ਚਿੰਤ ਕਰੀ ਕਿਹ ਬਿਧਿ ਤਹ ਜੈਯੈ ॥

चिंत करी किह बिधि तह जैयै ॥

chi(n)t karee keh bidh teh jaiyai ||

ਕਿਹ ਛਲ ਸੌ ਤਾ ਕੌ ਹਰਿ ਲਯੈਯੈ ॥

किह छल सौ ता कौ हरि लयैयै ॥

keh chhal sau taa kau har layaiyai ||

ਸੁਨਿ ਬਚ ਭੂਖਿ ਭੂਪ ਕੀ ਭਾਗੀ ॥

सुनि बच भूखि भूप की भागी ॥

sun bach bhookh bhoop kee bhaagee ||

ਤਬ ਤੇ ਅਧਿਕ ਚਟਪਟੀ ਲਾਗੀ ॥੮॥

तब ते अधिक चटपटी लागी ॥८॥

tab te adhik chaTapaTee laagee ||8||

ਭੂਪ ਸਖੀ ਤਬ ਤਹੀ ਪਠਾਈ ॥

भूप सखी तब तही पठाई ॥

bhoop sakhee tab tahee paThaiee ||

ਇਸਥਿਤ ਹੁਤੀ ਜਹਾ ਸੁਖਦਾਈ ॥

इसथित हुती जहा सुखदाई ॥

eisathit hutee jahaa sukhadhaiee ||

ਕਹਾ ਚਰਿਤ ਕਛੁ ਤੁਮਹਿ ਬਨਾਵਹੁ ॥

कहा चरित कछु तुमहि बनावहु ॥

kahaa charit kachh tumeh banaavahu ||

ਜਿਹ ਛਲ ਸਦਨ ਹਮਾਰੇ ਆਵਹੁ ॥੯॥

जिह छल सदन हमारे आवहु ॥९॥

jeh chhal sadhan hamaare aavahu ||9||

ਏਕ ਢੋਲ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋਰ ਮੰਗਾਵਾ ॥

एक ढोल तृय कोर मंगावा ॥

ek ddol tiray kor ma(n)gaavaa ||

ਬੈਠਿ ਚਰਮ ਸੋ ਬੀਚ ਮੜਾਵਾ ॥

बैठि चरम सो बीच मड़ावा ॥

baiTh charam so beech maRaavaa ||

ਇਸਥਿਤ ਆਪੁ ਤਵਨ ਮਹਿ ਭਈ ॥

इसथित आपु तवन महि भई ॥

eisathit aap tavan meh bhiee ||

ਇਹ ਛਲ ਧਾਮ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਗਈ ॥੧੦॥

इह छल धाम मित्र के गई ॥१०॥

eeh chhal dhaam mitr ke giee ||10||

ਇਹ ਛਲ ਢੋਲ ਬਜਾਵਤ ਚਲੀ ॥

इह छल ढोल बजावत चली ॥

eeh chhal ddol bajaavat chalee ||

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਸਭ ਨਿਰਖਤ ਅਲੀ ॥

मात पिता सभ निरखत अली ॥

maat pitaa sabh nirakhat alee ||

ਭੇਵ ਅਭੇਵ ਨ ਕਿਨਹੂੰ ਪਾਯੋ ॥

भेव अभेव न किनहूँ पायो ॥

bhev abhev na kinahoo(n) paayo ||

ਸਭ ਹੀ ਇਹ ਬਿਧਿ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਾਯੋ ॥੧੧॥

सभ ही इह बिधि मूँड मुँडायो ॥११॥

sabh hee ieh bidh moo(n)dd mu(n)ddaayo ||11||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਤਨ ਚੰਚਲਾ ਗਈ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਧਾਮ ॥

इह चरित्र तन चंचला गई मित्र के धाम ॥

eeh charitr tan cha(n)chalaa giee mitr ke dhaam ||

ਢੋਲ ਢਮਾਕੋ ਦੈ ਗਈ ਕਿਨਹੂੰ ਲਖਾ ਨ ਬਾਮ ॥੧੨॥

ढोल ढमाको दै गई किनहूँ लखा न बाम ॥१२॥

ddol ddamaako dhai giee kinahoo(n) lakhaa na baam ||12||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਚੌਵਨ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੫੪॥੬੫੧੫॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ चौवन चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३५४॥६५१५॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau chauavan charitr samaapatam sat subham sat ||354||6515||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਕਥਾ ਅਪੂਰਬ ॥

