ਭਾਖਤ ਭਈ ਬਚਨ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥੧੦॥

भाखत भई बचन बिधि नाना ॥१०॥

bhaakhat bhiee bachan bidh naanaa ||10||

ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਤ੍ਰਿਯ ਜੁ ਤਿਹਾਰੇ ਭਈ ॥

नृप सुत तृय जु तिहारे भई ॥

nirap sut tiray ju tihaare bhiee ||

ਮੈ ਤਿਨ ਤੁਮਰੇ ਧਾਮ ਪਠਈ ॥

मै तिन तुमरे धाम पठई ॥

mai tin tumare dhaam paThiee ||

ਤੁਮ ਤਿਹ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਚਿਤ ਚੁਰਾਯੋ ॥

तुम तिह तृय को चित चुरायो ॥

tum teh tiray ko chit churaayo ||

ਅਬ ਚਲਿ ਕੁਅਰ ਕਰੋ ਮਨ ਭਾਯੋ ॥੧੧॥

अब चलि कुअर करो मन भायो ॥११॥

ab chal kuar karo man bhaayo ||11||

ਜਬ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਐਸੇ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥

जब नृप सुत ऐसे सुनि पाई ॥

jab nirap sut aaise sun paiee ||

ਚਲਿਯੋ ਨ ਪਨਹੀ ਪਾਇ ਚੜਾਈ ॥

चलियो न पनही पाइ चड़ाई ॥

chaliyo na panahee pai chaRaiee ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਜੜ ਕਛੁ ਨ ਬਿਚਾਰਾ ॥

भेद अभेद जड़ कछु न बिचारा ॥

bhedh abhedh jaR kachh na bichaaraa ||

ਆਯੋ ਸਾਹ ਸੁਤਾ ਕੈ ਦ੍ਵਾਰਾ ॥੧੨॥

आयो साह सुता कै द्वारा ॥१२॥

aayo saeh sutaa kai dhavaiaaraa ||12||

ਦਿਯਾ ਬੁਝਾਇ ਦਯੋ ਆਗੇ ਤ੍ਰਿਯ ॥

दिया बुझाइ दयो आगे तृय ॥

dhiyaa bujhai dhayo aage tiray ||

ਆਵਤ ਭਯੋ ਅੰਧੇਰੇ ਘਰ ਪਿਯ ॥

आवत भयो अंधेरे घर पिय ॥

aavat bhayo a(n)dhere ghar piy ||

ਚਿਤ ਅਟਕਾ ਜਾ ਸੌ ਸੋ ਜਾਨੀ ॥

चित अटका जा सौ सो जानी ॥

chit aTakaa jaa sau so jaanee ||

ਕਾਮ ਕ੍ਰਿਯਾ ਤਾ ਸੌ ਕਸਿ ਠਾਨੀ ॥੧੩॥

काम कृया ता सौ कसि ठानी ॥१३॥

kaam kirayaa taa sau kas Thaanee ||13||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਕਰਿ ਧਾਮ ਸਿਧਾਰਿਯੋ ॥

काम भोग करि धाम सिधारियो ॥

kaam bhog kar dhaam sidhaariyo ||

ਮੂਰਖ ਕਛੁ ਨ ਬਿਚਾਰ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

मूरख कछु न बिचार बिचारियो ॥

moorakh kachh na bichaar bichaariyo ||

ਦਿਯਾ ਬੁਝਾਇ ਤ੍ਰਿਯ ਰੋਜ ਬੁਲਾਵੈ ॥

दिया बुझाइ तृय रोज बुलावै ॥

dhiyaa bujhai tiray roj bulaavai ||

ਕਾਮ ਕੇਲ ਕਰਿ ਕੁਵਤਿ ਕਮਾਵੈ ॥੧੪॥

काम केल करि कुवति कमावै ॥१४॥

kaam kel kar kuvat kamaavai ||14||

ਦੇਨ ਕਹਾ ਸੂ ਦੂਤਿਯਹਿ ਦੀਨਾ ॥

देन कहा सू दूतियहि दीना ॥

dhen kahaa soo dhootiyeh dheenaa ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਤਨ ਕੀਨਾ ॥

काम भोग नृप सुत तन कीना ॥

kaam bhog nirap sut tan keenaa ||

ਤਿਨ ਜੜ ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਪਾਯੋ ॥

तिन जड़ भेद अभेद न पायो ॥

tin jaR bhedh abhedh na paayo ||

ਇਹ ਛਲ ਅਪਨੋ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਾਯੋ ॥੧੫॥

इह छल अपनो मूँड मुँडायो ॥१५॥

eeh chhal apano moo(n)dd mu(n)ddaayo ||15||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਗ੍ਯਾਰਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੧੧॥੫੯੩੬॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ ग्यारह चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३११॥५९३६॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau gayaareh charitr samaapatam sat subham sat ||311||5936||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜੋਗ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਇਕ ਅਤਿ ਬਲ ॥

