ਯਾ ਜਗ ਮਹਿ ਕਰ ਡਿੰਭ ਦਿਖਾਵਤ ॥

या जग महि कर डिंभ दिखावत ॥

yaa jag meh kar ddi(n)bh dhikhaavat ||

ਤੇ ਠਗਿ ਠਗਿ ਸਭ ਕਹ ਧਨ ਖਾਵਤ ॥੬੩॥

ते ठगि ठगि सभ कह धन खावत ॥६३॥

te Thag Thag sabh keh dhan khaavat ||63||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਆਸਾ ਕੀ ਆਸਾ ਲਗੇ ਸਭ ਹੀ ਗਯਾ ਜਹਾਨ ॥

आसा की आसा लगे सभ ही गया जहान ॥

aasaa kee aasaa lage sabh hee gayaa jahaan ||

ਆਸਾ ਜਗ ਜੀਵਤ ਬਚੀ ਲੀਜੈ ਸਮਝਿ ਸੁਜਾਨ ॥੬੪॥

आसा जग जीवत बची लीजै समझि सुजान ॥६४॥

aasaa jag jeevat bachee leejai samajh sujaan ||64||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਆਸਾ ਕਰਤ ਸਗਲ ਜਗ ਜਯਾ ॥

आसा करत सगल जग जया ॥

aasaa karat sagal jag jayaa ||

ਆਸਹਿ ਉਪਜ੍ਯਾ ਆਸਹਿ ਭਯਾ ॥

आसहि उपज्या आसहि भया ॥

aaseh upajayaa aaseh bhayaa ||

ਆਸਾ ਕਰਤ ਤਰੁਨ ਬ੍ਰਿਧ ਹੂਆ ॥

आसा करत तरुन बृध हूआ ॥

aasaa karat tarun biradh hooaa ||

ਆਸਾ ਕਰਤ ਲੋਗ ਸਭ ਮੂਆ ॥੬੫॥

आसा करत लोग सभ मूआ ॥६५॥

aasaa karat log sabh mooaa ||65||

ਆਸਾ ਕਰਤ ਲੋਗ ਸਭ ਭਏ ॥

आसा करत लोग सभ भए ॥

aasaa karat log sabh bhe ||

ਬਾਲਕ ਹੁਤੋ ਬ੍ਰਿਧ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ॥

बालक हुतो बृध ह्वै गए ॥

baalak huto biradh havai ge ||

ਜਿਤਿ ਕਿਤ ਧਨ ਆਸਾ ਕਰਿ ਡੋਲਹਿ ॥

जिति कित धन आसा करि डोलहि ॥

jit kit dhan aasaa kar ddoleh ||

ਦੇਸ ਬਿਦੇਸ ਧਨਾਸ ਕਲੋਲਹਿ ॥੬੬॥

देस बिदेस धनास कलोलहि ॥६६॥

dhes bidhes dhanaas kaloleh ||66||

ਪਾਹਨ ਕਹੁ ਧਨਾਸ ਸਿਰ ਨ੍ਯਾਵੈ ॥

पाहन कहु धनास सिर न्यावै ॥

paahan kahu dhanaas sir nayaavai ||

ਚੇਤ ਅਚੇਤਨ ਕੌ ਠਹਰਾਵੈ ॥

चेत अचेतन कौ ठहरावै ॥

chet achetan kau Thaharaavai ||

ਕਰਤ ਪ੍ਰਪੰਚ ਪੇਟ ਕੇ ਕਾਜਾ ॥

करत प्रपंच पेट के काजा ॥

karat prapa(n)ch peT ke kaajaa ||

ਊਚ ਨੀਚ ਰਾਨਾ ਅਰੁ ਰਾਜਾ ॥੬੭॥

ऊच नीच राना अरु राजा ॥६७॥

uooch neech raanaa ar raajaa ||67||

ਕਾਹੂ ਕੋ ਸਿਛਾ ਸੁ ਦ੍ਰਿੜਾਵੈ ॥

काहू को सिछा सु दृड़ावै ॥

kaahoo ko sichhaa su dhiraRaavai ||

ਕਾਹੂੰ ਕੌ ਲੈ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਾਵੈ ॥

काहूँ कौ लै मूँड मुँडावै ॥

kaahoo(n) kau lai moo(n)dd mu(n)ddaavai ||

ਕਾਹੂੰ ਪਠੈ ਤੀਰਥਨ ਦੇਹੀ ॥

काहूँ पठै तीरथन देही ॥

kaahoo(n) paThai teerathan dhehee ||

ਗ੍ਰਿਹ ਕੋ ਦਰਬੁ ਮਾਗ ਸਭ ਲੇਹੀ ॥੬੮॥

गृह को दरबु माग सभ लेही ॥६८॥

gireh ko dharab maag sabh lehee ||68||

ਜਿਹ ਨਰ ਕੋ ਧਨਵਾਨ ਤਕਾਵੈ ॥

जिह नर को धनवान तकावै ॥

jeh nar ko dhanavaan takaavai ||

ਜੋਨਿ ਸਿਲਾ ਮਹਿ ਤਾਹਿ ਫਸਾਵੈ ॥

जोनि सिला महि ताहि फसावै ॥

jon silaa meh taeh fasaavai ||

ਬਹੁਰਿ ਡੰਡ ਤਿਹ ਮੂੰਡਿ ਚੁਕਾਹੀ ॥

बहुरि डंड तिह मूँडि चुकाही ॥

bahur dda(n)dd teh moo(n)dd chukaahee ||

ਕਾਢਿ ਦੇਤ ਤਾ ਕੇ ਪੁਨਿ ਮਾਹੀ ॥੬੯॥

काढि देत ता के पुनि माही ॥६९॥

kaadd dhet taa ke pun maahee ||69||

ਇਨ ਲੋਗਨ ਧਨ ਹੀ ਕੀ ਆਸਾ ॥

इन लोगन धन ही की आसा ॥

ein logan dhan hee kee aasaa ||

ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਜੀ ਕੀ ਨਾਹਿ ਪ੍ਯਾਸਾ ॥

स्री हरि जी की नाहि प्यासा ॥

sree har jee kee naeh payaasaa ||

ਡਿੰਭਿ ਜਗਤ ਕਹ ਕਰਿ ਪਰਚਾਵੈ ॥

डिंभि जगत कह करि परचावै ॥

ddi(n)bh jagat keh kar parachaavai ||

ਲਛਿਮੀ ਹਰ ਜ੍ਯੋਂ ਤ੍ਯੋਂ ਲੈ ਆਵੈ ॥੭੦॥

लछिमी हर ज्यों त्यों लै आवै ॥७०॥

lachhimee har jayo(n) tayo(n) lai aavai ||70||

ਦਿਜ ਬਾਚ ॥

दिज बाच ॥

dhij baach ||

ਸੁਨੁ ਪੁਤ੍ਰੀ ਤੈ ਬਾਤ ਨ ਜਾਨੈ ॥

सुनु पुत्री तै बात न जानै ॥

sun putree tai baat na jaanai ||

ਸਿਵ ਕਹ ਕਰਿ ਪਾਹਨ ਪਹਿਚਾਨੈ ॥

सिव कह करि पाहन पहिचानै ॥

siv keh kar paahan pahichaanai ||

ਬਿਪ੍ਰਨ ਕੌ ਸਭ ਹੀ ਸਿਰ ਨ੍ਯਾਵੈ ॥

बिप्रन कौ सभ ही सिर न्यावै ॥

bipran kau sabh hee sir nayaavai ||

ਚਰਨੋਦਕ ਲੈ ਮਾਥ ਚੜਾਵੈ ॥੭੧॥

चरनोदक लै माथ चड़ावै ॥७१॥

charanodhak lai maath chaRaavai ||71||

ਪੂਜਾ ਕਰਤ ਸਗਲ ਜਗ ਇਨ ਕੀ ॥

पूजा करत सगल जग इन की ॥

poojaa karat sagal jag in kee ||

ਨਿੰਦ੍ਯਾ ਕਰਤ ਮੂੜ ਤੈ ਜਿਨ ਕੀ ॥

निंद्या करत मूड़ तै जिन की ॥

ni(n)dhayaa karat mooR tai jin kee ||

ਏ ਹੈ ਪਰਮ ਪੁਰਾਤਨ ਦਿਜਬਰ ॥

ए है परम पुरातन दिजबर ॥

e hai param puraatan dhijabar ||

ਸਦਾ ਸਰਾਹਤ ਜਿਨ ਕਹ ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ॥੭੨॥

सदा सराहत जिन कह नृप बर ॥७२॥

sadhaa saraahat jin keh nirap bar ||72||

ਕੁਅਰਿ ਬਾਚ ॥

कुअरि बाच ॥

kuar baach ||

ਸੁਨ ਮੂਰਖ ਦਿਜ ਤੈ ਨਹਿ ਜਾਨੀ ॥

सुन मूरख दिज तै नहि जानी ॥

sun moorakh dhij tai neh jaanee ||

ਪਰਮ ਜੋਤਿ ਪਾਹਨ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥

परम जोति पाहन पहिचानी ॥

param jot paahan pahichaanee ||

ਇਨ ਮਹਿ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਤੈ ਜਾਨਾ ॥

इन महि परम पुरख तै जाना ॥

ein meh param purakh tai jaanaa ||

ਤਜਿ ਸ੍ਯਾਨਪ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ਅਯਾਨਾ ॥੭੩॥

तजि स्यानप ह्वै गयो अयाना ॥७३॥

taj sayaanap havai gayo ayaanaa ||73||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਲੈਨੌ ਹੋਇ ਸੁ ਲੈ ਦਿਜ ਮੁਹਿ ਨ ਝੁਠਾਇਯੈ ॥