सुनु राजा इक कथा अपूरब ॥

sun raajaa ik kathaa apoorab ||

ਜੋ ਛਲ ਕਿਯਾ ਸੁਤਾ ਨ੍ਰਿਪ ਪੂਰਬ ॥

जो छल किया सुता नृप पूरब ॥

jo chhal kiyaa sutaa nirap poorab ||

ਭੁਜੰਗ ਧੁਜਾ ਇਕ ਭੂਪ ਕਹਾਵਤ ॥

भुजंग धुजा इक भूप कहावत ॥

bhuja(n)g dhujaa ik bhoop kahaavat ||

ਅਮਿਤ ਦਰਬ ਬਿਪਨ ਪਹ ਦ੍ਰਯਾਵਤ ॥੧॥

अमित दरब बिपन पह द्रयावत ॥१॥

amit dharab bipan peh dhrayaavat ||1||

ਅਜਿਤਾਵਤੀ ਨਗਰ ਤਿਹ ਰਾਜਤ ॥

अजितावती नगर तिह राजत ॥

ajitaavatee nagar teh raajat ||

ਅਮਰਾਵਤੀ ਨਿਰਖਿ ਜਿਹ ਲਾਜਤ ॥

अमरावती निरखि जिह लाजत ॥

amaraavatee nirakh jeh laajat ||

ਬਿਮਲ ਮਤੀ ਤਾ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਰਾਨੀ ॥

बिमल मती ता के गृह रानी ॥

bimal matee taa ke gireh raanee ||

ਸੁਤਾ ਬਿਲਾਸ ਦੇਇ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥੨॥

सुता बिलास देइ पहिचानी ॥२॥

sutaa bilaas dhei pahichaanee ||2||

ਮੰਤ੍ਰ ਜੰਤ੍ਰ ਤਿਨ ਪੜੇ ਅਪਾਰਾ ॥

मंत्र जंत्र तिन पड़े अपारा ॥

ma(n)tr ja(n)tr tin paRe apaaraa ||

ਜਿਹ ਸਮ ਪੜੇ ਨ ਦੂਸਰਿ ਨਾਰਾ ॥

जिह सम पड़े न दूसरि नारा ॥

jeh sam paRe na dhoosar naaraa ||

ਗੰਗ ਸਮੁਦ੍ਰਹਿ ਜਹਾ ਮਿਲਾਨੀ ॥

गंग समुद्रहि जहा मिलानी ॥

ga(n)g samudhreh jahaa milaanee ||

ਤਹੀ ਹੁਤੀ ਤਿਨ ਕੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ॥੩॥

तही हुती तिन की राजधानी ॥३॥

tahee hutee tin kee raajadhaanee ||3||

ਨਿਰਖਿ ਪ੍ਰਭਾ ਤਿਹ ਜਾਤ ਨ ਕਹੀ ॥

निरखि प्रभा तिह जात न कही ॥

nirakh prabhaa teh jaat na kahee ||

ਰਜਧਾਨੀ ਐਸੀ ਤਿਹ ਅਹੀ ॥

रजधानी ऐसी तिह अही ॥

rajadhaanee aaisee teh ahee ||

ਊਚ ਧੌਲਹਰ ਤਹਾ ਸੁਧਾਰੇ ॥

ऊच धौलहर तहा सुधारे ॥

uooch dhaualahar tahaa sudhaare ||

ਜਿਨ ਪਰ ਬੈਠਿ ਪਕਰਿਯਤ ਤਾਰੇ ॥੪॥

जिन पर बैठि पकरियत तारे ॥४॥

jin par baiTh pakariyat taare ||4||

ਮਜਨ ਹੇਤ ਤਹਾ ਨ੍ਰਿਪ ਆਵਤ ॥

मजन हेत तहा नृप आवत ॥

majan het tahaa nirap aavat ||

ਨਾਇ ਪੂਰਬਲੇ ਪਾਪ ਗਵਾਵਤ ॥

नाइ पूरबले पाप गवावत ॥

nai poorabale paap gavaavat ||

ਤਹ ਇਕ ਨ੍ਰਹਾਨ ਨਰਾਧਿਪ ਚਲੋ ॥

तह इक न्रहान नराधिप चलो ॥

teh ik nrahaan naraadhip chalo ||

ਜੋਬਨਵਾਨ ਸਿਪਾਹੀ ਭਲੋ ॥੫॥

जोबनवान सिपाही भलो ॥५॥

jobanavaan sipaahee bhalo ||5||

ਸੋ ਬਿਲਾਸ ਦੇ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਾ ॥

सो बिलास दे नैन निहारा ॥

so bilaas dhe nain nihaaraa ||

ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥

मन क्रम बच इह भाति बिचारा ॥

man kram bach ieh bhaat bichaaraa ||

ਕੈ ਮੈ ਅਬ ਯਾਹੀ ਕਹ ਬਰਿਹੌ ॥

कै मै अब याही कह बरिहौ ॥

kai mai ab yaahee keh barihau ||

ਨਾਤਰ ਬੂਡਿ ਗੰਗ ਮਹਿ ਮਰਿਹੌ ॥੬॥

नातर बूडि गंग महि मरिहौ ॥६॥

naatar boodd ga(n)g meh marihau ||6||

ਏਕ ਸਖੀ ਲਖਿ ਹਿਤੂ ਸਿਯਾਨੀ ॥

एक सखी लखि हितू सियानी ॥

ek sakhee lakh hitoo siyaanee ||

ਤਾ ਸੌ ਚਿਤ ਕੀ ਬਾਤ ਬਖਾਨੀ ॥

ता सौ चित की बात बखानी ॥

taa sau chit kee baat bakhaanee ||

ਜੋ ਤਾ ਕੌ ਤੂੰ ਮੁਝੈ ਮਿਲਾਵੈ ॥

जो ता कौ तूँ मुझै मिलावै ॥

jo taa kau too(n) mujhai milaavai ||

ਮੁਖ ਮਾਗੈ ਜੇਤੋ ਧਨ ਪਾਵੈ ॥੭॥

मुख मागै जेतो धन पावै ॥७॥

mukh maagai jeto dhan paavai ||7||

ਤਬ ਸਖਿ ਗਈ ਤਵਨ ਕੇ ਗ੍ਰੇਹਾ ॥

तब सखि गई तवन के ग्रेहा ॥

tab sakh giee tavan ke grehaa ||

ਪਰ ਪਾਇਨ ਅਸਿ ਦਿਯੋ ਸੰਦੇਹਾ ॥

पर पाइन असि दियो संदेहा ॥

par pain as dhiyo sa(n)dhehaa ||

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਤੁਮਰੈ ਪਰ ਅਟਕੀ ॥

राज सुता तुमरै पर अटकी ॥

raaj sutaa tumarai par aTakee ||

ਭੂਲਿ ਗਈ ਤਾ ਕਹਿ ਸੁਧਿ ਘਟ ਕੀ ॥੮॥

भूलि गई ता कहि सुधि घट की ॥८॥

bhool giee taa keh sudh ghaT kee ||8||

ਸੁਨਿ ਨ੍ਰਿਪ ਬਚਨ ਭਯੋ ਬਿਸਮੈ ਮਨ ॥

सुनि नृप बचन भयो बिसमै मन ॥

sun nirap bachan bhayo bisamai man ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਤਾਹਿ ਬਖਾਨੇ ਬੈਨਨ ॥

