ਛੋਰਿ ਭੰਡਾਰ ਅਮਿਤ ਧਨ ਦਿਯੋ ॥

छोरि भंडार अमित धन दियो ॥

chhor bha(n)ddaar amit dhan dhiyo ||

ਦੁਹਿਤਾ ਹੇਤ ਬਿਦਾ ਤਿਹ ਕਿਯੋ ॥੧੨॥

दुहिता हेत बिदा तिह कियो ॥१२॥

dhuhitaa het bidhaa teh kiyo ||12||

ਮੰਤ੍ਰ ਕਲਾ ਪਿਤੁ ਤੀਰ ਉਚਾਰੀ ॥

मंत्र कला पितु तीर उचारी ॥

ma(n)tr kalaa pit teer uchaaree ||

ਧਰਮ ਬਹਿਨ ਮੋ ਕੌ ਅਤਿ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥

धरम बहिन मो कौ अति प्यारी ॥

dharam bahin mo kau at payaaree ||

ਮੈ ਯਹ ਅਜੁ ਸੰਗ ਲੈ ਜੈਹੌ ॥

मै यह अजु संग लै जैहौ ॥

mai yeh aj sa(n)g lai jaihau ||

ਬਨ ਉਪਬਨ ਕੇ ਚਰਿਤ੍ਰ ਦਿਖੈਹੌ ॥੧੩॥

बन उपबन के चरित्र दिखैहौ ॥१३॥

ban upaban ke charitr dhikhaihau ||13||

ਯੌ ਕਹਿ ਪਲਟਿ ਧਾਮ ਨਿਜੁ ਆਈ ॥

यौ कहि पलटि धाम निजु आई ॥

yau keh palaT dhaam nij aaiee ||

ਪਿਯ ਸੌ ਕਹੀ ਬਾਤ ਮੁਸਕਾਈ ॥

पिय सौ कही बात मुसकाई ॥

piy sau kahee baat musakaiee ||

ਧਰਮ ਭਗਨਿ ਮੁਹਿ ਤੂ ਅਤਿ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥

धरम भगनि मुहि तू अति प्यारी ॥

dharam bhagan muh too at payaaree ||

ਇਸੀ ਪਾਲਕੀ ਚਰ੍ਰਹੋ ਹਮਾਰੀ ॥੧੪॥

इसी पालकी चर्रहो हमारी ॥१४॥

eisee paalakee charraho hamaaree ||14||

ਬਾਤ ਕਹਤ ਦੋਊ ਹਮ ਜੈਹੈ ॥

बात कहत दोऊ हम जैहै ॥

baat kahat dhouoo ham jaihai ||

ਚਿਤ ਕੈ ਸੋਕ ਦੂਰਿ ਕਰਿ ਦੈਹੈ ॥

चित कै सोक दूरि करि दैहै ॥

chit kai sok dhoor kar dhaihai ||

ਤਾਹਿ ਪਾਲਕੀ ਲਯੋ ਚਰ੍ਰਹਾਈ ॥

ताहि पालकी लयो चर्रहाई ॥

taeh paalakee layo charrahaiee ||

ਬਨ ਉਪਬਨ ਬਿਹਰਨ ਕੌ ਆਈ ॥੧੫॥

बन उपबन बिहरन कौ आई ॥१५॥

ban upaban biharan kau aaiee ||15||

ਬੀਚ ਬਜਾਰ ਪਾਲਕੀ ਗਈ ॥

बीच बजार पालकी गई ॥

beech bajaar paalakee giee ||

ਪਰਦਨ ਪਾਤਿ ਛੋਰਿ ਕੈ ਦਈ ॥

परदन पाति छोरि कै दई ॥

paradhan paat chhor kai dhiee ||

ਤੇ ਕਾਹੂ ਕੌ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਨ ਆਵੈ ॥

ते काहू कौ दृसटि न आवै ॥

te kaahoo kau dhirasaT na aavai ||

ਕੇਲ ਕਮਾਤ ਚਲੇ ਦੋਊ ਜਾਵੈ ॥੧੬॥

केल कमात चले दोऊ जावै ॥१६॥

kel kamaat chale dhouoo jaavai ||16||

ਮਨ ਭਾਵਤ ਕੋ ਭੋਗ ਕਮਾਏ ॥

मन भावत को भोग कमाए ॥

man bhaavat ko bhog kamaae ||

ਦਿਨ ਬਜਾਰ ਮਹਿ ਕਿਨੂੰ ਨ ਪਾਏ ॥

दिन बजार महि किनूँ न पाए ॥

dhin bajaar meh kinoo(n) na paae ||

ਅਸਟ ਕਹਾਰਨ ਕੇ ਕੰਧ ਊਪਰ ॥

असट कहारन के कंध ऊपर ॥

asaT kahaaran ke ka(n)dh uoopar ||

ਜਾਘੈ ਲਈ ਮੀਤ ਭੁਜ ਦੂਪਰ ॥੧੭॥

जाघै लई मीत भुज दूपर ॥१७॥

jaaghai liee meet bhuj dhoopar ||17||

ਜ੍ਯੋਂ ਜ੍ਯੋਂ ਚਲੀ ਪਾਲਕੀ ਜਾਵੈ ॥

ज्यों ज्यों चली पालकी जावै ॥

jayo(n) jayo(n) chalee paalakee jaavai ||

ਤ੍ਯੋਂ ਪ੍ਰੀਤਮ ਚਟਕੇ ਚਟਕਾਵੈ ॥

त्यों प्रीतम चटके चटकावै ॥

tayo(n) preetam chaTake chaTakaavai ||

ਲਹੈਂ ਕਹਾਰ ਪਾਲਕੀ ਚਰਿ ਕੈ ॥

लहैं कहार पालकी चरि कै ॥

lahai(n) kahaar paalakee char kai ||

ਤ੍ਯੋਂ ਤ੍ਯੋਂ ਗਹੈ ਕੰਧ ਦ੍ਰਿੜ ਕਰਿ ਕੈ ॥੧੮॥

त्यों त्यों गहै कंध दृड़ करि कै ॥१८॥

tayo(n) tayo(n) gahai ka(n)dh dhiraR kar kai ||18||

ਬਨ ਮੈ ਜਾਇ ਪਾਲਕੀ ਧਰੀ ॥

बन मै जाइ पालकी धरी ॥

ban mai jai paalakee dharee ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੇਤੀ ਰਤਿ ਕਰੀ ॥