जोग सैन राजा इक अति बल ॥

jog sain raajaa ik at bal ||

ਅਰਿ ਅਨੇਕ ਜੀਤੇ ਜਿਨ ਦਲ ਮਲਿ ॥

अरि अनेक जीते जिन दल मलि ॥

ar anek jeete jin dhal mal ||

ਸ੍ਰੀ ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਮਤੀ ਦਾਰਾ ਘਰ ॥

स्री संन्यास मती दारा घर ॥

sree sa(n)nayaas matee dhaaraa ghar ||

ਅਧਿਕ ਚਤੁਰਿ ਤ੍ਰਿਯ ਹੁਤੀ ਗੁਨਨ ਕਰਿ ॥੧॥

अधिक चतुरि तृय हुती गुनन करि ॥१॥

adhik chatur tiray hutee gunan kar ||1||

ਕੇਤਿਕ ਦਿਨਨ ਜਨਤ ਸੁਤ ਭਈ ॥

केतिक दिनन जनत सुत भई ॥

ketik dhinan janat sut bhiee ||

ਸਿਖ੍ਯਾ ਰਾਇ ਬਿਰਾਗੀ ਦਈ ॥

सिख्या राइ बिरागी दई ॥

sikhayaa rai biraagee dhiee ||

ਬਢਤ ਬਢਤ ਸੋ ਭਯੋ ਤਰੁਨ ਜਬ ॥

बढत बढत सो भयो तरुन जब ॥

baddat baddat so bhayo tarun jab ||

ਅਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰਿ ਹੋਤ ਭਯੋ ਤਬ ॥੨॥

अत ही सुँदरि होत भयो तब ॥२॥

at hee su(n)dhar hot bhayo tab ||2||

ਤਹ ਇਕ ਹੁਤੀ ਜਾਟ ਕੀ ਦਾਰਾ ॥

तह इक हुती जाट की दारा ॥

teh ik hutee jaaT kee dhaaraa ||

ਅਟਕਿ ਰਹੀ ਲਖਿ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਾ ॥

अटकि रही लखि राज कुमारा ॥

aTak rahee lakh raaj kumaaraa ||

ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਸਦਨ ਤਵਨ ਕੇ ਜਾਵੈ ॥

निसु दिन सदन तवन के जावै ॥

nis dhin sadhan tavan ke jaavai ||

ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਤਾਹਿ ਚਿਤ ਨਹਿ ਲ੍ਯਾਵੈ ॥੩॥

नृप सुत ताहि चित नहि ल्यावै ॥३॥

nirap sut taeh chit neh layaavai ||3||

ਤਾ ਤੇ ਤਰੁਨਿ ਦੁਖਿਤ ਅਤਿ ਭਈ ॥

ता ते तरुनि दुखित अति भई ॥

taa te tarun dhukhit at bhiee ||

ਚਿਤ ਮੈ ਚਰਿਤ ਬਿਚਾਰੇ ਕਈ ॥

चित मै चरित बिचारे कई ॥

chit mai charit bichaare kiee ||

ਤਬ ਤਨ ਇਹੈ ਬਿਚਾਰ ਬਿਚਾਰਾ ॥

तब तन इहै बिचार बिचारा ॥

tab tan ihai bichaar bichaaraa ||

ਨਿਜੁ ਤਨ ਭੇਸ ਜੋਗ ਕੋ ਧਾਰਾ ॥੪॥

निजु तन भेस जोग को धारा ॥४॥

nij tan bhes jog ko dhaaraa ||4||

ਜੋਗ ਭੇਸ ਧਰਿ ਤਿਹ ਗ੍ਰਿਹ ਗਈ ॥

जोग भेस धरि तिह गृह गई ॥

jog bhes dhar teh gireh giee ||

ਜੰਤ੍ਰ ਮੰਤ੍ਰ ਸਿਖਵਤ ਬਹੁ ਭਈ ॥

जंत्र मंत्र सिखवत बहु भई ॥

ja(n)tr ma(n)tr sikhavat bahu bhiee ||

ਤਾ ਕੋ ਲਯੋ ਚੋਰ ਕਰਿ ਚਿਤਾ ॥

ता को लयो चोर करि चिता ॥

taa ko layo chor kar chitaa ||

ਔਰ ਹਰਾ ਗ੍ਰਿਹਿ ਕੋ ਸਭ ਬਿਤਾ ॥੫॥

और हरा गृहि को सभ बिता ॥५॥

aauar haraa gireh ko sabh bitaa ||5||

ਇਕ ਦਿਨ ਯੌ ਤਿਹ ਸਾਥ ਉਚਾਰੋ ॥

इक दिन यौ तिह साथ उचारो ॥

eik dhin yau teh saath uchaaro ||

ਜਾਨਤ ਜੋਗੀ ਸਵਹਿ ਉਠਾਰੋ ॥

जानत जोगी सवहि उठारो ॥

jaanat jogee saveh uThaaro ||

ਇਕ ਦਿਨ ਇਕਲ ਜੁ ਮੋ ਸੌ ਚਲੈ ॥

इक दिन इकल जु मो सौ चलै ॥

eik dhin ikal ju mo sau chalai ||

ਕੌਤਕ ਲਖਹੁ ਸਕਲ ਤੁਮ ਭਲੈ ॥੬॥

कौतक लखहु सकल तुम भलै ॥६॥

kauatak lakhahu sakal tum bhalai ||6||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਅਬ ਲਗਿ ਜਗਤ ਮਸਾਨ ਕੋ ਨਾਹਿ ਨਿਹਾਰਾ ਨੈਨ ॥

अब लगि जगत मसान को नाहि निहारा नैन ॥

ab lag jagat masaan ko naeh nihaaraa nain ||

ਅਬ ਜੁਗਿਯਾ ਕੇ ਹੇਤ ਤੇ ਦਿਖਿਹੈਂ ਭਾਖੇ ਬੈਨ ॥੭॥

अब जुगिया के हेत ते दिखिहैं भाखे बैन ॥७॥

ab jugiyaa ke het te dhikhihai(n) bhaakhe bain ||7||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਬ ਨਿਸੁ ਭਈ ਅਰਧ ਅੰਧ੍ਯਾਰੀ ॥

जब निसु भई अरध अंध्यारी ॥

jab nis bhiee aradh a(n)dhayaaree ||

ਤਬ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਿਚਾਰੀ ॥

तब नृप सुत इह भाति बिचारी ॥

tab nirap sut ieh bhaat bichaaree ||

ਇਕਲੋ ਜੋਗੀ ਸਾਥ ਸਿਧੈ ਹੈ ॥

इकलो जोगी साथ सिधै है ॥

eikalo jogee saath sidhai hai ||

ਉਠਤ ਮਸਾਨ ਨਿਰਖਿ ਘਰ ਐ ਹੈ ॥੮॥

उठत मसान निरखि घर ऐ है ॥८॥

auThat masaan nirakh ghar aai hai ||8||

ਚਲਤ ਭਯੋ ਜੋਗੀ ਕੇ ਸੰਗਾ ॥

चलत भयो जोगी के संगा ॥

chalat bhayo jogee ke sa(n)gaa ||

ਤ੍ਰਿਯ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕੋ ਲਖ੍ਯੋ ਨ ਢੰਗਾ ॥

तृय चरित्र को लख्यो न ढंगा ॥

tiray charitr ko lakhayo na dda(n)gaa ||

ਹ੍ਵੈ ਏਕਲੋ ਗਯੋ ਤਿਹ ਸਾਥਾ ॥

ह्वै एकलो गयो तिह साथा ॥

havai ekalo gayo teh saathaa ||

ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਗਹਿ ਲਯੋ ਨ ਹਾਥਾ ॥੯॥

ससत्र असत्र गहि लयो न हाथा ॥९॥

sasatr asatr geh layo na haathaa ||9||

ਜਬ ਦੋਊ ਗਏ ਗਹਰ ਬਨ ਮਾਹੀ ॥

जब दोऊ गए गहर बन माही ॥

jab dhouoo ge gahar ban maahee ||

ਜਹ ਕੋਊ ਮਨੁਖ ਤੀਸਰੋ ਨਾਹੀ ॥

जह कोऊ मनुख तीसरो नाही ॥

jeh kouoo manukh teesaro naahee ||

ਤਬ ਅਬਲਾ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਾ ॥

तब अबला इह भाति उचारा ॥

tab abalaa ieh bhaat uchaaraa ||

ਸੁਨਹੁ ਕੁਅਰ ਜੂ ਬਚਨ ਹਮਾਰਾ ॥੧੦॥

सुनहु कुअर जू बचन हमारा ॥१०॥

sunahu kuar joo bachan hamaaraa ||10||

ਤ੍ਰਿਯ ਬਾਚ ॥

तृय बाच ॥

tiray baach ||

ਕੈ ਜੜ ਪ੍ਰਾਨਨ ਕੀ ਆਸਾ ਤਜੁ ॥

कै जड़ प्रानन की आसा तजु ॥

kai jaR praanan kee aasaa taj ||

ਕੈ ਰੁਚਿ ਮਾਨਿ ਆਉ ਮੁਹਿ ਕੌ ਭਜੁ ॥

कै रुचि मानि आउ मुहि कौ भजु ॥

kai ruch maan aau muh kau bhaj ||

ਕੈ ਤੁਹਿ ਕਾਟਿ ਕਰੈ ਸਤ ਖੰਡਾ ॥

कै तुहि काटि करै सत खंडा ॥

kai tuh kaaT karai sat kha(n)ddaa ||

ਕੈ ਦੈ ਮੋਰਿ ਭਗ ਬਿਖੈ ਲੰਡਾ ॥੧੧॥

कै दै मोरि भग बिखै लंडा ॥११॥

kai dhai mor bhag bikhai la(n)ddaa ||11||

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਅਤ ਹੀ ਤਬ ਡਰਾ ॥

राज कुअर अत ही तब डरा ॥

raaj kuar at hee tab ddaraa ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਿਹ ਤ੍ਰਿਯ ਸੰਗ ਕਰਾ ॥

काम भोग तिह तृय संग करा ॥

kaam bhog teh tiray sa(n)g karaa ||

ਇਹ ਛਲ ਸੈ ਵਾ ਕੋ ਛਲਿ ਗਈ ॥

इह छल सै वा को छलि गई ॥

eeh chhal sai vaa ko chhal giee ||

ਰਾਇ ਬਿਰਾਗਿਯਹਿ ਭੋਗਤ ਭਈ ॥੧੨॥

राइ बिरागियहि भोगत भई ॥१२॥

rai biraagiyeh bhogat bhiee ||12||

ਅੰਤ ਤ੍ਰਿਯਨ ਕੇ ਕਿਨੂੰ ਨ ਪਾਯੋ ॥

अंत तृयन के किनूँ न पायो ॥

a(n)t tirayan ke kinoo(n) na paayo ||

ਬਿਧਨਾ ਸਿਰਜਿ ਬਹੁਰਿ ਪਛੁਤਾਯੋ ॥

बिधना सिरजि बहुरि पछुतायो ॥

bidhanaa siraj bahur pachhutaayo ||

ਜਿਨ ਇਹ ਕਿਯੌ ਸਕਲ ਸੰਸਾਰੋ ॥

जिन इह कियौ सकल संसारो ॥

jin ieh kiyau sakal sa(n)saaro ||

ਵਹੈ ਪਛਾਨਿ ਭੇਦ ਤ੍ਰਿਯ ਹਾਰੋ ॥੧੩॥

वहै पछानि भेद तृय हारो ॥१३॥

vahai pachhaan bhedh tiray haaro ||13||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਬਾਰਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੧੨॥੫੯੪੯॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ बारह चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३१२॥५९४९॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau baareh charitr samaapatam sat subham sat ||312||5949||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸ੍ਵਰਨ ਸੈਨ ਇਕ ਸੁਨਾ ਨ੍ਰਿਪਾਲਾ ॥