इह बिधि ताहि बखाने बैनन ॥

eeh bidh taeh bakhaane bainan ||

ਅਸ ਕਿਛੁ ਕਰਿਯੈ ਬਚਨ ਸ੍ਯਾਨੀ ॥

अस किछु करियै बचन स्यानी ॥

as kichh kariyai bachan sayaanee ||

ਸ੍ਰੀ ਬਿਲਾਸ ਦੇ ਹ੍ਵੈ ਮੁਰ ਰਾਨੀ ॥੯॥

स्री बिलास दे ह्वै मुर रानी ॥९॥

sree bilaas dhe havai mur raanee ||9||

ਤੁਮ ਨ੍ਰਿਪ ਭੇਸ ਨਾਰਿ ਕੋ ਧਾਰਹੁ ॥

तुम नृप भेस नारि को धारहु ॥

tum nirap bhes naar ko dhaarahu ||

ਭੂਖਨ ਬਸਤਰ ਅੰਗ ਸੁਧਾਰਹੁ ॥

भूखन बसतर अंग सुधारहु ॥

bhookhan basatar a(n)g sudhaarahu ||

ਭੁਜੰਗ ਧੁਜ ਕਹ ਦੈ ਦਿਖਰਾਈ ॥

भुजंग धुज कह दै दिखराई ॥

bhuja(n)g dhuj keh dhai dhikharaiee ||

ਫੁਨਿ ਅੰਗਨਾ ਮਹਿ ਜਾਹੁ ਛਪਾਈ ॥੧੦॥

फुनि अंगना महि जाहु छपाई ॥१०॥

fun a(n)ganaa meh jaahu chhapaiee ||10||

ਭੂਪਤਿ ਬਸਤ੍ਰ ਨਾਰਿ ਕੇ ਧਾਰੇ ॥

भूपति बसत्र नारि के धारे ॥

bhoopat basatr naar ke dhaare ||

ਅੰਗ ਅੰਗ ਗਹਿਨਾ ਗੁਹਿ ਡਾਰੇ ॥

अंग अंग गहिना गुहि डारे ॥

a(n)g a(n)g gahinaa guh ddaare ||

ਭੁਜੰਗ ਧੁਜ ਕਹ ਦਈ ਦਿਖਾਈ ॥

भुजंग धुज कह दई दिखाई ॥

bhuja(n)g dhuj keh dhiee dhikhaiee ||

ਨਿਜੁ ਅੰਗਨਾ ਮਹਿ ਗਯੋ ਲੁਕਾਈ ॥੧੧॥

निजु अंगना महि गयो लुकाई ॥११॥

nij a(n)ganaa meh gayo lukaiee ||11||

ਨਿਰਖਿ ਭੂਪ ਤਿਹ ਰਹਾ ਲੁਭਾਇ ॥

निरखि भूप तिह रहा लुभाइ ॥

nirakh bhoop teh rahaa lubhai ||

ਵਹੈ ਸਖੀ ਤਹ ਦੇਇ ਪਠਾਇ ॥

वहै सखी तह देइ पठाइ ॥

vahai sakhee teh dhei paThai ||

ਪ੍ਰਿਥਮੇ ਨਿਰਖਿ ਤਾਹਿ ਤੁਮ ਆਵਹੋ ॥

पृथमे निरखि ताहि तुम आवहो ॥

pirathame nirakh taeh tum aavaho ||

ਬਹੁਰਿ ਬਿਯਾਹ ਕੋ ਬ੍ਯੋਤ ਬਨਾਵਹੁ ॥੧੨॥

बहुरि बियाह को ब्योत बनावहु ॥१२॥

bahur biyaeh ko bayot banaavahu ||12||

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਸਹਚਰਿ ਤਹ ਗਈ ॥

सुनत बचन सहचरि तह गई ॥

sunat bachan sahachar teh giee ||

ਟਾਰਿ ਘਰੀ ਦ੍ਵੈ ਆਵਤ ਭਈ ॥

टारि घरी द्वै आवत भई ॥

Taar gharee dhavai aavat bhiee ||

ਤਿਹ ਮੁਖ ਤੇ ਹ੍ਵੈ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥

तिह मुख ते ह्वै बचन उचारे ॥

teh mukh te havai bachan uchaare ||

ਸੁਨਹੁ ਸ੍ਰਵਨ ਦੈ ਭੂਪ ਹਮਾਰੇ ॥੧੩॥

सुनहु स्रवन दै भूप हमारे ॥१३॥

sunahu sravan dhai bhoop hamaare ||13||

ਪ੍ਰਥਮ ਸੁਤਾ ਅਪਨੀ ਤਿਹ ਦੀਜੈ ॥

प्रथम सुता अपनी तिह दीजै ॥

pratham sutaa apanee teh dheejai ||

ਬਹੁਰੌ ਬਹਿਨਿ ਤਵਨ ਕੀ ਲੀਜੈ ॥

बहुरौ बहिनि तवन की लीजै ॥

bahurau bahin tavan kee leejai ||

ਸੁਨਤ ਬੈਨ ਨ੍ਰਿਪ ਫੇਰ ਨ ਕੀਨੋ ॥

सुनत बैन नृप फेर न कीनो ॥

sunat bain nirap fer na keeno ||

ਦੁਹਿਤਹਿ ਕਾਢਿ ਤਵਨ ਕਹ ਦੀਨੋ ॥੧੪॥

दुहितहि काढि तवन कह दीनो ॥१४॥

dhuhiteh kaadd tavan keh dheeno ||14||

ਸੁਤਾ ਪ੍ਰਥਮ ਦੈ ਬ੍ਯਾਹ ਰਚਾਯੋ ॥

सुता प्रथम दै ब्याह रचायो ॥

sutaa pratham dhai bayaeh rachaayo ||

ਨ੍ਰਿਪ ਕੌ ਬ੍ਯਾਹ ਨਾਰਿ ਕਰ ਲ੍ਯਾਯੋ ॥

नृप कौ ब्याह नारि कर ल्यायो ॥

nirap kau bayaeh naar kar layaayo ||

ਤਬ ਤਿਨ ਬਧਿ ਤਿਹ ਜੜ ਕੋ ਕਿਯੋ ॥

तब तिन बधि तिह जड़ को कियो ॥

tab tin badh teh jaR ko kiyo ||

ਦੁਹਿਤਾ ਸਹਿਤ ਰਾਜ ਹਰ ਲਿਯੋ ॥੧੫॥

दुहिता सहित राज हर लियो ॥१५॥

dhuhitaa sahit raaj har liyo ||15||

ਪ੍ਰਥਮ ਸੁਤਾ ਰਾਜਾ ਕੀ ਹਰੀ ॥

प्रथम सुता राजा की हरी ॥

pratham sutaa raajaa kee haree ||

ਬਹੁਰਿ ਨਾਸ ਤਿਹ ਤਨ ਕੀ ਕਰੀ ॥

बहुरि नास तिह तन की करी ॥

bahur naas teh tan kee karee ||

ਬਹੁਰੌ ਛੀਨਿ ਰਾਜ ਤਿਨ ਲੀਨਾ ॥

बहुरौ छीनि राज तिन लीना ॥

bahurau chheen raaj tin leenaa ||

ਬਰਿ ਬਿਲਾਸ ਦੇਈ ਕਹ ਕੀਨਾ ॥੧੬॥

बरि बिलास देई कह कीना ॥१६॥

bar bilaas dheiee keh keenaa ||16||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਪਚਪਨ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੫੫॥੬੫੩੧॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ पचपन चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३५५॥६५३१॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau pachapan charitr samaapatam sat subham sat ||355||6531||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨੁ ਨ੍ਰਿਪ ਕਥਾ ਬਖਾਨੈ ਔਰੈ ॥

सुनु नृप कथा बखानै औरै ॥

sun nirap kathaa bakhaanai aauarai ||

ਜੋ ਭਈ ਏਕ ਰਾਜ ਕੀ ਠੌਰੈ ॥

जो भई एक राज की ठौरै ॥

jo bhiee ek raaj kee Thauarai ||

ਸਹਿਰ ਸੁ ਨਾਰ ਗਾਵ ਹੈ ਜਹਾ ॥

सहिर सु नार गाव है जहा ॥

sahir su naar gaav hai jahaa ||

ਸਬਲ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਇਕ ਤਹਾ ॥੧॥

सबल सिंघ राजा इक तहा ॥१॥

sabal si(n)gh raajaa ik tahaa ||1||

ਦਲ ਥੰਭਨ ਦੇਈ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ॥

दल थंभन देई तिह नारि ॥

dhal tha(n)bhan dheiee teh naar ||

ਜੰਤ੍ਰ ਮੰਤ੍ਰ ਜਿਹ ਪੜੇ ਸੁਧਾਰਿ ॥

जंत्र मंत्र जिह पड़े सुधारि ॥

ja(n)tr ma(n)tr jeh paRe sudhaar ||

ਜੋਗੀ ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਤਹ ਆਯੋ ॥

जोगी इक सुँदर तह आयो ॥

jogee ik su(n)dhar teh aayo ||

ਜਿਹ ਸਮ ਸੁੰਦਰ ਬਿਧ ਨ ਬਨਾਯੋ ॥੨॥

जिह सम सुँदर बिध न बनायो ॥२॥

jeh sam su(n)dhar bidh na banaayo ||2||

ਰਾਨੀ ਨਿਰਖਿ ਰੀਝਿ ਤਿਹ ਰਹੀ ॥

रानी निरखि रीझि तिह रही ॥

raanee nirakh reejh teh rahee ||

ਮਨ ਬਚ ਕ੍ਰਮ ਐਸੀ ਬਿਧਿ ਕਹੀ ॥

मन बच क्रम ऐसी बिधि कही ॥

man bach kram aaisee bidh kahee ||

ਜਿਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਜੁਗਿਯਾ ਕਹ ਪੈਯੈ ॥

जिह चरित्र जुगिया कह पैयै ॥

jeh charitr jugiyaa keh paiyai ||

ਉਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕੌ ਆਜੁ ਬਨੈਯੈ ॥੩॥

उसी चरित्र कौ आजु बनैयै ॥३॥

ausee charitr kau aaj banaiyai ||3||

ਬ੍ਰਿਸਟਿ ਬਿਨਾ ਬਦਰਾ ਗਰਜਾਏ ॥

बृसटि बिना बदरा गरजाए ॥

birasaT binaa badharaa garajaae ||

ਮੰਤ੍ਰ ਸਕਤਿ ਅੰਗਰਾ ਬਰਖਾਏ ॥

मंत्र सकति अंगरा बरखाए ॥

ma(n)tr sakat a(n)garaa barakhaae ||

ਸ੍ਰੋਨ ਅਸਥਿ ਪ੍ਰਿਥਮੀ ਪਰ ਪਰੈ ॥

स्रोन असथि पृथमी पर परै ॥

sron asath pirathamee par parai ||

ਨਿਰਖਿ ਲੋਗ ਸਭ ਹੀ ਜਿਯ ਡਰੈ ॥੪॥

निरखि लोग सभ ही जिय डरै ॥४॥

nirakh log sabh hee jiy ddarai ||4||

ਭੂਪ ਮੰਤ੍ਰਿਯਨ ਬੋਲਿ ਪਠਾਯੋ ॥

भूप मंतृयन बोलि पठायो ॥

bhoop ma(n)tirayan bol paThaayo ||

ਬੋਲਿ ਬਿਪ੍ਰ ਪੁਸਤਕਨ ਦਿਖਾਯੋ ॥

बोलि बिप्र पुसतकन दिखायो ॥

bol bipr pusatakan dhikhaayo ||

ਇਨ ਬਿਘਨਨ ਕੋ ਕਹ ਉਪਚਾਰਾ ॥

इन बिघनन को कह उपचारा ॥

ein bighanan ko keh upachaaraa ||

ਤੁਮ ਸਭ ਹੀ ਮਿਲਿ ਕਰਹੁ ਬਿਚਾਰਾ ॥੫॥

तुम सभ ही मिलि करहु बिचारा ॥५॥

tum sabh hee mil karahu bichaaraa ||5||

ਤਬ ਲਗਿ ਬੀਰ ਹਾਕਿ ਤਿਹ ਰਾਨੀ ॥

तब लगि बीर हाकि तिह रानी ॥

tab lag beer haak teh raanee ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਸੌ ਕਹਵਾਈ ਬਾਨੀ ॥

