ਬਚਨ ਹਾਥ ਮੋਰੇ ਪਰ ਦ੍ਰਯਾਵੋ ॥

बचन हाथ मोरे पर द्रयावो ॥

bachan haath more par dhrayaavo ||

ਜਬ ਇਹ ਦੁਖ ਮੈ ਦੂਰ ਕਰਾਊ ॥

जब इह दुख मै दूर कराऊ ॥

jab ieh dhukh mai dhoor karaauoo ||

ਅਰਧ ਰਾਜ ਰਾਨੀ ਜੁਤ ਪਾਊ ॥੧੬॥

अरध राज रानी जुत पाऊ ॥१६॥

aradh raaj raanee jut paauoo ||16||

ਭਲੀ ਭਲੀ ਰਾਜੈ ਤਬ ਭਾਖੀ ॥

भली भली राजै तब भाखी ॥

bhalee bhalee raajai tab bhaakhee ||

ਹਮਹੂੰ ਇਹ ਹਿਰਦੈ ਮਥਿ ਰਾਖੀ ॥

हमहूँ इह हिरदै मथि राखी ॥

hamahoo(n) ieh hiradhai math raakhee ||

ਪ੍ਰਥਮ ਰੋਗ ਤੁਮ ਯਾਹਿ ਮਿਟਾਵੋ ॥

प्रथम रोग तुम याहि मिटावो ॥

pratham rog tum yaeh miTaavo ||

ਅਰਧ ਰਾਜ ਰਾਨੀ ਜੁਤ ਪਾਵੋ ॥੧੭॥

अरध राज रानी जुत पावो ॥१७॥

aradh raaj raanee jut paavo ||17||

ਪ੍ਰਥਮਹਿ ਬਚਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਤੇ ਲਿਯਾ ॥

प्रथमहि बचन नृपति ते लिया ॥

prathameh bachan nirapat te liyaa ||

ਪੁਨਿ ਉਪਚਾਰ ਤਰੁਨਿ ਕੋ ਕਿਯਾ ॥

पुनि उपचार तरुनि को किया ॥

pun upachaar tarun ko kiyaa ||

ਭੋਗ ਕਿਯੋ ਤ੍ਰਿਯ ਰੋਗ ਮਿਟਾਯੋ ॥

भोग कियो तृय रोग मिटायो ॥

bhog kiyo tiray rog miTaayo ||

ਅਰਧ ਰਾਜ ਰਾਨੀ ਜੁਤ ਪਾਯੋ ॥੧੮॥

अरध राज रानी जुत पायो ॥१८॥

aradh raaj raanee jut paayo ||18||

ਅਰਧ ਰਾਜ ਇਹ ਛਲ ਤਿਹ ਦਿਯੋ ॥

अरध राज इह छल तिह दियो ॥

aradh raaj ieh chhal teh dhiyo ||

ਰਾਨੀ ਭੋਗ ਮਿਤ੍ਰ ਸੰਗ ਕਿਯੋ ॥

रानी भोग मित्र संग कियो ॥

raanee bhog mitr sa(n)g kiyo ||

ਮੂਰਖ ਨਾਹ ਨਾਹਿ ਛਲ ਪਾਯੋ ॥

मूरख नाह नाहि छल पायो ॥

moorakh naeh naeh chhal paayo ||

ਪ੍ਰਗਟ ਆਪਨੋ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਾਯੋ ॥੧੯॥

प्रगट आपनो मूँड मुँडायो ॥१९॥

pragaT aapano moo(n)dd mu(n)ddaayo ||19||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਇਹ ਛਲ ਰਾਨੀ ਨ੍ਰਿਪ ਛਲਾ ਰਮੀ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਸਾਥ ॥

इह छल रानी नृप छला रमी मित्र के साथ ॥

eeh chhal raanee nirap chhalaa ramee mitr ke saath ||

ਅਰਧ ਰਾਜ ਤਾ ਕੋ ਦਿਯਾ ਭੇਦ ਨ ਪਾਯੋ ਨਾਥ ॥੨੦॥

अरध राज ता को दिया भेद न पायो नाथ ॥२०॥

aradh raaj taa ko dhiyaa bhedh na paayo naath ||20||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਅਰਧ ਰਾਜ ਤਿਹ ਦੀਯੋ ॥

इह बिधि अरध राज तिह दीयो ॥

eeh bidh aradh raaj teh dheeyo ||

ਮੂਰਖ ਪਤਿ ਕਹ ਅਸਿ ਛਲਿ ਲੀਯੋ ॥

मूरख पति कह असि छलि लीयो ॥

moorakh pat keh as chhal leeyo ||

ਇਕ ਦਿਨ ਰਨਿਯਹਿ ਜਾਰ ਬਜਾਵੈ ॥

इक दिन रनियहि जार बजावै ॥

eik dhin raniyeh jaar bajaavai ||

ਅਰਧ ਰਾਜ ਤਿਹ ਆਪ ਕਮਾਵੈ ॥੨੧॥

अरध राज तिह आप कमावै ॥२१॥

aradh raaj teh aap kamaavai ||21||

ਇਕ ਦਿਨ ਆਵੈ ਨ੍ਰਿਪ ਕੈ ਧਾਮਾ ॥

इक दिन आवै नृप कै धामा ॥

eik dhin aavai nirap kai dhaamaa ||

ਇਕ ਦਿਨ ਭਜੈ ਜਾਰ ਕੌ ਬਾਮਾ ॥

इक दिन भजै जार कौ बामा ॥

eik dhin bhajai jaar kau baamaa ||

ਇਕ ਦਿਨ ਰਾਜਾ ਰਾਜ ਕਮਾਵੈ ॥

इक दिन राजा राज कमावै ॥

eik dhin raajaa raaj kamaavai ||

ਜਾਰ ਛਤ੍ਰ ਦਿਨ ਦੁਤਿਯ ਢਰਾਵੈ ॥੨੨॥

जार छत्र दिन दुतिय ढरावै ॥२२॥

jaar chhatr dhin dhutiy ddaraavai ||22||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਬਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੯੨॥੫੫੭੧॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ बानवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२९२॥५५७१॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau baanavo charitr samaapatam sat subham sat ||292||5571||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਰਾਜਪੁਰੀ ਨਗਰੀ ਹੈ ਜਹਾ ॥

