ਜਾ ਕੈ ਅੰਗ ਸਰੋਹੀ ਬਹੀ ॥

जा कै अंग सरोही बही ॥

jaa kai a(n)g sarohee bahee ||

ਤਾ ਕੀ ਗ੍ਰੀਵ ਸੰਗ ਨਹਿ ਰਹੀ ॥

ता की ग्रीव संग नहि रही ॥

taa kee greev sa(n)g neh rahee ||

ਜਾ ਕੈ ਲਗਿਯੋ ਕੁਹਕਤੋ ਬਾਨਾ ॥

जा कै लगियो कुहकतो बाना ॥

jaa kai lagiyo kuhakato baanaa ||

ਪਲਕ ਏਕ ਮੈ ਤਜੈ ਪਰਾਨਾ ॥੨੫॥

पलक एक मै तजै पराना ॥२५॥

palak ek mai tajai paraanaa ||25||

ਜਾ ਕੈ ਘਾਇ ਗੁਰਜ ਕੋ ਲਾਗਿਯੋ ॥

जा कै घाइ गुरज को लागियो ॥

jaa kai ghai guraj ko laagiyo ||

ਤਾ ਕੋ ਪ੍ਰਾਨ ਦੇਹ ਤਜਿ ਭਾਗਿਯੋ ॥

ता को प्रान देह तजि भागियो ॥

taa ko praan dheh taj bhaagiyo ||

ਹਾਹਾਕਾਰ ਪਖਰਿਯਾ ਕਰਹੀ ॥

हाहाकार पखरिया करही ॥

haahaakaar pakhariyaa karahee ||

ਰਾਠੌਰਨ ਕੇ ਪਾਲੇ ਪਰਹੀ ॥੨੬॥

राठौरन के पाले परही ॥२६॥

raaThauaran ke paale parahee ||26||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਆਨਿ ਪਰੇ ਰਿਸਿ ਠਾਨਿ ਰਠੌਰ ਚਹੂੰ ਦਿਸ ਤੇ ਕਰ ਆਯੁਧ ਲੀਨੇ ॥

आनि परे रिसि ठानि रठौर चहूँ दिस ते कर आयुध लीने ॥

aan pare ris Thaan raThauar chahoo(n) dhis te kar aayudh leene ||

ਬੀਰ ਕਰੋਰਿਨ ਕੇ ਸਿਰ ਤੋਰਿ ਸੁ ਹਾਥਨ ਕੋ ਹਲਕਾਹਿਨ ਦੀਨੇ ॥

बीर करोरिन के सिर तोरि सु हाथन को हलकाहिन दीने ॥

beer karorin ke sir tor su haathan ko halakaahin dheene ||

ਰੁੰਡ ਪਰੇ ਕਹੂੰ ਤੁੰਡ ਨ੍ਰਿਪਾਨ ਕੇ ਝੁੰਡ ਹਯਾਨ ਕੇ ਜਾਤ ਨ ਚੀਨੇ ॥

रुँड परे कहूँ तुँड नृपान के झुँड हयान के जात न चीने ॥

ru(n)dd pare kahoo(n) tu(n)dd nirapaan ke jhu(n)dd hayaan ke jaat na cheene ||

ਕੰਬਰ ਕੇ ਬਹੁ ਟੰਬਰ ਅੰਬਰ ਅੰਬਰ ਛੀਨਿ ਦਿਗੰਬਰ ਕੀਨੈ ॥੨੭॥

कंबर के बहु टंबर अंबर अंबर छीनि दिगंबर कीनै ॥२७॥

ka(n)bar ke bahu Ta(n)bar a(n)bar a(n)bar chheen dhiga(n)bar keenai ||27||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਸੁ ਭਟ ਬਹੁ ਮਾਰੇ ॥

ऐसी भाति सु भट बहु मारे ॥

aaisee bhaat su bhaT bahu maare ||

ਰਘੁਨਾਥੋ ਸੁਰ ਲੋਕ ਸਿਧਾਰੇ ॥

रघुनाथो सुर लोक सिधारे ॥

raghunaatho sur lok sidhaare ||

ਸ੍ਵਾਮਿ ਕਾਜ ਕੇ ਪ੍ਰਨਹਿ ਨਿਬਾਹਿਯੋ ॥

स्वामि काज के प्रनहि निबाहियो ॥

savaiaam kaaj ke praneh nibaahiyo ||

ਹਡਿਯਹਿ ਪੁਰੇ ਜੋਧ ਪਹੁਚਾਯੋ ॥੨੮॥

हडियहि पुरे जोध पहुचायो ॥२८॥

haddiyeh pure jodh pahuchaayo ||28||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਅਤਿ ਬਰਿ ਕੈ ਭਾਰੀ ਜੁਝ੍ਰਯੋ ਤਨਕ ਨ ਮੋਰਿਯੋ ਅੰਗ ॥

अति बरि कै भारी जुझ्रयो तनक न मोरियो अंग ॥

at bar kai bhaaree jujhrayo tanak na moriyo a(n)g ||

ਸੁ ਕਬਿ ਕਾਲ ਪੂਰਨ ਭਯੋ ਤਬ ਹੀ ਕਥਾ ਪ੍ਰਸੰਗ ॥੨੯॥

सु कबि काल पूरन भयो तब ही कथा प्रसंग ॥२९॥

s kab kaal pooran bhayo tab hee kathaa prasa(n)g ||29||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਪਚਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤ ॥੧੯੫॥੩੬੬੯॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ पचानवो चरित्र समापतम सतु सुभम सत ॥१९५॥३६६९॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau pachaanavo charitr samaapatam sat subham sat ||195||3669||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਚੰਦ੍ਰਪੁਰੀ ਨਗਰੀ ਇਕ ਸੁਨੀ ॥

चंद्रपुरी नगरी इक सुनी ॥

cha(n)dhrapuree nagaree ik sunee ||

ਅਪ੍ਰਤਿਮ ਕਲਾ ਰਾਨੀ ਬਹੁ ਗੁਨੀ ॥

अप्रतिम कला रानी बहु गुनी ॥

apratim kalaa raanee bahu gunee ||

ਅੰਜਨ ਰਾਇ ਬਿਲੋਕ੍ਯੋ ਜਬ ਹੀ ॥

अंजन राइ बिलोक्यो जब ही ॥

a(n)jan rai bilokayo jab hee ||

ਹਰਅਰਿ ਸਰ ਮਾਰਿਯੋ ਤਿਹ ਤਬ ਹੀ ॥੧॥

हरअरि सर मारियो तिह तब ही ॥१॥

harar sar maariyo teh tab hee ||1||

ਤਾ ਕੌ ਧਾਮ ਬੋਲਿ ਕਰਿ ਲਿਯੋ ॥

ता कौ धाम बोलि करि लियो ॥

taa kau dhaam bol kar liyo ||

ਕਾਮ ਕੇਲ ਤਾ ਸੌ ਦ੍ਰਿੜ ਕਿਯੋ ॥

काम केल ता सौ दृड़ कियो ॥

kaam kel taa sau dhiraR kiyo ||

ਬਹੁਰਿ ਜਾਰ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੋ ॥

बहुरि जार इह भाति उचारो ॥

bahur jaar ieh bhaat uchaaro ||

ਜਿਨਿ ਮਤਿ ਲਖਿ ਪਤਿ ਹਨੈ ਤੁਮਾਰੇ ॥੨॥

जिनि मति लखि पति हनै तुमारे ॥२॥

jin mat lakh pat hanai tumaare ||2||

ਤ੍ਰਿਯੋ ਵਾਚ ॥

तृयो वाच ॥

tirayo vaach ||

ਤੁਮ ਚਿਤ ਮੈ ਨਹਿ ਤ੍ਰਾਸ ਬਢਾਵੋ ॥

तुम चित मै नहि त्रास बढावो ॥

tum chit mai neh traas baddaavo ||

ਹਮ ਸੌ ਦ੍ਰਿੜ ਕਰਿ ਕੇਲ ਕਮਾਵੋ ॥

हम सौ दृड़ करि केल कमावो ॥

ham sau dhiraR kar kel kamaavo ||

ਮੈ ਤੁਹਿ ਏਕ ਚਰਿਤ੍ਰ ਦਿਖੈਹੌ ॥

मै तुहि एक चरित्र दिखैहौ ॥

mai tuh ek charitr dhikhaihau ||

ਤਾ ਤੇ ਤੁਮਰੋ ਸੋਕ ਮਿਟੈਹੌ ॥੩॥

ता ते तुमरो सोक मिटैहौ ॥३॥

taa te tumaro sok miTaihau ||3||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਪਤਿ ਦੇਖਤ ਤੋ ਸੌ ਰਮੌ ਗ੍ਰਿਹ ਕੋ ਦਰਬੁ ਲੁਟਾਇ ॥

