaa savat ke dhaam payaanaa ||

ਭੇਦ ਨਾਰਿ ਕਿਨਹੂੰ ਨ ਪਛਾਨਾ ॥੭॥

भेद नारि किनहूँ न पछाना ॥७॥

bhedh naar kinahoo(n) na pachhaanaa ||7||

ਔਖਧ ਏਕ ਹਾਥ ਮੈ ਲਈ ॥

औखध एक हाथ मै लई ॥

aauakhadh ek haath mai liee ||

ਸਿਸੁ ਕੀ ਪ੍ਰਥਮ ਮਾਤ ਕੌ ਦਈ ॥

सिसु की प्रथम मात कौ दई ॥

sis kee pratham maat kau dhiee ||

ਬਰੀ ਖਾਤ ਰਾਨੀ ਮਰਿ ਗਈ ॥

बरी खात रानी मरि गई ॥

baree khaat raanee mar giee ||

ਸ੍ਵਛ ਸੁਘਰਿ ਰਾਨੀ ਫਿਰਿ ਅਈ ॥੮॥

स्वछ सुघरि रानी फिरि अई ॥८॥

savaichh sughar raanee fir iee ||8||

ਨਿਜੁ ਗ੍ਰਿਹ ਆਇ ਭੇਸ ਨ੍ਰਿਪ ਤ੍ਰਿਯ ਧਰਿ ॥

निजु गृह आइ भेस नृप तृय धरि ॥

nij gireh aai bhes nirap tiray dhar ||

ਜਾਤਿ ਭਈ ਅਪਨੀ ਸਵਿਤਨ ਘਰ ॥

जाति भई अपनी सवितन घर ॥

jaat bhiee apanee savitan ghar ||

ਸਿਸੁ ਕੋ ਕਾਢਿ ਗੋਖਰੂ ਡਾਰੋ ॥

सिसु को काढि गोखरू डारो ॥

sis ko kaadd gokharoo ddaaro ||

ਤਾਹਿ ਸੁਘਰਿ ਤਿਹ ਸੁਤ ਕਰਿ ਪਾਰੋ ॥੯॥

ताहि सुघरि तिह सुत करि पारो ॥९॥

taeh sughar teh sut kar paaro ||9||

ਇਹ ਛਲ ਸੋ ਸਵਤਿਨ ਕਹ ਮਾਰਾ ॥

इह छल सो सवतिन कह मारा ॥

eeh chhal so savatin keh maaraa ||

ਸਿਸਹੁ ਜਾਨਿ ਸੁਤ ਲਿਯੋ ਉਬਾਰਾ ॥

सिसहु जानि सुत लियो उबारा ॥

sisahu jaan sut liyo ubaaraa ||

ਨ੍ਰਿਪਹ ਸੰਗ ਪੁਨਿ ਕਰਿ ਲਿਯ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥

नृपह संग पुनि करि लिय प्यारा ॥

nirapeh sa(n)g pun kar liy payaaraa ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਿਨੂੰ ਬਿਚਾਰਾ ॥੧੦॥

भेद अभेद न किनूँ बिचारा ॥१०॥

bhedh abhedh na kinoo(n) bichaaraa ||10||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਅਠਹਤਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੭੮॥੬੮੧੮॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ अठहतरि चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३७८॥६८१८॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau aThahatar charitr samaapatam sat subham sat ||378||6818||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨ ਰਾਜਾ ਇਕ ਔਰ ਪ੍ਰਸੰਗਾ ॥

सुन राजा इक और प्रसंगा ॥

sun raajaa ik aauar prasa(n)gaa ||

ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਭਯੋ ਨਰੇਸੁਰ ਸੰਗਾ ॥

जिह बिधि भयो नरेसुर संगा ॥

jeh bidh bhayo naresur sa(n)gaa ||

ਮ੍ਰਿਦੁਲਾ ਦੇ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਭਨਿਜੈ ॥

मृदुला दे तिह नारि भनिजै ॥

miradhulaa dhe teh naar bhanijai ||

ਇੰਦ੍ਰ ਚੰਦ੍ਰ ਪਟਤਰ ਤਿਹ ਦਿਜੈ ॥੧॥

इंद्र चंद्र पटतर तिह दिजै ॥१॥

ei(n)dhr cha(n)dhr paTatar teh dhijai ||1||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਸ੍ਰੀ ਸੁਪ੍ਰਭਾ ਦੇ ਤਾ ਕੀ ਸੁਤਾ ਬਖਾਨਿਯੈ ॥

स्री सुप्रभा दे ता की सुता बखानियै ॥

sree suprabhaa dhe taa kee sutaa bakhaaniyai ||

ਮਹਾ ਸੁੰਦਰੀ ਲੋਕ ਚਤੁਰਦਸ ਜਾਨਿਯੈ ॥

महा सुँदरी लोक चतुरदस जानियै ॥

mahaa su(n)dharee lok chaturadhas jaaniyai ||

ਜੋ ਸਹਚਰਿ ਤਾ ਕੌ ਭਰਿ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਹੀ ॥

जो सहचरि ता कौ भरि नैन निहारही ॥

jo sahachar taa kau bhar nain nihaarahee ||

ਹੋ ਪਰੀ ਪਦੁਮਨੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤ ਸੁ ਵਾਹਿ ਬਿਚਾਰਹੀ ॥੨॥

हो परी पदुमनी प्रकृत सु वाहि बिचारही ॥२॥

ho paree padhumanee prakirat su vaeh bichaarahee ||2||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਹਾਟਕਪੁਰ ਤਿਨ ਕੋ ਦਿਸਿ ਦਛਿਨ ॥

