ਖਾਯੋ ਜਾਇ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਮੋ ਤਨ ॥੧੬॥

खायो जाइ कवन बिधि मो तन ॥१६॥

khaayo jai kavan bidh mo tan ||16||

ਏਕ ਥਾਰ ਭੋਜਨ ਤੁਮ ਕਰੋ ॥

एक थार भोजन तुम करो ॥

ek thaar bhojan tum karo ||

ਦੁਤਿਯ ਜਟਨ ਮੈ ਤਿਹ ਅਨਸਰੋ ॥

दुतिय जटन मै तिह अनसरो ॥

dhutiy jaTan mai teh anasaro ||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਭਾਤਿ ਜਟਾ ਛੁਰਵਾਇ ॥

जिह तिह भाति जटा छुरवाइ ॥

jeh teh bhaat jaTaa chhuravai ||

ਤਹ ਤੇ ਨਾਰਿ ਨਿਕਾਸੀ ਰਾਇ ॥੧੭॥

तह ते नारि निकासी राइ ॥१७॥

teh te naar nikaasee rai ||17||

ਤ੍ਰਿਤਿਯ ਥਾਰ ਆਗੇ ਤਿਹ ਰਾਖਾ ॥

तृतिय थार आगे तिह राखा ॥

tiratiy thaar aage teh raakhaa ||

ਬਿਹਸਿ ਬਚਨ ਤਾ ਸੌ ਨ੍ਰਿਪ ਭਾਖਾ ॥

बिहसि बचन ता सौ नृप भाखा ॥

bihas bachan taa sau nirap bhaakhaa ||

ਕੇਸ ਫਾਸ ਤੇ ਪੁਰਖ ਨਿਕਾਰਹੁ ॥

केस फास ते पुरख निकारहु ॥

kes faas te purakh nikaarahu ||

ਯਹ ਭੋਜਨ ਤੁਮ ਤਾ ਕਹ ਖ੍ਵਾਰਹੁ ॥੧੮॥

यह भोजन तुम ता कह ख्वारहु ॥१८॥

yeh bhojan tum taa keh khavaiaarahu ||18||

ਜਿਹ ਤਿਹ ਬਿਧਿ ਤਾ ਕੋ ਸੁ ਨਿਕਾਰਿਯੋ ॥

जिह तिह बिधि ता को सु निकारियो ॥

jeh teh bidh taa ko su nikaariyo ||

ਬਹੁਰਿ ਸੁਤਾ ਸੌ ਬਚਨ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

बहुरि सुता सौ बचन उचारियो ॥

bahur sutaa sau bachan uchaariyo ||

ਤੀਨ ਥਾਰ ਅਗੇ ਤਿਹ ਰਾਖੇ ॥

तीन थार अगे तिह राखे ॥

teen thaar age teh raakhe ||

ਤੀਨੋ ਭਖਹੁ ਯਾਹਿ ਬਿਧਿ ਭਾਖੇ ॥੧੯॥

तीनो भखहु याहि बिधि भाखे ॥१९॥

teeno bhakhahu yaeh bidh bhaakhe ||19||

ਦੁਹਕਰ ਕਰਮ ਲਖਿਯੋ ਪਿਤ ਕੋ ਜਬ ॥

दुहकर करम लखियो पित को जब ॥

dhuhakar karam lakhiyo pit ko jab ||

ਚਕ੍ਰਿਤ ਭਈ ਚਿਤ ਮਾਝ ਕੁਅਰਿ ਤਬ ॥

चकृत भई चित माझ कुअरि तब ॥

chakirat bhiee chit maajh kuar tab ||

ਜਾਰ ਸਹਿਤ ਵਹ ਬੀਰ ਬੁਲਾਯੋ ॥

जार सहित वह बीर बुलायो ॥

jaar sahit veh beer bulaayo ||

ਆਪਨ ਸਹਿਤ ਭੋਜ ਵਹ ਖਾਯੋ ॥੨੦॥

आपन सहित भोज वह खायो ॥२०॥

aapan sahit bhoj veh khaayo ||20||

ਤ੍ਰਾਸ ਚਿਤ ਮੈ ਅਧਿਕ ਬਿਚਾਰਾ ॥

त्रास चित मै अधिक बिचारा ॥

traas chit mai adhik bichaaraa ||

ਇਨ ਰਾਜੈ ਸਭ ਚਰਿਤ ਨਿਹਾਰਾ ॥

इन राजै सभ चरित निहारा ॥

ein raajai sabh charit nihaaraa ||

ਕਵਨ ਉਪਾਇ ਆਜੁ ਹ੍ਯਾਂ ਕਰਿਯੈ ॥

कवन उपाइ आजु ह्याँ करियै ॥

kavan upai aaj hayaa(n) kariyai ||

ਕਛੁਕ ਖੇਲਿ ਕਰਿ ਚਰਿਤ ਨਿਕਰਿਯੈ ॥੨੧॥

कछुक खेलि करि चरित निकरियै ॥२१॥

kachhuk khel kar charit nikariyai ||21||

ਬੀਰ ਹਾਕਿ ਅਸ ਮੰਤ੍ਰ ਉਚਾਰਾ ॥

बीर हाकि अस मंत्र उचारा ॥

beer haak as ma(n)tr uchaaraa ||

ਪਿਤ ਜੁਤ ਅੰਧ ਤਿਨੈ ਕਰਿ ਡਾਰਾ ॥

पित जुत अंध तिनै करि डारा ॥

pit jut a(n)dh tinai kar ddaaraa ||

ਗਈ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਸਾਥ ਨਿਕਰਿ ਕਰਿ ॥

गई मित्र के साथ निकरि करि ॥

giee mitr ke saath nikar kar ||

ਭੇਦ ਸਕਾ ਨਹਿ ਕਿਨੂੰ ਬਿਚਰਿ ਕਰਿ ॥੨੨॥

भेद सका नहि किनूँ बिचरि करि ॥२२॥

bhedh sakaa neh kinoo(n) bichar kar ||22||

ਅੰਧ ਭਏ ਤੇ ਲੋਗ ਸਭੈ ਜਬ ॥

अंध भए ते लोग सभै जब ॥

a(n)dh bhe te log sabhai jab ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਬਚਨ ਬਖਾਨਾ ਨ੍ਰਿਪ ਤਬ ॥

इह बिधि बचन बखाना नृप तब ॥

eeh bidh bachan bakhaanaa nirap tab ||

ਆਛਿ ਬੈਦ ਕੋਊ ਲੇਹੁ ਬੁਲਾਇ ॥

आछि बैद कोऊ लेहु बुलाइ ॥

aachh baidh kouoo leh bulai ||

ਜੋ ਆਖਿਨ ਕੋ ਕਰੇ ਉਪਾਇ ॥੨੩॥

जो आखिन को करे उपाइ ॥२३॥

jo aakhin ko kare upai ||23||

ਦੁਹਿਤਾ ਬੈਦ ਭੇਸ ਤਹ ਧਰਿ ਕੈ ॥

दुहिता बैद भेस तह धरि कै ॥

dhuhitaa baidh bhes teh dhar kai ||

ਰੋਗ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਅਖਿਅਨ ਕੌ ਹਰਿ ਕੈ ॥

रोग नृपति अखिअन कौ हरि कै ॥

rog nirapat akhian kau har kai ||

ਮਾਗਿ ਲਯੋ ਪਿਤ ਤੇ ਸੋਈ ਪਤਿ ॥

मागि लयो पित ते सोई पति ॥

maag layo pit te soiee pat ||

ਖਚਿਤ ਹੁਤੀ ਜਾ ਕੇ ਭੀਤਰ ਮਤਿ ॥੨੪॥

खचित हुती जा के भीतर मति ॥२४॥

khachit hutee jaa ke bheetar mat ||24||

ਇਹ ਛਲ ਬਰਿਯੋ ਬਾਲ ਪਤਿ ਤੌਨੇ ॥

इह छल बरियो बाल पति तौने ॥

eeh chhal bariyo baal pat tauane ||

ਮਨ ਮਹਿ ਚੁਭਿਯੋ ਚਤੁਰਿ ਕੈ ਜੌਨੇ ॥

मन महि चुभियो चतुरि कै जौने ॥

man meh chubhiyo chatur kai jauane ||

ਇਨ ਇਸਤ੍ਰਿਨ ਕੇ ਚਰਿਤ ਅਪਾਰਾ ॥

इन इसतृन के चरित अपारा ॥

ein isatiran ke charit apaaraa ||

ਸਜਿ ਪਛੁਤਾਨ੍ਰਯੋ ਇਨ ਕਰਤਾਰਾ ॥੨੫॥

सजि पछुतान्रयो इन करतारा ॥२५॥

saj pachhutaanrayo in karataaraa ||25||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਬਾਈਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੨੨॥੬੦੮੪॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ बाईस चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३२२॥६०८४॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau baiees charitr samaapatam sat subham sat ||322||6084||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਭਦ੍ਰ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਇਕ ਅਤਿ ਬਲ ॥