भाति भाति सेती रति करी ॥

bhaat bhaat setee rat karee ||

ਅਮਿਤ ਦਰਬੁ ਚਾਹਿਯੋ ਸੋ ਲਯੋ ॥

अमित दरबु चाहियो सो लयो ॥

amit dharab chaahiyo so layo ||

ਤ੍ਰਿਯ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਦੇਸ ਲੈ ਗਯੋ ॥੧੯॥

तृय करि ताहि देस लै गयो ॥१९॥

tiray kar taeh dhes lai gayo ||19||

ਲਿਖਿ ਪਤਿਯਾ ਡੋਰੀ ਮਹਿ ਧਰੀ ॥

लिखि पतिया डोरी महि धरी ॥

likh patiyaa ddoree meh dharee ||

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਤਨ ਇਹੈ ਉਚਰੀ ॥

मात पिता तन इहै उचरी ॥

maat pitaa tan ihai ucharee ||

ਨਰ ਸੁੰਦਰ ਮੋ ਕਹ ਯਹ ਭਾਯੋ ॥

नर सुँदर मो कह यह भायो ॥

nar su(n)dhar mo keh yeh bhaayo ||

ਤਾ ਤੇ ਮੈ ਯਹ ਚਰਿਤ ਬਨਾਯੋ ॥੨੦॥

ता ते मै यह चरित बनायो ॥२०॥

taa te mai yeh charit banaayo ||20||

ਵਹ ਧ੍ਰਮਜਾ ਨਹਿ ਹੋਇ ਤਿਹਾਰੀ ॥

वह ध्रमजा नहि होइ तिहारी ॥

veh dhramajaa neh hoi tihaaree ||

ਜੋ ਮੈ ਪਕਰਿ ਪਾਲਕੀ ਡਾਰੀ ॥

जो मै पकरि पालकी डारी ॥

jo mai pakar paalakee ddaaree ||

ਕਚ ਅਰਿ ਲਏ ਦੂਰਿ ਕਚ ਕਏ ॥

कच अरि लए दूरि कच कए ॥

kach ar le dhoor kach ke ||

ਭੂਖਨ ਬਸਤ੍ਰ ਬਾਲ ਕੇ ਦਏ ॥੨੧॥

भूखन बसत्र बाल के दए ॥२१॥

bhookhan basatr baal ke dhe ||21||

ਜੋ ਧਨ ਚਹਿਯੋ ਸੋਊ ਸਭ ਲੀਨੋ ॥

जो धन चहियो सोऊ सभ लीनो ॥

jo dhan chahiyo souoo sabh leeno ||

ਤਾਤ ਮਾਤ ਕੋ ਦਰਸਨ ਕੀਨੋ ॥

तात मात को दरसन कीनो ॥

taat maat ko dharasan keeno ||

ਤੁਮ ਤੇ ਜਬ ਲੈ ਬਿਦਾ ਸਿਧਾਈ ॥

तुम ते जब लै बिदा सिधाई ॥

tum te jab lai bidhaa sidhaiee ||

ਯਾ ਕੇ ਸੰਗ ਤਬੈ ਉਠਿ ਆਈ ॥੨੨॥

या के संग तबै उठि आई ॥२२॥

yaa ke sa(n)g tabai uTh aaiee ||22||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਦੇਸ ਸੁਖੀ ਤੁਮਰੋ ਬਸੋ ਸੁਖੀ ਰਹਹੁ ਤੁਮ ਤਾਤ ॥

देस सुखी तुमरो बसो सुखी रहहु तुम तात ॥

dhes sukhee tumaro baso sukhee rahahu tum taat ||

ਸੁਖੀ ਦੋਊ ਹਮਹੂੰ ਬਸੈ ਚਿਰ ਜੀਵੋ ਤੁਮ ਮਾਤ ॥੨੩॥

सुखी दोऊ हमहूँ बसै चिर जीवो तुम मात ॥२३॥

sukhee dhouoo hamahoo(n) basai chir jeevo tum maat ||23||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਉਨੀਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੧੯॥੨੩੩੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ उनीसवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥११९॥२३३२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau uneesavo charitr samaapatam sat subham sat ||119||2332||afajoo(n)||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਏਕ ਦਿਵਸ ਸ੍ਰੀ ਇੰਦ੍ਰ ਜੂ ਹਰ ਘਰ ਕਿਯੋ ਪਿਯਾਨ ॥

एक दिवस स्री इंद्र जू हर घर कियो पियान ॥

ek dhivas sree i(n)dhr joo har ghar kiyo piyaan ||

ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਕਉ ਰੁਦ੍ਰ ਲਖਿ ਚਿੰਤ ਬਢੀ ਅਪ੍ਰਮਾਨ ॥੧॥

महा रुद्र कउ रुद्र लखि चिंत बढी अप्रमान ॥१॥

mahaa rudhr kau rudhr lakh chi(n)t baddee apramaan ||1||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਦੇਵਤੇਸ ਜਬ ਰੁਦ੍ਰ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