हाटकपुर तिन को दिसि दछिन ॥

haaTakapur tin ko dhis dhachhin ||

ਰਾਜ ਕਰਤ ਤੇ ਤਹਾ ਬਿਚਛਨ ॥

राज करत ते तहा बिचछन ॥

raaj karat te tahaa bichachhan ||

ਤਿਹ ਪੁਰ ਏਕ ਸਾਹ ਕੋ ਪੁਤ੍ਰ ॥

तिह पुर एक साह को पुत्र ॥

teh pur ek saeh ko putr ||

ਜਨੁ ਕਰਿ ਬਿਧਨਾ ਠਟਾ ਚਰਿਤ੍ਰ ॥੩॥

जनु करि बिधना ठटा चरित्र ॥३॥

jan kar bidhanaa ThaTaa charitr ||3||

ਬ੍ਰਯਾਘ੍ਰ ਕੇਤੁ ਤਿਹ ਨਾਮ ਕਹਿਜੈ ॥

ब्रयाघ्र केतु तिह नाम कहिजै ॥

brayaaghr ket teh naam kahijai ||

ਛਤ੍ਰ ਜਾਤਿ ਰਘੁਬੰਸ ਭਨਿਜੈ ॥

छत्र जाति रघुबंस भनिजै ॥

chhatr jaat raghuba(n)s bhanijai ||

ਪ੍ਰਗਟ ਜਾਨੁ ਅਵਤਾਰ ਅਨੰਗਾ ॥

प्रगट जानु अवतार अनंगा ॥

pragaT jaan avataar ana(n)gaa ||

ਐਸੋ ਸਾਹ ਪੁਤ੍ਰ ਕੋ ਅੰਗਾ ॥੪॥

ऐसो साह पुत्र को अंगा ॥४॥

aaiso saeh putr ko a(n)gaa ||4||

ਲਾਗੀ ਲਗਨ ਤਵਨ ਪਰ ਬਾਲਾ ॥

लागी लगन तवन पर बाला ॥

laagee lagan tavan par baalaa ||

ਸਖੀ ਪਠੀ ਇਕ ਤਹਾ ਰਿਸਾਲਾ ॥

सखी पठी इक तहा रिसाला ॥

sakhee paThee ik tahaa risaalaa ||

ਸੋ ਚਲਿ ਗਈ ਕੁਅਰ ਕੇ ਧਾਮਾ ॥

सो चलि गई कुअर के धामा ॥

so chal giee kuar ke dhaamaa ||

ਜਿਮਿ ਤਿਮਿ ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਬੋਧ੍ਰਯੋ ਬਾਮਾ ॥੫॥

जिमि तिमि ताहि प्रबोध्रयो बामा ॥५॥

jim tim taeh prabodhrayo baamaa ||5||

ਜਾਤ ਭਈ ਤਾ ਕਹ ਲੈ ਤਹਾ ॥

जात भई ता कह लै तहा ॥

jaat bhiee taa keh lai tahaa ||

ਮਾਰਗ ਕੁਅਰਿ ਬਿਲੋਕਤ ਜਹਾ ॥

मारग कुअरि बिलोकत जहा ॥

maarag kuar bilokat jahaa ||

ਨਿਰਖਤ ਨੈਨ ਗਰੇ ਲਪਟਾਈ ॥

निरखत नैन गरे लपटाई ॥

nirakhat nain gare lapaTaiee ||

ਸੇਜਾਸਨ ਪਰ ਲਿਯੋ ਚੜਾਈ ॥੬॥

सेजासन पर लियो चड़ाई ॥६॥

sejaasan par liyo chaRaiee ||6||

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਕਰੀ ਤਵਨ ਸੌ ਕ੍ਰੀੜਾ ॥

बहु बिधि करी तवन सौ क्रीड़ा ॥

bahu bidh karee tavan sau kreeRaa ||

ਕਾਮਨਿ ਕਾਮ ਨਿਵਾਰੀ ਪੀੜਾ ॥

कामनि काम निवारी पीड़ा ॥

kaaman kaam nivaaree peeRaa ||

ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਧਾਮ ਬਾਮ ਤਿਹ ਰਾਖਾ ॥

निसु दिन धाम बाम तिह राखा ॥

nis dhin dhaam baam teh raakhaa ||

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਤਨ ਭੇਦ ਨ ਭਾਖਾ ॥੭॥

मात पिता तन भेद न भाखा ॥७॥

maat pitaa tan bhedh na bhaakhaa ||7||

ਤਬ ਲੌ ਬ੍ਯਾਹਿ ਦਯੋ ਤਿਹ ਤਾਤੈ ॥

तब लौ ब्याहि दयो तिह तातै ॥

tab lau bayaeh dhayo teh taatai ||

ਭੂਲਿ ਗਈ ਵਾ ਕੌ ਵੈ ਬਾਤੈ ॥

भूलि गई वा कौ वै बातै ॥

bhool giee vaa kau vai baatai ||

ਨਿਜੁ ਪ੍ਯਾਰੇ ਬਿਨ ਰਹਿਯੋ ਨ ਗਯੋ ॥

निजु प्यारे बिन रहियो न गयो ॥

nij payaare bin rahiyo na gayo ||

ਘਾਲਿ ਸੰਦੂਕਹਿ ਸਾਥ ਚਲਯੋ ॥੮॥

घालि संदूकहि साथ चलयो ॥८॥

ghaal sa(n)dhookeh saath chalayo ||8||

ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਤਾ ਸੌ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥

निसु दिन ता सौ भोग कमावै ॥

nis dhin taa sau bhog kamaavai ||

ਸੋਵਤ ਰਹੈ ਨ ਭੂਪਤਿ ਪਾਵੈ ॥

सोवत रहै न भूपति पावै ॥

sovat rahai na bhoopat paavai ||

ਏਕ ਦਿਵਸ ਜਬ ਹੀ ਨ੍ਰਿਪ ਜਾਗਾ ॥

एक दिवस जब ही नृप जागा ॥

ek dhivas jab hee nirap jaagaa ||

ਰਨਿਯਹਿ ਛੋਰਿ ਜਾਰ ਉਠਿ ਭਾਗਾ ॥੯॥

रनियहि छोरि जार उठि भागा ॥९॥

raniyeh chhor jaar uTh bhaagaa ||9||

ਤ੍ਰਿਯ ਸੌ ਬਚਨ ਕੋਪ ਕਰਿ ਭਾਖਿਯੋ ॥

तृय सौ बचन कोप करि भाखियो ॥

tiray sau bachan kop kar bhaakhiyo ||

ਤੈ ਲੈ ਜਾਰ ਧਾਮ ਕਿਮਿ ਰਾਖਿਯੋ ॥

तै लै जार धाम किमि राखियो ॥

tai lai jaar dhaam kim raakhiyo ||

ਕੈ ਅਬ ਹੀ ਮੁਹਿ ਬਾਤ ਬਤਾਵੌ ॥

कै अब ही मुहि बात बतावौ ॥

kai ab hee muh baat bataavau ||

ਕੈ ਪ੍ਰਾਨਨ ਕੀ ਆਸ ਚੁਕਾਵੌ ॥੧੦॥

कै प्रानन की आस चुकावौ ॥१०॥

kai praanan kee aas chukaavau ||10||

ਬਾਤ ਸਤ੍ਯ ਜਾਨੀ ਜਿਯ ਰਾਨੀ ॥

बात सत्य जानी जिय रानी ॥

baat satay jaanee jiy raanee ||

ਮੁਝੈ ਨ ਨ੍ਰਿਪ ਛਾਡਤ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥

मुझै न नृप छाडत अभिमानी ॥

mujhai na nirap chhaaddat abhimaanee ||

ਭਾਗ ਘੋਟਨਾ ਹਾਥ ਸੰਭਾਰਾ ॥

भाग घोटना हाथ संभारा ॥

bhaag ghoTanaa haath sa(n)bhaaraa ||

ਫੋਰਿ ਨਰਾਧਿਪ ਕੇ ਸਿਰ ਡਾਰਾ ॥੧੧॥

फोरि नराधिप के सिर डारा ॥११॥

for naraadhip ke sir ddaaraa ||11||

ਬਹੁਰਿ ਸਭਨ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁਨਾਈ ॥

बहुरि सभन इह भाति सुनाई ॥

bahur sabhan ieh bhaat sunaiee ||

ਪ੍ਰਜਾ ਲੋਗ ਜਬ ਲਏ ਬੁਲਾਈ ॥

प्रजा लोग जब लए बुलाई ॥

prajaa log jab le bulaiee ||

ਮਦ ਕਰਿ ਭੂਪ ਭਯੋ ਮਤਵਾਰਾ ॥

मद करि भूप भयो मतवारा ॥

madh kar bhoop bhayo matavaaraa ||

ਪਹਿਲ ਪੁਤ੍ਰ ਕੋ ਨਾਮ ਉਚਾਰਾ ॥੧੨॥

पहिल पुत्र को नाम उचारा ॥१२॥

pahil putr ko naam uchaaraa ||12||

ਮ੍ਰਿਤਕ ਪੁਤ੍ਰ ਕੋ ਨਾਮਹਿ ਲਯੋ ॥

मृतक पुत्र को नामहि लयो ॥

mritak putr ko naameh layo ||

ਤਾ ਤੇ ਅਧਿਕ ਦੁਖਾਤੁਰ ਭਯੋ ॥

ता ते अधिक दुखातुर भयो ॥

taa te adhik dhukhaatur bhayo ||

ਸੋਕ ਤਾਪ ਕੋ ਅਧਿਕ ਬਿਚਾਰਾ ॥

सोक ताप को अधिक बिचारा ॥

sok taap ko adhik bichaaraa ||

ਮੂੰਡ ਫੋਰਿ ਭੀਤਨ ਸੌ ਡਾਰਾ ॥੧੩॥

मूँड फोरि भीतन सौ डारा ॥१३॥

moo(n)dd for bheetan sau ddaaraa ||13||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਇਹ ਛਲ ਨਿਜੁ ਨਾਯਕ ਹਨਾ ਲੀਨਾ ਮਿਤ੍ਰ ਬਚਾਇ ॥

इह छल निजु नायक हना लीना मित्र बचाइ ॥

eeh chhal nij naayak hanaa leenaa mitr bachai ||

ਬਹੁਰਿ ਭੋਗ ਤਾ ਸੌ ਕਰੋ ਕੋ ਨ ਸਕਾ ਛਲ ਪਾਇ ॥੧੪॥

बहुरि भोग ता सौ करो को न सका छल पाइ ॥१४॥

bahur bhog taa sau karo ko na sakaa chhal pai ||14||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਉਨਾਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੭੯॥੬੮੩੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ उनासी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३७९॥६८३२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau unaasee charitr samaapatam sat subham sat ||379||6832||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਏਕ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਬਰ ॥

एक चरित्र सैन राजा बर ॥

ek charitr sain raajaa bar ||

ਨਾਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਮਤੀ ਤਾ ਕੇ ਘਰ ॥

नारि चरित्र मती ता के घर ॥

naar charitr matee taa ke ghar ||

ਵਤੀ ਚਰਿਤ੍ਰਾ ਤਾ ਕੀ ਨਗਰੀ ॥

वती चरित्रा ता की नगरी ॥

vatee charitraa taa kee nagaree ||

ਤਿਹੂੰ ਭਵਨ ਕੇ ਬੀਚ ਉਜਗਰੀ ॥੧॥

तिहूँ भवन के बीच उजगरी ॥१॥

tihoo(n) bhavan ke beech ujagaree ||1||

ਗੋਪੀ ਰਾਇ ਸਾਹ ਸੁਤ ਇਕ ਤਹ ॥

गोपी राइ साह सुत इक तह ॥

gopee rai saeh sut ik teh ||

ਜਿਹ ਸਮ ਸੁੰਦਰ ਦੁਤਿਯ ਨ ਜਗ ਮਹ ॥

जिह सम सुँदर दुतिय न जग मह ॥

jeh sam su(n)dhar dhutiy na jag meh ||

ਤਿਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਦੇ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

तिह चरित्र दे नैन निहारियो ॥

teh charitr dhe nain nihaariyo ||

ਅੰਗ ਅੰਗ ਤਿਹ ਮਦਨ ਪ੍ਰਜਾਰਿਯੋ ॥੨॥

अंग अंग तिह मदन प्रजारियो ॥२॥

a(n)g a(n)g teh madhan prajaariyo ||2||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਬਿਧਿ ਤਿਹ ਲਯੋ ਬੁਲਾਇ ॥