इह बिधि सौ कहवाई बानी ॥

eeh bidh sau kahavaiee baanee ||

ਏਕ ਕਾਜ ਉਬਰੇ ਜੋ ਕਰੈ ॥

एक काज उबरे जो करै ॥

ek kaaj ubare jo karai ||

ਨਾਤਰ ਪ੍ਰਜਾ ਸਹਿਤ ਨ੍ਰਿਪ ਮਰੈ ॥੬॥

नातर प्रजा सहित नृप मरै ॥६॥

naatar prajaa sahit nirap marai ||6||

ਸਭਹਿਨ ਲਖੀ ਗਗਨ ਕੀ ਬਾਨੀ ॥

सभहिन लखी गगन की बानी ॥

sabhahin lakhee gagan kee baanee ||

ਬੀਰ ਬਾਕ੍ਰਯ ਕਿਨਹੂੰ ਨ ਪਛਾਨੀ ॥

बीर बाक्रय किनहूँ न पछानी ॥

beer baakray kinahoo(n) na pachhaanee ||

ਬਹੁਰਿ ਬੀਰ ਤਿਨ ਐਸ ਉਚਾਰੋ ॥

बहुरि बीर तिन ऐस उचारो ॥

bahur beer tin aais uchaaro ||

ਸੁ ਮੈ ਕਹਤ ਹੌ ਸੁਨਹੁ ਪ੍ਯਾਰੋ ॥੭॥

सु मै कहत हौ सुनहु प्यारो ॥७॥

s mai kahat hau sunahu payaaro ||7||

ਜੌ ਰਾਜਾ ਅਪਨੀ ਲੈ ਨਾਰੀ ॥

जौ राजा अपनी लै नारी ॥

jau raajaa apanee lai naaree ||

ਜੁਗਿਯਨ ਦੈ ਧਨ ਸਹਿਤ ਸੁਧਾਰੀ ॥

जुगियन दै धन सहित सुधारी ॥

jugiyan dhai dhan sahit sudhaaree ||

ਤਬ ਇਹ ਪ੍ਰਜਾ ਸਹਿਤ ਨਹਿ ਮਰੈ ॥

तब इह प्रजा सहित नहि मरै ॥

tab ieh prajaa sahit neh marai ||

ਅਬਿਚਲ ਰਾਜ ਪ੍ਰਿਥੀ ਪਰ ਕਰੈ ॥੮॥

अबिचल राज पृथी पर करै ॥८॥

abichal raaj pirathee par karai ||8||

ਪ੍ਰਜਾ ਲੋਕ ਸੁਨਿ ਬਚ ਅਕੁਲਾਏ ॥

प्रजा लोक सुनि बच अकुलाए ॥

prajaa lok sun bach akulaae ||

ਜ੍ਯੋਂ ਤ੍ਯੋਂ ਤਹਾ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਲੈ ਆਏ ॥

ज्यों त्यों तहा नृपहि लै आए ॥

jayo(n) tayo(n) tahaa nirapeh lai aae ||

ਜੁਗਿਯਹਿ ਦੇਹਿ ਦਰਬੁ ਜੁਤ ਨਾਰੀ ॥

जुगियहि देहि दरबु जुत नारी ॥

jugiyeh dheh dharab jut naaree ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕੀ ਗਤਿ ਨ ਬਿਚਾਰੀ ॥੯॥

भेद अभेद की गति न बिचारी ॥९॥

bhedh abhedh kee gat na bichaaree ||9||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਪ੍ਰਜਾ ਸਹਿਤ ਰਾਜਾ ਛਲਾ ਗਈ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਨਾਰਿ ॥

प्रजा सहित राजा छला गई मित्र के नारि ॥

prajaa sahit raajaa chhalaa giee mitr ke naar ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਸਕਾ ਨ ਕੋਈ ਬਿਚਾਰਿ ॥੧੦॥

भेद अभेद भला बुरा सका न कोई बिचारि ॥१०॥

bhedh abhedh bhalaa buraa sakaa na koiee bichaar ||10||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਛਪਨ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੫੬॥੬੫੪੧॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ छपन चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३५६॥६५४१॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau chhapan charitr samaapatam sat subham sat ||356||6541||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਔਰ ਪ੍ਰਸੰਗਾ ॥