पति देखत तो सौ रमौ गृह को दरबु लुटाइ ॥

pat dhekhat to sau ramau gireh ko dharab luTai ||

ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਸੀਸ ਝੁਕਾਇ ਹੌ ਪਗਨ ਤਿਹਾਰੇ ਲਾਇ ॥੪॥

नृप को सीस झुकाइ हौ पगन तिहारे लाइ ॥४॥

nirap ko sees jhukai hau pagan tihaare lai ||4||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤੁਮ ਸਭ ਜੋਗ ਭੇਸ ਕੌ ਕਰੋ ॥

तुम सभ जोग भेस कौ करो ॥

tum sabh jog bhes kau karo ||

ਮੋਰੀ ਕਹੀ ਕਾਨ ਮੈ ਧਰੋ ॥

मोरी कही कान मै धरो ॥

moree kahee kaan mai dharo ||

ਮੂਕ ਮੰਤ੍ਰ ਕਛੁ ਯਾਹਿ ਸਿਖਾਵਹੁ ॥

मूक मंत्र कछु याहि सिखावहु ॥

mook ma(n)tr kachh yaeh sikhaavahu ||

ਜਾ ਤੇ ਯਾ ਕੋ ਗੁਰੂ ਕਹਾਵਹੁ ॥੫॥

जा ते या को गुरू कहावहु ॥५॥

jaa te yaa ko guroo kahaavahu ||5||

ਤਬ ਤਿਨ ਕਾਮ ਜਾਰ ਸੋਊ ਕਿਯੋ ॥

तब तिन काम जार सोऊ कियो ॥

tab tin kaam jaar souoo kiyo ||

ਮੂਕ ਮੰਤ੍ਰ ਰਾਜਾ ਕੋ ਦਿਯੋ ॥

मूक मंत्र राजा को दियो ॥

mook ma(n)tr raajaa ko dhiyo ||

ਆਪਨ ਤਾ ਕੌ ਗੁਰੂ ਕਹਾਯੋ ॥

आपन ता कौ गुरू कहायो ॥

aapan taa kau guroo kahaayo ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਰਾਵ ਨਹਿ ਪਾਯੋ ॥੬॥

भेद अभेद राव नहि पायो ॥६॥

bhedh abhedh raav neh paayo ||6||

ਜਬ ਰਾਜਾ ਅੰਤਹਪੁਰ ਆਏ ॥

जब राजा अंतहपुर आए ॥

jab raajaa a(n)tahapur aae ||

ਤਬ ਰਾਨੀ ਯੌ ਬਚਨ ਸੁਨਾਏ ॥

तब रानी यौ बचन सुनाए ॥

tab raanee yau bachan sunaae ||

ਗੁਰ ਜੁ ਭ੍ਰਮਾਵੈ ਰਾਇ ਨ ਭ੍ਰਮਿਯੈ ॥

गुर जु भ्रमावै राइ न भ्रमियै ॥

gur ju bhramaavai rai na bhramiyai ||

ਭਲੀ ਬੁਰੀ ਗੁਰ ਕਰੇ ਸੁ ਛਮਿਯੈ ॥੭॥

भली बुरी गुर करे सु छमियै ॥७॥

bhalee buree gur kare su chhamiyai ||7||

ਜੋ ਗੁਰ ਗ੍ਰਿਹ ਕੋ ਦਰਬੁ ਚੁਰਾਵੈ ॥

जो गुर गृह को दरबु चुरावै ॥

jo gur gireh ko dharab churaavai ||

ਸੌਕ ਤ੍ਰਿਯਾ ਤਨ ਕੇਲ ਕਮਾਵੈ ॥

सौक तृया तन केल कमावै ॥

sauak tirayaa tan kel kamaavai ||

ਜੋ ਕੁਪਿ ਕਰੈ ਖੜਗ ਕੋ ਵਾਰਾ ॥

जो कुपि करै खड़ग को वारा ॥

jo kup karai khaRag ko vaaraa ||

ਜੋ ਸਿਖ ਭ੍ਰਮਤ ਲਹੈ ਸੋ ਮਾਰਾ ॥੮॥

जो सिख भ्रमत लहै सो मारा ॥८॥

jo sikh bhramat lahai so maaraa ||8||

ਜਿਨ ਨੈ ਮੰਤ੍ਰ ਕਛੂ ਜਿਹ ਦਯੋ ॥

जिन नै मंत्र कछू जिह दयो ॥

jin nai ma(n)tr kachhoo jeh dhayo ||

ਤਿਨ ਗੁਰ ਮੋਲ ਸਿਖ ਕੋ ਲਯੋ ॥

तिन गुर मोल सिख को लयो ॥

tin gur mol sikh ko layo ||

ਭਗਨਿ ਮਾਤ ਜੌ ਰਮਤ ਨਿਹਰੀਯੈ ॥

भगनि मात जौ रमत निहरीयै ॥

bhagan maat jau ramat nihareeyai ||

ਸੀਸ ਝੁਕਾਇ ਰੋਸ ਨਹਿ ਕਰੀਯੈ ॥੯॥

सीस झुकाइ रोस नहि करीयै ॥९॥

sees jhukai ros neh kareeyai ||9||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸਭਾ ਪਰਬ ਭੀਤਰ ਸੁਨੀ ਜਮ ਕੀ ਕਥਾ ਰਸਾਲ ॥

सभा परब भीतर सुनी जम की कथा रसाल ॥

sabhaa parab bheetar sunee jam kee kathaa rasaal ||

ਬ੍ਰਯਾਸਾਸਿਨ ਸੁਕ ਬਕਤ੍ਰ ਤੇ ਸੋ ਤੁਹਿ ਕਹੌ ਉਤਾਲ ॥੧੦॥

ब्रयासासिन सुक बकत्र ते सो तुहि कहौ उताल ॥१०॥

brayaasaasin suk bakatr te so tuh kahau utaal ||10||

ਜਮ ਰਾਜਾ ਰਿਖਿ ਏਕ ਕੋ ਘਰ ਮੈ ਕਿਯੋ ਪਯਾਨ ॥

जम राजा रिखि एक को घर मै कियो पयान ॥

jam raajaa rikh ek ko ghar mai kiyo payaan ||

ਮਾਤ ਭਗਨਿ ਰਿਖਿ ਬਾਲ ਸੌ ਰਤਿ ਮਾਨੀ ਰੁਚਿ ਮਾਨ ॥੧੧॥

मात भगनि रिखि बाल सौ रति मानी रुचि मान ॥११॥

maat bhagan rikh baal sau rat maanee ruch maan ||11||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਬ ਰਿਖਿ ਚਲਿ ਅਪੁਨੇ ਗ੍ਰਿਹ ਆਯੋ ॥

