ਪੂਰਨਿ ਭਈ ਦੁਹੂੰ ਕੀ ਆਸਾ ॥੨੧॥

पूरनि भई दुहूँ की आसा ॥२१॥

pooran bhiee dhuhoo(n) kee aasaa ||21||

ਮਾਲਿਨਿ ਕੀ ਦੁਹਿਤਾ ਕਹਿ ਬਾਮਾ ॥

मालिनि की दुहिता कहि बामा ॥

maalin kee dhuhitaa keh baamaa ||

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਕਹ ਲ੍ਯਾਈ ਧਾਮਾ ॥

राज कुअर कह ल्याई धामा ॥

raaj kuar keh layaiee dhaamaa ||

ਰਾਤਿ ਦਿਵਸ ਦੋਊ ਕਰਤ ਬਿਲਾਸਾ ॥

राति दिवस दोऊ करत बिलासा ॥

raat dhivas dhouoo karat bilaasaa ||

ਭੂਪਤਿ ਕੀ ਤਜਿ ਕਰਿ ਕਰਿ ਤ੍ਰਾਸਾ ॥੨੨॥

भूपति की तजि करि करि त्रासा ॥२२॥

bhoopat kee taj kar kar traasaa ||22||

ਕਿਤਕ ਦਿਨਨ ਤਾ ਕੋ ਪਤਿ ਆਯੋ ॥

कितक दिनन ता को पति आयो ॥

kitak dhinan taa ko pat aayo ||

ਅਤਿ ਕੁਰੂਪ ਨਹਿ ਜਾਤ ਬਤਾਯੋ ॥

अति कुरूप नहि जात बतायो ॥

at kuroop neh jaat bataayo ||

ਸੂਕਰ ਕੇ ਸੇ ਦਾਤਿ ਬਿਰਾਜੈ ॥

सूकर के से दाति बिराजै ॥

sookar ke se dhaat biraajai ||

ਨਿਰਖਤ ਕਰੀ ਰਦਨ ਦ੍ਵੈ ਭਾਜੈ ॥੨੩॥

निरखत करी रदन द्वै भाजै ॥२३॥

nirakhat karee radhan dhavai bhaajai ||23||

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਤ੍ਰਿਯ ਭੇਸ ਸੁ ਧਾਰੇ ॥

राज कुअर तृय भेस सु धारे ॥

raaj kuar tiray bhes su dhaare ||

ਆਵਤ ਭਯੋ ਤਿਹ ਨਿਕਟ ਸਵਾਰੇ ॥

आवत भयो तिह निकट सवारे ॥

aavat bhayo teh nikaT savaare ||

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਪਹਿ ਨਿਰਖਿ ਲੁਭਾਯੋ ॥

राज सुता पहि निरखि लुभायो ॥

raaj sutaa peh nirakh lubhaayo ||

ਭੋਗ ਕਰਨ ਹਿਤ ਹਾਥ ਚਲਾਯੋ ॥੨੪॥

भोग करन हित हाथ चलायो ॥२४॥

bhog karan hit haath chalaayo ||24||

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਤਬ ਛੁਰੀ ਸੰਭਾਰੀ ॥

राज कुअर तब छुरी संभारी ॥

raaj kuar tab chhuree sa(n)bhaaree ||

ਨਾਕ ਕਾਟਿ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਕੀ ਡਾਰੀ ॥

नाक काटि नृप सुत की डारी ॥

naak kaaT nirap sut kee ddaaree ||

ਨਾਕ ਕਟੈ ਜੜ ਅਧਿਕ ਖਿਸਾਯੋ ॥

नाक कटै जड़ अधिक खिसायो ॥

naak kaTai jaR adhik khisaayo ||

ਸਦਨ ਛਾਡਿ ਕਾਨਨਹਿ ਸਿਧਾਯੋ ॥੨੫॥

सदन छाडि काननहि सिधायो ॥२५॥

sadhan chhaadd kaananeh sidhaayo ||25||

ਨਾਕ ਕਟਾਇ ਜਬੈ ਜੜ ਗਯੋ ॥

नाक कटाइ जबै जड़ गयो ॥

naak kaTai jabai jaR gayo ||

ਇਨ ਪਥ ਸਿਵ ਦੇਵਲ ਕੋ ਲਯੋ ॥

इन पथ सिव देवल को लयो ॥

ein path siv dheval ko layo ||

ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਮ੍ਰਿਗਿਕ ਹਿਤੂ ਹਨਿ ਲ੍ਯਾਯੋ ॥

नृप सुत मृगिक हितू हनि ल्यायो ॥

nirap sut miragik hitoo han layaayo ||

ਦੁਹੂੰਅਨ ਬੈਠਿ ਤਿਹੀ ਠਾ ਖਾਯੋ ॥੨੬॥

दुहूँअन बैठि तिही ठा खायो ॥२६॥

dhuhoo(n)an baiTh tihee Thaa khaayo ||26||

ਤਹੀ ਬੈਠਿ ਦੁਹੂੰ ਕਰੇ ਬਿਲਾਸਾ ॥

तही बैठि दुहूँ करे बिलासा ॥

tahee baiTh dhuhoo(n) kare bilaasaa ||

ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਨ ਰਹੀ ਭੋਗ ਕੀ ਆਸਾ ॥

तृयहि न रही भोग की आसा ॥

tirayeh na rahee bhog kee aasaa ||

ਲੈ ਤਾ ਕੇ ਸੰਗ ਦੇਸ ਸਿਧਾਯੋ ॥

लै ता के संग देस सिधायो ॥

lai taa ke sa(n)g dhes sidhaayo ||

ਇਕ ਸਹਚਰਿ ਕਹ ਤਹਾ ਪਠਾਯੋ ॥੨੭॥

इक सहचरि कह तहा पठायो ॥२७॥

eik sahachar keh tahaa paThaayo ||27||

ਡਿਵਢੀ ਸਾਤ ਸਖੀ ਤਿਨ ਨਾਖੀ ॥

डिवढी सात सखी तिन नाखी ॥

ddivaddee saat sakhee tin naakhee ||

ਇਮਿ ਬਤੀਆ ਭੂਪਤਿ ਸੰਗ ਭਾਖੀ ॥

इमि बतीआ भूपति संग भाखी ॥

eim bateeaa bhoopat sa(n)g bhaakhee ||

ਪਤਿ ਤ੍ਰਿਯ ਗਏ ਦੋਊ ਨਿਸਿ ਕਹ ਤਹ ॥

पति तृय गए दोऊ निसि कह तह ॥

pat tiray ge dhouoo nis keh teh ||

ਆਗੇ ਹੁਤੇ ਸਦਾ ਸਿਵ ਜੂ ਜਹ ॥੨੮॥

आगे हुते सदा सिव जू जह ॥२८॥

aage hute sadhaa siv joo jeh ||28||

ਦੁਹੂੰ ਜਾਇ ਤਹ ਕੀਏ ਪ੍ਰਯੋਗਾ ॥

दुहूँ जाइ तह कीए प्रयोगा ॥

dhuhoo(n) jai teh ke'ee prayogaa ||

ਤੀਸਰ ਕੋਈ ਨ ਜਾਨਤ ਲੋਗਾ ॥

तीसर कोई न जानत लोगा ॥

teesar koiee na jaanat logaa ||

ਉਲਟਿ ਪਰਾ ਸਿਵ ਜੂ ਰਿਸਿ ਭਰਿਯੌ ॥

उलटि परा सिव जू रिसि भरियौ ॥

aulaT paraa siv joo ris bhariyau ||

ਭਸਮੀ ਭੂਤ ਦੁਹੂੰ ਕਹ ਕਰਿਯੌ ॥੨੯॥

भसमी भूत दुहूँ कह करियौ ॥२९॥

bhasamee bhoot dhuhoo(n) keh kariyau ||29||

ਵਹੈ ਭਸਮ ਲੈ ਤਿਨੈ ਦਿਖਾਈ ॥

वहै भसम लै तिनै दिखाई ॥

vahai bhasam lai tinai dhikhaiee ||

ਮ੍ਰਿਗ ਭਛਨ ਤਿਹ ਤਿਨੈ ਜਗਾਈ ॥

मृग भछन तिह तिनै जगाई ॥

mirag bhachhan teh tinai jagaiee ||

ਭਸਮ ਲਹੇ ਸਭ ਹੀ ਜਿਯ ਜਾਨਾ ॥

भसम लहे सभ ही जिय जाना ॥

bhasam lahe sabh hee jiy jaanaa ||

ਲੈ ਪ੍ਰੀਤਮ ਘਰ ਨਾਰਿ ਸਿਧਾਨਾ ॥੩੦॥

लै प्रीतम घर नारि सिधाना ॥३०॥

lai preetam ghar naar sidhaanaa ||30||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਛਿਆਸਠ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੬੬॥੬੬੬੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ छिआसठ चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३६६॥६६६३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau chhiaasaTh charitr samaapatam sat subham sat ||366||6663||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਅੰਧਾਵਤੀ ਨਗਰ ਇਕ ਸੋਹੈ ॥