सुनु राजा इक और प्रसंगा ॥

sun raajaa ik aauar prasa(n)gaa ||

ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਵਤ ਤੁਮਰੇ ਸੰਗਾ ॥

भाखि सुनावत तुमरे संगा ॥

bhaakh sunaavat tumare sa(n)gaa ||

ਅਚਲਾਵਤੀ ਨਗਰ ਇਕ ਰਾਜਤ ॥

अचलावती नगर इक राजत ॥

achalaavatee nagar ik raajat ||

ਸੂਰ ਸਿੰਘ ਤਹ ਭੂਪ ਬਿਰਾਜਤ ॥੧॥

सूर सिंघ तह भूप बिराजत ॥१॥

soor si(n)gh teh bhoop biraajat ||1||

ਅੰਜਨ ਦੇਇ ਤਵਨ ਕੀ ਰਾਨੀ ॥

अंजन देइ तवन की रानी ॥

a(n)jan dhei tavan kee raanee ||

ਖੰਜਨ ਦੇ ਦੁਹਿਤਾ ਤਿਹ ਜਾਨੀ ॥

खंजन दे दुहिता तिह जानी ॥

kha(n)jan dhe dhuhitaa teh jaanee ||

ਅਧਿਕ ਦੁਹੂੰ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾ ਬਿਰਾਜੈ ॥

अधिक दुहूँ की प्रभा बिराजै ॥

adhik dhuhoo(n) kee prabhaa biraajai ||

ਨਿਰਖਿ ਨਰੀ ਨਾਗਿਨਿ ਮਨ ਲਾਜੈ ॥੨॥

निरखि नरी नागिनि मन लाजै ॥२॥

nirakh naree naagin man laajai ||2||

ਤਹਾ ਏਕ ਆਯੋ ਸੌਦਾਗਰ ॥

तहा एक आयो सौदागर ॥

tahaa ek aayo sauadhaagar ||

ਰੂਪਵੰਤੁ ਜਨੁ ਦੁਤਿਯ ਨਿਸਾਕਰ ॥

रूपवंतु जनु दुतिय निसाकर ॥

roopava(n)t jan dhutiy nisaakar ||

ਜੋ ਅਬਲਾ ਤਿਹ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰੈ ॥

जो अबला तिह रूप निहारै ॥

jo abalaa teh roop nihaarai ||

ਰਾਜ ਪਾਟ ਤਜਿ ਸਾਥ ਸਿਧਾਰੈ ॥੩॥

राज पाट तजि साथ सिधारै ॥३॥

raaj paaT taj saath sidhaarai ||3||

ਸੋ ਆਯੋ ਨ੍ਰਿਪ ਤ੍ਰਿਯ ਕੇ ਘਰ ਤਰ ॥

सो आयो नृप तृय के घर तर ॥

so aayo nirap tiray ke ghar tar ||

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਨਿਰਖਾ ਤਿਹ ਦ੍ਰਿਗ ਭਰਿ ॥

राज सुता निरखा तिह दृग भरि ॥

raaj sutaa nirakhaa teh dhirag bhar ||

ਮਨ ਬਚ ਕ੍ਰਮ ਇਹ ਉਪਰ ਭੂਲੀ ॥

मन बच क्रम इह उपर भूली ॥

man bach kram ieh upar bhoolee ||

ਜਨੁ ਮਦ ਪੀ ਮਤਵਾਰੀ ਝੂਲੀ ॥੪॥

जनु मद पी मतवारी झूली ॥४॥

jan madh pee matavaaree jhoolee ||4||

ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਚੰਡ ਨਾਮ ਤਿਹ ਨਰ ਕੋ ॥

सिंघ प्रचंड नाम तिह नर को ॥

si(n)gh pracha(n)dd naam teh nar ko ||

ਜਨੁ ਕਰਿ ਮੁਕਟ ਕਾਮ ਕੇ ਸਿਰ ਕੋ ॥

जनु करि मुकट काम के सिर को ॥

jan kar mukaT kaam ke sir ko ||

ਸਖੀ ਏਕ ਤਹ ਕੁਅਰਿ ਪਠਾਈ ॥

सखी एक तह कुअरि पठाई ॥

sakhee ek teh kuar paThaiee ||

ਕਹਿਯਹੁ ਬ੍ਰਿਥਾ ਸਜਨ ਸੌ ਜਾਈ ॥੫॥

कहियहु बृथा सजन सौ जाई ॥५॥

kahiyahu birathaa sajan sau jaiee ||5||

ਸਖੀ ਤੁਰਤ ਤਿਨ ਤਹ ਪਹੁਚਾਯੋ ॥

सखी तुरत तिन तह पहुचायो ॥

sakhee turat tin teh pahuchaayo ||

ਜਸ ਨਾਵਕ ਕੋ ਤੀਰ ਚਲਾਯੋ ॥

जस नावक को तीर चलायो ॥

jas naavak ko teer chalaayo ||

ਸਕਲ ਕੁਅਰਿ ਤਿਨ ਬ੍ਰਿਥਾ ਸੁਨਾਈ ॥

सकल कुअरि तिन बृथा सुनाई ॥

sakal kuar tin birathaa sunaiee ||

ਮਨ ਬਚ ਰੀਝਿ ਰਹਾ ਸੁਖਦਾਈ ॥੬॥

मन बच रीझि रहा सुखदाई ॥६॥

man bach reejh rahaa sukhadhaiee ||6||

ਨਦੀ ਬਹਤ ਨ੍ਰਿਪ ਗ੍ਰਿਹਿ ਤਰ ਜਹਾ ॥

नदी बहत नृप गृहि तर जहा ॥

nadhee bahat nirap gireh tar jahaa ||

ਠਾਢ ਹੂਜਿਯਹੁ ਨਿਸਿ ਕਹ ਤਹਾ ॥

ठाढ हूजियहु निसि कह तहा ॥

Thaadd hoojiyahu nis keh tahaa ||

ਡਾਰਿ ਦੇਗ ਮੈ ਕੁਅਰਿ ਬਹੈ ਹੈਂ ॥

डारि देग मै कुअरि बहै हैं ॥

ddaar dheg mai kuar bahai hai(n) ||

ਛਿਦ੍ਰ ਮੂੰਦਿ ਤਾ ਕੋ ਸਭ ਲੈ ਹੈਂ ॥੭॥

छिद्र मूँदि ता को सभ लै हैं ॥७॥

chhidhr moo(n)dh taa ko sabh lai hai(n) ||7||

ਊਪਰ ਬਾਧਿ ਤੰਬੂਰਾ ਦੈ ਹੈਂ ॥

ऊपर बाधि तंबूरा दै हैं ॥

uoopar baadh ta(n)booraa dhai hai(n) ||

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਮੁਹਿ ਤਾਹਿ ਮਿਲੈ ਹੈਂ ॥

इह चरित्र मुहि ताहि मिलै हैं ॥

eeh charitr muh taeh milai hai(n) ||

ਜਬ ਤੁਬਰੀ ਲਖਿਯਹੁ ਢਿਗ ਆਈ ॥

जब तुबरी लखियहु ढिग आई ॥

jab tubaree lakhiyahu ddig aaiee ||

ਕਾਢਿ ਭੋਗ ਦੀਜਹੁ ਸੁਖਦਾਈ ॥੮॥

काढि भोग दीजहु सुखदाई ॥८॥

kaadd bhog dheejahu sukhadhaiee ||8||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਬਦਿ ਤਾ ਸੌ ਸੰਕੇਤਾ ॥

इह बिधि बदि ता सौ संकेता ॥

eeh bidh badh taa sau sa(n)ketaa ||

ਦੂਤੀ ਗੀ ਨ੍ਰਿਪ ਤ੍ਰਿਯਜ ਨਿਕੇਤਾ ॥

दूती गी नृप तृयज निकेता ॥

dhootee gee nirap tirayaj niketaa ||

ਡਾਰਿ ਦੇਗ ਮੈ ਕੁਅਰਿ ਬਹਾਈ ॥

डारि देग मै कुअरि बहाई ॥

ddaar dheg mai kuar bahaiee ||

ਬਾਧਿ ਤੂੰਬਰੀ ਤਹ ਪਹੁਚਾਈ ॥੯॥

बाधि तूँबरी तह पहुचाई ॥९॥

baadh too(n)baree teh pahuchaiee ||9||

ਜਬ ਬਹਤੀ ਤੁਬਰੀ ਤਹ ਆਈ ॥

जब बहती तुबरी तह आई ॥

jab bahatee tubaree teh aaiee ||

ਆਵਤ ਕੁਅਰਿ ਲਖਾ ਸੁਖਦਾਈ ॥

आवत कुअरि लखा सुखदाई ॥

aavat kuar lakhaa sukhadhaiee ||

ਐਂਚਿ ਤਹਾ ਤੇ ਦੇਗ ਨਿਕਾਰੀ ॥

ऐंचि तहा ते देग निकारी ॥

aai(n)ch tahaa te dheg nikaaree ||

ਲੈ ਪਲਕਾ ਊਪਰ ਬੈਠਾਰੀ ॥੧੦॥

लै पलका ऊपर बैठारी ॥१०॥

lai palakaa uoopar baiThaaree ||10||

ਪੋਸਤ ਭਾਗ ਅਫੀਮ ਮੰਗਾਈ ॥

पोसत भाग अफीम मंगाई ॥

posat bhaag afeem ma(n)gaiee ||

ਦੁਹੂੰ ਖਾਟ ਪਰ ਬੈਠਿ ਚੜਾਈ ॥

दुहूँ खाट पर बैठि चड़ाई ॥

dhuhoo(n) khaaT par baiTh chaRaiee ||

ਚਾਰਿ ਪਹਰ ਤਾ ਸੌ ਕਰਿ ਭੋਗਾ ॥

चारि पहर ता सौ करि भोगा ॥

chaar pahar taa sau kar bhogaa ||

ਭੇਦ ਨ ਲਖਾ ਦੂਸਰੇ ਲੋਗਾ ॥੧੧॥

भेद न लखा दूसरे लोगा ॥११॥

bhedh na lakhaa dhoosare logaa ||11||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਤਾ ਸੌ ਰੋਜ ਬੁਲਾਵੈ ॥

इह बिधि ता सौ रोज बुलावै ॥

eeh bidh taa sau roj bulaavai ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਪਠਾਵੈ ॥

काम भोग करि ताहि पठावै ॥

kaam bhog kar taeh paThaavai ||

ਭੂਪ ਸਹਿਤ ਕੋਈ ਭੇਦ ਨ ਪਾਵੈ ॥

भूप सहित कोई भेद न पावै ॥

bhoop sahit koiee bhedh na paavai ||

ਨਿਤਪ੍ਰਤਿ ਅਪਨੋ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਾਵੈ ॥੧੨॥

नितप्रति अपनो मूँड मुँडावै ॥१२॥

nitaprat apano moo(n)dd mu(n)ddaavai ||12||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਸਤਾਵਨ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੫੭॥੬੫੫੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ सतावन चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३५७॥६५५३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau sataavan charitr samaapatam sat subham sat ||357||6553||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨੁ ਭੂਪਤਿ ਇਕ ਕਥਾ ਨਵੀਨੀ ॥