राजपुरी नगरी है जहा ॥

raajapuree nagaree hai jahaa ||

ਰਾਜ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਇਕ ਤਹਾ ॥

राज सैन राजा इक तहा ॥

raaj sain raajaa ik tahaa ||

ਰਾਜ ਦੇਈ ਤਾ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਨਾਰੀ ॥

राज देई ता के गृह नारी ॥

raaj dheiee taa ke gireh naaree ||

ਚੰਦ੍ਰ ਲਈ ਜਾ ਤੇ ਉਜਿਯਾਰੀ ॥੧॥

चंद्र लई जा ते उजियारी ॥१॥

cha(n)dhr liee jaa te ujiyaaree ||1||

ਨ੍ਰਿਪ ਸੌ ਅਤਿ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਹਿਤ ਰਹੈ ॥

नृप सौ अति तृय को हित रहै ॥

nirap sau at tiray ko hit rahai ||

ਸੋਈ ਕਰਤ ਜੁ ਰਾਨੀ ਕਹੈ ॥

सोई करत जु रानी कहै ॥

soiee karat ju raanee kahai ||

ਔਰ ਨਾਰਿ ਕੇ ਧਾਮ ਨ ਜਾਵੈ ॥

और नारि के धाम न जावै ॥

aauar naar ke dhaam na jaavai ||

ਅਧਿਕ ਨਾਰ ਕੇ ਤ੍ਰਾਸ ਤ੍ਰਸਾਵੈ ॥੨॥

अधिक नार के त्रास त्रसावै ॥२॥

adhik naar ke traas trasaavai ||2||

ਰਾਨੀ ਕੀ ਆਗ੍ਯਾ ਸਭ ਮਾਨੈ ॥

रानी की आग्या सभ मानै ॥

raanee kee aagayaa sabh maanai ||

ਰਾਜਾ ਕੋ ਕਰਿ ਕਛੂ ਨ ਜਾਨੈ ॥

राजा को करि कछू न जानै ॥

raajaa ko kar kachhoo na jaanai ||

ਮਾਰਿਯੋ ਚਹਤ ਨਾਰਿ ਤਿਹ ਮਾਰੈ ॥

मारियो चहत नारि तिह मारै ॥

maariyo chahat naar teh maarai ||

ਜਿਹ ਜਾਨੈ ਤਿਹ ਪ੍ਰਾਨ ਉਬਾਰੈ ॥੩॥

जिह जानै तिह प्रान उबारै ॥३॥

jeh jaanai teh praan ubaarai ||3||

ਬੇਸ੍ਵਾ ਏਕ ਠੌਰ ਤਿਹ ਆਈ ॥

बेस्वा एक ठौर तिह आई ॥

besavaiaa ek Thauar teh aaiee ||

ਤਿਹ ਪਰ ਰਹੇ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਉਰਝਾਈ ॥

तिह पर रहे नृपति उरझाई ॥

teh par rahe nirapat urajhaiee ||

ਚਹਤ ਚਿਤ ਮਹਿ ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਵੈ ॥

चहत चित महि ताहि बुलावै ॥

chahat chit meh taeh bulaavai ||

ਨਿਜੁ ਨਾਰੀ ਕੈ ਤ੍ਰਾਸ ਤ੍ਰਸਾਵੈ ॥੪॥

निजु नारी कै त्रास त्रसावै ॥४॥

nij naaree kai traas trasaavai ||4||

ਜਬ ਰਾਨੀ ਐਸੇ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥

जब रानी ऐसे सुनि पाई ॥

jab raanee aaise sun paiee ||

ਇਹੈ ਚਿਤ ਅਪਨੇ ਠਹਰਾਈ ॥

इहै चित अपने ठहराई ॥

eihai chit apane Thaharaiee ||

ਜੋ ਮੈ ਧਾਮ ਜਾਰ ਕੇ ਜਾਊ ॥

जो मै धाम जार के जाऊ ॥

jo mai dhaam jaar ke jaauoo ||

ਨ੍ਰਿਪਨ ਕਹੈ ਕਛੁ ਮਾਫ ਕਰਾਊ ॥੫॥

नृपन कहै कछु माफ कराऊ ॥५॥

nirapan kahai kachh maaf karaauoo ||5||

ਰੈਨਿ ਸਮੈ ਜਬ ਤਹ ਨ੍ਰਿਪ ਆਏ ॥

रैनि समै जब तह नृप आए ॥

rain samai jab teh nirap aae ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਰਾਨੀ ਬਚਨ ਸੁਨਾਏ ॥

इह बिधि रानी बचन सुनाए ॥

eeh bidh raanee bachan sunaae ||

ਮੋ ਤੇ ਤਾਹਿ ਸੁੰਦਰਿ ਤਿਹ ਜਾਨੌ ॥

मो ते ताहि सुँदरि तिह जानौ ॥

mo te taeh su(n)dhar teh jaanau ||

ਜਾ ਸੋ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰਾਇ ਤੁਮ ਠਾਨੌ ॥੬॥

जा सो प्रीति राइ तुम ठानौ ॥६॥

jaa so preet rai tum Thaanau ||6||

ਤਾ ਤੇ ਅਧਿਕ ਰੋਖ ਮੁਹਿ ਭਯੋ ॥

ता ते अधिक रोख मुहि भयो ॥

taa te adhik rokh muh bhayo ||

ਬੇਸ੍ਵਾ ਕੇ ਰਾਜਾ ਗ੍ਰਿਹ ਗਯੋ ॥

बेस्वा के राजा गृह गयो ॥

besavaiaa ke raajaa gireh gayo ||

ਇਹ ਅਪਨੀ ਭਗਨਿਯਹਿ ਨ ਭਜੋ ॥

इह अपनी भगनियहि न भजो ॥

eeh apanee bhaganiyeh na bhajo ||

ਮੋ ਸੋ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਤਰ ਤੁਮ ਤਜੋ ॥੭॥

मो सो प्रीति नतर तुम तजो ॥७॥

mo so preet natar tum tajo ||7||

ਜੌ ਤੁਮ ਬੇਸ੍ਵਾ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਜੈਹੋ ॥

जौ तुम बेस्वा के गृह जैहो ॥

jau tum besavaiaa ke gireh jaiho ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਿਹ ਸਾਥ ਕਮੈ ਹੋ ॥