अंधावती नगर इक सोहै ॥

a(n)dhaavatee nagar ik sohai ||

ਸੈਨ ਬਿਦਾਦ ਭੂਪ ਤਿਹ ਕੋ ਹੈ ॥

सैन बिदाद भूप तिह को है ॥

sain bidhaadh bhoop teh ko hai ||

ਮੂਰਖਿ ਮਤਿ ਤਾ ਕੀ ਬਰ ਨਾਰੀ ॥

मूरखि मति ता की बर नारी ॥

moorakh mat taa kee bar naaree ||

ਜਿਹਸੀ ਮੂੜ ਨ ਕਹੂੰ ਨਿਹਾਰੀ ॥੧॥

जिहसी मूड़ न कहूँ निहारी ॥१॥

jihasee mooR na kahoo(n) nihaaree ||1||

ਪ੍ਰਜਾ ਲੋਗ ਅਤਿ ਹੀ ਅਕੁਲਾਏ ॥

प्रजा लोग अति ही अकुलाए ॥

prajaa log at hee akulaae ||

ਦੇਸ ਛੋਡਿ ਪਰਦੇਸ ਸਿਧਾਏ ॥

देस छोडि परदेस सिधाए ॥

dhes chhodd paradhes sidhaae ||

ਔਰ ਭੂਪ ਪਹਿ ਕਰੀ ਪੁਕਾਰਾ ॥

और भूप पहि करी पुकारा ॥

aauar bhoop peh karee pukaaraa ||

ਨ੍ਯਾਇ ਕਰਤ ਤੈਂ ਨਹੀ ਹਮਾਰਾ ॥੨॥

न्याइ करत तैं नही हमारा ॥२॥

nayai karat tai(n) nahee hamaaraa ||2||

ਤਾ ਤੇ ਤੁਮ ਕੁਛ ਕਰਹੁ ਉਪਾਇ ॥

ता ते तुम कुछ करहु उपाइ ॥

taa te tum kuchh karahu upai ||

ਜਾ ਤੇ ਦੇਸ ਬਸੈ ਫਿਰਿ ਆਇ ॥

जा ते देस बसै फिरि आइ ॥

jaa te dhes basai fir aai ||

ਚਾਰਿ ਨਾਰਿ ਤਬ ਕਹਿਯੋ ਪੁਕਾਰਿ ॥

चारि नारि तब कहियो पुकारि ॥

chaar naar tab kahiyo pukaar ||

ਹਮ ਐਹੈ ਜੜ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਸੰਘਾਰਿ ॥੩॥

हम ऐहै जड़ नृपहि संघारि ॥३॥

ham aaihai jaR nirapeh sa(n)ghaar ||3||

ਦ੍ਵੈ ਤ੍ਰਿਯ ਭੇਸ ਪੁਰਖ ਕੇ ਧਾਰੀ ॥

द्वै तृय भेस पुरख के धारी ॥

dhavai tiray bhes purakh ke dhaaree ||

ਪੈਠਿ ਗਈ ਤਿਹ ਨਗਰ ਮੰਝਾਰੀ ॥

पैठि गई तिह नगर मंझारी ॥

paiTh giee teh nagar ma(n)jhaaree ||

ਦ੍ਵੈ ਤ੍ਰਿਯ ਭੇਸ ਜੋਗ੍ਰਯ ਕੇ ਧਾਰੋ ॥

द्वै तृय भेस जोग्रय के धारो ॥

dhavai tiray bhes jogray ke dhaaro ||

ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਭੀ ਤਿਹ ਨਗਰ ਮਝਾਰੋ ॥੪॥

प्रापति भी तिह नगर मझारो ॥४॥

praapat bhee teh nagar majhaaro ||4||

ਇਕ ਤ੍ਰਿਯ ਚੋਰੀ ਕਰੀ ਬਨਾਇ ॥

इक तृय चोरी करी बनाइ ॥

eik tiray choree karee banai ||

ਪਕਰਿ ਲਈ ਦੂਸਰਿ ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਇ ॥

पकरि लई दूसरि तृय जाइ ॥

pakar liee dhoosar tiray jai ||

ਦ੍ਵੈ ਤ੍ਰਿਯ ਜੋਗ ਭੇਸ ਕੌ ਧਰਿ ਕੈ ॥

द्वै तृय जोग भेस कौ धरि कै ॥

dhavai tiray jog bhes kau dhar kai ||

ਗਈ ਭੂਪ ਕੋ ਚਰਿਤ ਬਿਚਰਿ ਕੈ ॥੫॥

गई भूप को चरित बिचरि कै ॥५॥

giee bhoop ko charit bichar kai ||5||

ਭੂਪ ਕਹਾ ਸੂਰੀ ਇਹ ਦੀਜੈ ॥

भूप कहा सूरी इह दीजै ॥

bhoop kahaa sooree ieh dheejai ||

ਤੀਨੋ ਹੁਕਮ ਹਮਾਰੇ ਲੀਜੈ ॥

तीनो हुकम हमारे लीजै ॥

teeno hukam hamaare leejai ||

ਹਨਨਨਾਤ ਲੈ ਤਾਹੀ ਸਿਧਾਰੇ ॥

हनननात लै ताही सिधारे ॥

hanananaat lai taahee sidhaare ||

ਦ੍ਵੈ ਇਸਤ੍ਰੀ ਹ੍ਵੈ ਅਤਿਥ ਪਧਾਰੇ ॥੬॥

द्वै इसत्री ह्वै अतिथ पधारे ॥६॥

dhavai isatree havai atith padhaare ||6||

ਜੋਗਿਨਿ ਨਾਰਿ ਕਹਾ ਅਸ ਕੀਜੈ ॥

जोगिनि नारि कहा अस कीजै ॥

jogin naar kahaa as keejai ||

ਦ੍ਵੈ ਮਹਿ ਇਕ ਜੋਗੀ ਕਹ ਦੀਜੈ ॥

द्वै महि इक जोगी कह दीजै ॥

dhavai meh ik jogee keh dheejai ||

ਐਹੈ ਇਹਾ ਅਰਸ ਕੀ ਬਾਤਾ ॥

ऐहै इहा अरस की बाता ॥

aaihai ihaa aras kee baataa ||

ਜਾਨਤ ਕੋਈ ਨ ਤਾ ਕੀ ਘਾਤਾ ॥੭॥

जानत कोई न ता की घाता ॥७॥

jaanat koiee na taa kee ghaataa ||7||

ਦੁਤਿਯ ਨਾਰ ਇਮਿ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥

दुतिय नार इमि बचन उचारे ॥

dhutiy naar im bachan uchaare ||

ਯਾਹਿ ਨ ਸੂਰੀ ਦੇਹੁ ਕਹਾਰੇ ॥

याहि न सूरी देहु कहारे ॥

yaeh na sooree dheh kahaare ||

ਸੂਰੀ ਏਕ ਅਤਿਥ ਕੋ ਦੀਜੈ ॥

सूरी एक अतिथ को दीजै ॥

sooree ek atith ko dheejai ||

ਤਸਕਰ ਦੂਰ ਇਹਾ ਤੇ ਕੀਜੈ ॥੮॥

तसकर दूर इहा ते कीजै ॥८॥

tasakar dhoor ihaa te keejai ||8||

ਚਲੀ ਖਬਰਿ ਆਵੈ ਇਹ ਕਹਾ ॥

चली खबरि आवै इह कहा ॥

chalee khabar aavai ieh kahaa ||

ਬੈਠਿ ਬਿਦਾਦ ਨਰਾਧਿਪ ਜਹਾ ॥

बैठि बिदाद नराधिप जहा ॥

baiTh bidhaadh naraadhip jahaa ||

ਅੰਧ ਨਗਰ ਕੇ ਤੀਰ ਲੋਗ ਸਭ ॥

अंध नगर के तीर लोग सभ ॥

a(n)dh nagar ke teer log sabh ||

ਅਛਰ ਕਛੁ ਨ ਪੜੈ ਤਿਨ ਗਰਧਭ ॥੯॥

अछर कछु न पड़ै तिन गरधभ ॥९॥

achhar kachh na paRai tin garadhabh ||9||

ਔਰ ਕਛੂ ਜਾਨੈ ਨਹਿ ਬਾਤਾ ॥

और कछू जानै नहि बाता ॥

