ਸਹਰ ਜਹਾਨਾਬਾਦ ਬਸਤ ਜਹ ॥

सहर जहानाबाद बसत जह ॥

sahar jahaanaabaadh basat jeh ||

ਸਾਹਿਜਹਾ ਜੂ ਰਾਜ ਕਰਤ ਤਹ ॥

साहिजहा जू राज करत तह ॥

saahijahaa joo raaj karat teh ||

ਦੁਹਿਤ ਰਾਇ ਰੌਸਨਾ ਤਾ ਕੇ ॥

दुहित राइ रौसना ता के ॥

dhuhit rai rauasanaa taa ke ||

ਔਰ ਨਾਰਿ ਸਮ ਰੂਪ ਨ ਵਾ ਕੇ ॥੧॥

और नारि सम रूप न वा के ॥१॥

aauar naar sam roop na vaa ke ||1||

ਸਾਹਿਜਹਾ ਜਬ ਹੀ ਮਰਿ ਗਏ ॥

साहिजहा जब ही मरि गए ॥

saahijahaa jab hee mar ge ||

ਔਰੰਗ ਸਾਹ ਪਾਤਿਸਾਹ ਭਏ ॥

औरंग साह पातिसाह भए ॥

aauara(n)g saeh paatisaeh bhe ||

ਸੈਫਦੀਨ ਸੰਗ ਯਾ ਕੋ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥

सैफदीन संग या को प्यारा ॥

saifadheen sa(n)g yaa ko payaaraa ||

ਪੀਰ ਅਪਨ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥੨॥

पीर अपन करि ताहि बिचारा ॥२॥

peer apan kar taeh bichaaraa ||2||

ਤਾ ਕੇ ਸੰਗ ਰੋਸਨਾ ਰਾਈ ॥

ता के संग रोसना राई ॥

taa ke sa(n)g rosanaa raiee ||

ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਨ ਤਨ ਪ੍ਰੀਤੁਪਜਾਈ ॥

बिबिध बिधन तन प्रीतुपजाई ॥

bibidh bidhan tan preetupajaiee ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਿਹ ਸੰਗ ਕਮਾਯੋ ॥

काम भोग तिह संग कमायो ॥

kaam bhog teh sa(n)g kamaayo ||

ਤਾਹਿ ਪੀਰ ਅਪਨੋ ਠਹਿਰਾਯੋ ॥੩॥

ताहि पीर अपनो ठहिरायो ॥३॥

taeh peer apano Thahiraayo ||3||

ਔਰੰਗ ਸਾਹ ਭੇਦ ਨਹਿ ਜਾਨੈ ॥

औरंग साह भेद नहि जानै ॥

aauara(n)g saeh bhedh neh jaanai ||

ਵਹੈ ਮੁਰੀਦ ਭਈ ਤਿਹ ਮਾਨੈ ॥

वहै मुरीद भई तिह मानै ॥

vahai mureedh bhiee teh maanai ||

ਪੀਯ ਸਮੁਝਿ ਤਿਹ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥

पीय समुझि तिह भोग कमावै ॥

peey samujh teh bhog kamaavai ||

ਪੀਰ ਭਾਖਿ ਸਭਹੂੰਨ ਸੁਨਾਵੈ ॥੪॥

पीर भाखि सभहूँन सुनावै ॥४॥

peer bhaakh sabhahoo(n)n sunaavai ||4||

ਇਕ ਦਿਨ ਪੀਰ ਗਯੋ ਅਪਨੇ ਘਰ ॥

इक दिन पीर गयो अपने घर ॥

eik dhin peer gayo apane ghar ||

ਤਾਹਿ ਬਿਨਾ ਤਿਹ ਪਰਤ ਨ ਛਿਨ ਕਰ ॥

ताहि बिना तिह परत न छिन कर ॥

taeh binaa teh parat na chhin kar ||

ਰੋਗਨਿ ਤਨ ਅਪਨੇ ਠਹਰਾਈ ॥

रोगनि तन अपने ठहराई ॥

rogan tan apane Thaharaiee ||

ਵਾ ਪਹਿ ਬੈਠਿ ਸਾਢਨੀ ਆਈ ॥੫॥

वा पहि बैठि साढनी आई ॥५॥

vaa peh baiTh saaddanee aaiee ||5||

ਤਾ ਕੇ ਰਹਤ ਬਹੁਤ ਦਿਨ ਭਈ ॥

ता के रहत बहुत दिन भई ॥

taa ke rahat bahut dhin bhiee ||

ਬਹੁਰੌ ਸਹਿਰ ਦਿਲੀ ਮਹਿ ਗਈ ॥

बहुरौ सहिर दिली महि गई ॥

bahurau sahir dhilee meh giee ||

ਭਈ ਅਰੋਗਨਿ ਭਾਖਿ ਅਨਾਈ ॥

भई अरोगनि भाखि अनाई ॥

bhiee arogan bhaakh anaiee ||

ਬਾਤ ਭੇਦ ਕੀ ਕਿਨੂੰ ਨ ਪਾਈ ॥੬॥

बात भेद की किनूँ न पाई ॥६॥

baat bhedh kee kinoo(n) na paiee ||6||

ਭ੍ਰਾਤ ਭਏ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੀ ॥

भ्रात भए इह भाति उचारी ॥

bhraat bhe ieh bhaat uchaaree ||

ਰੋਗ ਬਡਾ ਪ੍ਰਭੁ ਹਰੀ ਹਮਾਰੀ ॥

रोग बडा प्रभु हरी हमारी ॥

rog baddaa prabh haree hamaaree ||

ਬੈਦਨ ਅਧਿਕ ਇਨਾਮ ਦਿਲਾਯੋ ॥

बैदन अधिक इनाम दिलायो ॥

baidhan adhik inaam dhilaayo ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਔਰੰਗ ਪਾਯੋ ॥੭॥

भेद अभेद न औरंग पायो ॥७॥

bhedh abhedh na aauara(n)g paayo ||7||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਅਠਹਤਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੭੮॥੫੩੫੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ अठहतरि चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२७८॥५३५२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau aThahatar charitr samaapatam sat subham sat ||278||5352||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਪ੍ਰੇਮਾਵਤੀ ਨਗਰ ਇਕ ਰਾਜਤ ॥