लैनौ होइ सु लै दिज मुहि न झुठाइयै ॥

lainau hoi su lai dhij muh na jhuThaiyai ||

ਪਾਹਨ ਮੈ ਪਰਮੇਸ੍ਵਰ ਨ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਇਯੈ ॥

पाहन मै परमेस्वर न भाखि सुनाइयै ॥

paahan mai paramesavair na bhaakh sunaiyai ||

ਇਨ ਲੋਗਨ ਪਾਹਨ ਮਹਿ ਸਿਵ ਠਹਰਾਇ ਕੈ ॥

इन लोगन पाहन महि सिव ठहराइ कै ॥

ein logan paahan meh siv Thaharai kai ||

ਹੋ ਮੂੜਨ ਲੀਜਹੁ ਲੂਟ ਹਰਖ ਉਪਜਾਇ ਕੈ ॥੭੪॥

हो मूड़न लीजहु लूट हरख उपजाइ कै ॥७४॥

ho mooRan leejahu looT harakh upajai kai ||74||

ਕਾਹੂ ਕਹ ਪਾਹਨ ਮਹਿ ਬ੍ਰਹਮ ਬਤਾਤ ਹੈ ॥

काहू कह पाहन महि ब्रहम बतात है ॥

kaahoo keh paahan meh braham bataat hai ||

ਜਲ ਡੂਬਨ ਹਿਤ ਕਿਸਹੂੰ ਤੀਰਥ ਪਠਾਤ ਹੈ ॥

जल डूबन हित किसहूँ तीरथ पठात है ॥

jal ddooban hit kisahoo(n) teerath paThaat hai ||

ਜ੍ਯੋਂ ਤ੍ਯੋਂ ਧਨ ਹਰ ਲੇਤ ਜਤਨ ਅਨਗਨਿਤ ਕਰ ॥

ज्यों त्यों धन हर लेत जतन अनगनित कर ॥

jayo(n) tayo(n) dhan har let jatan anaganit kar ||

ਹੋ ਟਕਾ ਗਾਠਿ ਮਹਿ ਲਏ ਨ ਦੇਹੀ ਜਾਨ ਘਰ ॥੭੫॥

हो टका गाठि महि लए न देही जान घर ॥७५॥

ho Takaa gaaTh meh le na dhehee jaan ghar ||75||

ਧਨੀ ਪੁਰਖ ਕਹ ਲਖਿ ਦਿਜ ਦੋਖ ਲਗਾਵਹੀ ॥

धनी पुरख कह लखि दिज दोख लगावही ॥

dhanee purakh keh lakh dhij dhokh lagaavahee ||

ਹੋਮ ਜਗ੍ਯ ਤਾ ਤੇ ਬਹੁ ਭਾਤ ਕਰਾਵਹੀ ॥

होम जग्य ता ते बहु भात करावही ॥

hom jagay taa te bahu bhaat karaavahee ||

ਧਨਿਯਹਿ ਕਰਿ ਨਿਰਧਨੀ ਜਾਤ ਧਨ ਖਾਇ ਕੈ ॥

धनियहि करि निरधनी जात धन खाइ कै ॥

dhaniyeh kar niradhanee jaat dhan khai kai ||

ਹੋ ਬਹੁਰਿ ਨ ਤਾ ਕੌ ਬਦਨ ਦਿਖਾਵਤ ਆਇ ਕੈ ॥੭੬॥

हो बहुरि न ता कौ बदन दिखावत आइ कै ॥७६॥

ho bahur na taa kau badhan dhikhaavat aai kai ||76||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਕਾਹੂ ਲੌ ਤੀਰਥਨ ਸਿਧਾਵੈ ॥

काहू लौ तीरथन सिधावै ॥

kaahoo lau teerathan sidhaavai ||

ਕਾਹੂ ਅਫਲ ਪ੍ਰਯੋਗ ਬਤਾਵੈ ॥

काहू अफल प्रयोग बतावै ॥

kaahoo afal prayog bataavai ||

ਕਾਕਨ ਜ੍ਯੋਂ ਮੰਡਰਾਤ ਧਨੂ ਪਰ ॥

काकन ज्यों मंडरात धनू पर ॥

kaakan jayo(n) ma(n)ddaraat dhanoo par ||

ਜ੍ਯੋਂ ਕਿਲਕਿਲਾ ਮਛਰੀਯੈ ਦੂ ਪਰ ॥੭੭॥

ज्यों किलकिला मछरीयै दू पर ॥७७॥

jayo(n) kilakilaa machhareeyai dhoo par ||77||

ਜ੍ਯੋ ਦ੍ਵੈ ਸ੍ਵਾਨ ਏਕ ਹਡਿਯਾ ਪਰ ॥

ज्यो द्वै स्वान एक हडिया पर ॥

jayo dhavai savaiaan ek haddiyaa par ||

ਭੂਸਤ ਮਨੋ ਬਾਦਿ ਬਿਦ੍ਰਯਾਧਰ ॥

भूसत मनो बादि बिद्रयाधर ॥

bhoosat mano baadh bidhrayaadhar ||

ਬਾਹਰ ਕਰਤ ਬੇਦ ਕੀ ਚਰਚਾ ॥

बाहर करत बेद की चरचा ॥

baahar karat bedh kee charachaa ||

ਤਨ ਅਰੁ ਮਨ ਧਨ ਹੀ ਕੀ ਅਰਚਾ ॥੭੮॥

तन अरु मन धन ही की अरचा ॥७८॥

tan ar man dhan hee kee arachaa ||78||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਧਨ ਕੀ ਆਸਾ ਮਨ ਰਹੇ ਬਾਹਰ ਪੂਜਤ ਦੇਵ ॥

धन की आसा मन रहे बाहर पूजत देव ॥

dhan kee aasaa man rahe baahar poojat dhev ||

ਨ ਹਰਿ ਮਿਲਾ ਨ ਧਨ ਭਯੋ ਬ੍ਰਿਥਾ ਭਈ ਸਭ ਸੇਵ ॥੭੯॥

न हरि मिला न धन भयो बृथा भई सभ सेव ॥७९॥

n har milaa na dhan bhayo birathaa bhiee sabh sev ||79||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਏ ਬਿਦ੍ਯਾ ਬਲ ਕਰਹਿ ਜੋਗ ਕੀ ਬਾਤ ਨ ਜਾਨੈ ॥

ए बिद्या बल करहि जोग की बात न जानै ॥

e bidhayaa bal kareh jog kee baat na jaanai ||

ਏ ਸੁਚੇਤ ਕਰਿ ਰਹਹਿ ਹਮਨਿ ਆਚੇਤ ਪ੍ਰਮਾਨੈ ॥

ए सुचेत करि रहहि हमनि आचेत प्रमानै ॥

e suchet kar raheh haman aachet pramaanai ||

ਕਹਾ ਭਯੌ ਜੌ ਭਾਗ ਭੂਲਿ ਭੌਂਦੂ ਨਹਿ ਖਾਈ ॥

कहा भयौ जौ भाग भूलि भौंदू नहि खाई ॥

kahaa bhayau jau bhaag bhool bhaua(n)dhoo neh khaiee ||

ਹੋ ਨਿਜੁ ਤਨ ਤੇ ਬਿਸੰਭਾਰ ਰਹਤ ਸਭ ਲਖਤ ਲੁਕਾਈ ॥੮੦॥

हो निजु तन ते बिसंभार रहत सभ लखत लुकाई ॥८०॥

ho nij tan te bisa(n)bhaar rahat sabh lakhat lukaiee ||80||

ਭਾਗ ਖਾਇ ਭਟ ਭਿੜਹਿ ਗਜਨ ਕੇ ਦਾਤ ਉਪਾਰਹਿ ॥

भाग खाइ भट भिड़हि गजन के दात उपारहि ॥

bhaag khai bhaT bhiReh gajan ke dhaat upaareh ||

ਸਿਮਟਿ ਸਾਗ ਸੰਗ੍ਰਹਹਿ ਸਾਰ ਸਨਮੁਖ ਹ੍ਵੈ ਝਾਰਹਿ ॥

सिमटि साग संग्रहहि सार सनमुख ह्वै झारहि ॥

simaT saag sa(n)graheh saar sanamukh havai jhaareh ||

ਤੈ ਮੂਜੀ ਪੀ ਭਾਗ ਕਹੋ ਕਾ ਕਾਜ ਸਵਰਿ ਹੈਂ ॥

तै मूजी पी भाग कहो का काज सवरि हैं ॥

tai moojee pee bhaag kaho kaa kaaj savar hai(n) ||

ਹੋ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਮਾਨ ਜਾਇ ਔਧੇ ਮੁਖ ਪਰਿ ਹੈਂ ॥੮੧॥