aauar kachhoo jaanai neh baataa ||

ਮਹਾ ਪਸੂ ਮੂਰਖ ਬਿਖ੍ਯਾਤਾ ॥

महा पसू मूरख बिख्याता ॥

mahaa pasoo moorakh bikhayaataa ||

ਇਹ ਧੁਨਿ ਪਰੀ ਕਾਨ ਪ੍ਰਭ ਕੇ ਜਬ ॥

इह धुनि परी कान प्रभ के जब ॥

eeh dhun paree kaan prabh ke jab ||

ਨਿਰਖਨ ਚਲਾ ਅਤਿਥਹਿ ਦ੍ਵੈ ਤਬ ॥੧੦॥

निरखन चला अतिथहि द्वै तब ॥१०॥

nirakhan chalaa atitheh dhavai tab ||10||

ਦਰਸ ਕਿਯਾ ਤਿਨ ਕੋ ਜਬ ਜਾਈ ॥

दरस किया तिन को जब जाई ॥

dharas kiyaa tin ko jab jaiee ||

ਬਚਨ ਕਿਯਾ ਭੂਪਤਿ ਮੁਸਕਾਈ ॥

बचन किया भूपति मुसकाई ॥

bachan kiyaa bhoopat musakaiee ||

ਤੁਮ ਸੂਰੀ ਕਾਰਨ ਕਿਹ ਲੇਹੁ ॥

तुम सूरी कारन किह लेहु ॥

tum sooree kaaran keh leh ||

ਸੋ ਮੁਹਿ ਭੇਦ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਿ ਦੇਹੁ ॥੧੧॥

सो मुहि भेद कृपा करि देहु ॥११॥

so muh bhedh kirapaa kar dheh ||11||

ਹੋ ਹਮ ਜਨਮ ਜਨਮ ਕਿਯ ਪਾਤਾ ॥

हो हम जनम जनम किय पाता ॥

ho ham janam janam kiy paataa ||

ਯਾ ਪਰ ਚੜਤ ਹੋਹਿ ਸਭ ਘਾਤਾ ॥

या पर चड़त होहि सभ घाता ॥

yaa par chaRat hoh sabh ghaataa ||

ਯਾ ਪਰ ਬਾਤ ਸ੍ਵਰਗ ਕੀ ਐਹੈ ॥

या पर बात स्वरग की ऐहै ॥

yaa par baat savairag kee aaihai ||

ਆਵਾ ਗਵਨ ਤੁਰਤ ਮਿਟਿ ਜੈਹੈ ॥੧੨॥

आवा गवन तुरत मिटि जैहै ॥१२॥

aavaa gavan turat miT jaihai ||12||

ਜਬ ਰਾਜੈ ਐਸੋ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥

जब राजै ऐसो सुनि पाई ॥

jab raajai aaiso sun paiee ||

ਚਿਤ ਚੜਬੇ ਕੀ ਬਿਵਤ ਬਨਾਈ ॥

चित चड़बे की बिवत बनाई ॥

chit chaRabe kee bivat banaiee ||

ਅਵਰ ਲੋਗ ਸਭ ਦਏ ਹਟਾਇ ॥

अवर लोग सभ दए हटाइ ॥

avar log sabh dhe haTai ||

ਆਪੁ ਚੜਾ ਸੂਰੀ ਪਰ ਜਾਇ ॥੧੩॥

आपु चड़ा सूरी पर जाइ ॥१३॥

aap chaRaa sooree par jai ||13||

ਭੂਪ ਚੜਤ ਜੋਗੀ ਭਜਿ ਗਏ ॥

भूप चड़त जोगी भजि गए ॥

bhoop chaRat jogee bhaj ge ||

ਕਹੂੰ ਦੁਰੇ ਜਨਿਯਤ ਨਹਿ ਭਏ ॥

कहूँ दुरे जनियत नहि भए ॥

kahoo(n) dhure janiyat neh bhe ||

ਧਰਿ ਇਸਤ੍ਰਿਨ ਕੇ ਰੂਪ ਅਪਾਰਾ ॥

धरि इसतृन के रूप अपारा ॥

dhar isatiran ke roop apaaraa ||

ਮਿਲਗੇ ਤਾ ਹੀ ਨਗਰ ਮੰਝਾਰਾ ॥੧੪॥

मिलगे ता ही नगर मंझारा ॥१४॥

milage taa hee nagar ma(n)jhaaraa ||14||

ਇਹ ਛਲ ਅਨ੍ਰਯਾਈ ਨ੍ਰਿਪ ਮਾਰਿ ॥

इह छल अन्रयाई नृप मारि ॥

eeh chhal anrayaiee nirap maar ||

ਦੇਸ ਬਸਾਯੋ ਬਹੁਰਿ ਸੁਧਾਰਿ ॥

देस बसायो बहुरि सुधारि ॥

dhes basaayo bahur sudhaar ||

ਅੰਧ ਨਗਰ ਕਛੁ ਬਾਤ ਨ ਪਾਈ ॥

अंध नगर कछु बात न पाई ॥

a(n)dh nagar kachh baat na paiee ||

ਇਹ ਛਲ ਹਨਾ ਹਮਾਰਾ ਰਾਈ ॥੧੫॥

इह छल हना हमारा राई ॥१५॥

eeh chhal hanaa hamaaraa raiee ||15||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਸਤਸਠ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੬੭॥੬੬੭੮॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ सतसठ चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३६७॥६६७८॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau satasaTh charitr samaapatam sat subham sat ||367||6678||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਗੜ ਕਨੌਜ ਕੌ ਜਹਾ ਕਹਿਜੈ ॥

गड़ कनौज कौ जहा कहिजै ॥

gaR kanauaj kau jahaa kahijai ||

ਅਭੈ ਸਿੰਘ ਤਹ ਭੂਪ ਭਨਿਜੈ ॥

अभै सिंघ तह भूप भनिजै ॥

abhai si(n)gh teh bhoop bhanijai ||

ਸ੍ਰੀ ਚਖੁ ਚਾਰ ਮਤੀ ਤਿਹ ਨਾਰੀ ॥

स्री चखु चार मती तिह नारी ॥

sree chakh chaar matee teh naaree ||

ਜਿਹ ਸਮ ਤੁਲ ਨ ਬ੍ਰਹਮ ਸਵਾਰੀ ॥੧॥

जिह सम तुल न ब्रहम सवारी ॥१॥

jeh sam tul na braham savaaree ||1||

ਤਾ ਕੋ ਨੇਹ ਏਕ ਸੌ ਲਾਗੋ ॥

ता को नेह एक सौ लागो ॥

taa ko neh ek sau laago ||

ਜਾ ਤੇ ਲਾਜ ਛਾਡ ਤਨ ਭਾਗੋ ॥

जा ते लाज छाड तन भागो ॥

jaa te laaj chhaadd tan bhaago ||

ਅਘਟ ਸਿੰਘ ਤਿਹ ਨਾਮ ਭਨਿਜੈ ॥

अघट सिंघ तिह नाम भनिजै ॥

aghaT si(n)gh teh naam bhanijai ||

ਕੋ ਦੂਜਾ ਪਟਤਰ ਤਿਹ ਦਿਜੈ ॥੨॥

को दूजा पटतर तिह दिजै ॥२॥

ko dhoojaa paTatar teh dhijai ||2||

ਨਿਤਿਪ੍ਰਤਿ ਤਿਹ ਤ੍ਰਿਯ ਬੋਲਿ ਪਠਾਵਤ ॥

नितिप्रति तिह तृय बोलि पठावत ॥

nitiprat teh tiray bol paThaavat ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਿਹ ਸਾਥ ਕਮਾਵਤ ॥