भद्र सैन राजा इक अति बल ॥

bhadhr sain raajaa ik at bal ||

ਅਰਿ ਅਨੇਕ ਜੀਤੇ ਜਿਨ ਦਲਮਲਿ ॥

अरि अनेक जीते जिन दलमलि ॥

ar anek jeete jin dhalamal ||

ਸਹਿਰ ਭੇਹਰਾ ਮੈ ਅਸਥਾਨਾ ॥

सहिर भेहरा मै असथाना ॥

sahir bheharaa mai asathaanaa ||

ਜਿਨ ਕੌ ਭਰਤ ਦੰਡ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਨਾ ॥੧॥

जिन कौ भरत दंड नृप नाना ॥१॥

jin kau bharat dha(n)dd nirap naanaa ||1||

ਕੁਮਦਨਿ ਦੇ ਤਾ ਕੇ ਘਰ ਨਾਰੀ ॥

कुमदनि दे ता के घर नारी ॥

kumadhan dhe taa ke ghar naaree ||

ਆਪੁ ਜਨਕੁ ਜਗਦੀਸ ਸਵਾਰੀ ॥

आपु जनकु जगदीस सवारी ॥

aap janak jagadhees savaaree ||

ਤਾ ਕੀ ਜਾਤ ਨ ਪ੍ਰਭਾ ਉਚਾਰੀ ॥

ता की जात न प्रभा उचारी ॥

taa kee jaat na prabhaa uchaaree ||

ਫੂਲ ਰਹੀ ਜਨੁ ਕਰਿ ਫੁਲਵਾਰੀ ॥੨॥

फूल रही जनु करि फुलवारी ॥२॥

fool rahee jan kar fulavaaree ||2||

ਪ੍ਰਮੁਦ ਸੈਨ ਸੁਤ ਗ੍ਰਿਹ ਅਵਤਰਿਯੋ ॥

प्रमुद सैन सुत गृह अवतरियो ॥

pramudh sain sut gireh avatariyo ||

ਮਦਨ ਰੂਪ ਦੂਸਰ ਜਨੁ ਧਰਿਯੋ ॥

मदन रूप दूसर जनु धरियो ॥

madhan roop dhoosar jan dhariyo ||

ਜਾ ਕੀ ਜਾਤ ਨ ਪ੍ਰਭਾ ਬਖਾਨੀ ॥

जा की जात न प्रभा बखानी ॥

jaa kee jaat na prabhaa bakhaanee ||

ਅਟਿਕ ਰਹਤ ਲਖਿ ਰੰਕ ਰੁ ਰਾਨੀ ॥੩॥

अटिक रहत लखि रंक रु रानी ॥३॥

aTik rahat lakh ra(n)k r raanee ||3||

ਜਬ ਵਹ ਤਰੁਨ ਕੁਅਰ ਅਤਿ ਭਯੋ ॥

जब वह तरुन कुअर अति भयो ॥

jab veh tarun kuar at bhayo ||

ਠੌਰਹਿ ਠੌਰ ਅਵਰ ਹ੍ਵੈ ਗਯੇ ॥

ठौरहि ठौर अवर ह्वै गये ॥

Thauareh Thauar avar havai gaye ||

ਬਾਲਪਨੇ ਕਿ ਤਗੀਰੀ ਆਈ ॥

बालपने कि तगीरी आई ॥

baalapane k tageeree aaiee ||

ਅੰਗ ਅੰਗ ਫਿਰੀ ਅਨੰਗ ਦੁਹਾਈ ॥੪॥

अंग अंग फिरी अनंग दुहाई ॥४॥

a(n)g a(n)g firee ana(n)g dhuhaiee ||4||

ਤਹ ਇਕ ਸੁਤਾ ਸਾਹ ਕੀ ਅਹੀ ॥

तह इक सुता साह की अही ॥

teh ik sutaa saeh kee ahee ||

ਕੁਅਰ ਬਿਲੋਕ ਥਕਿਤ ਹ੍ਵੈ ਰਹੀ ॥

कुअर बिलोक थकित ह्वै रही ॥

kuar bilok thakit havai rahee ||

ਹੌਸ ਮਿਲਨ ਕੀ ਹ੍ਰਿਦੈ ਬਢਾਈ ॥

हौस मिलन की हृदै बढाई ॥

hauas milan kee hiradhai baddaiee ||

ਏਕ ਸਹਚਰੀ ਤਹਾ ਪਠਾਈ ॥੫॥

एक सहचरी तहा पठाई ॥५॥

ek sahacharee tahaa paThaiee ||5||

ਸਖੀ ਕੁਅਰ ਤਨ ਬ੍ਰਿਥਾ ਜਨਾਈ ॥

सखी कुअर तन बृथा जनाई ॥

sakhee kuar tan birathaa janaiee ||

ਸਾਹ ਸੁਤਾ ਤਵ ਹੇਰਿ ਲੁਭਾਈ ॥

साह सुता तव हेरि लुभाई ॥

saeh sutaa tav her lubhaiee ||

ਕਰਹੁ ਸਜਨ ਤਿਹ ਧਾਮ ਪਯਾਨਾ ॥

करहु सजन तिह धाम पयाना ॥

karahu sajan teh dhaam payaanaa ||

ਭੋਗ ਕਰੋ ਵਾ ਸੌ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥੬॥

भोग करो वा सौ बिधि नाना ॥६॥

bhog karo vaa sau bidh naanaa ||6||

ਦ੍ਵੈ ਹੈਗੇ ਇਹ ਨਗਰ ਖੁਦਾਈ ॥

द्वै हैगे इह नगर खुदाई ॥

dhavai haige ieh nagar khudhaiee ||

ਤਿਨ ਦੁਹੂੰਅਨ ਮੌ ਰਾਰਿ ਬਢਾਈ ॥

तिन दुहूँअन मौ रारि बढाई ॥

tin dhuhoo(n)an mau raar baddaiee ||

ਜੌ ਤੂ ਦੁਹੂੰ ਜਿਯਨ ਤੈ ਮਾਰੈ ॥

जौ तू दुहूँ जियन तै मारै ॥

jau too dhuhoo(n) jiyan tai maarai ||

ਬਹੁਰਿ ਹਮਾਰੋ ਸਾਥ ਬਿਹਾਰੈ ॥੭॥

बहुरि हमारो साथ बिहारै ॥७॥

bahur hamaaro saath bihaarai ||7||

ਸੁਨਿ ਬਚ ਭੇਸ ਤੁਰਕ ਤ੍ਰਿਯ ਧਰਾ ॥

सुनि बच भेस तुरक तृय धरा ॥

sun bach bhes turak tiray dharaa ||

ਬਾਨਾ ਵਹੈ ਆਪਨੋ ਕਰਾ ॥

बाना वहै आपनो करा ॥

baanaa vahai aapano karaa ||

ਗਹਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਤਿਹ ਕਿਯੋ ਪਯਾਨਾ ॥

गहि कृपान तिह कियो पयाना ॥

geh kirapaan teh kiyo payaanaa ||

ਜਹਾ ਨਿਮਾਜੀ ਪੜਤ ਦੁਗਾਨਾ ॥੮॥

जहा निमाजी पड़त दुगाना ॥८॥

jahaa nimaajee paRat dhugaanaa ||8||

ਜਬ ਹੀ ਪੜੀ ਨਿਮਾਜ ਤਿਨੋ ਸਬ ॥

जब ही पड़ी निमाज तिनो सब ॥

jab hee paRee nimaaj tino sab ||

ਸਿਜਦਾ ਬਿਖੈ ਸੁ ਗਏ ਤੁਰਕ ਜਬ ॥

सिजदा बिखै सु गए तुरक जब ॥

sijadhaa bikhai su ge turak jab ||

ਤਬ ਇਹ ਘਾਤ ਭਲੀ ਕਰਿ ਪਾਈ ॥

तब इह घात भली करि पाई ॥

tab ieh ghaat bhalee kar paiee ||

ਕਾਟਿ ਮੂੰਡ ਦੁਹੂੰਅਨ ਕੇ ਆਈ ॥੯॥

काटि मूँड दुहूँअन के आई ॥९॥

kaaT moo(n)dd dhuhoo(n)an ke aaiee ||9||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਦੋਊ ਖੁਦਾਈ ਮਾਰੇ ॥