सुनु भूपति इक कथा नवीनी ॥

sun bhoopat ik kathaa naveenee ||

ਕਿਨਹੂੰ ਲਖੀ ਨ ਆਗੇ ਚੀਨੀ ॥

किनहूँ लखी न आगे चीनी ॥

kinahoo(n) lakhee na aage cheenee ||

ਸੁੰਦ੍ਰਾਵਤੀ ਨਗਰ ਇਕ ਸੋਹੈ ॥

सुँद्रावती नगर इक सोहै ॥

su(n)dhraavatee nagar ik sohai ||

ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਤਹ ਕੋ ਹੈ ॥੧॥

सुँदर सिंघ राजा तह को है ॥१॥

su(n)dhar si(n)gh raajaa teh ko hai ||1||

ਸੁੰਦਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਕੀ ਨਾਰੀ ॥

सुँदर दे राजा की नारी ॥

su(n)dhar dhe raajaa kee naaree ||

ਆਪੁ ਜਨਕੁ ਜਗਦੀਸ ਸਵਾਰੀ ॥

आपु जनकु जगदीस सवारी ॥

aap janak jagadhees savaaree ||

ਤਾ ਕੀ ਜਾਤ ਨ ਪ੍ਰਭਾ ਬਖਾਨੀ ॥

ता की जात न प्रभा बखानी ॥

taa kee jaat na prabhaa bakhaanee ||

ਐਸੀ ਹੁਤੀ ਰਾਇ ਕੀ ਰਾਨੀ ॥੨॥

ऐसी हुती राइ की रानी ॥२॥

aaisee hutee rai kee raanee ||2||

ਤਹਿਕ ਸਾਹ ਕੋ ਪੂਤ ਅਪਾਰਾ ॥

तहिक साह को पूत अपारा ॥

tahik saeh ko poot apaaraa ||

ਕਨਕ ਅਵਟਿ ਸਾਚੇ ਜਨੁ ਢਾਰਾ ॥

कनक अवटि साचे जनु ढारा ॥

kanak avaT saache jan ddaaraa ||

ਨਿਰਖਿ ਨਾਕ ਜਿਹ ਸੂਆ ਰਿਸਾਨੋ ॥

निरखि नाक जिह सूआ रिसानो ॥

nirakh naak jeh sooaa risaano ||

ਕੰਜ ਜਾਨਿ ਦ੍ਰਿਗ ਭਵਰ ਭੁਲਾਨੋ ॥੩॥

कंज जानि दृग भवर भुलानो ॥३॥

ka(n)j jaan dhirag bhavar bhulaano ||3||

ਕਟਿ ਕੇਹਰਿ ਲਖਿ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਵਤ ॥

कटि केहरि लखि अधिक रिसावत ॥

kaT kehar lakh adhik risaavat ||

ਤਾ ਤੇ ਫਿਰਤ ਮ੍ਰਿਗਨ ਕਹ ਘਾਵਤ ॥

ता ते फिरत मृगन कह घावत ॥

taa te firat miragan keh ghaavat ||

ਸੁਨਿ ਬਾਨੀ ਕੋਕਿਲ ਕੁਕਰਈ ॥

सुनि बानी कोकिल कुकरई ॥

sun baanee kokil kukariee ||

ਕ੍ਰੋਧ ਜਰਤ ਕਾਰੀ ਹ੍ਵੈ ਗਈ ॥੪॥

क्रोध जरत कारी ह्वै गई ॥४॥

krodh jarat kaaree havai giee ||4||

ਨੈਨ ਨਿਰਖਿ ਕਰਿ ਜਲਜ ਲਜਾਨਾ ॥

नैन निरखि करि जलज लजाना ॥

nain nirakh kar jalaj lajaanaa ||

ਤਾ ਤੇ ਜਲ ਮਹਿ ਕਿਯਾ ਪਯਾਨਾ ॥

ता ते जल महि किया पयाना ॥

taa te jal meh kiyaa payaanaa ||

ਅਲਕ ਹੇਰਿ ਨਾਗਿਨਿ ਰਿਸਿ ਭਰੀ ॥

अलक हेरि नागिनि रिसि भरी ॥

alak her naagin ris bharee ||

ਚਿਤ ਮਹਿ ਲਜਤ ਪਤਾਰਹਿ ਬਰੀ ॥੫॥

चित महि लजत पतारहि बरी ॥५॥

chit meh lajat pataareh baree ||5||

ਸੋ ਆਯੋ ਰਾਜਾ ਕੇ ਪਾਸਾ ॥

सो आयो राजा के पासा ॥

so aayo raajaa ke paasaa ||

ਸੌਦਾ ਕੀ ਜਿਯ ਮੈ ਧਰਿ ਆਸਾ ॥

सौदा की जिय मै धरि आसा ॥

sauadhaa kee jiy mai dhar aasaa ||

ਸੁੰਦਰਿ ਦੇ ਨਿਰਖਤ ਤਿਹ ਭਈ ॥

सुँदरि दे निरखत तिह भई ॥

su(n)dhar dhe nirakhat teh bhiee ||

ਸੁਧਿ ਬੁਧਿ ਤਜਿ ਬੌਰੀ ਹ੍ਵੈ ਗਈ ॥੬॥

सुधि बुधि तजि बौरी ह्वै गई ॥६॥

sudh budh taj bauaree havai giee ||6||

ਪਠੈ ਸਹਚਰੀ ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਵਾ ॥

पठै सहचरी ताहि बुलावा ॥

paThai sahacharee taeh bulaavaa ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਕਿਯ ਜਸ ਮਨ ਭਾਵਾ ॥

काम भोग किय जस मन भावा ॥

kaam bhog kiy jas man bhaavaa ||

ਤਹ ਇਕ ਹੁਤੀ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੀ ਚੇਰੀ ॥

तह इक हुती नृपति की चेरी ॥

teh ik hutee nirapat kee cheree ||

ਹੇਰਿ ਗਈ ਜਸ ਹੇਰਿ ਅਹੇਰੀ ॥੭॥

हेरि गई जस हेरि अहेरी ॥७॥

her giee jas her aheree ||7||

ਪਾਵ ਦਾਬਿ ਨ੍ਰਿਪ ਜਾਇ ਜਗਾਯੋ ॥

पाव दाबि नृप जाइ जगायो ॥

paav dhaab nirap jai jagaayo ||

ਧਾਮ ਤੋਰ ਤਸਕਰਿ ਇਕ ਆਯੋ ॥

धाम तोर तसकरि इक आयो ॥

dhaam tor tasakar ik aayo ||

ਰਾਨੀ ਕੇ ਸੰਗ ਕਰਤ ਬਿਲਾਸਾ ॥

रानी के संग करत बिलासा ॥

raanee ke sa(n)g karat bilaasaa ||

ਚਲਿ ਦੇਖਹੁ ਤਿਹ ਭੂਪ ਤਮਾਸਾ ॥੮॥

चलि देखहु तिह भूप तमासा ॥८॥

chal dhekhahu teh bhoop tamaasaa ||8||

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਨ੍ਰਿਪ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਯੋ ॥

सुनत बचन नृप अधिक रिसायो ॥

sunat bachan nirap adhik risaayo ||

ਖੜਗ ਹਾਥ ਲੈ ਤਹਾ ਸਿਧਾਯੋ ॥

खड़ग हाथ लै तहा सिधायो ॥

khaRag haath lai tahaa sidhaayo ||

ਜਬ ਅਬਲਾ ਪਤਿ ਕੀ ਸੁਧਿ ਪਾਈ ॥

जब अबला पति की सुधि पाई ॥

jab abalaa pat kee sudh paiee ||

ਅਧਿਕ ਧੂੰਮ ਤਹ ਦਿਯਾ ਜਗਾਈ ॥੯॥

अधिक धूँम तह दिया जगाई ॥९॥

adhik dhoo(n)m teh dhiyaa jagaiee ||9||

ਸਭ ਕੇ ਨੈਨ ਧੂਮ੍ਰ ਸੌ ਭਰੇ ॥

सभ के नैन धूम्र सौ भरे ॥

sabh ke nain dhoomr sau bhare ||

ਅਸੁਆ ਟੂਟਿ ਬਦਨ ਪਰ ਪਰੇ ॥

असुआ टूटि बदन पर परे ॥

asuaa TooT badhan par pare ||

ਜਬ ਰਾਨੀ ਇਹ ਘਾਤ ਪਛਾਨੀ ॥

जब रानी इह घात पछानी ॥

jab raanee ieh ghaat pachhaanee ||

ਮਿਤ੍ਰ ਲੰਘਾਇ ਹਿਯੇ ਹਰਖਾਨੀ ॥੧੦॥

मित्र लंघाइ हिये हरखानी ॥१०॥

mitr la(n)ghai hiye harakhaanee ||10||

ਆਗੇ ਸੌ ਕਰਿ ਕਾਢਾ ਜਾਰਾ ॥

आगे सौ करि काढा जारा ॥

aage sau kar kaaddaa jaaraa ||

ਧੂਮ੍ਰ ਭਰੇ ਦ੍ਰਿਗ ਨ੍ਰਿਪਨ ਨਿਹਾਰਾ ॥

धूम्र भरे दृग नृपन निहारा ॥

dhoomr bhare dhirag nirapan nihaaraa ||

ਪੌਛ ਨੇਤ੍ਰ ਜਬ ਹੀ ਗਯੋ ਤਹਾ ॥

पौछ नेत्र जब ही गयो तहा ॥

pauachh netr jab hee gayo tahaa ||

ਕੋਊ ਨ ਪੁਰਖ ਨਿਹਾਰਾ ਉਹਾ ॥੧੧॥

कोऊ न पुरख निहारा उहा ॥११॥

kouoo na purakh nihaaraa uhaa ||11||

ਉਲਟਿ ਤਿਸੀ ਚੇਰੀ ਕਹ ਘਾਯੋ ॥

उलटि तिसी चेरी कह घायो ॥

aulaT tisee cheree keh ghaayo ||

ਇਹ ਰਾਨੀ ਕਹ ਦੋਸ ਲਗਾਯੋ ॥

इह रानी कह दोस लगायो ॥

eeh raanee keh dhos lagaayo ||

ਮੂਰਖ ਭੂਪ ਨ ਭੇਦ ਬਿਚਾਰਾ ॥

मूरख भूप न भेद बिचारा ॥

moorakh bhoop na bhedh bichaaraa ||

ਆਗੇ ਕਰਿ ਤ੍ਰਿਯ ਮਿਤ੍ਰ ਨਿਕਾਰਾ ॥੧੨॥

आगे करि तृय मित्र निकारा ॥१२॥

aage kar tiray mitr nikaaraa ||12||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਅਠਾਵਨ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੫੮॥੬੫੬੫॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ अठावन चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३५८॥६५६५॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau aThaavan charitr samaapatam sat subham sat ||358||6565||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਔਰ ਚਰਿਤ੍ਰ ॥