जिह तिह बिधि तिह लयो बुलाइ ॥

jeh teh bidh teh layo bulai ||

ਉਠਤ ਲਯੋ ਛਤਿਯਾ ਸੌ ਲਾਇ ॥

उठत लयो छतिया सौ लाइ ॥

auThat layo chhatiyaa sau lai ||

ਕਾਮ ਕੇਲ ਕੀਨੋ ਰੁਚਿ ਠਾਨੀ ॥

काम केल कीनो रुचि ठानी ॥

kaam kel keeno ruch Thaanee ||

ਕੇਲ ਕਰਤ ਸਭ ਰੈਨਿ ਬਿਹਾਨੀ ॥੩॥

केल करत सभ रैनि बिहानी ॥३॥

kel karat sabh rain bihaanee ||3||

ਪੋਸਤ ਭਾਗ ਅਫੀਮ ਮੰਗਾਈ ॥

पोसत भाग अफीम मंगाई ॥

posat bhaag afeem ma(n)gaiee ||

ਏਕ ਸੇਜ ਚੜਿ ਦੁਹੂੰ ਚੜਾਈ ॥

एक सेज चड़ि दुहूँ चड़ाई ॥

ek sej chaR dhuhoo(n) chaRaiee ||

ਭਾਤਿ ਅਨਿਕ ਤਨ ਕਿਯੇ ਬਿਲਾਸਾ ॥

भाति अनिक तन किये बिलासा ॥

bhaat anik tan kiye bilaasaa ||

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਕੋ ਮਨ ਨ ਤ੍ਰਾਸਾ ॥੪॥

मात पिता को मन न त्रासा ॥४॥

maat pitaa ko man na traasaa ||4||

ਤਬ ਲਗਿ ਆਇ ਗਯੋ ਤਾ ਕੌ ਪਤਿ ॥

तब लगि आइ गयो ता कौ पति ॥

tab lag aai gayo taa kau pat ||

ਡਾਰਿ ਦਯੋ ਸੇਜਾ ਤਰ ਉਪ ਪਤਿ ॥

डारि दयो सेजा तर उप पति ॥

ddaar dhayo sejaa tar up pat ||

ਦੁਪਟਾ ਡਾਰਿ ਦਯੋ ਤਿਹ ਮੁਖ ਪਰ ॥

दुपटा डारि दयो तिह मुख पर ॥

dhupaTaa ddaar dhayo teh mukh par ||

ਜਾਨ੍ਯੋ ਜਾਇ ਨ ਤਾ ਤੇ ਤ੍ਰਿਯ ਨਰ ॥੫॥

जान्यो जाइ न ता ते तृय नर ॥५॥

jaanayo jai na taa te tiray nar ||5||

ਸੋਵਤ ਕਵਨ ਸੇਜ ਪਰ ਤੋਰੀ ॥

सोवत कवन सेज पर तोरी ॥

sovat kavan sej par toree ||

ਭਾਖੀ ਨਾਥ ਮਾਤ ਹੈ ਮੋਰੀ ॥

भाखी नाथ मात है मोरी ॥

bhaakhee naath maat hai moree ||

ਹਮ ਪਹਿ ਤੋ ਨਹਿ ਜਾਤ ਜਗਾਈ ॥

हम पहि तो नहि जात जगाई ॥

ham peh to neh jaat jagaiee ||

ਤੁਮੈ ਕਹਤ ਹੌ ਬਾਧਿ ਢਿਠਾਈ ॥੬॥

तुमै कहत हौ बाधि ढिठाई ॥६॥

tumai kahat hau baadh ddiThaiee ||6||

ਦ੍ਵੈਕ ਘਰੀ ਤੁਮ ਅਨਤ ਸਿਧਾਵਹੁ ॥

द्वैक घरी तुम अनत सिधावहु ॥

dhavaik gharee tum anat sidhaavahu ||

ਇਹ ਉਠਿ ਗਏ ਬਹੁਰਿ ਹ੍ਯਾਂ ਆਵਹੁ ॥

इह उठि गए बहुरि ह्याँ आवहु ॥

eeh uTh ge bahur hayaa(n) aavahu ||

ਜਬ ਜਾਗੈ ਤੇ ਅਧਿਕ ਰਿਸੈਹੈ ॥

जब जागै ते अधिक रिसैहै ॥

jab jaagai te adhik risaihai ||

ਹਮ ਤੁਮ ਲਖਿ ਇਕਤ੍ਰ ਚੁਪ ਹ੍ਵੈਹੈ ॥੭॥

हम तुम लखि इकत्र चुप ह्वैहै ॥७॥

ham tum lakh ikatr chup havaihai ||7||

ਤਿਨਿ ਇਹ ਬਾਤ ਸਤ੍ਯ ਕਰਿ ਮਾਨੀ ॥

तिनि इह बात सत्य करि मानी ॥

tin ieh baat satay kar maanee ||

ਜਾਤ ਭਯੋ ਉਠਿ ਕ੍ਰਿਯਾ ਨ ਜਾਨੀ ॥

जात भयो उठि कृया न जानी ॥

jaat bhayo uTh kirayaa na jaanee ||

ਜਬ ਉਠਿ ਮਾਤ ਗਈ ਲਖਿ ਲੈਯਹੁ ॥

जब उठि मात गई लखि लैयहु ॥

jab uTh maat giee lakh laiyahu ||

ਤਬ ਹਮ ਕੌ ਤੁਮ ਬਹੁਰਿ ਬੁਲੈਯਹੁ ॥੮॥

तब हम कौ तुम बहुरि बुलैयहु ॥८॥

tab ham kau tum bahur bulaiyahu ||8||

ਇਮਿ ਕਹਿ ਬਾਤ ਜਾਤ ਜੜ ਭਯੋ ॥

इमि कहि बात जात जड़ भयो ॥

eim keh baat jaat jaR bhayo ||

ਤਾਹਿ ਚੜਾਇ ਖਾਟ ਪਰ ਲਯੋ ॥

ताहि चड़ाइ खाट पर लयो ॥

taeh chaRai khaaT par layo ||

ਭਾਤਿ ਅਨਿਕ ਤਨ ਕਰੈ ਬਿਲਾਸਾ ॥

भाति अनिक तन करै बिलासा ॥

bhaat anik tan karai bilaasaa ||

ਆਵਤ ਭਯੋ ਤਿਹ ਪਿਤਾ ਨਿਵਾਸਾ ॥੯॥

आवत भयो तिह पिता निवासा ॥९॥

aavat bhayo teh pitaa nivaasaa ||9||

ਤਿਸੀ ਭਾਤਿ ਤਨ ਤਾਹਿ ਸੁਵਾਯੋ ॥

तिसी भाति तन ताहि सुवायो ॥

tisee bhaat tan taeh suvaayo ||