जब रिखि चलि अपुने गृह आयो ॥

jab rikh chal apune gireh aayo ||

ਤ੍ਰਿਯ ਸੌ ਰਮਤ ਪੁਰਖ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥

तृय सौ रमत पुरख लखि पायो ॥

tiray sau ramat purakh lakh paayo ||

ਧਰਮ ਬਿਚਾਰ ਨ ਤਿਹ ਕਛੁ ਕਹਿਯੋ ॥

धरम बिचार न तिह कछु कहियो ॥

dharam bichaar na teh kachh kahiyo ||

ਤਿਹ ਪਗ ਮਾਥ ਛੂਆਵਨ ਚਹਿਯੋ ॥੧੨॥

तिह पग माथ छूआवन चहियो ॥१२॥

teh pag maath chhooaavan chahiyo ||12||

ਸਿਰ ਮੌ ਚਰਨ ਛੁਅਤ ਧਰ ਰਹਿਯੋ ॥

सिर मौ चरन छुअत धर रहियो ॥

sir mau charan chhuat dhar rahiyo ||

ਧੰਨ੍ਯ ਧੰਨ੍ਯ ਤਾ ਕੌ ਜਮ ਕਹਿਯੋ ॥

धंन्य धंन्य ता कौ जम कहियो ॥

dha(n)nay dha(n)nay taa kau jam kahiyo ||

ਮੈ ਹੌ ਕਾਲ ਜਗਤ ਜਿਹ ਘਾਯੋ ॥

मै हौ काल जगत जिह घायो ॥

mai hau kaal jagat jeh ghaayo ||

ਤੇਰੋ ਧਰਮ ਬਿਲੋਕਨ ਆਯੋ ॥੧੩॥

तेरो धरम बिलोकन आयो ॥१३॥

tero dharam bilokan aayo ||13||

ਸੁਨਤ ਹੁਤੌ ਤੈਸੋ ਤੁਹਿ ਦੇਖਿਯੋ ॥

सुनत हुतौ तैसो तुहि देखियो ॥

sunat hutau taiso tuh dhekhiyo ||

ਧਰਮ ਸਕਲ ਤੁਮਰੌ ਅਵਰੇਖਿਯੋ ॥

धरम सकल तुमरौ अवरेखियो ॥

dharam sakal tumarau avarekhiyo ||

ਤੋਰੇ ਬਿਖੈ ਕਪਟ ਕਛੁ ਨਾਹੀ ॥

तोरे बिखै कपट कछु नाही ॥

tore bikhai kapaT kachh naahee ||

ਯੌ ਮੈ ਲਹਿਯੋ ਸਾਚੁ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥੧੪॥

यौ मै लहियो साचु मन माही ॥१४॥

yau mai lahiyo saach man maahee ||14||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਨਿਰਖ ਸਤਤਾ ਬਿਪ੍ਰ ਕੀ ਮਨ ਮੈ ਮੋਦ ਬਢਾਇ ॥

निरख सतता बिप्र की मन मै मोद बढाइ ॥

nirakh satataa bipr kee man mai modh baddai ||

ਜਿਯਨ ਮੁਕਤਿ ਤਾ ਕੌ ਦਿਯੋ ਕਾਲ ਦਾਨ ਬਰ ਦਾਇ ॥੧੫॥

जियन मुकति ता कौ दियो काल दान बर दाइ ॥१५॥

jiyan mukat taa kau dhiyo kaal dhaan bar dhai ||15||

ਨ੍ਰਿਪ ਕੌ ਪ੍ਰਥਮ ਪ੍ਰਬੋਧ ਕਰਿ ਜਾਰਹਿ ਲਯੋ ਬੁਲਾਇ ॥

नृप कौ प्रथम प्रबोध करि जारहि लयो बुलाइ ॥

nirap kau pratham prabodh kar jaareh layo bulai ||

ਪ੍ਰਗਟਿ ਖਾਟ ਡਸਵਾਇ ਕੈ ਭੋਗ ਕਿਯੋ ਸੁਖ ਪਾਇ ॥੧੬॥

प्रगटि खाट डसवाइ कै भोग कियो सुख पाइ ॥१६॥

pragaT khaaT ddasavai kai bhog kiyo sukh pai ||16||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਬ ਲੌ ਆਪ ਰਾਵ ਜੂ ਆਯੋ ॥

तब लौ आप राव जू आयो ॥

tab lau aap raav joo aayo ||

ਤ੍ਰਿਯ ਸੌ ਰਮਤ ਜਾਰ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥

तृय सौ रमत जार लखि पायो ॥

tiray sau ramat jaar lakh paayo ||

ਕਥਾ ਸੰਭਾਰਿ ਵਹੈ ਚੁਪ ਰਹਿਯੋ ॥

कथा संभारि वहै चुप रहियो ॥

kathaa sa(n)bhaar vahai chup rahiyo ||

ਤਿਨ ਕੌ ਕੋਪ ਬਚਨ ਨਹਿ ਕਹਿਯੋ ॥੧੭॥

तिन कौ कोप बचन नहि कहियो ॥१७॥

tin kau kop bachan neh kahiyo ||17||

ਚਰਨ ਛੁਅਨ ਤਾ ਕੇ ਚਿਤ ਚਹਿਯੋ ॥

चरन छुअन ता के चित चहियो ॥

charan chhuan taa ke chit chahiyo ||

ਵੈਸਹਿ ਜਾਰ ਭਜਤ ਤ੍ਰਿਯ ਰਹਿਯੋ ॥

वैसहि जार भजत तृय रहियो ॥

vaiseh jaar bhajat tiray rahiyo ||

ਤਬ ਯੌ ਜਾਰਿ ਕਾਢਿ ਕਰਿ ਦਿਯੋ ॥

तब यौ जारि काढि करि दियो ॥

tab yau jaar kaadd kar dhiyo ||

ਮੂਰਖ ਸੀਸ ਨ੍ਯਾਇ ਕਰਿ ਗਯੋ ॥੧੮॥

मूरख सीस न्याइ करि गयो ॥१८॥

moorakh sees nayai kar gayo ||18||

ਜੜ ਜਾਨ੍ਯੋ ਮੁਹਿ ਗੁਰੂ ਭ੍ਰਮਾਯੋ ॥

जड़ जान्यो मुहि गुरू भ्रमायो ॥

jaR jaanayo muh guroo bhramaayo ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕਛੂ ਨਹਿ ਪਾਯੋ ॥

भेद अभेद कछू नहि पायो ॥

bhedh abhedh kachhoo neh paayo ||

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਅਬਲਾ ਛਲਿ ਗਈ ॥

इह चरित्र अबला छलि गई ॥

eeh charitr abalaa chhal giee ||

ਰਤਿ ਕਰਿ ਮਾਥ ਟਿਕਾਵਤ ਭਈ ॥੧੯॥

रति करि माथ टिकावत भई ॥१९॥

rat kar maath Tikaavat bhiee ||19||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਪਤਿ ਦੇਖਤ ਰਤਿ ਮਾਨਿ ਕੈ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਮਾਥ ਟਿਕਾਇ ॥

पति देखत रति मानि कै नृप को माथ टिकाइ ॥

pat dhekhat rat maan kai nirap ko maath Tikai ||

ਧਨ ਦੀਨੋ ਸਭ ਪ੍ਰੀਤਮਹਿ ਐਸੇ ਚਰਿਤ ਦਿਖਾਇ ॥੨੦॥

धन दीनो सभ प्रीतमहि ऐसे चरित दिखाइ ॥२०॥

dhan dheeno sabh preetameh aaise charit dhikhai ||20||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਛਿਆਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੯੬॥੩੬੮੯॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ छिआनवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१९६॥३६८९॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau chhiaanavo charitr samaapatam sat subham sat ||196||3689||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤ੍ਰਿਯ ਰਨਰੰਗ ਮਤੀ ਇਕ ਕਹਿਯੈ ॥