काम भोग तिह साथ कमै हो ॥

kaam bhog teh saath kamai ho ||

ਤਬ ਮੈ ਧਾਮ ਜਾਰ ਕੇ ਜੈਹੋ ॥

तब मै धाम जार के जैहो ॥

tab mai dhaam jaar ke jaiho ||

ਤੇਰੇ ਫੂਲਿ ਡਾਰਿ ਸਿਰ ਐ ਹੋ ॥੮॥

तेरे फूलि डारि सिर ऐ हो ॥८॥

tere fool ddaar sir aai ho ||8||

ਪ੍ਰਥਮ ਬਾਤ ਮੁਹਿ ਯਹ ਲਿਖਿ ਦ੍ਰਯਾਵਹੁ ॥

प्रथम बात मुहि यह लिखि द्रयावहु ॥

pratham baat muh yeh likh dhrayaavahu ||

ਜਿਹ ਜਾਨਹੁ ਤਿਹ ਬਹੁਰਿ ਬੁਲਾਵਹੁ ॥

जिह जानहु तिह बहुरि बुलावहु ॥

jeh jaanahu teh bahur bulaavahu ||

ਜਿਹ ਚਾਹੌ ਤਿਹ ਹੌਹੂੰ ਬੁਲਾਵੌ ॥

जिह चाहौ तिह हौहूँ बुलावौ ॥

jeh chaahau teh hauahoo(n) bulaavau ||

ਕਾਮ ਕੇਲ ਤਿਹ ਸਾਥ ਕਮਾਵੌ ॥੯॥

काम केल तिह साथ कमावौ ॥९॥

kaam kel teh saath kamaavau ||9||

ਜਬ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁਨੇ ਨ੍ਰਿਪ ਬੈਨਾ ॥

जब इह भाति सुने नृप बैना ॥

jab ieh bhaat sune nirap bainaa ||

ਜੋਰਿ ਰਹਾ ਨੈਨਨ ਸੋ ਨੈਨਾ ॥

जोरि रहा नैनन सो नैना ॥

jor rahaa nainan so nainaa ||

ਚੁਪ ਹ੍ਵੈ ਰਹਾ ਕਛੂ ਨਹਿ ਕਹਿਯੋ ॥

चुप ह्वै रहा कछू नहि कहियो ॥

chup havai rahaa kachhoo neh kahiyo ||

ਤਵਨ ਭੇਦ ਇਸਤ੍ਰੀ ਇਨ ਲਹਿਯੋ ॥੧੦॥

तवन भेद इसत्री इन लहियो ॥१०॥

tavan bhedh isatree in lahiyo ||10||

ਮੋਰੀ ਲਗਨ ਉਤੈ ਲਗਿ ਗਈ ॥

मोरी लगन उतै लगि गई ॥

moree lagan utai lag giee ||

ਤਬ ਰਾਨੀ ਅਸਿ ਬਾਤ ਠਟਈ ॥

तब रानी असि बात ठटई ॥

tab raanee as baat ThaTiee ||

ਤਾ ਕੋ ਕਰਿਯੈ ਕਵਨ ਉਪਾਈ ॥

ता को करियै कवन उपाई ॥

taa ko kariyai kavan upaiee ||

ਮੁਹਿ ਤੇ ਤਜੀ ਨ ਬੇਸ੍ਵਾ ਜਾਈ ॥੧੧॥

मुहि ते तजी न बेस्वा जाई ॥११॥

muh te tajee na besavaiaa jaiee ||11||

ਅਬ ਯਹ ਬਾਤ ਰਾਨਿਯਹਿ ਗਹੀ ॥

अब यह बात रानियहि गही ॥

ab yeh baat raaniyeh gahee ||

ਮੋਰਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬੇਸ੍ਵਾ ਸੰਗ ਲਹੀ ॥

मोरि प्रीति बेस्वा संग लही ॥

mor preet besavaiaa sa(n)g lahee ||

ਵਾ ਬਿਨੁ ਮੋ ਸੌ ਰਹਿਯੋ ਨ ਜਾਈ ॥

वा बिनु मो सौ रहियो न जाई ॥

vaa bin mo sau rahiyo na jaiee ||

ਤਾਹਿ ਭਜੇ ਕਰ ਤੇ ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਈ ॥੧੨॥

ताहि भजे कर ते तृय जाई ॥१२॥

taeh bhaje kar te tiray jaiee ||12||

ਜਬ ਨ੍ਰਿਪ ਫਿਰਿ ਰਾਨੀ ਕੇ ਆਯੋ ॥

जब नृप फिरि रानी के आयो ॥

jab nirap fir raanee ke aayo ||

ਤਬ ਰਾਨੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥

तब रानी इह भाति सुनायो ॥

tab raanee ieh bhaat sunaayo ||

ਤੁਹਿ ਬੇਸ੍ਵਾ ਕੇ ਗਯੋ ਸੁਨਿ ਪੈਹੌ ॥

तुहि बेस्वा के गयो सुनि पैहौ ॥

tuh besavaiaa ke gayo sun paihau ||

ਤਬ ਮੈ ਭੋਗ ਜਾਰ ਸੌ ਕੈਹੌ ॥੧੩॥

तब मै भोग जार सौ कैहौ ॥१३॥

tab mai bhog jaar sau kaihau ||13||

ਅਬ ਤੁਮ ਹ੍ਵੈ ਨ੍ਰਿਧਾਤ ਪਿਯ ਗਏ ॥

अब तुम ह्वै नृधात पिय गए ॥

ab tum havai niradhaat piy ge ||

ਤਾ ਤੇ ਸੁਤ ਗ੍ਰਿਹ ਹੋਤ ਨ ਭਏ ॥

ता ते सुत गृह होत न भए ॥

taa te sut gireh hot na bhe ||

ਜਬ ਭਜਿ ਹੈ ਜੁ ਲੋਗ ਇਹ ਬਾਮਾ ॥

जब भजि है जु लोग इह बामा ॥

jab bhaj hai ju log ieh baamaa ||

ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਪੂਤ ਤਿਹਾਰੋ ਧਾਮਾ ॥੧੪॥

ह्वै है पूत तिहारो धामा ॥१४॥

havai hai poot tihaaro dhaamaa ||14||

ਤਬ ਰਾਜੈ ਯੌ ਹ੍ਰਿਦੈ ਬਿਚਾਰੀ ॥

तब राजै यौ हृदै बिचारी ॥

tab raajai yau hiradhai bichaaree ||

ਭਲੀ ਬਾਤ ਰਾਨਿਯਹਿ ਉਚਾਰੀ ॥

भली बात रानियहि उचारी ॥

bhalee baat raaniyeh uchaaree ||

ਤਾ ਕੌ ਭੋਗ ਮਾਫ ਲਿਖਿ ਦੀਯੋ ॥

ता कौ भोग माफ लिखि दीयो ॥

taa kau bhog maaf likh dheeyo ||

ਆਪ ਗਵਨ ਬੇਸ੍ਵਾ ਕੇ ਕੀਯੋ ॥੧੫॥

आप गवन बेस्वा के कीयो ॥१५॥

aap gavan besavaiaa ke keeyo ||15||

ਜਬ ਰਾਜਾ ਬੇਸ੍ਵਾ ਕੇ ਜਾਵੈ ॥

जब राजा बेस्वा के जावै ॥

jab raajaa besavaiaa ke jaavai ||

ਜਿਹ ਚਾਹੈ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਬੁਲਾਵੈ ॥

जिह चाहै तिह नारि बुलावै ॥

jeh chaahai teh naar bulaavai ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤੋ ਸੌ ਦ੍ਰਿੜ ਕਰਈ ॥

काम भोग तो सौ दृड़ करई ॥

kaam bhog to sau dhiraR kariee ||

ਹ੍ਰਿਦੈ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੀ ਸੰਕ ਨ ਧਰਈ ॥੧੬॥

हृदै नृपति की संक न धरई ॥१६॥

hiradhai nirapat kee sa(n)k na dhariee ||16||

ਰਾਨੀ ਬੇਸ੍ਵਹਿ ਆਪੁ ਬੁਲਾਯੋ ॥

रानी बेस्वहि आपु बुलायो ॥

raanee besavaih aap bulaayo ||

ਇਹ ਛਲ ਰਾਜਾ ਤੇ ਲਿਖਿਵਾਯੋ ॥

इह छल राजा ते लिखिवायो ॥

eeh chhal raajaa te likhivaayo ||

ਜਿਹ ਚਾਹੈ ਤਿਹ ਬੋਲਿ ਪਠਾਵੈ ॥

जिह चाहै तिह बोलि पठावै ॥

jeh chaahai teh bol paThaavai ||

ਕਾਮ ਭੋਗਿ ਰੁਚਿ ਮਾਨਿ ਕਮਾਵੈ ॥੧੭॥

काम भोगि रुचि मानि कमावै ॥१७॥

kaam bhog ruch maan kamaavai ||17||

ਮੂਰਖ ਭੇਦ ਨ ਰਾਜੈ ਪਾਯੋ ॥

मूरख भेद न राजै पायो ॥

moorakh bhedh na raajai paayo ||

ਇਹ ਛਲ ਅਪਨੋ ਮੂੰਡ ਮੁਡਾਯੋ ॥

इह छल अपनो मूँड मुडायो ॥

eeh chhal apano moo(n)dd muddaayo ||

ਅਬਲਾ ਐਸੋ ਚਰਿਤ ਬਨਯੋ ॥

अबला ऐसो चरित बनयो ॥

abalaa aaiso charit banayo ||

ਪਤਿ ਤੇ ਭੋਗ ਮਾਫ ਕਰਿ ਲਯੋ ॥੧੮॥

पति ते भोग माफ करि लयो ॥१८॥

pat te bhog maaf kar layo ||18||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਤਰਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੯੩॥੫੫੮੯॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ तरानवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२९३॥५५८९॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau taraanavo charitr samaapatam sat subham sat ||293||5589||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਅਨਦਾਵਤੀ ਨਗਰ ਇਕ ਸੁਨਾ ॥

अनदावती नगर इक सुना ॥

anadhaavatee nagar ik sunaa ||

ਆਨਦ ਸੈਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਬਹੁ ਗੁਨਾ ॥

आनद सैन नृपति बहु गुना ॥

aanadh sain nirapat bahu gunaa ||

ਅਨਦਾਵਤੀ ਸਦਨ ਤਿਹ ਬਾਲਾ ॥

अनदावती सदन तिह बाला ॥

anadhaavatee sadhan teh baalaa ||

ਜਗਤ ਭਯੋ ਤਾ ਤੇ ਉਜਿਯਾਲਾ ॥੧॥

जगत भयो ता ते उजियाला ॥१॥

jagat bhayo taa te ujiyaalaa ||1||

ਅਧਿਕ ਰੂਪ ਬਿਧਿਨਾ ਤਿਹ ਕੀਨਾ ॥

अधिक रूप बिधिना तिह कीना ॥

adhik roop bidhinaa teh keenaa ||

ਜਾ ਸਮ ਰੂਪ ਨ ਦੂਸਰ ਦੀਨਾ ॥

जा सम रूप न दूसर दीना ॥

jaa sam roop na dhoosar dheenaa ||

ਆਯੋ ਪੁਰਖ ਏਕ ਤਬ ਬਨੋ ॥

आयो पुरख एक तब बनो ॥

aayo purakh ek tab bano ||

ਰਾਨੀ ਤੇ ਸੁੰਦਰਿ ਥੋ ਘਨੋ ॥੨॥

रानी ते सुँदरि थो घनो ॥२॥

raanee te su(n)dhar tho ghano ||2||

ਜਬ ਅਬਲਾ ਤਿਹ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਾ ॥

जब अबला तिह रूप निहारा ॥

jab abalaa teh roop nihaaraa ||

ਮਦਨ ਬਾਨ ਤਾ ਕੇ ਤਨ ਮਾਰਾ ॥

मदन बान ता के तन मारा ॥

madhan baan taa ke tan maaraa ||

ਰੀਝਿ ਰਹੀ ਸੁੰਦਰਿ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥

रीझि रही सुँदरि मन माही ॥

reejh rahee su(n)dhar man maahee ||

ਘਰ ਬਾਹਰ ਕੀ ਕਛੁ ਸੁਧਿ ਨਾਹੀ ॥੩॥

घर बाहर की कछु सुधि नाही ॥३॥

ghar baahar kee kachh sudh naahee ||3||

ਪਠੈ ਹਿਤੂ ਇਕ ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਵਾ ॥

पठै हितू इक ताहि बुलावा ॥

paThai hitoo ik taeh bulaavaa ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਿਹ ਸਾਥ ਕਮਾਵਾ ॥