हो ह्वै कै मृतक समान जाइ औधे मुख परि हैं ॥८१॥

ho havai kai mritak samaan jai aauadhe mukh par hai(n) ||81||

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥

भुजंग छंद ॥

bhuja(n)g chha(n)dh ||

ਸੁਨੋ ਮਿਸ੍ਰ ਸਿਛਾ ਇਨੀ ਕੋ ਸੁ ਦੀਜੈ ॥

सुनो मिस्र सिछा इनी को सु दीजै ॥

suno misr sichhaa inee ko su dheejai ||

ਮਹਾ ਝੂਠ ਤੇ ਰਾਖਿ ਕੈ ਮੋਹਿ ਲੀਜੈ ॥

महा झूठ ते राखि कै मोहि लीजै ॥

mahaa jhooTh te raakh kai moh leejai ||

ਇਤੋ ਝੂਠ ਕੈ ਔਰ ਨੀਕੋ ਦ੍ਰਿੜਾਵੌ ॥

इतो झूठ कै और नीको दृड़ावौ ॥

eito jhooTh kai aauar neeko dhiraRaavau ||

ਕਹਾ ਚਾਮ ਕੇ ਦਾਮ ਕੈ ਕੈ ਚਲਾਵੌ ॥੮੨॥

कहा चाम के दाम कै कै चलावौ ॥८२॥

kahaa chaam ke dhaam kai kai chalaavau ||82||

ਮਹਾ ਘੋਰ ਈ ਨਰਕ ਕੇ ਬੀਚ ਜੈ ਹੌ ॥

महा घोर ई नरक के बीच जै हौ ॥

mahaa ghor iee narak ke beech jai hau ||

ਕਿ ਚੰਡਾਲ ਕੀ ਜੋਨਿ ਮੈ ਔਤਰੈ ਹੌ ॥

कि चंडाल की जोनि मै औतरै हौ ॥

k cha(n)ddaal kee jon mai aauatarai hau ||

ਕਿ ਟਾਗੇ ਮਰੋਗੇ ਬਧੇ ਮ੍ਰਿਤਸਾਲਾ ॥

कि टागे मरोगे बधे मृतसाला ॥

k Taage maroge badhe mritasaalaa ||

ਸਨੈ ਬੰਧੁ ਪੁਤ੍ਰਾ ਕਲਤ੍ਰਾਨ ਬਾਲਾ ॥੮੩॥

सनै बंधु पुत्रा कलत्रान बाला ॥८३॥

sanai ba(n)dh putraa kalatraan baalaa ||83||

ਕਹੋ ਮਿਸ੍ਰ ਆਗੇ ਕਹਾ ਜ੍ਵਾਬ ਦੈਹੋ ॥

कहो मिस्र आगे कहा ज्वाब दैहो ॥

kaho misr aage kahaa javaiaab dhaiho ||

ਜਬੈ ਕਾਲ ਕੇ ਜਾਲ ਮੈ ਫਾਸਿ ਜੈਹੋ ॥

जबै काल के जाल मै फासि जैहो ॥

jabai kaal ke jaal mai faas jaiho ||

ਕਹੋ ਕੌਨ ਸੋ ਪਾਠ ਕੈਹੋ ਤਹਾ ਹੀ ॥

कहो कौन सो पाठ कैहो तहा ही ॥

kaho kauan so paaTh kaiho tahaa hee ||

ਤਊ ਲਿੰਗ ਪੂਜਾ ਕਰੌਗੇ ਉਹਾ ਹੀ ॥੮੪॥

तऊ लिंग पूजा करौगे उहा ही ॥८४॥

tuoo li(n)g poojaa karauage uhaa hee ||84||

ਤਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਐ ਹੈ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸਨ ਐ ਹੈ ॥

तहा रुद्र ऐ है कि स्री कृसन ऐ है ॥

tahaa rudhr aai hai k sree kirasan aai hai ||

ਜਹਾ ਬਾਧਿ ਸ੍ਰੀ ਕਾਲ ਤੋ ਕੌ ਚਲੇ ਹੈ ॥

जहा बाधि स्री काल तो कौ चले है ॥

jahaa baadh sree kaal to kau chale hai ||

ਕਿਧੌ ਆਨਿ ਕੈ ਰਾਮ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਸਹਾਈ ॥

किधौ आनि कै राम ह्वै है सहाई ॥

kidhau aan kai raam havai hai sahaiee ||

ਜਹਾ ਪੁਤ੍ਰ ਮਾਤਾ ਨ ਤਾਤਾ ਨ ਭਾਈ ॥੮੫॥

जहा पुत्र माता न ताता न भाई ॥८५॥

jahaa putr maataa na taataa na bhaiee ||85||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਜੂ ਕੋ ਸਦਾ ਸੀਸ ਨ੍ਰਯੈਯੈ ॥

महा काल जू को सदा सीस न्रयैयै ॥

mahaa kaal joo ko sadhaa sees nrayaiyai ||

ਪੁਰੀ ਚੌਦਹੂੰ ਤ੍ਰਾਸ ਜਾ ਕੋ ਤ੍ਰਸੈਯੈ ॥

पुरी चौदहूँ त्रास जा को त्रसैयै ॥

puree chauadhahoo(n) traas jaa ko trasaiyai ||

ਸਦਾ ਆਨਿ ਜਾ ਕੀ ਸਭੈ ਜੀਵ ਮਾਨੈ ॥

सदा आनि जा की सभै जीव मानै ॥

sadhaa aan jaa kee sabhai jeev maanai ||

ਸਭੈ ਲੋਕ ਖ੍ਰਯਾਤਾ ਬਿਧਾਤਾ ਪਛਾਨੈ ॥੮੬॥

सभै लोक ख्रयाता बिधाता पछानै ॥८६॥

sabhai lok khrayaataa bidhaataa pachhaanai ||86||

ਨਹੀ ਜਾਨਿ ਜਾਈ ਕਛੂ ਰੂਪ ਰੇਖਾ ॥

नही जानि जाई कछू रूप रेखा ॥

nahee jaan jaiee kachhoo roop rekhaa ||

ਕਹਾ ਬਾਸ ਤਾ ਕੋ ਫਿਰੈ ਕੌਨ ਭੇਖਾ ॥

कहा बास ता को फिरै कौन भेखा ॥

kahaa baas taa ko firai kauan bhekhaa ||

ਕਹਾ ਨਾਮ ਤਾ ਕੋ ਕਹਾ ਕੈ ਕਹਾਵੈ ॥

कहा नाम ता को कहा कै कहावै ॥

kahaa naam taa ko kahaa kai kahaavai ||

ਕਹਾ ਕੈ ਬਖਾਨੋ ਕਹੇ ਮੋ ਨ ਆਵੈ ॥੮੭॥

कहा कै बखानो कहे मो न आवै ॥८७॥

kahaa kai bakhaano kahe mo na aavai ||87||

ਨ ਤਾ ਕੋ ਕੋਊ ਤਾਤ ਮਾਤਾ ਨ ਭਾਈ ॥

न ता को कोऊ तात माता न भाई ॥

n taa ko kouoo taat maataa na bhaiee ||

ਨ ਪੁਤ੍ਰਾ ਨ ਪੋਤ੍ਰਾ ਨ ਦਾਯਾ ਨ ਦਾਈ ॥

न पुत्रा न पोत्रा न दाया न दाई ॥

n putraa na potraa na dhaayaa na dhaiee ||

ਕਛੂ ਸੰਗ ਸੈਨਾ ਨ ਤਾ ਕੋ ਸੁਹਾਵੈ ॥

कछू संग सैना न ता को सुहावै ॥

kachhoo sa(n)g sainaa na taa ko suhaavai ||

ਕਹੈ ਸਤਿ ਸੋਈ ਕਰੈ ਸੋ ਬਨ੍ਯਾਵੈ ॥੮੮॥

कहै सति सोई करै सो बन्यावै ॥८८॥

kahai sat soiee karai so banayaavai ||88||

ਕਈਊ ਸਵਾਰੈ ਕਈਊ ਖਪਾਵੈ ॥

कईऊ सवारै कईऊ खपावै ॥

kieeuoo savaarai kieeuoo khapaavai ||

ਉਸਾਰੇ ਗੜੇ ਫੇਰਿ ਮੇਟੈ ਬਨਾਵੈ ॥

उसारे गड़े फेरि मेटै बनावै ॥

ausaare gaRe fer meTai banaavai ||

ਘਨੀ ਬਾਰ ਲੌ ਪੰਥ ਚਾਰੋ ਭ੍ਰਮਾਨਾ ॥

घनी बार लौ पंथ चारो भ्रमाना ॥

ghanee baar lau pa(n)th chaaro bhramaanaa ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਹੀ ਕੋ ਗੁਰੂ ਕੈ ਪਛਾਨਾ ॥੮੯॥