देवतेस जब रुद्र निहारियो ॥

dhevates jab rudhr nihaariyo ||

ਮਹਾ ਕੋਪ ਕਰਿ ਬਜ੍ਰ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥

महा कोप करि बज्र प्रहारियो ॥

mahaa kop kar bajr prahaariyo ||

ਤਾ ਤੇ ਅਮਿਤ ਕੋਪ ਤਬ ਤਯੋ ॥

ता ते अमित कोप तब तयो ॥

taa te amit kop tab tayo ||

ਛਾਡਤ ਜ੍ਵਾਲ ਬਕਤ੍ਰ ਤੇ ਭਯੋ ॥੨॥

छाडत ज्वाल बकत्र ते भयो ॥२॥

chhaaddat javaiaal bakatr te bhayo ||2||

ਪਸਰਿ ਜ੍ਵਾਲ ਸਭ ਜਗ ਮਹਿ ਗਈ ॥

पसरि ज्वाल सभ जग महि गई ॥

pasar javaiaal sabh jag meh giee ||

ਦਾਹਤ ਤੀਨਿ ਭਵਨ ਕਹ ਭਈ ॥

दाहत तीनि भवन कह भई ॥

dhaahat teen bhavan keh bhiee ||

ਦੇਵ ਦੈਤ ਸਭ ਹੀ ਡਰ ਪਾਏ ॥

देव दैत सभ ही डर पाए ॥

dhev dhait sabh hee ddar paae ||

ਮਿਲਿ ਕਰਿ ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਪਹਿ ਆਏ ॥੩॥

मिलि करि महा रुद्र पहि आए ॥३॥

mil kar mahaa rudhr peh aae ||3||

ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਤਬ ਕੋਪ ਨਿਵਾਰਿਯੋ ॥

महा रुद्र तब कोप निवारियो ॥

mahaa rudhr tab kop nivaariyo ||

ਬਾਰਿਧ ਮੈ ਪਾਵਕ ਕੋ ਡਾਰਿਯੋ ॥

बारिध मै पावक को डारियो ॥

baaridh mai paavak ko ddaariyo ||

ਸਕਲ ਤੇਜ ਇਕਠੋ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥

सकल तेज इकठो ह्वै गयो ॥

sakal tej ikaTho havai gayo ||

ਤਾ ਤੇ ਦੈਤ ਜਲੰਧਰ ਭਯੋ ॥੪॥

ता ते दैत जलंधर भयो ॥४॥

taa te dhait jala(n)dhar bhayo ||4||

ਬ੍ਰਿੰਦਾ ਨਾਮ ਤ੍ਰਿਯਾ ਤਿਨ ਕੀਨੀ ॥

बृंदा नाम तृया तिन कीनी ॥

bira(n)dhaa naam tirayaa tin keenee ||

ਅਤਿ ਪਤਿਬ੍ਰਤਾ ਜਗਤ ਮੈ ਚੀਨੀ ॥

अति पतिब्रता जगत मै चीनी ॥

at patibrataa jagat mai cheenee ||

ਤਿਹ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਪਤਿ ਰਾਜ ਕਮਾਵੈ ॥

तिह प्रसादि पति राज कमावै ॥

teh prasaadh pat raaj kamaavai ||

ਤਾ ਕੌ ਦੁਸਟ ਨ ਦੇਖਨ ਪਾਵੈ ॥੫॥

ता कौ दुसट न देखन पावै ॥५॥

taa kau dhusaT na dhekhan paavai ||5||

ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਜੀਤਿ ਤਿਨ ਲਏ ॥

देव अदेव जीति तिन लए ॥

dhev adhev jeet tin le ||

ਲੋਕ ਚਤੁਰਦਸ ਬਸਿ ਮਹਿ ਭਏ ॥

लोक चतुरदस बसि महि भए ॥

lok chaturadhas bas meh bhe ||

ਸੇਸ ਅਲਿਕੇਸ ਸਭੈ ਬਿਲਖਾਏ ॥

सेस अलिकेस सभै बिलखाए ॥

ses alikes sabhai bilakhaae ||

ਬਿਸਨ ਆਦਿ ਪੁਰ ਜੀਤਿ ਬਤਾਏ ॥੬॥

बिसन आदि पुर जीति बताए ॥६॥

bisan aadh pur jeet bataae ||6||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸੇਸ ਜਲੇਸ ਸੁਰੇਸ ਸਭ ਪੁਰੀ ਬਸਾਏ ਆਨਿ ॥

सेस जलेस सुरेस सभ पुरी बसाए आनि ॥

ses jales sures sabh puree basaae aan ||

ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਕੀ ਬਾਲ ਲਖਿ ਰੀਝਿਯੋ ਅਸੁਰ ਨਿਦਾਨ ॥੭॥

महा रुद्र की बाल लखि रीझियो असुर निदान ॥७॥

mahaa rudhr kee baal lakh reejhiyo asur nidhaan ||7||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਰੂਪ ਨਿਰਖਿ ਲਲਚਾਯੋ ॥

तृय को रूप निरखि ललचायो ॥

tiray ko roop nirakh lalachaayo ||

ਚਤੁਰ ਦੂਤ ਤਿਹ ਤੀਰ ਪਠਾਯੋ ॥

चतुर दूत तिह तीर पठायो ॥

chatur dhoot teh teer paThaayo ||

ਮੋ ਕਹ ਰੁਦ੍ਰ ਪਾਰਬਤੀ ਦੀਜੈ ॥

मो कह रुद्र पारबती दीजै ॥

mo keh rudhr paarabatee dheejai ||

ਨਾਤਰ ਮੀਚ ਮੂੰਡ ਪਰ ਲੀਜੈ ॥੮॥

नातर मीच मूँड पर लीजै ॥८॥

naatar meech moo(n)dd par leejai ||8||

ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਬਾਚ ॥

महा रुद्र बाच ॥

mahaa rudhr baach ||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਦੁਹਿਤਾ ਭਗਨੀ ਦੀਜਿਯਤ ਬੇਦ ਬਿਧਾਨ ਬਨਾਇ ॥

दुहिता भगनी दीजियत बेद बिधान बनाइ ॥

dhuhitaa bhaganee dheejiyat bedh bidhaan banai ||

ਅਬ ਲੌ ਕਿਸੂੰ ਨ ਤ੍ਰਿਯ ਦਈ ਸੁਨੁ ਅਸੁਰਨ ਕੇ ਰਾਇ ॥੯॥

अब लौ किसूँ न तृय दई सुनु असुरन के राइ ॥९॥

ab lau kisoo(n) na tiray dhiee sun asuran ke rai ||9||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਕੋਪ੍ਰਯੋ ਅਸੁਰੇਸਰ ਹੰਕਾਰੀ ॥