काम भोग तिह साथ कमावा ॥

kaam bhog teh saath kamaavaa ||

ਮਨ ਮਾਨਤ ਆਸਨ ਤਿਹ ਦਏ ॥

मन मानत आसन तिह दए ॥

man maanat aasan teh dhe ||

ਚੁੰਬਨ ਔਰ ਅਲਿੰਗਨ ਲਏ ॥੪॥

चुँबन और अलिंगन लए ॥४॥

chu(n)ban aauar ali(n)gan le ||4||

ਅਧਿਕ ਮਿਤ੍ਰ ਰਾਨੀ ਕਹ ਭਾਯੋ ॥

अधिक मित्र रानी कह भायो ॥

adhik mitr raanee keh bhaayo ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਬੋਧ ਜਨਾਯੋ ॥

इह बिधि ताहि प्रबोध जनायो ॥

eeh bidh taeh prabodh janaayo ||

ਕਹਾ ਉਜਾਰਿ ਜਹਾ ਬਡ ਅਹੀ ॥

कहा उजारि जहा बड अही ॥

kahaa ujaar jahaa badd ahee ||

ਆਸਨ ਲਾਇ ਬੈਠਿਯੋ ਤਹੀ ॥੫॥

आसन लाइ बैठियो तही ॥५॥

aasan lai baiThiyo tahee ||5||

ਸਭ ਹੀ ਅੰਗ ਬਿਭੂਤਿ ਚੜੈਯਹੁ ॥

सभ ही अंग बिभूति चड़ैयहु ॥

sabh hee a(n)g bibhoot chaRaiyahu ||

ਦ੍ਰੁਮ ਤਰ ਬੈਠੇ ਧ੍ਯਾਨ ਲਗੈਯਹੁ ॥

द्रुम तर बैठे ध्यान लगैयहु ॥

dhrum tar baiThe dhayaan lagaiyahu ||

ਰਾਜਾ ਸਹਿਤ ਤਹਾ ਹਮ ਐਹੈਂ ॥

राजा सहित तहा हम ऐहैं ॥

raajaa sahit tahaa ham aaihai(n) ||

ਤੁਮੈ ਧਾਮ ਜ੍ਯੋਂ ਤ੍ਯੋਂ ਲੈ ਜੈਹੈਂ ॥੬॥

तुमै धाम ज्यों त्यों लै जैहैं ॥६॥

tumai dhaam jayo(n) tayo(n) lai jaihai(n) ||6||

ਮਾਨਿ ਜਾਰ ਸੋਈ ਬਚ ਲਯੋ ॥

मानि जार सोई बच लयो ॥

maan jaar soiee bach layo ||

ਭੇਖ ਅਤਿਥ ਕੋ ਧਾਰਤ ਭਯੋ ॥

भेख अतिथ को धारत भयो ॥

bhekh atith ko dhaarat bhayo ||

ਆਸਨ ਏਕ ਬ੍ਰਿਛ ਤਰ ਮਾਰਾ ॥

आसन एक बृछ तर मारा ॥

aasan ek birachh tar maaraa ||

ਯੌ ਰਾਜਾ ਸੌ ਨਾਰਿ ਉਚਾਰਾ ॥੭॥

यौ राजा सौ नारि उचारा ॥७॥

yau raajaa sau naar uchaaraa ||7||

ਸੋਵਤ ਹੁਤੀ ਸੁਪਨ ਮੈ ਪਾਯੋ ॥

सोवत हुती सुपन मै पायो ॥

sovat hutee supan mai paayo ||

ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਮੇਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਆਯੋ ॥