महा काल ही को गुरू कै पछाना ॥८९॥

mahaa kaal hee ko guroo kai pachhaanaa ||89||

ਮੁਰੀਦ ਹੈ ਉਸੀ ਕੀ ਵਹੈ ਪੀਰ ਮੇਰੋ ॥

मुरीद है उसी की वहै पीर मेरो ॥

mureedh hai usee kee vahai peer mero ||

ਉਸੀ ਕਾ ਕਿਯਾ ਆਪਨਾ ਜੀਵ ਚੇਰੋ ॥

उसी का किया आपना जीव चेरो ॥

ausee kaa kiyaa aapanaa jeev chero ||

ਤਿਸੀ ਕਾ ਕੀਆ ਬਾਲਕਾ ਮੈ ਕਹਾਵੌ ॥

तिसी का कीआ बालका मै कहावौ ॥

tisee kaa keeaa baalakaa mai kahaavau ||

ਉਹੀ ਮੋਹਿ ਰਾਖਾ ਉਸੀ ਕੋ ਧਿਆਵੌ ॥੯੦॥

उही मोहि राखा उसी को धिआवौ ॥९०॥

auhee moh raakhaa usee ko dhiaavau ||90||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਦਿਜ ਹਮ ਮਹਾ ਕਾਲ ਕੋ ਮਾਨੈ ॥

दिज हम महा काल को मानै ॥

dhij ham mahaa kaal ko maanai ||

ਪਾਹਨ ਮੈ ਮਨ ਕੋ ਨਹਿ ਆਨੈ ॥

पाहन मै मन को नहि आनै ॥

paahan mai man ko neh aanai ||

ਪਾਹਨ ਕੋ ਪਾਹਨ ਕਰਿ ਜਾਨਤ ॥

पाहन को पाहन करि जानत ॥

paahan ko paahan kar jaanat ||

ਤਾ ਤੇ ਬੁਰੋ ਲੋਗ ਏ ਮਾਨਤ ॥੯੧॥

ता ते बुरो लोग ए मानत ॥९१॥

taa te buro log e maanat ||91||

ਝੂਠਾ ਕਹ ਝੂਠਾ ਹਮ ਕੈ ਹੈ ॥

झूठा कह झूठा हम कै है ॥

jhooThaa keh jhooThaa ham kai hai ||

ਜੋ ਸਭ ਲੋਗ ਮਨੈ ਕੁਰਰੈ ਹੈ ॥

जो सभ लोग मनै कुररै है ॥

jo sabh log manai kurarai hai ||

ਹਮ ਕਾਹੂ ਕੀ ਕਾਨਿ ਨ ਰਾਖੈ ॥

हम काहू की कानि न राखै ॥

ham kaahoo kee kaan na raakhai ||

ਸਤਿ ਬਚਨ ਮੁਖ ਊਪਰ ਭਾਖੈ ॥੯੨॥

सति बचन मुख ऊपर भाखै ॥९२॥

sat bachan mukh uoopar bhaakhai ||92||

ਸੁਨੁ ਦਿਜ ਤੁਮ ਧਨ ਕੇ ਲਬ ਲਾਗੇ ॥

सुनु दिज तुम धन के लब लागे ॥

sun dhij tum dhan ke lab laage ||

ਮਾਗਤ ਫਿਰਤ ਸਭਨ ਕੇ ਆਗੇ ॥

मागत फिरत सभन के आगे ॥

maagat firat sabhan ke aage ||

ਆਪਨੇ ਮਨ ਭੀਤਰਿ ਨ ਲਜਾਵਹੁ ॥

आपने मन भीतरि न लजावहु ॥

aapane man bheetar na lajaavahu ||

ਇਕ ਟਕ ਹ੍ਵੈ ਹਰਿ ਧ੍ਯਾਨ ਨ ਲਾਵਹੁ ॥੯੩॥

इक टक ह्वै हरि ध्यान न लावहु ॥९३॥

eik Tak havai har dhayaan na laavahu ||93||

ਦਿਜ ਬਾਚ ॥

दिज बाच ॥

dhij baach ||

ਤਬ ਦਿਜ ਬੋਲਾ ਤੈ ਕ੍ਯਾ ਮਾਨੈ ॥

तब दिज बोला तै क्या मानै ॥

tab dhij bolaa tai kayaa maanai ||

ਸੰਭੂ ਕੋ ਪਾਹਨ ਕਰਿ ਮਾਨੈ ॥

संभू को पाहन करि मानै ॥

sa(n)bhoo ko paahan kar maanai ||

ਜੋ ਇਨ ਕੋ ਕਰਿ ਆਨ ਬਖਾਨੈ ॥

जो इन को करि आन बखानै ॥

jo in ko kar aan bakhaanai ||

ਤਾ ਕੋ ਬ੍ਰਹਮ ਪਾਤਕੀ ਜਾਨੈ ॥੯੪॥

ता को ब्रहम पातकी जानै ॥९४॥

taa ko braham paatakee jaanai ||94||

ਜੋ ਇਨ ਕਹ ਕਟੁ ਬਚਨ ਉਚਾਰੈ ॥

जो इन कह कटु बचन उचारै ॥

jo in keh kaT bachan uchaarai ||

ਤਾ ਕੌ ਮਹਾ ਨਰਕ ਬਿਧਿ ਡਾਰੈ ॥

ता कौ महा नरक बिधि डारै ॥

taa kau mahaa narak bidh ddaarai ||

ਇਨ ਕੀ ਸਦਾ ਕੀਜਿਯੈ ਸੇਵਾ ॥

इन की सदा कीजियै सेवा ॥

ein kee sadhaa keejiyai sevaa ||

ਏ ਹੈ ਪਰਮ ਪੁਰਾਤਨ ਦੇਵਾ ॥੯੫॥

ए है परम पुरातन देवा ॥९५॥

e hai param puraatan dhevaa ||95||

ਕੁਅਰਿ ਬਾਚ ॥

कुअरि बाच ॥

kuar baach ||

ਏਕੈ ਮਹਾ ਕਾਲ ਹਮ ਮਾਨੈ ॥

एकै महा काल हम मानै ॥

ekai mahaa kaal ham maanai ||

ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਕਹ ਕਛੂ ਨ ਜਾਨੈ ॥

महा रुद्र कह कछू न जानै ॥

mahaa rudhr keh kachhoo na jaanai ||

ਬ੍ਰਹਮ ਬਿਸਨ ਕੀ ਸੇਵ ਨ ਕਰਹੀ ॥

ब्रहम बिसन की सेव न करही ॥

braham bisan kee sev na karahee ||

ਤਿਨ ਤੇ ਹਮ ਕਬਹੂੰ ਨਹੀ ਡਰਹੀ ॥੯੬॥

तिन ते हम कबहूँ नही डरही ॥९६॥

tin te ham kabahoo(n) nahee ddarahee ||96||

ਬ੍ਰਹਮ ਬਿਸਨ ਜਿਨ ਪੁਰਖ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

ब्रहम बिसन जिन पुरख उचारियो ॥

braham bisan jin purakh uchaariyo ||

ਤਾ ਕੌ ਮ੍ਰਿਤੁ ਜਾਨਿਯੈ ਮਾਰਿਯੋ ॥

ता कौ मृतु जानियै मारियो ॥

taa kau mrit jaaniyai maariyo ||

ਜਿਨ ਨਰ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਕੋ ਧ੍ਯਾਯੋ ॥

जिन नर काल पुरख को ध्यायो ॥

jin nar kaal purakh ko dhayaayo ||

ਤਾ ਕੇ ਨਿਕਟ ਕਾਲ ਨਹਿ ਆਯੋ ॥੯੭॥

ता के निकट काल नहि आयो ॥९७॥

taa ke nikaT kaal neh aayo ||97||

ਜੇ ਨਰ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਕੋ ਧ੍ਯਾਵੈ ॥

जे नर काल पुरख को ध्यावै ॥

je nar kaal purakh ko dhayaavai ||

ਤੇ ਨਰ ਕਾਲ ਫਾਸ ਨਹਿ ਜਾਵੈ ॥

ते नर काल फास नहि जावै ॥

te nar kaal faas neh jaavai ||

ਤਿਨ ਕੇ ਰਿਧ ਸਿਧ ਸਭ ਘਰ ਮੌ ॥

तिन के रिध सिध सभ घर मौ ॥

tin ke ridh sidh sabh ghar mau ||

ਕੋਬਿਦ ਸਭ ਹੀ ਰਹਤ ਹੁਨਰ ਮੌ ॥੯੮॥

कोबिद सभ ही रहत हुनर मौ ॥९८॥

kobidh sabh hee rahat hunar mau ||98||

ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਇਕਦਾ ਜਿਨ ਕਹਾ ॥

काल पुरख इकदा जिन कहा ॥

kaal purakh ikadhaa jin kahaa ||

ਤਾ ਕੇ ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਹ੍ਵੈ ਰਹਾ ॥

ता के रिधि सिधि ह्वै रहा ॥

taa ke ridh sidh havai rahaa ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਧਨ ਭਰੇ ਭੰਡਾਰੂ ॥

