ਡਾਰਿ ਮਹੁਰਾ ਭੋਜ ਮੈ ਚੋਰਨ ਦਯੋ ਖਵਾਇ ॥

डारि महुरा भोज मै चोरन दयो खवाइ ॥

ddaar mahuraa bhoj mai choran dhayo khavai ||

ਨਿਕਸਿ ਆਪਿ ਆਵਤ ਭਈ ਤਾਲੋ ਦ੍ਰਿੜ ਕਰਿ ਲਾਇ ॥੧੦॥

निकसि आपि आवत भई तालो दृड़ करि लाइ ॥१०॥

nikas aap aavat bhiee taalo dhiraR kar lai ||10||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਹਸਿ ਹਸਿ ਬੈਨ ਚੋਰ ਸੋ ਕਹੈ ॥

हसि हसि बैन चोर सो कहै ॥

has has bain chor so kahai ||

ਤਾ ਕੋ ਹਾਥ ਹਾਥ ਸੋ ਗਹੈ ॥

ता को हाथ हाथ सो गहै ॥

taa ko haath haath so gahai ||

ਬਾਤਨ ਸੋ ਤਾ ਕੋ ਬਿਰਮਾਵੈ ॥

बातन सो ता को बिरमावै ॥

baatan so taa ko biramaavai ||

ਬੈਠੀ ਆਪਿ ਤੇਲ ਅਵਟਾਵੈ ॥੧੧॥

बैठी आपि तेल अवटावै ॥११॥

baiThee aap tel avaTaavai ||11||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤੇਲ ਜਬੈ ਤਾਤੋ ਭਯੋ ਤਾ ਕੀ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਬਚਾਇ ॥

तेल जबै तातो भयो ता की दृसटि बचाइ ॥

tel jabai taato bhayo taa kee dhirasaT bachai ||

ਡਾਰਿ ਸੀਸ ਤਾ ਕੇ ਦਯੋ ਮਾਰਿਯੋ ਚੋਰ ਜਰਾਇ ॥੧੨॥

डारि सीस ता के दयो मारियो चोर जराइ ॥१२॥

ddaar sees taa ke dhayo maariyo chor jarai ||12||

ਚੋਰ ਰਾਜ ਜਰਿ ਕੈ ਮਰਿਯੋ ਚੋਰ ਮਰਿਯੋ ਬਿਖੁ ਖਾਇ ॥

चोर राज जरि कै मरियो चोर मरियो बिखु खाइ ॥

chor raaj jar kai mariyo chor mariyo bikh khai ||

ਪ੍ਰਾਤ ਭਏ ਕੁਟਵਾਰ ਕੇ ਸਭ ਹੀ ਦਏ ਬੰਧਾਇ ॥੧੩॥

प्रात भए कुटवार के सभ ही दए बंधाइ ॥१३॥

praat bhe kuTavaar ke sabh hee dhe ba(n)dhai ||13||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਬਤੀਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੨॥੬੧੮॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रो मंत्री भूप संबादे बतीसवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३२॥६१८॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitro ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe bateesavo charitr samaapatam sat subham sat ||32||618||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਉਤਰ ਦੇਸ ਰਾਵ ਇਕ ਕਹਿਯੈ ॥