महा रुद्र मेरे गृह आयो ॥

mahaa rudhr mere gireh aayo ||

ਪਾਵ ਸਾਥ ਤਿਨ ਮੋਹਿ ਜਗਾਯੋ ॥

पाव साथ तिन मोहि जगायो ॥

paav saath tin moh jagaayo ||

ਅਧਿਕ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਿ ਬਚਨ ਸੁਨਾਯੋ ॥੮॥

अधिक कृपा करि बचन सुनायो ॥८॥

adhik kirapaa kar bachan sunaayo ||8||

ਤੁਮ ਰਾਜਾ ਜੂ ਸਾਥ ਉਚਰਿਯਹੁ ॥

तुम राजा जू साथ उचरियहु ॥

tum raajaa joo saath uchariyahu ||

ਏਕ ਬਾਤ ਚਿਤ ਭੀਤਰਿ ਧਰਿਯਹੁ ॥

एक बात चित भीतरि धरियहु ॥

ek baat chit bheetar dhariyahu ||

ਏਕ ਰਖੀਸੁਰ ਬਨ ਮਹਿ ਸੁਨਾ ॥

एक रखीसुर बन महि सुना ॥

ek rakheesur ban meh sunaa ||

ਤਾ ਸਮ ਭਯੋ ਨ ਹੈ ਕਹੂੰ ਮੁਨਾ ॥੯॥

ता सम भयो न है कहूँ मुना ॥९॥

taa sam bhayo na hai kahoo(n) munaa ||9||

ਰਾਜਾ ਸਹਿਤ ਜਾਇ ਤਿਹ ਲ੍ਰਯੈਯਹੁ ॥

राजा सहित जाइ तिह ल्रयैयहु ॥

raajaa sahit jai teh lrayaiyahu ||

ਦ੍ਵਾਦਸ ਬਰਖ ਸੰਗ ਲੈ ਸ੍ਵੈਯਹੁ ॥

द्वादस बरख संग लै स्वैयहु ॥

dhavaiaadhas barakh sa(n)g lai savaiyahu ||

ਨਿਹਸੰਸੈ ਘਰ ਮੈ ਸੁਤ ਹੋਈ ॥

निहसंसै घर मै सुत होई ॥

nihasa(n)sai ghar mai sut hoiee ||

ਯਾ ਮੈ ਬਾਤ ਨ ਦੂਜੀ ਕੋਈ ॥੧੦॥

या मै बात न दूजी कोई ॥१०॥

yaa mai baat na dhoojee koiee ||10||

ਮਹਾ ਜਤੀ ਤਿਹ ਮੁਨਿ ਕੋ ਜਾਨਹੁ ॥

महा जती तिह मुनि को जानहु ॥

mahaa jatee teh mun ko jaanahu ||

ਕਹੂੰ ਨ ਬਿਨਸਾ ਤਾਹਿ ਪਛਾਨਹੁ ॥

कहूँ न बिनसा ताहि पछानहु ॥

kahoo(n) na binasaa taeh pachhaanahu ||

ਰੰਭਾਦਿਕ ਇਸਤ੍ਰੀ ਪਚਿ ਹਾਰੀ ॥

रंभादिक इसत्री पचि हारी ॥

ra(n)bhaadhik isatree pach haaree ||

ਬ੍ਰਤ ਤੇ ਟਰਾ ਨ ਰਿਖਿ ਬ੍ਰਤ ਧਾਰੀ ॥੧੧॥

ब्रत ते टरा न रिखि ब्रत धारी ॥११॥

brat te Taraa na rikh brat dhaaree ||11||

ਹਮ ਤੁਮ ਸਾਥ ਤਹਾ ਦੋਊ ਜਾਵੈਂ ॥

हम तुम साथ तहा दोऊ जावैं ॥

ham tum saath tahaa dhouoo jaavai(n) ||

ਜ੍ਯੋਂ ਤ੍ਯੋਂ ਮੁਨਹਿ ਪਾਇ ਪਰ ਲ੍ਯਾਵੈਂ ॥

ज्यों त्यों मुनहि पाइ पर ल्यावैं ॥

jayo(n) tayo(n) muneh pai par layaavai(n) ||

ਬਾਰਹ ਬਰਿਸ ਮੋਰਿ ਸੰਗ ਸ੍ਵਾਵਹੁ ॥

बारह बरिस मोरि संग स्वावहु ॥

baareh baris mor sa(n)g savaiaavahu ||

ਨਿਹਸੰਸੈ ਘਰ ਮੈ ਸੁਤ ਪਾਵਹੁ ॥੧੨॥

निहसंसै घर मै सुत पावहु ॥१२॥

nihasa(n)sai ghar mai sut paavahu ||12||

ਸੁਨਿ ਬਚ ਨ੍ਰਿਪ ਉਠਿ ਠਾਢੋ ਭਯੋ ॥

सुनि बच नृप उठि ठाढो भयो ॥

sun bach nirap uTh Thaaddo bhayo ||

ਰਾਨੀ ਸਹਿਤ ਤਵਨ ਬਨ ਗਯੋ ॥

रानी सहित तवन बन गयो ॥

raanee sahit tavan ban gayo ||

ਜਹ ਛ੍ਵੈ ਬ੍ਰਿਛ ਗਗਨ ਤਨ ਰਹੇ ॥

जह छ्वै बृछ गगन तन रहे ॥

jeh chhavai birachh gagan tan rahe ||

ਘੋਰ ਭਯਾਨਕ ਜਾਤ ਨ ਕਹੇ ॥੧੩॥

घोर भयानक जात न कहे ॥१३॥

ghor bhayaanak jaat na kahe ||13||

ਰਾਨੀ ਸਹਿਤ ਰਾਵ ਤਹ ਗਯੋ ॥

रानी सहित राव तह गयो ॥

raanee sahit raav teh gayo ||

ਹੇਰਤ ਤਵਨ ਮੁਨੀਸਹਿ ਭਯੋ ॥

हेरत तवन मुनीसहि भयो ॥

herat tavan muneeseh bhayo ||

ਨਾਰਿ ਸਹਿਤ ਪਾਇਨ ਤਿਹ ਪਰਿਯੋ ॥

नारि सहित पाइन तिह परियो ॥

naar sahit pain teh pariyo ||

ਚਿਤ ਮੈ ਇਹੈ ਬਿਚਾਰ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥੧੪॥

चित मै इहै बिचार बिचारियो ॥१४॥

chit mai ihai bichaar bichaariyo ||14||

ਜੋ ਸਿਵ ਸੁਪਨ ਸਮੈ ਕਹਿ ਗਯੋ ॥

जो सिव सुपन समै कहि गयो ॥

jo siv supan samai keh gayo ||

ਸੋ ਹਮ ਸਾਚੁ ਦ੍ਰਿਗਨ ਲਹਿ ਲਯੋ ॥

सो हम साचु दृगन लहि लयो ॥

so ham saach dhiragan leh layo ||

ਜ੍ਯੋਂ ਤ੍ਯੋਂ ਕਰਿ ਇਹ ਗ੍ਰਿਹ ਲੈ ਜਾਊਾਂ ॥

ज्यों त्यों करि इह गृह लै जाऊाँ ॥

jayo(n) tayo(n) kar ieh gireh lai jaauooaa(n) ||

ਲੈ ਰਾਨੀ ਕੇ ਸਾਥ ਸੁਵਾਊਾਂ ॥੧੫॥

लै रानी के साथ सुवाऊाँ ॥१५॥

lai raanee ke saath suvaauooaa(n) ||15||

ਜ੍ਯੋਂ ਜ੍ਯੋਂ ਨ੍ਰਿਪ ਪਾਇਨ ਪਰ ਪਰੈ ॥

ज्यों ज्यों नृप पाइन पर परै ॥

jayo(n) jayo(n) nirap pain par parai ||

ਤ੍ਯੋਂ ਤ੍ਯੋਂ ਮੁਨਿ ਆਂਖੈ ਨ ਉਘਰੈ ॥

त्यों त्यों मुनि आँखै न उघरै ॥

tayo(n) tayo(n) mun aa(n)khai na ugharai ||

ਤ੍ਯੋਂ ਰਾਜਾ ਸੀਸਹਿ ਨਿਹੁਰਾਵੈ ॥

त्यों राजा सीसहि निहुरावै ॥

tayo(n) raajaa seeseh nihuraavai ||

ਤਾ ਕਹ ਮਹਾ ਮੁਨੀ ਠਹਰਾਵੈ ॥੧੬॥

ता कह महा मुनी ठहरावै ॥१६॥

taa keh mahaa munee Thaharaavai ||16||

ਜਬ ਨ੍ਰਿਪ ਅਨਿਕ ਬਾਰ ਪਗ ਪਰਾ ॥

जब नृप अनिक बार पग परा ॥

jab nirap anik baar pag paraa ||

ਤਬ ਆਂਖੈ ਮੁਨਿ ਦੁਹੂੰ ਉਘਰਾ ॥

तब आँखै मुनि दुहूँ उघरा ॥

tab aa(n)khai mun dhuhoo(n) ugharaa ||

ਤਾ ਸੌ ਕਹਾ ਕਿਹ ਨਮਿਤਿ ਆਯੋ ॥

ता सौ कहा किह नमिति आयो ॥

taa sau kahaa keh namit aayo ||

ਕਿਹ ਕਾਰਨ ਇਸਤ੍ਰੀ ਸੰਗ ਲ੍ਯਾਯੋ ॥੧੭॥

किह कारन इसत्री संग ल्यायो ॥१७॥

keh kaaran isatree sa(n)g layaayo ||17||

ਹਮ ਹੈ ਮੁਨਿ ਕਾਨਨ ਕੇ ਬਾਸੀ ॥

हम है मुनि कानन के बासी ॥

ham hai mun kaanan ke baasee ||

ਏਕ ਨਾਮ ਜਾਨਤ ਅਬਿਨਾਸੀ ॥

एक नाम जानत अबिनासी ॥

ek naam jaanat abinaasee ||

ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਜਾ ਬਸਤ ਕਿਹ ਠੌਰਾ ॥

राजा प्रजा बसत किह ठौरा ॥

raajaa prajaa basat keh Thauaraa ||

ਹਮ ਪ੍ਰਭ ਕੇ ਰਾਚੇ ਰਸ ਬੌਰਾ ॥੧੮॥

हम प्रभ के राचे रस बौरा ॥१८॥

ham prabh ke raache ras bauaraa ||18||

ਯਹ ਸੰਪਤਿ ਹਮਰੇ ਕਿਹ ਕਾਜਾ ॥

यह संपति हमरे किह काजा ॥

yeh sa(n)pat hamare keh kaajaa ||

ਜੋ ਲੈ ਹਮੈ ਦਿਖਾਵਤ ਰਾਜਾ ॥

जो लै हमै दिखावत राजा ॥

jo lai hamai dhikhaavat raajaa ||

ਹਮ ਨਹਿ ਧਾਮ ਕਿਸੂ ਕੇ ਜਾਹੀ ॥

हम नहि धाम किसू के जाही ॥

ham neh dhaam kisoo ke jaahee ||

ਬਨ ਹੀ ਮਹਿ ਹਰਿ ਧ੍ਯਾਨ ਲਗਾਹੀ ॥੧੯॥

बन ही महि हरि ध्यान लगाही ॥१९॥

ban hee meh har dhayaan lagaahee ||19||

ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਹੁ ਨ੍ਰਿਪ ਧਾਮ ਪਧਾਰੋ ॥

कृपा करहु नृप धाम पधारो ॥

kirapaa karahu nirap dhaam padhaaro ||

ਹਮਰੇ ਬਡੇ ਅਘਨ ਕਹ ਟਾਰੋ ॥

हमरे बडे अघन कह टारो ॥

hamare badde aghan keh Taaro ||

ਬਾਰਹ ਬਰਿਸ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਿ ਰਹਿਯੈ ॥

बारह बरिस कृपा करि रहियै ॥