काम भोग तिह साथ कमावत ॥

kaam bhog teh saath kamaavat ||

ਤਬ ਲੌ ਤਹਾ ਨਰਾਧਿਪ ਆਯੋ ॥

तब लौ तहा नराधिप आयो ॥

tab lau tahaa naraadhip aayo ||

ਤ੍ਰਿਯ ਚਰਿਤ੍ਰ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਨਾਯੋ ॥੩॥

तृय चरित्र इह भाति बनायो ॥३॥

tiray charitr ieh bhaat banaayo ||3||

ਤੁਮਰੇ ਕੇਸ ਭੂਪ ਬਿਕਰਾਰਾ ॥

तुमरे केस भूप बिकरारा ॥

tumare kes bhoop bikaraaraa ||

ਸਹੇ ਨ ਮੋ ਤੇ ਜਾਤ ਸੁਧਾਰਾ ॥

सहे न मो ते जात सुधारा ॥

sahe na mo te jaat sudhaaraa ||

ਪ੍ਰਥਮਹਿ ਰੋਮ ਮੂੰਡਿ ਤੁਮ ਆਵਹੁ ॥

प्रथमहि रोम मूँडि तुम आवहु ॥

prathameh rom moo(n)dd tum aavahu ||

ਬਹੁਰਿ ਹਮਾਰੀ ਸੇਜ ਸੁਹਾਵਹੁ ॥੪॥

बहुरि हमारी सेज सुहावहु ॥४॥

bahur hamaaree sej suhaavahu ||4||

ਜਬ ਨ੍ਰਿਪ ਗਯੋ ਰੋਮ ਮੂੰਡਿਨ ਹਿਤ ॥

जब नृप गयो रोम मूँडिन हित ॥

jab nirap gayo rom moo(n)ddin hit ||

ਰਾਨੀ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰਸੰਨ੍ਯ ਭਈ ਚਿਤ ॥

रानी अधिक प्रसंन्य भई चित ॥

raanee adhik prasa(n)nay bhiee chit ||

ਛਿਦ੍ਰ ਤਾਕਿ ਨਿਜੁ ਮੀਤ ਲੁਕਾਯੋ ॥

छिद्र ताकि निजु मीत लुकायो ॥

chhidhr taak nij meet lukaayo ||

ਮੂਰਖ ਭੂਪ ਭੇਦ ਨਹਿ ਪਾਯੋ ॥੫॥

मूरख भूप भेद नहि पायो ॥५॥

moorakh bhoop bhedh neh paayo ||5||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਅਠਸਠ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੬੮॥੬੬੮੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ अठसठ चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३६८॥६६८३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau aThasaTh charitr samaapatam sat subham sat ||368||6683||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਔਰ ਕਹਾਨੀ ॥