उतर देस राव इक कहियै ॥

autar dhes raav ik kahiyai ||

ਅਧਿਕ ਰੂਪ ਜਾ ਕੋ ਜਗ ਲਹਿਯੈ ॥

अधिक रूप जा को जग लहियै ॥

adhik roop jaa ko jag lahiyai ||

ਛਤ੍ਰ ਕੇਤੁ ਰਾਜਾ ਕੋ ਨਾਮਾ ॥

छत्र केतु राजा को नामा ॥

chhatr ket raajaa ko naamaa ||

ਨਿਰਖਿ ਥਕਿਤ ਰਹਈ ਜਿਹ ਬਾਮਾ ॥੧॥

निरखि थकित रहई जिह बामा ॥१॥

nirakh thakit rahiee jeh baamaa ||1||

ਛਤ੍ਰ ਮੰਜਰੀ ਨਾਮ ਤਵਨ ਕੋ ॥

छत्र मंजरी नाम तवन को ॥

chhatr ma(n)jaree naam tavan ko ||

ਅਧਿਕ ਰੂਪ ਜਗ ਸੁਨਤ ਜਵਨ ਕੋ ॥

अधिक रूप जग सुनत जवन को ॥

adhik roop jag sunat javan ko ||

ਭਵਨ ਚਤੁਰਦਸ ਮਾਝਿ ਉਜਿਯਾਰੀ ॥

भवन चतुरदस माझि उजियारी ॥

bhavan chaturadhas maajh ujiyaaree ||

ਰਾਜਾ ਛਤ੍ਰਕੇਤੁ ਕੀ ਨਾਰੀ ॥੨॥

राजा छत्रकेतु की नारी ॥२॥

raajaa chhatraket kee naaree ||2||

ਛਤ੍ਰ ਮੰਜਰੀ ਤਾ ਕੀ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥

छत्र मंजरी ता की प्यारी ॥

chhatr ma(n)jaree taa kee payaaree ||

ਅੰਗ ਉਤੰਗ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਤੇ ਭਾਰੀ ॥

अंग उतंग नृपति ते भारी ॥

a(n)g uta(n)g nirapat te bhaaree ||

ਬਹੁਤ ਜਤਨ ਆਗਮ ਕੋ ਕਰੈ ॥

बहुत जतन आगम को करै ॥

bahut jatan aagam ko karai ||

ਕੈਸੇ ਰਾਜ ਹਮਾਰੋ ਸਰੈ ॥੩॥

कैसे राज हमारो सरै ॥३॥

kaise raaj hamaaro sarai ||3||

ਕੰਨ੍ਯਾ ਹ੍ਵੈ ਤਾ ਕੇ ਮਰਿ ਜਾਹੀ ॥

कंन्या ह्वै ता के मरि जाही ॥

ka(n)nayaa havai taa ke mar jaahee ||

ਪੂਤ ਆਨਿ ਪ੍ਰਗਟੈ ਕੋਊ ਨਾਹੀ ॥

पूत आनि प्रगटै कोऊ नाही ॥

poot aan pragaTai kouoo naahee ||

ਤ੍ਰਿਯ ਕੌ ਸੋਕ ਅਧਿਕ ਜਿਯ ਭਾਰੋ ॥

तृय कौ सोक अधिक जिय भारो ॥

tiray kau sok adhik jiy bhaaro ||

ਚਰਿਤ ਏਕ ਤਿਯ ਚਿਤ ਬਿਚਾਰੋ ॥੪॥

चरित एक तिय चित बिचारो ॥४॥

charit ek tiy chit bichaaro ||4||

ਸੁਤ ਬਿਨੁ ਤ੍ਰਿਯ ਚਿਤ ਚਿਤ ਬਿਚਾਰੀ ॥

सुत बिनु तृय चित चित बिचारी ॥

sut bin tiray chit chit bichaaree ||

ਕ੍ਯੋ ਨ ਦੈਵ ਗਤਿ ਕਰੀ ਹਮਾਰੀ ॥

क्यो न दैव गति करी हमारी ॥

kayo na dhaiv gat karee hamaaree ||

ਦਿਜ ਮੁਰਿ ਹਾਥ ਦਾਨ ਨਹਿ ਲੇਹੀ ॥

दिज मुरि हाथ दान नहि लेही ॥

dhij mur haath dhaan neh lehee ||

ਗ੍ਰਿਹ ਕੇ ਲੋਗ ਉਰਾਭੇ ਦੇਹੀ ॥੫॥

गृह के लोग उराभे देही ॥५॥

gireh ke log uraabhe dhehee ||5||

ਤਾ ਤੇ ਦੁਰਾਚਾਰ ਕਛੁ ਕਰਿਯੈ ॥

ता ते दुराचार कछु करियै ॥

taa te dhuraachaar kachh kariyai ||

ਪੁਤ੍ਰ ਰਾਵ ਕੋ ਬਦਨ ਉਚਰਿਯੈ ॥

पुत्र राव को बदन उचरियै ॥

putr raav ko badhan uchariyai ||

ਏਕ ਪੁਤ੍ਰ ਲੀਜੈ ਉਪਜਾਈ ॥

एक पुत्र लीजै उपजाई ॥

ek putr leejai upajaiee ||

ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਕਵਨ ਨਿਰਖਿ ਹੈ ਆਈ ॥੬॥

नृप को कवन निरखि है आई ॥६॥

nirap ko kavan nirakh hai aaiee ||6||

ਸਵਤਿ ਏਕ ਤਿਹ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਬੁਲਾਈ ॥

सवति एक तिह नृपति बुलाई ॥

savat ek teh nirapat bulaiee ||

ਇਹ ਬ੍ਯਾਹਹੁ ਇਹ ਜਗਤ ਉਡਾਈ ॥

इह ब्याहहु इह जगत उडाई ॥

eeh bayaahahu ieh jagat uddaiee ||

ਯੌ ਸੁਨਿ ਨਾਰਿ ਅਧਿਕ ਅਕੁਲਾਈ ॥

यौ सुनि नारि अधिक अकुलाई ॥

yau sun naar adhik akulaiee ||

ਸੇਵਕਾਨ ਸੌ ਦਰਬੁ ਲੁਟਾਈ ॥੭॥

सेवकान सौ दरबु लुटाई ॥७॥

sevakaan sau dharab luTaiee ||7||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸਵਤਿ ਤ੍ਰਾਸ ਰਾਨੀ ਅਧਿਕ ਲੋਗਨ ਦਰਬੁ ਲੁਟਾਇ ॥

सवति त्रास रानी अधिक लोगन दरबु लुटाइ ॥

savat traas raanee adhik logan dharab luTai ||

ਤੇ ਵਾ ਕੀ ਸਵਤਿਹ ਚਹੈ ਸਕੈ ਨ ਮੂਰਖ ਪਾਇ ॥੮॥

ते वा की सवतिह चहै सकै न मूरख पाइ ॥८॥

te vaa kee savateh chahai sakai na moorakh pai ||8||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਲੋਗ ਸਵਤਿ ਤਾ ਕੀ ਕਹ ਚਹੈ ॥

लोग सवति ता की कह चहै ॥

log savat taa kee keh chahai ||

ਵਾ ਕੀ ਉਸਤਤਿ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋ ਕਹੈ ॥

वा की उसतति नृप सो कहै ॥

vaa kee usatat nirap so kahai ||

ਕਹੈ ਜੁ ਇਹ ਪ੍ਰਭੂ ਬਰੈ ਸੁ ਮਾਰੋ ॥

कहै जु इह प्रभू बरै सु मारो ॥

kahai ju ieh prabhoo barai su maaro ||

ਅਧਿਕ ਟੂਕਰੋ ਚਲੈ ਹਮਾਰੋ ॥੯॥

अधिक टूकरो चलै हमारो ॥९॥

adhik Tookaro chalai hamaaro ||9||

ਸਵਤਿ ਤ੍ਰਾਸ ਅਤਿ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਦਿਖਾਵੈ ॥

सवति त्रास अति तृयहि दिखावै ॥

savat traas at tirayeh dhikhaavai ||

ਤਾ ਕੋ ਮੂੰਡ ਮੂੰਡ ਕਰਿ ਖਾਵੈ ॥

ता को मूँड मूँड करि खावै ॥

taa ko moo(n)dd moo(n)dd kar khaavai ||

ਤਾ ਕਹ ਦਰਬੁ ਨ ਦੇਖਨ ਦੇਹੀ ॥

ता कह दरबु न देखन देही ॥

taa keh dharab na dhekhan dhehee ||

ਲੂਟਿ ਕੂਟਿ ਬਾਹਰ ਤੇ ਲੇਹੀ ॥੧੦॥

लूटि कूटि बाहर ते लेही ॥१०॥

looT kooT baahar te lehee ||10||

ਪੁਨਿ ਤਿਹ ਮਿਲਿਹਿ ਸਵਤਿ ਸੌ ਜਾਈ ॥

पुनि तिह मिलिहि सवति सौ जाई ॥

pun teh mileh savat sau jaiee ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਿਨ ਕਰਹਿ ਬਡਾਈ ॥

भाति भाति तिन करहि बडाई ॥

bhaat bhaat tin kareh baddaiee ||

ਤੁਮ ਕਹ ਬਰਿ ਹੈ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਹਮਾਰੋ ॥

तुम कह बरि है नृपति हमारो ॥

tum keh bar hai nirapat hamaaro ||

ਹ੍ਵੈਹੈ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੁਮਾਰੋ ॥੧੧॥

ह्वैहै अधिक प्रताप तुमारो ॥११॥

havaihai adhik prataap tumaaro ||11||

ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਤਾ ਕੌ ਧਨ ਲੂਟਹਿ ॥

यौ कहि कै ता कौ धन लूटहि ॥

yau keh kai taa kau dhan looTeh ||

ਬਹੁਰਿ ਆਨਿ ਵਾ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕਹ ਕੂਟਹਿ ॥

बहुरि आनि वा तृया कह कूटहि ॥

bahur aan vaa tirayaa keh kooTeh ||

ਇਹ ਬਿਧ ਤ੍ਰਾਸ ਤਿਨੈ ਦਿਖਰਾਵੈ ॥

इह बिध त्रास तिनै दिखरावै ॥

eeh bidh traas tinai dhikharaavai ||

ਦੁਹੂੰਅਨ ਮੂੰਡ ਮੂੰਡਿ ਕੈ ਖਾਵੈ ॥੧੨॥

दुहूँअन मूँड मूँडि कै खावै ॥१२॥

dhuhoo(n)an moo(n)dd moo(n)dd kai khaavai ||12||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਅਨਿਕ ਭਾਤਿ ਤਿਹ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੋ ਦੁਹੂੰਅਨ ਤ੍ਰਾਸ ਦਿਖਾਇ ॥

अनिक भाति तिह नृपति को दुहूँअन त्रास दिखाइ ॥

anik bhaat teh nirapat ko dhuhoo(n)an traas dhikhai ||

ਦਰਬੁ ਜੜਨਿ ਕੇ ਧਾਮ ਕੌ ਇਹ ਛਲ ਛਲਹਿ ਬਨਾਇ ॥੧੩॥

दरबु जड़नि के धाम कौ इह छल छलहि बनाइ ॥१३॥

dharab jaRan ke dhaam kau ieh chhal chhaleh banai ||13||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਵਤਿ ਤ੍ਰਾਸ ਜੜ ਦਰਬੁ ਲੁਟਾਵੈ ॥

सवति त्रास जड़ दरबु लुटावै ॥

savat traas jaR dharab luTaavai ||

ਦੁਰਾਚਾਰ ਸੁਤ ਹੇਤ ਕਮਾਵੈ ॥

दुराचार सुत हेत कमावै ॥

dhuraachaar sut het kamaavai ||

ਅਧਿਕ ਪ੍ਰੀਤਿ ਤਿਨ ਕੇ ਸੰਗ ਠਾਨੈ ॥

अधिक प्रीति तिन के संग ठानै ॥

adhik preet tin ke sa(n)g Thaanai ||

ਮੂਰਖ ਨਾਰਿ ਭੇਦ ਨਹਿ ਜਾਨੈ ॥੧੪॥

मूरख नारि भेद नहि जानै ॥१४॥

moorakh naar bhedh neh jaanai ||14||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤੇ ਰਮਿ ਔਰਨ ਸੋ ਕਹੈ ਇਹ ਕੁਤਿਯਾ ਕਿਹ ਕਾਜ ॥

ते रमि औरन सो कहै इह कुतिया किह काज ॥

te ram aauaran so kahai ieh kutiyaa keh kaaj ||

ਏਕ ਦਰਬੁ ਹਮੈ ਚਾਹਿਯੈ ਜੌ ਦੈ ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਰਾਜ ॥੧੫॥

एक दरबु हमै चाहियै जौ दै स्री जदुराज ॥१५॥

ek dharab hamai chaahiyai jau dhai sree jadhuraaj ||15||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਯਹ ਸਭ ਭੇਦ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਜਿਯ ਜਾਨੈ ॥