भाति भाति धन भरे भंडारू ॥

bhaat bhaat dhan bhare bha(n)ddaaroo ||

ਜਿਨ ਕਾ ਆਵਤ ਵਾਰ ਨ ਪਾਰੂ ॥੯੯॥

जिन का आवत वार न पारू ॥९९॥

jin kaa aavat vaar na paaroo ||99||

ਜਿਨ ਨਰ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਕਹ ਧ੍ਯਾਯੋ ॥

जिन नर काल पुरख कह ध्यायो ॥

jin nar kaal purakh keh dhayaayo ||

ਸੋ ਨਰ ਕਲਿ ਮੋ ਕਬਹੂ ਨ ਆਯੋ ॥

सो नर कलि मो कबहू न आयो ॥

so nar kal mo kabahoo na aayo ||

ਯਾ ਜਗ ਮੈ ਤੇ ਅਤਿ ਸੁਖ ਪਾਵੈ ॥

या जग मै ते अति सुख पावै ॥

yaa jag mai te at sukh paavai ||

ਭੋਗ ਕਰੈ ਬੈਰਨਿ ਕਹ ਘਾਵੈ ॥੧੦੦॥

भोग करै बैरनि कह घावै ॥१००॥

bhog karai bairan keh ghaavai ||100||

ਜਬ ਤੋ ਕੋ ਦਿਜ ਕਾਲ ਸਤੈ ਹੈ ॥

जब तो को दिज काल सतै है ॥

jab to ko dhij kaal satai hai ||

ਤਬ ਤੂ ਕੋ ਪੁਸਤਕ ਕਰ ਲੈ ਹੈ ॥

तब तू को पुसतक कर लै है ॥

tab too ko pusatak kar lai hai ||

ਭਾਗਵਤ ਪੜੋ ਕਿ ਗੀਤਾ ਕਹਿ ਹੋ ॥

भागवत पड़ो कि गीता कहि हो ॥

bhaagavat paRo k geetaa keh ho ||

ਰਾਮਹਿ ਪਕਰਿ ਕਿ ਸਿਵ ਕਹ ਗਹਿ ਹੋ ॥੧੦੧॥

रामहि पकरि कि सिव कह गहि हो ॥१०१॥

raameh pakar k siv keh geh ho ||101||

ਜੇ ਤੁਮ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਠਹਰਾਏ ॥

जे तुम परम पुरख ठहराए ॥

je tum param purakh Thaharaae ||

ਤੇ ਸਭ ਡੰਡ ਕਾਲ ਕੇ ਘਾਏ ॥

ते सभ डंड काल के घाए ॥

te sabh dda(n)dd kaal ke ghaae ||

ਕਾਲ ਡੰਡ ਬਿਨ ਬਚਾ ਨ ਕੋਈ ॥

काल डंड बिन बचा न कोई ॥

kaal dda(n)dd bin bachaa na koiee ||

ਸਿਵ ਬਿਰੰਚ ਬਿਸਨਿੰਦ੍ਰ ਨ ਸੋਈ ॥੧੦੨॥

सिव बिरंच बिसनिंद्र न सोई ॥१०२॥

siv bira(n)ch bisani(n)dhr na soiee ||102||

ਜੈਸਿ ਜੂਨਿ ਇਕ ਦੈਤ ਬਖਨਿਯਤ ॥

जैसि जूनि इक दैत बखनियत ॥

jais joon ik dhait bakhaniyat ||

ਤ੍ਰਯੋ ਇਕ ਜੂਨਿ ਦੇਵਤਾ ਜਨਿਯਤ ॥

त्रयो इक जूनि देवता जनियत ॥

trayo ik joon dhevataa janiyat ||

ਜੈਸੇ ਹਿੰਦੂਆਨੋ ਤੁਰਕਾਨਾ ॥

जैसे हिंदूआनो तुरकाना ॥

jaise hi(n)dhooaano turakaanaa ||

ਸਭਹਿਨ ਸੀਸ ਕਾਲ ਜਰਵਾਨਾ ॥੧੦੩॥

सभहिन सीस काल जरवाना ॥१०३॥

sabhahin sees kaal jaravaanaa ||103||

ਕਬਹੂੰ ਦੈਤ ਦੇਵਤਨ ਮਾਰੈਂ ॥

कबहूँ दैत देवतन मारैं ॥

kabahoo(n) dhait dhevatan maarai(n) ||

ਕਬਹੂੰ ਦੈਤਨ ਦੇਵ ਸੰਘਾਰੈਂ ॥

कबहूँ दैतन देव संघारैं ॥

kabahoo(n) dhaitan dhev sa(n)ghaarai(n) ||

ਦੇਵ ਦੈਤ ਜਿਨ ਦੋਊ ਸੰਘਾਰਾ ॥

देव दैत जिन दोऊ संघारा ॥

dhev dhait jin dhouoo sa(n)ghaaraa ||

ਵਹੈ ਪੁਰਖ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲ ਹਮਾਰਾ ॥੧੦੪॥

वहै पुरख प्रतिपाल हमारा ॥१०४॥

vahai purakh pratipaal hamaaraa ||104||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਇੰਦ੍ਰ ਉਪਿੰਦ੍ਰ ਦਿਨਿੰਦ੍ਰਹਿ ਜੌਨ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥

इंद्र उपिंद्र दिनिंद्रहि जौन संघारियो ॥

ei(n)dhr upi(n)dhr dhini(n)dhreh jauan sa(n)ghaariyo ||

ਚੰਦ੍ਰ ਕੁਬੇਰ ਜਲਿੰਦ੍ਰ ਅਹਿੰਦ੍ਰਹਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥

चंद्र कुबेर जलिंद्र अहिंद्रहि मारियो ॥

cha(n)dhr kuber jali(n)dhr ahi(n)dhreh maariyo ||

ਪੁਰੀ ਚੌਦਹੂੰ ਚਕ੍ਰ ਜਵਨ ਸੁਨਿ ਲੀਜਿਯੈ ॥

पुरी चौदहूँ चक्र जवन सुनि लीजियै ॥

puree chauadhahoo(n) chakr javan sun leejiyai ||

ਹੋ ਨਮਸਕਾਰ ਤਾਹੀ ਕੋ ਗੁਰ ਕਰਿ ਕੀਜਿਯੈ ॥੧੦੫॥

हो नमसकार ताही को गुर करि कीजियै ॥१०५॥

ho namasakaar taahee ko gur kar keejiyai ||105||

ਦਿਜ ਬਾਚ ॥

दिज बाच ॥

dhij baach ||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਬਿਪ੍ਰਹਿ ਕੋ ਸਮਝਾਯੋ ॥