तृय रनरंग मती इक कहियै ॥

tiray ranara(n)g matee ik kahiyai ||

ਤਾ ਸਮ ਅਵਰ ਨ ਰਾਨੀ ਲਹਿਯੈ ॥

ता सम अवर न रानी लहियै ॥

taa sam avar na raanee lahiyai ||

ਅਪ੍ਰਮਾਨ ਤਿਹ ਪ੍ਰਭਾ ਬਿਰਾਜੈ ॥

अप्रमान तिह प्रभा बिराजै ॥

apramaan teh prabhaa biraajai ||

ਜਾ ਕੋ ਨਿਰਖ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਲਾਜੈ ॥੧॥

जा को निरख चंद्रमा लाजै ॥१॥

jaa ko nirakh cha(n)dhramaa laajai ||1||

ਏਕ ਦੁਰਗ ਤਿਨ ਬਡੌ ਤਕਾਯੋ ॥

एक दुरग तिन बडौ तकायो ॥

ek dhurag tin baddau takaayo ||

ਯਹੈ ਰਾਨਿਯਹਿ ਮੰਤ੍ਰਿ ਉਪਜਾਯੋ ॥

यहै रानियहि मंतृ उपजायो ॥

yahai raaniyeh ma(n)tr upajaayo ||

ਡੋਰਾ ਪਾਚ ਸਹੰਸ੍ਰ ਸਵਾਰੇ ॥

डोरा पाच सहंस्र सवारे ॥

ddoraa paach saha(n)sr savaare ||

ਤਾ ਮੈ ਪੁਰਖ ਪਾਚ ਸੈ ਡਾਰੈ ॥੨॥

ता मै पुरख पाच सै डारै ॥२॥

taa mai purakh paach sai ddaarai ||2||

ਕਛੂ ਆਪ ਕੌ ਤ੍ਰਾਸ ਜਤਾਯੋ ॥

कछू आप कौ त्रास जतायो ॥

kachhoo aap kau traas jataayo ||

ਏਕ ਦੂਤ ਦ੍ਰੁਗ ਸਾਹਿ ਪਠਾਯੋ ॥

एक दूत द्रुग साहि पठायो ॥

ek dhoot dhrug saeh paThaayo ||

ਠਉਰ ਕਬੀਲਨ ਕੌ ਹ੍ਯਾਂ ਪਾਊ ॥

ठउर कबीलन कौ ह्याँ पाऊ ॥

Thaur kabeelan kau hayaa(n) paauoo ||

ਮੈ ਤੁਰਕਨ ਸੌ ਖੜਗ ਬਜਾਊ ॥੩॥

मै तुरकन सौ खड़ग बजाऊ ॥३॥

mai turakan sau khaRag bajaauoo ||3||

ਤੇ ਸੁਨਿ ਬੈਨ ਭੂਲਿ ਏ ਗਏ ॥

ते सुनि बैन भूलि ए गए ॥

te sun bain bhool e ge ||

ਗੜ ਮੈ ਪੈਠਨ ਡੋਰਾ ਦਏ ॥

गड़ मै पैठन डोरा दए ॥

gaR mai paiThan ddoraa dhe ||

ਕੋਟ ਦ੍ਵਾਰ ਕੇ ਜਬੈ ਉਤਰੇ ॥

कोट द्वार के जबै उतरे ॥

koT dhavaiaar ke jabai utare ||

ਤਬ ਹੀ ਕਾਢਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ ਪਰੇ ॥੪॥

तब ही काढि कृपानै परे ॥४॥

tab hee kaadd kirapaanai pare ||4||

ਸਮੁਹ ਭਯੋ ਤਿਨ ਸੈ ਸੋ ਮਾਰਿਯੋ ॥

समुह भयो तिन सै सो मारियो ॥

samuh bhayo tin sai so maariyo ||

ਭਾਜਿ ਚਲਿਯੋ ਸੋ ਖੇਦਿ ਨਿਕਾਰਿਯੋ ॥

भाजि चलियो सो खेदि निकारियो ॥

bhaaj chaliyo so khedh nikaariyo ||

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਦੁਰਗਤਿ ਦ੍ਰੁਗ ਲਿਯੋ ॥

इह चरित्र दुरगति द्रुग लियो ॥

eeh charitr dhuragat dhrug liyo ||

ਤਹ ਠਾ ਹੁਕਮ ਸੁ ਆਪਨੋ ਕਿਯੋ ॥੫॥

तह ठा हुकम सु आपनो कियो ॥५॥

teh Thaa hukam su aapano kiyo ||5||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਸਤਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੯੭॥੩੬੯੪॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ सतानवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१९७॥३६९४॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau sataanavo charitr samaapatam sat subham sat ||197||3694||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੰਖ ਕੁਅਰ ਸੁੰਦਰਿਕ ਭਨਿਜੈ ॥

संख कुअर सुँदरिक भनिजै ॥

sa(n)kh kuar su(n)dharik bhanijai ||

ਏਕ ਰਾਵ ਕੇ ਸਾਥ ਰਹਿਜੈ ॥

एक राव के साथ रहिजै ॥

ek raav ke saath rahijai ||

ਏਕ ਬੋਲਿ ਤਬ ਸਖੀ ਪਠਾਈ ॥

एक बोलि तब सखी पठाई ॥

ek bol tab sakhee paThaiee ||

ਸੋਤ ਨਾਥ ਸੋ ਜਾਤ ਜਗਾਈ ॥੧॥

सोत नाथ सो जात जगाई ॥१॥

sot naath so jaat jagaiee ||1||

ਤਾਹਿ ਜਗਾਤ ਨਾਥ ਤਿਹ ਜਾਗਿਯੋ ॥

ताहि जगात नाथ तिह जागियो ॥

taeh jagaat naath teh jaagiyo ||

ਪੂਛਨ ਤਵਨ ਦੂਤਿਯਹਿ ਲਾਗਿਯੋ ॥

पूछन तवन दूतियहि लागियो ॥

poochhan tavan dhootiyeh laagiyo ||

ਯਾਹਿ ਜਾਤ ਲੈ ਕਹਾ ਜਗਾਈ ॥

याहि जात लै कहा जगाई ॥

yaeh jaat lai kahaa jagaiee ||

ਤਬ ਤਿਨ ਯੌ ਤਿਹ ਸਾਥ ਜਤਾਈ ॥੨॥

तब तिन यौ तिह साथ जताई ॥२॥

tab tin yau teh saath jataiee ||2||

ਮੋਰੇ ਨਾਥ ਜਨਾਨੇ ਗਏ ॥

मोरे नाथ जनाने गए ॥

more naath janaane ge ||

ਚੌਕੀ ਹਿਤਹਿ ਬੁਲਾਵਤ ਭਏ ॥

चौकी हितहि बुलावत भए ॥

chauakee hiteh bulaavat bhe ||

ਤਾ ਤੇ ਮੈ ਲੈਨੇ ਇਹ ਆਈ ॥

ता ते मै लैने इह आई ॥

taa te mai laine ieh aaiee ||

ਸੋ ਤੁਮ ਸੌ ਮੈ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਈ ॥੩॥

सो तुम सौ मै भाखि सुनाई ॥३॥

so tum sau mai bhaakh sunaiee ||3||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸੋਤ ਜਗਾਯੋ ਨਾਥ ਤਿਹ ਭੁਜ ਤਾ ਕੀ ਗਹਿ ਲੀਨ ॥

सोत जगायो नाथ तिह भुज ता की गहि लीन ॥

sot jagaayo naath teh bhuj taa kee geh leen ||

ਆਨਿ ਮਿਲਾਯੋ ਨ੍ਰਿਪਤ ਸੌ ਸਕਿਯੋ ਨ ਜੜ ਕਛੁ ਚੀਨ ॥੪॥

आनि मिलायो नृपत सौ सकियो न जड़ कछु चीन ॥४॥

aan milaayo nirapat sau sakiyo na jaR kachh cheen ||4||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਅਠਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੯੮॥੩੬੯੮॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ अठानवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१९८॥३६९८॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau aThaanavo charitr samaapatam sat subham sat ||198||3698||afajoo(n)||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਰਤਨ ਸੈਨ ਰਾਨਾ ਰਹੈ ਗੜਿ ਚਿਤੌਰ ਕੇ ਮਾਹਿ ॥

रतन सैन राना रहै गड़ि चितौर के माहि ॥

ratan sain raanaa rahai gaR chitauar ke maeh ||

ਰੂਪ ਸੀਲ ਸੁਚਿ ਬ੍ਰਤਨ ਮੈ ਜਾ ਸਮ ਕਹ ਜਗ ਨਾਹਿ ॥੧॥

रूप सील सुचि ब्रतन मै जा सम कह जग नाहि ॥१॥

roop seel such bratan mai jaa sam keh jag naeh ||1||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਅਧਿਕ ਸੂਆ ਤਿਨ ਏਕ ਪੜਾਯੋ ॥

अधिक सूआ तिन एक पड़ायो ॥

adhik sooaa tin ek paRaayo ||

ਤਾਹਿ ਸਿੰਗਲਾਦੀਪ ਪਠਾਯੋ ॥

ताहि सिंगलादीप पठायो ॥

taeh si(n)galaadheep paThaayo ||

ਤਹ ਤੇ ਏਕ ਪਦਮਿਨੀ ਆਨੀ ॥

तह ते एक पदमिनी आनी ॥

teh te ek padhaminee aanee ||

ਜਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾ ਨ ਜਾਤ ਬਖਾਨੀ ॥੨॥

जा की प्रभा न जात बखानी ॥२॥

jaa kee prabhaa na jaat bakhaanee ||2||

ਜਬ ਵਹ ਸੁੰਦਰਿ ਪਾਨ ਚਬਾਵੈ ॥

जब वह सुँदरि पान चबावै ॥

jab veh su(n)dhar paan chabaavai ||

ਦੇਖੀ ਪੀਕ ਕੰਠ ਮੈ ਜਾਵੈ ॥

देखी पीक कंठ मै जावै ॥

dhekhee peek ka(n)Th mai jaavai ||

ਊਪਰ ਭਵਰ ਭ੍ਰਮਹਿ ਮਤਵਾਰੇ ॥

ऊपर भवर भ्रमहि मतवारे ॥

uoopar bhavar bhrameh matavaare ||

ਨੈਨ ਜਾਨ ਦੋਊ ਬਨੇ ਕਟਾਰੇ ॥੩॥

नैन जान दोऊ बने कटारे ॥३॥

nain jaan dhouoo bane kaTaare ||3||

ਤਾ ਪਰ ਰਾਵ ਅਸਕਤਿ ਅਤਿ ਭਯੋ ॥

ता पर राव असकति अति भयो ॥

taa par raav asakat at bhayo ||

ਰਾਜ ਕਾਜ ਸਭ ਹੀ ਤਜਿ ਦਯੋ ॥

राज काज सभ ही तजि दयो ॥

raaj kaaj sabh hee taj dhayo ||

ਤਾ ਕੀ ਨਿਰਖਿ ਪ੍ਰਭਾ ਕੌ ਜੀਵੈ ॥

ता की निरखि प्रभा कौ जीवै ॥

taa kee nirakh prabhaa kau jeevai ||

ਬਿਨੁ ਹੇਰੇ ਤਿਹ ਪਾਨ ਨ ਪੀਵੈ ॥੪॥

बिनु हेरे तिह पान न पीवै ॥४॥

bin here teh paan na peevai ||4||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਰਾਘੌ ਚੇਤਨਿ ਦੋ ਹੁਤੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਤਾਹਿ ਅਪਾਰ ॥