प्रेमावती नगर इक राजत ॥

premaavatee nagar ik raajat ||

ਪ੍ਰੇਮ ਸੈਨ ਜਹ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਬਿਰਾਜਤ ॥

प्रेम सैन जह नृपति बिराजत ॥

prem sain jeh nirapat biraajat ||

ਪ੍ਰੇਮ ਮੰਜਰੀ ਤਿਹ ਗ੍ਰਿਹ ਦਾਰਾ ॥

प्रेम मंजरी तिह गृह दारा ॥

prem ma(n)jaree teh gireh dhaaraa ||

ਜਾ ਸਮ ਦਿਤਿ ਨ ਅਦਿਤਿ ਕੁਮਾਰਾ ॥੧॥

जा सम दिति न अदिति कुमारा ॥१॥

jaa sam dhit na adhit kumaaraa ||1||

ਤਹਾ ਸਾਹੁ ਕੇ ਪੂਤ ਸੁਘਰ ਅਤਿ ॥

तहा साहु के पूत सुघर अति ॥

tahaa saahu ke poot sughar at ||

ਜਾ ਸਮ ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਨ ਕਹੂੰ ਕਤ ॥

जा सम राज कुअर न कहूँ कत ॥

jaa sam raaj kuar na kahoo(n) kat ||

ਜਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾ ਕਹਨ ਨਹਿ ਆਵੈ ॥

जा की प्रभा कहन नहि आवै ॥

jaa kee prabhaa kahan neh aavai ||

ਹੇਰੈ ਪਲਕ ਨ ਜੋਰੀ ਜਾਵੈ ॥੨॥

हेरै पलक न जोरी जावै ॥२॥

herai palak na joree jaavai ||2||

ਜਬ ਰਾਨੀ ਤਿਹ ਕੀ ਦੁਤਿ ਲਹੀ ॥

जब रानी तिह की दुति लही ॥

jab raanee teh kee dhut lahee ||

ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਚਿਤ ਮਹਿ ਕਹੀ ॥

ऐसी भाति चित महि कही ॥

aaisee bhaat chit meh kahee ||

ਕੈ ਇਹ ਕੇ ਸੰਗ ਭੋਗ ਕਮਾਊ ॥

कै इह के संग भोग कमाऊ ॥

kai ieh ke sa(n)g bhog kamaauoo ||

ਨਾਤਰ ਹ੍ਵੈ ਜੋਗਨਿ ਬਨ ਜਾਊ ॥੩॥

नातर ह्वै जोगनि बन जाऊ ॥३॥

naatar havai jogan ban jaauoo ||3||

ਏਕ ਸਹਚਰੀ ਤਹਾ ਪਠਾਈ ॥

एक सहचरी तहा पठाई ॥

ek sahacharee tahaa paThaiee ||

ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਬੋਧਿ ਤਹਾ ਲੈ ਆਈ ॥

ताहि प्रबोधि तहा लै आई ॥

taeh prabodh tahaa lai aaiee ||

ਬਨਿ ਠਨਿ ਬੈਠ ਚੰਚਲਾ ਜਹਾ ॥

बनि ठनि बैठ चंचला जहा ॥

ban Than baiTh cha(n)chalaa jahaa ||

ਲੈ ਆਈ ਸਹਚਰਿ ਤਿਹ ਜਹਾ ॥੪॥

लै आई सहचरि तिह जहा ॥४॥

lai aaiee sahachar teh jahaa ||4||

ਆਤੁਰ ਕੁਅਰਿ ਤਾਹਿ ਲਪਟਾਈ ॥

आतुर कुअरि ताहि लपटाई ॥

aatur kuar taeh lapaTaiee ||

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਭਜ੍ਯੋ ਮਿਤ੍ਰ ਸੁਖਦਾਈ ॥

बहु बिधि भज्यो मित्र सुखदाई ॥

bahu bidh bhajayo mitr sukhadhaiee ||

ਚਤੁਰ ਪਹਰ ਰਜਨੀ ਰਤਿ ਮਾਨੀ ॥

चतुर पहर रजनी रति मानी ॥

chatur pahar rajanee rat maanee ||

ਕਰਤ ਕਾਮ ਕੀ ਕੇਲ ਕਹਾਨੀ ॥੫॥

करत काम की केल कहानी ॥५॥

karat kaam kee kel kahaanee ||5||

ਅਟਕਿ ਗਈ ਅਬਲਾ ਤਿਹ ਸੰਗਾ ॥

अटकि गई अबला तिह संगा ॥

aTak giee abalaa teh sa(n)gaa ||

ਰੰਗਿਤ ਭਈ ਉਹੀ ਕੇ ਰੰਗਾ ॥

रंगित भई उही के रंगा ॥

ra(n)git bhiee uhee ke ra(n)gaa ||

ਤਾ ਕਹ ਐਸ ਪ੍ਰਬੋਧ ਦ੍ਰਿੜਾਯੋ ॥

ता कह ऐस प्रबोध दृड़ायो ॥

taa keh aais prabodh dhiraRaayo ||

ਆਪੁ ਨ੍ਰਿਪਹਿ ਚਲਿ ਸੀਸ ਝੁਕਾਯੋ ॥੬॥

आपु नृपहि चलि सीस झुकायो ॥६॥

aap nirapeh chal sees jhukaayo ||6||

ਜੋ ਮੁਹਿ ਭਯੋ ਸੁਪਨ ਸੁਨੁ ਰਾਈ ॥

जो मुहि भयो सुपन सुनु राई ॥

jo muh bhayo supan sun raiee ||

ਸੋਵਤ ਰੁਦ੍ਰ ਜਗਾਇ ਪਠਾਈ ॥

सोवत रुद्र जगाइ पठाई ॥

sovat rudhr jagai paThaiee ||

ਆਠ ਬਰਸਿ ਹਮ ਸੌ ਤੁਮ ਸੋਵੌ ॥

आठ बरसि हम सौ तुम सोवौ ॥

aaTh baras ham sau tum sovau ||

ਰੈਨਿ ਦਿਵਸ ਮੋਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਖੋਵੌ ॥੭॥

रैनि दिवस मोरे गृह खोवौ ॥७॥

rain dhivas more gireh khovau ||7||

ਪਟੀ ਬਾਧਿ ਦ੍ਰਿਗਨ ਦੁਹੂੰ ਸੋਵੌ ॥

पटी बाधि दृगन दुहूँ सोवौ ॥

paTee baadh dhiragan dhuhoo(n) sovau ||

ਆਠ ਬਰਸਿ ਲਗਿ ਜਗਹਿ ਨ ਜੋਵੌ ॥

आठ बरसि लगि जगहि न जोवौ ॥

aaTh baras lag jageh na jovau ||

ਉਪਜੋ ਪੂਤ ਧਾਮ ਬਿਨ ਸਾਸਾ ॥

उपजो पूत धाम बिन सासा ॥

aupajo poot dhaam bin saasaa ||

ਸਕਲ ਖਲਨ ਕੋ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਨਾਸਾ ॥੮॥

सकल खलन को ह्वै है नासा ॥८॥

sakal khalan ko havai hai naasaa ||8||

ਕਿਲਬਿਖ ਏਕ ਨ ਤਵ ਤਨ ਰਹੈ ॥

किलबिख एक न तव तन रहै ॥

kilabikh ek na tav tan rahai ||

ਮੁਹਿ ਸਿਵ ਸੁਪਨ ਬਿਖੈ ਇਮਿ ਕਹੈ ॥

मुहि सिव सुपन बिखै इमि कहै ॥

muh siv supan bikhai im kahai ||

ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਧਨ ਭਰੇ ਭੰਡਾਰਾ ॥

अप्रमान धन भरे भंडारा ॥

apramaan dhan bhare bha(n)ddaaraa ||

ਸਕਲ ਕਾਜ ਸਭ ਹੋਇ ਤਿਹਾਰਾ ॥੯॥

सकल काज सभ होइ तिहारा ॥९॥