कोप्रयो असुरेसर हंकारी ॥

koprayo asuresar ha(n)kaaree ||

ਸੈਨਾ ਜੋਰਿ ਦਾਨਵਨ ਭਾਰੀ ॥

सैना जोरि दानवन भारी ॥

sainaa jor dhaanavan bhaaree ||

ਸੁੰਭ ਨਿਸੁੰਭ ਬੁਲਾਏ ਤਬ ਹੀ ॥

सुँभ निसुँभ बुलाए तब ही ॥

su(n)bh nisu(n)bh bulaae tab hee ||

ਰਕਤ ਬੀਜ ਜ੍ਵਾਲਾਛਨ ਸਭ ਹੀ ॥੧੦॥

रकत बीज ज्वालाछन सभ ही ॥१०॥

rakat beej javaiaalaachhan sabh hee ||10||

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥

भुजंग छंद ॥

bhuja(n)g chha(n)dh ||

ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਹਠੀ ਦੈਤ ਗਾਜੈ ॥

महा कोप कै कै हठी दैत गाजै ॥

mahaa kop kai kai haThee dhait gaajai ||

ਉਠੇ ਬਾਧਿ ਬਾਨਾਨ ਬਾਕੇ ਬਿਰਾਜੈ ॥

उठे बाधि बानान बाके बिराजै ॥

auThe baadh baanaan baake biraajai ||

ਲਏ ਸੂਲ ਸੈਥੀਨ ਆਛੇ ਸੁਹਾਵੈ ॥

लए सूल सैथीन आछे सुहावै ॥

le sool saitheen aachhe suhaavai ||

ਬਿਯੋ ਕੌਨ ਜੋਧਾ ਜੋ ਤਾ ਕੋ ਦਬਾਵੈ ॥੧੧॥

बियो कौन जोधा जो ता को दबावै ॥११॥

biyo kauan jodhaa jo taa ko dhabaavai ||11||

ਇਤੈ ਰੁਦ੍ਰ ਕੋਪਿਯੋ ਸੁ ਡੌਰੂ ਬਜਾਯੋ ॥

इतै रुद्र कोपियो सु डौरू बजायो ॥

eitai rudhr kopiyo su ddauaroo bajaayo ||

ਉਤੈ ਬਾਧ ਗਾੜੀ ਅਨੀ ਇੰਦਰ ਆਯੋ ॥

उतै बाध गाड़ी अनी इंदर आयो ॥

autai baadh gaaRee anee i(n)dhar aayo ||

ਲਏ ਸੂਰ ਸਾਥੀ ਘਨੀ ਚੰਦ੍ਰ ਆਛੇ ॥

लए सूर साथी घनी चंद्र आछे ॥

le soor saathee ghanee cha(n)dhr aachhe ||

ਸਭੈ ਸੂਲ ਸੈਥੀ ਲਏ ਕਾਛ ਕਾਛੇ ॥੧੨॥

सभै सूल सैथी लए काछ काछे ॥१२॥

sabhai sool saithee le kaachh kaachhe ||12||

ਹਠੀ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਮਹਾ ਦੈਤ ਢੂਕੇ ॥

हठी कोप कै कै महा दैत ढूके ॥

haThee kop kai kai mahaa dhait ddooke ||

ਚਲੇ ਭਾਤਿ ਐਸੀ ਸੁ ਮਾਨੋ ਭਭੂਕੇ ॥

चले भाति ऐसी सु मानो भभूके ॥

chale bhaat aaisee su maano bhabhooke ||

ਗ੍ਰੁਜੈ ਹਾਥ ਲੀਨੇ ਗ੍ਰਜੇ ਬੀਰ ਭਾਰੇ ॥

ग्रुजै हाथ लीने ग्रजे बीर भारे ॥

grujai haath leene graje beer bhaare ||

ਟਰੈ ਨਾਹਿ ਟਾਰੇ ਨਹੀ ਜਾਤ ਮਾਰੇ ॥੧੩॥

टरै नाहि टारे नही जात मारे ॥१३॥

Tarai naeh Taare nahee jaat maare ||13||

ਹਠੇ ਦੇਵ ਬਾਕੀ ਅਨੀ ਸਾਥ ਲੈ ਕੈ ॥

हठे देव बाकी अनी साथ लै कै ॥

haThe dhev baakee anee saath lai kai ||

ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਕੋ ਜੁਧ ਕੈ ਅਗ੍ਰ ਕੈ ਕੈ ॥

महा रुद्र को जुध कै अग्र कै कै ॥

mahaa rudhr ko judh kai agr kai kai ||

ਲਏ ਬਿਸਨ ਜੋਧਾ ਸੁ ਐਸ ਬਿਰਾਜੈ ॥

लए बिसन जोधा सु ऐस बिराजै ॥

le bisan jodhaa su aais biraajai ||

ਲਖੇ ਦੇਵ ਕੰਨ੍ਯਾਨ ਕੋ ਦਰਪੁ ਭਾਜੈ ॥੧੪॥

लखे देव कंन्यान को दरपु भाजै ॥१४॥

lakhe dhev ka(n)nayaan ko dharap bhaajai ||14||

ਇਤੈ ਦੈਤ ਬਾਕੇ ਉਤੇ ਦੇਵ ਸੋਹੈਂ ॥

इतै दैत बाके उते देव सोहैं ॥

eitai dhait baake ute dhev sohai(n) ||

ਦਿਤ੍ਰਯਾਦਿਤ ਜੂ ਜਾਨ ਕੋ ਮਾਨ ਮੋਹੈਂ ॥

दित्रयादित जू जान को मान मोहैं ॥

dhitrayaadhit joo jaan ko maan mohai(n) ||

ਬਜੈ ਸਾਰ ਗਾੜੋ ਨਹੀ ਭਾਜ ਜਾਵੈ ॥

बजै सार गाड़ो नही भाज जावै ॥

bajai saar gaaRo nahee bhaaj jaavai ||

ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਖਿੰਗ ਖਤ੍ਰੀ ਨਚਾਵੈ ॥੧੫॥

दुहूँ ओर ते खिंग खत्री नचावै ॥१५॥

dhuhoo(n) or te khi(n)g khatree nachaavai ||15||

ਪਰਿਯੋ ਲੋਹ ਗਾੜੋ ਤਹਾ ਭਾਤਿ ਐਸੀ ॥

परियो लोह गाड़ो तहा भाति ऐसी ॥

pariyo loh gaaRo tahaa bhaat aaisee ||

ਮਨੋ ਕ੍ਵਾਰ ਕੇ ਮੇਘ ਕੀ ਬ੍ਰਿਸਟਿ ਜੈਸੀ ॥

मनो क्वार के मेघ की बृसटि जैसी ॥

mano kavaiaar ke megh kee birasaT jaisee ||

ਹਠਿਯੋ ਹਾਥ ਮੈ ਸੂਲ ਕੋ ਸੂਲ ਲੈ ਕੈ ॥

हठियो हाथ मै सूल को सूल लै कै ॥

haThiyo haath mai sool ko sool lai kai ||

ਤਿਸੀ ਛੇਤ੍ਰ ਛਤ੍ਰੀਨ ਕੋ ਛਿਪ੍ਰ ਛੈ ਕੈ ॥੧੬॥

तिसी छेत्र छत्रीन को छिप्र छै कै ॥१६॥

tisee chhetr chhatreen ko chhipr chhai kai ||16||

ਬਜਿਯੋ ਰਾਗ ਮਾਰੂ ਤਿਸੀ ਖੇਤ ਭਾਰੋ ॥

बजियो राग मारू तिसी खेत भारो ॥

bajiyo raag maaroo tisee khet bhaaro ||

ਕਿਸੀ ਕਾਜ ਜੋ ਥੋ ਨ ਸੋਊ ਪਧਾਰੋ ॥

किसी काज जो थो न सोऊ पधारो ॥

kisee kaaj jo tho na souoo padhaaro ||

ਲਰੇ ਬਾਲ ਔ ਬ੍ਰਿਧ ਜੂ ਆ ਰਿਸੈ ਕੈ ॥

लरे बाल औ बृध जू आ रिसै कै ॥

lare baal aau biradh joo aa risai kai ||

ਗਏ ਪਾਕ ਸਾਹੀਦ ਯਾਕੀਨ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ॥੧੭॥

गए पाक साहीद याकीन ह्वै कै ॥१७॥

ge paak saaheedh yaakeen havai kai ||17||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਡਿਮਿ ਡਿਮਿ ਡਿਮਿ ਡਾਮਰੂ ਡਮਕਹਿਾਂ ॥