राघौ चेतनि दो हुते मंत्री ताहि अपार ॥

raaghau chetan dho hute ma(n)tree taeh apaar ||

ਨਿਰਖਿ ਰਾਵ ਤਿਹ ਬਸਿ ਭਯੋ ਐਸੋ ਕਿਯੋ ਬਿਚਾਰ ॥੫॥

निरखि राव तिह बसि भयो ऐसो कियो बिचार ॥५॥

nirakh raav teh bas bhayo aaiso kiyo bichaar ||5||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਾ ਕੀ ਪ੍ਰਤਿਮਾ ਪ੍ਰਥਮ ਬਨਾਈ ॥

ता की प्रतिमा प्रथम बनाई ॥

taa kee pratimaa pratham banaiee ||

ਜਾ ਸਮ ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਨ ਜਾਈ ॥

जा सम देव अदेव न जाई ॥

jaa sam dhev adhev na jaiee ||

ਜੰਘਹੁ ਤੇ ਤਿਲ ਤਿਹ ਲਿਖਿ ਡਰਿਯੋ ॥

जंघहु ते तिल तिह लिखि डरियो ॥

ja(n)ghahu te til teh likh ddariyo ||

ਅਤਿਭੁਤ ਕਰਮ ਮੰਤ੍ਰਿਯਨ ਕਰਿਯੋ ॥੬॥

अतिभुत करम मंतृयन करियो ॥६॥

atibhut karam ma(n)tirayan kariyo ||6||

ਜਬ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨ੍ਰਿਪ ਚਿਤ੍ਰ ਨਿਹਾਰੈ ॥

जब बचित्र नृप चित्र निहारै ॥

jab bachitr nirap chitr nihaarai ||

ਬੈਠਿ ਸਭਾ ਕਛੁ ਕਾਜ ਸਵਾਰੈ ॥

बैठि सभा कछु काज सवारै ॥

baiTh sabhaa kachh kaaj savaarai ||

ਤਾ ਕੇ ਤਿਲਹਿ ਬਿਲੋਕਿਯੋ ਜਬ ਹੀ ॥

ता के तिलहि बिलोकियो जब ही ॥

taa ke tileh bilokiyo jab hee ||

ਭਰਮ ਬਢਿਯੋ ਰਾਜਾ ਕੈ ਤਬ ਹੀ ॥੭॥

भरम बढियो राजा कै तब ही ॥७॥

bharam baddiyo raajaa kai tab hee ||7||

ਤਬ ਨ੍ਰਿਪ ਤਿਨ ਮੰਤ੍ਰਿਨ ਗਹਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥

तब नृप तिन मंतृन गहि मारियो ॥

tab nirap tin ma(n)tiran geh maariyo ||

ਇਨ ਰਾਨੀ ਸੌ ਕਾਜ ਬਿਗਾਰਿਯੋ ॥

इन रानी सौ काज बिगारियो ॥

ein raanee sau kaaj bigaariyo ||

ਦਿਬ੍ਰਯ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਇਨ ਕੇ ਕਤ ਹੋਈ ॥

दिब्रय दृसटि इन के कत होई ॥

dhibray dhirasaT in ke kat hoiee ||

ਕੇਲ ਕਰੇ ਬਿਨੁ ਲਖੈ ਨ ਕੋਈ ॥੮॥

केल करे बिनु लखै न कोई ॥८॥

kel kare bin lakhai na koiee ||8||

ਜਬ ਮੰਤ੍ਰੀ ਦੋਊ ਨ੍ਰਿਪ ਮਾਰਿਯੋ ॥

जब मंत्री दोऊ नृप मारियो ॥

jab ma(n)tree dhouoo nirap maariyo ||

ਸਾਹ ਤਨੈ ਤਿਨ ਪੂਤ ਪੁਕਾਰਿਯੋ ॥

साह तनै तिन पूत पुकारियो ॥

saeh tanai tin poot pukaariyo ||

ਏਕ ਚਿਤਉਰ ਪਦੁਮਿਨਿ ਨਾਰੀ ॥

एक चितउर पदुमिनि नारी ॥

ek chitaur padhumin naaree ||

ਜਾ ਸਮ ਕਾਨ ਸੁਨੀ ਨ ਨਿਹਾਰੀ ॥੯॥

जा सम कान सुनी न निहारी ॥९॥

jaa sam kaan sunee na nihaaree ||9||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਤਨਿਕ ਭਨਕ ਪਦੁਮਿਨਿ ਜਬ ਸਹ ਕਾਨਨ ਪਰੀ ॥

तनिक भनक पदुमिनि जब सह कानन परी ॥

tanik bhanak padhumin jab seh kaanan paree ||

ਅਮਿਤ ਸੈਨ ਲੈ ਸੰਗ ਚੜਤ ਤਿਤ ਕੌ ਕਰੀ ॥

अमित सैन लै संग चड़त तित कौ करी ॥

amit sain lai sa(n)g chaRat tit kau karee ||

ਗੜਹਿ ਗਿਰਦ ਕਰਿ ਜੁਧ ਬਹੁਤ ਭਾਤਿਨ ਕਰਿਯੋ ॥

गड़हि गिरद करि जुध बहुत भातिन करियो ॥

gaReh giradh kar judh bahut bhaatin kariyo ||

ਹੋ ਜੈਨ ਲਾਵਦੀ ਤਬੈ ਚਿਤ ਮੈ ਰਿਸਿ ਭਰਿਯੋ ॥੧੦॥

हो जैन लावदी तबै चित मै रिसि भरियो ॥१०॥

ho jain laavadhee tabai chit mai ris bhariyo ||10||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਨਿਜੁ ਕਰਿ ਲਾਇ ਆਂਬ ਤਿਨ ਖਾਏ ॥

निजु करि लाइ आँब तिन खाए ॥

nij kar lai aa(n)b tin khaae ||

ਗੜ ਚਿਤੌਰ ਹਾਥ ਨਹਿ ਆਏ ॥

गड़ चितौर हाथ नहि आए ॥

gaR chitauar haath neh aae ||

ਤਬ ਤਿਨ ਸਾਹ ਦਗਾ ਯੌ ਕਿਯੋ ॥

तब तिन साह दगा यौ कियो ॥

tab tin saeh dhagaa yau kiyo ||

ਲਿਖਿ ਕੈ ਲਿਖੋ ਪਠੈ ਇਕ ਦਿਯੋ ॥੧੧॥

लिखि कै लिखो पठै इक दियो ॥११॥

likh kai likho paThai ik dhiyo ||11||

ਸੁਨੁ ਰਾਨਾ ਜੀ ਮੈ ਅਤਿ ਹਾਰੋ ॥

सुनु राना जी मै अति हारो ॥

sun raanaa jee mai at haaro ||

ਅਬ ਛੋਡਤ ਹੌ ਦੁਰਗ ਤਿਹਾਰੋ ॥

अब छोडत हौ दुरग तिहारो ॥

ab chhoddat hau dhurag tihaaro ||

ਏਕ ਸ੍ਵਾਰ ਸੌ ਮੈ ਹ੍ਯਾਂ ਆਊ ॥

एक स्वार सौ मै ह्याँ आऊ ॥

ek savaiaar sau mai hayaa(n) aauoo ||

ਗੜਿਹਿ ਨਿਹਾਰਿ ਘਰਹਿ ਉਠਿ ਜਾਊ ॥੧੨॥

गड़िहि निहारि घरहि उठि जाऊ ॥१२॥

gaReh nihaar ghareh uTh jaauoo ||12||

ਰਾਨਾ ਬਾਤ ਤਬੈ ਯਹ ਮਾਨੀ ॥

राना बात तबै यह मानी ॥

raanaa baat tabai yeh maanee ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕੀ ਰੀਤਿ ਨ ਜਾਨੀ ॥