यह सभ भेद नृपति जिय जानै ॥

yeh sabh bhedh nirapat jiy jaanai ||

ਮੂਰਖ ਨਾਰਿ ਨ ਬਾਤ ਪਛਾਨੈ ॥

मूरख नारि न बात पछानै ॥

moorakh naar na baat pachhaanai ||

ਰਾਜਾ ਅਵਰ ਤ੍ਰਿਯਾਨ ਬੁਲਾਵੈ ॥

राजा अवर तृयान बुलावै ॥

raajaa avar tirayaan bulaavai ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥੧੬॥

भाति भाति के भोग कमावै ॥१६॥

bhaat bhaat ke bhog kamaavai ||16||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਧ੍ਰਿਗ ਤਾ ਤ੍ਰਿਯ ਕਹ ਭਾਖਿਯੈ ਜਾ ਕਹ ਪਿਯ ਨ ਬੁਲਾਇ ॥

धृग ता तृय कह भाखियै जा कह पिय न बुलाइ ॥

dhirag taa tiray keh bhaakhiyai jaa keh piy na bulai ||

ਤਿਹ ਦੇਖਤ ਤ੍ਰਿਯ ਅਨਤ ਕੀ ਸੇਜ ਬਿਹਾਰਨ ਜਾਇ ॥੧੭॥

तिह देखत तृय अनत की सेज बिहारन जाइ ॥१७॥

teh dhekhat tiray anat kee sej bihaaran jai ||17||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਮੂਰਖ ਨਾਰਿ ਭੇਦ ਨਹਿ ਪਾਵੈ ॥

मूरख नारि भेद नहि पावै ॥

moorakh naar bhedh neh paavai ||

ਸਵਤਿ ਤ੍ਰਾਸ ਤੇ ਦਰਬੁ ਲੁਟਾਵੈ ॥

सवति त्रास ते दरबु लुटावै ॥

savat traas te dharab luTaavai ||

ਤੇ ਵਾ ਕੀ ਕਛੁ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਮਾਨੈ ॥

ते वा की कछु प्रीति न मानै ॥

te vaa kee kachh preet na maanai ||

ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਭਏ ਕਛੁ ਔਰ ਬਖਾਨੈ ॥੧੮॥

नृपति भए कछु और बखानै ॥१८॥

nirapat bhe kachh aauar bakhaanai ||18||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਸੁਨੋ ਰਾਇ ਇਕ ਤ੍ਰਿਯਾ ਸੁਭ ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਇਯੈ ॥

सुनो राइ इक तृया सुभ ताहि बुलाइयै ॥

suno rai ik tirayaa subh taeh bulaiyai ||

ਤਾ ਸੌ ਮੈਨ ਬਿਹਾਰ ਬਿਸੇਖ ਕਮਾਇਯੈ ॥

ता सौ मैन बिहार बिसेख कमाइयै ॥

taa sau main bihaar bisekh kamaiyai ||

ਐਸੀ ਤ੍ਰਿਯ ਕਰ ਪਰੈ ਜਾਨ ਨਹਿ ਦੀਜਿਯੈ ॥

ऐसी तृय कर परै जान नहि दीजियै ॥

aaisee tiray kar parai jaan neh dheejiyai ||

ਹੋ ਨਿਜੁ ਨਾਰੀ ਸੋ ਨੇਹੁ ਨ ਕਬਹੂੰ ਕੀਜਿਯੈ ॥੧੯॥

हो निजु नारी सो नेहु न कबहूँ कीजियै ॥१९॥

ho nij naaree so neh na kabahoo(n) keejiyai ||19||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਭਲੌ ਵਹੈ ਜੋ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥

भलौ वहै जो भोग कमावै ॥

bhalau vahai jo bhog kamaavai ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੋ ਦਰਬੁ ਲੁਟਾਵੈ ॥

भाति भाति सो दरबु लुटावै ॥

bhaat bhaat so dharab luTaavai ||

ਨਿਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਸਾਥ ਨ ਨੇਹ ਲਗੈਯੇ ॥

निजु तृय साथ न नेह लगैये ॥

nij tiray saath na neh lagaiye ||

ਜੋ ਜਿਤ ਜਗ ਆਪਨ ਨ ਕਹੈਯੈ ॥੨੦॥

जो जित जग आपन न कहैयै ॥२०॥

jo jit jag aapan na kahaiyai ||20||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤੁਮ ਰਾਜਾ ਸਮ ਭਵਰ ਕੀ ਫੂਲੀ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਨਿਹਾਰਿ ॥

तुम राजा सम भवर की फूली तृयहि निहारि ॥

tum raajaa sam bhavar kee foolee tirayeh nihaar ||

ਬਿਨੁ ਰਸ ਲੀਨੇ ਕ੍ਯੋ ਰਹੋ ਤ੍ਰਿਯ ਕੀ ਸੰਕ ਬਿਚਾਰਿ ॥੨੧॥

बिनु रस लीने क्यो रहो तृय की संक बिचारि ॥२१॥

bin ras leene kayo raho tiray kee sa(n)k bichaar ||21||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਿਹ ਤੁਮ ਚਾਹਹੁ ਤਿਸੈ ਲੈ ਆਵਹਿ ॥

जिह तुम चाहहु तिसै लै आवहि ॥

jeh tum chaahahu tisai lai aaveh ||

ਅਬ ਹੀ ਤੁਹਿ ਸੋ ਆਨਿ ਮਿਲਾਵਹਿ ॥

अब ही तुहि सो आनि मिलावहि ॥

ab hee tuh so aan milaaveh ||

ਤਾ ਸੋ ਭੋਗ ਮਾਨਿ ਰੁਚਿ ਕੀਜੈ ॥

ता सो भोग मानि रुचि कीजै ॥

taa so bhog maan ruch keejai ||

ਮਧੁਰ ਬਚਨ ਸ੍ਰਵਨਨ ਸੁਨਿ ਲੀਜੈ ॥੨੨॥

मधुर बचन स्रवनन सुनि लीजै ॥२२॥

madhur bachan sravanan sun leejai ||22||

ਯੌ ਰਾਜਾ ਸੋ ਬੈਨ ਸੁਨਾਵਹਿ ॥

यौ राजा सो बैन सुनावहि ॥

yau raajaa so bain sunaaveh ||

ਬਹੁਰਿ ਜਾਇ ਰਾਨੀਯਹਿ ਭੁਲਾਵਹਿ ॥

बहुरि जाइ रानीयहि भुलावहि ॥

bahur jai raaneeyeh bhulaaveh ||

ਜੌ ਹਮ ਤੈ ਨਿਕਸਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਵੈ ॥

जौ हम तै निकसन प्रभु पावै ॥

jau ham tai nikasan prabh paavai ||

ਅਨਿਕ ਤ੍ਰਿਯਨ ਸੋ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥੨੩॥

अनिक तृयन सो भोग कमावै ॥२३॥

anik tirayan so bhog kamaavai ||23||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਐਸ ਭਾਤਿ ਨਿਤ ਭ੍ਰਿਤਨ ਕੇ ਨਿਸਦਿਨ ਸੋਚ ਬਿਹਾਇ ॥

ऐस भाति नित भृतन के निसदिन सोच बिहाइ ॥

aais bhaat nit bhiratan ke nisadhin soch bihai ||

ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸਮਝਿ ਕਛੁ ਦੈ ਨਹੀ ਰਾਨੀ ਧਨਹਿ ਲੁਟਾਇ ॥੨੪॥

नृपति समझि कछु दै नही रानी धनहि लुटाइ ॥२४॥

nirapat samajh kachh dhai nahee raanee dhaneh luTai ||24||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਨ੍ਰਿਪ ਇਕ ਦਿਨ ਰਾਨਿਯਹਿ ਬੁਲਾਯੋ ॥