इह बिधि दोऊ खुदाई मारे ॥

eeh bidh dhouoo khudhaiee maare ||

ਰਮੀ ਆਨਿ ਕਰਿ ਸਾਥ ਪ੍ਯਾਰੇ ॥

रमी आनि करि साथ प्यारे ॥

ramee aan kar saath payaare ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਿਨੀ ਬਿਚਾਰਾ ॥

भेद अभेद न किनी बिचारा ॥

bhedh abhedh na kinee bichaaraa ||

ਕਿਨਹੀ ਦੁਸਟ ਕਹਿਯੋ ਇਨ ਮਾਰਾ ॥੧੦॥

किनही दुसट कहियो इन मारा ॥१०॥

kinahee dhusaT kahiyo in maaraa ||10||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਮਾਰਿ ਖੁਦਾਇਨ ਦੁਹੂੰ ਕਹ ਬਰਿਯੋ ਆਨਿ ਕਰ ਮਿਤ ॥

मारि खुदाइन दुहूँ कह बरियो आनि कर मित ॥

maar khudhain dhuhoo(n) keh bariyo aan kar mit ||

ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਨ ਪਾਵਹੀ ਅਬਲਾਨ ਕੇ ਚਰਿਤ ॥੧੧॥

देव अदेव न पावही अबलान के चरित ॥११॥

dhev adhev na paavahee abalaan ke charit ||11||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਤੇਈਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੨੩॥੬੦੯੫॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ तेईस चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३२३॥६०९५॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau teiees charitr samaapatam sat subham sat ||323||6095||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਮੰਤ੍ਰੀ ਕਥਾ ਉਚਾਰਨ ਲਾਗਾ ॥

मंत्री कथा उचारन लागा ॥

ma(n)tree kathaa uchaaran laagaa ||

ਜਾ ਕੇ ਰਸ ਰਾਜਾ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥

जा के रस राजा अनुरागा ॥

jaa ke ras raajaa anuraagaa ||

ਸੂਰਤਿ ਸੈਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਇਕ ਸੂਰਤਿ ॥

सूरति सैन नृपति इक सूरति ॥

soorat sain nirapat ik soorat ||

ਜਾਨੁਕ ਦੁਤਿਯ ਮੈਨ ਕੀ ਮੂਰਤਿ ॥੧॥

जानुक दुतिय मैन की मूरति ॥१॥

jaanuk dhutiy main kee moorat ||1||

ਅਛ੍ਰਾ ਦੇਇ ਸਦਨ ਤਿਹ ਨਾਰੀ ॥

अछ्रा देइ सदन तिह नारी ॥

achhraa dhei sadhan teh naaree ||

ਕਨਕ ਅਵਟਿ ਸਾਚੈ ਜਨ ਢਾਰੀ ॥

कनक अवटि साचै जन ढारी ॥

kanak avaT saachai jan ddaaree ||

ਅਪਸਰ ਮਤੀ ਸੁਤਾ ਤਿਹ ਸੋਹੈ ॥

अपसर मती सुता तिह सोहै ॥

apasar matee sutaa teh sohai ||

ਸੁਰ ਨਰ ਨਾਗ ਅਸੁਰ ਮਨ ਮੋਹੈ ॥੨॥

सुर नर नाग असुर मन मोहै ॥२॥

sur nar naag asur man mohai ||2||

ਸੁਰਿਦ ਸੈਨ ਇਕ ਸਾਹ ਪੁਤ੍ਰ ਤਹ ॥

सुरिद सैन इक साह पुत्र तह ॥

suridh sain ik saeh putr teh ||

ਜਿਹ ਸਮ ਦੂਸਰ ਭਯੋ ਨ ਮਹਿ ਮਹ ॥

जिह सम दूसर भयो न महि मह ॥

jeh sam dhoosar bhayo na meh meh ||

ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਤਿਹ ਊਪਰ ਅਟਕੀ ॥

राज सुता तिह ऊपर अटकी ॥

raaj sutaa teh uoopar aTakee ||

ਬਿਸਰਿ ਗਈ ਸਭ ਹੀ ਸੁਧਿ ਘਟ ਕੀ ॥੩॥

बिसरि गई सभ ही सुधि घट की ॥३॥

bisar giee sabh hee sudh ghaT kee ||3||

ਚਤੁਰਿ ਸਹਚਰੀ ਤਹਾ ਪਠਾਈ ॥

चतुरि सहचरी तहा पठाई ॥

chatur sahacharee tahaa paThaiee ||

ਨਾਰਿ ਭੇਸ ਕਰਿ ਤਿਹ ਲੈ ਆਈ ॥

नारि भेस करि तिह लै आई ॥

naar bhes kar teh lai aaiee ||

ਜਬ ਵਹੁ ਤਰੁਨ ਤਰੁਨਿਯਹਿ ਪਾਯੋ ॥

जब वहु तरुन तरुनियहि पायो ॥

jab vahu tarun taruniyeh paayo ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਭਜਿ ਗਰੇ ਲਗਾਯੋ ॥੪॥

भाति भाति भजि गरे लगायो ॥४॥

bhaat bhaat bhaj gare lagaayo ||4||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਆਸਨ ਲੈ ਕੈ ॥

भाति भाति के आसन लै कै ॥

bhaat bhaat ke aasan lai kai ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਨ ਚੁੰਬਨ ਕੈ ਕੈ ॥

भाति भाति तन चुँबन कै कै ॥

bhaat bhaat tan chu(n)ban kai kai ||

ਤਿਹ ਤਿਹ ਬਿਧਿ ਤਾ ਕੋ ਬਿਰਮਾਯੋ ॥

तिह तिह बिधि ता को बिरमायो ॥

teh teh bidh taa ko biramaayo ||

ਗ੍ਰਿਹ ਜੈਬੋ ਤਿਨਹੂੰ ਸੁ ਭੁਲਾਯੋ ॥੫॥

गृह जैबो तिनहूँ सु भुलायो ॥५॥

gireh jaibo tinahoo(n) su bhulaayo ||5||

ਸਖੀ ਭੇਸ ਕਹ ਧਾਰੇ ਰਹੈ ॥

सखी भेस कह धारे रहै ॥

sakhee bhes keh dhaare rahai ||

ਸੋਈ ਕਰੈ ਜੁ ਅਬਲਾ ਕਹੈ ॥

सोई करै जु अबला कहै ॥

soiee karai ju abalaa kahai ||

ਰੋਜ ਭਜੈ ਆਸਨ ਤਿਹ ਲੈ ਕੈ ॥

रोज भजै आसन तिह लै कै ॥

roj bhajai aasan teh lai kai ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਾ ਕਹੁ ਸੁਖ ਦੈ ਕੈ ॥੬॥

भाति भाति ता कहु सुख दै कै ॥६॥

bhaat bhaat taa kahu sukh dhai kai ||6||

ਪਿਤ ਤਿਹ ਨਿਰਖੈ ਭੇਦ ਨ ਜਾਨੈ ॥

पित तिह निरखै भेद न जानै ॥

pit teh nirakhai bhedh na jaanai ||

ਦੁਹਿਤਾ ਕੀ ਤਿਹ ਸਖੀ ਪ੍ਰਮਾਨੈ ॥

दुहिता की तिह सखी प्रमानै ॥

dhuhitaa kee teh sakhee pramaanai ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਜੜ ਕੋਇ ਨ ਲਹਹੀ ॥