भेद अभेद की रीति न जानी ॥

bhedh abhedh kee reet na jaanee ||

ਏਕ ਸ੍ਵਾਰ ਸੰਗ ਲੈ ਤਹ ਗਯੋ ॥

एक स्वार संग लै तह गयो ॥

ek savaiaar sa(n)g lai teh gayo ||

ਤਾ ਕੌ ਸੰਗ ਅਪਨੇ ਕਰਿ ਲਯੋ ॥੧੩॥

ता कौ संग अपने करि लयो ॥१३॥

taa kau sa(n)g apane kar layo ||13||

ਜੋ ਜੋ ਦ੍ਵਾਰ ਉਤਰਤ ਗੜ ਆਵੈ ॥

जो जो द्वार उतरत गड़ आवै ॥

jo jo dhavaiaar utarat gaR aavai ||

ਤਹੀ ਤਹੀ ਸਿਰਪਾਉ ਬਧਾਵੈ ॥

तही तही सिरपाउ बधावै ॥

tahee tahee sirapaau badhaavai ||

ਸਪਤ ਦ੍ਵਾਰ ਉਤਰਤ ਜਬ ਭਯੋ ॥

सपत द्वार उतरत जब भयो ॥

sapat dhavaiaar utarat jab bhayo ||

ਤਬ ਹੀ ਪਕਰਿ ਨਰਾਧਿਪ ਲਯੋ ॥੧੪॥

तब ही पकरि नराधिप लयो ॥१४॥

tab hee pakar naraadhip layo ||14||

ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਸਾਹਿ ਛਲ ਕੀਨੋ ॥

ऐसी भाति साहि छल कीनो ॥

aaisee bhaat saeh chhal keeno ||

ਮੂਰਖ ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਚੀਨੋ ॥

मूरख भेद अभेद न चीनो ॥

moorakh bhedh abhedh na cheeno ||

ਜਬ ਲੰਘਿ ਸਭ ਦ੍ਰੁਗ ਦ੍ਵਾਰਨ ਆਯੋ ॥

जब लंघि सभ द्रुग द्वारन आयो ॥

jab la(n)gh sabh dhrug dhavaiaaran aayo ||

ਤਬ ਹੀ ਬਾਧਿ ਤਵਨ ਕੌ ਲ੍ਯਾਯੋ ॥੧੫॥

तब ही बाधि तवन कौ ल्यायो ॥१५॥

tab hee baadh tavan kau layaayo ||15||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜਬ ਰਾਨਾ ਛਲ ਸੌ ਗਹਿਯੋ ਕਹਿਯੋ ਹਨਤ ਹੈ ਤੋਹਿ ॥

जब राना छल सौ गहियो कहियो हनत है तोहि ॥

jab raanaa chhal sau gahiyo kahiyo hanat hai toh ||

ਨਾਤਰ ਅਪਨੀ ਪਦੁਮਿਨੀ ਆਨਿ ਦੀਜਿਯੈ ਮੋਹਿ ॥੧੬॥

नातर अपनी पदुमिनी आनि दीजियै मोहि ॥१६॥

naatar apanee padhuminee aan dheejiyai moh ||16||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਬ ਪਦੁਮਿਨਿ ਇਹ ਚਰਿਤ ਬਨਾਯੋ ॥

तब पदुमिनि इह चरित बनायो ॥

tab padhumin ieh charit banaayo ||

ਗੌਰਾ ਬਾਦਿਲ ਨਿਕਟ ਬੁਲਾਯੋ ॥

गौरा बादिल निकट बुलायो ॥

gauaraa baadhil nikaT bulaayo ||

ਤਿਨ ਪ੍ਰਤਿ ਕਹਿਯੋ ਕਹਿਯੋ ਮੁਰਿ ਕੀਜੈ ॥

तिन प्रति कहियो कहियो मुरि कीजै ॥

tin prat kahiyo kahiyo mur keejai ||

ਹਜਰਤਿ ਸਾਥ ਜ੍ਵਾਬ ਯੌ ਦੀਜੈ ॥੧੭॥

हजरति साथ ज्वाब यौ दीजै ॥१७॥

hajarat saath javaiaab yau dheejai ||17||

ਅਸਟ ਸਹਸ ਪਾਲਕੀ ਸਵਾਰੋ ॥

असट सहस पालकी सवारो ॥

asaT sahas paalakee savaaro ||

ਅਸਟ ਅਸਟ ਤਾ ਮੈ ਭਟ ਡਾਰੋ ॥

असट असट ता मै भट डारो ॥

asaT asaT taa mai bhaT ddaaro ||

ਗੜ ਲਗਿ ਲਿਆਇ ਸਭਨ ਤਿਨ ਧਰੋ ॥

गड़ लगि लिआइ सभन तिन धरो ॥

gaR lag liaai sabhan tin dharo ||

ਤੁਮ ਹਜਰਤਿ ਸੌ ਐਸ ਉਚਰੋ ॥੧੮॥

तुम हजरति सौ ऐस उचरो ॥१८॥

tum hajarat sau aais ucharo ||18||

ਏਕ ਬਸਤ੍ਰ ਹਮਰੋ ਤੁਮ ਲੀਜੈ ॥

एक बसत्र हमरो तुम लीजै ॥

ek basatr hamaro tum leejai ||

ਪ੍ਰਥਮ ਪਾਲਕੀ ਮੈ ਧਰਿ ਦੀਜੈ ॥

प्रथम पालकी मै धरि दीजै ॥

pratham paalakee mai dhar dheejai ||

ਤਾ ਪਰ ਭਵਰ ਗੁੰਜਾਰਤ ਜੈ ਹੈ ॥

ता पर भवर गुँजारत जै है ॥

taa par bhavar gu(n)jaarat jai hai ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਲੋਕ ਨਹਿ ਪੈ ਹੈ ॥੧੯॥

भेद अभेद लोक नहि पै है ॥१९॥

bhedh abhedh lok neh pai hai ||19||

ਤਬ ਗੋਰੈ ਬਾਦਿਲ ਸੋਈ ਕਿਯੋ ॥

तब गोरै बादिल सोई कियो ॥

tab gorai baadhil soiee kiyo ||

ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਮੰਤ੍ਰ ਪਦੁਮਿਨੀ ਦਿਯੋ ॥

जिह बिधि मंत्र पदुमिनी दियो ॥

jeh bidh ma(n)tr padhuminee dhiyo ||

ਗੜ ਕੇ ਲਹਤ ਡੋਰਿਕਾ ਧਰੀ ॥

गड़ के लहत डोरिका धरी ॥

gaR ke lahat ddorikaa dharee ||

ਪਦੁਮਿਨਿ ਅਗ੍ਰ ਪਾਲਕੀ ਕਰੀ ॥੨੦॥

पदुमिनि अग्र पालकी करी ॥२०॥

padhumin agr paalakee karee ||20||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਪਦਮਿਨਿ ਕੇ ਪਟ ਪਰ ਘਨੇ ਭਵਰ ਕਰੈ ਗੁੰਜਾਰ ॥

पदमिनि के पट पर घने भवर करै गुँजार ॥

padhamin ke paT par ghane bhavar karai gu(n)jaar ||

ਲੋਕ ਸਭੈ ਪਦੁਮਿਨਿ ਲਖੈ ਬਸਤ੍ਰ ਨ ਸਕੈ ਬਿਚਾਰਿ ॥੨੧॥

लोक सभै पदुमिनि लखै बसत्र न सकै बिचारि ॥२१॥

lok sabhai padhumin lakhai basatr na sakai bichaar ||21||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਾ ਮੈ ਡਾਰਿ ਲੁਹਾਰਿਕ ਲਯੌ ॥