स्वरन सैन इक सुना नृपाला ॥

savairan sain ik sunaa nirapaalaa ||

ਜਾ ਕੇ ਸਦਨ ਆਠ ਸੈ ਬਾਲਾ ॥

जा के सदन आठ सै बाला ॥

jaa ke sadhan aaTh sai baalaa ||

ਬਿਸ੍ਵਮਤੀ ਤਾ ਕੇ ਇਕ ਨਾਰੀ ॥

बिस्वमती ता के इक नारी ॥

bisavaimatee taa ke ik naaree ||

ਜਾਤ ਨ ਜਿਹ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾ ਉਚਾਰੀ ॥੧॥

जात न जिह की प्रभा उचारी ॥१॥

jaat na jeh kee prabhaa uchaaree ||1||

ਨਾਇਨੇਕ ਤਿਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਨਿਹਾਰੀ ॥

नाइनेक तिन नृपति निहारी ॥

nainek tin nirapat nihaaree ||

ਰੂਪਮਾਨ ਗੁਨਮਾਨ ਬਿਚਾਰੀ ॥

रूपमान गुनमान बिचारी ॥

roopamaan gunamaan bichaaree ||

ਤਾ ਕਹ ਪਕਰਿ ਸਦਨ ਲੈ ਆਯੋ ॥

ता कह पकरि सदन लै आयो ॥

taa keh pakar sadhan lai aayo ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਿਹ ਸਾਥ ਕਮਾਯੋ ॥੨॥

काम भोग तिह साथ कमायो ॥२॥

kaam bhog teh saath kamaayo ||2||

ਤਾ ਕੋ ਲੈ ਇਸਤ੍ਰੀ ਨ੍ਰਿਪ ਕਰੋ ॥

ता को लै इसत्री नृप करो ॥

taa ko lai isatree nirap karo ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਿਹ ਸਾਥ ਬਿਹਰੋ ॥

भाति भाति तिह साथ बिहरो ॥

bhaat bhaat teh saath biharo ||

ਤਾ ਤ੍ਰਿਯ ਕੀ ਕੁਟੇਵ ਨਹਿ ਜਾਈ ॥

ता तृय की कुटेव नहि जाई ॥

taa tiray kee kuTev neh jaiee ||

ਅਵਰਨ ਸਾਥ ਰਮੈ ਲਪਟਾਈ ॥੩॥

अवरन साथ रमै लपटाई ॥३॥

avaran saath ramai lapaTaiee ||3||

ਇਕ ਦਿਨ ਅਰਧ ਨਿਸਾ ਜਬ ਭਈ ॥

इक दिन अरध निसा जब भई ॥

eik dhin aradh nisaa jab bhiee ||

ਜਾਰ ਧਾਮ ਨਾਇਨ ਵਹ ਗਈ ॥

जार धाम नाइन वह गई ॥

jaar dhaam nain veh giee ||

ਚੌਕੀਦਾਰਨ ਗਹਿ ਤਾ ਕੌ ਲਿਯ ॥

चौकीदारन गहि ता कौ लिय ॥

chauakeedhaaran geh taa kau liy ||

ਨਾਕ ਕਾਟਿ ਕਰ ਬਹੁਰਿ ਛਾਡਿ ਦਿਯ ॥੪॥

नाक काटि कर बहुरि छाडि दिय ॥४॥

naak kaaT kar bahur chhaadd dhiy ||4||

ਨਾਇਨਿ ਕਟੀ ਨਾਕ ਲੈ ਕੈ ਕਰ ॥

नाइनि कटी नाक लै कै कर ॥

nain kaTee naak lai kai kar ||

ਫਿਰਿ ਆਈ ਨ੍ਰਿਪ ਕੇ ਭੀਤਰ ਘਰ ॥

फिरि आई नृप के भीतर घर ॥

fir aaiee nirap ke bheetar ghar ||

ਤਬ ਨ੍ਰਿਪ ਰੋਮ ਮੂੰਡਬੇ ਕਾਜਾ ॥

तब नृप रोम मूँडबे काजा ॥

tab nirap rom moo(n)ddabe kaajaa ||

ਮਾਗ੍ਯੋ ਤੁਰਤੁ ਉਸਤਰਾ ਰਾਜਾ ॥੫॥

माग्यो तुरतु उसतरा राजा ॥५॥

maagayo turat usataraa raajaa ||5||

ਤਬ ਤਿਨ ਵਹੈ ਉਸਤਰਾ ਦੀਯੋ ॥

तब तिन वहै उसतरा दीयो ॥

tab tin vahai usataraa dheeyo ||

ਜਾ ਪਰ ਬਾਢਿ ਨ ਕਬਹੂੰ ਕੀਯੋ ॥

जा पर बाढि न कबहूँ कीयो ॥

jaa par baadd na kabahoo(n) keeyo ||

ਨਿਰਖਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਤਿਹ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਯੋ ॥

निरखि नृपति तिह अधिक रिसायो ॥

nirakh nirapat teh adhik risaayo ||

ਗਹਿ ਤਾ ਤ੍ਰਿਯ ਕੀ ਓਰ ਚਲਾਯੋ ॥੬॥

गहि ता तृय की ओर चलायो ॥६॥

geh taa tiray kee or chalaayo ||6||

ਤਬ ਤ੍ਰਿਯ ਹਾਇ ਹਾਇ ਕਹਿ ਉਠੀ ॥

तब तृय हाइ हाइ कहि उठी ॥

tab tiray hai hai keh uThee ||

ਕਾਟਿ ਨਾਕ ਰਾਜਾ ਜੂ ਸੁਟੀ ॥

काटि नाक राजा जू सुटी ॥

kaaT naak raajaa joo suTee ||

ਤਬ ਰਾਜਾ ਹੇਰਨ ਤਿਹ ਧਾਯੋ ॥

तब राजा हेरन तिह धायो ॥

tab raajaa heran teh dhaayo ||

ਸ੍ਰੋਨ ਪੁਲਤ ਲਖਿ ਮੁਖ ਬਿਸਮਾਯੋ ॥੭॥

स्रोन पुलत लखि मुख बिसमायो ॥७॥

sron pulat lakh mukh bisamaayo ||7||

ਹਾਹਾ ਪਦ ਤਬ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਉਚਾਰਾ ॥

हाहा पद तब नृपति उचारा ॥

haahaa padh tab nirapat uchaaraa ||

ਮੈ ਨਹਿ ਐਸੇ ਭੇਦ ਬਿਚਾਰਾ ॥

मै नहि ऐसे भेद बिचारा ॥

mai neh aaise bhedh bichaaraa ||

ਨਿਰਖਹੁ ਤਾ ਤ੍ਰਿਯ ਕੀ ਚਤੁਰਈ ॥

निरखहु ता तृय की चतुरई ॥

nirakhahu taa tiray kee chaturiee ||

ਰਾਜਾ ਮੂੰਡ ਬੁਰਾਈ ਦਈ ॥੮॥

राजा मूँड बुराई दई ॥८॥

raajaa moo(n)dd buraiee dhiee ||8||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕੌ ਤਿਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕਿਯਾ ਨ ਹ੍ਰਿਦੈ ਬਿਚਾਰ ॥

भेद अभेद कौ तिन नृपति किया न हृदै बिचार ॥

bhedh abhedh kau tin nirapat kiyaa na hiradhai bichaar ||

ਤਾਹਿ ਬੁਰਾਈ ਸਿਰ ਦਈ ਨਾਕ ਕਟਾਈ ਨਾਰਿ ॥੯॥

ताहि बुराई सिर दई नाक कटाई नारि ॥९॥

taeh buraiee sir dhiee naak kaTaiee naar ||9||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਤੇਰਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੧੩॥੫੯੫੮॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ तेरह चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३१३॥५९५८॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau tereh charitr samaapatam sat subham sat ||313||5958||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਦਛਿਨ ਸੈਨ ਸੁ ਦਛਿਨ ਨ੍ਰਿਪ ਇਕ ॥