भेद अभेद जड़ कोइ न लहही ॥

bhedh abhedh jaR koi na lahahee ||

ਵਾ ਕੀ ਤਾਹਿ ਖਵਾਸਿਨਿ ਕਰਹੀ ॥੭॥

वा की ताहि खवासिनि करही ॥७॥

vaa kee taeh khavaasin karahee ||7||

ਇਕ ਦਿਨ ਦੁਹਿਤਾ ਪਿਤਾ ਨਿਹਾਰਤ ॥

इक दिन दुहिता पिता निहारत ॥

eik dhin dhuhitaa pitaa nihaarat ||

ਭਈ ਖੇਲ ਕੇ ਬੀਚ ਮਹਾ ਰਤ ॥

भई खेल के बीच महा रत ॥

bhiee khel ke beech mahaa rat ||

ਤਵਨ ਪੁਰਖ ਕਹ ਪੁਰਖ ਉਚਰਿ ਕੈ ॥

तवन पुरख कह पुरख उचरि कै ॥

tavan purakh keh purakh uchar kai ||

ਭਰਤਾ ਕਰਾ ਸੁਯੰਬਰ ਕਰਿ ਕੈ ॥੮॥

भरता करा सुयंबर करि कै ॥८॥

bharataa karaa suya(n)bar kar kai ||8||

ਬੈਠੀ ਬਹੁਰਿ ਸੋਕ ਮਨ ਧਰਿ ਕੈ ॥

बैठी बहुरि सोक मन धरि कै ॥

baiThee bahur sok man dhar kai ||

ਸੁਨਤ ਮਾਤ ਪਿਤ ਬਚਨ ਉਚਰਿ ਕੈ ॥

सुनत मात पित बचन उचरि कै ॥

sunat maat pit bachan uchar kai ||

ਕਹ ਇਹ ਕਰੀ ਲਖਹੁ ਹਮਰੀ ਗਤਿ ॥

कह इह करी लखहु हमरी गति ॥

keh ieh karee lakhahu hamaree gat ||

ਮੁਹਿ ਇਨ ਦੀਨ ਸਹਚਰੀ ਕਰਿ ਪਤਿ ॥੯॥

मुहि इन दीन सहचरी करि पति ॥९॥

muh in dheen sahacharee kar pat ||9||

ਅਬ ਮੁਹਿ ਭਈ ਇਹੈ ਸਹਚਰਿ ਪਤਿ ॥

अब मुहि भई इहै सहचरि पति ॥

ab muh bhiee ihai sahachar pat ||

ਖੇਲਤ ਦਈ ਲਰਿਕਵਨ ਸੁਭ ਮਤਿ ॥

खेलत दई लरिकवन सुभ मति ॥

khelat dhiee larikavan subh mat ||

ਅਬ ਜੌ ਹੈ ਮੋਰੈ ਸਤ ਮਾਹੀ ॥

अब जौ है मोरै सत माही ॥

ab jau hai morai sat maahee ||

ਤੌ ਇਹ ਨਾਰਿ ਪੁਰਖ ਹ੍ਵੈ ਜਾਹੀ ॥੧੦॥

तौ इह नारि पुरख ह्वै जाही ॥१०॥

tau ieh naar purakh havai jaahee ||10||

ਤ੍ਰਿਯ ਤੇ ਇਹੈ ਪੁਰਖ ਹ੍ਵੈ ਜਾਹੀ ॥

तृय ते इहै पुरख ह्वै जाही ॥

tiray te ihai purakh havai jaahee ||

ਜੌ ਕਛੁ ਸਤ ਮੇਰੇ ਮਹਿ ਆਹੀ ॥

जौ कछु सत मेरे महि आही ॥

jau kachh sat mere meh aahee ||

ਯਹ ਅਬ ਜੂਨਿ ਪੁਰਖ ਕੀ ਪਾਵੈ ॥

यह अब जूनि पुरख की पावै ॥

yeh ab joon purakh kee paavai ||

ਮਦਨ ਭੋਗ ਮੁਰਿ ਸੰਗ ਕਮਾਵੈ ॥੧੧॥

मदन भोग मुरि संग कमावै ॥११॥

madhan bhog mur sa(n)g kamaavai ||11||

ਚਕ੍ਰਿਤ ਭਯੋ ਰਾਜਾ ਇਨ ਬਚਨਨ ॥

चकृत भयो राजा इन बचनन ॥

chakirat bhayo raajaa in bachanan ||

ਰਾਨੀ ਸਹਿਤ ਬਿਚਾਰ ਕਿਯੋ ਮਨ ॥

रानी सहित बिचार कियो मन ॥

raanee sahit bichaar kiyo man ||

ਦੁਹਿਤਾ ਕਹਾ ਕਹਤ ਬੈਨਨ ਕਹ ॥

दुहिता कहा कहत बैनन कह ॥

dhuhitaa kahaa kahat bainan keh ||

ਅਚਰਜ ਸੋ ਆਵਤ ਹੈ ਜਿਯ ਮਹ ॥੧੨॥

अचरज सो आवत है जिय मह ॥१२॥

acharaj so aavat hai jiy meh ||12||

ਜਬ ਤਿਹ ਬਸਤ੍ਰ ਛੋਰਿ ਨ੍ਰਿਪ ਲਹਾ ॥

जब तिह बसत्र छोरि नृप लहा ॥

jab teh basatr chhor nirap lahaa ||

ਨ੍ਰਿਕਸ੍ਰਯੋ ਵਹੈ ਜੁ ਦੁਹਿਤਾ ਕਹਾ ॥

नृकस्रयो वहै जु दुहिता कहा ॥

nirakasrayo vahai ju dhuhitaa kahaa ||

ਅਧਿਕ ਸਤੀ ਤਾ ਕਹਿ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥

अधिक सती ता कहि करि जाना ॥

adhik satee taa keh kar jaanaa ||

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਨਹਿ ਮੂੜ ਪਛਾਨਾ ॥੧੩॥

भला बुरा नहि मूड़ पछाना ॥१३॥

bhalaa buraa neh mooR pachhaanaa ||13||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਚੌਬੀਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੨੪॥੬੧੦੮॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ चौबीस चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३२४॥६१०८॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau chauabees charitr samaapatam sat subham sat ||324||6108||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸ੍ਰੀ ਸੁਲਤਾਨ ਸੈਨ ਇਕ ਰਾਜਾ ॥