बहु बिधि बिप्रहि को समझायो ॥

bahu bidh bipreh ko samajhaayo ||

ਪੁਨਿ ਮਿਸ੍ਰਹਿ ਅਸ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥

पुनि मिस्रहि अस भाखि सुनायो ॥

pun misreh as bhaakh sunaayo ||

ਜੇ ਪਾਹਨ ਕੀ ਪੂਜਾ ਕਰਿ ਹੈ ॥

जे पाहन की पूजा करि है ॥

je paahan kee poojaa kar hai ||

ਤਾ ਕੇ ਪਾਪ ਸਕਲ ਸਿਵ ਹਰਿ ਹੈ ॥੧੦੬॥

ता के पाप सकल सिव हरि है ॥१०६॥

taa ke paap sakal siv har hai ||106||

ਜੇ ਨਰ ਸਾਲਿਗ੍ਰਾਮ ਕਹ ਧਯੈਹੈ ॥

जे नर सालिग्राम कह धयैहै ॥

je nar saaligraam keh dhayaihai ||

ਤਾ ਕੇ ਸਕਲ ਪਾਪ ਕੋ ਛੈਹੈ ॥

ता के सकल पाप को छैहै ॥

taa ke sakal paap ko chhaihai ||

ਜੋ ਇਹ ਛਾਡਿ ਅਵਰ ਕਹ ਧਯੈ ਹੈ ॥

जो इह छाडि अवर कह धयै है ॥

jo ieh chhaadd avar keh dhayai hai ||

ਤੇ ਨਰ ਮਹਾ ਨਰਕ ਮਹਿ ਜੈ ਹੈ ॥੧੦੭॥

ते नर महा नरक महि जै है ॥१०७॥

te nar mahaa narak meh jai hai ||107||

ਜੇ ਨਰ ਕਛੁ ਧਨ ਬਿਪ੍ਰਹਿ ਦੈ ਹੈ ॥

जे नर कछु धन बिप्रहि दै है ॥

je nar kachh dhan bipreh dhai hai ||

ਆਗੇ ਮਾਗ ਦਸ ਗੁਨੋ ਲੈਹੈ ॥

आगे माग दस गुनो लैहै ॥

aage maag dhas guno laihai ||

ਜੋ ਬਿਪ੍ਰਨ ਬਿਨੁ ਅਨਤੈ ਦੇਹੀ ॥

जो बिप्रन बिनु अनतै देही ॥

jo bipran bin anatai dhehee ||

ਤਾ ਕੌ ਕਛੁ ਸੁ ਫਲੈ ਨਹਿ ਸੇਈ ॥੧੦੮॥

ता कौ कछु सु फलै नहि सेई ॥१०८॥

taa kau kachhu su falai neh seiee ||108||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਤਬੈ ਕੁਅਰਿ ਪ੍ਰਤਿਮਾ ਸਿਵ ਕੀ ਕਰ ਮੈ ਲਈ ॥

तबै कुअरि प्रतिमा सिव की कर मै लई ॥

tabai kuar pratimaa siv kee kar mai liee ||

ਹਸਿ ਹਸਿ ਕਰਿ ਦਿਜ ਕੇ ਮੁਖ ਕਸਿ ਕਸਿ ਕੈ ਦਈ ॥

हसि हसि करि दिज के मुख कसि कसि कै दई ॥

has has kar dhij ke mukh kas kas kai dhiee ||

ਸਾਲਿਗ੍ਰਾਮ ਭੇ ਦਾਤਿ ਫੋਰਿ ਸਭ ਹੀ ਦੀਏ ॥

सालिग्राम भे दाति फोरि सभ ही दीए ॥

saaligraam bhe dhaat for sabh hee dhe'ee ||

ਹੋ ਛੀਨਿ ਛਾਨਿ ਕਰਿ ਬਸਤ੍ਰ ਮਿਸ੍ਰ ਕੇ ਸਭ ਲੀਏ ॥੧੦੯॥

हो छीनि छानि करि बसत्र मिस्र के सभ लीए ॥१०९॥

ho chheen chhaan kar basatr misr ke sabh le'ee ||109||

ਕਹੋ ਮਿਸ੍ਰ ਅਬ ਰੁਦ੍ਰ ਤਿਹਾਰੋ ਕਹ ਗਯੋ ॥

कहो मिस्र अब रुद्र तिहारो कह गयो ॥

kaho misr ab rudhr tihaaro keh gayo ||

ਜਿਹ ਸੇਵਤ ਥੋ ਸਦਾ ਦਾਤਿ ਛੈ ਤਿਨ ਕਿਯੋ ॥

जिह सेवत थो सदा दाति छै तिन कियो ॥

jeh sevat tho sadhaa dhaat chhai tin kiyo ||

ਜਿਹ ਲਿੰਗਹਿ ਕੌ ਜਪਤੇ ਕਾਲ ਬਤਾਇਯੋ ॥

जिह लिंगहि कौ जपते काल बताइयो ॥

jeh li(n)geh kau japate kaal bataiyo ||

ਹੋ ਅੰਤ ਕਾਲ ਸੋ ਤੁਮਰੇ ਮੁਖ ਮਹਿ ਆਇਯੋ ॥੧੧੦॥

हो अंत काल सो तुमरे मुख महि आइयो ॥११०॥

ho a(n)t kaal so tumare mukh meh aaiyo ||110||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਾ ਕੋ ਦਰਬੁ ਛੀਨਿ ਜੋ ਲਿਯੋ ॥

ता को दरबु छीनि जो लियो ॥

taa ko dharab chheen jo liyo ||

ਜੋ ਸਭ ਦਾਨ ਦਿਜਨ ਕਰਿ ਦਿਯੋ ॥

जो सभ दान दिजन करि दियो ॥

jo sabh dhaan dhijan kar dhiyo ||

ਕਹਿਯੋ ਮਿਸ੍ਰ ਕਛੁ ਚਿੰਤ ਨ ਕਰਹੂੰ ॥

कहियो मिस्र कछु चिंत न करहूँ ॥

kahiyo misr kachh chi(n)t na karahoo(n) ||

ਦਾਨ ਦਸ ਗੁਨੋ ਆਗੈ ਫਰਹੂੰ ॥੧੧੧॥

दान दस गुनो आगै फरहूँ ॥१११॥

dhaan dhas guno aagai farahoo(n) ||111||

ਕਬਿਤੁ ॥

कबितु ॥

kabit ||

ਔਰਨ ਕੋ ਕਹਤ ਲੁਟਾਵੋ ਤੁਮ ਖਾਹੁ ਧਨ ਆਪੁ ਪਹਿਤੀ ਮੈ ਡਾਰਿ ਖਾਤ ਨ ਬਿਸਾਰ ਹੈਂ ॥

औरन को कहत लुटावो तुम खाहु धन आपु पहिती मै डारि खात न बिसार हैं ॥

aauaran ko kahat luTaavo tum khaahu dhan aap pahitee mai ddaar khaat na bisaar hai(n) ||

ਬਡੇ ਹੀ ਪ੍ਰਪੰਚੀ ਪਰਪਚੰਨ ਕੋ ਲੀਏ ਫਿਰੈ ਦਿਨ ਹੀ ਮੈ ਲੋਗਨ ਕੋ ਲੂਟਤ ਬਜਾਰ ਹੈਂ ॥

बडे ही प्रपंची परपचंन को लीए फिरै दिन ही मै लोगन को लूटत बजार हैं ॥

badde hee prapa(n)chee parapacha(n)n ko le'ee firai dhin hee mai logan ko looTat bajaar hai(n) ||

ਹਾਥ ਤੇ ਨ ਕੌਡੀ ਦੇਤ ਕੌਡੀ ਕੌਡੀ ਮਾਗ ਲੇਤ ਪੁਤ੍ਰੀ ਕਹਤ ਤਾ ਸੋ ਕਰੈ ਬਿਭਚਾਰ ਹੈਂ ॥

हाथ ते न कौडी देत कौडी कौडी माग लेत पुत्री कहत ता सो करै बिभचार हैं ॥

haath te na kauaddee dhet kauaddee kauaddee maag let putree kahat taa so karai bibhachaar hai(n) ||

ਲੋਭਤਾ ਕੇ ਜਏ ਹੈਂ ਕਿ ਮਮਤਾ ਕੇ ਭਏ ਹੈਂ ਏ ਸੂਮਤਾ ਕੇ ਪੁਤ੍ਰ ਕੈਧੌ ਦਰਿਦ੍ਰਾਵਤਾਰ ਹੈਂ ॥੧੧੨॥

लोभता के जए हैं कि ममता के भए हैं ए सूमता के पुत्र कैधौ दरिद्रावतार हैं ॥११२॥

lobhataa ke je hai(n) k mamataa ke bhe hai(n) e soomataa ke putr kaidhau dharidhraavataar hai(n) ||112||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਪਹਤੀ ਬਿਖੈ ਬਿਸਾਰ ਨ ਡਾਰਹਿ ॥