दछिन सैन सु दछिन नृप इक ॥

dhachhin sain su dhachhin nirap ik ||

ਸਾਸਤ੍ਰ ਸਿਮ੍ਰਿਤ ਜਾਨਤ ਥੋ ਨਿਕ ॥

सासत्र सिमृत जानत थो निक ॥

saasatr simirat jaanat tho nik ||

ਸਦਨ ਸੁ ਦਛਿਨ ਦੇ ਤਿਹ ਦਾਰਾ ॥

सदन सु दछिन दे तिह दारा ॥

sadhan su dhachhin dhe teh dhaaraa ||

ਜਨੁ ਸਸਿ ਚੜਿਯੋ ਗਗਨ ਮੰਝਾਰਾ ॥੧॥

जनु ससि चड़ियो गगन मंझारा ॥१॥

jan sas chaRiyo gagan ma(n)jhaaraa ||1||

ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਰਾਨੀ ਕੀ ਥੀ ਛਬਿ ॥

अप्रमान रानी की थी छबि ॥

apramaan raanee kee thee chhab ||

ਨਿਰਖਿ ਪ੍ਰਭਾ ਜਿਹ ਰਹਤ ਭਾਨ ਦਬਿ ॥

निरखि प्रभा जिह रहत भान दबि ॥

nirakh prabhaa jeh rahat bhaan dhab ||

ਰਾਜਾ ਅਧਿਕ ਆਸਕਤ ਤਾ ਪਰਿ ॥

राजा अधिक आसकत ता परि ॥

raajaa adhik aasakat taa par ||

ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਅਲਿ ਪੰਖੁਰੀ ਕਮਲ ਕਰਿ ॥੨॥

जिह बिधि अलि पंखुरी कमल करि ॥२॥

jeh bidh al pa(n)khuree kamal kar ||2||

ਤਹਾ ਸਾਹ ਕੀ ਹੁਤੀ ਦੁਲਾਰੀ ॥

तहा साह की हुती दुलारी ॥

tahaa saeh kee hutee dhulaaree ||

ਤਿਨ ਰਾਜਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾ ਨਿਹਾਰੀ ॥

तिन राजा की प्रभा निहारी ॥

tin raajaa kee prabhaa nihaaree ||

ਸ੍ਰੀ ਸੁ ਕੁਮਾਰ ਦੇਇ ਤਿਹ ਨਾਮਾ ॥

स्री सु कुमार देइ तिह नामा ॥

sree su kumaar dhei teh naamaa ||

ਜਿਹ ਸੀ ਭਈ ਨ ਮਹਿ ਮਹਿ ਬਾਮਾ ॥੩॥

जिह सी भई न महि महि बामा ॥३॥

jeh see bhiee na meh meh baamaa ||3||

ਚਿਤ ਮਹਿ ਸਾਹ ਸੁਤਾ ਯੌ ਕਹਿਯੋ ॥

चित महि साह सुता यौ कहियो ॥

chit meh saeh sutaa yau kahiyo ||

ਜਬ ਤਿਹ ਹੇਰਿ ਅਟਕ ਮਨ ਰਹਿਯੋ ॥

जब तिह हेरि अटक मन रहियो ॥

jab teh her aTak man rahiyo ||

ਕੌਨ ਜਤਨ ਜਾ ਤੇ ਨ੍ਰਿਪ ਪਾਊ ॥

कौन जतन जा ते नृप पाऊ ॥

kauan jatan jaa te nirap paauoo ||

ਚਿਤ ਤੇ ਤ੍ਰਿਯ ਪਹਿਲੀ ਬਿਸਰਾਊ ॥੪॥

चित ते तृय पहिली बिसराऊ ॥४॥

chit te tiray pahilee bisaraauoo ||4||

ਬਸਤ੍ਰਤਿ ਉਤਮ ਸਕਲ ਉਤਾਰੇ ॥

बसत्रति उतम सकल उतारे ॥

basatrat utam sakal utaare ||

ਮੇਖਲਾਦਿ ਤਨ ਮੋ ਪਟ ਧਾਰੇ ॥

मेखलादि तन मो पट धारे ॥

mekhalaadh tan mo paT dhaare ||

ਤਾ ਕੇ ਧੂਮ ਦ੍ਵਾਰ ਪਰ ਡਾਰਿਯੋ ॥

ता के धूम द्वार पर डारियो ॥

taa ke dhoom dhavaiaar par ddaariyo ||

ਇਸਤ੍ਰੀ ਪੁਰਖ ਨ ਕਿਨੂੰ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥੫॥

इसत्री पुरख न किनूँ बिचारियो ॥५॥

eisatree purakh na kinoo(n) bichaariyo ||5||

ਕੇਤਿਕ ਦਿਵਸ ਬੀਤ ਜਬ ਗਏ ॥

केतिक दिवस बीत जब गए ॥

ketik dhivas beet jab ge ||

ਲਖਨ ਨਗਰ ਨਿਕਸਤ ਪ੍ਰਭ ਭਏ ॥

लखन नगर निकसत प्रभ भए ॥

lakhan nagar nikasat prabh bhe ||

ਭਾਖਾ ਸੁਨਨ ਸਭਨ ਕੀ ਕਾਜਾ ॥

भाखा सुनन सभन की काजा ॥

bhaakhaa sunan sabhan kee kaajaa ||

ਅਤਿਥ ਭੇਸ ਧਰਿ ਨਿਕਸਿਯੋ ਰਾਜਾ ॥੬॥

अतिथ भेस धरि निकसियो राजा ॥६॥

atith bhes dhar nikasiyo raajaa ||6||

ਤਿਨ ਤ੍ਰਿਯ ਭੇਸ ਅਤਿਥ ਕੋ ਧਰਿ ਕੈ ॥

तिन तृय भेस अतिथ को धरि कै ॥

tin tiray bhes atith ko dhar kai ||

ਬਚਨ ਉਚਾਰਿਯੋ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਨਿਹਰਿ ਕੈ ॥

बचन उचारियो नृपहि निहरि कै ॥

bachan uchaariyo nirapeh nihar kai ||

ਕਹ ਭਯੋ ਰਾਜਾ ਮੂਰਖ ਮਤਿ ਕੌ ॥

कह भयो राजा मूरख मति कौ ॥

keh bhayo raajaa moorakh mat kau ||

ਭਲੀ ਬੁਰੀ ਜਾਨਤ ਨਹਿ ਗਤਿ ਕੌ ॥੭॥

भली बुरी जानत नहि गति कौ ॥७॥

bhalee buree jaanat neh gat kau ||7||

ਦੁਰਾਚਾਰ ਰਾਨੀ ਜੁ ਕਮਾਵੈ ॥

दुराचार रानी जु कमावै ॥

dhuraachaar raanee ju kamaavai ||

ਤਾ ਕੇ ਧਾਮ ਨਿਤ੍ਯ ਨ੍ਰਿਪ ਜਾਵੈ ॥

ता के धाम नित्य नृप जावै ॥

taa ke dhaam nitay nirap jaavai ||

ਜੜ ਇਹ ਲਖਤ ਮੋਰਿ ਹਿਤਕਾਰਨਿ ॥

जड़ इह लखत मोरि हितकारनि ॥

jaR ieh lakhat mor hitakaaran ||

ਸੋ ਨਿਤ ਸੋਤ ਸੰਗ ਲੈ ਯਾਰਨਿ ॥੮॥

सो नित सोत संग लै यारनि ॥८॥

so nit sot sa(n)g lai yaaran ||8||