सुनु राजा इक और कहानी ॥

sun raajaa ik aauar kahaanee ||

ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਕਿਯਾ ਰਾਵ ਸੰਗ ਰਾਨੀ ॥

जिह बिधि किया राव संग रानी ॥

jeh bidh kiyaa raav sa(n)g raanee ||

ਗਨਪਤਿ ਸਿੰਘ ਏਕ ਰਾਜਾ ਬਰ ॥

गनपति सिंघ एक राजा बर ॥

ganapat si(n)gh ek raajaa bar ||

ਸਤ੍ਰੁ ਕੰਪਤ ਤਾ ਕੇ ਡਰ ਘਰ ਘਰ ॥੧॥

सत्रु कंपत ता के डर घर घर ॥१॥

satr ka(n)pat taa ke ddar ghar ghar ||1||

ਚੰਚਲ ਦੇ ਰਾਜਾ ਕੀ ਨਾਰੀ ॥

चंचल दे राजा की नारी ॥

cha(n)chal dhe raajaa kee naaree ||

ਜਿਸੁ ਸਮ ਦੁਤਿਯ ਨ ਕਹੂੰ ਹਮਾਰੀ ॥

जिसु सम दुतिय न कहूँ हमारी ॥

jis sam dhutiy na kahoo(n) hamaaree ||

ਅਵਰ ਰਾਨਿਯਨ ਕੇ ਘਰ ਆਵੈ ॥

अवर रानियन के घर आवै ॥

avar raaniyan ke ghar aavai ||

ਤਾ ਕੌ ਕਬ ਹੀ ਮੁਖ ਨ ਦਿਖਾਵੈ ॥੨॥

ता कौ कब ही मुख न दिखावै ॥२॥

taa kau kab hee mukh na dhikhaavai ||2||

ਰਾਨੀ ਇਨ ਬਾਤਨ ਤੇ ਜਰੀ ॥

रानी इन बातन ते जरी ॥

raanee in baatan te jaree ||

ਪਤਿ ਬਧ ਕੀ ਇਛਾ ਜਿਯ ਧਰੀ ॥

पति बध की इछा जिय धरी ॥

pat badh kee ichhaa jiy dharee ||

ਔਰ ਨਾਰਿ ਕੋ ਧਰਿ ਕਰਿ ਭੇਸਾ ॥

और नारि को धरि करि भेसा ॥

aauar naar ko dhar kar bhesaa ||

ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਕਿਯਾ ਪ੍ਰਵੇਸਾ ॥੩॥

निजु पति के गृह किया प्रवेसा ॥३॥

nij pat ke gireh kiyaa pravesaa ||3||

ਅਪਨੀ ਨਾਰਿ ਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿਹ ਜਾਨਾ ॥

अपनी नारि न नृपतिह जाना ॥

apanee naar na nirapateh jaanaa ||

ਅਧਿਕ ਰੂਪ ਲਖਿ ਤਾਹਿ ਲੁਭਾਨਾ ॥

अधिक रूप लखि ताहि लुभाना ॥

adhik roop lakh taeh lubhaanaa ||

ਭਈ ਰੈਨਿ ਤਬ ਲਈ ਬੁਲਾਇ ॥

भई रैनि तब लई बुलाइ ॥

bhiee rain tab liee bulai ||

ਭੋਗ ਕੀਯਾ ਤਾ ਸੌ ਲਪਟਾਇ ॥੪॥

भोग कीया ता सौ लपटाइ ॥४॥

bhog keeyaa taa sau lapaTai ||4||

ਯੌ ਬਤਿਯਾ ਤਿਹ ਸਾਥ ਉਚਾਰੀ ॥

यौ बतिया तिह साथ उचारी ॥

yau batiyaa teh saath uchaaree ||

ਹੈ ਛਿਨਾਰ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਰ ਤਿਹਾਰੀ ॥

है छिनार नृप नार तिहारी ॥

hai chhinaar nirap naar tihaaree ||

ਏਕ ਪੁਰਖ ਕੋ ਧਾਮ ਬੁਲਾਵਤ ॥

एक पुरख को धाम बुलावत ॥

ek purakh ko dhaam bulaavat ||

ਮੁਹਿ ਨਿਰਖਤ ਤਾ ਸੌ ਲਪਟਾਵਤ ॥੫॥

मुहि निरखत ता सौ लपटावत ॥५॥

muh nirakhat taa sau lapaTaavat ||5||

ਯੌ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋ ਤਿਨ ਕਹੀ ਬਨਾਇ ॥

यौ नृप सो तिन कही बनाइ ॥

yau nirap so tin kahee banai ||

ਅਤਿ ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਕਹ ਰਿਸਿ ਉਪਜਾਇ ॥

अति निजु पति कह रिसि उपजाइ ॥

at nij pat keh ris upajai ||

ਲਖਿਨ ਚਲਾ ਭੂਪਤ ਤਿਹ ਧਾਈ ॥

लखिन चला भूपत तिह धाई ॥

lakhin chalaa bhoopat teh dhaiee ||

ਧਾਮ ਆਪਨਾਗਮ ਤ੍ਰਿਯ ਆਈ ॥੬॥

धाम आपनागम तृय आई ॥६॥

dhaam aapanaagam tiray aaiee ||6||

ਨਿਜੁ ਤਨੁ ਭੇਸ ਪੁਰਖ ਕੋ ਧਾਰੀ ॥

निजु तनु भेस पुरख को धारी ॥

nij tan bhes purakh ko dhaaree ||

ਗਈ ਸਵਤਿ ਕੇ ਧਾਮ ਸੁਧਾਰੀ ॥

गई सवति के धाम सुधारी ॥

giee savat ke dhaam sudhaaree ||

ਆਗੇ ਪ੍ਰੀਤਿ ਹੁਤੀ ਸੰਗ ਜਾ ਕੇ ॥

आगे प्रीति हुती संग जा के ॥

aage preet hutee sa(n)g jaa ke ||

ਬੈਠੀ ਜਾਇ ਸੇਜ ਚੜਿ ਤਾ ਕੇ ॥੭॥

बैठी जाइ सेज चड़ि ता के ॥७॥

baiThee jai sej chaR taa ke ||7||

ਤਬਿ ਲਗਿ ਤਹਾ ਨਰਾਧਿਪ ਆਯੋ ॥

तबि लगि तहा नराधिप आयो ॥

tab lag tahaa naraadhip aayo ||

ਪੁਰਖ ਭੇਸ ਲਖਿ ਨਾਰਿ ਰਿਸਾਯੋ ॥

पुरख भेस लखि नारि रिसायो ॥

purakh bhes lakh naar risaayo ||

ਜੋ ਬਾਤੈਂ ਮੁਹਿ ਯਾਰ ਉਚਾਰੀ ॥

जो बातैं मुहि यार उचारी ॥

jo baatai(n) muh yaar uchaaree ||

ਸੋ ਅਖਿਯਨ ਹਮ ਆਜੁ ਨਿਹਾਰੀ ॥੮॥

सो अखियन हम आजु निहारी ॥८॥

so akhiyan ham aaj nihaaree ||8||

ਕਾਢਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਹਨਨਿ ਤਿਹ ਧਯੋ ॥

काढि कृपान हननि तिह धयो ॥

kaadd kirapaan hanan teh dhayo ||

ਰਾਨੀ ਹਾਥ ਨਾਥ ਗਹਿ ਲਯੋ ॥

रानी हाथ नाथ गहि लयो ॥

raanee haath naath geh layo ||

ਤਵ ਤ੍ਰਿਯ ਭੇਸ ਤਹਾ ਨਰ ਧਾਰਾ ॥

तव तृय भेस तहा नर धारा ॥

tav tiray bhes tahaa nar dhaaraa ||

ਤੈ ਜੜ ਯਾ ਕਹ ਜਾਰ ਬਿਚਾਰਾ ॥੯॥

तै जड़ या कह जार बिचारा ॥९॥

tai jaR yaa keh jaar bichaaraa ||9||

ਜਬ ਤਿਹ ਨ੍ਰਿਪ ਨਿਜੁ ਨਾਰਿ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

जब तिह नृप निजु नारि बिचारियो ॥

jab teh nirap nij naar bichaariyo ||

ਉਤਰਾ ਕੋਪ ਹਿਯੈ ਥੋ ਧਾਰਿਯੋ ॥

उतरा कोप हियै थो धारियो ॥

autaraa kop hiyai tho dhaariyo ||

ਤਿਨ ਇਸਤ੍ਰੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੀ ॥

तिन इसत्री इह भाति उचारी ॥

tin isatree ieh bhaat uchaaree ||

ਸੁਨੁ ਮੂਰਖ ਨ੍ਰਿਪ ਬਾਤ ਹਮਾਰੀ ॥੧੦॥

सुनु मूरख नृप बात हमारी ॥१०॥

sun moorakh nirap baat hamaaree ||10||

ਬਸਤ ਏਕ ਦਿਜਬਰ ਇਹ ਗਾਵੈ ॥

बसत एक दिजबर इह गावै ॥

basat ek dhijabar ieh gaavai ||

ਚੰਦ੍ਰ ਚੂੜ ਓਝਾ ਤਿਹ ਨਾਵੈ ॥

चंद्र चूड़ ओझा तिह नावै ॥

cha(n)dhr chooR ojhaa teh naavai ||

ਬ੍ਰਹਮ ਡੰਡ ਤਿਹ ਪੂਛਿ ਕਰਾਵਹੁ ॥

ब्रहम डंड तिह पूछि करावहु ॥

braham dda(n)dd teh poochh karaavahu ||

ਤਬ ਅਪਨੋ ਮੁਖ ਹਮੈ ਦਿਖਾਵਹੁ ॥੧੧॥

तब अपनो मुख हमै दिखावहु ॥११॥

tab apano mukh hamai dhikhaavahu ||11||

ਜਬ ਰਾਜਾ ਤਿਹ ਓਰ ਸਿਧਾਯੋ ॥

जब राजा तिह ओर सिधायो ॥

jab raajaa teh or sidhaayo ||

ਤਬ ਦਿਜ ਕੋ ਤ੍ਰਿਯ ਭੇਖ ਬਨਾਯੋ ॥

तब दिज को तृय भेख बनायो ॥

tab dhij ko tiray bhekh banaayo ||

ਚੰਦ੍ਰ ਚੂੜ ਧਰਿ ਅਪਨਾ ਨਾਮ ॥

चंद्र चूड़ धरि अपना नाम ॥

cha(n)dhr chooR dhar apanaa naam ||

ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਭਈ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੇ ਧਾਮ ॥੧੨॥

प्रापति भई नृपति के धाम ॥१२॥

praapat bhiee nirapat ke dhaam ||12||

ਤਿਹ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਮ ਪੂਛ ਹਰਖਾਨਾ ॥

तिह नृप नाम पूछ हरखाना ॥

teh nirap naam poochh harakhaanaa ||

ਚੰਦ੍ਰ ਚੂੜ ਤਿਹ ਕੌ ਪਹਿਚਾਨਾ ॥

चंद्र चूड़ तिह कौ पहिचाना ॥

cha(n)dhr chooR teh kau pahichaanaa ||

ਜਿਹ ਹਿਤ ਜਾਤ ਕਹੋ ਪਰਦੇਸਾ ॥

जिह हित जात कहो परदेसा ॥

jeh hit jaat kaho paradhesaa ||

ਭਲੀ ਭਈ ਆਯੋ ਵਹੁ ਦੇਸਾ ॥੧੩॥

भली भई आयो वहु देसा ॥१३॥

bhalee bhiee aayo vahu dhesaa ||13||

ਜਬ ਪੂਛਾ ਰਾਜੈ ਤਿਹ ਜਾਈ ॥

जब पूछा राजै तिह जाई ॥

jab poochhaa raajai teh jaiee ||

ਤ੍ਰਿਯ ਦਿਜ ਹ੍ਵੈ ਇਹ ਬਾਤ ਬਤਾਈ ॥

तृय दिज ह्वै इह बात बताई ॥

tiray dhij havai ieh baat bataiee ||

ਜੋ ਨ੍ਰਿਦੋਖ ਕਹ ਦੋਖ ਲਗਾਵੈ ॥

जो नृदोख कह दोख लगावै ॥

jo niradhokh keh dhokh lagaavai ||

ਜਮਪੁਰ ਅਧਿਕ ਜਾਤਨਾ ਪਾਵੈ ॥੧੪॥

जमपुर अधिक जातना पावै ॥१४॥

jamapur adhik jaatanaa paavai ||14||

ਤਹ ਤਿਹ ਬਾਧਿ ਥੰਭ ਕੈ ਸੰਗ ॥

तह तिह बाधि थंभ कै संग ॥

teh teh baadh tha(n)bh kai sa(n)g ||

ਤਪਤ ਤੇਲ ਡਾਰਤ ਤਿਹ ਅੰਗ ॥

तपत तेल डारत तिह अंग ॥

tapat tel ddaarat teh a(n)g ||

ਛੁਰਿਯਨ ਸਾਥ ਮਾਸੁ ਕਟਿ ਡਾਰੈ ॥

छुरियन साथ मासु कटि डारै ॥

chhuriyan saath maas kaT ddaarai ||

ਨਰਕ ਕੁੰਡ ਕੇ ਬੀਚ ਪਛਾਰੈ ॥੧੫॥

नरक कुँड के बीच पछारै ॥१५॥

narak ku(n)dd ke beech pachhaarai ||15||

ਗਾਵਾ ਗੋਬਰ ਲੇਹੁ ਮਗਾਇ ॥

गावा गोबर लेहु मगाइ ॥

gaavaa gobar leh magai ||

ਤਾ ਕੀ ਚਿਤਾ ਬਨਾਵਹੁ ਰਾਇ ॥

ता की चिता बनावहु राइ ॥

taa kee chitaa banaavahu rai ||

ਤਾ ਮੌ ਬੈਠਿ ਜਰੈ ਜੇ ਕੋਊ ॥

ता मौ बैठि जरै जे कोऊ ॥

taa mau baiTh jarai je kouoo ||

ਜਮ ਪੁਰ ਬਿਖੈ ਨ ਟੰਗਿਯੈ ਸੋਊ ॥੧੬॥

जम पुर बिखै न टंगियै सोऊ ॥१६॥

jam pur bikhai na Ta(n)giyai souoo ||16||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਦਿਜ ਨਾਰਿ ਨ੍ਰਿਪ ਗੋਬਰ ਲਿਯਾ ਮੰਗਾਇ ॥