baareh baris kirapaa kar rahiyai ||

ਬਹੁਰੋ ਮਗ ਬਨ ਹੀ ਕੋ ਗਹਿਯੈ ॥੨੦॥

बहुरो मग बन ही को गहियै ॥२०॥

bahuro mag ban hee ko gahiyai ||20||

ਜਬ ਨ੍ਰਿਪ ਅਧਿਕ ਨਿਹੋਰਾ ਕਿਯੋ ॥

जब नृप अधिक निहोरा कियो ॥

jab nirap adhik nihoraa kiyo ||

ਤਬ ਇਹ ਬਿਧਿ ਉਤਰਿ ਰਿਖਿ ਦਿਯੋ ॥

तब इह बिधि उतरि रिखि दियो ॥

tab ieh bidh utar rikh dhiyo ||

ਹਮਰੋ ਕਹਾ ਧਾਮ ਤਵ ਕਾਜਾ ॥

हमरो कहा धाम तव काजा ॥

hamaro kahaa dhaam tav kaajaa ||

ਬਾਰ ਬਾਰ ਪਕਰਤ ਪਗ ਰਾਜਾ ॥੨੧॥

बार बार पकरत पग राजा ॥२१॥

baar baar pakarat pag raajaa ||21||

ਹਮ ਕਹ ਸਿਵ ਤੁਹਿ ਆਪੁ ਬਤਾਯੋ ॥

हम कह सिव तुहि आपु बतायो ॥

ham keh siv tuh aap bataayo ||

ਸੋਵਤ ਇਹਾ ਜਗਾਇ ਪਠਾਯੋ ॥

सोवत इहा जगाइ पठायो ॥

sovat ihaa jagai paThaayo ||

ਤਾ ਤੇ ਮਾਨਿ ਸੰਭੁ ਕੋ ਕਹੋ ॥

ता ते मानि संभु को कहो ॥

taa te maan sa(n)bh ko kaho ||

ਬਾਰਹ ਬਰਖ ਹਮਾਰੋ ਰਹੋ ॥੨੨॥

बारह बरख हमारो रहो ॥२२॥

baareh barakh hamaaro raho ||22||

ਸਿਵ ਕੀ ਸੁਨਤ ਭਯੋ ਜਬ ਬਾਨੀ ॥

सिव की सुनत भयो जब बानी ॥

siv kee sunat bhayo jab baanee ||

ਤਬ ਮੁਨਿ ਸਾਥ ਚਲਨ ਕੀ ਮਾਨੀ ॥

तब मुनि साथ चलन की मानी ॥

tab mun saath chalan kee maanee ||

ਰਾਜਾ ਕੇ ਹ੍ਵੈ ਸੰਗ ਸਿਧਾਰਾ ॥

राजा के ह्वै संग सिधारा ॥

raajaa ke havai sa(n)g sidhaaraa ||

ਰਾਨੀ ਸਹਿਤ ਸਦਨ ਪਗ ਧਾਰਾ ॥੨੩॥

रानी सहित सदन पग धारा ॥२३॥

raanee sahit sadhan pag dhaaraa ||23||

ਖਾਨ ਪਾਨ ਆਗੈ ਨ੍ਰਿਪ ਧਰਾ ॥

खान पान आगै नृप धरा ॥

khaan paan aagai nirap dharaa ||

ਤਾਹਿ ਨਿਰਖਿ ਰਿਖਿ ਐਸ ਉਚਰਾ ॥

ताहि निरखि रिखि ऐस उचरा ॥

taeh nirakh rikh aais ucharaa ||

ਇਹ ਭੋਜਨ ਹਮਰੇ ਕਿਹ ਕਾਜਾ ॥

इह भोजन हमरे किह काजा ॥

eeh bhojan hamare keh kaajaa ||

ਏ ਹੈ ਇਨ ਗ੍ਰਿਹਸਤਨ ਕੇ ਸਾਜਾ ॥੨੪॥

ए है इन गृहसतन के साजा ॥२४॥

e hai in girahasatan ke saajaa ||24||

ਹਮ ਇਸਤ੍ਰਿਨ ਤਨ ਨੈਨ ਨ ਲਾਵਹਿ ॥

हम इसतृन तन नैन न लावहि ॥

ham isatiran tan nain na laaveh ||

ਇਨ ਰਸ ਕਸਨ ਭੂਲ ਨਹਿ ਖਾਵਹਿ ॥

इन रस कसन भूल नहि खावहि ॥

ein ras kasan bhool neh khaaveh ||

ਬਿਨ ਹਰਿ ਨਾਮ ਕਾਮ ਨਹਿ ਆਵੈ ॥

बिन हरि नाम काम नहि आवै ॥

bin har naam kaam neh aavai ||

ਬੇਦ ਕਤੇਬ ਯੌ ਭੇਦ ਬਤਾਵੈ ॥੨੫॥

बेद कतेब यौ भेद बतावै ॥२५॥

bedh kateb yau bhedh bataavai ||25||

ਤਬ ਨ੍ਰਿਪ ਤਾਹਿ ਸਹੀ ਮੁਨਿ ਮਾਨਾ ॥

तब नृप ताहि सही मुनि माना ॥

tab nirap taeh sahee mun maanaa ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਮੂੜ ਪਛਾਨਾ ॥

भेद अभेद न मूड़ पछाना ॥

bhedh abhedh na mooR pachhaanaa ||

ਨਿਜੁ ਰਾਨੀ ਤਨ ਤਾਹਿ ਸੁਵਾਯੋ ॥

निजु रानी तन ताहि सुवायो ॥

nij raanee tan taeh suvaayo ||

ਮੂਰਖ ਅਪਨੋ ਮੂੰਡ ਮੁਡਾਯੋ ॥੨੬॥

मूरख अपनो मूँड मुडायो ॥२६॥

moorakh apano moo(n)dd muddaayo ||26||

ਨਿਜੁ ਕਰ ਮੂਰਖ ਸੇਜ ਬਿਛਾਵੈ ॥

निजु कर मूरख सेज बिछावै ॥

nij kar moorakh sej bichhaavai ||

ਤਾਹਿ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕੇ ਸਾਥ ਸੁਵਾਵੈ ॥

ताहि तृया के साथ सुवावै ॥

taeh tirayaa ke saath suvaavai ||

ਅਧਿਕ ਜਤੀ ਤਾ ਕਹ ਪਹਿਚਾਨੈ ॥

अधिक जती ता कह पहिचानै ॥

adhik jatee taa keh pahichaanai ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਮੂਰਖ ਜਾਨੈ ॥੨੭॥

भेद अभेद न मूरख जानै ॥२७॥

bhedh abhedh na moorakh jaanai ||27||

ਜਬ ਪਤਿ ਨਹਿ ਹੇਰਤ ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਨੈ ॥

जब पति नहि हेरत तृय जानै ॥

jab pat neh herat tiray jaanai ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਾ ਸੋ ਦ੍ਰਿੜ ਠਾਨੈ ॥

काम भोग ता सो दृड़ ठानै ॥

kaam bhog taa so dhiraR Thaanai ||

ਭਾਗ ਅਫੀਮ ਅਧਿਕ ਤਿਹ ਖ੍ਵਾਰੀ ॥

भाग अफीम अधिक तिह ख्वारी ॥

bhaag afeem adhik teh khavaiaaree ||

ਚਾਰਿ ਪਹਰ ਰਤਿ ਕਰੀ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥੨੮॥

चारि पहर रति करी प्यारी ॥२८॥

chaar pahar rat karee payaaree ||28||

ਭੋਗ ਕਰਤ ਇਕ ਕ੍ਰਿਯਾ ਬਿਚਾਰੀ ॥

भोग करत इक कृया बिचारी ॥

bhog karat ik kirayaa bichaaree ||

ਊਪਰ ਏਕ ਤੁਲਾਈ ਡਾਰੀ ॥

ऊपर एक तुलाई डारी ॥

uoopar ek tulaiee ddaaree ||

ਨ੍ਰਿਪ ਬੈਠੋ ਮੂਕਿਯੈ ਲਗਾਵੈ ॥

नृप बैठो मूकियै लगावै ॥

nirap baiTho mookiyai lagaavai ||

ਸੋ ਅੰਤਰ ਰਾਨਿਯਹਿ ਬਜਾਵੈ ॥੨੯॥

सो अंतर रानियहि बजावै ॥२९॥

so a(n)tar raaniyeh bajaavai ||29||

ਇਹ ਛਲ ਸੌ ਮਿਤ੍ਰਹਿ ਤਿਨ ਪਾਵਾ ॥

इह छल सौ मित्रहि तिन पावा ॥

eeh chhal sau mitreh tin paavaa ||

ਮੂਰਖ ਭੂਪ ਨ ਭੇਵ ਜਤਾਵਾ ॥

मूरख भूप न भेव जतावा ॥

moorakh bhoop na bhev jataavaa ||

ਪਾਵਦ ਬੈਠਿ ਮੂਕਿਯਨ ਮਾਰੈ ॥

पावद बैठि मूकियन मारै ॥

paavadh baiTh mookiyan maarai ||

ਉਤ ਰਾਨੀ ਸੰਗ ਜਾਰ ਬਿਹਾਰੈ ॥੩੦॥

उत रानी संग जार बिहारै ॥३०॥

aut raanee sa(n)g jaar bihaarai ||30||

ਇਹ ਛਲ ਸੌ ਰਾਨੀ ਪਤਿ ਛਰਿਯੋ ॥

इह छल सौ रानी पति छरियो ॥

eeh chhal sau raanee pat chhariyo ||

ਜਾਰ ਗਵਨ ਤ੍ਰਿਯਿ ਦੇਖਤ ਕਰਿਯੋ ॥

जार गवन तृयि देखत करियो ॥

jaar gavan tiray dhekhat kariyo ||

ਮੂਰਖਿ ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਪਾਯੋ ॥

मूरखि भेद अभेद न पायो ॥

moorakh bhedh abhedh na paayo ||

ਸੋ ਇਸਤ੍ਰੀ ਤੇ ਮੂੰਡ ਮੁਡਾਯੋ ॥੩੧॥

सो इसत्री ते मूँड मुडायो ॥३१॥

so isatree te moo(n)dd muddaayo ||31||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਚੌਰਾਨਵੇ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੯੪॥੫੬੨੦॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ चौरानवे चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२९४॥५६२०॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau chauaraanave charitr samaapatam sat subham sat ||294||5620||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਚੰਚਲ ਸੈਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਇਕ ਨਰਵਰ ॥