नृप इक दिन रानियहि बुलायो ॥

nirap ik dhin raaniyeh bulaayo ||

ਭਛ ਭੋਜ ਅਰੁ ਮਦਹਿ ਮੰਗਾਯੋ ॥

भछ भोज अरु मदहि मंगायो ॥

bhachh bhoj ar madheh ma(n)gaayo ||

ਅਧਿਕ ਮਦਹਿ ਰਾਜਾ ਲੈ ਪਿਯੋ ॥

अधिक मदहि राजा लै पियो ॥

adhik madheh raajaa lai piyo ||

ਥੋਰਿਕ ਸੋ ਰਾਨੀ ਤਿਨ ਲਿਯੋ ॥੨੫॥

थोरिक सो रानी तिन लियो ॥२५॥

thorik so raanee tin liyo ||25||

ਨ੍ਰਿਪ ਕਹ ਭਯੋ ਮਦ੍ਰਯ ਮਦ ਭਾਰੋ ॥

नृप कह भयो मद्रय मद भारो ॥

nirap keh bhayo madhray madh bhaaro ||

ਸੋਇ ਰਹਿਯੋ ਨਹਿ ਸੁਧਹਿ ਸੰਭਾਰੋ ॥

सोइ रहियो नहि सुधहि संभारो ॥

soi rahiyo neh sudheh sa(n)bhaaro ||

ਪਤਿ ਸੋਯੋ ਲਹਿ ਤ੍ਰਿਯ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥

पति सोयो लहि तृय मन माही ॥

pat soyo leh tiray man maahee ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਪਛਾਨ੍ਯੋ ਨਾਹੀ ॥੨੬॥

भेद अभेद पछान्यो नाही ॥२६॥

bhedh abhedh pachhaanayo naahee ||26||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਨ੍ਯੋ ਸੋਯੋ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਗਈ ਜਾਰਿ ਪਹਿ ਧਾਇ ॥

तृय जान्यो सोयो नृपति गई जारि पहि धाइ ॥

tiray jaanayo soyo nirapat giee jaar peh dhai ||

ਜਾਗਤ ਕੋ ਸੋਵਤ ਸਮਝਿ ਭੇਦ ਨ ਲਹਾ ਕੁਕਾਇ ॥੨੭॥

जागत को सोवत समझि भेद न लहा कुकाइ ॥२७॥

jaagat ko sovat samajh bhedh na lahaa kukai ||27||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਰਾਨੀ ਗਈ ਭੂਪ ਤਬ ਜਾਗਿਯੋ ॥

रानी गई भूप तब जागियो ॥

raanee giee bhoop tab jaagiyo ||

ਹ੍ਰਿਦੈ ਕੁਅਰਿ ਕੋ ਹਿਤ ਅਨੁਰਾਗਿਯੋ ॥

हृदै कुअरि को हित अनुरागियो ॥

hiradhai kuar ko hit anuraagiyo ||

ਬਹੁਰੋ ਤਿਨ ਕੋ ਪਾਛੋ ਗਹਿਯੋ ॥

बहुरो तिन को पाछो गहियो ॥

bahuro tin ko paachho gahiyo ||

ਕੇਲ ਕਮਾਤ ਸੁੰਨ੍ਰਯ ਗ੍ਰਿਹ ਲਹਿਯੋ ॥੨੮॥

केल कमात सुँन्रय गृह लहियो ॥२८॥

kel kamaat su(n)nray gireh lahiyo ||28||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਨਿਰਖ ਰਾਇ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਰਮਤ ਸਰ ਤਨਿ ਕਾਨ ਪ੍ਰਮਾਨ ॥

निरख राइ तृय को रमत सर तनि कान प्रमान ॥

nirakh rai tiray ko ramat sar tan kaan pramaan ||

ਅਬ ਇਨ ਦੁਹੂੰਅਨ ਕੋ ਹਨੇ ਯੌ ਕਹਿ ਕਸੀ ਕਮਾਨ ॥੨੯॥

अब इन दुहूँअन को हने यौ कहि कसी कमान ॥२९॥

ab in dhuhoo(n)an ko hane yau keh kasee kamaan ||29||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬਹੁਰਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੇ ਯੌ ਮਨਿ ਆਈ ॥

बहुरि नृपति के यौ मनि आई ॥

bahur nirapat ke yau man aaiee ||

ਸੰਕਿ ਰਹਾ ਨਹਿ ਚੋਟ ਚਲਾਈ ॥

संकि रहा नहि चोट चलाई ॥

sa(n)k rahaa neh choT chalaiee ||

ਯਹ ਬਿਚਾਰ ਮਨ ਮਾਹਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥

यह बिचार मन माहि बिचारा ॥

yeh bichaar man maeh bichaaraa ||

ਜਾਰ ਸਹਿਤ ਤ੍ਰਿਯ ਕੌ ਨਹਿ ਮਾਰਾ ॥੩੦॥

जार सहित तृय कौ नहि मारा ॥३०॥

jaar sahit tiray kau neh maaraa ||30||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜੌ ਇਨ ਕਹ ਅਬ ਮਾਰਿ ਹੌ ਇਮਿ ਬਾਹਰਿ ਉਡਿ ਜਾਇ ॥

जौ इन कह अब मारि हौ इमि बाहरि उडि जाइ ॥

jau in keh ab maar hau im baahar udd jai ||

ਆਨ ਪੁਰਖ ਸੌ ਗਹਿ ਤ੍ਰਿਯਾ ਜਮ ਪੁਰ ਦਈ ਪਠਾਇ ॥੩੧॥

आन पुरख सौ गहि तृया जम पुर दई पठाइ ॥३१॥

aan purakh sau geh tirayaa jam pur dhiee paThai ||31||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਿਨ ਦੁਹੂੰਅਨ ਨਹਿ ਬਾਨ ਚਲਾਯੋ ॥