सुनु राजा इक और चरित्र ॥

sun raajaa ik aauar charitr ||

ਜਿਹ ਛਲ ਨਾਰਿ ਨਿਕਾਰਾ ਮਿਤ੍ਰ ॥

जिह छल नारि निकारा मित्र ॥

jeh chhal naar nikaaraa mitr ||

ਪੂਰਬ ਦੇਸ ਅਪੂਰਬ ਨਗਰੀ ॥

पूरब देस अपूरब नगरी ॥

poorab dhes apoorab nagaree ||

ਤਿਹੂੰ ਭਵਨ ਕੇ ਬੀਚ ਉਜਗਰੀ ॥੧॥

तिहूँ भवन के बीच उजगरी ॥१॥

tihoo(n) bhavan ke beech ujagaree ||1||

ਸਿਵ ਪ੍ਰਸਾਦ ਰਾਜਾ ਤਹ ਕੋ ਹੈ ॥

सिव प्रसाद राजा तह को है ॥

siv prasaadh raajaa teh ko hai ||

ਸਦਾ ਸਰਬਦਾ ਸਿਵ ਰਤ ਸੋਹੈ ॥

सदा सरबदा सिव रत सोहै ॥

sadhaa sarabadhaa siv rat sohai ||

ਭਾਵਨ ਦੇ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਭਣਿਜੈ ॥

भावन दे तिह नारि भणिजै ॥

bhaavan dhe teh naar bhanijai ||

ਮਨ ਮੋਹਨਿ ਦੇ ਸੁਤਾ ਕਹਿਜੈ ॥੨॥

मन मोहनि दे सुता कहिजै ॥२॥

man mohan dhe sutaa kahijai ||2||

ਸਾਹ ਮਦਾਰ ਪੀਰ ਤਹ ਜਾਹਿਰ ॥

साह मदार पीर तह जाहिर ॥

saeh madhaar peer teh jaahir ||

ਸੇਵਤ ਜਾਹਿ ਭੂਪ ਨਰ ਨਾਹਰ ॥

सेवत जाहि भूप नर नाहर ॥

sevat jaeh bhoop nar naahar ||

ਏਕ ਦਿਵਸ ਨ੍ਰਿਪ ਤਹਾ ਸਿਧਾਰਾ ॥

एक दिवस नृप तहा सिधारा ॥

ek dhivas nirap tahaa sidhaaraa ||

ਦੁਹਿਤਾ ਸਹਿਤ ਲਏ ਸੰਗ ਦਾਰਾ ॥੩॥

दुहिता सहित लए संग दारा ॥३॥

dhuhitaa sahit le sa(n)g dhaaraa ||3||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਏਕ ਪੁਰਖ ਨ੍ਰਿਪ ਕੀ ਦੁਹਿਤਾ ਕਹਿ ਭਾਇਯੋ ॥

एक पुरख नृप की दुहिता कहि भाइयो ॥

ek purakh nirap kee dhuhitaa keh bhaiyo ||

ਪਠੈ ਸਹਚਰੀ ਤਾ ਕਹ ਤਹੀ ਬੁਲਾਇਯੋ ॥

पठै सहचरी ता कह तही बुलाइयो ॥

paThai sahacharee taa keh tahee bulaiyo ||

ਤਹੀ ਕਾਮ ਕੇ ਕੇਲ ਤਰੁਨਿ ਤਾ ਸੌ ਕਿਯੋ ॥

तही काम के केल तरुनि ता सौ कियो ॥

tahee kaam ke kel tarun taa sau kiyo ||

ਹੋ ਹਸਿ ਹਸਿ ਕਰਿ ਆਸਨ ਤਾ ਕੋ ਕਸਿ ਕਸਿ ਲਿਯੋ ॥੪॥

हो हसि हसि करि आसन ता को कसि कसि लियो ॥४॥

ho has has kar aasan taa ko kas kas liyo ||4||

ਪੀਰ ਚੂਰਮਾ ਹੇਤ ਜੁ ਭੂਪ ਬਨਾਇਯੋ ॥

पीर चूरमा हेत जु भूप बनाइयो ॥

peer chooramaa het ju bhoop banaiyo ||

ਅਧਿਕ ਭਾਗ ਕੌ ਤਾ ਮਹਿ ਤਰੁਨਿ ਮਿਲਾਇਯੋ ॥

अधिक भाग कौ ता महि तरुनि मिलाइयो ॥

adhik bhaag kau taa meh tarun milaiyo ||

ਸਭ ਸੋਫੀ ਤਿਹ ਖਾਇ ਦਿਵਾਨੇ ਹ੍ਵੈ ਪਰੇ ॥

सभ सोफी तिह खाइ दिवाने ह्वै परे ॥

sabh sofee teh khai dhivaane havai pare ||

ਹੋ ਜਾਨੁ ਪ੍ਰਹਾਰ ਬਿਨਾ ਸਗਰੇ ਆਪੇ ਮਰੇ ॥੫॥

हो जानु प्रहार बिना सगरे आपे मरे ॥५॥

ho jaan prahaar binaa sagare aape mare ||5||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੋਫੀ ਭਏ ਸਭੇ ਮਤਵਾਰੇ ॥

सोफी भए सभे मतवारे ॥

sofee bhe sabhe matavaare ||

ਜਨੁ ਕਰ ਪਰੇ ਬੀਰ ਰਨ ਮਾਰੇ ॥

जनु कर परे बीर रन मारे ॥

jan kar pare beer ran maare ||

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਇਤ ਘਾਤ ਪਛਾਨਾ ॥

राज सुता इत घात पछाना ॥

raaj sutaa it ghaat pachhaanaa ||

ਉਠ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸੰਗ ਕਿਯਾ ਪਯਾਨਾ ॥੬॥

उठ प्रीतम संग किया पयाना ॥६॥

auTh preetam sa(n)g kiyaa payaanaa ||6||

ਸੋਫੀ ਕਿਨੂੰ ਨ ਆਂਖਿ ਉਘਾਰੀ ॥

सोफी किनूँ न आँखि उघारी ॥

sofee kinoo(n) na aa(n)kh ughaaree ||

ਲਾਤ ਜਾਨੁ ਸੈਤਾਨ ਪ੍ਰਹਾਰੀ ॥

लात जानु सैतान प्रहारी ॥

laat jaan saitaan prahaaree ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਿਨਹੂੰ ਪਾਯੋ ॥

भेद अभेद न किनहूँ पायो ॥

bhedh abhedh na kinahoo(n) paayo ||

ਰਾਜ ਕੁਅਰਿ ਲੈ ਮੀਤ ਸਿਧਾਯੋ ॥੭॥

राज कुअरि लै मीत सिधायो ॥७॥

raaj kuar lai meet sidhaayo ||7||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਉਨਸਠਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੫੯॥੬੫੭੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ उनसठि चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३५९॥६५७२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau unasaTh charitr samaapatam sat subham sat ||359||6572||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਔਰ ਪ੍ਰਸੰਗਾ ॥