ता मै डारि लुहारिक लयौ ॥

taa mai ddaar luhaarik layau ||

ਤਾ ਕੌ ਬਸਤ੍ਰ ਤਵਨ ਪਰ ਦਯੌ ॥

ता कौ बसत्र तवन पर दयौ ॥

taa kau basatr tavan par dhayau ||

ਛੈਨੀ ਔਰ ਹਥੌਰਾ ਲਏ ॥

छैनी और हथौरा लए ॥

chhainee aauar hathauaraa le ||

ਵਾ ਬਢਈ ਕੇ ਕਰ ਮੋ ਦਏ ॥੨੨॥

वा बढई के कर मो दए ॥२२॥

vaa baddiee ke kar mo dhe ||22||

ਦੂਤ ਦਿਲੀਸਹਿ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥

दूत दिलीसहि बचन उचारे ॥

dhoot dhileeseh bachan uchaare ||

ਗ੍ਰਿਹ ਆਵਤ ਪਦੁਮਿਨਿ ਤਿਹਾਰੇ ॥

गृह आवत पदुमिनि तिहारे ॥

gireh aavat padhumin tihaare ||

ਰਾਨਾ ਸਾਥ ਪ੍ਰਥਮ ਮਿਲਿ ਆਊ ॥

राना साथ प्रथम मिलि आऊ ॥

raanaa saath pratham mil aauoo ||

ਬਹੁਰਿ ਤਿਹਾਰੀ ਸੇਜ ਸੁਹਾਊ ॥੨੩॥

बहुरि तिहारी सेज सुहाऊ ॥२३॥

bahur tihaaree sej suhaauoo ||23||

ਯੌ ਕਹਿ ਬਢੀ ਤਹਾ ਚਲਿ ਗਯੋ ॥

यौ कहि बढी तहा चलि गयो ॥

yau keh baddee tahaa chal gayo ||

ਤਾ ਕੀ ਕਟਤ ਬੇਰਿਯੈ ਭਯੋ ॥

ता की कटत बेरियै भयो ॥

taa kee kaTat beriyai bhayo ||

ਤਿਹ ਪਾਲਕੀ ਪ੍ਰਥਮ ਬੈਠਾਯੋ ॥

तिह पालकी प्रथम बैठायो ॥

teh paalakee pratham baiThaayo ||

ਇਹ ਤੇ ਓਹਿ ਡੋਰੀ ਪਹੁਚਾਯੋ ॥੨੪॥

इह ते ओहि डोरी पहुचायो ॥२४॥

eeh te oh ddoree pahuchaayo ||24||

ਇਕ ਤੇ ਨਿਕਰਿ ਅਵਰ ਮੋ ਗਯੋ ॥

इक ते निकरि अवर मो गयो ॥

eik te nikar avar mo gayo ||

ਅਨਤ ਤਹਾ ਤੇ ਨਿਕਸਤ ਭਯੋ ॥

अनत तहा ते निकसत भयो ॥

anat tahaa te nikasat bhayo ||

ਇਹ ਛਲ ਤਹਾ ਪਹੂੰਚ੍ਯੋ ਜਾਈ ॥

इह छल तहा पहूँच्यो जाई ॥

eeh chhal tahaa pahoo(n)chayo jaiee ||

ਤਬੈ ਦੁਰਗ ਮੈ ਬਜੀ ਬਧਾਈ ॥੨੫॥

तबै दुरग मै बजी बधाई ॥२५॥

tabai dhurag mai bajee badhaiee ||25||

ਗੜ ਪਰ ਜਬੈ ਬਧਾਈ ਭਈ ॥

गड़ पर जबै बधाई भई ॥

gaR par jabai badhaiee bhiee ||

ਸਊਅਨ ਕਾਢਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨੈ ਲਈ ॥

सऊअन काढि कृपानै लई ॥

suooan kaadd kirapaanai liee ||

ਜਾ ਪਰ ਪਹੁਚਿ ਖੜਗ ਕਹ ਝਾਰਿਯੋ ॥

जा पर पहुचि खड़ग कह झारियो ॥

jaa par pahuch khaRag keh jhaariyo ||

ਏਕੈ ਘਾਇ ਮਾਰ ਹੀ ਡਾਰਿਯੋ ॥੨੬॥

एकै घाइ मार ही डारियो ॥२६॥

ekai ghai maar hee ddaariyo ||26||

ਧੁਕਿ ਧੁਕਿ ਪਰੇ ਧਰਨਿ ਭਟ ਭਾਰੇ ॥

धुकि धुकि परे धरनि भट भारे ॥

dhuk dhuk pare dharan bhaT bhaare ||

ਜਨੁਕ ਕਰਵਤਨ ਬਿਰਛ ਬਿਦਾਰੇ ॥

जनुक करवतन बिरछ बिदारे ॥

januk karavatan birachh bidhaare ||

ਜੁਝਿ ਜੁਝਿ ਮਰੈ ਅਧਿਕ ਰਿਸਿ ਭਰੇ ॥

जुझि जुझि मरै अधिक रिसि भरे ॥

jujh jujh marai adhik ris bhare ||

ਬਹੁਰਿ ਨ ਦਿਖਯਤ ਤਾਜਿਯਨ ਚਰੇ ॥੨੭॥

बहुरि न दिखयत ताजियन चरे ॥२७॥

bahur na dhikhayat taajiyan chare ||27||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜੈਨ ਲਾਵਦੀ ਸਾਹ ਕੌ ਤਬ ਹੀ ਦਯੋ ਭਜਾਇ ॥

जैन लावदी साह कौ तब ही दयो भजाइ ॥

jain laavadhee saeh kau tab hee dhayo bhajai ||

ਰਤਨ ਸੈਨ ਰਾਨਾ ਗਏ ਗੜ ਇਹ ਚਰਿਤ ਦਿਖਾਇ ॥੨੮॥

रतन सैन राना गए गड़ इह चरित दिखाइ ॥२८॥

ratan sain raanaa ge gaR ieh charit dhikhai ||28||

ਗੋਰਾ ਬਾਦਿਲ ਕੌ ਦਿਯੋ ਅਤਿ ਧਨ ਛੋਰਿ ਭੰਡਾਰ ॥

गोरा बादिल कौ दियो अति धन छोरि भंडार ॥

goraa baadhil kau dhiyo at dhan chhor bha(n)ddaar ||

ਤਾ ਦਿਨ ਤੈ ਪਦੁਮਿਨਿ ਭਏ ਬਾਢੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਪਾਰ ॥੨੯॥

ता दिन तै पदुमिनि भए बाढी प्रीति अपार ॥२९॥

taa dhin tai padhumin bhe baaddee preet apaar ||29||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਨਿੰਨਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੯੯॥੩੭੨੭॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ निंनानवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१९९॥३७२७॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau ni(n)naanavo charitr samaapatam sat subham sat ||199||3727||afajoo(n)||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤ੍ਰਿਗਤਿ ਦੇਸ ਏਸ੍ਵਰ ਬਡੋ ਦ੍ਰੁਗਤਿ ਸਿੰਘ ਇਕ ਭੂਪ ॥

तृगति देस एस्वर बडो द्रुगति सिंघ इक भूप ॥

tiragat dhes esavair baddo dhrugat si(n)gh ik bhoop ||

ਦੇਗ ਤੇਗ ਪੂਰੋ ਪੁਰਖ ਸੁੰਦਰ ਕਾਮ ਸਰੂਪ ॥੧॥

देग तेग पूरो पुरख सुँदर काम सरूप ॥१॥

dheg teg pooro purakh su(n)dhar kaam saroop ||1||

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥

तोटक छंद ॥

toTak chha(n)dh ||

ਉਡਗਿੰਦ੍ਰ ਪ੍ਰਭਾ ਇਕ ਤਾ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯਾ ॥

उडगिंद्र प्रभा इक ता की तृया ॥

auddagi(n)dhr prabhaa ik taa kee tirayaa ||

ਦਿਨ ਰੈਨਿ ਭਜੈ ਮੁਖ ਜਾਸੁ ਪਿਯਾ ॥

दिन रैनि भजै मुख जासु पिया ॥

dhin rain bhajai mukh jaas piyaa ||

ਬਿਸੁਨਾਥ ਪ੍ਰਭਾ ਤ੍ਰਿਯ ਔਰ ਰਹੈ ॥

बिसुनाथ प्रभा तृय और रहै ॥

bisunaath prabhaa tiray aauar rahai ||

ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਤਾ ਕਹ ਜਗਤ ਕਹੈ ॥੨॥

अति सुँदर ता कह जगत कहै ॥२॥

at su(n)dhar taa keh jagat kahai ||2||

ਬਿਸੁਨਾਥ ਪ੍ਰਭਾ ਤਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰਹੈ ॥

बिसुनाथ प्रभा तन प्रीति रहै ॥

bisunaath prabhaa tan preet rahai ||

ਉਡਗਿੰਦ੍ਰ ਪ੍ਰਭਾ ਇਕ ਬੈਨ ਚਹੈ ॥

उडगिंद्र प्रभा इक बैन चहै ॥

auddagi(n)dhr prabhaa ik bain chahai ||

ਦਿਨ ਰੈਨਿ ਬਿਤੀਤ ਕਰੈ ਇਹ ਕੇ ॥

दिन रैनि बितीत करै इह के ॥

dhin rain biteet karai ieh ke ||

ਕਬਹੂੰ ਗ੍ਰਿਹ ਜਾਤ ਨਹੀ ਤਿਹ ਕੇ ॥੩॥

कबहूँ गृह जात नही तिह के ॥३॥

kabahoo(n) gireh jaat nahee teh ke ||3||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਾ ਪਰ ਸਤ੍ਰੁ ਤਵਨ ਕੋ ਧਾਯੋ ॥