तिन दुहूँअन नहि बान चलायो ॥

tin dhuhoo(n)an neh baan chalaayo ||

ਤਹ ਤੇ ਉਲਟਿ ਬਹੁਰਿ ਘਰ ਆਯੋ ॥

तह ते उलटि बहुरि घर आयो ॥

teh te ulaT bahur ghar aayo ||

ਹ੍ਰਿਦੈ ਮਤੀ ਸੌ ਭੋਗ ਕਮਾਨੋ ॥

हृदै मती सौ भोग कमानो ॥

hiradhai matee sau bhog kamaano ||

ਪੌਢਿ ਰਹਾ ਸੋਵਤ ਸੋ ਜਾਨੋ ॥੩੨॥

पौढि रहा सोवत सो जानो ॥३२॥

pauadd rahaa sovat so jaano ||32||

ਤ੍ਰਿਯ ਆਈ ਤਾ ਸੌ ਰਤਿ ਕਰਿ ਕੈ ॥

तृय आई ता सौ रति करि कै ॥

tiray aaiee taa sau rat kar kai ||

ਅਧਿਕ ਚਿਤ ਕੇ ਭੀਤਰ ਡਰਿ ਕੈ ॥

अधिक चित के भीतर डरि कै ॥

adhik chit ke bheetar ddar kai ||

ਪੌਢਿ ਰਹੀ ਤ੍ਰਯੋ ਹੀ ਲਪਟਾਈ ॥

पौढि रही त्रयो ही लपटाई ॥

pauadd rahee trayo hee lapaTaiee ||

ਸੋਵਤ ਜਾਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਹਰਖਾਈ ॥੩੩॥

सोवत जान नृपति हरखाई ॥३३॥

sovat jaan nirapat harakhaiee ||33||

ਸੋਵਤ ਸੋ ਨ੍ਰਿਪ ਲਖਿ ਹਰਖਾਨੀ ॥

सोवत सो नृप लखि हरखानी ॥

sovat so nirap lakh harakhaanee ||

ਮੂਰਖ ਨਾਰਿ ਬਾਤ ਨਹਿ ਜਾਨੀ ॥

मूरख नारि बात नहि जानी ॥

moorakh naar baat neh jaanee ||

ਜਾਗਤ ਪਤਿ ਸੋਵਤ ਪਹਿਚਾਨਾ ॥

जागत पति सोवत पहिचाना ॥

jaagat pat sovat pahichaanaa ||

ਮੋਰ ਭੇਦ ਇਨ ਕਛੂ ਨ ਜਾਨਾ ॥੩੪॥

मोर भेद इन कछू न जाना ॥३४॥

mor bhedh in kachhoo na jaanaa ||34||

ਰਾਵ ਬਚਨ ਤਬ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥

राव बचन तब तृयहि सुनायो ॥

raav bachan tab tirayeh sunaayo ||

ਕਹ ਗਈ ਥੀ ਤੈ ਹਮੈ ਬਤਾਯੋ ॥

कह गई थी तै हमै बतायो ॥

keh giee thee tai hamai bataayo ||

ਤਬ ਰਾਨੀ ਇਮਿ ਬੈਨ ਉਚਾਰੇ ॥

तब रानी इमि बैन उचारे ॥

tab raanee im bain uchaare ||

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਾਨਨ ਤੇ ਪਿਆਰੇ ॥੩੫॥

सुनु राजा प्रानन ते पिआरे ॥३५॥

sun raajaa praanan te piaare ||35||

ਸੁਨਿ ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ਇਕ ਟਕ ਮੁਹਿ ਪਰੀ ॥

सुनि नृप बर इक टक मुहि परी ॥

sun nirap bar ik Tak muh paree ||

ਸੋ ਤੁਮਰੇ ਸੋਵਤ ਹਮ ਕਰੀ ॥

सो तुमरे सोवत हम करी ॥

so tumare sovat ham karee ||

ਪੁਤ੍ਰ ਏਕ ਬਿਧਿ ਦਿਯਾ ਹਮਾਰੇ ॥

पुत्र एक बिधि दिया हमारे ॥

putr ek bidh dhiyaa hamaare ||

ਤੇ ਮੋਕਹ ਪ੍ਰਾਨਨ ਤੇ ਪ੍ਯਾਰੇ ॥੩੬॥

ते मोकह प्रानन ते प्यारे ॥३६॥

te mokeh praanan te payaare ||36||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਪੁਤ੍ਰ ਸੇਜ ਕੇ ਚਹੂੰ ਦਿਸਿ ਲੇਤ ਭਵਰਿਯਾ ਨਿਤ ॥

पुत्र सेज के चहूँ दिसि लेत भवरिया नित ॥

putr sej ke chahoo(n) dhis let bhavariyaa nit ||

ਵਹੈ ਜਾਨੁ ਤੁਮਰੇ ਫਿਰੀ ਸਤਿ ਸਮਝਿਯਹੁ ਚਿਤ ॥੩੭॥

वहै जानु तुमरे फिरी सति समझियहु चित ॥३७॥

vahai jaan tumare firee sat samajhiyahu chit ||37||

ਪ੍ਰਿਯ ਤ੍ਰਿਯ ਕੌ ਹਨਿ ਨ ਸਕਿਯੋ ਮਨ ਤੇ ਖੁਰਕ ਨ ਜਾਇ ॥

पृय तृय कौ हनि न सकियो मन ते खुरक न जाइ ॥

piray tiray kau han na sakiyo man te khurak na jai ||

ਤਾ ਦਿਨ ਤੇ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਸੌ ਰਮ੍ਯੋ ਨ ਰੁਚਿ ਉਪਜਾਇ ॥੩੮॥

ता दिन ते तिह नारि सौ रम्यो न रुचि उपजाइ ॥३८॥

taa dhin te teh naar sau ramayo na ruch upajai ||38||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਰਿ ਕਹ ਭਜਤ ਹੁਤੋ ਸੁਖੁ ਪਾਇ ॥

भाति भाति नृप नारि कह भजत हुतो सुखु पाइ ॥

bhaat bhaat nirap naar keh bhajat huto sukh pai ||

ਬਾਤ ਆਇ ਚਿਤਿ ਜਾਇ ਜਬ ਘਰੀ ਨ ਭੋਗਾ ਜਾਇ ॥੩੯॥

बात आइ चिति जाइ जब घरी न भोगा जाइ ॥३९॥

baat aai chit jai jab gharee na bhogaa jai ||39||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਇਹ ਰਾਨੀ ਜੀਯ ਭੀਤਰ ਜਾਨੈ ॥

इह रानी जीय भीतर जानै ॥

eeh raanee jeey bheetar jaanai ||

ਲਜਤ ਨ੍ਰਿਪਤ ਸੌ ਕਛੁ ਨ ਬਖਾਨੈ ॥

लजत नृपत सौ कछु न बखानै ॥

lajat nirapat sau kachh na bakhaanai ||

ਬਾਤਨ ਸੌ ਤਾ ਕਹ ਬਿਰਮਾਵੈ ॥

बातन सौ ता कह बिरमावै ॥

baatan sau taa keh biramaavai ||

ਕਰਿ ਕਰਿ ਅਧਿਕ ਕਟਾਛ ਦਿਖਾਵੈ ॥੪੦॥

करि करि अधिक कटाछ दिखावै ॥४०॥

kar kar adhik kaTaachh dhikhaavai ||40||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸਭ ਕਛੁ ਟੂਟੇ ਜੁਰਤ ਹੈ ਜਾਨਿ ਲੇਹੁ ਮਨ ਮਿਤ ॥

सभ कछु टूटे जुरत है जानि लेहु मन मित ॥

sabh kachh TooTe jurat hai jaan leh man mit ||

ਏ ਦ੍ਵੈ ਟੂਟੇ ਨ ਜੁਰਹਿ ਏਕੁ ਸੀਸ ਅਰੁ ਚਿਤ ॥੪੧॥

ए द्वै टूटे न जुरहि एकु सीस अरु चित ॥४१॥

e dhavai TooTe na jureh ek sees ar chit ||41||

ਚਾਕਰ ਕੀ ਅਰੁ ਨਾਰਿ ਕੀ ਏਕੈ ਬਡੀ ਸਜਾਇ ॥

चाकर की अरु नारि की एकै बडी सजाइ ॥

chaakar kee ar naar kee ekai baddee sajai ||

ਜਿਯ ਤੇ ਕਬਹ ਨ ਮਾਰਿਯਹਿ ਮਨ ਤੇ ਮਿਲਹਿ ਭੁਲਾਇ ॥੪੨॥

जिय ते कबह न मारियहि मन ते मिलहि भुलाइ ॥४२॥

jiy te kabeh na maariyeh man te mileh bhulai ||42||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੇਤੀਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੩॥੬੬੦॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रो मंत्री भूप संबादे तेतीसवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३३॥६६०॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitro ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teteesavo charitr samaapatam sat subham sat ||33||660||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨਹੁ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਇਕ ਕਥਾ ਉਚਰਿਹੌ ॥

सुनहु नृपति इक कथा उचरिहौ ॥

sunahu nirapat ik kathaa ucharihau ||

ਤੁਮਰੇ ਚਿਤ ਕੋ ਭਰਮੁ ਨਿਵਰਿਹੌ ॥

तुमरे चित को भरमु निवरिहौ ॥

tumare chit ko bharam nivarihau ||

ਤ੍ਰਿਯ ਚਰਿਤ੍ਰ ਇਕ ਤੁਮੈ ਸੁਨੈਹੋ ॥

तृय चरित्र इक तुमै सुनैहो ॥

tiray charitr ik tumai sunaiho ||

ਤਾ ਤੇ ਤੁਮ ਕਹ ਅਧਿਕ ਰਿਝੈਹੌ ॥੧॥

ता ते तुम कह अधिक रिझैहौ ॥१॥

taa te tum keh adhik rijhaihau ||1||

ਸਹਰ ਸਿਰੰਦ ਬਿਖੈ ਇਕ ਜੋਗੀ ॥

सहर सिरंद बिखै इक जोगी ॥

sahar sira(n)dh bikhai ik jogee ||

ਕਾਮ ਕੇਲ ਭੀਤਰ ਅਤਿ ਭੋਗੀ ॥

काम केल भीतर अति भोगी ॥

kaam kel bheetar at bhogee ||

ਏਕ ਗ੍ਰਿਹਸਤੀ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਆਵੈ ॥

एक गृहसती के गृह आवै ॥

ek girahasatee ke gireh aavai ||

ਤਾ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯ ਸੋ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥੨॥

ता की तृय सो भोग कमावै ॥२॥

taa kee tiray so bhog kamaavai ||2||

ਸੁਰਗ ਨਾਥ ਜੋਗੀ ਕਾ ਨਾਮਾ ॥

सुरग नाथ जोगी का नामा ॥

surag naath jogee kaa naamaa ||

ਸ੍ਰੀ ਛਬਿ ਮਾਨ ਮਤੀ ਵਹ ਨਾਮਾ ॥

स्री छबि मान मती वह नामा ॥

sree chhab maan matee veh naamaa ||

ਵਾ ਸੌ ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥

वा सौ निसु दिन भोग कमावै ॥

vaa sau nis dhin bhog kamaavai ||

ਤਾ ਕੋ ਨਾਹ ਨਾਹਿ ਕਛੁ ਪਾਵੈ ॥੩॥

ता को नाह नाहि कछु पावै ॥३॥

taa ko naeh naeh kachh paavai ||3||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਇਕ ਦਿਨ ਜੋਗੀ ਘਰ ਹੁਤੋ ਗ੍ਰਿਹਸਤੀ ਪਹੂੰਚ੍ਯਾ ਆਇ ॥