स्री सुलतान सैन इक राजा ॥

sree sulataan sain ik raajaa ||

ਜਾ ਸਮ ਦੁਤਿਯ ਨ ਬਿਧਨਾ ਸਾਜਾ ॥

जा सम दुतिय न बिधना साजा ॥

jaa sam dhutiy na bidhanaa saajaa ||

ਸ੍ਰੀ ਸੁਲਤਾਨ ਦੇਇ ਤਿਹ ਨਾਰੀ ॥

स्री सुलतान देइ तिह नारी ॥

sree sulataan dhei teh naaree ||

ਰੂਪਵਾਨ ਗੁਨਵਾਨ ਉਜਿਯਾਰੀ ॥੧॥

रूपवान गुनवान उजियारी ॥१॥

roopavaan gunavaan ujiyaaree ||1||

ਤਾ ਕੇ ਭਵਨ ਭਈ ਇਕ ਬਾਲਾ ॥

ता के भवन भई इक बाला ॥

taa ke bhavan bhiee ik baalaa ||

ਜਾਨੁਕ ਸਿਥਰ ਅਗਨਿ ਕੀ ਜ੍ਵਾਲਾ ॥

जानुक सिथर अगनि की ज्वाला ॥

jaanuk sithar agan kee javaiaalaa ||

ਸ੍ਰੀ ਸੁਲਤਾਨ ਕੁਅਰਿ ਉਜਿਯਾਰੀ ॥

स्री सुलतान कुअरि उजियारी ॥

sree sulataan kuar ujiyaaree ||

ਕਨਕ ਅਵਟਿ ਸਾਚੇ ਜਨ ਢਾਰੀ ॥੨॥

कनक अवटि साचे जन ढारी ॥२॥

kanak avaT saache jan ddaaree ||2||

ਜੋਬਨੰਗ ਤਾ ਕੇ ਜਬ ਭਯੋ ॥

जोबनंग ता के जब भयो ॥

jobana(n)g taa ke jab bhayo ||

ਬਾਲਾਪਨ ਤਬ ਹੀ ਸਭ ਗਯੋ ॥

बालापन तब ही सभ गयो ॥

baalaapan tab hee sabh gayo ||

ਅੰਗ ਅੰਗ ਦਯੋ ਅਨੰਗ ਦਮਾਮਾ ॥

अंग अंग दयो अनंग दमामा ॥

a(n)g a(n)g dhayo ana(n)g dhamaamaa ||

ਜਾਹਿਰ ਭਈ ਜਗਤ ਮਹਿ ਬਾਮਾ ॥੩॥

जाहिर भई जगत महि बामा ॥३॥

jaahir bhiee jagat meh baamaa ||3||

ਸੁਨਿ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭਾ ਕੁਅਰ ਤਹ ਆਵੈ ॥

सुनि सुनि प्रभा कुअर तह आवै ॥

sun sun prabhaa kuar teh aavai ||

ਦ੍ਵਾਰੈ ਭੀਰ ਬਾਰ ਨਹਿ ਪਾਵੈ ॥

द्वारै भीर बार नहि पावै ॥

dhavaiaarai bheer baar neh paavai ||

ਏਕ ਤਰੁਨ ਤਰੁਨੀ ਕੌ ਭਾਯੋ ॥

एक तरुन तरुनी कौ भायो ॥

ek tarun tarunee kau bhaayo ||

ਜਾਨੁਕ ਮਦਨ ਰੂਪ ਧਰਿ ਆਯੋ ॥੪॥

जानुक मदन रूप धरि आयो ॥४॥

jaanuk madhan roop dhar aayo ||4||

ਸੋਇ ਕੁਅਰ ਤਰੁਨੀ ਕੌ ਭਾਯੋ ॥

सोइ कुअर तरुनी कौ भायो ॥

soi kuar tarunee kau bhaayo ||

ਪਠੈ ਸਹਚਰੀ ਬੋਲਿ ਪਠਾਯੋ ॥

पठै सहचरी बोलि पठायो ॥

paThai sahacharee bol paThaayo ||

ਕ੍ਰੀੜਾ ਕਰੀ ਬਹੁਤ ਬਿਧਿ ਵਾ ਸੋ ॥

क्रीड़ा करी बहुत बिधि वा सो ॥

kreeRaa karee bahut bidh vaa so ||

ਕੀਨੋ ਪ੍ਰਾਤ ਸੁਯੰਬਰ ਤਾ ਸੋ ॥੫॥

कीनो प्रात सुयंबर ता सो ॥५॥

keeno praat suya(n)bar taa so ||5||

ਜਬ ਹੀ ਬ੍ਯਾਹ ਤਵਨ ਸੌ ਕੀਯੋ ॥

जब ही ब्याह तवन सौ कीयो ॥

jab hee bayaeh tavan sau keeyo ||

ਬਹੁਤਿਕ ਬਰਿਸ ਨ ਜਾਨੇ ਦੀਯੋ ॥

बहुतिक बरिस न जाने दीयो ॥

bahutik baris na jaane dheeyo ||

ਕ੍ਰੀੜਾ ਕਰੈ ਭਾਤਿ ਭਾਤਿਨ ਤਨ ॥

क्रीड़ा करै भाति भातिन तन ॥

kreeRaa karai bhaat bhaatin tan ||

ਹਰਖ ਬਢਾਇ ਬਢਾਇ ਅਧਿਕ ਮਨ ॥੬॥

हरख बढाइ बढाइ अधिक मन ॥६॥

harakh baddai baddai adhik man ||6||

ਭੋਗ ਬਹੁਤ ਦਿਨ ਤਾ ਸੰਗ ਕਯੋ ॥

भोग बहुत दिन ता संग कयो ॥

bhog bahut dhin taa sa(n)g kayo ||

ਤਾ ਕੋ ਬਲ ਸਭ ਹੀ ਹਰਿ ਲਯੋ ॥

ता को बल सभ ही हरि लयो ॥

taa ko bal sabh hee har layo ||

ਜਬੈ ਨ੍ਰਿਧਾਤ ਕੁਅਰ ਵਹ ਭਯੋ ॥

जबै नृधात कुअर वह भयो ॥

jabai niradhaat kuar veh bhayo ||

ਤਬ ਹੀ ਡਾਰਿ ਹ੍ਰਿਦੈ ਤੇ ਦਯੋ ॥੭॥

तब ही डारि हृदै ते दयो ॥७॥

tab hee ddaar hiradhai te dhayo ||7||

ਔਰਨ ਸਾਥ ਕਰੈ ਤਬ ਪ੍ਰੀਤਾ ॥

औरन साथ करै तब प्रीता ॥

aauaran saath karai tab preetaa ||

ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਕਰੈ ਕਾਮ ਕੀ ਰੀਤਾ ॥

निसु दिन करै काम की रीता ॥

nis dhin karai kaam kee reetaa ||

ਪਤਿਹਿ ਤੋਰਿ ਖੋਜਾ ਕਰਿ ਡਾਰਾ ॥

पतिहि तोरि खोजा करि डारा ॥

pateh tor khojaa kar ddaaraa ||

ਆਪੁ ਅਵਰ ਸੋ ਕੇਲ ਮਚਾਰਾ ॥੮॥

आपु अवर सो केल मचारा ॥८॥

aap avar so kel machaaraa ||8||

ਬਿਰਹ ਰਾਇ ਤਾ ਕੋ ਥੋ ਯਾਰਾ ॥

बिरह राइ ता को थो यारा ॥

bireh rai taa ko tho yaaraa ||

ਜਾ ਸੋ ਬਧਿਯੋ ਕੁਅਰਿ ਕੇ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥

जा सो बधियो कुअरि के प्यारा ॥

jaa so badhiyo kuar ke payaaraa ||

ਤਾ ਪਰ ਰਹੀ ਹੋਇ ਸੋ ਲਟਕਨ ॥

ता पर रही होइ सो लटकन ॥

taa par rahee hoi so laTakan ||

ਤਿਹ ਹਿਤ ਮਰਤ ਪ੍ਯਾਸ ਅਰੁ ਭੂਖਨ ॥੯॥

तिह हित मरत प्यास अरु भूखन ॥९॥

teh hit marat payaas ar bhookhan ||9||

ਇਕ ਦਿਨ ਭਾਗ ਮਿਤ੍ਰ ਤਿਹ ਲਈ ॥

इक दिन भाग मित्र तिह लई ॥

eik dhin bhaag mitr teh liee ||

ਪੋਸਤ ਸਹਿਤ ਅਫੀਮ ਚੜਈ ॥

पोसत सहित अफीम चड़ई ॥

posat sahit afeem chaRiee ||

ਬਹੁ ਰਤਿ ਕਰੀ ਨ ਬੀਰਜ ਗਿਰਾਈ ॥

बहु रति करी न बीरज गिराई ॥

bahu rat karee na beeraj giraiee ||

ਆਠ ਪਹਿਰ ਲਗਿ ਕੁਅਰਿ ਬਜਾਈ ॥੧੦॥

आठ पहिर लगि कुअरि बजाई ॥१०॥

aaTh pahir lag kuar bajaiee ||10||

ਸਭ ਨਿਸਿ ਨਾਰਿ ਭੋਗ ਜਬ ਪਾਯੋ ॥

सभ निसि नारि भोग जब पायो ॥

sabh nis naar bhog jab paayo ||

ਬਹੁ ਆਸਨ ਕਰਿ ਹਰਖ ਬਢਾਯੋ ॥

बहु आसन करि हरख बढायो ॥

bahu aasan kar harakh baddaayo ||

ਤਾ ਪਰ ਤਰੁਨਿ ਚਿਤ ਤੇ ਅਟਕੀ ॥

ता पर तरुनि चित ते अटकी ॥

taa par tarun chit te aTakee ||

ਭੂਲਿ ਗਈ ਸਭ ਹੀ ਸੁਧਿ ਘਟ ਕੀ ॥੧੧॥

भूलि गई सभ ही सुधि घट की ॥११॥

bhool giee sabh hee sudh ghaT kee ||11||

ਦ੍ਵੈ ਘਟਿਕਾ ਜੋ ਭੋਗ ਕਰਤ ਨਰ ॥

द्वै घटिका जो भोग करत नर ॥

dhavai ghaTikaa jo bhog karat nar ||

ਤਾ ਪਰ ਰੀਝਤ ਨਾਰਿ ਬਹੁਤ ਕਰਿ ॥

ता पर रीझत नारि बहुत करि ॥

taa par reejhat naar bahut kar ||

ਚਾਰਿ ਪਹਰ ਜੋ ਕੇਲ ਕਮਾਵੈ ॥

चारि पहर जो केल कमावै ॥

chaar pahar jo kel kamaavai ||

ਸੋ ਕ੍ਯੋਨ ਨ ਤ੍ਰਿਯ ਕੌ ਚਿਤ ਚੁਰਾਵੈ ॥੧੨॥

सो क्योन न तृय कौ चित चुरावै ॥१२॥

so kayon na tiray kau chit churaavai ||12||

ਰੈਨਿ ਸਕਲ ਤਿਨ ਤਰੁਨਿ ਬਜਾਈ ॥

रैनि सकल तिन तरुनि बजाई ॥

rain sakal tin tarun bajaiee ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਸਾਥ ਹੰਢਾਈ ॥