चंचल सैन नृपति इक नरवर ॥

cha(n)chal sain nirapat ik naravar ||

ਅਵਰ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਤਾ ਕੀ ਨਹਿ ਸਰਬਰ ॥

अवर नृपति ता की नहि सरबर ॥

avar nirapat taa kee neh sarabar ||

ਚੰਚਲ ਦੇ ਤਾ ਕੇ ਘਰ ਦਾਰਾ ॥

चंचल दे ता के घर दारा ॥

cha(n)chal dhe taa ke ghar dhaaraa ||

ਤਾ ਸਮ ਦੇਵ ਨ ਦੇਵ ਕੁਮਾਰਾ ॥੧॥

ता सम देव न देव कुमारा ॥१॥

taa sam dhev na dhev kumaaraa ||1||

ਸੁੰਦਰਿਤਾ ਇਹ ਕਹੀ ਨ ਆਵੈ ॥

सुँदरिता इह कही न आवै ॥

su(n)dharitaa ieh kahee na aavai ||

ਜਾ ਕੋ ਮਦਨ ਹੇਰਿ ਲਲਚਾਵੈ ॥

जा को मदन हेरि ललचावै ॥

jaa ko madhan her lalachaavai ||

ਜੋਬਨ ਜੇਬ ਅਧਿਕ ਤਿਹ ਧਰੀ ॥

जोबन जेब अधिक तिह धरी ॥

joban jeb adhik teh dharee ||

ਮੈਨ ਸੁ ਨਾਰ ਭਰਤ ਜਨੁ ਭਰੀ ॥੨॥

मैन सु नार भरत जनु भरी ॥२॥

main su naar bharat jan bharee ||2||

ਤਾ ਕੇ ਏਕ ਧਾਮ ਸੁਤ ਭਯੋ ॥

ता के एक धाम सुत भयो ॥

taa ke ek dhaam sut bhayo ||

ਬੀਸ ਬਰਿਸ ਕੋ ਹ੍ਵੈ ਮਰਿ ਗਯੋ ॥

बीस बरिस को ह्वै मरि गयो ॥

bees baris ko havai mar gayo ||

ਰਨਿਯਹਿ ਬਾਢਾ ਸੋਕ ਅਪਾਰਾ ॥

रनियहि बाढा सोक अपारा ॥

raniyeh baaddaa sok apaaraa ||

ਜਾ ਤੇ ਸਭ ਬਿਸਰਾ ਘਰ ਬਾਰਾ ॥੩॥

जा ते सभ बिसरा घर बारा ॥३॥

jaa te sabh bisaraa ghar baaraa ||3||

ਤਹ ਇਕ ਪੂਤ ਸਾਹ ਕੋ ਆਯੋ ॥

तह इक पूत साह को आयो ॥

teh ik poot saeh ko aayo ||

ਤੇਜਵਾਨ ਦੁਤਿ ਕੋ ਜਨੁ ਜਾਯੋ ॥

तेजवान दुति को जनु जायो ॥

tejavaan dhut ko jan jaayo ||

ਜੈਸੋ ਤਿਹ ਸੁਤ ਕੋ ਥੋ ਰੂਪਾ ॥

जैसो तिह सुत को थो रूपा ॥

jaiso teh sut ko tho roopaa ||

ਤੈਸੋ ਈ ਤਿਹ ਲਗਤ ਸਰੂਪਾ ॥੪॥

तैसो ई तिह लगत सरूपा ॥४॥

taiso iee teh lagat saroopaa ||4||

ਜਬ ਰਾਨੀ ਸੋ ਪੁਰਖ ਨਿਹਾਰਾ ॥

जब रानी सो पुरख निहारा ॥

jab raanee so purakh nihaaraa ||

ਲਾਜ ਸਾਜ ਤਜ ਹ੍ਰਿਦੈ ਬਿਚਾਰਾ ॥

लाज साज तज हृदै बिचारा ॥

laaj saaj taj hiradhai bichaaraa ||

ਯਾ ਸੌ ਕਾਮ ਭੋਗ ਅਬ ਕਰਿਯੈ ॥

या सौ काम भोग अब करियै ॥

yaa sau kaam bhog ab kariyai ||

ਨਾਤਰ ਮਾਰ ਛੁਰਕਿਆ ਮਰਿਯੈ ॥੫॥

नातर मार छुरकिआ मरियै ॥५॥

naatar maar chhurakiaa mariyai ||5||

ਜਬ ਵਹੁ ਕੁਅਰ ਰਾਹ ਤਿਹ ਆਵੈ ॥

जब वहु कुअर राह तिह आवै ॥

jab vahu kuar raeh teh aavai ||

ਚੰਚਲ ਦੇਖਨ ਕੌ ਤਿਹ ਜਾਵੈ ॥

चंचल देखन कौ तिह जावै ॥

cha(n)chal dhekhan kau teh jaavai ||

ਇਕ ਦਿਨ ਤਾ ਕੇ ਨਾਥ ਨਿਹਾਰੀ ॥

इक दिन ता के नाथ निहारी ॥

eik dhin taa ke naath nihaaree ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਸੌ ਤਿਹ ਬਾਤ ਉਚਾਰੀ ॥੬॥