सुनत बचन दिज नारि नृप गोबर लिया मंगाइ ॥

sunat bachan dhij naar nirap gobar liyaa ma(n)gai ||

ਬੈਠਿ ਆਪੁ ਤਾ ਮਹਿ ਜਰਾ ਸਕਾ ਨ ਤ੍ਰਿਯ ਛਲ ਪਾਇ ॥੧੭॥

बैठि आपु ता महि जरा सका न तृय छल पाइ ॥१७॥

baiTh aap taa meh jaraa sakaa na tiray chhal pai ||17||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਉਨਹਤਰ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੬੯॥੬੭੦੦॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ उनहतर चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३६९॥६७००॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau unahatar charitr samaapatam sat subham sat ||369||6700||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬ੍ਰਯਾਘ੍ਰ ਕੇਤੁ ਸੁਨਿਯਤ ਇਕ ਰਾਜਾ ॥

ब्रयाघ्र केतु सुनियत इक राजा ॥

brayaaghr ket suniyat ik raajaa ||

ਜਿਹ ਸਮ ਦੁਤਿਯ ਨ ਬਿਧਨਾ ਸਾਜਾ ॥

जिह सम दुतिय न बिधना साजा ॥

jeh sam dhutiy na bidhanaa saajaa ||

ਬ੍ਰਯਾਘ੍ਰਵਤੀ ਨਗਰ ਤਿਹ ਸੋਹੈ ॥

ब्रयाघ्रवती नगर तिह सोहै ॥

brayaaghravatee nagar teh sohai ||

ਇੰਦ੍ਰਾਵਤੀ ਨਗਰ ਕੋ ਮੋਹੈ ॥੧॥

इंद्रावती नगर को मोहै ॥१॥

ei(n)dhraavatee nagar ko mohai ||1||

ਸ੍ਰੀ ਅਬਦਾਲ ਮਤੀ ਤ੍ਰਿਯ ਤਾ ਕੀ ॥

स्री अबदाल मती तृय ता की ॥

sree abadhaal matee tiray taa kee ||

ਨਰੀ ਨਾਗਨੀ ਤੁਲਿ ਨ ਵਾ ਕੀ ॥

नरी नागनी तुलि न वा की ॥

naree naaganee tul na vaa kee ||

ਤਹ ਇਕ ਹੁਤੋ ਸਾਹੁ ਸੁਤ ਆਛੋ ॥

तह इक हुतो साहु सुत आछो ॥

teh ik huto saahu sut aachho ||

ਜਨੁ ਅਲਿ ਪਨਚ ਕਾਛ ਤਨ ਕਾਛੋ ॥੨॥

जनु अलि पनच काछ तन काछो ॥२॥

jan al panach kaachh tan kaachho ||2||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਸ੍ਰੀ ਜਸ ਤਿਲਕ ਸਿੰਘ ਤਿਹ ਨਾਮ ਪਛਾਨਿਯੈ ॥

स्री जस तिलक सिंघ तिह नाम पछानियै ॥

sree jas tilak si(n)gh teh naam pachhaaniyai ||

ਰੂਪਵਾਨ ਧਨਵਾਨ ਚਤੁਰ ਪਹਿਚਾਨਿਯੈ ॥

रूपवान धनवान चतुर पहिचानियै ॥

roopavaan dhanavaan chatur pahichaaniyai ||

ਜੋ ਇਸਤ੍ਰੀ ਤਾ ਕੋ ਛਿਨ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਈ ॥

जो इसत्री ता को छिन रूप निहारई ॥

jo isatree taa ko chhin roop nihaariee ||

ਹੋ ਲੋਕ ਲਾਜ ਕੁਲਿ ਕਾਨਿ ਸਭੈ ਤਜਿ ਡਾਰਈ ॥੩॥

हो लोक लाज कुलि कानि सभै तजि डारई ॥३॥

ho lok laaj kul kaan sabhai taj ddaariee ||3||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਏਕ ਸਖੀ ਤਾ ਕੌ ਲਖਿ ਪਾਈ ॥