ਤਾਤ ਭਏ ਇਹ ਭਾਤਿ ਜਤਾਯੋ ॥

तात भए इह भाति जतायो ॥

taat bhe ieh bhaat jataayo ||

ਸੁਨਹੁ ਪਿਤਾ ਇਹ ਨਾਰਿ ਤਿਹਾਰੀ ॥

सुनहु पिता इह नारि तिहारी ॥

sunahu pitaa ieh naar tihaaree ||

ਤੁਮ ਸੇ ਛਪੀ ਲਾਜ ਕੀ ਮਾਰੀ ॥੧੦॥

तुम से छपी लाज की मारी ॥१०॥

tum se chhapee laaj kee maaree ||10||

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਨ੍ਰਿਪ ਧਾਮ ਸਿਧਾਨਾ ॥

सुनत बचन नृप धाम सिधाना ॥

sunat bachan nirap dhaam sidhaanaa ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕਛੂ ਨ ਪਛਾਨਾ ॥

भेद अभेद कछू न पछाना ॥

bhedh abhedh kachhoo na pachhaanaa ||

ਤਾ ਕੌ ਕਾਢਿ ਸੇਜ ਪਰ ਲੀਨਾ ॥

ता कौ काढि सेज पर लीना ॥

taa kau kaadd sej par leenaa ||

ਤਾ ਕੀ ਮਾਤ ਗਵਨ ਤਹ ਕੀਨਾ ॥੧੧॥

ता की मात गवन तह कीना ॥११॥

taa kee maat gavan teh keenaa ||11||

ਵੈਸਹਿ ਤਾ ਕਹ ਦਿਯਾ ਸੁਵਾਇ ॥

वैसहि ता कह दिया सुवाइ ॥

vaiseh taa keh dhiyaa suvai ||

ਕਹੀ ਮਾਤ ਸੈ ਬਾਤ ਬਨਾਇ ॥

कही मात सै बात बनाइ ॥

kahee maat sai baat banai ||

ਸੁਨਹੁ ਮਾਤ ਜਾਮਾਤ ਤਿਹਾਰੋ ॥

सुनहु मात जामात तिहारो ॥

sunahu maat jaamaat tihaaro ||

ਮੋ ਕੋ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰਾਨ ਤੇ ਪ੍ਯਾਰੋ ॥੧੨॥

मो को अधिक प्रान ते प्यारो ॥१२॥

mo ko adhik praan te payaaro ||12||

ਯਾ ਕੋ ਨੈਨ ਨੀਦ ਦੁਖ ਦਿਯੋ ॥

या को नैन नीद दुख दियो ॥

yaa ko nain needh dhukh dhiyo ||

ਤਾ ਤੇ ਸੈਨ ਸ੍ਰਮਿਤ ਹ੍ਵੈ ਕਿਯੋ ॥

ता ते सैन स्रमित ह्वै कियो ॥

taa te sain sramit havai kiyo ||

ਮੈ ਯਾ ਕੋ ਨਹਿ ਸਕਤ ਜਗਾਈ ॥

मै या को नहि सकत जगाई ॥

mai yaa ko neh sakat jagaiee ||

ਅਬ ਹੀ ਸੋਇ ਗਯੋ ਸੁਖਦਾਈ ॥੧੩॥

अब ही सोइ गयो सुखदाई ॥१३॥

ab hee soi gayo sukhadhaiee ||13||

ਸੁਨਿ ਬਚ ਮਾਤ ਜਾਤ ਭੀ ਉਠ ਘਰ ॥

सुनि बच मात जात भी उठ घर ॥

sun bach maat jaat bhee uTh ghar ||

ਲਯੋ ਸੇਜ ਪਰ ਤ੍ਰਿਯ ਪਿਯ ਭੁਜ ਭਰ ॥

लयो सेज पर तृय पिय भुज भर ॥

layo sej par tiray piy bhuj bhar ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਨ ਭੋਗ ਕਮਾਏ ॥

भाति भाति तन भोग कमाए ॥

bhaat bhaat tan bhog kamaae ||

ਬਹੁਰਿ ਧਾਮ ਕੌ ਤਾਹਿ ਪਠਾਏ ॥੧੪॥

बहुरि धाम कौ ताहि पठाए ॥१४॥

bahur dhaam kau taeh paThaae ||14||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਤਿਹ ਚੰਚਲਾਮ ਪਿਯਹਿ ਦਯੋ ਪਹੁਚਾਇ ॥

इह चरित्र तिह चंचलाम पियहि दयो पहुचाइ ॥

eeh charitr teh cha(n)chalaam piyeh dhayo pahuchai ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਤ੍ਰਿਯਾਨ ਕੇ ਸਕਿਯੋ ਨ ਕੋਈ ਪਾਇ ॥੧੫॥

भेद अभेद तृयान के सकियो न कोई पाइ ॥१५॥

bhedh abhedh tirayaan ke sakiyo na koiee pai ||15||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਅਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੮੦॥੬੮੪੭॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ असी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३८०॥६८४७॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau asee charitr samaapatam sat subham sat ||380||6847||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨਹੁ ਰਾਵ ਇਕ ਕਥਾ ਸ੍ਰਵਨ ਧਰਿ ॥