ता पर सत्रु तवन को धायो ॥

taa par satr tavan ko dhaayo ||

ਦ੍ਰੁਗਤਿ ਸਿੰਘ ਦਲੁ ਲੈ ਸਮੁਹਾਯੋ ॥

द्रुगति सिंघ दलु लै समुहायो ॥

dhrugat si(n)gh dhal lai samuhaayo ||

ਮਚਿਯੋ ਜੁਧ ਅਤਿ ਬਜੇ ਨਗਾਰੇ ॥

मचियो जुध अति बजे नगारे ॥

machiyo judh at baje nagaare ||

ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਬਿਲੋਕਤ ਸਾਰੇ ॥੪॥

देव अदेव बिलोकत सारे ॥४॥

dhev adhev bilokat saare ||4||

ਉਮਡੇ ਸੂਰ ਸਿੰਘ ਜਿਮਿ ਗਾਜਹਿ ॥

उमडे सूर सिंघ जिमि गाजहि ॥

aumadde soor si(n)gh jim gaajeh ||

ਦੋਊ ਦਿਸਨ ਜੁਝਊਆ ਬਾਜਹਿ ॥

दोऊ दिसन जुझऊआ बाजहि ॥

dhouoo dhisan jujhuooaa baajeh ||

ਗੋਮੁਖ ਸੰਖ ਨਿਸਾਨ ਅਪਾਰਾ ॥

गोमुख संख निसान अपारा ॥

gomukh sa(n)kh nisaan apaaraa ||

ਢੋਲ ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਮੁਚੰਗ ਨਗਾਰਾ ॥੫॥

ढोल मृदंग मुचंग नगारा ॥५॥

ddol miradha(n)g mucha(n)g nagaaraa ||5||

ਤੁਰਹੀ ਨਾਦ ਨਫੀਰੀ ਬਾਜਹਿ ॥

तुरही नाद नफीरी बाजहि ॥

turahee naadh nafeeree baajeh ||

ਮੰਦਲ ਤੂਰ ਉਤੰਗ ਬਿਰਾਜਹਿ ॥

मंदल तूर उतंग बिराजहि ॥

ma(n)dhal toor uta(n)g biraajeh ||

ਮੁਰਲੀ ਝਾਝ ਭੇਰ ਰਨ ਭਾਰੀ ॥

मुरली झाझ भेर रन भारी ॥

muralee jhaajh bher ran bhaaree ||

ਸੁਨਤ ਨਾਦ ਧੁਨਿ ਹਠੇ ਹਕਾਰੀ ॥੬॥

सुनत नाद धुनि हठे हकारी ॥६॥

sunat naadh dhun haThe hakaaree ||6||

ਜੁਗਨਿ ਦੈਤ ਅਧਿਕ ਹਰਖਾਨੇ ॥

जुगनि दैत अधिक हरखाने ॥

jugan dhait adhik harakhaane ||

ਗੀਧ ਸਿਵਾ ਫਿਕਰਹਿ ਅਭਿਮਾਨੈ ॥

गीध सिवा फिकरहि अभिमानै ॥

geedh sivaa fikareh abhimaanai ||

ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤ ਨਾਚਹਿ ਅਰੁ ਗਾਵਹਿ ॥

भूत प्रेत नाचहि अरु गावहि ॥

bhoot pret naacheh ar gaaveh ||

ਕਹੂੰ ਰੁਦ੍ਰ ਡਮਰੂ ਡਮਕਾਵਹਿ ॥੭॥

कहूँ रुद्र डमरू डमकावहि ॥७॥

kahoo(n) rudhr ddamaroo ddamakaaveh ||7||

ਅਚਿ ਅਚਿ ਰੁਧਰ ਡਾਕਨੀ ਡਹਕਹਿ ॥

अचि अचि रुधर डाकनी डहकहि ॥

ach ach rudhar ddaakanee ddahakeh ||

ਭਖਿ ਭਖਿ ਅਮਿਖ ਕਾਕ ਕਹੂੰ ਕਹਕਹਿ ॥

भखि भखि अमिख काक कहूँ कहकहि ॥

bhakh bhakh amikh kaak kahoo(n) kahakeh ||

ਜੰਬੁਕ ਗੀਧ ਮਾਸੁ ਲੈ ਜਾਹੀ ॥

जंबुक गीध मासु लै जाही ॥

ja(n)buk geedh maas lai jaahee ||

ਕਛੁ ਕਛੁ ਸਬਦ ਬਿਤਾਲ ਸੁਨਾਹੀ ॥੮॥

कछु कछु सबद बिताल सुनाही ॥८॥

kachh kachh sabadh bitaal sunaahee ||8||

ਝਮਕੈ ਕਹੂੰ ਅਸਿਨ ਕੀ ਧਾਰਾ ॥

झमकै कहूँ असिन की धारा ॥

jhamakai kahoo(n) asin kee dhaaraa ||

ਭਭਕਹਿ ਰੁੰਡ ਮੁੰਡ ਬਿਕਰਾਰਾ ॥

भभकहि रुँड मुँड बिकरारा ॥

bhabhakeh ru(n)dd mu(n)dd bikaraaraa ||

ਧੁਕਿ ਧੁਕਿ ਪਰੇ ਧਰਨਿ ਭਟ ਭਾਰੇ ॥

धुकि धुकि परे धरनि भट भारे ॥

dhuk dhuk pare dharan bhaT bhaare ||

ਝੁਕਿ ਝੁਕਿ ਬਡੇ ਪਖਰਿਯਾ ਮਾਰੇ ॥੯॥

झुकि झुकि बडे पखरिया मारे ॥९॥

jhuk jhuk badde pakhariyaa maare ||9||

ਠਿਲਾ ਠਿਲੀ ਬਰਛਨਿ ਸੌ ਮਾਚੀ ॥

ठिला ठिली बरछनि सौ माची ॥

Thilaa Thilee barachhan sau maachee ||

ਕਢਾ ਕਢੀ ਕਰਵਾਰਿਨ ਰਾਚੀ ॥

कढा कढी करवारिन राची ॥

kaddaa kaddee karavaarin raachee ||

ਕਟਾ ਕਟੀ ਕਹੂੰ ਭਈ ਕਟਾਰੀ ॥

कटा कटी कहूँ भई कटारी ॥

kaTaa kaTee kahoo(n) bhiee kaTaaree ||

ਧਰਨੀ ਅਰੁਨ ਭੇਸ ਭਈ ਸਾਰੀ ॥੧੦॥

धरनी अरुन भेस भई सारी ॥१०॥

dharanee arun bhes bhiee saaree ||10||

ਕਾਢੇ ਦੈਤ ਦਾਤ ਕਹੂੰ ਫਿਰੈਂ ॥

काढे दैत दात कहूँ फिरैं ॥

kaadde dhait dhaat kahoo(n) firai(n) ||

ਬਰਿ ਬਰਿ ਕਹੂੰ ਬਰੰਗਨ ਬਰੈਂ ॥

बरि बरि कहूँ बरंगन बरैं ॥

bar bar kahoo(n) bara(n)gan barai(n) ||

ਭੀਖਨ ਭਏ ਨਾਦ ਕਹੂੰ ਭਾਰੇ ॥

भीखन भए नाद कहूँ भारे ॥

bheekhan bhe naadh kahoo(n) bhaare ||

ਭੈਰਵਾਦਿ ਛਬਿ ਲਖਨ ਸਿਧਾਰੇ ॥੧੧॥

भैरवादि छबि लखन सिधारे ॥११॥

bhairavaadh chhab lakhan sidhaare ||11||