भाति भाति के साथ हंढाई ॥

bhaat bhaat ke saath ha(n)ddaiee ||

ਆਸਨ ਕਰੇ ਤਰੁਨਿ ਬਹੁ ਬਾਰਾ ॥

आसन करे तरुनि बहु बारा ॥

aasan kare tarun bahu baaraa ||

ਚੁੰਬਨਾਦਿ ਨਖ ਘਾਤ ਅਪਾਰਾ ॥੧੩॥

चुँबनादि नख घात अपारा ॥१३॥

chu(n)banaadh nakh ghaat apaaraa ||13||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਚਤੁਰਾਸਨ ਕਰਿ ॥

भाति भाति के चतुरासन करि ॥

bhaat bhaat ke chaturaasan kar ||

ਭਜ੍ਯੋ ਤਾਹਿ ਤਰ ਦਾਬਿ ਭੁਜਨ ਭਰਿ ॥

भज्यो ताहि तर दाबि भुजन भरि ॥

bhajayo taeh tar dhaab bhujan bhar ||

ਚੁੰਬਨ ਆਸਨ ਕਰਤ ਬਿਚਛਨ ॥

चुँबन आसन करत बिचछन ॥

chu(n)ban aasan karat bichachhan ||

ਕੋਕ ਕਲਾ ਕੋਬਿਦ ਸਭ ਲਛਨ ॥੧੪॥

कोक कला कोबिद सभ लछन ॥१४॥

kok kalaa kobidh sabh lachhan ||14||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਪੋਸਤ ਸ੍ਰਾਬ ਅਫੀਮ ਬਹੁ ਘੋਟਿ ਚੜਾਵਤ ਭੰਗ ॥

पोसत स्राब अफीम बहु घोटि चड़ावत भंग ॥

posat sraab afeem bahu ghoT chaRaavat bha(n)g ||

ਚਾਰਿ ਪਹਰ ਭਾਮਹਿ ਭਜਾ ਤਊ ਨ ਮੁਚਾ ਅਨੰਗ ॥੧੫॥

चारि पहर भामहि भजा तऊ न मुचा अनंग ॥१५॥

chaar pahar bhaameh bhajaa tuoo na muchaa ana(n)g ||15||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਭੋਗ ਕਰਤ ਸਭ ਰੈਨਿ ਬਿਤਾਵਤ ॥