सुनहु राव इक कथा स्रवन धरि ॥

sunahu raav ik kathaa sravan dhar ||

ਜਿਹ ਬਿਧ ਕਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰ ਤ੍ਰਿਯਾ ਬਰ ॥

जिह बिध किया चरित्र तृया बर ॥

jeh bidh kiyaa charitr tirayaa bar ||

ਪੀਰ ਏਕ ਮੁਲਤਾਨ ਭਨਿਜੈ ॥

पीर एक मुलतान भनिजै ॥

peer ek mulataan bhanijai ||

ਰੂਪਵੰਤ ਤਿਹ ਅਧਿਕ ਕਹਿਜੈ ॥੧॥

रूपवंत तिह अधिक कहिजै ॥१॥

roopava(n)t teh adhik kahijai ||1||

ਰੋਸਨ ਕਦਰ ਤਵਨ ਕੋ ਨਾਮਾ ॥

रोसन कदर तवन को नामा ॥

rosan kadhar tavan ko naamaa ||

ਥਕਿਤ ਰਹਿਤ ਜਿਹ ਨਿਰਖਤ ਬਾਮਾ ॥

थकित रहित जिह निरखत बामा ॥

thakit rahit jeh nirakhat baamaa ||

ਜੋ ਨਿਰਖਤਿ ਤਿਯ ਪਤਿਹਿ ਨਿਹਾਰੈ ॥

जो निरखति तिय पतिहि निहारै ॥

jo nirakhat tiy pateh nihaarai ||

ਤਾ ਕੌ ਐਂਚ ਜੂਤਯਨ ਮਾਰੈ ॥੨॥

ता कौ ऐंच जूतयन मारै ॥२॥

taa kau aai(n)ch jootayan maarai ||2||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਏਕ ਨਾਰ ਤਿਹ ਪਤਿ ਕੋ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿ ਬਰ ॥

एक नार तिह पति को रूप निहारि बर ॥

ek naar teh pat ko roop nihaar bar ||

ਰਹੀ ਮੁਬਤਲਾ ਹ੍ਵੈ ਇਮਿ ਚਰਿਤ ਬਿਚਾਰਿ ਕਰਿ ॥

रही मुबतला ह्वै इमि चरित बिचारि करि ॥

rahee mubatalaa havai im charit bichaar kar ||

ਇਹ ਨਿਰਖੇ ਬਿਨੁ ਚੈਨ ਨ ਮੋ ਕੌ ਪਲ ਪਰੈ ॥

इह निरखे बिनु चैन न मो कौ पल परै ॥

eeh nirakhe bin chain na mo kau pal parai ||

ਹੋ ਜੌ ਨਿਰਖਤ ਹੌ ਤਾਹਿ ਤੁ ਰਾਰਹਿ ਤ੍ਰਿਯ ਕਰੈ ॥੩॥

हो जौ निरखत हौ ताहि तु रारहि तृय करै ॥३॥

ho jau nirakhat hau taeh ta raareh tiray karai ||3||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਿਸੀ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕੇ ਧਾਮ ਸਿਧਾਈ ॥