इक दिन जोगी घर हुतो गृहसती पहूँच्या आइ ॥

eik dhin jogee ghar huto girahasatee pahoo(n)chayaa aai ||

ਤਾ ਸੌ ਕਹਾ ਬਨਾਇ ਤ੍ਰਿਯ ਏਕ ਚਰਿਤ ਸਮਝਾਇ ॥੪॥

ता सौ कहा बनाइ तृय एक चरित समझाइ ॥४॥

taa sau kahaa banai tiray ek charit samajhai ||4||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਕਾਢੇ ਖੜਗ ਹਾਥ ਤੁਮ ਧੈਯਹੁ ॥

काढे खड़ग हाथ तुम धैयहु ॥

kaadde khaRag haath tum dhaiyahu ||

ਦੌਰਤ ਨਿਕਟ ਸੁ ਯਾ ਕੇ ਜੈਯਹੁ ॥

दौरत निकट सु या के जैयहु ॥

dhauarat nikaT su yaa ke jaiyahu ||

ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਇ ਬਚਨ ਇਮ ਭਾਖ੍ਯੋ ॥

ताहि सुनाइ बचन इम भाख्यो ॥

taeh sunai bachan im bhaakhayo ||

ਮੋਰੋ ਚੋਰ ਚੋਰਿ ਇਨ ਰਾਖ੍ਯੋ ॥੫॥

मोरो चोर चोरि इन राख्यो ॥५॥

moro chor chor in raakhayo ||5||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਭ੍ਰਿਤਜੁ ਤੁਹਾਰੋ ਨਾਥ ਇਹ ਤਾ ਕਹੁ ਜਾਹੁ ਦੁਰਾਇ ॥

भृतजु तुहारो नाथ इह ता कहु जाहु दुराइ ॥

bhirataj tuhaaro naath ieh taa kahu jaahu dhurai ||

ਤਾ ਕੌ ਬਹੁਰਿ ਨਿਕਾਰਿ ਹੌ ਕਛੁ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਨਾਇ ॥੬॥

ता कौ बहुरि निकारि हौ कछु चरित्र बनाइ ॥६॥

taa kau bahur nikaar hau kachh charitr banai ||6||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਕਹਿ ਐਸੇ ਆਇਸਹਿ ਪਠਾਯੋ ॥

कहि ऐसे आइसहि पठायो ॥

keh aaise aaiseh paThaayo ||

ਆਪ ਤਵਨ ਸੋ ਭੋਗ ਕਮਾਯੋ ॥

आप तवन सो भोग कमायो ॥

aap tavan so bhog kamaayo ||

ਆਵਤ ਪਤਿਹਿ ਦੁਰਾਯੋ ਤਾ ਕੋ ॥

आवत पतिहि दुरायो ता को ॥

aavat pateh dhuraayo taa ko ||

ਆਪ ਬਚਨ ਭਾਖ੍ਯੋ ਇਮਿ ਵਾ ਕੋ ॥੭॥

आप बचन भाख्यो इमि वा को ॥७॥

aap bachan bhaakhayo im vaa ko ||7||

ਸੁਨੋ ਨਾਥ ਇਕ ਕਥਾ ਉਚਰੋ ॥

सुनो नाथ इक कथा उचरो ॥

suno naath ik kathaa ucharo ||

ਤੁਮ ਤੇ ਅਧਿਕ ਚਿਤ ਮੈ ਡਰੋ ॥

तुम ते अधिक चित मै डरो ॥

tum te adhik chit mai ddaro ||

ਕੋਪ ਏਕ ਜੋਗੀ ਕਹ ਜਾਗ੍ਯੋ ॥

कोप एक जोगी कह जाग्यो ॥

kop ek jogee keh jaagayo ||

ਨਿਜੁ ਚੇਲਾ ਕਹ ਮਾਰਨ ਲਾਗ੍ਯੋ ॥੮॥

निजु चेला कह मारन लाग्यो ॥८॥

nij chelaa keh maaran laagayo ||8||

ਮੈ ਜੁਗਿਯਾ ਕਹ ਦਯੋ ਹਟਾਈ ॥

मै जुगिया कह दयो हटाई ॥

mai jugiyaa keh dhayo haTaiee ||

ਵਾ ਚੇਲਾ ਕਹ ਲਯੋ ਛਪਾਈ ॥

वा चेला कह लयो छपाई ॥

vaa chelaa keh layo chhapaiee ||

ਚਲਹੁ ਨਾਥ ਉਠਿ ਤੁਮੈ ਦਿਖਾਊ ॥

चलहु नाथ उठि तुमै दिखाऊ ॥

chalahu naath uTh tumai dhikhaauoo ||

ਤਾ ਤੇ ਤੁਮਰੋ ਹ੍ਰਿਦੈ ਸਿਰਾਊ ॥੯॥

ता ते तुमरो हृदै सिराऊ ॥९॥

taa te tumaro hiradhai siraauoo ||9||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਭਲਾ ਕਿਯਾ ਤੈ ਰਾਖ੍ਯਾ ਸੁਖਿਤ ਕਿਯਾ ਮੁਰ ਚੀਤਿ ॥

भला किया तै राख्या सुखित किया मुर चीति ॥

bhalaa kiyaa tai raakhayaa sukhit kiyaa mur cheet ||

ਸਰਨਾਗਤ ਦੀਜਤ ਨਹੀ ਇਹੈ ਬਡਨ ਕੀ ਰੀਤਿ ॥੧੦॥

सरनागत दीजत नही इहै बडन की रीति ॥१०॥

saranaagat dheejat nahee ihai baddan kee reet ||10||

ਸੁਨਤ ਮਨੋਹਰ ਬਾਤ ਜੜ ਰੀਝਿ ਗਯੋ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥

सुनत मनोहर बात जड़ रीझि गयो मन माहि ॥

sunat manohar baat jaR reejh gayo man maeh ||

ਅਧਿਕ ਪ੍ਰੀਤਿ ਤਾ ਸੋ ਕਰੀ ਭੇਦ ਪਛਾਨਾ ਨਾਹਿ ॥੧੧॥

अधिक प्रीति ता सो करी भेद पछाना नाहि ॥११॥

adhik preet taa so karee bhedh pachhaanaa naeh ||11||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਚੌਤੀਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੪॥੬੭੧॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रो मंत्री भूप संबादे चौतीसवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३४॥६७१॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitro ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe chauateesavo charitr samaapatam sat subham sat ||34||671||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਨਰ ਚਰਿਤ੍ਰ ਨ੍ਰਿਪ ਨਿਕਟਿ ਉਚਾਰੋ ॥

नर चरित्र नृप निकटि उचारो ॥

nar charitr nirap nikaT uchaaro ||

ਕਹਿਯੋ ਨਾਥ ਸੁਨੁ ਬਚਨ ਹਮਾਰੋ ॥

कहियो नाथ सुनु बचन हमारो ॥

kahiyo naath sun bachan hamaaro ||

ਦਛਿਨ ਦੇਸ ਰਾਇ ਇਕ ਰਹੈ ॥

दछिन देस राइ इक रहै ॥

dhachhin dhes rai ik rahai ||

ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਜਾ ਕੋ ਜਗ ਕਹੈ ॥੧॥

अति सुँदर जा को जग कहै ॥१॥

at su(n)dhar jaa ko jag kahai ||1||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਤਾ ਕੋ ਰੂਪ ਅਨੂਪ ਲਹਨ ਤ੍ਰਿਯ ਆਵਹੀ ॥