ਨ੍ਰਿਪ ਯਹ ਧੁਨਿ ਸ੍ਰਵਨਨ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥

नृप यह धुनि स्रवनन सुनि पाई ॥

nirap yeh dhun sravanan sun paiee ||

ਪੂਛਤ ਭਯੋ ਤਿਸੀ ਕਹ ਜਾਈ ॥

पूछत भयो तिसी कह जाई ॥

poochhat bhayo tisee keh jaiee ||

ਅਥਿਤ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਹ੍ਯਾਂ ਦੋ ਕ੍ਯਾ ਕਰੈ ॥

अथित नृपति ह्याँ दो क्या करै ॥

athit nirapat hayaa(n) dho kayaa karai ||

ਜੋ ਤੁਮ ਕਹਹੁ ਸੋ ਬਿਧਿ ਪਰਹਰੈ ॥੯॥

जो तुम कहहु सो बिधि परहरै ॥९॥

jo tum kahahu so bidh paraharai ||9||

ਇਹ ਨ੍ਰਿਪ ਜੋਗ ਨ ਐਸੀ ਨਾਰੀ ॥

इह नृप जोग न ऐसी नारी ॥

eeh nirap jog na aaisee naaree ||

ਚਹਿਯਤ ਹਨੀ ਕਿ ਤੁਰਤ ਨਿਕਾਰੀ ॥

चहियत हनी कि तुरत निकारी ॥

chahiyat hanee k turat nikaaree ||

ਭਲੋ ਨ ਗਵਨ ਕਰੋ ਤਾ ਕੇ ਛਿਨ ॥

भलो न गवन करो ता के छिन ॥

bhalo na gavan karo taa ke chhin ||

ਦੁਰਾਚਾਰ ਤ੍ਰਿਯ ਕਰਤ ਜੁ ਨਿਸ ਦਿਨ ॥੧੦॥

दुराचार तृय करत जु निस दिन ॥१०॥

dhuraachaar tiray karat ju nis dhin ||10||

ਇਨ ਕੇ ਜੋਗ ਏਕ ਤ੍ਰਿਯ ਅਹੀ ॥

इन के जोग एक तृय अही ॥

ein ke jog ek tiray ahee ||

ਏਕ ਸਾਹ ਕੇ ਜਾਈ ਕਹੀ ॥

एक साह के जाई कही ॥

ek saeh ke jaiee kahee ||

ਜ੍ਯੋਂ ਇਹ ਨ੍ਰਿਪ ਪੁਰਖਨ ਕੋ ਰਾਜਾ ॥

ज्यों इह नृप पुरखन को राजा ॥

jayo(n) ieh nirap purakhan ko raajaa ||

ਤ੍ਰਯੋ ਵਹੁ ਨਾਰਿ ਤ੍ਰਿਯਨ ਸਿਰਤਾਜਾ ॥੧੧॥

त्रयो वहु नारि तृयन सिरताजा ॥११॥

trayo vahu naar tirayan sirataajaa ||11||

ਜੌ ਵਾ ਕੌ ਰਾਜਾ ਗ੍ਰਿਹ ਲ੍ਯਾਵੈ ॥

जौ वा कौ राजा गृह ल्यावै ॥

jau vaa kau raajaa gireh layaavai ||

ਰਾਜ ਪਾਟ ਤਬ ਸਕਲ ਸੁਹਾਵੈ ॥

राज पाट तब सकल सुहावै ॥

raaj paaT tab sakal suhaavai ||

ਤਾਹਿ ਲਖੇ ਤ੍ਰਿਯ ਸਭ ਦੁਰਿ ਜਾਹੀ ॥

ताहि लखे तृय सभ दुरि जाही ॥

taeh lakhe tiray sabh dhur jaahee ||

ਜਿਮਿ ਉਡਗਨ ਰਵਿ ਕੀ ਪਰਛਾਹੀ ॥੧੨॥

जिमि उडगन रवि की परछाही ॥१२॥

jim uddagan rav kee parachhaahee ||12||

ਜਬ ਰਾਜੈ ਇਹ ਬਿਧਿ ਸੁਨ ਪਾਯੋ ॥

जब राजै इह बिधि सुन पायो ॥

jab raajai ieh bidh sun paayo ||

ਇਹੈ ਮਤੋ ਜਿਯ ਮਾਝ ਪਕਾਯੋ ॥

इहै मतो जिय माझ पकायो ॥

eihai mato jiy maajh pakaayo ||

ਦੁਰਾਚਾਰਿ ਇਸਤ੍ਰੀ ਪਰਹਰੌ ॥

दुराचारि इसत्री परहरौ ॥

dhuraachaar isatree paraharau ||

ਨਿਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਸਾਹ ਸੁਤਾ ਲੈ ਕਰੌ ॥੧੩॥

निजु तृय साह सुता लै करौ ॥१३॥

nij tiray saeh sutaa lai karau ||13||

ਪ੍ਰਾਤੈ ਕਾਲ ਧਾਮ ਜਬ ਆਯੋ ॥

प्रातै काल धाम जब आयो ॥

praatai kaal dhaam jab aayo ||

ਨੇਗੀ ਮਹਤਨ ਬੋਲਿ ਪਠਾਯੋ ॥

नेगी महतन बोलि पठायो ॥

negee mahatan bol paThaayo ||

ਸਾਹ ਸੁਤਾ ਜਿਹ ਤਿਹ ਬਿਧਿ ਲਈ ॥

साह सुता जिह तिह बिधि लई ॥

saeh sutaa jeh teh bidh liee ||

ਰਾਨੀ ਡਾਰਿ ਹ੍ਰਿਦੈ ਤੇ ਦਈ ॥੧੪॥

रानी डारि हृदै ते दई ॥१४॥

raanee ddaar hiradhai te dhiee ||14||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਤਹ ਚੰਚਲਾ ਤਾ ਕੋ ਚਰਿਤ ਦਿਖਾਇ ॥

इह चरित्र तह चंचला ता को चरित दिखाइ ॥

eeh charitr teh cha(n)chalaa taa ko charit dhikhai ||

ਨਿਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਸਾਥ ਤੁਰਾਇ ਤਿਹ ਆਪਨ ਭਜ੍ਯੋ ਬਨਾਇ ॥੧੫॥

निजु तृय साथ तुराइ तिह आपन भज्यो बनाइ ॥१५॥

nij tiray saath turai teh aapan bhajayo banai ||15||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਚੌਦਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੧੪॥੫੯੭੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ चौदह चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३१४॥५९७३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau chauadheh charitr samaapatam sat subham sat ||314||5973||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਹਿਰ ਇਟਾਵਾ ਗੰਗ ਤੀਰ ਜਹ ॥