sakal kaaj sabh hoi tihaaraa ||9||

ਰਾਜੈ ਸਤਿ ਇਹੀ ਦ੍ਰਿੜ ਕੀਨੀ ॥

राजै सति इही दृड़ कीनी ॥

raajai sat ihee dhiraR keenee ||

ਪਟੀ ਬਾਧਿ ਦੁਹੂੰ ਦ੍ਰਿਗ ਲੀਨੀ ॥

पटी बाधि दुहूँ दृग लीनी ॥

paTee baadh dhuhoo(n) dhirag leenee ||

ਆਠ ਬਰਸ ਰਾਨੀ ਸੰਗ ਸੋਯੋ ॥

आठ बरस रानी संग सोयो ॥

aaTh baras raanee sa(n)g soyo ||

ਚਿਤ ਜੁ ਹੁਤੋ ਸਕਲ ਦੁਖੁ ਖੋਯੋ ॥੧੦॥

चित जु हुतो सकल दुखु खोयो ॥१०॥

chit ju huto sakal dhukh khoyo ||10||

ਆਖੈ ਬਾਧਿ ਤਹਾ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋਵੈ ॥

आखै बाधि तहा नृप सोवै ॥

aakhai baadh tahaa nirap sovai ||

ਆਵਤ ਜਾਤ ਨ ਕਾਹੂ ਜੋਵੈ ॥

आवत जात न काहू जोवै ॥

aavat jaat na kaahoo jovai ||

ਉਤ ਰਾਨੀ ਕਹ ਜੋ ਨਰ ਭਾਵੈ ॥

उत रानी कह जो नर भावै ॥

aut raanee keh jo nar bhaavai ||

ਤਾਹਿ ਤੁਰਤ ਗ੍ਰਿਹ ਬੋਲਿ ਪਠਾਵੈ ॥੧੧॥

ताहि तुरत गृह बोलि पठावै ॥११॥

taeh turat gireh bol paThaavai ||11||

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਕਰੈ ਕੇਲ ਸੰਗ ਤਾ ਕੇ ॥

बहु बिधि करै केल संग ता के ॥

bahu bidh karai kel sa(n)g taa ke ||

ਜੋ ਨਰ ਰੁਚੈ ਚਿਤ ਤ੍ਰਿਯ ਵਾ ਕੇ ॥

जो नर रुचै चित तृय वा के ॥

jo nar ruchai chit tiray vaa ke ||

ਬਾਤ ਕਰਤ ਪਤਿ ਸੋ ਇਤ ਜਾਵੈ ॥

बात करत पति सो इत जावै ॥

baat karat pat so it jaavai ||

ਉਤੈ ਜਾਰ ਤਰ ਪਰੀ ਠੁਕਾਵੈ ॥੧੨॥

उतै जार तर परी ठुकावै ॥१२॥

autai jaar tar paree Thukaavai ||12||

ਜੋ ਤ੍ਰਿਯ ਚਹੈ ਵਹੈ ਤਹ ਆਵੈ ॥

जो तृय चहै वहै तह आवै ॥

jo tiray chahai vahai teh aavai ||

ਖੈਚਿ ਤਰੁਨਿ ਤਰੁ ਐਚਿ ਬਜਾਵੈ ॥

खैचि तरुनि तरु ऐचि बजावै ॥

khaich tarun tar aaich bajaavai ||

ਬਹੁ ਨਰ ਜਾ ਸੌ ਭੋਗ ਕਮਾਹੀ ॥

बहु नर जा सौ भोग कमाही ॥

bahu nar jaa sau bhog kamaahee ||

ਏਕੋ ਪੂਤ ਹੋਇ ਗ੍ਰਿਹ ਨਾਹੀ ॥੧੩॥

एको पूत होइ गृह नाही ॥१३॥

eko poot hoi gireh naahee ||13||

ਕਿਤਕ ਦਿਨਨ ਮਹਿ ਸੁਤ ਇਕ ਜਾਯੋ ॥

कितक दिनन महि सुत इक जायो ॥

kitak dhinan meh sut ik jaayo ||

ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਸਾਚ ਹਿਯੇ ਮਹਿ ਆਯੋ ॥

नृप को साच हिये महि आयो ॥

nirap ko saach hiye meh aayo ||

ਆਗੈ ਜੋ ਤ੍ਰਿਯ ਕਹੈ ਸੁ ਮਾਨੈ ॥

आगै जो तृय कहै सु मानै ॥

aagai jo tiray kahai su maanai ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਮੂੜ ਪਛਾਨੈ ॥੧੪॥

भेद अभेद न मूड़ पछानै ॥१४॥

bhedh abhedh na mooR pachhaanai ||14||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਉਨਾਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੭੯॥੫੩੬੬॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ उनासी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२७९॥५३६६॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau unaasee charitr samaapatam sat subham sat ||279||5366||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬਿਸਨ ਚੰਦ ਇਕ ਨ੍ਰਿਪਤ ਫਿਰੰਗਾ ॥

बिसन चंद इक नृपत फिरंगा ॥

bisan cha(n)dh ik nirapat fira(n)gaa ||

ਜਾ ਕੇ ਦਿਪਤ ਅਧਿਕ ਛਬਿ ਅੰਗਾ ॥

जा के दिपत अधिक छबि अंगा ॥

jaa ke dhipat adhik chhab a(n)gaa ||

ਸ੍ਰੀ ਜੁਗਰਾਜ ਮੰਜਰੀ ਰਾਨੀ ॥

स्री जुगराज मंजरी रानी ॥

sree jugaraaj ma(n)jaree raanee ||

ਸੁੰਦਰਿ ਭਵਨ ਚਤੁਰਦਸ ਜਾਨੀ ॥੧॥

सुँदरि भवन चतुरदस जानी ॥१॥

su(n)dhar bhavan chaturadhas jaanee ||1||

ਸੁਕ੍ਰਿਤ ਨਾਥ ਜੋਗੀ ਇਕ ਤਹਾ ॥

सुकृत नाथ जोगी इक तहा ॥

sukirat naath jogee ik tahaa ||

ਸ੍ਰੀ ਜੁਗਰਾਜ ਮਤੀ ਤ੍ਰਿਯ ਜਹਾ ॥

स्री जुगराज मती तृय जहा ॥

sree jugaraaj matee tiray jahaa ||

ਜੋਗੀ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਜਬੈ ਤਿਹ ਆਯੋ ॥

जोगी दृसटि जबै तिह आयो ॥

jogee dhirasaT jabai teh aayo ||

ਸਦਨ ਚੰਚਲੈ ਬੋਲਿ ਪਠਾਯੋ ॥੨॥

सदन चंचलै बोलि पठायो ॥२॥

sadhan cha(n)chalai bol paThaayo ||2||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਾ ਸੋ ਕਿਯੋ ਹ੍ਰਿਦੈ ਹਰਖ ਉਪਜਾਇ ॥

काम भोग ता सो कियो हृदै हरख उपजाइ ॥

kaam bhog taa so kiyo hiradhai harakh upajai ||

ਪਕਰਿ ਭੁਜਨ ਆਸਨ ਤਰੇ ਜਾਤ ਭਈ ਲਪਟਾਇ ॥੩॥

पकरि भुजन आसन तरे जात भई लपटाइ ॥३॥

pakar bhujan aasan tare jaat bhiee lapaTai ||3||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਭੋਗ ਤਾਹਿ ਤਿਨ ਕੀਯਾ ॥