डिमि डिमि डिमि डामरू डमकहिाँ ॥

ddim ddim ddim ddaamaroo ddamakahiaa(n) ||

ਅਸਿ ਅਨੇਕ ਹਾਥਨ ਮਹਿੰ ਦਮਕਹਿਾਂ ॥

असि अनेक हाथन महिं दमकहिाँ ॥

as anek haathan mahi(n) dhamakahiaa(n) ||

ਕਟਿ ਕਟਿ ਮਰੇ ਬਿਕਟ ਭਟ ਰਨ ਮੈ ॥

कटि कटि मरे बिकट भट रन मै ॥

kaT kaT mare bikaT bhaT ran mai ||

ਰਿਝਿ ਰਿਝਿ ਬਰੈ ਬਰੰਗਨਨ ਮਨ ਮੈ ॥੧੮॥

रिझि रिझि बरै बरंगनन मन मै ॥१८॥

rijh rijh barai bara(n)ganan man mai ||18||

ਲਹ ਲਹ ਕੋਟਿ ਧੁਜਾ ਫਹਰਾਵੈ ॥

लह लह कोटि धुजा फहरावै ॥

leh leh koT dhujaa faharaavai ||

ਸੂਰਜ ਚੰਦ੍ਰ ਨ ਦੇਖੇ ਜਾਵੈ ॥

सूरज चंद्र न देखे जावै ॥

sooraj cha(n)dhr na dhekhe jaavai ||

ਕਹਕ ਕਹਕ ਤਹ ਕਰੈ ਮਸਾਨਾ ॥

कहक कहक तह करै मसाना ॥

kahak kahak teh karai masaanaa ||

ਨਾਚੇ ਬਾਜੇ ਜੁਝਊਆ ਜ੍ਵਾਨਾ ॥੧੯॥

नाचे बाजे जुझऊआ ज्वाना ॥१९॥

naache baaje jujhuooaa javaiaanaa ||19||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਪਰਸ ਪਾਸ ਅਸਿ ਬਜ੍ਰ ਭੇ ਬਰਿਸੇ ਬਿਸਿਖ ਬਿਸੇਖ ॥

परस पास असि बज्र भे बरिसे बिसिख बिसेख ॥

paras paas as bajr bhe barise bisikh bisekh ||

ਘਾਯਲ ਸਭੁ ਸੂਰਾ ਭਏ ਜੂਝਤ ਭਏ ਅਸੇਖ ॥੨੦॥

घायल सभु सूरा भए जूझत भए असेख ॥२०॥

ghaayal sabh sooraa bhe joojhat bhe asekh ||20||

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥

भुजंग छंद ॥

bhuja(n)g chha(n)dh ||

ਮਹਾ ਜੁਧ ਕੈ ਕੈ ਸਭੈ ਦੇਵ ਹਾਰੇ ॥

महा जुध कै कै सभै देव हारे ॥

mahaa judh kai kai sabhai dhev haare ||

ਤ੍ਰਿਯਾ ਪਤਿਬ੍ਰਤਾ ਤੇ ਨ ਜਾਵੈ ਸੰਘਾਰੇ ॥

तृया पतिब्रता ते न जावै संघारे ॥

tirayaa patibrataa te na jaavai sa(n)ghaare ||

ਗਏ ਜੂਝ ਜੋਧਾ ਮਹਾ ਐਠਿਯਾਰੇ ॥

गए जूझ जोधा महा ऐठियारे ॥

ge joojh jodhaa mahaa aaiThiyaare ||

ਰਹੇ ਤੇ ਚਹੂੰ ਓਰ ਐ ਕੈ ਹਕਾਰੇ ॥੨੧॥

रहे ते चहूँ ओर ऐ कै हकारे ॥२१॥

rahe te chahoo(n) or aai kai hakaare ||21||

ਕਹਾ ਜਾਤ ਦੇਵੇਸ ਜਾਨੇ ਨ ਦੈ ਹੈ ॥

कहा जात देवेस जाने न दै है ॥

kahaa jaat dheves jaane na dhai hai ||

ਇਸੀ ਛੇਤ੍ਰ ਮੈ ਮਾਰਿ ਕੈ ਤੋਹਿ ਲੈ ਹੈ ॥

इसी छेत्र मै मारि कै तोहि लै है ॥

eisee chhetr mai maar kai toh lai hai ||

ਮੰਡੇ ਬੀਰ ਬਾਨਾਨ ਬਾਜਾਨ ਲੈ ਕੈ ॥

मंडे बीर बानान बाजान लै कै ॥

ma(n)dde beer baanaan baajaan lai kai ||

ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੀ ਚਿਤ ਕੋ ਓਪ ਦੈ ਕੈ ॥੨੨॥

महा कोप की चित को ओप दै कै ॥२२॥

mahaa kop kee chit ko op dhai kai ||22||

ਤਬੈ ਬਿਸਨ ਜੂ ਮੰਤ੍ਰ ਐਸੇ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

तबै बिसन जू मंत्र ऐसे बिचारियो ॥

tabai bisan joo ma(n)tr aaise bichaariyo ||

ਸਭੈ ਦਾਨਵਾਨੇਸ ਕੋ ਭੇਸ ਧਾਰਿਯੋ ॥

सभै दानवानेस को भेस धारियो ॥

sabhai dhaanavaanes ko bhes dhaariyo ||

ਜਿਸੀ ਬਾਗ ਮੈ ਨਾਰ ਬ੍ਰਿੰਦਾ ਬਿਰਾਜੈ ॥

जिसी बाग मै नार बृंदा बिराजै ॥

jisee baag mai naar bira(n)dhaa biraajai ||

ਲਖੇ ਜਾਹਿ ਕੰਦ੍ਰਪ ਕੋ ਦਰਪੁ ਭਾਜੈ ॥੨੩॥

लखे जाहि कंद्रप को दरपु भाजै ॥२३॥

lakhe jaeh ka(n)dhrap ko dharap bhaajai ||23||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜਾਲੰਧਰ ਕੇ ਭੇਸ ਧਰਿ ਤਹਾ ਪਹੂੰਚ੍ਯੋ ਜਾਇ ॥