सुनु राजा इक और प्रसंगा ॥

sun raajaa ik aauar prasa(n)gaa ||

ਜਸ ਕਿਯ ਸੁਤਾ ਪਿਤਾ ਕੇ ਸੰਗਾ ॥

जस किय सुता पिता के संगा ॥

jas kiy sutaa pitaa ke sa(n)gaa ||

ਪ੍ਰਬਲ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਇਕ ਅਤਿ ਬਲ ॥

प्रबल सिंघ राजा इक अति बल ॥

prabal si(n)gh raajaa ik at bal ||

ਅਰਿ ਕਾਪਤ ਜਾ ਕੇ ਡਰ ਜਲ ਥਲ ॥੧॥

अरि कापत जा के डर जल थल ॥१॥

ar kaapat jaa ke ddar jal thal ||1||

ਸ੍ਰੀ ਝਕਝੂਮਕ ਦੇ ਤਿਹ ਬਾਰਿ ॥

स्री झकझूमक दे तिह बारि ॥

sree jhakajhoomak dhe teh baar ||

ਘੜੀ ਆਪੁ ਜਨੁ ਬ੍ਰਹਮ ਸੁ ਨਾਰ ॥

घड़ी आपु जनु ब्रहम सु नार ॥

ghaRee aap jan braham su naar ||

ਤਹ ਥੋ ਸੁਘਰ ਸੈਨ ਖਤਿਰੇਟਾ ॥

तह थो सुघर सैन खतिरेटा ॥

teh tho sughar sain khatireTaa ||

ਇਸਕ ਮੁਸਕ ਕੇ ਸਾਥ ਲਪੇਟਾ ॥੨॥

इसक मुसक के साथ लपेटा ॥२॥

eisak musak ke saath lapeTaa ||2||

ਜਗੰਨਾਥ ਕਹ ਭੂਪ ਸਿਧਾਯੋ ॥

जगंनाथ कह भूप सिधायो ॥

jaga(n)naath keh bhoop sidhaayo ||

ਪੁਤ੍ਰ ਕਲਤ੍ਰ ਸੰਗ ਲੈ ਆਯੋ ॥

पुत्र कलत्र संग लै आयो ॥

putr kalatr sa(n)g lai aayo ||

ਜਗੰਨਾਥ ਕੋ ਨਿਰਖ ਦਿਵਾਲਾ ॥

जगंनाथ को निरख दिवाला ॥

jaga(n)naath ko nirakh dhivaalaa ||

ਬਚਨ ਬਖਾਨਾ ਭੂਪ ਉਤਾਲਾ ॥੩॥

बचन बखाना भूप उताला ॥३॥

bachan bakhaanaa bhoop utaalaa ||3||

ਹਮਰੋ ਪਾਪ ਪੁਰਾਤਨ ਗਯੋ ॥

हमरो पाप पुरातन गयो ॥

hamaro paap puraatan gayo ||

ਸਫਲ ਜਨਮ ਹਮਰੋ ਅਬ ਭਯੋ ॥

सफल जनम हमरो अब भयो ॥

safal janam hamaro ab bhayo ||

ਜਗੰਨਾਥ ਕੋ ਪਾਯੋ ਦਰਸਨ ॥

जगंनाथ को पायो दरसन ॥

jaga(n)naath ko paayo dharasan ||

ਔਰ ਕਰਾ ਹਾਥਨ ਪਗ ਪਰਸਨ ॥੪॥

और करा हाथन पग परसन ॥४॥

aauar karaa haathan pag parasan ||4||

ਤਬ ਲਗ ਭੂਪ ਸੁਤਾ ਤਹ ਆਈ ॥

तब लग भूप सुता तह आई ॥

tab lag bhoop sutaa teh aaiee ||

ਪਿਤਾ ਸੁਨਤ ਅਸ ਕਹਾ ਸੁਨਾਈ ॥

पिता सुनत अस कहा सुनाई ॥

pitaa sunat as kahaa sunaiee ||

ਸੁਨਿ ਮੈ ਸੈਨ ਆਜੁ ਹਿਯਾ ਕਰਿ ਹੋ ॥

सुनि मै सैन आजु हिया करि हो ॥

sun mai sain aaj hiyaa kar ho ||

ਜਿਹ ਏ ਕਹੈ ਤਿਸੀ ਕਹ ਬਰਿ ਹੋ ॥੫॥

जिह ए कहै तिसी कह बरि हो ॥५॥

jeh e kahai tisee keh bar ho ||5||

ਪ੍ਰਾਤ ਉਠੀ ਤਹ ਤੇ ਸੋਈ ਜਬ ॥

प्रात उठी तह ते सोई जब ॥

praat uThee teh te soiee jab ||

ਬਚਨ ਕਹਾ ਪਿਤ ਸੰਗ ਇਹ ਬਿਧਿ ਤਬ ॥

बचन कहा पित संग इह बिधि तब ॥

bachan kahaa pit sa(n)g ieh bidh tab ||

ਸੁਘਰ ਸੈਨ ਖਤ੍ਰੀ ਜੋ ਆਹੀ ॥

सुघर सैन खत्री जो आही ॥

sughar sain khatree jo aahee ||

ਜਗੰਨਾਥ ਦੀਨੀ ਮੈ ਤਾਹੀ ॥੬॥

जगंनाथ दीनी मै ताही ॥६॥

jaga(n)naath dheenee mai taahee ||6||

ਰਾਜੈ ਬਚਨ ਸੁਨਾ ਇਹ ਬਿਧਿ ਜਬ ॥

राजै बचन सुना इह बिधि जब ॥

raajai bachan sunaa ieh bidh jab ||

ਐਸ ਕਹਾ ਦੁਹਿਤਾ ਕੇ ਸੰਗ ਤਬ ॥

ऐस कहा दुहिता के संग तब ॥

aais kahaa dhuhitaa ke sa(n)g tab ||

ਜਗੰਨਾਥ ਜਾ ਕਹ ਤੂ ਦੀਨੀ ॥

जगंनाथ जा कह तू दीनी ॥

jaga(n)naath jaa keh too dheenee ||

ਹਮ ਸੌ ਜਾਤ ਨ ਤਾ ਸੌ ਲੀਨੀ ॥੭॥

हम सौ जात न ता सौ लीनी ॥७॥

ham sau jaat na taa sau leenee ||7||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਛੁ ਜੜ ਪਾਯੋ ॥

भेद अभेद न कछु जड़ पायो ॥

bhedh abhedh na kachh jaR paayo ||

ਇਹ ਛਲ ਅਪਨਾ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਾਯੋ ॥

इह छल अपना मूँड मुँडायो ॥

eeh chhal apanaa moo(n)dd mu(n)ddaayo ||

ਜਗੰਨਾਥ ਕੋ ਬਚਨ ਪਛਾਨਾ ॥

जगंनाथ को बचन पछाना ॥

jaga(n)naath ko bachan pachhaanaa ||

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਲੈ ਮੀਤ ਸਿਧਾਨਾ ॥੮॥

राज सुता लै मीत सिधाना ॥८॥

raaj sutaa lai meet sidhaanaa ||8||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਸਾਠ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੬੦॥੬੫੮੦॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ साठ चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३६०॥६५८०॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau saaTh charitr samaapatam sat subham sat ||360||6580||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਕਥਾ ਪੁਰਾਤਨ ॥

सुनु राजा इक कथा पुरातन ॥

sun raajaa ik kathaa puraatan ||

ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਪੰਡਿਤ ਕਹਤ ਮਹਾ ਮੁਨਿ ॥

जिह बिधि पंडित कहत महा मुनि ॥

jeh bidh pa(n)ddit kahat mahaa mun ||

ਏਕ ਮਹੇਸ੍ਰ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾਨਾ ॥

एक महेस्र सिंघ राजाना ॥

ek mahesr si(n)gh raajaanaa ||

ਡੰਡ ਦੇਤ ਜਾ ਕੋ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਨਾ ॥੧॥

डंड देत जा को नृप नाना ॥१॥

dda(n)dd dhet jaa ko nirap naanaa ||1||

ਨਗਰ ਮਹੇਸ੍ਰਾਵਤਿ ਤਹ ਰਾਜਤ ॥

नगर महेस्रावति तह राजत ॥

nagar mahesraavat teh raajat ||

ਅਮਰਾਵਤਿ ਜਹ ਦੁਤਿਯ ਬਿਰਾਜਤ ॥

अमरावति जह दुतिय बिराजत ॥

amaraavat jeh dhutiy biraajat ||