बहु बिधि भोग ताहि तिन कीया ॥

bahu bidh bhog taeh tin keeyaa ||

ਮੋਹਿ ਹ੍ਰਿਦੈ ਰਾਨੀ ਕੋ ਲੀਯਾ ॥

मोहि हृदै रानी को लीया ॥

moh hiradhai raanee ko leeyaa ||

ਤ੍ਰਿਯ ਤਾ ਸੌ ਅਤਿ ਹਿਤ ਉਪਜਾਯੋ ॥

तृय ता सौ अति हित उपजायो ॥

tiray taa sau at hit upajaayo ||

ਰਾਜਾ ਕਹ ਚਿਤ ਤੇ ਬਿਸਰਾਯੋ ॥੪॥

राजा कह चित ते बिसरायो ॥४॥

raajaa keh chit te bisaraayo ||4||

ਤ੍ਰਿਯ ਐਸੀ ਬਿਧਿ ਚਿਤਹਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥

तृय ऐसी बिधि चितहि बिचारा ॥

tiray aaisee bidh chiteh bichaaraa ||

ਇਹ ਰਾਜਾ ਕਹ ਚਹਿਯਤ ਮਾਰਾ ॥

इह राजा कह चहियत मारा ॥

eeh raajaa keh chahiyat maaraa ||

ਲੈ ਤਿਹ ਰਾਜ ਜੋਗਿਯਹਿ ਦੀਜੈ ॥

लै तिह राज जोगियहि दीजै ॥

lai teh raaj jogiyeh dheejai ||

ਕਛੂ ਚਰਿਤ੍ਰ ਐਸਿ ਬਿਧਿ ਕੀਜੈ ॥੫॥

कछू चरित्र ऐसि बिधि कीजै ॥५॥

kachhoo charitr aais bidh keejai ||5||

ਸੋਵਤ ਸਮੈ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕਹ ਮਾਰਿਯੋ ॥

सोवत समै नृपति कह मारियो ॥

sovat samai nirapat keh maariyo ||

ਗਾਡਿ ਤਾਹਿ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

गाडि ताहि इह भाति उचारियो ॥

gaadd taeh ieh bhaat uchaariyo ||

ਰਾਜੈ ਰਾਜ ਜੋਗਿਯਹਿ ਦੀਨਾ ॥

राजै राज जोगियहि दीना ॥

raajai raaj jogiyeh dheenaa ||

ਆਪਨ ਭੇਸ ਜੋਗ ਕੋ ਲੀਨਾ ॥੬॥

आपन भेस जोग को लीना ॥६॥

aapan bhes jog ko leenaa ||6||

ਜੋਗ ਭੇਸ ਧਾਰਤ ਨ੍ਰਿਪ ਭਏ ॥

जोग भेस धारत नृप भए ॥

jog bhes dhaarat nirap bhe ||

ਦੈ ਇਹ ਰਾਜ ਬਨਹਿ ਉਠ ਗਏ ॥

दै इह राज बनहि उठ गए ॥

dhai ieh raaj baneh uTh ge ||

ਹਮਹੂੰ ਰਾਜ ਜੋਗਿਯਹਿ ਦੈ ਹੈ ॥

हमहूँ राज जोगियहि दै है ॥

hamahoo(n) raaj jogiyeh dhai hai ||

ਨਾਥ ਗਏ ਜਿਤ ਤਹੀ ਸਿਧੈ ਹੈ ॥੭॥

नाथ गए जित तही सिधै है ॥७॥

naath ge jit tahee sidhai hai ||7||

ਸਤਿ ਸਤਿ ਸਭ ਪ੍ਰਜਾ ਬਖਾਨਿਯੋ ॥

सति सति सभ प्रजा बखानियो ॥

sat sat sabh prajaa bakhaaniyo ||

ਜੋ ਨ੍ਰਿਪ ਕਹਿਯੋ ਵਹੈ ਹਮ ਮਾਨਿਯੋ ॥

जो नृप कहियो वहै हम मानियो ॥

jo nirap kahiyo vahai ham maaniyo ||

ਸਭਹਿਨ ਰਾਜ ਜੋਗਯਹਿ ਦੀਨਾ ॥

सभहिन राज जोगयहि दीना ॥

sabhahin raaj jogayeh dheenaa ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਮੂੜ ਨਹਿ ਚੀਨਾ ॥੮॥

भेद अभेद मूड़ नहि चीना ॥८॥

bhedh abhedh mooR neh cheenaa ||8||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਮਾਰਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕਹ ਚੰਚਲੈ ਕਿਯੋ ਆਪਨੇ ਕਾਜ ॥

मारि नृपति कह चंचलै कियो आपने काज ॥

maar nirapat keh cha(n)chalai kiyo aapane kaaj ||

ਸਕਲ ਪ੍ਰਜਾ ਡਾਰੀ ਪਗਨ ਦੈ ਜੋਗੀ ਕਹ ਰਾਜ ॥੯॥

सकल प्रजा डारी पगन दै जोगी कह राज ॥९॥

sakal prajaa ddaaree pagan dhai jogee keh raaj ||9||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਰਾਜ ਜੋਗਿਯਹਿ ਦੀਯਾ ॥

इह बिधि राज जोगियहि दीया ॥

eeh bidh raaj jogiyeh dheeyaa ||

ਇਹ ਛਲ ਸੌ ਪਤਿ ਕੋ ਬਧ ਕੀਯਾ ॥

इह छल सौ पति को बध कीया ॥

eeh chhal sau pat ko badh keeyaa ||

ਮੂਰਖ ਅਬ ਲਗ ਭੇਦ ਨ ਪਾਵੈ ॥

मूरख अब लग भेद न पावै ॥

moorakh ab lag bhedh na paavai ||

ਅਬ ਤਕ ਆਇ ਸੁ ਰਾਜ ਕਮਾਵੈ ॥੧੦॥

अब तक आइ सु राज कमावै ॥१०॥

ab tak aai su raaj kamaavai ||10||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਅਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੮੦॥੫੩੭੬॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ असी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२८०॥५३७६॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau asee charitr samaapatam sat subham sat ||280||5376||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬਿਜੈ ਨਗਰ ਇਕ ਰਾਇ ਬਖਨਿਯਤ ॥

बिजै नगर इक राइ बखनियत ॥

bijai nagar ik rai bakhaniyat ||

ਜਾ ਕੋ ਤ੍ਰਾਸ ਦੇਸ ਸਭ ਮਨਿਯਤ ॥

जा को त्रास देस सभ मनियत ॥

jaa ko traas dhes sabh maniyat ||

ਬਿਜੈ ਸੈਨ ਜਿਹ ਨਾਮ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਬਰ ॥

बिजै सैन जिह नाम नृपति बर ॥

bijai sain jeh naam nirapat bar ||

ਬਿਜੈ ਮਤੀ ਰਾਨੀ ਜਿਹ ਕੇ ਘਰ ॥੧॥

बिजै मती रानी जिह के घर ॥१॥

bijai matee raanee jeh ke ghar ||1||

ਅਜੈ ਮਤੀ ਦੂਸਰਿ ਤਿਹ ਰਾਨੀ ॥

अजै मती दूसरि तिह रानी ॥

ajai matee dhoosar teh raanee ||

ਜਾ ਕੇ ਕਰ ਨ੍ਰਿਪ ਦੇਹਿ ਬਿਕਾਨੀ ॥

जा के कर नृप देहि बिकानी ॥

jaa ke kar nirap dheh bikaanee ||

ਬਿਜੈ ਮਤੀ ਕੇ ਸੁਤ ਇਕ ਧਾਮਾ ॥

बिजै मती के सुत इक धामा ॥

bijai matee ke sut ik dhaamaa ||

ਸ੍ਰੀ ਸੁਲਤਾਨ ਸੈਨ ਤਿਹ ਨਾਮਾ ॥੨॥

स्री सुलतान सैन तिह नामा ॥२॥

sree sulataan sain teh naamaa ||2||

ਬਿਜੈ ਮਤੀ ਕੋ ਰੂਪ ਅਪਾਰਾ ॥

बिजै मती को रूप अपारा ॥

bijai matee ko roop apaaraa ||

ਜਾ ਸੰਗ ਨਹੀ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੋ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥

जा संग नही नृपति को प्यारा ॥

jaa sa(n)g nahee nirapat ko payaaraa ||

ਅਜੈ ਮਤੀ ਕੀ ਸੁੰਦਰਿ ਕਾਯਾ ॥

अजै मती की सुँदरि काया ॥

ajai matee kee su(n)dhar kaayaa ||

ਜਿਨ ਰਾਜਾ ਕੋ ਚਿਤ ਲੁਭਾਯਾ ॥੩॥

जिन राजा को चित लुभाया ॥३॥

jin raajaa ko chit lubhaayaa ||3||

ਤਾ ਕੇ ਰਹਤ ਰੈਨਿ ਦਿਨ ਪਰਾ ॥

ता के रहत रैनि दिन परा ॥

taa ke rahat rain dhin paraa ||

ਜੈਸੀ ਭਾਤਿ ਗੋਰ ਮਹਿ ਮਰਾ ॥

जैसी भाति गोर महि मरा ॥

jaisee bhaat gor meh maraa ||

ਦੁਤਿਯ ਨਾਰਿ ਕੇ ਧਾਮ ਨ ਜਾਵੈ ॥

दुतिय नारि के धाम न जावै ॥

dhutiy naar ke dhaam na jaavai ||

ਤਾ ਤੇ ਤਰੁਨਿ ਅਧਿਕ ਕੁਰਰਾਵੈ ॥੪॥

ता ते तरुनि अधिक कुररावै ॥४॥

taa te tarun adhik kuraraavai ||4||

ਆਗ੍ਯਾ ਚਲਤ ਤਵਨ ਕੀ ਦੇਸਾ ॥

आग्या चलत तवन की देसा ॥

aagayaa chalat tavan kee dhesaa ||

ਰਾਨੀ ਭਈ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੇ ਭੇਸਾ ॥

रानी भई नृपति के भेसा ॥

raanee bhiee nirapat ke bhesaa ||

ਯਹਿ ਰਿਸਿ ਨਾਰਿ ਦੁਤਿਯ ਜਿਯ ਰਾਖੀ ॥

यहि रिसि नारि दुतिय जिय राखी ॥

yeh ris naar dhutiy jiy raakhee ||

ਬੋਲਿਕ ਬੈਦ ਪ੍ਰਗਟ ਅਸਿ ਭਾਖੀ ॥੫॥

बोलिक बैद प्रगट असि भाखी ॥५॥

bolik baidh pragaT as bhaakhee ||5||

ਯਾ ਰਾਜਾ ਕਹ ਜੁ ਤੈ ਖਪਾਵੈਂ ॥

या राजा कह जु तै खपावैं ॥

yaa raajaa keh ju tai khapaavai(n) ||

ਮੁਖ ਮਾਗੈ ਮੋ ਤੇ ਸੋ ਪਾਵੈਂ ॥

मुख मागै मो ते सो पावैं ॥

mukh maagai mo te so paavai(n) ||

ਤਬ ਚਲਿ ਬੈਦ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਪਹਿ ਗਯੋ ॥

तब चलि बैद नृपति पहि गयो ॥

tab chal baidh nirapat peh gayo ||

ਰੋਗੀ ਬਪੁ ਤਿਹ ਕੋ ਠਹਰਯੋ ॥੬॥

रोगी बपु तिह को ठहरयो ॥६॥

rogee bap teh ko Thaharayo ||6||

ਜੋ ਤੁਮ ਕਹੋ ਤੁ ਕਰੋ ਉਪਾਈ ॥

जो तुम कहो तु करो उपाई ॥

jo tum kaho ta karo upaiee ||

ਜ੍ਯੋਂ ਤ੍ਯੋਂ ਕਹਿ ਤਿਹ ਬਰੀ ਖਵਾਈ ॥

ज्यों त्यों कहि तिह बरी खवाई ॥

jayo(n) tayo(n) keh teh baree khavaiee ||

ਰੋਗੀ ਭਯੋ ਅਰੋਗੀ ਤਨ ਸੌ ॥

रोगी भयो अरोगी तन सौ ॥

rogee bhayo arogee tan sau ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਪਾਵਤ ਜੜ ਸੌ ॥੭॥

भेद अभेद न पावत जड़ सौ ॥७॥

bhedh abhedh na paavat jaR sau ||7||

ਭਛਤ ਬਰੀ ਪੇਟ ਤਿਹ ਛੂਟਾ ॥

भछत बरी पेट तिह छूटा ॥

bhachhat baree peT teh chhooTaa ||

ਸਾਵਨ ਜਾਨ ਪਨਾਰਾ ਫੂਟਾ ॥

सावन जान पनारा फूटा ॥

saavan jaan panaaraa fooTaa ||

ਦੂਸਰਿ ਬਰੀ ਥੰਭ ਕੇ ਕਾਜੈ ॥

दूसरि बरी थंभ के काजै ॥

dhoosar baree tha(n)bh ke kaajai ||

ਜੋਰਾਵਰੀ ਖਵਾਈ ਰਾਜੈ ॥੮॥

जोरावरी खवाई राजै ॥८॥

joraavaree khavaiee raajai ||8||

ਤਾ ਤੇ ਅਧਿਕ ਪੇਟ ਛੁਟਿ ਗਯੋ ॥

ता ते अधिक पेट छुटि गयो ॥

taa te adhik peT chhuT gayo ||

ਜਾ ਤੇ ਬਹੁ ਬਿਹਬਲ ਨ੍ਰਿਪ ਭਯੋ ॥

जा ते बहु बिहबल नृप भयो ॥

jaa te bahu bihabal nirap bhayo ||

ਸੰਨ ਭਯੋ ਇਹ ਬੈਦ ਉਚਾਰਾ ॥

संन भयो इह बैद उचारा ॥

sa(n)n bhayo ieh baidh uchaaraa ||

ਇਹ ਬਿਧ ਕਿਯ ਉਪਚਾਰ ਬਿਚਾਰਾ ॥੯॥

इह बिध किय उपचार बिचारा ॥९॥

eeh bidh kiy upachaar bichaaraa ||9||

ਦਸ ਤੋਲੇ ਅਹਿਫੇਨ ਮੰਗਾਈ ॥

दस तोले अहिफेन मंगाई ॥

dhas tole ahifen ma(n)gaiee ||

ਬਹੁ ਬਿਖਿ ਵਾ ਕੇ ਸੰਗ ਮਿਲਾਈ ॥

बहु बिखि वा के संग मिलाई ॥

bahu bikh vaa ke sa(n)g milaiee ||

ਧੂਰਾ ਕੀਯਾ ਤਵਨ ਕੇ ਅੰਗਾ ॥

धूरा कीया तवन के अंगा ॥

dhooraa keeyaa tavan ke a(n)gaa ||

ਚਾਮ ਗਯੋ ਤਾ ਕੇ ਤਿਹ ਸੰਗਾ ॥੧੦॥

चाम गयो ता के तिह संगा ॥१०॥

chaam gayo taa ke teh sa(n)gaa ||10||

ਹਾਇ ਹਾਇ ਰਾਜਾ ਜਬ ਕਰੈ ॥

हाइ हाइ राजा जब करै ॥

hai hai raajaa jab karai ||

ਤਿਮਿ ਤਿਮਿ ਬੈਦ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਰੈ ॥

तिमि तिमि बैद इह भाति उचरै ॥

tim tim baidh ieh bhaat ucharai ||

ਯਾ ਕਹੁ ਅਧਿਕ ਨ ਬੋਲਨ ਦੇਹੂ ॥

या कहु अधिक न बोलन देहू ॥

yaa kahu adhik na bolan dhehoo ||

ਮੂੰਦਿ ਬਦਨ ਰਾਜਾ ਕੋ ਲੇਹੂ ॥੧੧॥

मूँदि बदन राजा को लेहू ॥११॥

moo(n)dh badhan raajaa ko lehoo ||11||

ਜਿਮਿ ਜਿਮਿ ਧੂਰੋ ਤਿਹ ਤਨ ਪਰੈ ॥

जिमि जिमि धूरो तिह तन परै ॥

jim jim dhooro teh tan parai ||

ਹਾਇ ਹਾਇ ਤਿਮ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਉਚਰੈ ॥

हाइ हाइ तिम नृपति उचरै ॥

hai hai tim nirapat ucharai ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਿਨਹੂੰ ਚੀਨੋ ॥

भेद अभेद न किनहूँ चीनो ॥

bhedh abhedh na kinahoo(n) cheeno ||

ਇਹ ਛਲ ਪ੍ਰਾਨ ਤਵਨ ਕੋ ਲੀਨੋ ॥੧੨॥

इह छल प्रान तवन को लीनो ॥१२॥

eeh chhal praan tavan ko leeno ||12||

ਇਹ ਛਲ ਸਾਥ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕਹ ਮਾਰਾ ॥

इह छल साथ नृपति कह मारा ॥

eeh chhal saath nirapat keh maaraa ||

ਅਪਨੇ ਛਤ੍ਰ ਪੁਤ੍ਰ ਸਿਰ ਢਾਰਾ ॥

अपने छत्र पुत्र सिर ढारा ॥

apane chhatr putr sir ddaaraa ||

ਸਭ ਸੌਅਨ ਕਹ ਦੇਤ ਨਿਕਾਰਿਯੋ ॥

सभ सौअन कह देत निकारियो ॥

sabh sauan keh dhet nikaariyo ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਿਨੂ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥੧੩॥

भेद अभेद न किनू बिचारियो ॥१३॥

bhedh abhedh na kinoo bichaariyo ||13||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਇਕਾਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੮੧॥੫੩੮੯॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ इकासी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२८१॥५३८९॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau ikaasee charitr samaapatam sat subham sat ||281||5389||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਅਮੀ ਕਰਨ ਇਕ ਸੁਨਾ ਨ੍ਰਿਪਾਲਾ ॥