जालंधर के भेस धरि तहा पहूँच्यो जाइ ॥

jaala(n)dhar ke bhes dhar tahaa pahoo(n)chayo jai ||

ਪਤਿ ਕੋ ਰੂਪ ਪਛਾਨਿ ਕੈ ਰੀਝਤ ਭਈ ਸੁ ਭਾਇ ॥੨੪॥

पति को रूप पछानि कै रीझत भई सु भाइ ॥२४॥

pat ko roop pachhaan kai reejhat bhiee su bhai ||24||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਿਹ ਸਾਥ ਬਿਹਾਰਿਯੋ ॥

भाति भाति तिह साथ बिहारियो ॥

bhaat bhaat teh saath bihaariyo ||

ਸਭ ਕੰਦ੍ਰਪ ਕੋ ਦਰਪੁ ਨਿਵਾਰਿਯੋ ॥

सभ कंद्रप को दरपु निवारियो ॥

sabh ka(n)dhrap ko dharap nivaariyo ||

ਉਤੈ ਜੁਧ ਜੋ ਭਯੋ ਸੁਨਾਊ ॥

उतै जुध जो भयो सुनाऊ ॥

autai judh jo bhayo sunaauoo ||

ਤਾ ਤੇ ਤੁਮਰੇ ਹ੍ਰਿਦੈ ਸਿਰਾਊ ॥੨੫॥

ता ते तुमरे हृदै सिराऊ ॥२५॥

taa te tumare hiradhai siraauoo ||25||

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥

भुजंग छंद ॥

bhuja(n)g chha(n)dh ||

ਉਤੈ ਦੈਤ ਬਾਕੈ ਇਤੈ ਦੇਵ ਆਛੇ ॥

उतै दैत बाकै इतै देव आछे ॥

autai dhait baakai itai dhev aachhe ||

ਲਏ ਸੂਲ ਸੈਥੀ ਸਭੈ ਕਾਛ ਕਾਛੇ ॥

लए सूल सैथी सभै काछ काछे ॥

le sool saithee sabhai kaachh kaachhe ||

ਮਹਾ ਨਾਦ ਮਾਰੂ ਤਿਸੀ ਖੇਤ ਬਾਜੇ ॥

महा नाद मारू तिसी खेत बाजे ॥

mahaa naadh maaroo tisee khet baaje ||

ਦਿਤ੍ਰਯਾਦਿਤ ਗਾੜੇ ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਗਾਜੇ ॥੨੬॥

दित्रयादित गाड़े दुहूँ ओर गाजे ॥२६॥

dhitrayaadhit gaaRe dhuhoo(n) or gaaje ||26||

ਮਹਾ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਜੂਝੇ ॥

महा कोप कै कै कहूँ बीर जूझे ॥

mahaa kop kai kai kahoo(n) beer joojhe ||

ਪਰੇ ਭਾਤਿ ਐਸੀ ਨਹੀ ਜਾਤ ਬੂਝੇ ॥

परे भाति ऐसी नही जात बूझे ॥

pare bhaat aaisee nahee jaat boojhe ||

ਕਹੂੰ ਰਾਜ ਬਾਜੀ ਜਿਰਹ ਬੀਰ ਭਾਰੀ ॥

कहूँ राज बाजी जिरह बीर भारी ॥

kahoo(n) raaj baajee jireh beer bhaaree ||

ਕਹੂੰ ਤੇਗ ਔ ਤੀਰ ਕਾਤੀ ਕਟਾਰੀ ॥੨੭॥

कहूँ तेग औ तीर काती कटारी ॥२७॥

kahoo(n) teg aau teer kaatee kaTaaree ||27||

ਕਹੂੰ ਟੋਪ ਟੂਟੇ ਕਹੂੰ ਰਾਗ ਭਾਰੀ ॥

कहूँ टोप टूटे कहूँ राग भारी ॥

kahoo(n) Top TooTe kahoo(n) raag bhaaree ||

ਕਹੂੰ ਜ੍ਵਾਨ ਜੇਬੇ ਸੁ ਕਾਤੀ ਕਟਾਰੀ ॥

कहूँ ज्वान जेबे सु काती कटारी ॥

kahoo(n) javaiaan jebe su kaatee kaTaaree ||

ਕਹੂੰ ਸੂਲ ਸੈਥੀ ਗਿਰੀ ਭੂਮਿ ਐਸੀ ॥

कहूँ सूल सैथी गिरी भूमि ऐसी ॥

kahoo(n) sool saithee giree bhoom aaisee ||

ਦਿਪੈ ਚਾਰ ਸੋਭਾ ਮਹਾ ਜ੍ਵਾਲ ਜੈਸੀ ॥੨੮॥

दिपै चार सोभा महा ज्वाल जैसी ॥२८॥

dhipai chaar sobhaa mahaa javaiaal jaisee ||28||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬ੍ਰਿੰਦਾ ਕੋ ਪ੍ਰਥਮੈ ਸਤ ਟਾਰਿਯੋ ॥

बृंदा को प्रथमै सत टारियो ॥

bira(n)dhaa ko prathamai sat Taariyo ||

ਤਾ ਪਾਛੈ ਜਾਲੰਧਰ ਮਾਰਿਯੋ ॥

ता पाछै जालंधर मारियो ॥

taa paachhai jaala(n)dhar maariyo ||

ਬਹੁਰੋ ਰਾਜ ਆਪਨੋ ਲਿਯੋ ॥

बहुरो राज आपनो लियो ॥

bahuro raaj aapano liyo ||

ਸੁਰ ਪੁਰ ਮਾਝ ਬਧਾਵੋ ਕਿਯੋ ॥੨੯॥

सुर पुर माझ बधावो कियो ॥२९॥

sur pur maajh badhaavo kiyo ||29||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸੌ ਬਿਸਨ ਜੂ ਬ੍ਰਿੰਦਾ ਕੋ ਸਤ ਟਾਰਿ ॥

इह चरित्र सौ बिसन जू बृंदा को सत टारि ॥

eeh charitr sau bisan joo bira(n)dhaa ko sat Taar ||

ਆਨਿ ਰਾਜ ਅਪਨੋ ਲਯੋ ਜਾਲੰਧਰ ਕਹ ਮਾਰਿ ॥੩੦॥੧॥

आनि राज अपनो लयो जालंधर कह मारि ॥३०॥१॥

aan raaj apano layo jaala(n)dhar keh maar ||30||1||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਪੁਰਖ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਬੀਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੨੦॥੨੩੬੨॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने पुरख चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ बीसवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१२०॥२३६२॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane purakh charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau beesavo charitr samaapatam sat subham sat ||120||2362||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਹਾਗੀਰ ਜਬ ਤਖਤ ਸੁਹਾਵੈ ॥