पहती बिखै बिसार न डारहि ॥

pahatee bikhai bisaar na ddaareh ||

ਔਰਨ ਪਾਸ ਗਾਲ ਕੋ ਮਾਰਹਿ ॥

औरन पास गाल को मारहि ॥

aauaran paas gaal ko maareh ||

ਜਨਿਯਤ ਕਿਸੀ ਦੇਸ ਕੇ ਰਾਜਾ ॥

जनियत किसी देस के राजा ॥

janiyat kisee dhes ke raajaa ||

ਕੌਡੀ ਕੇ ਆਵਤ ਨਹਿ ਕਾਜਾ ॥੧੧੩॥

कौडी के आवत नहि काजा ॥११३॥

kauaddee ke aavat neh kaajaa ||113||

ਜੌ ਇਨ ਮੰਤ੍ਰ ਜੰਤ੍ਰ ਸਿਧਿ ਹੋਈ ॥

जौ इन मंत्र जंत्र सिधि होई ॥

jau in ma(n)tr ja(n)tr sidh hoiee ||

ਦਰ ਦਰ ਭੀਖਿ ਨ ਮਾਗੈ ਕੋਈ ॥

दर दर भीखि न मागै कोई ॥

dhar dhar bheekh na maagai koiee ||

ਏਕੈ ਮੁਖ ਤੇ ਮੰਤ੍ਰ ਉਚਾਰੈ ॥

एकै मुख ते मंत्र उचारै ॥

ekai mukh te ma(n)tr uchaarai ||

ਧਨ ਸੌ ਸਕਲ ਧਾਮ ਭਰਿ ਡਾਰੈ ॥੧੧੪॥

धन सौ सकल धाम भरि डारै ॥११४॥

dhan sau sakal dhaam bhar ddaarai ||114||

ਰਾਮ ਕ੍ਰਿਸਨ ਏ ਜਿਨੈ ਬਖਾਨੈ ॥

राम कृसन ए जिनै बखानै ॥

raam kirasan e jinai bakhaanai ||

ਸਿਵ ਬ੍ਰਹਮਾ ਏ ਜਾਹਿ ਪ੍ਰਮਾਨੈ ॥

सिव ब्रहमा ए जाहि प्रमानै ॥

siv brahamaa e jaeh pramaanai ||

ਤੇ ਸਭ ਹੀ ਸ੍ਰੀ ਕਾਲ ਸੰਘਾਰੇ ॥

ते सभ ही स्री काल संघारे ॥

te sabh hee sree kaal sa(n)ghaare ||

ਕਾਲ ਪਾਇ ਕੈ ਬਹੁਰਿ ਸਵਾਰੇ ॥੧੧੫॥

काल पाइ कै बहुरि सवारे ॥११५॥

kaal pai kai bahur savaare ||115||

ਕੇਤੇ ਰਾਮਚੰਦ ਅਰੁ ਕ੍ਰਿਸਨਾ ॥

केते रामचंद अरु कृसना ॥

kete raamacha(n)dh ar kirasanaa ||

ਕੇਤੇ ਚਤੁਰਾਨਨ ਸਿਵ ਬਿਸਨਾ ॥

केते चतुरानन सिव बिसना ॥

kete chaturaanan siv bisanaa ||

ਚੰਦ ਸੂਰਜ ਏ ਕਵਨ ਬਿਚਾਰੇ ॥

चंद सूरज ए कवन बिचारे ॥

cha(n)dh sooraj e kavan bichaare ||

ਪਾਨੀ ਭਰਤ ਕਾਲ ਕੇ ਦ੍ਵਾਰੇ ॥੧੧੬॥

पानी भरत काल के द्वारे ॥११६॥

paanee bharat kaal ke dhavaiaare ||116||

ਕਾਲ ਪਾਇ ਸਭ ਹੀ ਏ ਭਏ ॥

काल पाइ सभ ही ए भए ॥

kaal pai sabh hee e bhe ||

ਕਾਲੋ ਪਾਇ ਕਾਲ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ॥

कालो पाइ काल ह्वै गए ॥

kaalo pai kaal havai ge ||

ਕਾਲਹਿ ਪਾਇ ਬਹੁਰਿ ਅਵਤਰਿ ਹੈ ॥

कालहि पाइ बहुरि अवतरि है ॥

kaaleh pai bahur avatar hai ||

ਕਾਲਹਿ ਕਾਲ ਪਾਇ ਸੰਘਰਿ ਹੈ ॥੧੧੭॥

कालहि काल पाइ संघरि है ॥११७॥

kaaleh kaal pai sa(n)ghar hai ||117||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸ੍ਰਾਪ ਰਾਛਸੀ ਕੇ ਦਏ ਜੋ ਭਯੋ ਪਾਹਨ ਜਾਇ ॥

स्राप राछसी के दए जो भयो पाहन जाइ ॥

sraap raachhasee ke dhe jo bhayo paahan jai ||

ਤਾਹਿ ਕਹਤ ਪਰਮੇਸ੍ਰ ਤੈ ਮਨ ਮਹਿ ਨਹੀ ਲਜਾਇ ॥੧੧੮॥

ताहि कहत परमेस्र तै मन महि नही लजाइ ॥११८॥

taeh kahat paramesr tai man meh nahee lajai ||118||

ਦਿਜ ਬਾਚ ॥

दिज बाच ॥

dhij baach ||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਬ ਦਿਜ ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥

तब दिज अधिक कोप ह्वै गयो ॥

tab dhij adhik kop havai gayo ||

ਭਰਭਰਾਇ ਠਾਢਾ ਉਠਿ ਭਯੋ ॥

भरभराइ ठाढा उठि भयो ॥

bharabharai Thaaddaa uTh bhayo ||

ਅਬ ਮੈ ਇਹ ਰਾਜਾ ਪੈ ਜੈਹੌ ॥

अब मै इह राजा पै जैहौ ॥

ab mai ieh raajaa pai jaihau ||

ਤਹੀ ਬਾਧਿ ਕਰਿ ਤੋਹਿ ਮੰਗੈ ਹੌ ॥੧੧੯॥

तही बाधि करि तोहि मंगै हौ ॥११९॥

tahee baadh kar toh ma(n)gai hau ||119||

ਕੁਅਰਿ ਬਾਚ ॥

कुअरि बाच ॥

kuar baach ||

ਤਬ ਤਿਨ ਕੁਅਰਿ ਦਿਜਹਿ ਗਹਿ ਲਿਆ ॥

तब तिन कुअरि दिजहि गहि लिआ ॥

tab tin kuar dhijeh geh liaa ||

ਡਾਰ ਨਦੀ ਕੇ ਭੀਤਰ ਦਿਯਾ ॥

डार नदी के भीतर दिया ॥

ddaar nadhee ke bheetar dhiyaa ||

ਗੋਤਾ ਪਕਰਿ ਆਠ ਸੈ ਦੀਨਾ ॥

गोता पकरि आठ सै दीना ॥

gotaa pakar aaTh sai dheenaa ||

ਤਾਹਿ ਪਵਿਤ੍ਰ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਕੀਨਾ ॥੧੨੦॥

ताहि पवित्र भली बिधि कीना ॥१२०॥

taeh pavitr bhalee bidh keenaa ||120||

ਕਹੀ ਕੁਅਰਿ ਪਿਤੁ ਪਹਿ ਮੈ ਜੈ ਹੌਂ ॥

कही कुअरि पितु पहि मै जै हौं ॥

kahee kuar pit peh mai jai haua(n) ||

ਤੈ ਮੁਹਿ ਡਾਰਾ ਹਾਥ ਬਤੈ ਹੌਂ ॥

तै मुहि डारा हाथ बतै हौं ॥

tai muh ddaaraa haath batai haua(n) ||

ਤੇਰੇ ਦੋਨੋ ਹਾਥ ਕਟਾਊਾਂ ॥

तेरे दोनो हाथ कटाऊाँ ॥

tere dhono haath kaTaauooaa(n) ||

ਤੌ ਰਾਜਾ ਕੀ ਸੁਤਾ ਕਹਾਊਾਂ ॥੧੨੧॥

तौ राजा की सुता कहाऊाँ ॥१२१॥

tau raajaa kee sutaa kahaauooaa(n) ||121||

ਦਿਜ ਵਾਚ ॥

दिज वाच ॥

dhij vaach ||

ਇਹ ਸੁਨਿ ਬਾਤ ਮਿਸ੍ਰ ਡਰ ਪਯੋ ॥

इह सुनि बात मिस्र डर पयो ॥

eeh sun baat misr ddar payo ||

ਲਾਗਤ ਪਾਇ ਕੁਅਰਿ ਕੇ ਭਯੋ ॥

लागत पाइ कुअरि के भयो ॥

laagat pai kuar ke bhayo ||

ਸੋਊ ਕਰੋ ਜੁ ਮੋਹਿ ਉਚਾਰੋ ॥

सोऊ करो जु मोहि उचारो ॥

souoo karo ju moh uchaaro ||

ਤੁਮ ਨਿਜੁ ਜਿਯ ਤੇ ਕੋਪ ਨਿਵਾਰੋ ॥੧੨੨॥

तुम निजु जिय ते कोप निवारो ॥१२२॥

tum nij jiy te kop nivaaro ||122||

ਕੁਅਰਿ ਬਾਚ ॥

कुअरि बाच ॥

kuar baach ||

ਤੁਮ ਕਹਿਯਹੁ ਮੈ ਪ੍ਰਥਮ ਅਨਾਯੋ ॥

तुम कहियहु मै प्रथम अनायो ॥

tum kahiyahu mai pratham anaayo ||

ਧਨ ਨਿਮਿਤਿ ਮੈ ਦਰਬੁ ਲੁਟਾਯੋ ॥

धन निमिति मै दरबु लुटायो ॥

dhan nimit mai dharab luTaayo ||

ਪਾਹਨ ਕੀ ਪੂਜਾ ਨਹਿ ਕਰਿਯੈ ॥

पाहन की पूजा नहि करियै ॥

paahan kee poojaa neh kariyai ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਕੇ ਪਾਇਨ ਪਰਿਯੈ ॥੧੨੩॥