अमी करन इक सुना नृपाला ॥

amee karan ik sunaa nirapaalaa ||

ਅਮਰ ਕਲਾ ਜਾ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਬਾਲਾ ॥

अमर कला जा के गृह बाला ॥

amar kalaa jaa ke gireh baalaa ||

ਗੜ ਸਿਰਾਜ ਕੋ ਰਾਜ ਕਮਾਵੈ ॥

गड़ सिराज को राज कमावै ॥

gaR siraaj ko raaj kamaavai ||

ਸੀਰਾਜੀ ਜਗ ਨਾਮ ਕਹਾਵੈ ॥੧॥

सीराजी जग नाम कहावै ॥१॥

seeraajee jag naam kahaavai ||1||

ਅਸੁਰ ਕਲਾ ਦੂਸਰਿ ਤਾ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯ ॥

असुर कला दूसरि ता की तृय ॥

asur kalaa dhoosar taa kee tiray ||

ਨਿਸਿ ਦਿਨ ਰਹਤ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਜਾ ਮੈ ਜਿਯ ॥

निसि दिन रहत नृपति जा मै जिय ॥

nis dhin rahat nirapat jaa mai jiy ||

ਅਮਰ ਕਲਾ ਜਿਯ ਮਾਝ ਰਿਸਾਵੈ ॥

अमर कला जिय माझ रिसावै ॥

amar kalaa jiy maajh risaavai ||

ਅਸੁਰ ਕਲਹਿ ਪਿਯ ਰੋਜ ਬੁਲਾਵੈ ॥੨॥

असुर कलहि पिय रोज बुलावै ॥२॥

asur kaleh piy roj bulaavai ||2||

ਏਕ ਬਨਿਕ ਕੌ ਲਯੋ ਬੁਲਾਈ ॥

एक बनिक कौ लयो बुलाई ॥

ek banik kau layo bulaiee ||

ਮਦਨ ਕ੍ਰੀੜ ਤਿਹ ਸਾਥ ਕਮਾਈ ॥

मदन क्रीड़ तिह साथ कमाई ॥

madhan kreeR teh saath kamaiee ||

ਅਨਦ ਕੁਅਰ ਤਿਹ ਨਰ ਕੋ ਨਾਮਾ ॥

अनद कुअर तिह नर को नामा ॥

anadh kuar teh nar ko naamaa ||

ਜਾ ਕੌ ਭਜਾ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੀ ਬਾਮਾ ॥੩॥

जा कौ भजा नृपति की बामा ॥३॥

jaa kau bhajaa nirapat kee baamaa ||3||

ਅਸੁਰ ਕਲਾ ਕੌ ਨਿਜੁ ਕਰ ਘਾਯੋ ॥

असुर कला कौ निजु कर घायो ॥

asur kalaa kau nij kar ghaayo ||

ਮਰੀ ਨਾਰਿ ਤਵ ਪਤਿਹਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥

मरी नारि तव पतिहि सुनायो ॥

maree naar tav pateh sunaayo ||

ਤਰ ਤਖਤਾ ਕੇ ਮਿਤ੍ਰਹਿ ਧਰਾ ॥

तर तखता के मित्रहि धरा ॥

tar takhataa ke mitreh dharaa ||

ਤਾ ਪਰ ਬਡੋ ਅਡੰਬਰ ਕਰਾ ॥੪॥

ता पर बडो अडंबर करा ॥४॥

taa par baddo adda(n)bar karaa ||4||

ਤਰ ਤਖਤਾ ਕੇ ਮਿਤ੍ਰ ਦੁਰਾਯੋ ॥

तर तखता के मित्र दुरायो ॥

tar takhataa ke mitr dhuraayo ||

ਤਾ ਪਰ ਸਵਤਿ ਲੋਥ ਕਹਿ ਪਾਯੋ ॥

ता पर सवति लोथ कहि पायो ॥

taa par savat loth keh paayo ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਿਨੂੰ ਬਿਚਾਰਾ ॥

भेद अभेद न किनूँ बिचारा ॥

bhedh abhedh na kinoo(n) bichaaraa ||

ਇਹ ਛਲ ਅਪਨੋ ਯਾਰ ਨਿਕਾਰਾ ॥੫॥

इह छल अपनो यार निकारा ॥५॥

eeh chhal apano yaar nikaaraa ||5||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸਵਤਿ ਸੰਘਾਰੀ ਪਤਿ ਛਲਾ ਮ੍ਰਿਤਹਿ ਲਯੋ ਉਬਾਰਿ ॥

सवति संघारी पति छला मृतहि लयो उबारि ॥

savat sa(n)ghaaree pat chhalaa mriteh layo ubaar ||

ਭੇਦ ਕਿਸੂ ਪਾਯੋ ਨਹੀ ਧੰਨ ਸੁ ਅਮਰ ਕੁਮਾਰਿ ॥੬॥

भेद किसू पायो नही धंन सु अमर कुमारि ॥६॥

bhedh kisoo paayo nahee dha(n)n su amar kumaar ||6||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਬਿਆਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੮੨॥੫੩੯੫॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ बिआसी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२८२॥५३९५॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau biaasee charitr samaapatam sat subham sat ||282||5395||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਹਿਰ ਪਲਾਊ ਏਕ ਨ੍ਰਿਪਾਰਾ ॥

सहिर पलाऊ एक नृपारा ॥

sahir palaauoo ek nirapaaraa ||

ਜਿਹ ਧਨਿ ਭਰੇ ਸਕਲ ਭੰਡਾਰਾ ॥

जिह धनि भरे सकल भंडारा ॥

jeh dhan bhare sakal bha(n)ddaaraa ||

ਕਿੰਨ੍ਰ ਮਤੀ ਤਿਹ ਰਾਜ ਦੁਲਾਰੀ ॥

किंन्र मती तिह राज दुलारी ॥

ki(n)nr matee teh raaj dhulaaree ||

ਜਾਨੁਕ ਚੰਦ੍ਰ ਲਈ ਉਜਿਯਾਰੀ ॥੧॥

जानुक चंद्र लई उजियारी ॥१॥

jaanuk cha(n)dhr liee ujiyaaree ||1||

ਬਿਕ੍ਰਮ ਸਿੰਘ ਸਾਹੁ ਸੁਤ ਇਕ ਤਹ ॥

बिक्रम सिंघ साहु सुत इक तह ॥

bikram si(n)gh saahu sut ik teh ||

ਜਾ ਸਮ ਸੁੰਦਰ ਦੁਤਿਯ ਨ ਮਹਿ ਮਹ ॥

जा सम सुँदर दुतिय न महि मह ॥

jaa sam su(n)dhar dhutiy na meh meh ||

ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਤਿਹ ਪ੍ਰਭਾ ਬਿਰਾਜੈ ॥

अप्रमान तिह प्रभा बिराजै ॥

apramaan teh prabhaa biraajai ||

ਸੁਰ ਨਰ ਅਸੁਰ ਨਿਰਖਿ ਮਨ ਲਾਜੈ ॥੨॥

सुर नर असुर निरखि मन लाजै ॥२॥

sur nar asur nirakh man laajai ||2||

ਕਿੰਨ੍ਰ ਮਤੀ ਵਾ ਸੌ ਹਿਤ ਕਿਯੌ ॥

किंन्र मती वा सौ हित कियौ ॥

ki(n)nr matee vaa sau hit kiyau ||

ਤਾਹਿ ਬੋਲਿ ਗ੍ਰਿਹ ਅਪਨੇ ਲਿਯੋ ॥

ताहि बोलि गृह अपने लियो ॥

taeh bol gireh apane liyo ||

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਾ ਸੌ ਦ੍ਰਿੜ ਕਿਯਾ ॥

काम भोग ता सौ दृड़ किया ॥

kaam bhog taa sau dhiraR kiyaa ||

ਚਿਤ ਕੋ ਸੋਕ ਦੂਰਿ ਕਰ ਦਿਯਾ ॥੩॥

चित को सोक दूरि कर दिया ॥३॥

chit ko sok dhoor kar dhiyaa ||3||

ਰਾਨੀ ਭੋਗ ਮਿਤ੍ਰ ਕੋ ਰਸਿ ਕੈ ॥

रानी भोग मित्र को रसि कै ॥

raanee bhog mitr ko ras kai ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਬਚਨ ਬਖਾਨ੍ਯੋ ਹਸਿ ਕੈ ॥