सहिर इटावा गंग तीर जह ॥

sahir iTaavaa ga(n)g teer jeh ||

ਪਾਲ ਸੁ ਪਛਿਮ ਹੁਤੇ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਤਹ ॥

पाल सु पछिम हुते नृपति तह ॥

paal su pachhim hute nirapat teh ||

ਨਾਰਿ ਸੁ ਪਛਿਮ ਦੇ ਤਾ ਕੇ ਘਰ ॥

नारि सु पछिम दे ता के घर ॥

naar su pachhim dhe taa ke ghar ||

ਸੁਰੀ ਨਾਗਨੀ ਨਰੀ ਨ ਸਰਬਰ ॥੧॥

सुरी नागनी नरी न सरबर ॥१॥

suree naaganee naree na sarabar ||1||

ਬਾਢੀ ਏਕ ਰਾਨਿਯਹਿ ਹੇਰਾ ॥

बाढी एक रानियहि हेरा ॥

baaddee ek raaniyeh heraa ||

ਮਦਨ ਦੇਹ ਤਬ ਹੀ ਤਿਹ ਘੇਰਾ ॥

मदन देह तब ही तिह घेरा ॥

madhan dheh tab hee teh gheraa ||

ਅਧਿਕ ਨੇਹ ਤਿਹ ਸਾਥ ਬਢਾਯੋ ॥

अधिक नेह तिह साथ बढायो ॥

adhik neh teh saath baddaayo ||

ਰਾਜਾ ਕੋ ਚਿਤ ਤੇ ਬਿਸਰਾਯੋ ॥੨॥

राजा को चित ते बिसरायो ॥२॥

raajaa ko chit te bisaraayo ||2||

ਐਸੀ ਰਸਿਗੀ ਤਾ ਸੌ ਨਾਰੀ ॥

ऐसी रसिगी ता सौ नारी ॥

aaisee rasigee taa sau naaree ||

ਜਾ ਤੇ ਪਤਿ ਤਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਿਸਾਰੀ ॥

जा ते पति तन प्रीति बिसारी ॥

jaa te pat tan preet bisaaree ||

ਗੇਰੂ ਘੋਰਿ ਪਾਨ ਕਰਿ ਲੀਯੋ ॥

गेरू घोरि पान करि लीयो ॥

geroo ghor paan kar leeyo ||

ਮੁਖ ਤੇ ਡਾਰਿ ਲਖਤ ਨ੍ਰਿਪ ਦੀਯੋ ॥੩॥

मुख ते डारि लखत नृप दीयो ॥३॥

mukh te ddaar lakhat nirap dheeyo ||3||

ਜਾਨਾ ਸ੍ਰੋਣ ਬਦਨ ਤੇ ਬਮਾ ॥

जाना स्रोण बदन ते बमा ॥

jaanaa sron badhan te bamaa ||

ਨ੍ਰਿਪ ਮਨ ਮੈ ਇਹ ਸੂਲ ਨ ਛਮਾ ॥

नृप मन मै इह सूल न छमा ॥

nirap man mai ieh sool na chhamaa ||

ਅਤਿ ਆਤੁਰ ਹ੍ਵੈ ਬੈਦ ਬੁਲਾਏ ॥

अति आतुर ह्वै बैद बुलाए ॥

at aatur havai baidh bulaae ||

ਚਿਹਨ ਰੋਗ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਸੁਨਾਏ ॥੪॥

चिहन रोग तिह नारि सुनाए ॥४॥

chihan rog teh naar sunaae ||4||

ਤਬ ਤਿਨ ਪੀ ਗੇਰੂ ਪੁਨਿ ਡਾਰਾ ॥

तब तिन पी गेरू पुनि डारा ॥

tab tin pee geroo pun ddaaraa ||

ਸ੍ਰੋਣ ਬਮਾ ਸਭਹੂਨ ਬਿਚਾਰਾ ॥

स्रोण बमा सभहून बिचारा ॥

sron bamaa sabhahoon bichaaraa ||

ਤਬ ਪਤਿ ਸੋ ਇਮ ਨਾਰਿ ਉਚਾਰੋ ॥

तब पति सो इम नारि उचारो ॥

tab pat so im naar uchaaro ||

ਅਬ ਰਾਨੀ ਕਹ ਮਰੀ ਬਿਚਾਰੋ ॥੫॥

अब रानी कह मरी बिचारो ॥५॥

ab raanee keh maree bichaaro ||5||

ਰਾਨੀ ਕਹਤ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸੋ ਕਰਿਯਹੁ ॥

रानी कहत नृपति सो करियहु ॥

raanee kahat nirapat so kariyahu ||

ਮੇਰੋ ਬਹੁਰਿ ਨ ਬਦਨ ਨਿਹਰਿਯਹੁ ॥

मेरो बहुरि न बदन निहरियहु ॥

mero bahur na badhan nihariyahu ||

ਔਰ ਸਖੀ ਕਾਹੂ ਨ ਦਿਖੈਯੋ ॥

और सखी काहू न दिखैयो ॥

aauar sakhee kaahoo na dhikhaiyo ||

ਰਾਨੀ ਜਾਇ ਜਾਰ ਘਰਿ ਐਯੋ ॥੬॥

रानी जाइ जार घरि ऐयो ॥६॥

raanee jai jaar ghar aaiyo ||6||

ਸਾਚ ਬਚਨ ਜੜ ਸੁਨਤ ਉਚਰਿ ਕੈ ॥

साच बचन जड़ सुनत उचरि कै ॥

saach bachan jaR sunat uchar kai ||

ਦਮ ਕਹ ਰੋਕਿ ਗਈ ਜਨੁ ਮਰਿ ਕੈ ॥

दम कह रोकि गई जनु मरि कै ॥

dham keh rok giee jan mar kai ||

ਆਂਸੁ ਪੁਲਿਤ ਅਖੀਆਂ ਪਤਿ ਭਈ ॥

आँसु पुलित अखीआँ पति भई ॥

aa(n)s pulit akheeaa(n) pat bhiee ||

ਤਬ ਹੀ ਜਾਰ ਸਾਥ ਉਠਿ ਗਈ ॥੭॥

तब ही जार साथ उठि गई ॥७॥

tab hee jaar saath uTh giee ||7||

ਆਂਖਿ ਪੂੰਛਿ ਨ੍ਰਿਪ ਹੇਰੈ ਕਹਾ ॥

आँखि पूँछि नृप हेरै कहा ॥

aa(n)kh poo(n)chh nirap herai kahaa ||

ਊਹਾ ਨ ਅੰਗ ਤਵਨ ਕੋ ਰਹਾ ॥

ऊहा न अंग तवन को रहा ॥

uoohaa na a(n)g tavan ko rahaa ||

ਤਬ ਸਖਿਯਨ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

तब सखियन इह भाति उचारियो ॥

tab sakhiyan ieh bhaat uchaariyo ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਪਸੁ ਨ੍ਰਿਪ ਨ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥੮॥

भेद अभेद पसु नृप न बिचारियो ॥८॥

bhedh abhedh pas nirap na bichaariyo ||8||

ਰਾਨੀ ਗਈ ਸਦੇਹ ਸ੍ਵਰਗ ਕਹ ॥

रानी गई सदेह स्वरग कह ॥

raanee giee sadheh savairag keh ||

ਛੋਰਿ ਗਈ ਹਮ ਕੌ ਕਤ ਮਹਿ ਮਹ ॥

छोरि गई हम कौ कत महि मह ॥

chhor giee ham kau kat meh meh ||

ਮੂਰਖ ਸਾਚੁ ਇਹੈ ਲਹਿ ਲਈ ॥

मूरख साचु इहै लहि लई ॥

moorakh saach ihai leh liee ||

ਦੇਹ ਸਹਿਤ ਸੁਰਪੁਰ ਤ੍ਰਿਯ ਗਈ ॥੯॥

देह सहित सुरपुर तृय गई ॥९॥

dheh sahit surapur tiray giee ||9||

ਜੇ ਜੇ ਪੁੰਨ੍ਰਯਵਾਨ ਹੈ ਲੋਗਾ ॥

जे जे पुँन्रयवान है लोगा ॥

je je pu(n)nrayavaan hai logaa ||

ਤੇ ਤੇ ਹੈ ਇਹ ਗਤਿ ਕੇ ਜੋਗਾ ॥

ते ते है इह गति के जोगा ॥

te te hai ieh gat ke jogaa ||

ਜਿਨ ਇਕ ਚਿਤ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਹਰਿ ਧ੍ਯਾਯੋ ॥

जिन इक चित ह्वै कै हरि ध्यायो ॥

jin ik chit havai kai har dhayaayo ||

ਤਾ ਕੇ ਕਾਲ ਨਿਕਟ ਨਹਿ ਆਯੋ ॥੧੦॥

ता के काल निकट नहि आयो ॥१०॥

taa ke kaal nikaT neh aayo ||10||

ਇਕ ਚਿਤ ਜੋ ਧ੍ਯਾਵਤ ਹਰਿ ਭਏ ॥

इक चित जो ध्यावत हरि भए ॥

eik chit jo dhayaavat har bhe ||

ਦੇਹ ਸਹਤ ਸੁਰਪੁਰ ਤੇ ਗਏ ॥

देह सहत सुरपुर ते गए ॥

dheh sahat surapur te ge ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕੀ ਕ੍ਰਿਯਾ ਨ ਪਾਈ ॥

भेद अभेद की कृया न पाई ॥

bhedh abhedh kee kirayaa na paiee ||

ਮੂਰਖ ਸਤਿ ਇਹੈ ਠਹਰਾਈ ॥੧੧॥

मूरख सति इहै ठहराई ॥११॥

moorakh sat ihai Thaharaiee ||11||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਪੰਦ੍ਰਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੧੫॥੫੯੮੪॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ पंद्रह चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३१५॥५९८४॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau pa(n)dhreh charitr samaapatam sat subham sat ||315||5984||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਹਿਰ ਸੁਨਾਰ ਗਾਵ ਸੁਨਿਯਤ ਜਹ ॥