महा काल के पाइन परियै ॥१२३॥

mahaa kaal ke pain pariyai ||123||

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ॥

कबियो बाच ॥

kabiyo baach ||

ਤਬ ਦਿਜ ਮਹਾ ਕਾਲ ਕੋ ਧ੍ਯਾਯੋ ॥

तब दिज महा काल को ध्यायो ॥

tab dhij mahaa kaal ko dhayaayo ||

ਸਰਿਤਾ ਮਹਿ ਪਾਹਨਨ ਬਹਾਯੋ ॥

सरिता महि पाहनन बहायो ॥

saritaa meh paahanan bahaayo ||

ਦੂਜੇ ਕਾਨ ਨ ਕਿਨਹੂੰ ਜਾਨਾ ॥

दूजे कान न किनहूँ जाना ॥

dhooje kaan na kinahoo(n) jaanaa ||

ਕਹਾ ਮਿਸ੍ਰ ਪਰ ਹਾਲ ਬਿਹਾਨਾ ॥੧੨੪॥

कहा मिस्र पर हाल बिहाना ॥१२४॥

kahaa misr par haal bihaanaa ||124||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਇਹ ਛਲ ਸੌ ਮਿਸਰਹਿ ਛਲਾ ਪਾਹਨ ਦਏ ਬਹਾਇ ॥

इह छल सौ मिसरहि छला पाहन दए बहाइ ॥

eeh chhal sau misareh chhalaa paahan dhe bahai ||

ਮਹਾ ਕਾਲ ਕੋ ਸਿਖ੍ਯ ਕਰਿ ਮਦਰਾ ਭਾਗ ਪਿਵਾਇ ॥੧੨੫॥

महा काल को सिख्य करि मदरा भाग पिवाइ ॥१२५॥

mahaa kaal ko sikhay kar madharaa bhaag pivai ||125||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਛਿਆਸਠਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੬੬॥੫੧੯੫॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे दोइ सौ छिआसठि चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥२६६॥५१९५॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe dhoi sau chhiaasaTh charitr samaapatam sat subham sat ||266||5195||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਰੂਪ ਸੈਨ ਇਕ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸੁਲਛਨ ॥

रूप सैन इक नृपति सुलछन ॥

roop sain ik nirapat sulachhan ||

ਤੇਜਵਾਨ ਬਲਵਾਨ ਬਿਚਛਨ ॥

तेजवान बलवान बिचछन ॥

tejavaan balavaan bichachhan ||

ਸਕਲ ਮਤੀ ਤਾ ਕੇ ਘਰ ਦਾਰਾ ॥

सकल मती ता के घर दारा ॥

sakal matee taa ke ghar dhaaraa ||

ਜਾ ਸਮ ਕਹੂੰ ਨ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਾ ॥੧॥

जा सम कहूँ न राज कुमारा ॥१॥

jaa sam kahoo(n) na raaj kumaaraa ||1||

ਤਹਿ ਇਕ ਬਸੈ ਤੁਰਕਨੀ ਨਾਰੀ ॥

तहि इक बसै तुरकनी नारी ॥

teh ik basai turakanee naaree ||

ਤਿਹ ਸਮ ਰੂਪ ਨ ਮੈਨ ਦੁਲਾਰੀ ॥

तिह सम रूप न मैन दुलारी ॥

teh sam roop na main dhulaaree ||

ਤਿਨ ਰਾਜਾ ਕੀ ਛਬਿ ਨਿਰਖੀ ਜਬ ॥

तिन राजा की छबि निरखी जब ॥

tin raajaa kee chhab nirakhee jab ||

ਮੋਹਿ ਰਹੀ ਤਰੁਨੀ ਤਾ ਪਰ ਤਬ ॥੨॥

मोहि रही तरुनी ता पर तब ॥२॥

moh rahee tarunee taa par tab ||2||

ਰੂਪ ਸੈਨ ਪਹਿ ਸਖੀ ਪਠਾਈ ॥

रूप सैन पहि सखी पठाई ॥

roop sain peh sakhee paThaiee ||

ਲਗੀ ਲਗਨ ਤੁਹਿ ਸਾਥ ਜਤਾਈ ॥

लगी लगन तुहि साथ जताई ॥

lagee lagan tuh saath jataiee ||

ਇਕ ਦਿਨ ਮੁਰਿ ਕਹਿਯੋ ਸੇਜ ਸੁਹੈਯੈ ॥

इक दिन मुरि कहियो सेज सुहैयै ॥

eik dhin mur kahiyo sej suhaiyai ||

ਨਾਥ ਸਨਾਥ ਅਨਾਥਹਿ ਕੈਯੈ ॥੩॥

नाथ सनाथ अनाथहि कैयै ॥३॥

naath sanaath anaatheh kaiyai ||3||

ਇਮਿ ਦੂਤੀ ਪ੍ਰਤਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਉਚਾਰਾ ॥

इमि दूती प्रति नृपति उचारा ॥

eim dhootee prat nirapat uchaaraa ||

ਤ੍ਰਿਯ ਆਗੇ ਪਤਿ ਜਿਯਤ ਤਿਹਾਰਾ ॥

तृय आगे पति जियत तिहारा ॥

tiray aage pat jiyat tihaaraa ||

ਜੌ ਤੌ ਪ੍ਰਥਮ ਕਾਜਿਯਹਿ ਮਾਰੈ ॥

जौ तौ प्रथम काजियहि मारै ॥

jau tau pratham kaajiyeh maarai ||

ਤਿਹ ਪਾਛੇ ਮੁਹਿ ਸੰਗਿ ਬਿਹਾਰੈ ॥੪॥

तिह पाछे मुहि संगि बिहारै ॥४॥

teh paachhe muh sa(n)g bihaarai ||4||

ਸੁਨਿ ਸਹਚਰਿ ਤਿਹ ਜਾਇ ਜਤਾਈ ॥

सुनि सहचरि तिह जाइ जताई ॥

sun sahachar teh jai jataiee ||

ਨ੍ਰਿਪ ਹਮ ਕੋ ਇਮਿ ਭਾਖ ਸੁਨਾਈ ॥

नृप हम को इमि भाख सुनाई ॥

nirap ham ko im bhaakh sunaiee ||

ਜੌ ਤੈ ਪ੍ਰਥਮ ਕਾਜਿਯਹਿ ਘਾਵੈ ॥

जौ तै प्रथम काजियहि घावै ॥

jau tai pratham kaajiyeh ghaavai ||

ਤਿਹ ਉਪਰਾਤ ਬਹੁਰਿ ਮੁਹਿ ਪਾਵੈ ॥੫॥

तिह उपरात बहुरि मुहि पावै ॥५॥

teh uparaat bahur muh paavai ||5||

ਸੁਨਿ ਤ੍ਰਿਯ ਬਾਤ ਚਿਤ ਮਹਿ ਰਾਖੀ ॥

सुनि तृय बात चित महि राखी ॥

sun tiray baat chit meh raakhee ||

ਔਰ ਨ ਕਿਸੀ ਔਰਤਹਿ ਭਾਖੀ ॥

और न किसी औरतहि भाखी ॥

aauar na kisee aauarateh bhaakhee ||

ਰੈਨਿ ਸਮੈ ਕਾਜੀ ਜਬ ਆਯੋ ॥

रैनि समै काजी जब आयो ॥

rain samai kaajee jab aayo ||

ਕਾਢਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਸੋਵਤਹਿ ਘਾਯੋ ॥੬॥

काढि कृपान सोवतहि घायो ॥६॥

kaadd kirapaan sovateh ghaayo ||6||

ਤਾ ਕੋ ਕਾਟਿ ਮੂੰਡ ਕਰਿ ਲਿਯੋ ॥

ता को काटि मूँड करि लियो ॥

taa ko kaaT moo(n)dd kar liyo ||

ਲੈ ਰਾਜਾ ਕੇ ਹਾਜਰ ਕਿਯੋ ॥

लै राजा के हाजर कियो ॥

lai raajaa ke haajar kiyo ||

ਤਵ ਨਿਮਿਤ ਕਾਜੀ ਮੈ ਘਾਯੋ ॥

तव निमित काजी मै घायो ॥

tav nimit kaajee mai ghaayo ||

ਅਬ ਮੁਹਿ ਸੰਗ ਕਰੋ ਮਨ ਭਾਯੋ ॥੭॥

अब मुहि संग करो मन भायो ॥७॥

ab muh sa(n)g karo man bhaayo ||7||

ਜਬ ਸਿਰ ਨਿਰਖਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਤਿਹ ਲਯੋ ॥

जब सिर निरखि नृपति तिह लयो ॥

jab sir nirakh nirapat teh layo ||