ता को रूप अनूप लहन तृय आवही ॥

taa ko roop anoop lahan tiray aavahee ||

ਨਿਰਖਿ ਪ੍ਰਭਾ ਬਲਿ ਜਾਹਿ ਸਭੈ ਸੁਖ ਪਾਵਹੀ ॥

निरखि प्रभा बलि जाहि सभै सुख पावही ॥

nirakh prabhaa bal jaeh sabhai sukh paavahee ||

ਪਿਯ ਪਿਯ ਤਾ ਕਹ ਬੈਨ ਸਦਾ ਮੁਖ ਭਾਖਹੀ ॥

पिय पिय ता कह बैन सदा मुख भाखही ॥

piy piy taa keh bain sadhaa mukh bhaakhahee ||

ਹੋ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰਾਜਾ ਸੋ ਨਿਤਿਪ੍ਰਤਿ ਰਾਖਹੀ ॥੨॥

हो अधिक प्रीति राजा सो नितिप्रति राखही ॥२॥

ho adhik preet raajaa so nitiprat raakhahee ||2||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਦ੍ਵੈ ਇਸਤ੍ਰੀ ਤਾ ਕੇ ਰਹੈ ਅਮਿਤ ਰੂਪ ਕੀ ਖਾਨਿ ॥

द्वै इसत्री ता के रहै अमित रूप की खानि ॥

dhavai isatree taa ke rahai amit roop kee khaan ||

ਏਕ ਸੰਗ ਰਾਜਾ ਰਮੈ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰੀਤਿ ਜੀਯ ਜਾਨਿ ॥੩॥

एक संग राजा रमै अधिक प्रीति जीय जानि ॥३॥

ek sa(n)g raajaa ramai adhik preet jeey jaan ||3||

ਏਕ ਦਿਵਸ ਦੋਊ ਤ੍ਰਿਯਾ ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ਲਈ ਬੁਲਾਇ ॥

एक दिवस दोऊ तृया नृप बर लई बुलाइ ॥

ek dhivas dhouoo tirayaa nirap bar liee bulai ||

ਆਖਿ ਮੀਚਨ ਖੇਲਤ ਭਯੋ ਅਧਿਕ ਨੇਹ ਉਪਜਾਇ ॥੪॥

आखि मीचन खेलत भयो अधिक नेह उपजाइ ॥४॥

aakh meechan khelat bhayo adhik neh upajai ||4||

ਆਖਿ ਮੂੰਦਿ ਤ੍ਰਿਯ ਏਕ ਕੀ ਦੂਜੀ ਲਈ ਬੁਲਾਇ ॥

आखि मूँदि तृय एक की दूजी लई बुलाइ ॥

aakh moo(n)dh tiray ek kee dhoojee liee bulai ||

ਅਧਿਕ ਭੋਗ ਤਾ ਸੋ ਕਿਯਾ ਇਮਿ ਕਹਿ ਦਈ ਉਠਾਇ ॥੫॥

अधिक भोग ता सो किया इमि कहि दई उठाइ ॥५॥

adhik bhog taa so kiyaa im keh dhiee uThai ||5||

ਐ ਰੁਚਿ ਸੋ ਤੋ ਸੌ ਰਮੋ ਰਮੋ ਨ ਯਾ ਕੇ ਸੰਗ ॥

ऐ रुचि सो तो सौ रमो रमो न या के संग ॥

aai ruch so to sau ramo ramo na yaa ke sa(n)g ||

ਕੋਟਿ ਕਸਟ ਤਨ ਪੈ ਸਹੋਂ ਕੈਸੋਈ ਦਹੈ ਅਨੰਗ ॥੬॥

कोटि कसट तन पै सहों कैसोई दहै अनंग ॥६॥

koT kasaT tan pai saho(n) kaisoiee dhahai ana(n)g ||6||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਸ੍ਰੀ ਅਸਮਾਨ ਕਲਾ ਭਜਿ ਦਈ ਉਠਾਇ ਕੈ ॥

स्री असमान कला भजि दई उठाइ कै ॥

sree asamaan kalaa bhaj dhiee uThai kai ||

ਰੁਕਮ ਕੇਤੁ ਨ੍ਰਿਪ ਐਸੋ ਚਰਿਤ ਦਿਖਾਇ ਕੈ ॥

रुकम केतु नृप ऐसो चरित दिखाइ कै ॥

rukam ket nirap aaiso charit dhikhai kai ||

ਮੂਰਖ ਰਾਨੀ ਦੁਤਿਯ ਨ ਕਛੁ ਜਾਨਤ ਭਈ ॥

मूरख रानी दुतिय न कछु जानत भई ॥

moorakh raanee dhutiy na kachh jaanat bhiee ||

ਹੋ ਲੁਕ ਮੀਚਨ ਕੀ ਖੇਲ ਜਾਨ ਜਿਯ ਮੈ ਲਈ ॥੭॥

हो लुक मीचन की खेल जान जिय मै लई ॥७॥

ho luk meechan kee khel jaan jiy mai liee ||7||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਰਤਿ ਕਰਿ ਕੈ ਤ੍ਰਿਯ ਦਈ ਉਠਾਈ ॥

रति करि कै तृय दई उठाई ॥

rat kar kai tiray dhiee uThaiee ||

ਪੁਨਿ ਵਾ ਕੀ ਦੋਊ ਆਖਿ ਛੁਰਾਈ ॥

पुनि वा की दोऊ आखि छुराई ॥

pun vaa kee dhouoo aakh chhuraiee ||

ਅਧਿਕ ਨੇਹ ਤਿਹ ਸੰਗ ਉਪਜਾਯੋ ॥

अधिक नेह तिह संग उपजायो ॥

adhik neh teh sa(n)g upajaayo ||

ਮੂਰਖ ਨਾਰਿ ਭੇਦ ਨਹਿ ਪਾਯੋ ॥੮॥

मूरख नारि भेद नहि पायो ॥८॥

moorakh naar bhedh neh paayo ||8||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਪੁਰਖ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਪੈਤੀਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੫॥੬੭੯॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने पुरख चरित्रे मंत्री भूप संबादे पैतीसवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३५॥६७९॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane purakh charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe paiteesavo charitr samaapatam sat subham sat ||35||679||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁਨੋ ਰਾਇ ਇਕ ਕਥਾ ਪ੍ਰਕਾਸੋ ॥