एक सखी ता कौ लखि पाई ॥

ek sakhee taa kau lakh paiee ||

ਬੈਠਿ ਸਖਿਨ ਮਹਿ ਬਾਤ ਚਲਾਈ ॥

बैठि सखिन महि बात चलाई ॥

baiTh sakhin meh baat chalaiee ||

ਜਸ ਸੁੰਦਰ ਇਕ ਇਹ ਪੁਰ ਮਾਹੀ ॥

जस सुँदर इक इह पुर माही ॥

jas su(n)dhar ik ieh pur maahee ||

ਤੈਸੌ ਚੰਦ੍ਰ ਸੂਰ ਭੀ ਨਾਹੀ ॥੪॥

तैसौ चंद्र सूर भी नाही ॥४॥

taisau cha(n)dhr soor bhee naahee ||4||

ਸੁਨਿ ਬਤਿਯਾ ਰਾਨੀ ਜਿਯ ਰਾਖੀ ॥

सुनि बतिया रानी जिय राखी ॥

sun batiyaa raanee jiy raakhee ||

ਔਰ ਨਾਰਿ ਸੌ ਪ੍ਰਗਟ ਨ ਭਾਖੀ ॥

और नारि सौ प्रगट न भाखी ॥

aauar naar sau pragaT na bhaakhee ||

ਜੋ ਸਹਚਰਿ ਤਾ ਕੌ ਲਖਿ ਆਈ ॥

जो सहचरि ता कौ लखि आई ॥

jo sahachar taa kau lakh aaiee ||

ਰੈਨਿ ਭਈ ਤਬ ਵਹੈ ਬੁਲਾਈ ॥੫॥

रैनि भई तब वहै बुलाई ॥५॥

rain bhiee tab vahai bulaiee ||5||

ਅਧਿਕ ਦਰਬੁ ਤਾ ਕੌ ਦੈ ਰਾਨੀ ॥

अधिक दरबु ता कौ दै रानी ॥

adhik dharab taa kau dhai raanee ||

ਪੂਛੀ ਤਾਹਿ ਦੀਨ ਹ੍ਵੈ ਬਾਨੀ ॥

पूछी ताहि दीन ह्वै बानी ॥

poochhee taeh dheen havai baanee ||

ਸੁ ਕਹੁ ਕਹਾ ਮੁਹਿ ਜੁ ਤੈ ਨਿਹਾਰਾ ॥

सु कहु कहा मुहि जु तै निहारा ॥

s kahu kahaa muh ju tai nihaaraa ||

ਕਿਯਾ ਚਾਹਤ ਤਿਹ ਦਰਸ ਅਪਾਰਾ ॥੬॥

किया चाहत तिह दरस अपारा ॥६॥

kiyaa chaahat teh dharas apaaraa ||6||

ਤਬ ਚੇਰੀ ਇਮਿ ਬਚਨ ਉਚਾਰੋ ॥

तब चेरी इमि बचन उचारो ॥

tab cheree im bachan uchaaro ||

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਜੂ ਕਹਾ ਹਮਾਰੋ ॥

सुनु रानी जू कहा हमारो ॥

sun raanee joo kahaa hamaaro ||

ਸ੍ਰੀ ਜਸ ਤਿਲਕ ਰਾਇ ਤਿਹ ਜਾਨੋ ॥

स्री जस तिलक राइ तिह जानो ॥

sree jas tilak rai teh jaano ||

ਸਾਹ ਪੂਤ ਤਾ ਕਹ ਪਹਿਚਾਨੋ ॥੭॥

साह पूत ता कह पहिचानो ॥७॥

saeh poot taa keh pahichaano ||7||

ਜੁ ਤੁਮ ਕਹੌ ਤਿਹ ਤੁਮੈ ਮਿਲਾਊ ॥

जु तुम कहौ तिह तुमै मिलाऊ ॥

j tum kahau teh tumai milaauoo ||

ਮਦਨ ਤਾਪ ਸਭ ਤੋਰ ਮਿਟਾਊ ॥

मदन ताप सभ तोर मिटाऊ ॥

madhan taap sabh tor miTaauoo ||

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਰਾਨੀ ਪਗ ਪਰੀ ॥

सुनत बचन रानी पग परी ॥

sunat bachan raanee pag paree ||

ਪੁਨਿ ਤਾ ਸੌ ਬਿਨਤੀ ਇਮਿ ਕਰੀ ॥੮॥

पुनि ता सौ बिनती इमि करी ॥८॥

pun taa sau binatee im karee ||8||

ਜੇ ਤਾ ਕੋ ਤੈਂ ਮੁਝੈ ਮਿਲਾਵੈਂ ॥

जे ता को तैं मुझै मिलावैं ॥

je taa ko tai(n) mujhai milaavai(n) ||

ਜੋ ਧਨ ਮੁਖ ਮਾਗੈ ਸੋ ਪਾਵੈਂ ॥

जो धन मुख मागै सो पावैं ॥

jo dhan mukh maagai so paavai(n) ||

ਤਹ ਸਖੀ ਗਈ ਬਾਰ ਨਹਿ ਲਾਗੀ ॥

तह सखी गई बार नहि लागी ॥

teh sakhee giee baar neh laagee ||

ਆਨਿ ਦਿਯੋ ਤਾ ਕੌ ਬਡਭਾਗੀ ॥੯॥

आनि दियो ता कौ बडभागी ॥९॥

aan dhiyo taa kau baddabhaagee ||9||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਰਾਨੀ ਤਾ ਕੌ ਪਾਇ ਤਿਹ ਦਾਰਿਦ ਦਿਯਾ ਮਿਟਾਇ ॥

रानी ता कौ पाइ तिह दारिद दिया मिटाइ ॥

raanee taa kau pai teh dhaaridh dhiyaa miTai ||

ਨ੍ਰਿਪ ਕੀ ਆਖ ਬਚਾਇ ਉਹਿ ਲਿਯੇ ਗਰੇ ਸੌ ਲਾਇ ॥੧੦॥

नृप की आख बचाइ उहि लिये गरे सौ लाइ ॥१०॥

nirap kee aakh bachai uh liye gare sau lai ||10||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਦੋਊ ਧਨੀ ਔ ਜੋਬਨਵੰਤ ॥

दोऊ धनी औ जोबनवंत ॥

dhouoo dhanee aau jobanava(n)t ||

ਕਰਤ ਕਾਮ ਕ੍ਰੀੜਾ ਬਿਗਸੰਤ ॥

करत काम क्रीड़ा बिगसंत ॥

karat kaam kreeRaa bigasa(n)t ||

ਇਕ ਕਾਮੀ ਅਰੁ ਕੈਫ ਚੜਾਈ ॥

इक कामी अरु कैफ चड़ाई ॥

eik kaamee ar kaif chaRaiee ||

ਰੈਨਿ ਸਕਲ ਰਤਿ ਕਰਤ ਬਿਤਾਈ ॥੧੧॥

रैनि सकल रति करत बिताई ॥११॥

rain sakal rat karat bitaiee ||11||

ਲਪਟਿ ਲਪਟਿ ਆਸਨ ਵੇ ਲੇਹੀ ॥

लपटि लपटि आसन वे लेही ॥

lapaT lapaT aasan ve lehee ||

ਆਪੁ ਬੀਚਿ ਸੁਖੁ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਦੇਹੀ ॥

आपु बीचि सुखु बहु बिधि देही ॥

aap beech sukh bahu bidh dhehee ||

ਚੁੰਬਨ ਕਰਤ ਨਖਨ ਕੇ ਘਾਤਾ ॥

चुँबन करत नखन के घाता ॥

chu(n)ban karat nakhan ke ghaataa ||

ਰੈਨਿ ਬਿਤੀ ਆਯੋ ਹ੍ਵੈ ਪ੍ਰਾਤਾ ॥੧੨॥

रैनि बिती आयो ह्वै प्राता ॥१२॥

rain bitee aayo havai praataa ||12||

ਰਾਨੀ ਗਈ ਪ੍ਰਾਤ ਪਤਿ ਪਾਸ ॥

रानी गई प्रात पति पास ॥

raanee giee praat pat paas ||

ਲਗੀ ਰਹੀ ਜਾ ਕੀ ਜਿਯ ਆਸ ॥

लगी रही जा की जिय आस ॥

lagee rahee jaa kee jiy aas ||

ਅਥਵਤ ਦਿਨਨ ਹੋਤ ਅੰਧਯਾਰੋ ॥

अथवत दिनन होत अंधयारो ॥

athavat dhinan hot a(n)dhayaaro ||

ਬਹੁਰਿ ਭਜੈ ਮੁਹਿ ਆਨਿ ਪ੍ਯਾਰੋ ॥੧੩॥

बहुरि भजै मुहि आनि प्यारो ॥१३॥

bahur bhajai muh aan payaaro ||13||

ਜੌ ਰਹਿ ਹੌ ਰਾਜਾ ਕੈ ਪਾਸ ॥

जौ रहि हौ राजा कै पास ॥

jau reh hau raajaa kai paas ||

ਮੋਹਿ ਰਾਖਿ ਹੈ ਬਿਰਧ ਨਿਰਾਸ ॥

मोहि राखि है बिरध निरास ॥

moh raakh hai biradh niraas ||

ਸੰਗ ਕਹਾ ਯਾ ਕੇ ਸ੍ਵੈ ਲੈਹੌ ॥

संग कहा या के स्वै लैहौ ॥

sa(n)g kahaa yaa ke savai laihau ||

ਮਿਤ੍ਰ ਭੋਗ ਭੋਗਨ ਤੇ ਜੈਹੌ ॥੧੪॥

मित्र भोग भोगन ते जैहौ ॥१४॥

mitr bhog bhogan te jaihau ||14||

ਕਿਹ ਛਲ ਸੇਜ ਸਜਨ ਕੀ ਜਾਊ ॥

किह छल सेज सजन की जाऊ ॥

keh chhal sej sajan kee jaauoo ||

ਨਖ ਘਾਤਨ ਕਿਹ ਭਾਤਿ ਛਪਾਊ ॥

नख घातन किह भाति छपाऊ ॥

nakh ghaatan keh bhaat chhapaauoo ||

ਬਿਰਧ ਭੂਪ ਤਨ ਸੋਤ ਨ ਜੈਯੈ ॥

बिरध भूप तन सोत न जैयै ॥

biradh bhoop tan sot na jaiyai ||

ਐਸੋ ਕਵਨ ਚਰਿਤ੍ਰ ਦਿਖੈਯੈ ॥੧੫॥

ऐसो कवन चरित्र दिखैयै ॥१५॥

aaiso kavan charitr dhikhaiyai ||15||

ਜਾਇ ਕਹੀ ਨ੍ਰਿਪ ਸੰਗ ਅਸ ਗਾਥਾ ॥

जाइ कही नृप संग अस गाथा ॥

jai kahee nirap sa(n)g as gaathaa ||

ਬਾਤ ਸੁਨਹੁ ਹਮਰੀ ਤੁਮ ਨਾਥਾ ॥

बात सुनहु हमरी तुम नाथा ॥

baat sunahu hamaree tum naathaa ||

ਹਿਯੈ ਬਿਲਾਰਿ ਮੋਰ ਨਖ ਲਾਏ ॥

हियै बिलारि मोर नख लाए ॥

hiyai bilaar mor nakh laae ||

ਕਾਢਿ ਭੂਪ ਕੌ ਪ੍ਰਗਟ ਦਿਖਾਏ ॥੧੬॥

काढि भूप कौ प्रगट दिखाए ॥१६॥

kaadd bhoop kau pragaT dhikhaae ||16||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਮੈ ਆਜੁ ਨ ਤੁਮ ਸੰਗ ਸੋਇ ਹੌ ॥