इह बिधि सौ तिह बात उचारी ॥६॥

eeh bidh sau teh baat uchaaree ||6||

ਕਿਹ ਨਿਮਿਤਿ ਇਹ ਠਾ ਤੂ ਆਈ ॥

किह निमिति इह ठा तू आई ॥

keh nimit ieh Thaa too aaiee ||

ਹੇਰਿ ਰਹੀ ਕਿਹ ਕਹ ਦ੍ਰਿਗ ਲਾਈ ॥

हेरि रही किह कह दृग लाई ॥

her rahee keh keh dhirag laiee ||

ਤਬ ਰਾਨੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੋ ॥

तब रानी इह भाति उचारो ॥

tab raanee ieh bhaat uchaaro ||

ਸੁਨਹੁ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਤੁਮ ਬਚਨ ਹਮਾਰੋ ॥੭॥

सुनहु नृपति तुम बचन हमारो ॥७॥

sunahu nirapat tum bachan hamaaro ||7||

ਜਸ ਤਵ ਸੁਤ ਸੁਰ ਲੋਕ ਸਿਧਾਯੋ ॥

जस तव सुत सुर लोक सिधायो ॥

jas tav sut sur lok sidhaayo ||

ਸੋ ਧਰਿ ਰੂਪ ਦੁਤਿਯ ਜਨੁ ਆਯੋ ॥

सो धरि रूप दुतिय जनु आयो ॥

so dhar roop dhutiy jan aayo ||

ਤਿਹ ਤੁਮ ਮੁਰਿ ਢਿਗ ਸੇਜ ਸੁਵਾਵੋ ॥

तिह तुम मुरि ढिग सेज सुवावो ॥

teh tum mur ddig sej suvaavo ||

ਹਮਰੇ ਚਿਤ ਕੋ ਤਾਪ ਮਿਟਾਵੋ ॥੮॥

हमरे चित को ताप मिटावो ॥८॥

hamare chit ko taap miTaavo ||8||

ਮੂਰਖ ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਪਾਯੋ ॥

मूरख भेद अभेद न पायो ॥

moorakh bhedh abhedh na paayo ||

ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਇ ਆਪੁ ਲੈ ਆਯੋ ॥

ताहि बुलाइ आपु लै आयो ॥

taeh bulai aap lai aayo ||

ਨ੍ਰਿਪ ਪੁਨਿ ਤਿਹ ਭਰੁਆਪਨ ਕਰਿਯੋ ॥

नृप पुनि तिह भरुआपन करियो ॥

nirap pun teh bharuaapan kariyo ||

ਭਲੋ ਬੁਰੋ ਨ ਬਿਚਾਰਿ ਬਿਚਰਿਯੋ ॥੯॥

भलो बुरो न बिचारि बिचरियो ॥९॥

bhalo buro na bichaar bichariyo ||9||

ਭਰੂਆ ਕੀ ਕ੍ਰਿਆ ਕਹ ਕਰਿਯੋ ॥

भरूआ की कृआ कह करियो ॥

bharooaa kee kriaa keh kariyo ||

ਚਾਰਿ ਬਿਚਾਰ ਕਛੂ ਨ ਬਿਚਰਿਯੋ ॥

चारि बिचार कछू न बिचरियो ॥

chaar bichaar kachhoo na bichariyo ||

ਦੂਤੀ ਪਠਵਨ ਤੇ ਤ੍ਰਿਯ ਬਚੀ ॥

दूती पठवन ते तृय बची ॥

dhootee paThavan te tiray bachee ||

ਭੂਪਤਿ ਕੀ ਦੂਤੀ ਕਰਿ ਰਚੀ ॥੧੦॥

भूपति की दूती करि रची ॥१०॥

bhoopat kee dhootee kar rachee ||10||

ਤਾਹਿ ਸੇਜ ਕੇ ਨਿਕਟ ਸੁਵਾਵੈ ॥

ताहि सेज के निकट सुवावै ॥

taeh sej ke nikaT suvaavai ||

ਭਲੋ ਭਲੋ ਭੋਜਨ ਤਿਹ ਖੁਵਾਵੈ ॥

भलो भलो भोजन तिह खुवावै ॥

bhalo bhalo bhojan teh khuvaavai ||

ਕਹੈ ਸੁ ਸੁਤ ਮੁਰ ਕੀ ਅਨੁਹਾਰਾ ॥

कहै सु सुत मुर की अनुहारा ॥

kahai su sut mur kee anuhaaraa ||

ਤਾ ਤੇ ਯਾ ਸੰਗ ਹਮਰੋ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥੧੧॥

ता ते या संग हमरो प्यारा ॥११॥

taa te yaa sa(n)g hamaro payaaraa ||11||

ਜੋ ਤ੍ਰਿਯ ਤਾ ਕੌ ਭੋਜ ਖੁਵਾਰੈ ॥

जो तृय ता कौ भोज खुवारै ॥

jo tiray taa kau bhoj khuvaarai ||

ਰਾਨੀ ਝਝਕਿ ਤਾਹਿ ਤ੍ਰਿਯ ਡਾਰੈ ॥

रानी झझकि ताहि तृय डारै ॥

raanee jhajhak taeh tiray ddaarai ||

ਇਹ ਮੋਰੇ ਸੁਤ ਕੀ ਅਨੁਹਾਰਾ ॥

इह मोरे सुत की अनुहारा ॥

eeh more sut kee anuhaaraa ||

ਭਲੋ ਭਲੋ ਚਹਿਯਤ ਤਿਹ ਖ੍ਵਾਰਾ ॥੧੨॥

भलो भलो चहियत तिह ख्वारा ॥१२॥

bhalo bhalo chahiyat teh khavaiaaraa ||12||

ਨਿਕਟਿ ਆਪਨੇ ਤਾਹਿ ਸੁਵਾਵੈ ॥

निकटि आपने ताहि सुवावै ॥

nikaT aapane taeh suvaavai ||

ਤਿਹ ਢਿਗ ਅਪਨੀ ਸੇਜ ਬਿਛਾਵੈ ॥

तिह ढिग अपनी सेज बिछावै ॥

teh ddig apanee sej bichhaavai ||

ਜਬ ਤਾ ਸੰਗ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸ੍ਵੈ ਜਾਵੈ ॥

जब ता संग नृपति स्वै जावै ॥

jab taa sa(n)g nirapat savai jaavai ||

ਤਬ ਤ੍ਰਿਯ ਤਾ ਸੰਗ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥੧੩॥

तब तृय ता संग भोग कमावै ॥१३॥

tab tiray taa sa(n)g bhog kamaavai ||13||

ਕਸਿ ਕਸਿ ਰਮੈ ਜਾਰ ਕੇ ਸੰਗਾ ॥

कसि कसि रमै जार के संगा ॥

kas kas ramai jaar ke sa(n)gaa ||

ਦਲਿ ਮਲਿ ਤਾਹਿ ਕਰੈ ਸਰਬੰਗਾ ॥

दलि मलि ताहि करै सरबंगा ॥

dhal mal taeh karai saraba(n)gaa ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਨ ਭੋਗ ਕਮਾਈ ॥

भाति भाति तन भोग कमाई ॥

bhaat bhaat tan bhog kamaiee ||

ਸੋਇ ਰਹੈ ਤ੍ਯੋਂ ਹੀ ਲਪਟਾਈ ॥੧੪॥

सोइ रहै त्यों ही लपटाई ॥१४॥

soi rahai tayo(n) hee lapaTaiee ||14||

ਇਕ ਦਿਨ ਗਈ ਜਾਰ ਪਹਿ ਰਾਨੀ ॥

इक दिन गई जार पहि रानी ॥

eik dhin giee jaar peh raanee ||

ਸੋਵਤ ਜਗਾ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥

सोवत जगा नृपति अभिमानी ॥

sovat jagaa nirapat abhimaanee ||

ਮੁਖ ਚੁੰਬਨ ਤਿਹ ਤਾਹਿ ਨਿਹਾਰਾ ॥

मुख चुँबन तिह ताहि निहारा ॥

mukh chu(n)ban teh taeh nihaaraa ||

ਧ੍ਰਿਗ ਧ੍ਰਿਗ ਬਚ ਹ੍ਵੈ ਕੋਪ ਉਚਾਰਾ ॥੧੫॥

धृग धृग बच ह्वै कोप उचारा ॥१५॥

dhirag dhirag bach havai kop uchaaraa ||15||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਮੈ ਇਹ ਬੋਲੀ ਪੂਤ ਕਹਿ ਯਾ ਸੰਗ ਅਤਿ ਮੁਰ ਪîਾਰ ॥

मै इह बोली पूत कहि या संग अति मुर पîार ॥

mai ieh bolee poot keh yaa sa(n)g at mur paar ||

ਤਾ ਤੇ ਮੁਖ ਚੁੰਬਤ ਹੁਤੀ ਸੁਤ ਕੀ ਜਨੁ ਅਨੁਸਾਰ ॥੧੬॥

ता ते मुख चुँबत हुती सुत की जनु अनुसार ॥१६॥

taa te mukh chu(n)bat hutee sut kee jan anusaar ||16||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਨ੍ਰਿਪ ਕੇ ਸਾਚ ਇਹੈ ਜਿਯ ਆਈ ॥

नृप के साच इहै जिय आई ॥

nirap ke saach ihai jiy aaiee ||

ਪੂਤ ਜਾਨਿ ਚੁੰਬਨ ਮੁਖ ਧਾਈ ॥

पूत जानि चुँबन मुख धाई ॥

poot jaan chu(n)ban mukh dhaiee ||

ਕੋਪ ਜੁ ਬਢਾ ਹੁਤਾ ਤਜਿ ਦੀਨਾ ॥

कोप जु बढा हुता तजि दीना ॥

kop ju baddaa hutaa taj dheenaa ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕਛੂ ਨਹਿ ਚੀਨਾ ॥੧੭॥

भेद अभेद कछू नहि चीना ॥१७॥

bhedh abhedh kachhoo neh cheenaa ||17||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਇਹ ਛਲ ਬੰਗਸ ਰਾਇ ਕਹ ਰਾਖਾ ਅਪਨੇ ਧਾਮ ॥

इह छल बंगस राइ कह राखा अपने धाम ॥

eeh chhal ba(n)gas rai keh raakhaa apane dhaam ||

ਦਿਨ ਕਹ ਪੂਤ ਉਚਾਰਈ ਨਿਸਿ ਕਹ ਭੋਗੈ ਬਾਮ ॥੧੮॥

दिन कह पूत उचारई निसि कह भोगै बाम ॥१८॥

dhin keh poot uchaariee nis keh bhogai baam ||18||