इह बिधि बचन बखान्यो हसि कै ॥

eeh bidh bachan bakhaanayo has kai ||

ਤੁਮ ਹਮ ਕਹ ਲੈ ਸੰਗ ਸਿਧਾਵਹੁ ॥

तुम हम कह लै संग सिधावहु ॥

tum ham keh lai sa(n)g sidhaavahu ||

ਪਿਯ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕਛੁ ਐਸ ਬਨਾਵਹੁ ॥੪॥

पिय चरित्र कछु ऐस बनावहु ॥४॥

piy charitr kachh aais banaavahu ||4||

ਮਿਤ੍ਰ ਕਹਿਯੋ ਮੈ ਕਹੌ ਸੁ ਕਰਿਯਹੁ ॥

मित्र कहियो मै कहौ सु करियहु ॥

mitr kahiyo mai kahau su kariyahu ||

ਭੇਦ ਪੁਰਖ ਦੂਸਰ ਨ ਉਚਰਿਯਹੁ ॥

भेद पुरख दूसर न उचरियहु ॥

bhedh purakh dhoosar na uchariyahu ||

ਰੁਦ੍ਰ ਭਵਨ ਪੂਜਨ ਤੁਮ ਜੈ ਹੌ ॥

रुद्र भवन पूजन तुम जै हौ ॥

rudhr bhavan poojan tum jai hau ||

ਤਬ ਹੀ ਹਿਤੂ ਹਿਤੂ ਕਹ ਪੈ ਹੌ ॥੫॥

तब ही हितू हितू कह पै हौ ॥५॥

tab hee hitoo hitoo keh pai hau ||5||

ਪਤਿ ਤਨ ਭਾਖਿ ਦੇਹਰੇ ਗਈ ॥

पति तन भाखि देहरे गई ॥

pat tan bhaakh dhehare giee ||

ਤਹ ਤੇ ਜਾਤ ਮਿਤ੍ਰ ਸੰਗ ਭਈ ॥

तह ते जात मित्र संग भई ॥

teh te jaat mitr sa(n)g bhiee ||

ਕਿਨਹੂੰ ਪੁਰਖ ਭੇਦ ਨਹਿ ਜਾਨਾ ॥

किनहूँ पुरख भेद नहि जाना ॥

kinahoo(n) purakh bhedh neh jaanaa ||

ਅਸ ਰਾਜਾ ਤਨ ਬਚਨ ਬਖਾਨਾ ॥੬॥

अस राजा तन बचन बखाना ॥६॥

as raajaa tan bachan bakhaanaa ||6||

ਰਾਨੀ ਰੁਦ੍ਰ ਭਵਨ ਜਬ ਗਈ ॥

रानी रुद्र भवन जब गई ॥

raanee rudhr bhavan jab giee ||

ਸਿਵ ਜੂ ਬਿਖੈ ਲੀਨ ਸੋ ਭਈ ॥

सिव जू बिखै लीन सो भई ॥

siv joo bikhai leen so bhiee ||

ਤਿਨ ਸਾਜੁਜ ਮੁਕਤਿ ਕਹ ਪਾਯੋ ॥

तिन साजुज मुकति कह पायो ॥

tin saajuj mukat keh paayo ||

ਜਨਮ ਮਰਨ ਕੋ ਤਾਪ ਮਿਟਾਯੋ ॥੭॥

जनम मरन को ताप मिटायो ॥७॥

janam maran ko taap miTaayo ||7||

ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਨਿ ਰੁਦ੍ਰ ਭਗਤਿ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥

नृप सुनि रुद्र भगति अनुरागा ॥

nirap sun rudhr bhagat anuraagaa ||

ਧਨਿ ਧਨਿ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਬਖਾਨਨ ਲਾਗਾ ॥

धनि धनि तृयहि बखानन लागा ॥

dhan dhan tirayeh bakhaanan laagaa ||

ਦੁਹਕਰ ਕਰਮ ਕੀਆ ਜਿਨ ਦਾਰਾ ॥

दुहकर करम कीआ जिन दारा ॥

dhuhakar karam keeaa jin dhaaraa ||

ਪਲਿ ਪਲਿ ਪ੍ਰਤਿ ਤਾ ਕੇ ਬਲਿਹਾਰਾ ॥੮॥

पलि पलि प्रति ता के बलिहारा ॥८॥

pal pal prat taa ke balihaaraa ||8||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਤਰਾਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੮੩॥੫੪੦੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ तरासी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२८३॥५४०३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau taraasee charitr samaapatam sat subham sat ||283||5403||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਦਛਨਿ ਸੈਨ ਦਛਨੀ ਰਾਜਾ ॥