तिसी तृया के धाम सिधाई ॥

tisee tirayaa ke dhaam sidhaiee ||

ਬਹੁਤਕ ਭੇਟ ਅਸਰਫੀ ਲ੍ਯਾਈ ॥

बहुतक भेट असरफी ल्याई ॥

bahutak bheT asarafee layaiee ||

ਜੇਵਰ ਦੀਨੇ ਜਰੇ ਜਰਾਇਨ ॥

जेवर दीने जरे जराइन ॥

jevar dheene jare jarain ||

ਜਿਨ ਕੋ ਸਕਤ ਅੰਤ ਕੋਈ ਪਾਇਨ ॥੪॥

जिन को सकत अंत कोई पाइन ॥४॥

jin ko sakat a(n)t koiee pain ||4||

ਸੁ ਸਭ ਦਈ ਤਿਹ ਸਾਥਿ ਕਹਾ ਇਮਿ ॥

सु सभ दई तिह साथि कहा इमि ॥

s sabh dhiee teh saath kahaa im ||

ਸਾਥ ਖਾਦਿਮਾ ਬਾਨੋ ਕੇ ਤਿਮਿ ॥

साथ खादिमा बानो के तिमि ॥

saath khaadhimaa baano ke tim ||

ਏਕਹਿ ਆਸ ਹ੍ਯਾਂ ਮੈ ਆਈ ॥

एकहि आस ह्याँ मै आई ॥

ekeh aas hayaa(n) mai aaiee ||

ਸੁ ਮੈ ਕਹਤ ਹੌ ਤੁਮੈ ਸੁਨਾਈ ॥੫॥

सु मै कहत हौ तुमै सुनाई ॥५॥

s mai kahat hau tumai sunaiee ||5||

ਗ੍ਰਿਹ ਅਪਨੇ ਹੀ ਮਦਰੋ ਚ੍ਵਾਇ ॥

गृह अपने ही मदरो च्वाइ ॥

gireh apane hee madharo chavaiai ||

ਖਾਨਾ ਅਨਿਕ ਭਾਤਿ ਕੇ ਲ੍ਯਾਇ ॥

खाना अनिक भाति के ल्याइ ॥

khaanaa anik bhaat ke layai ||

ਨਿਜੁ ਹਾਥਨ ਲੈ ਦੁਹੂੰ ਪਯਾਊ ॥

निजु हाथन लै दुहूँ पयाऊ ॥

nij haathan lai dhuhoo(n) payaauoo ||

ਭੇਟ ਚੜਾਇ ਘਰਹਿ ਉਠਿ ਜਾਊ ॥੬॥

भेट चड़ाइ घरहि उठि जाऊ ॥६॥

bheT chaRai ghareh uTh jaauoo ||6||

ਸੋਈ ਮਦ ਲੈ ਤਹਾ ਸਿਧਾਈ ॥

सोई मद लै तहा सिधाई ॥

soiee madh lai tahaa sidhaiee ||

ਸਾਤ ਬਾਰ ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਚੁਆਈ ॥

सात बार बहु भाति चुआई ॥

saat baar bahu bhaat chuaaiee ||

ਨਿਜੁ ਹਾਥਨ ਲੈ ਦੁਹੂੰ ਪਿਯਾਯੋ ॥

निजु हाथन लै दुहूँ पियायो ॥

nij haathan lai dhuhoo(n) piyaayo ||

ਅਧਿਕ ਮਤ ਕਰਿ ਸੇਜ ਸੁਆਯੋ ॥੭॥

अधिक मत करि सेज सुआयो ॥७॥

adhik mat kar sej suaayo ||7||

ਸੋਈ ਲਖੀ ਪੀਰ ਤ੍ਰਿਯ ਜਬ ਹੀ ॥

सोई लखी पीर तृय जब ही ॥

soiee lakhee peer tiray jab hee ||

ਨੈਨ ਸੈਨ ਦੈ ਤਿਹ ਪ੍ਰਤਿ ਤਬ ਹੀ ॥

नैन सैन दै तिह प्रति तब ही ॥

nain sain dhai teh prat tab hee ||

ਤਾ ਕੇ ਧਰਿ ਛਤਿਯਾ ਪਰੁ ਚੂਤ੍ਰਨ ॥

ता के धरि छतिया परु चूत्रन ॥

taa ke dhar chhatiyaa par chootran ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਕੀਨਾ ਤਿਹ ਪਤਿ ਤਨ ॥੮॥

काम भोग कीना तिह पति तन ॥८॥

kaam bhog keenaa teh pat tan ||8||

ਸੋਵਤ ਰਹੀ ਚੜੇ ਮਦ ਨਾਰੀ ॥

सोवत रही चड़े मद नारी ॥

sovat rahee chaRe madh naaree ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕੀ ਗਤਿ ਨ ਬਿਚਾਰੀ ॥

भेद अभेद की गति न बिचारी ॥

bhedh abhedh kee gat na bichaaree ||

ਚੀਠੀ ਏਕ ਲਿਖੀ ਨਿਜ ਅੰਗਾ ॥

चीठी एक लिखी निज अंगा ॥

cheeThee ek likhee nij a(n)gaa ||

ਬਾਧਿ ਗਈ ਤਾ ਕੇ ਸਿਰ ਸੰਗਾ ॥੯॥

बाधि गई ता के सिर संगा ॥९॥

baadh giee taa ke sir sa(n)gaa ||9||

ਜੋ ਤ੍ਰਿਯ ਖ੍ਯਾਲ ਤ੍ਰਿਯਨ ਕੇ ਪਰਿ ਹੈ ॥

जो तृय ख्याल तृयन के परि है ॥

jo tiray khayaal tirayan ke par hai ||

ਤਾ ਕੀ ਬਿਧਿ ਐਸੀ ਗਤਿ ਕਰਿ ਹੈ ॥

ता की बिधि ऐसी गति करि है ॥

taa kee bidh aaisee gat kar hai ||

ਤਾ ਤੇ ਤੁਮ ਤ੍ਰਿਯ ਐਸ ਨ ਕੀਜੈ ॥

ता ते तुम तृय ऐस न कीजै ॥

taa te tum tiray aais na keejai ||

ਬੁਰੋ ਸੁਭਾਇ ਸਕਲ ਤਜਿ ਦੀਜੈ ॥੧੦॥

बुरो सुभाइ सकल तजि दीजै ॥१०॥

buro subhai sakal taj dheejai ||10||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਕੇਸ ਪਾਸ ਤੇ ਛੋਰਿ ਕੈ ਬਾਚਤ ਪਤਿਯਾ ਅੰਗ ॥

केस पास ते छोरि कै बाचत पतिया अंग ॥

kes paas te chhor kai baachat patiyaa a(n)g ||

ਤਾ ਦਿਨ ਤੇ ਤ੍ਰਿਯ ਤਜਿ ਦਿਯਾ ਬਾਦ ਤ੍ਰਿਯਨ ਕੇ ਸੰਗ ॥੧੧॥

ता दिन ते तृय तजि दिया बाद तृयन के संग ॥११॥

taa dhin te tiray taj dhiyaa baadh tirayan ke sa(n)g ||11||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਇਕਆਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੮੧॥੬੮੫੮॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ इकआसी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३८१॥६८५८॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau ikaasee charitr samaapatam sat subham sat ||381||6858||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬਿਸਨ ਧੁਜਾ ਇਕ ਭੂਪ ਸੁਲਛਨ ॥