भोग करत सभ रैनि बितावत ॥

bhog karat sabh rain bitaavat ||

ਦਲਿਮਲਿ ਸੇਜ ਮਿਲਿਨ ਹ੍ਵੈ ਜਾਵਤ ॥

दलिमलि सेज मिलिन ह्वै जावत ॥

dhalimal sej milin havai jaavat ||

ਹੋਤ ਦਿਵਾਕਰ ਕੀ ਅਨੁਰਾਈ ॥

होत दिवाकर की अनुराई ॥

hot dhivaakar kee anuraiee ||

ਛੈਲ ਸੇਜ ਮਿਲਿ ਬਹੁਰਿ ਬਿਛਾਈ ॥੧੬॥

छैल सेज मिलि बहुरि बिछाई ॥१६॥

chhail sej mil bahur bichhaiee ||16||

ਪੌਢਿ ਪ੍ਰਜੰਕ ਅੰਕ ਭਰਿ ਸੋਊ ॥

पौढि प्रजंक अंक भरि सोऊ ॥

pauadd praja(n)k a(n)k bhar souoo ||

ਭਾਗ ਅਫੀਮ ਪਿਯਤ ਮਿਲਿ ਦੋਊ ॥

भाग अफीम पियत मिलि दोऊ ॥

bhaag afeem piyat mil dhouoo ||

ਬਹੁਰਿ ਕਾਮ ਕੀ ਕੇਲ ਮਚਾਵੈ ॥

बहुरि काम की केल मचावै ॥

bahur kaam kee kel machaavai ||

ਕੋਕ ਸਾਰ ਮਤ ਪ੍ਰਗਟ ਦਿਖਾਵੈ ॥੧੭॥

कोक सार मत प्रगट दिखावै ॥१७॥

kok saar mat pragaT dhikhaavai ||17||

ਕੈਫਨ ਸਾਥ ਰਸ ਮਸੇ ਹ੍ਵੈ ਕਰਿ ॥

कैफन साथ रस मसे ह्वै करि ॥

kaifan saath ras mase havai kar ||

ਪ੍ਰੋਢਿ ਪ੍ਰਜੰਕ ਰਹਤ ਦੋਊ ਸ੍ਵੈ ਕਰਿ ॥

प्रोढि प्रजंक रहत दोऊ स्वै करि ॥

prodd praja(n)k rahat dhouoo savai kar ||

ਬਹੁਰਿ ਜਗੈ ਰਸ ਰੀਤਿ ਮਚਾਵੈ ॥

बहुरि जगै रस रीति मचावै ॥

bahur jagai ras reet machaavai ||

ਕਵਿਤ ਉਚਾਰਹਿ ਧੁਰਪਦ ਗਾਵੈ ॥੧੮॥

कवित उचारहि धुरपद गावै ॥१८॥

kavit uchaareh dhurapadh gaavai ||18||

ਤਬ ਲਗਿ ਬਿਰਹ ਨਟਾ ਤਾ ਕੋ ਪਤਿ ॥

तब लगि बिरह नटा ता को पति ॥

tab lag bireh naTaa taa ko pat ||

ਨਿਕਸਿਯੋ ਆਇ ਤਹਾ ਮੂਰਖ ਮਤਿ ॥

निकसियो आइ तहा मूरख मति ॥

nikasiyo aai tahaa moorakh mat ||

ਤਬ ਤ੍ਰਿਯ ਚਤੁਰ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਿਚਰਿ ਕੈ ॥

तब तृय चतुर चरित्र बिचरि कै ॥

tab tiray chatur charitr bichar kai ||

ਹਨ੍ਯੋ ਤਾਹਿ ਫਾਸੀ ਗਰ ਡਰਿ ਕੈ ॥੧੯॥

हन्यो ताहि फासी गर डरि कै ॥१९॥

hanayo taeh faasee gar ddar kai ||19||

ਏਕ ਕੋਠਰੀ ਮਿਤ੍ਰ ਛਪਾਯੋ ॥

एक कोठरी मित्र छपायो ॥

ek koTharee mitr chhapaayo ||

ਪਤਿਹਿ ਮਾਰਿ ਸੁਰ ਊਚ ਉਘਾਯੋ ॥

पतिहि मारि सुर ऊच उघायो ॥

pateh maar sur uooch ughaayo ||

ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਜਾ ਸਬਦ ਸੁਨਿ ਧਾਏ ॥

राजा प्रजा सबद सुनि धाए ॥

raajaa prajaa sabadh sun dhaae ||

ਦੁਹਿਤਾ ਕੇ ਮੰਦਰਿ ਚਲਿ ਆਏ ॥੨੦॥

दुहिता के मंदरि चलि आए ॥२०॥

dhuhitaa ke ma(n)dhar chal aae ||20||

ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਰਿਯੋ ਤਾ ਕੌ ਭਰਤਾਰਾ ॥

मृतक परियो ता कौ भरतारा ॥

mritak pariyo taa kau bharataaraa ||

ਰਾਵ ਰੰਕ ਸਭਹੂੰਨ ਨਿਹਾਰਾ ॥

राव रंक सभहूँन निहारा ॥

raav ra(n)k sabhahoo(n)n nihaaraa ||

ਪੂਛਤ ਭਯੋ ਤਿਸੀ ਕਹ ਰਾਜਨ ॥

पूछत भयो तिसी कह राजन ॥

poochhat bhayo tisee keh raajan ||

ਕਹਾ ਭਈ ਯਾ ਕੀ ਗਤਿ ਕਾਮਨਿ ॥੨੧॥

कहा भई या की गति कामनि ॥२१॥

kahaa bhiee yaa kee gat kaaman ||21||

ਸੁਨਹੁ ਪਿਤਾ ਮੈ ਕਛੂ ਨ ਜਾਨੋ ॥

सुनहु पिता मै कछू न जानो ॥

sunahu pitaa mai kachhoo na jaano ||

ਰੋਗ ਯਾਹਿ ਜੋ ਤੁਮੈ ਬਖਾਨੋ ॥

रोग याहि जो तुमै बखानो ॥

rog yaeh jo tumai bakhaano ||

ਅਕਸਮਾਤ੍ਰ ਯਾ ਕਹ ਕਛੁ ਭਯੋ ॥

अकसमात्र या कह कछु भयो ॥

akasamaatr yaa keh kachh bhayo ||

ਜੀਵਤ ਹੁਤੋ ਮ੍ਰਿਤਕ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥੨੨॥

जीवत हुतो मृतक ह्वै गयो ॥२२॥

jeevat huto mritak havai gayo ||22||

ਅਰੁ ਜੌ ਅਬ ਮੋ ਮੈ ਕਛੁ ਸਤ ਹੈ ॥

अरु जौ अब मो मै कछु सत है ॥

ar jau ab mo mai kachh sat hai ||

ਅਰੁ ਜੌ ਸਤ੍ਯ ਬੇਦ ਕੌ ਮਤ ਹੈ ॥

अरु जौ सत्य बेद कौ मत है ॥

ar jau satay bedh kau mat hai ||

ਅਬ ਮੈ ਰੁਦ੍ਰ ਤਪਸ੍ਯਾ ਕਰਿ ਹੌ ॥

अब मै रुद्र तपस्या करि हौ ॥

ab mai rudhr tapasayaa kar hau ||

ਯਾਹਿ ਜਿਯਾਊ ਕੈ ਜਰਿ ਮਰਿ ਹੌ ॥੨੩॥

याहि जियाऊ कै जरि मरि हौ ॥२३॥

yaeh jiyaauoo kai jar mar hau ||23||

ਤੁਮਹੂੰ ਬੈਠ ਯਾਹਿ ਅੰਗਨਾ ਅਬ ॥

तुमहूँ बैठ याहि अंगना अब ॥

tumahoo(n) baiTh yaeh a(n)ganaa ab ||

ਪੂਜਾ ਕਰਹੁ ਸਦਾ ਸਿਵ ਕੀ ਸਬ ॥

पूजा करहु सदा सिव की सब ॥

poojaa karahu sadhaa siv kee sab ||

ਮੈ ਯਾ ਕੌ ਇਹ ਘਰ ਲੈ ਜੈ ਹੈ ॥

मै या कौ इह घर लै जै है ॥

mai yaa kau ieh ghar lai jai hai ||

ਪੂਜਿ ਸਦਾ ਸਿਵ ਬਹੁਰਿ ਜਿਵੈ ਹੌ ॥੨੪॥

पूजि सदा सिव बहुरि जिवै हौ ॥२४॥

pooj sadhaa siv bahur jivai hau ||24||

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਅੰਗਨਾ ਬੈਠਾਏ ॥

मात पिता अंगना बैठाए ॥

maat pitaa a(n)ganaa baiThaae ||

ਨੈਬੀ ਮਹਤਾ ਸਗਲ ਬੁਲਾਏ ॥

नैबी महता सगल बुलाए ॥

naibee mahataa sagal bulaae ||

ਲੈ ਸੰਗ ਗਈ ਮ੍ਰਿਤਕ ਕਹ ਤਿਹ ਘਰ ॥

लै संग गई मृतक कह तिह घर ॥

lai sa(n)g giee mritak keh teh ghar ||

ਰਾਖਿਯੋ ਥੋ ਜਹਾ ਜਾਰ ਛਪਾ ਕਰਿ ॥੨੫॥

राखियो थो जहा जार छपा करि ॥२५॥

raakhiyo tho jahaa jaar chhapaa kar ||25||

ਤਿਹ ਘਰ ਜਾਇ ਪਾਟ ਦ੍ਰਿੜ ਦੈ ਕਰਿ ॥

तिह घर जाइ पाट दृड़ दै करि ॥

teh ghar jai paaT dhiraR dhai kar ||

ਰਮੀ ਜਾਰ ਕੇ ਸਾਥ ਬਿਹਸਿ ਕਰਿ ॥

रमी जार के साथ बिहसि करि ॥

ramee jaar ke saath bihas kar ||

ਨ੍ਰਿਪ ਜੁਤ ਬੈਠ ਲੋਗ ਦ੍ਵਾਰਾ ਪਰਿ ॥

नृप जुत बैठ लोग द्वारा परि ॥

nirap jut baiTh log dhavaiaaraa par ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਸਕਤ ਬਿਚਰਿ ਕਰਿ ॥੨੬॥

भेद अभेद न सकत बिचरि करि ॥२६॥

bhedh abhedh na sakat bichar kar ||26||

ਤੇ ਸਭ ਹੀ ਜਿਯ ਮੈ ਅਸ ਜਾਨੈ ॥

ते सभ ही जिय मै अस जानै ॥

te sabh hee jiy mai as jaanai ||

ਸੁਤਾ ਸਿਵਹਿ ਪੂਜਤ ਅਨੁਮਾਨੈ ॥

सुता सिवहि पूजत अनुमानै ॥

sutaa siveh poojat anumaanai ||

ਯਾ ਕੀ ਆਜੁ ਸਤਤਾ ਲਹਿ ਹੈ ॥

या की आजु सतता लहि है ॥

yaa kee aaj satataa leh hai ||

ਭਲੀ ਬੁਰੀ ਬਤਿਯਾ ਤਬ ਕਹਿ ਹੈ ॥੨੭॥

भली बुरी बतिया तब कहि है ॥२७॥

bhalee buree batiyaa tab keh hai ||27||

ਜੋ ਯਹ ਕੁਅਰਿ ਰੁਦ੍ਰ ਸੋ ਰਤ ਹੈ ॥

जो यह कुअरि रुद्र सो रत है ॥

jo yeh kuar rudhr so rat hai ||

ਜੌ ਯਹ ਤਿਹ ਚਰਨਨ ਮੈ ਮਤ ਹੈ ॥

जौ यह तिह चरनन मै मत है ॥

jau yeh teh charanan mai mat hai ||

ਤੌ ਪਤਿ ਜੀਵਤ ਬਾਰ ਨ ਲਗਿ ਹੈ ॥

तौ पति जीवत बार न लगि है ॥

tau pat jeevat baar na lag hai ||

ਸਿਵ ਸਿਵ ਭਾਖਿ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪੁਨਿ ਜਗਿ ਹੈ ॥੨੮॥