दछनि सैन दछनी राजा ॥

dhachhan sain dhachhanee raajaa ||

ਦਛਨਿ ਦੇ ਰਾਨੀ ਸਿਰਤਾਜਾ ॥

दछनि दे रानी सिरताजा ॥

dhachhan dhe raanee sirataajaa ||

ਜਾ ਸਮ ਔਰ ਨ ਦੂਜੀ ਰਾਨੀ ॥

जा सम और न दूजी रानी ॥

jaa sam aauar na dhoojee raanee ||

ਦਛਿਨ ਵਤੀ ਬਸਤ ਰਜਧਾਨੀ ॥੧॥

दछिन वती बसत रजधानी ॥१॥

dhachhin vatee basat rajadhaanee ||1||

ਦਛਿਨੀ ਰਾਇ ਏਕ ਤਹ ਚਾਕਰ ॥

दछिनी राइ एक तह चाकर ॥

dhachhinee rai ek teh chaakar ||

ਰੂਪਮਾਨ ਜਨੁ ਦੁਤਿਯ ਦਿਵਾਕਰ ॥

रूपमान जनु दुतिय दिवाकर ॥

roopamaan jan dhutiy dhivaakar ||

ਤਾ ਕੀ ਜਾਤ ਪ੍ਰਭਾ ਨਹਿ ਕਹੀ ॥

ता की जात प्रभा नहि कही ॥

taa kee jaat prabhaa neh kahee ||

ਜਾਨੁਕ ਫੂਲਿ ਚੰਬੇਲੀ ਰਹੀ ॥੨॥

जानुक फूलि चंबेली रही ॥२॥

jaanuk fool cha(n)belee rahee ||2||

ਰੂਪ ਤਵਨ ਕੋ ਦਿਪਤ ਅਪਾਰਾ ॥

रूप तवन को दिपत अपारा ॥

roop tavan ko dhipat apaaraa ||

ਤਿਹ ਆਗੇ ਕ੍ਯਾ ਸੂਰ ਬਿਚਾਰਾ ॥

तिह आगे क्या सूर बिचारा ॥

teh aage kayaa soor bichaaraa ||

ਸੋਭਾ ਕਹੀ ਨ ਹਮ ਤੇ ਜਾਈ ॥

सोभा कही न हम ते जाई ॥

sobhaa kahee na ham te jaiee ||

ਸਕਲ ਤ੍ਰਿਯਾ ਲਖਿ ਰਹਤ ਬਿਕਾਈ ॥੩॥

सकल तृया लखि रहत बिकाई ॥३॥

sakal tirayaa lakh rahat bikaiee ||3||

ਰਾਨੀ ਦਰਸ ਤਵਨ ਕੋ ਪਾਯੋ ॥

रानी दरस तवन को पायो ॥

raanee dharas tavan ko paayo ||

ਪਠੈ ਸਹਚਰੀ ਧਾਮ ਬੁਲਾਯੋ ॥

पठै सहचरी धाम बुलायो ॥

paThai sahacharee dhaam bulaayo ||

ਕਾਮ ਕੇਲ ਤਾ ਸੌ ਹਸਿ ਮਾਨੀ ॥

काम केल ता सौ हसि मानी ॥

kaam kel taa sau has maanee ||

ਰਮਤ ਰਮਤ ਸਭ ਨਿਸਾ ਬਿਹਾਨੀ ॥੪॥

रमत रमत सभ निसा बिहानी ॥४॥

ramat ramat sabh nisaa bihaanee ||4||

ਜੈਸੇ ਹੁਤੋ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੇ ਰੂਪਾ ॥

जैसे हुतो नृपति के रूपा ॥

jaise huto nirapat ke roopaa ||

ਤੈਸੋ ਤਾ ਕੋ ਹੁਤੋ ਸਰੂਪਾ ॥

तैसो ता को हुतो सरूपा ॥

taiso taa ko huto saroopaa ||

ਜਾ ਸੌ ਅਟਕ ਕੁਅਰਿ ਕੀ ਭਈ ॥

जा सौ अटक कुअरि की भई ॥

jaa sau aTak kuar kee bhiee ||

ਨ੍ਰਿਪ ਕੀ ਬਾਤ ਬਿਸਰਿ ਕਰਿ ਗਈ ॥੫॥

नृप की बात बिसरि करि गई ॥५॥

nirap kee baat bisar kar giee ||5||

ਤਾ ਸੌ ਹਿਤ ਰਾਨੀ ਕੋ ਭਯੋ ॥

ता सौ हित रानी को भयो ॥

taa sau hit raanee ko bhayo ||

ਰਾਜਾ ਸਾਥ ਹੇਤੁ ਤਜਿ ਦਯੋ ॥

राजा साथ हेतु तजि दयो ॥

raajaa saath het taj dhayo ||

ਮਦਰਾ ਅਧਿਕ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕਹ ਪ੍ਰਯਾਯੋ ॥

मदरा अधिक नृपति कह प्रयायो ॥

madharaa adhik nirapat keh prayaayo ||

ਰਾਜ ਸਿੰਘਾਸਨ ਜਾਰ ਬੈਠਾਯੋ ॥੬॥

राज सिंघासन जार बैठायो ॥६॥

raaj si(n)ghaasan jaar baiThaayo ||6||

ਮਤ ਭਏ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋ ਧਨ ਪਾਯੋ ॥

मत भए नृप सो धन पायो ॥

mat bhe nirap so dhan paayo ||

ਬਾਧਿ ਮ੍ਰਿਤ ਕੇ ਧਾਮ ਪਠਾਯੋ ॥

बाधि मृत के धाम पठायो ॥

baadh mirat ke dhaam paThaayo ||

ਤਾ ਕੋ ਪ੍ਰਜਾ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕਰਿ ਮਾਨਾ ॥

ता को प्रजा नृपति करि माना ॥

taa ko prajaa nirapat kar maanaa ||

ਰਾਜਾ ਕਹ ਚਾਕਰ ਪਹਿਚਾਨਾ ॥੭॥

राजा कह चाकर पहिचाना ॥७॥

raajaa keh chaakar pahichaanaa ||7||

ਦੁਹੂੰਅਨ ਕੀ ਏਕੈ ਅਨੁਹਾਰਾ ॥

दुहूँअन की एकै अनुहारा ॥

dhuhoo(n)an kee ekai anuhaaraa ||

ਰਾਵ ਰੰਕ ਨਹਿ ਜਾਤ ਬਿਚਾਰਾ ॥

राव रंक नहि जात बिचारा ॥

raav ra(n)k neh jaat bichaaraa ||

ਤਾ ਕੌ ਲੋਗ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕਰਿ ਮਾਨੈ ॥

ता कौ लोग नृपति करि मानै ॥

taa kau log nirapat kar maanai ||

ਲਜਤ ਬਚਨ ਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਬਖਾਨੈ ॥੮॥

लजत बचन न नृपति बखानै ॥८॥

lajat bachan na nirapat bakhaanai ||8||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਰੰਕ ਰਾਜ ਐਸੇ ਕਰਾ ਦਿਯਾ ਰੰਕ ਕੌ ਰਾਜ ॥

रंक राज ऐसे करा दिया रंक कौ राज ॥

ra(n)k raaj aaise karaa dhiyaa ra(n)k kau raaj ||

ਹ੍ਵੈ ਅਤੀਤ ਪਤਿ ਬਨ ਗਯੋ ਤਜਿ ਗਯੋ ਸਕਲ ਸਮਾਜ ॥੯॥

ह्वै अतीत पति बन गयो तजि गयो सकल समाज ॥९॥

havai ateet pat ban gayo taj gayo sakal samaaj ||9||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਚੌਰਾਸੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੮੪॥੫੪੧੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ चौरासी चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२८४॥५४१२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau chauaraasee charitr samaapatam sat subham sat ||284||5412||afajoo(n)||

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥

भुजंग प्रयात छंद ॥

bhuja(n)g prayaat chha(n)dh ||

ਹੁਤੋ ਏਕ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਜਾ ਸੈਨ ਨਾਮਾ ॥

हुतो एक राजा प्रजा सैन नामा ॥

huto ek raajaa prajaa sain naamaa ||

ਪ੍ਰਜਾ ਪਾਲਨੀ ਧਾਮ ਤਾ ਕੇ ਸੁ ਬਾਮਾ ॥

प्रजा पालनी धाम ता के सु बामा ॥

prajaa paalanee dhaam taa ke su baamaa ||

ਪ੍ਰਜਾ ਲੋਗ ਜਾ ਕੀ ਸਭੈ ਆਨਿ ਮਾਨੈ ॥

प्रजा लोग जा की सभै आनि मानै ॥

prajaa log jaa kee sabhai aan maanai ||

ਤਿਸੈ ਦੂਸਰੋ ਜਾਨ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਮਾਨੈ ॥੧॥

तिसै दूसरो जान राजा प्रमानै ॥१॥

tisai dhoosaro jaan raajaa pramaanai ||1||

ਸੁਧਾ ਸੈਨ ਨਾਮਾ ਰਹੈ ਭ੍ਰਿਤ ਤਾ ਕੇ ॥

सुधा सैन नामा रहै भृत ता के ॥

sudhaa sain naamaa rahai bhirat taa ke ||

ਰਹੈ ਰੀਝਿ ਬਾਲਾ ਲਖੈ ਨੈਨ ਵਾ ਕੇ ॥

रहै रीझि बाला लखै नैन वा के ॥

rahai reejh baalaa lakhai nain vaa ke ||

ਨ ਹ੍ਵੈਹੈ ਨ ਹੈ ਨ ਬਿਧਾਤਾ ਬਨਾਯੋ ॥

न ह्वैहै न है न बिधाता बनायो ॥

n havaihai na hai na bidhaataa banaayo ||

ਨਰੀ ਨਾਗਨੀ ਗੰਧ੍ਰਬੀ ਕੋ ਨ ਜਾਯੋ ॥੨॥

नरी नागनी गंध्रबी को न जायो ॥२॥

naree naaganee ga(n)dhrabee ko na jaayo ||2||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬਨਿਕ ਏਕ ਧਨਵਾਨ ਰਹਤ ਤਹ ॥

बनिक एक धनवान रहत तह ॥

banik ek dhanavaan rahat teh ||

ਪ੍ਰਜਾ ਸੈਨ ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਜ ਕਰਤ ਜਹ ॥

प्रजा सैन नृप राज करत जह ॥

prajaa sain nirap raaj karat jeh ||

ਸੁਮਤਿ ਮਤੀ ਤਾ ਕੀ ਇਕ ਕੰਨ੍ਯਾ ॥

सुमति मती ता की इक कंन्या ॥

sumat matee taa kee ik ka(n)nayaa ||

ਧਰਨੀ ਤਲ ਕੇ ਭੀਤਰ ਧੰਨ੍ਰਯਾ ॥੩॥

धरनी तल के भीतर धंन्रया ॥३॥

dharanee tal ke bheetar dha(n)nrayaa ||3||

ਸੁਧਾ ਸੈਨ ਤਿਨ ਜਬੈ ਨਿਹਾਰਾ ॥

सुधा सैन तिन जबै निहारा ॥

sudhaa sain tin jabai nihaaraa ||

ਹਰਿ ਅਰਿ ਸਰ ਤਾ ਕੇ ਤਨ ਮਾਰਾ ॥

हरि अरि सर ता के तन मारा ॥

har ar sar taa ke tan maaraa ||

ਪਠੌ ਸਹਚਰੀ ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਯੋ ॥

पठौ सहचरी ताहि बुलायो ॥

paThau sahacharee taeh bulaayo ||

ਸੋ ਨਰ ਧਾਮ ਨ ਵਾ ਕੇ ਆਯੋ ॥੪॥

सो नर धाम न वा के आयो ॥४॥

so nar dhaam na vaa ke aayo ||4||

ਨਾਹਿ ਨਾਹਿ ਜਿਮਿ ਜਿਮਿ ਵਹ ਕਹੈ ॥

नाहि नाहि जिमि जिमि वह कहै ॥

naeh naeh jim jim veh kahai ||

ਤਿਮਿ ਤਿਮਿ ਹਠਿ ਇਸਤ੍ਰੀ ਕਰ ਗਹੈ ॥

तिमि तिमि हठि इसत्री कर गहै ॥

tim tim haTh isatree kar gahai ||

ਅਧਿਕ ਦੂਤਕਾ ਤਹਾ ਪਠਾਵੈ ॥

अधिक दूतका तहा पठावै ॥

adhik dhootakaa tahaa paThaavai ||