सुनु राजा मै आजु न तुम संग सोइ हौ ॥

sun raajaa mai aaj na tum sa(n)g soi hau ||

ਨਿਜੁ ਪਲਕਾ ਪਰ ਪਰੀ ਸਕਲ ਨਿਸੁ ਖੋਇ ਹੌ ॥

निजु पलका पर परी सकल निसु खोइ हौ ॥

nij palakaa par paree sakal nis khoi hau ||

ਇਹਾ ਬਿਲਾਰਿ ਮੋਹਿ ਨਖ ਘਾਤ ਲਗਾਤ ਹੈ ॥

इहा बिलारि मोहि नख घात लगात है ॥

eihaa bilaar moh nakh ghaat lagaat hai ||

ਹੋ ਤੁਹਿ ਮੂਰਖ ਰਾਜਾ ਤੇ ਕਛੁ ਨ ਬਸਾਤ ਹੈ ॥੧੭॥

हो तुहि मूरख राजा ते कछु न बसात है ॥१७॥

ho tuh moorakh raajaa te kachh na basaat hai ||17||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਇਹ ਛਲ ਤਜਿ ਸ੍ਵੈਬੋ ਨ੍ਰਿਪ ਪਾਸਾ ॥

इह छल तजि स्वैबो नृप पासा ॥

eeh chhal taj savaibo nirap paasaa ||

ਕਿਯਾ ਮਿਤ੍ਰ ਸੌ ਕਾਮ ਬਿਲਾਸਾ ॥

किया मित्र सौ काम बिलासा ॥

kiyaa mitr sau kaam bilaasaa ||

ਘਾਤ ਨਖਨ ਕੀ ਨਾਹ ਦਿਖਾਈ ॥

घात नखन की नाह दिखाई ॥

ghaat nakhan kee naeh dhikhaiee ||

ਬਿਰਧ ਮੂੜ ਨ੍ਰਿਪ ਬਾਤ ਨ ਪਾਈ ॥੧੮॥

बिरध मूड़ नृप बात न पाई ॥१८॥

biradh mooR nirap baat na paiee ||18||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਸਤਰ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੭੦॥੬੭੧੮॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ सतर चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३७०॥६७१८॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau satar charitr samaapatam sat subham sat ||370||6718||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਅਛਲ ਸੈਨ ਇਕ ਭੂਪ ਭਨਿਜੈ ॥

अछल सैन इक भूप भनिजै ॥

achhal sain ik bhoop bhanijai ||

ਚੰਦ੍ਰ ਸੂਰ ਪਟਤਰ ਤਿਹ ਦਿਜੈ ॥

चंद्र सूर पटतर तिह दिजै ॥

cha(n)dhr soor paTatar teh dhijai ||

ਕੰਚਨ ਦੇ ਤਾ ਕੇ ਘਰ ਨਾਰੀ ॥

कंचन दे ता के घर नारी ॥

ka(n)chan dhe taa ke ghar naaree ||

ਆਪੁ ਹਾਥ ਲੈ ਈਸ ਸਵਾਰੀ ॥੧॥

आपु हाथ लै ईस सवारी ॥१॥

aap haath lai iees savaaree ||1||

ਕੰਚਨ ਪੁਰ ਕੋ ਰਾਜ ਕਮਾਵੈ ॥

कंचन पुर को राज कमावै ॥

ka(n)chan pur ko raaj kamaavai ||

ਸੂਰਬੀਰ ਬਲਵਾਨ ਕਹਾਵੈ ॥

सूरबीर बलवान कहावै ॥

soorabeer balavaan kahaavai ||

ਅਰਿ ਅਨੇਕ ਜੀਤੇ ਬਹੁ ਭਾਤਾ ॥

अरि अनेक जीते बहु भाता ॥

ar anek jeete bahu bhaataa ||

ਤੇਜ ਤ੍ਰਸਤ ਜਾ ਕੇ ਪੁਰ ਸਾਤਾ ॥੨॥

तेज त्रसत जा के पुर साता ॥२॥

tej trasat jaa ke pur saataa ||2||

ਤਹਾ ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਸੈਨਿਕ ਸਾਹ ॥

तहा प्रभाकर सैनिक साह ॥

tahaa prabhaakar sainik saeh ||

ਨਿਰਖ ਲਜਤ ਜਾ ਕੋ ਮੁਖ ਮਾਹ ॥

निरख लजत जा को मुख माह ॥

nirakh lajat jaa ko mukh maeh ||

ਜਬ ਰਾਨੀ ਤਾ ਕਹ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥

जब रानी ता कह लखि पायो ॥

jab raanee taa keh lakh paayo ||

ਇਹੈ ਚਿਤ ਭੀਤਰ ਠਹਰਾਯੋ ॥੩॥

इहै चित भीतर ठहरायो ॥३॥

eihai chit bheetar Thaharaayo ||3||

ਯਾ ਕਹ ਜਤਨ ਕਵਨ ਕਰਿ ਪਇਯੈ ॥

या कह जतन कवन करि पइयै ॥

yaa keh jatan kavan kar piyai ||

ਕਵਨ ਸਹਚਰੀ ਪਠੈ ਮੰਗਇਯੈ ॥

कवन सहचरी पठै मंगइयै ॥

kavan sahacharee paThai ma(n)giyai ||

ਯਾਹਿ ਭਜੈ ਬਿਨੁ ਧਾਮ ਨ ਜੈਹੌ ॥

याहि भजै बिनु धाम न जैहौ ॥

yaeh bhajai bin dhaam na jaihau ||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਭਾਤਿ ਯਾਹਿ ਬਸਿ ਕੈਹੌ ॥੪॥

जिह तिह भाति याहि बसि कैहौ ॥४॥

jeh teh bhaat yaeh bas kaihau ||4||

ਕਨਕ ਪਿੰਜਰੀ ਪਰੀ ਹੁਤੀ ਤਹ ॥

कनक पिंजरी परी हुती तह ॥

kanak pi(n)jaree paree hutee teh ||

ਮਰਮ ਕੇਤੁ ਰਾਨੀ ਕੇ ਬਸਿ ਮਹ ॥

मरम केतु रानी के बसि मह ॥

maram ket raanee ke bas meh ||

ਬੀਰ ਰਾਧਿ ਤਿਹ ਤਹੀ ਪਠਾਈ ॥

बीर राधि तिह तही पठाई ॥

beer raadh teh tahee paThaiee ||

ਸੇਜ ਉਠਾਇ ਜਾਇ ਲੈ ਆਈ ॥੫॥

सेज उठाइ जाइ लै आई ॥५॥

sej uThai jai lai aaiee ||5||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਾ ਸੌ ਜਬ ਮਾਨਾ ॥

काम भोग ता सौ जब माना ॥

kaam bhog taa sau jab maanaa ||

ਦ੍ਵੈ ਪ੍ਰਾਨਨ ਤੇ ਇਕ ਜਿਯ ਜਾਨਾ ॥

द्वै प्रानन ते इक जिय जाना ॥

dhavai praanan te ik jiy jaanaa ||

ਨਿਜੁ ਨਾਇਕ ਸੇਤੀ ਹਿਤ ਛੋਰੋ ॥

निजु नाइक सेती हित छोरो ॥

nij naik setee hit chhoro ||

ਤਾ ਸੌ ਚਤੁਰਿ ਚੌਗੁਨੋ ਜੋਰੋ ॥੬॥

ता सौ चतुरि चौगुनो जोरो ॥६॥

taa sau chatur chauaguno joro ||6||

ਜਾਇ ਰਾਵ ਸੌ ਬਾਤ ਜਨਾਈ ॥

जाइ राव सौ बात जनाई ॥

jai raav sau baat janaiee ||

ਮੋਰੋ ਸਾਹ ਪੂਰਬਲੋ ਭਾਈ ॥

मोरो साह पूरबलो भाई ॥

moro saeh poorabalo bhaiee ||

ਹਮ ਕੋ ਸ੍ਰਾਪ ਏਕ ਰਿਖ ਦਿਯਾ ॥

हम को स्राप एक रिख दिया ॥

ham ko sraap ek rikh dhiyaa ||

ਤਾ ਤੇ ਜਨਮ ਦੁਹੂੰ ਹ੍ਯਾਂ ਲਿਯਾ ॥੭॥

ता ते जनम दुहूँ ह्याँ लिया ॥७॥

taa te janam dhuhoo(n) hayaa(n) liyaa ||7||

ਪੁਨਿ ਹਮ ਸੌ ਰਿਖਿ ਐਸ ਉਚਾਰਾ ॥

पुनि हम सौ रिखि ऐस उचारा ॥

pun ham sau rikh aais uchaaraa ||

ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਬਹੁਰਿ ਉਧਾਰ ਤੁਹਾਰਾ ॥

ह्वै है बहुरि उधार तुहारा ॥

havai hai bahur udhaar tuhaaraa ||