सिव सिव भाखि मृतक पुनि जगि है ॥२८॥

siv siv bhaakh mritak pun jag hai ||28||

ਇਤ ਤੇ ਦ੍ਵਾਰ ਬਿਚਾਰ ਬਿਚਾਰਤ ॥

इत ते द्वार बिचार बिचारत ॥

eit te dhavaiaar bichaar bichaarat ||

ਉਤ ਤ੍ਰਿਯ ਸੰਗ ਭੀ ਜਾਰ ਮਹਾ ਰਤ ॥

उत तृय संग भी जार महा रत ॥

aut tiray sa(n)g bhee jaar mahaa rat ||

ਜ੍ਯੋਂ ਜ੍ਯੋਂ ਲਪਟਿ ਚੋਟ ਚਟਕਾਵੈ ॥

ज्यों ज्यों लपटि चोट चटकावै ॥

jayo(n) jayo(n) lapaT choT chaTakaavai ||

ਤੇ ਜਾਨੇ ਵਹ ਗਾਲ੍ਰਹ ਬਜਾਵੈ ॥੨੯॥

ते जाने वह गाल्रह बजावै ॥२९॥

te jaane veh gaalreh bajaavai ||29||

ਤਹਾ ਖੋਦਿ ਭੂ ਤਾ ਕੋ ਗਾਡਾ ॥

तहा खोदि भू ता को गाडा ॥

tahaa khodh bhoo taa ko gaaddaa ||

ਬਾਹਰ ਹਾਡ ਗੋਡ ਨਹਿ ਛਾਡਾ ॥

बाहर हाड गोड नहि छाडा ॥

baahar haadd godd neh chhaaddaa ||

ਅਪਨੇ ਸਾਥ ਜਾਰ ਕਹ ਧਰਿ ਕੈ ॥

अपने साथ जार कह धरि कै ॥

apane saath jaar keh dhar kai ||

ਲੈ ਆਈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਰਿ ਕੈ ॥੩੦॥

लै आई इह भाति उचरि कै ॥३०॥

lai aaiee ieh bhaat uchar kai ||30||

ਜਬ ਮੈ ਧ੍ਯਾਨ ਰੁਦ੍ਰ ਕੋ ਧਰਿਯੋ ॥

जब मै ध्यान रुद्र को धरियो ॥

jab mai dhayaan rudhr ko dhariyo ||

ਤਬ ਸਿਵ ਅਸ ਮੁਰ ਸਾਥ ਉਚਰਿਯੋ ॥

तब सिव अस मुर साथ उचरियो ॥

tab siv as mur saath uchariyo ||

ਬਰੰਬ੍ਰੂਹ ਪੁਤ੍ਰੀ ਮਨ ਭਾਵਤ ॥

बरंब्रूह पुत्री मन भावत ॥

bara(n)braooh putree man bhaavat ||

ਜੋ ਇਹ ਸਮੈ ਹ੍ਰਿਦੈ ਮਹਿ ਆਵਤ ॥੩੧॥

जो इह समै हृदै महि आवत ॥३१॥

jo ieh samai hiradhai meh aavat ||31||

ਤਬ ਮੈ ਕਹਿਯੋ ਜਿਯਾਇ ਦੇਹੁ ਪਤਿ ॥

तब मै कहियो जियाइ देहु पति ॥

tab mai kahiyo jiyai dheh pat ||

ਜੋ ਤੁਮਰੇ ਚਰਨਨ ਮਹਿ ਮੁਰ ਮਤਿ ॥

जो तुमरे चरनन महि मुर मति ॥

jo tumare charanan meh mur mat ||

ਤਬ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਖਾਨਿਯੋ ਸਿਵ ਬਚ ॥

तब इह भाति बखानियो सिव बच ॥

tab ieh bhaat bakhaaniyo siv bach ||

ਸੋ ਤੁਮ ਸਮਝਿ ਲੇਹੁ ਭੂਪਤਿ ਸਚੁ ॥੩੨॥

सो तुम समझि लेहु भूपति सचु ॥३२॥

so tum samajh leh bhoopat sach ||32||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤਾ ਤੇ ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਕਰੋ ਵਾ ਤੇ ਬੈਸ ਕਿਸੋਰ ॥

ता ते अति सुँदर करो वा ते बैस किसोर ॥

taa te at su(n)dhar karo vaa te bais kisor ||

ਨਾਥ ਜੀਯੋ ਸ੍ਰੀ ਸੰਭੁ ਕੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਕੀ ਕੋਰ ॥੩੩॥

नाथ जीयो स्री संभु की कृपा दृसटि की कोर ॥३३॥

naath jeeyo sree sa(n)bh kee kirapaa dhirasaT kee kor ||33||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਭਹਿਨ ਬਚਨ ਸਤ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥

सभहिन बचन सत करि जाना ॥

sabhahin bachan sat kar jaanaa ||

ਸਿਵ ਕੋ ਸਤ ਬਚਨ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥

सिव को सत बचन अनुमाना ॥

siv ko sat bachan anumaanaa ||

ਤਬ ਤੇ ਤਜਿ ਸੁੰਦਰ ਜਿਯ ਤ੍ਰਾਸਾ ॥

तब ते तजि सुँदर जिय त्रासा ॥

tab te taj su(n)dhar jiy traasaa ||

ਨਿਤ ਪ੍ਰਤਿ ਤਾ ਸੌ ਕਰਤ ਬਿਲਾਸਾ ॥੩੪॥

नित प्रति ता सौ करत बिलासा ॥३४॥

nit prat taa sau karat bilaasaa ||34||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਪਚੀਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੨੫॥੬੧੪੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ पचीस चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३२५॥६१४२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau pachees charitr samaapatam sat subham sat ||325||6142||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਗਹਰਵਾਰ ਰਾਜਾ ਇਕ ਅਤਿ ਬਲ ॥

गहरवार राजा इक अति बल ॥

gaharavaar raajaa ik at bal ||

ਕਬੈ ਨ ਚਲਿਯਾ ਪੀਰ ਹਲਾਚਲ ॥

कबै न चलिया पीर हलाचल ॥

kabai na chaliyaa peer halaachal ||

ਗੂੜ੍ਰਹ ਮਤੀ ਨਾਰੀ ਤਾ ਕੇ ਘਰ ॥

गूड़्रह मती नारी ता के घर ॥

gooRreh matee naaree taa ke ghar ||

ਕਹੀ ਨ ਪਰਤ ਪ੍ਰਭਾ ਤਾ ਕੀ ਬਰ ॥੧॥

कही न परत प्रभा ता की बर ॥१॥

kahee na parat prabhaa taa kee bar ||1||

ਤਹ ਇਕ ਹੁਤੋ ਸਾਹ ਬਡਭਾਗੀ ॥

तह इक हुतो साह बडभागी ॥

teh ik huto saeh baddabhaagee ||

ਰੂਪਵਾਨ ਗੁਨਵਾਨ ਨੁਰਾਗੀ ॥

रूपवान गुनवान नुरागी ॥

roopavaan gunavaan nuraagee ||

ਸੁਕਚ ਮਤੀ ਦੁਹਿਤਾ ਤਾ ਕੇ ਘਰ ॥

सुकच मती दुहिता ता के घर ॥

sukach matee dhuhitaa taa ke ghar ||

ਪ੍ਰਗਟ ਭਈ ਜਨੁ ਕਲਾ ਕਿਰਣਿਧਰ ॥੨॥

प्रगट भई जनु कला किरणिधर ॥२॥

pragaT bhiee jan kalaa kiranidhar ||2||

ਏਕ ਤਹਾ ਬੈਪਾਰੀ ਆਯੋ ॥

एक तहा बैपारी आयो ॥

ek tahaa baipaaree aayo ||

ਅਮਿਤ ਦਰਬ ਨਹਿ ਜਾਤ ਗਨਾਯੋ ॥

अमित दरब नहि जात गनायो ॥

amit dharab neh jaat ganaayo ||

ਜਵਿਤ੍ਰ ਜਾਇਫਰ ਉਸਟੈ ਭਰੇ ॥

जवित्र जाइफर उसटै भरे ॥

javitr jaifar usaTai bhare ||

ਲੌਂਗ ਲਾਯਚੀ ਕਵਨ ਉਚਰੇ ॥੩॥

लौंग लायची कवन उचरे ॥३॥

laua(n)g laayachee kavan uchare ||3||

ਉਤਰਤ ਧਾਮ ਤਵਨ ਕੇ ਭਯੋ ॥

उतरत धाम तवन के भयो ॥

autarat dhaam tavan ke bhayo ||

ਮਿਲਬੋ ਕਾਜ ਸਾਹ ਸੰਗ ਗਯੋ ॥

मिलबो काज साह संग गयो ॥

milabo kaaj saeh sa(n)g gayo ||

ਦੁਹਿਤ ਘਾਤ ਤਵਨ ਕੀ ਪਾਈ ॥

दुहित घात तवन की पाई ॥

dhuhit ghaat tavan kee paiee ||

ਸਕਲ ਦਰਬੁ ਤਿਹ ਲਿਯੋ ਚੁਰਾਈ ॥੪॥

सकल दरबु तिह लियो चुराई ॥४॥

sakal dharab teh liyo churaiee ||4||

ਮਾਤ੍ਰਾ ਗ੍ਰਿਹ ਕੀ ਸਕਲ ਨਿਕਾਰਿ ॥

मात्रा गृह की सकल निकारि ॥

maatraa gireh kee sakal nikaar ||

ਦਈ ਬਹੁਰਿ ਤਹ ਆਗਿ ਪ੍ਰਜਾਰ ॥

दई बहुरि तह आगि प्रजार ॥

dhiee bahur teh aag prajaar ||

ਰੋਵਤ ਸੁਤਾ ਪਿਤਾ ਪਹਿ ਆਈ ॥

रोवत सुता पिता पहि आई ॥

rovat sutaa pitaa peh aaiee ||

ਜਰਿਯੋ ਧਾਮ ਕਹਿ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥੫॥

जरियो धाम कहि ताहि सुनाई ॥५॥

jariyo dhaam keh taeh sunaiee ||5||

ਸੁਨ ਤ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਸਾਹ ਦ੍ਵੈ ਧਾਏ ॥

सुन तृय बचन साह द्वै धाए ॥

sun tiray bachan saeh dhavai dhaae ||

ਘਰ ਕੋ ਮਾਲ ਨਿਕਾਸਨ ਆਏ ॥

घर को माल निकासन आए ॥

ghar ko maal nikaasan aae ||

ਆਗੇ ਆਇ ਨਿਹਾਰੈ ਕਹਾ ॥

आगे आइ निहारै कहा ॥

aage aai nihaarai kahaa ||

ਨਿਰਖਾ ਢੇਰ ਭਸਮ ਕਾ ਤਹਾ ॥੬॥

निरखा ढेर भसम का तहा ॥६॥

nirakhaa dder bhasam kaa tahaa ||6||