सहिर सुनार गाव सुनियत जह ॥

sahir sunaar gaav suniyat jeh ||

ਰਾਇ ਬੰਗਾਲੀ ਸੈਨ ਬਸਤ ਤਹ ॥

राइ बंगाली सैन बसत तह ॥

rai ba(n)gaalee sain basat teh ||

ਸ੍ਰੀ ਬੰਗਾਲ ਮਤੀ ਤਿਹ ਰਾਨੀ ॥

स्री बंगाल मती तिह रानी ॥

sree ba(n)gaal matee teh raanee ||

ਸੁੰਦਰ ਭਵਨ ਚਤ੍ਰਦਸ ਜਾਨੀ ॥੧॥

सुँदर भवन चत्रदस जानी ॥१॥

su(n)dhar bhavan chatradhas jaanee ||1||

ਬੰਗ ਦੇਇ ਦੁਹਿਤਾ ਇਕ ਤਾ ਕੇ ॥

बंग देइ दुहिता इक ता के ॥

ba(n)g dhei dhuhitaa ik taa ke ||

ਔਰ ਸੁੰਦਰੀ ਸਮ ਨਹਿ ਜਾ ਕੇ ॥

और सुँदरी सम नहि जा के ॥

aauar su(n)dharee sam neh jaa ke ||

ਤਿਨ ਇਕ ਪੁਰਖ ਨਿਹਾਰੋ ਜਬ ਹੀ ॥

तिन इक पुरख निहारो जब ही ॥

tin ik purakh nihaaro jab hee ||

ਕਾਮ ਦੇਵ ਕੇ ਬਸਿ ਭੀ ਤਬ ਹੀ ॥੨॥

काम देव के बसि भी तब ही ॥२॥

kaam dhev ke bas bhee tab hee ||2||

ਸੂਰ ਸੂਰ ਕਹਿ ਭੂ ਪਰ ਪਰੀ ॥

सूर सूर कहि भू पर परी ॥

soor soor keh bhoo par paree ||

ਜਨੁ ਗਜ ਬੇਲ ਬਾਵ ਕੀ ਹਰੀ ॥

जनु गज बेल बाव की हरी ॥

jan gaj bel baav kee haree ||

ਸੁ ਛਬਿ ਰਾਇ ਸੁਧਿ ਪਾਇ ਬੁਲਾਇਸਿ ॥

सु छबि राइ सुधि पाइ बुलाइसि ॥

s chhab rai sudh pai bulais ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਰੁਚਿ ਮਾਨ ਮਚਾਇਸਿ ॥੩॥

काम भोग रुचि मान मचाइसि ॥३॥

kaam bhog ruch maan machais ||3||

ਬਧਿ ਗੀ ਕੁਅਰਿ ਸਜਨ ਕੇ ਨੇਹਾ ॥

बधि गी कुअरि सजन के नेहा ॥

badh gee kuar sajan ke nehaa ||

ਜਿਮਿ ਲਾਗਤ ਸਾਵਨ ਕੋ ਮੇਹਾ ॥

जिमि लागत सावन को मेहा ॥

jim laagat saavan ko mehaa ||

ਸੂਰ ਸੂਰ ਕਹਿ ਗਿਰੀ ਪ੍ਰਿਥੀ ਪਰ ॥

सूर सूर कहि गिरी पृथी पर ॥

soor soor keh giree pirathee par ||

ਤਾਤ ਮਾਤ ਆਈ ਸਖਿ ਸਭ ਘਰ ॥੪॥

तात मात आई सखि सभ घर ॥४॥

taat maat aaiee sakh sabh ghar ||4||

ਮਾਤ ਪਰੀ ਦੁਹਿਤਾ ਕਹ ਜਨਿਯਹੁ ॥

मात परी दुहिता कह जनियहु ॥

maat paree dhuhitaa keh janiyahu ||

ਤਾ ਤਨ ਜੀਏ ਕੁਅਰਿ ਪ੍ਰਮਨਿਯਹੁ ॥

ता तन जीए कुअरि प्रमनियहु ॥

taa tan je'ee kuar pramaniyahu ||

ਜੋ ਮੈ ਕਹਤ ਤੁਮੈ ਸੋ ਕਰਿਯਹੁ ॥

जो मै कहत तुमै सो करियहु ॥

jo mai kahat tumai so kariyahu ||

ਛੋਰਿ ਕਫਨ ਮੁਖਿ ਨਹਿਨ ਨਿਹਰਿਯਹੁ ॥੫॥

छोरि कफन मुखि नहिन निहरियहु ॥५॥

chhor kafan mukh nahin nihariyahu ||5||

ਤੁਮ ਕੌ ਤਾਤ ਮਾਤ ਦੁਖ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ॥

तुम कौ तात मात दुख ह्वै है ॥

tum kau taat maat dhukh havai hai ||

ਤੁਮਰੀ ਸੁਤਾ ਅਧੋਗਤ ਜੈ ਹੈ ॥

तुमरी सुता अधोगत जै है ॥

tumaree sutaa adhogat jai hai ||

ਹਮਰੋ ਕਛੂ ਨ ਸੋਕਹਿ ਧਰਿਯਹੁ ॥

हमरो कछू न सोकहि धरियहु ॥

hamaro kachhoo na sokeh dhariyahu ||

ਛਮਾਪਰਾਧ ਹਮਾਰੋ ਕਰਿਯਹੁ ॥੬॥

छमापराध हमारो करियहु ॥६॥

chhamaaparaadh hamaaro kariyahu ||6||

ਰਵਿ ਸਸਿ ਕੌ ਮੈ ਮੁਖ ਨ ਦਿਖਾਰਾ ॥

रवि ससि कौ मै मुख न दिखारा ॥

rav sas kau mai mukh na dhikhaaraa ||

ਅਬ ਹੇਰੈ ਕਸ ਅੰਗਨ ਹਮਾਰਾ ॥

अब हेरै कस अंगन हमारा ॥

ab herai kas a(n)gan hamaaraa ||

ਸਾਸ ਘੂਟਿ ਜਨੁ ਕਰਿ ਮਰਿ ਗਈ ॥

सास घूटि जनु करि मरि गई ॥

saas ghooT jan kar mar giee ||

ਸਖਿਯਨ ਲਪਿਟਿ ਬਸਤ੍ਰ ਮਹਿ ਲਈ ॥੭॥

सखियन लपिटि बसत्र महि लई ॥७॥

sakhiyan lapiT basatr meh liee ||7||

ਬਕਰੀ ਬਾਧਿ ਸਿਰ੍ਰਹੀ ਮਧਿ ਦੀਨੀ ॥

बकरी बाधि सिर्रही मधि दीनी ॥

bakaree baadh sirrahee madh dheenee ||

ਛੋਰ ਬਸਤ੍ਰ ਪਿਤੁ ਮਾਤ ਨ ਚੀਨੀ ॥

छोर बसत्र पितु मात न चीनी ॥

chhor basatr pit maat na cheenee ||

ਦੁਹੂੰ ਸੁਤਾ ਕੋ ਬਚਨ ਸੰਭਾਰਾ ॥

दुहूँ सुता को बचन संभारा ॥

dhuhoo(n) sutaa ko bachan sa(n)bhaaraa ||

ਸਲ ਕੇ ਮਾਝ ਬਕਰਿਯਹਿ ਜਾਰਾ ॥੮॥

सल के माझ बकरियहि जारा ॥८॥

sal ke maajh bakariyeh jaaraa ||8||

ਗਈ ਜਾਰ ਸੰਗ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰੀ ॥

गई जार संग राज कुमारी ॥

giee jaar sa(n)g raaj kumaaree ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕਿਨੀ ਨ ਬਿਚਾਰੀ ॥

भेद अभेद किनी न बिचारी ॥

bhedh abhedh kinee na bichaaree ||

ਦੁਹਿਤਾ ਮਰੀ ਜਾਰਿ ਜਨੁ ਦੀਨੀ ॥

दुहिता मरी जारि जनु दीनी ॥

dhuhitaa maree jaar jan dheenee ||

ਤ੍ਰਿਯ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕੀ ਕ੍ਰਿਯਾ ਨ ਚੀਨੀ ॥੯॥

तृय चरित्र की कृया न चीनी ॥९॥

tiray charitr kee kirayaa na cheenee ||9||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਸੋਲਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੧੬॥੫੯੯੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ सोलह चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३१६॥५९९३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau soleh charitr samaapatam sat subham sat ||316||5993||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਮੰਤ੍ਰੀ ਕਥਾ ਉਚਾਰੀ ਔਰੈ ॥