सुनो राइ इक कथा प्रकासो ॥

suno rai ik kathaa prakaaso ||

ਤੁਮਰੇ ਚਿਤ ਕੇ ਭ੍ਰਮਹਿ ਬਿਨਾਸੋ ॥

तुमरे चित के भ्रमहि बिनासो ॥

tumare chit ke bhrameh binaaso ||

ਗੈਂਡੇ ਖਾ ਡੋਗਰ ਤਹ ਰਹੈ ॥

गैंडे खा डोगर तह रहै ॥

gai(n)dde khaa ddogar teh rahai ||

ਫਤੇ ਮਤੀ ਤਿਹ ਤ੍ਰਿਯ ਜਗ ਕਹੈ ॥੧॥

फते मती तिह तृय जग कहै ॥१॥

fate matee teh tiray jag kahai ||1||

ਤਾ ਕੇ ਮਹਿਖ ਧਾਮ ਧਨ ਭਾਰੀ ॥

ता के महिख धाम धन भारी ॥

taa ke mahikh dhaam dhan bhaaree ||

ਤਿਨ ਕੀ ਕਰਤਿ ਅਧਿਕ ਰਖਵਾਰੀ ॥

तिन की करति अधिक रखवारी ॥

tin kee karat adhik rakhavaaree ||

ਚਰਵਾਰੇ ਬਹੁ ਤਿਨੈ ਚਰਾਵਹਿ ॥

चरवारे बहु तिनै चरावहि ॥

charavaare bahu tinai charaaveh ||

ਸਾਝ ਪਰੈ ਘਰ ਕੋ ਲੈ ਆਵਹਿ ॥੨॥

साझ परै घर को लै आवहि ॥२॥

saajh parai ghar ko lai aaveh ||2||

ਇਕ ਚਰਵਾਹਾ ਸੌ ਤ੍ਰਿਯ ਅਟਕੀ ॥

इक चरवाहा सौ तृय अटकी ॥

eik charavaahaa sau tiray aTakee ||

ਭੂਲਿ ਗਈ ਸਭ ਹੀ ਸੁਧਿ ਘਟਕੀ ॥

भूलि गई सभ ही सुधि घटकी ॥

bhool giee sabh hee sudh ghaTakee ||

ਨਿਤਿਪ੍ਰਤਿ ਤਾ ਸੌ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥

नितिप्रति ता सौ भोग कमावै ॥

nitiprat taa sau bhog kamaavai ||

ਨਦੀ ਪੈਰਿ ਬਹੁਰੋ ਘਰ ਆਵੈ ॥੩॥

नदी पैरि बहुरो घर आवै ॥३॥

nadhee pair bahuro ghar aavai ||3||

ਡੋਗਰ ਸੋਧ ਏਕ ਦਿਨ ਲਹਿਯੋ ॥

डोगर सोध एक दिन लहियो ॥

ddogar sodh ek dhin lahiyo ||

ਤੁਰਤੁ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕੋ ਪਾਛੋ ਗਹਿਯੋ ॥

तुरतु तृया को पाछो गहियो ॥

turat tirayaa ko paachho gahiyo ||

ਕੇਲ ਕਰਤ ਨਿਰਖੇ ਤਹ ਜਾਈ ॥

केल करत निरखे तह जाई ॥

kel karat nirakhe teh jaiee ||

ਬੈਠ ਰਹਾ ਜਿਯ ਕੋਪ ਬਢਾਈ ॥੪॥

बैठ रहा जिय कोप बढाई ॥४॥

baiTh rahaa jiy kop baddaiee ||4||

ਕਰਿ ਕਰਿ ਕੇਲਿ ਸੋਇ ਤੇ ਗਏ ॥

करि करि केलि सोइ ते गए ॥

kar kar kel soi te ge ||

ਬੇਸੰਭਾਰ ਨਿਜੁ ਤਨ ਤੇ ਭਏ ॥

बेसंभार निजु तन ते भए ॥

besa(n)bhaar nij tan te bhe ||

ਸੋਵਤ ਦੁਹੂੰਅਨ ਨਾਥ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

सोवत दुहूँअन नाथ निहारियो ॥

sovat dhuhoo(n)an naath nihaariyo ||

ਕਾਢਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਮਾਰ ਹੀ ਡਾਰਿਯੋ ॥੫॥

काढि कृपान मार ही डारियो ॥५॥

kaadd kirapaan maar hee ddaariyo ||5||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਕਾਟਿ ਮੂੰਡ ਤਾ ਕੋ ਤੁਰਤ ਤਹੀ ਬੈਠ ਛਪਿ ਜਾਇ ॥

काटि मूँड ता को तुरत तही बैठ छपि जाइ ॥

kaaT moo(n)dd taa ko turat tahee baiTh chhap jai ||

ਤਨਿਕ ਤਾਤ ਲੋਹੂ ਲਗੇ ਬਾਲ ਜਗੀ ਅਕੁਲਾਇ ॥੬॥

तनिक तात लोहू लगे बाल जगी अकुलाइ ॥६॥

tanik taat lohoo lage baal jagee akulai ||6||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਮੂੰਡ ਬਿਨਾ ਨਿਜੁ ਮੀਤ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

मूँड बिना निजु मीत निहारियो ॥

moo(n)dd binaa nij meet nihaariyo ||

ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਚਿਤ ਭੀਤਰ ਧਾਰਿਯੋ ॥

अधिक कोप चित भीतर धारियो ॥

adhik kop chit bheetar dhaariyo ||

ਦਸੋ ਦਿਸਨ ਕਾਢੇ ਅਸਿ ਧਾਵੈ ॥

दसो दिसन काढे असि धावै ॥

dhaso dhisan kaadde as dhaavai ||

ਹਾਥਿ ਪਰੈ ਤਿਹ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਵੈ ॥੭॥

हाथि परै तिह मारि गिरावै ॥७॥

haath parai teh maar giraavai ||7||

ਡੋਗਰ ਛਪ੍ਯੋ ਹਾਥ ਨਹਿ ਆਯੋ ॥

डोगर छप्यो हाथ नहि आयो ॥

ddogar chhapayo haath neh aayo ||

ਢੂੰਢਿ ਰਹੀ ਤ੍ਰਿਯ ਨ ਦਰਸਾਯੋ ॥

ढूँढि रही तृय न दरसायो ॥

ddoo(n)dd rahee tiray na dharasaayo ||

ਵੈਸੇ ਹੀ ਪੈਰਿ ਨਦੀ ਕਹ ਆਈ ॥

वैसे ही पैरि नदी कह आई ॥

vaise hee pair nadhee keh aaiee ||

ਤਹਾ ਮਿਤ੍ਰ ਕਹ ਦਿਯਾ ਬਹਾਈ ॥੮॥

तहा मित्र कह दिया बहाई ॥८॥

tahaa mitr keh dhiyaa bahaiee ||8||

ਪੈਰਿ ਧਾਮ ਸਰਿਤਾ ਕਹ ਆਈ ॥

पैरि धाम सरिता कह आई ॥

pair dhaam saritaa keh aaiee ||

ਪੌਢਿ ਰਹੀ ਜਨੁ ਸਾਪ ਚਬਾਈ ॥

पौढि रही जनु साप चबाई ॥

pauadd rahee jan saap chabaiee ||

ਪਾਛੇ ਤਰਿ ਡੋਗਰ ਹੂੰ ਆਯੋ ॥

पाछे तरि डोगर हूँ आयो ॥

paachhe tar ddogar hoo(n) aayo ||

ਮੂਰਖ ਨਾਰਿ ਭੇਦ ਨਹਿ ਪਾਯੋ ॥੯॥

मूरख नारि भेद नहि पायो ॥९॥

moorakh naar bhedh neh paayo ||9||

ਐਸ ਭਾਤਿ ਸੋ ਕਾਲ ਬਿਹਾਨ੍ਰਯੋ ॥

ऐस भाति सो काल बिहान्रयो ॥

aais bhaat so kaal bihaanrayo ||

ਬੀਤਾ ਬਰਖ ਏਕ ਦਿਨ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥

बीता बरख एक दिन जान्यो ॥

beetaa barakh ek dhin jaanayo ||

ਤਬ ਡੋਗਰ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੋ ॥

तब डोगर इह भाति उचारो ॥

tab ddogar ieh bhaat uchaaro ||

ਕਰੋ ਨਾਰਿ ਇਕਿ ਕਾਜ ਹਮਾਰੋ ॥੧੦॥

करो नारि इकि काज हमारो ॥१०॥

karo naar ik kaaj hamaaro ||10||

ਏਕ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕਾਰਜ ਮੁਰ ਕੀਜਹੁ ॥

एक तृया कारज मुर कीजहु ॥

ek tirayaa kaaraj mur keejahu ||

ਮਖਨੀ ਕਾਢਿ ਧਾਮ ਤੇ ਦੀਜਹੁ ॥

मखनी काढि धाम ते दीजहु ॥

makhanee kaadd dhaam te dheejahu ||

ਜਾਤ ਕਹਿਯੋ ਤਹ ਤ੍ਰਿਯ ਮੈ ਨਾਹੀ ॥

जात कहियो तह तृय मै नाही ॥

jaat kahiyo teh tiray mai naahee ||

ਹੇਰਿ ਅੰਧੇਰ ਡਰੋ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥੧੧॥

हेरि अंधेर डरो मन माही ॥११॥

her a(n)dher ddaro man maahee ||11||

ਡੋਗਰ ਕਹਾ ਲਗਤ ਦੁਖੁ ਮੋ ਕੋ ॥

डोगर कहा लगत दुखु मो को ॥

ddogar kahaa lagat dhukh mo ko ||

ਭੂਲਿ ਗਯੋ ਵਹ ਦਿਨ ਤ੍ਰਿਯ ਤੋ ਕੋ ॥

भूलि गयो वह दिन तृय तो को ॥

bhool gayo veh dhin tiray to ko ||

ਨਦੀ ਪੈਰਿ ਕਰਿ ਪਾਰ ਪਰਾਈ ॥

नदी पैरि करि पार पराई ॥

nadhee pair kar paar paraiee ||

ਜਾਰ ਬਹਾਇ ਬਹੁਰਿ ਘਰ ਆਈ ॥੧੨॥

जार बहाइ बहुरि घर आई ॥१२॥

jaar bahai bahur ghar aaiee ||12||