बिसन धुजा इक भूप सुलछन ॥

bisan dhujaa ik bhoop sulachhan ||

ਬਿਸਨਪੁਰੀ ਜਾ ਕੀ ਦਿਸਿ ਦਛਿਨ ॥

बिसनपुरी जा की दिसि दछिन ॥

bisanapuree jaa kee dhis dhachhin ||

ਸ੍ਰੀ ਮਨਿ ਨੀਲ ਮਤੀ ਤਿਹ ਰਾਨੀ ॥

स्री मनि नील मती तिह रानी ॥

sree man neel matee teh raanee ||

ਸੁੰਦਰਿ ਸਕਲ ਭਵਨ ਮੌ ਜਾਨੀ ॥੧॥

सुँदरि सकल भवन मौ जानी ॥१॥

su(n)dhar sakal bhavan mau jaanee ||1||

ਅਛਲੀ ਰਾਇ ਏਕ ਤਹ ਛਤ੍ਰੀ ॥

अछली राइ एक तह छत्री ॥

achhalee rai ek teh chhatree ||

ਸੂਰਬੀਰ ਬਲਵਾਨ ਨਿਛਤ੍ਰੀ ॥

सूरबीर बलवान निछत्री ॥

soorabeer balavaan nichhatree ||

ਬਦਨ ਪ੍ਰਭਾ ਤਿਹ ਜਾਤ ਨ ਭਾਖੀ ॥

बदन प्रभा तिह जात न भाखी ॥

badhan prabhaa teh jaat na bhaakhee ||

ਜਨੁ ਮੁਖ ਚੀਰ ਚਾਦ ਕੀ ਰਾਖੀ ॥੨॥

जनु मुख चीर चाद की राखी ॥२॥

jan mukh cheer chaadh kee raakhee ||2||

ਤ੍ਰਿਯ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਤਵਨ ਸੌ ਲਾਗੀ ॥

तृय की प्रीति तवन सौ लागी ॥

tiray kee preet tavan sau laagee ||

ਜਾ ਤੇ ਨੀਦ ਭੂਖਿ ਸਭ ਭਾਗੀ ॥

जा ते नीद भूखि सभ भागी ॥

jaa te needh bhookh sabh bhaagee ||

ਜਿਯ ਤੇ ਨ੍ਰਿਪ ਰੋਗੀ ਠਹਰਾਯੋ ॥

जिय ते नृप रोगी ठहरायो ॥

jiy te nirap rogee Thaharaayo ||

ਊਚ ਨੀਚ ਸਭਹੀਨ ਸੁਨਾਯੋ ॥੩॥

ऊच नीच सभहीन सुनायो ॥३॥

uooch neech sabhaheen sunaayo ||3||

ਖੀਂਧ ਏਕ ਰਾਜਾ ਪਰ ਧਰੀ ॥

खींध एक राजा पर धरी ॥

khee(n)dh ek raajaa par dharee ||

ਉਰ ਪਰ ਰਾਖਿ ਲੋਨ ਕੀ ਡਰੀ ॥

उर पर राखि लोन की डरी ॥

aur par raakh lon kee ddaree ||

ਅਗਨਿ ਸਾਥ ਤਿਹ ਅਧਿਕ ਤਪਾਈ ॥

अगनि साथ तिह अधिक तपाई ॥

agan saath teh adhik tapaiee ||

ਜੋ ਕਰ ਸਾਥ ਛੁਈ ਨਹਿ ਜਾਈ ॥੪॥

जो कर साथ छुई नहि जाई ॥४॥

jo kar saath chhuiee neh jaiee ||4||

ਚਾਰੋ ਓਰ ਦਾਬਿ ਅਸ ਲਿਯਾ ॥

चारो ओर दाबि अस लिया ॥

chaaro or dhaab as liyaa ||

ਮੁਖ ਤੇ ਤਾਹਿ ਨ ਬੋਲਨ ਦਿਯਾ ॥

मुख ते ताहि न बोलन दिया ॥

mukh te taeh na bolan dhiyaa ||

ਤਬ ਹੀ ਤਜਾ ਗਏ ਜਬ ਪ੍ਰਾਨਾ ॥

तब ही तजा गए जब प्राना ॥

tab hee tajaa ge jab praanaa ||

ਭੇਦ ਪੁਰਖ ਦੂਸਰੇ ਨ ਜਾਨਾ ॥੫॥

भेद पुरख दूसरे न जाना ॥५॥

bhedh purakh dhoosare na jaanaa ||5||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਬਿਆਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੮੨॥੬੮੬੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ बिआसी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३८२॥६८६३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau biaasee charitr samaapatam sat subham sat ||382||6863||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨਹੁ ਚਰਿਤ ਇਕ ਅਵਰ ਨਰੇਸਾ ॥

सुनहु चरित इक अवर नरेसा ॥

sunahu charit ik avar naresaa ||

ਨ੍ਰਿਪ ਇਕ ਝਾਰਖੰਡ ਕੇ ਦੇਸਾ ॥

नृप इक झारखंड के देसा ॥

nirap ik jhaarakha(n)dd ke dhesaa ||

ਕੋਕਿਲ ਸੈਨ ਤਵਨ ਕੋ ਨਾਮਾ ॥

कोकिल सैन तवन को नामा ॥

kokil sain tavan ko naamaa ||

ਮਤੀ ਕੋਕਿਲਾ ਵਾ ਕੀ ਬਾਮਾ ॥੧॥

मती कोकिला वा की बामा ॥१॥

matee kokilaa vaa kee baamaa ||1||

ਬਦਲੀ ਰਾਮ ਸਾਹ ਸੁਤ ਇਕ ਤਹ ॥

बदली राम साह सुत इक तह ॥

badhalee raam saeh sut ik teh ||

ਜਿਹ ਸਮ ਸੁੰਦਰ ਕਹੂੰ ਨ ਜਗ ਮਹ ॥

जिह सम सुँदर कहूँ न जग मह ॥

jeh sam su(n)dhar kahoo(n) na jag meh ||

ਦ੍ਰਿਗ ਭਰਿ ਤਾਹਿ ਬਿਲੋਕਾ ਜਬ ਹੀ ॥

दृग भरि ताहि बिलोका जब ही ॥

dhirag bhar taeh bilokaa jab hee ||

ਰਾਨੀ ਭਈ ਕਾਮ ਬਸਿ ਤਬ ਹੀ ॥੨॥

रानी भई काम बसि तब ही ॥२॥

raanee bhiee kaam bas tab hee ||2||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਿਹ ਸਾਥ ਕਮਾਵੈ ॥

काम भोग तिह साथ कमावै ॥

kaam bhog teh saath kamaavai ||

ਮੂੜ ਨਾਰਿ ਨਹਿ ਹ੍ਰਿਦੈ ਲਜਾਵੈ ॥

मूड़ नारि नहि हृदै लजावै ॥

mooR naar neh hiradhai lajaavai ||

ਜਬ ਰਾਜੈ ਇਹ ਬਾਤ ਪਛਾਨੀ ॥

जब राजै इह बात पछानी ॥

jab raajai ieh baat pachhaanee ||

ਚਿਤ ਮਹਿ ਧਰੀ ਨ ਪ੍ਰਗਟ ਬਖਾਨੀ ॥੩॥

चित महि धरी न प्रगट बखानी ॥३॥

chit meh dharee na pragaT bakhaanee ||3||

ਆਧੀ ਰੈਨਿ ਹੋਤ ਭੀ ਜਬ ਹੀ ॥

आधी रैनि होत भी जब ही ॥

aadhee rain hot bhee jab hee ||

ਰਾਜਾ ਦੁਰਾ ਖਾਟ ਤਰ ਤਬ ਹੀ ॥

राजा दुरा खाट तर तब ही ॥

raajaa dhuraa khaaT tar tab hee ||

ਰਾਨੀ ਭੇਦ ਨ ਵਾ ਕੋ ਪਾਯੋ ॥

रानी भेद न वा को पायो ॥

raanee bhedh na vaa ko paayo ||