मंत्री कथा उचारी औरै ॥

ma(n)tree kathaa uchaaree aauarai ||

ਰਾਜਾ ਦੇਸ ਬੰਗਲਾ ਗੌਰੈ ॥

राजा देस बंगला गौरै ॥

raajaa dhes ba(n)galaa gauarai ||

ਸਮਨ ਪ੍ਰਭਾ ਤਾ ਕੀ ਪਟਰਾਨੀ ॥

समन प्रभा ता की पटरानी ॥

saman prabhaa taa kee paTaraanee ||

ਜਿਹ ਸਮ ਸੁਨੀ ਨ ਕਿਨੀ ਬਖਾਨੀ ॥੧॥

जिह सम सुनी न किनी बखानी ॥१॥

jeh sam sunee na kinee bakhaanee ||1||

ਪੁਹਪ ਪ੍ਰਭਾ ਇਕ ਰਾਜ ਦੁਲਾਰੀ ॥

पुहप प्रभा इक राज दुलारी ॥

puhap prabhaa ik raaj dhulaaree ||

ਬਹੁਰਿ ਬਿਧਾਤਾ ਤਸਿ ਨ ਸਵਾਰੀ ॥

बहुरि बिधाता तसि न सवारी ॥

bahur bidhaataa tas na savaaree ||

ਤਾ ਕੀ ਆਭਾ ਜਾਤ ਨ ਕਹੀ ॥

ता की आभा जात न कही ॥

taa kee aabhaa jaat na kahee ||

ਜਨੁ ਕਰਿ ਫੂਲਿ ਅਬਾਸੀ ਰਹੀ ॥੨॥

जनु करि फूलि अबासी रही ॥२॥

jan kar fool abaasee rahee ||2||

ਭੂਮਿ ਗਿਰੀ ਤਾ ਕੀ ਸੁੰਦ੍ਰਾਈ ॥

भूमि गिरी ता की सुँद्राई ॥

bhoom giree taa kee su(n)dhraiee ||

ਤਾ ਤੇ ਅਬਾਸੀ ਲਈ ਲਲਾਈ ॥

ता ते अबासी लई ललाई ॥

taa te abaasee liee lalaiee ||

ਗਾਲ੍ਰਹਨ ਤੇ ਜੋ ਰਸ ਚੁਇ ਪਰਾ ॥

गाल्रहन ते जो रस चुइ परा ॥

gaalrahan te jo ras chui paraa ||

ਭਯੋ ਗੁਲਾਬ ਤਿਸੀ ਤੇ ਹਰਾ ॥੩॥

भयो गुलाब तिसी ते हरा ॥३॥

bhayo gulaab tisee te haraa ||3||

ਜੋਬਨ ਜਬ ਆਯੋ ਅੰਗ ਤਾ ਕੇ ॥

जोबन जब आयो अंग ता के ॥

joban jab aayo a(n)g taa ke ||

ਸਾਹ ਏਕ ਆਯੌ ਤਬ ਵਾ ਕੇ ॥

साह एक आयौ तब वा के ॥

saeh ek aayau tab vaa ke ||

ਏਕ ਪੁਤ੍ਰ ਸੁੰਦਰਿ ਤਿਹ ਸੰਗਾ ॥

एक पुत्र सुँदरि तिह संगा ॥

ek putr su(n)dhar teh sa(n)gaa ||

ਜਨ ਮਨਸਾ ਦ੍ਵੈ ਜਏ ਅਨੰਗਾ ॥੪॥

जन मनसा द्वै जए अनंगा ॥४॥

jan manasaa dhavai je ana(n)gaa ||4||

ਗਾਜੀ ਰਾਇ ਨਾਮ ਤਿਹ ਨਰ ਕੋ ॥

गाजी राइ नाम तिह नर को ॥

gaajee rai naam teh nar ko ||

ਕੰਕਨ ਜਾਨ ਕਾਮ ਕੇ ਕਰ ਕੋ ॥

कंकन जान काम के कर को ॥

ka(n)kan jaan kaam ke kar ko ||

ਭੂਖਨ ਕੋ ਭੂਖਨ ਤਿਹ ਮਾਨੋ ॥

भूखन को भूखन तिह मानो ॥

bhookhan ko bhookhan teh maano ||

ਦੂਖਨ ਕੋ ਦੂਖਨ ਪਹਿਚਾਨੋ ॥੫॥

दूखन को दूखन पहिचानो ॥५॥

dhookhan ko dhookhan pahichaano ||5||

ਪੁਹਪ ਪ੍ਰਭਾ ਤਾ ਕੋ ਜਬ ਲਹਾ ॥

पुहप प्रभा ता को जब लहा ॥

puhap prabhaa taa ko jab lahaa ||

ਮਨ ਬਚ ਕ੍ਰਮ ਐਸੇ ਕਰ ਕਹਾ ॥

मन बच क्रम ऐसे कर कहा ॥

man bach kram aaise kar kahaa ||

ਐਸਿ ਕਰੌ ਮੈ ਕਵਨ ਉਪਾਈ ॥

ऐसि करौ मै कवन उपाई ॥

aais karau mai kavan upaiee ||

ਮੋਰਿ ਇਹੀ ਸੰਗ ਹੋਇ ਸਗਾਈ ॥੬॥

मोरि इही संग होइ सगाई ॥६॥

mor ihee sa(n)g hoi sagaiee ||6||

ਪ੍ਰਾਤਹਿ ਕਾਲ ਸੁਯੰਬਰ ਕਿਯਾ ॥

प्रातहि काल सुयंबर किया ॥

praateh kaal suya(n)bar kiyaa ||

ਕੁੰਕਮ ਡਾਰਿ ਤਿਸੀ ਪਰ ਦਿਯਾ ॥

कुँकम डारि तिसी पर दिया ॥

ku(n)kam ddaar tisee par dhiyaa ||

ਅਰੁ ਪੁਹਪਨ ਤੈ ਡਾਰਿਸਿ ਹਾਰਾ ॥

अरु पुहपन तै डारिसि हारा ॥

ar puhapan tai ddaaris haaraa ||

ਹੇਰਿ ਰਹੇ ਮੁਖ ਭੂਪ ਅਪਾਰਾ ॥੭॥

हेरि रहे मुख भूप अपारा ॥७॥

her rahe mukh bhoop apaaraa ||7||

ਤਿਹ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਸਭਹੂੰ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥

तिह नृप सुत सभहूँ करि जाना ॥

teh nirap sut sabhahoo(n) kar jaanaa ||

ਸਾਹ ਪੁਤ੍ਰ ਕਿਨਹੂੰ ਨ ਪਛਾਨਾ ॥

साह पुत्र किनहूँ न पछाना ॥

saeh putr kinahoo(n) na pachhaanaa ||

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਨਹਿ ਭੇਦ ਬਿਚਰਾ ॥

मात पिता नहि भेद बिचरा ॥

maat pitaa neh bhedh bicharaa ||

ਇਹ ਛਲ ਕੁਅਰਿ ਸਭਨ ਕਹ ਛਰਾ ॥੮॥

इह छल कुअरि सभन कह छरा ॥८॥

eeh chhal kuar sabhan keh chharaa ||8||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਸਤ੍ਰਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੧੭॥੬੦੦੧॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ सत्रह चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३१७॥६००१॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe teen sau satreh charitr samaapatam sat subham sat ||317||6001||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਮਰਗਜ ਸੈਨ ਹੁਤੋ ਇਕ ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ॥

मरगज सैन हुतो इक नृप बर ॥

maragaj sain huto ik nirap bar ||

ਮਰਗਜ ਦੇਇ ਨਾਰਿ ਜਾ ਕੇ ਘਰ ॥

मरगज देइ नारि जा के घर ॥

maragaj dhei naar jaa ke ghar ||

ਰੂਪਵਾਨ ਧਨਵਾਨ ਬਿਸਾਲਾ ॥

रूपवान धनवान बिसाला ॥

roopavaan dhanavaan bisaalaa ||

ਭਿਛਕ ਕਲਪਤਰੁ ਦ੍ਰੁਜਨਨ ਕਾਲਾ ॥੧॥

भिछक कलपतरु द्रुजनन काला ॥१॥

bhichhak kalapatar dhrujanan kaalaa ||1||

ਮੂੰਗੀ ਪਟਨਾ ਦੇਸ ਤਵਨ ਕੋ ॥

मूँगी पटना देस तवन को ॥

moo(n)gee paTanaa dhes tavan ko ||

ਜੀਤਿ ਕਵਨ ਰਿਪੁ ਸਕਤ ਜਵਨ ਕੋ ॥

जीति कवन रिपु सकत जवन को ॥

jeet kavan rip sakat javan ko ||