जहागीर जब तखत सुहावै ॥

jahaageer jab takhat suhaavai ||

ਬੁਰਕਾ ਪਹਿਰਿ ਨਾਰਿ ਇਕ ਆਵੈ ॥

बुरका पहिरि नारि इक आवै ॥

burakaa pahir naar ik aavai ||

ਖੀਸੇ ਕਾਟਿ ਬਹੁਨ ਕੇ ਲੇਈ ॥

खीसे काटि बहुन के लेई ॥

kheese kaaT bahun ke leiee ||

ਨਿਜ ਮੁਖ ਕਿਸੂ ਨ ਦੇਖਨ ਦੇਈ ॥੧॥

निज मुख किसू न देखन देई ॥१॥

nij mukh kisoo na dhekhan dheiee ||1||

ਤਾ ਕੋ ਭੇਦ ਏਕ ਨਰ ਪਾਯੋ ॥

ता को भेद एक नर पायो ॥

taa ko bhedh ek nar paayo ||

ਔਰ ਨ ਕਾਹੂੰ ਤੀਰ ਜਤਾਯੋ ॥

और न काहूँ तीर जतायो ॥

aauar na kaahoo(n) teer jataayo ||

ਪ੍ਰਾਤ ਭਏ ਆਈ ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਨੀ ॥

प्रात भए आई तृय जानी ॥

praat bhe aaiee tiray jaanee ||

ਚਿਤ ਕੇ ਬਿਖੈ ਇਹੈ ਮਤਿ ਠਾਨੀ ॥੨॥

चित के बिखै इहै मति ठानी ॥२॥

chit ke bikhai ihai mat Thaanee ||2||

ਪਨਹੀ ਹਾਥ ਆਪਨੇ ਲਈ ॥

पनही हाथ आपने लई ॥

panahee haath aapane liee ||

ਅਧਿਕ ਮਾਰਿ ਤਾ ਤ੍ਰਿਯ ਕੌ ਦਈ ॥

अधिक मारि ता तृय कौ दई ॥

adhik maar taa tiray kau dhiee ||

ਸਤਰ ਛੋਰਿ ਆਈ ਕ੍ਯੋਨ ਚਾਰੀ ॥

सतर छोरि आई क्योन चारी ॥

satar chhor aaiee kayon chaaree ||

ਜੂਤਿਨ ਸੌ ਕਮਰੀ ਕਰਿ ਡਾਰੀ ॥੩॥

जूतिन सौ कमरी करि डारी ॥३॥

jootin sau kamaree kar ddaaree ||3||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਕਮਰੀ ਕੈ ਜੂਤਿਨ ਦਈ ਭੂਖਨ ਲਏ ਉਤਾਰਿ ॥

कमरी कै जूतिन दई भूखन लए उतारि ॥

kamaree kai jootin dhiee bhookhan le utaar ||

ਕਿਹ ਨਿਮਿਤ ਆਈ ਇਹਾ ਐਸੇ ਬਚਨ ਉਚਾਰਿ ॥੪॥

किह निमित आई इहा ऐसे बचन उचारि ॥४॥

keh nimit aaiee ihaa aaise bachan uchaar ||4||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਭਹੂੰ ਇਹੈ ਚਿਤ ਮੈ ਜਾਨੀ ॥

सभहूँ इहै चित मै जानी ॥

sabhahoo(n) ihai chit mai jaanee ||

ਤਾ ਕੀ ਨਾਰਿ ਤ੍ਰਿਯਾ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥

ता की नारि तृया पहिचानी ॥

taa kee naar tirayaa pahichaanee ||

ਬਿਨੁ ਪੂਛੇ ਪਤਿ ਕੇ ਕ੍ਯੋਨ ਆਈ ॥

बिनु पूछे पति के क्योन आई ॥

bin poochhe pat ke kayon aaiee ||

ਜਾ ਤੇ ਆਜੁ ਮਾਰਿ ਤੈਂ ਖਾਈ ॥੫॥

जा ते आजु मारि तैं खाई ॥५॥

jaa te aaj maar tai(n) khaiee ||5||

ਜਬ ਲੌ ਤਾਹਿ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਸੁਧਿ ਆਈ ॥

जब लौ ताहि तृयहि सुधि आई ॥

jab lau taeh tirayeh sudh aaiee ||

ਤਬ ਲੌ ਗਯੋ ਵਹ ਪੁਰਖ ਲੁਕਾਈ ॥

तब लौ गयो वह पुरख लुकाई ॥

tab lau gayo veh purakh lukaiee ||

ਤਾ ਤੇ ਤ੍ਰਸਤ ਨ ਤਹ ਪੁਨਿ ਗਈ ॥

ता ते त्रसत न तह पुनि गई ॥

taa te trasat na teh pun giee ||

ਚੋਰੀ ਕਰਤ ਹੁਤੀ ਤਜਿ ਦਈ ॥੬॥

चोरी करत हुती तजि दई ॥६॥

choree karat hutee taj dhiee ||6||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਪੁਰਖ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਇਕੀਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੨੧॥੨੩੬੮॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने पुरख चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ इकीसवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१२१॥२३६८॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane purakh charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau ikeesavo charitr samaapatam sat subham sat ||121||2368||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਅਭੈ ਸਾਡ ਰਾਜਾ ਇਕ ਭਾਰੋ ॥

अभै साड राजा इक भारो ॥

abhai saadd raajaa ik bhaaro ||

ਕਹਲੂਰ ਕੇ ਦੇਸ ਉਜਿਯਾਰੋ ॥

कहलूर के देस उजियारो ॥

kahaloor ke dhes ujiyaaro ||

ਖਾਨ ਤਤਾਰ ਖੇਤ ਤਿਨ ਮਾਰਿਯੋ ॥

खान ततार खेत तिन मारियो ॥

khaan tataar khet tin maariyo ||

ਨਾਕਨ ਕੋ ਕੂਆ ਭਰ ਡਾਰਿਯੋ ॥੧॥

नाकन को कूआ भर डारियो ॥१॥

naakan ko kooaa bhar ddaariyo ||1||

ਤਾ ਪੈ ਚੜੇ ਖਾਨ ਰਿਸਿ ਭਾਰੇ ॥

ता पै चड़े खान रिसि भारे ॥

taa pai chaRe khaan ris bhaare ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਿਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸੰਘਾਰੇ ॥

भाति भाति तिन नृपति संघारे ॥

bhaat bhaat tin nirapat sa(n)ghaare ||

ਹਾਰੇ ਸਭੈ ਉਪਾਇ ਬਨਾਯੋ ॥

हारे सभै उपाइ बनायो ॥

haare sabhai upai banaayo ||

ਛਜੂਅਹਿ ਗਜੂਅਹਿ ਖਾਨ ਬੁਲਾਯੋ ॥੨॥

छजूअहि गजूअहि खान बुलायो ॥२॥

chhajooeh gajooeh khaan bulaayo ||2||

ਕਾਖ ਬਿਖੈ ਕਬੂਤਰ ਇਕ ਰਾਖਿਯੋ ॥

काख बिखै कबूतर इक राखियो ॥

kaakh bikhai kabootar ik raakhiyo ||

ਤਿਨ ਸੌ ਬਚਨ ਬਕਤ੍ਰ ਤੇ ਭਾਖਿਯੋ ॥

तिन सौ बचन बकत्र ते भाखियो ॥

tin sau bachan bakatr te bhaakhiyo ||

ਯਾ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਜੁ ਬੁਰਾ ਕੋਊ ਕਰਿ ਹੈ ॥

या नृप को जु बुरा कोऊ करि है ॥

yaa nirap ko ju buraa kouoo kar hai ||

ਤਾ ਕੋ ਪਾਪ ਮੂਡ ਇਹ ਪਰਿ ਹੈ ॥੩॥

ता को पाप मूड इह परि है ॥३॥

taa ko paap moodd ieh par hai ||3||

ਯਹ ਸੁਨਿ ਬਚਨ ਮਾਨਿ ਤੇ ਗਏ ॥

यह सुनि बचन मानि ते गए ॥

yeh sun bachan maan te ge ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਚੀਨਤ ਭਏ ॥

भेद अभेद न चीनत भए ॥

bhedh abhedh na cheenat bhe ||

ਜਾਇ ਰਾਵ ਪ੍ਰਤਿ ਯਹੈ ਉਚਾਰੋ ॥

जाइ राव प्रति यहै उचारो ॥

jai raav prat yahai uchaaro ||

ਤਵ ਦੇਖਨ ਕੌ ਹਿਯੋ ਹਮਾਰੋ ॥੪॥

तव देखन कौ हियो हमारो ॥४॥

tav dhekhan kau hiyo hamaaro ||4||

ਯੌ ਸੁਨਿ ਬਚਨ ਰਾਵ ਤਿਹ ਆਯੋ ॥

यौ सुनि बचन राव तिह आयो ॥

yau sun bachan raav teh aayo ||

ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਭੀਤਰਿ ਬੈਠਾਯੋ ॥

चारि चारि भीतरि बैठायो ॥

chaar chaar bheetar baiThaayo ||

ਤਿਨ ਆਯੁਧ ਦੇਖਨ ਕੌ ਲਏ ॥

तिन आयुध देखन कौ लए ॥

tin aayudh dhekhan kau le ||

ਹਾਥੋ ਹਾਥ ਕਾਢਿ ਕੈ ਦਏ ॥੫॥

हाथो हाथ काढि कै दए ॥५॥

haatho haath kaadd kai dhe ||5||

ਆਯੁਧੁ ਕਾਢਿ ਐਸ ਬਿਧਿ ਦਏ ॥

आयुधु काढि ऐस बिधि दए ॥

aayudh kaadd aais bidh dhe ||

ਜੋਰੇ ਏਕ ਬਨਾਵਤ ਭਏ ॥

जोरे एक बनावत भए ॥

jore ek banaavat bhe ||

ਜਾ ਕੀ ਬਾਹ ਸੀਵਿ ਦੋਊ ਲੀਨੀ ॥

जा की बाह सीवि दोऊ लीनी ॥

jaa kee baeh seev dhouoo leenee ||

ਬਿਨੁ ਬਾਧੋ ਮੁਸਕੈ ਜਨ ਦੀਨੀ ॥੬॥

बिनु बाधो मुसकै जन दीनी ॥६॥

bin baadho musakai jan dheenee ||6||

ਏਕ ਭਾਟ ਕੌ ਭੇਦ ਬਤਾਯੋ ॥

एक भाट कौ भेद बतायो ॥

ek bhaaT kau bhedh bataayo ||

ਰਾਜਾ ਕੇ ਮੁਖ ਪੈ ਕਹਾਯੋ ॥

राजा के मुख पै कहायो ॥

raajaa ke mukh pai kahaayo ||

ਜੋ ਸਭ ਸਸਤ੍ਰ ਦੈ ਮੁਝ ਡਾਰੇ ॥

जो सभ ससत्र दै मुझ डारे ॥

jo sabh sasatr dhai mujh ddaare ||

ਤੌ ਦਾਤਾ ਤੂ ਜਾਨ ਹਮਾਰੈ ॥੭॥

तौ दाता तू जान हमारै ॥७॥

tau dhaataa too jaan hamaarai ||7||

ਯਹ ਸੁਨਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸਸਤ੍ਰ ਦੈ ਡਾਰੇ ॥

यह सुनि नृपति ससत्र दै डारे ॥

yeh sun nirapat sasatr dhai ddaare ||

ਹੋਰ ਰਹੇ ਮੰਤ੍ਰੀਨ ਨਿਵਾਰੇ ॥

होर रहे मंत्रीन निवारे ॥

hor rahe ma(n)treen nivaare ||

ਜਾਨ੍ਯੋ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਨਿਰਾਯੁਧ ਭਯੋ ॥

जान्यो नृपति निरायुध भयो ॥

jaanayo nirapat niraayudh bhayo ||

ਬਾਗੋ ਆਨਿ ਤਾਹਿ ਪਹਿਰਯੋ ॥੮॥

बागो आनि ताहि पहिरयो ॥८॥

baago aan taeh pahirayo ||8||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸੋ ਬਾਗੋ ਪਹਿਰਿਯੋ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਬਾਹ ਕਢੀ ਨਹਿ ਜਾਹਿ ॥

सो बागो पहिरियो नृपति बाह कढी नहि जाहि ॥

so baago pahiriyo nirapat baeh kaddee neh jaeh ||

ਤੀਰ ਖਾਨ ਠਾਢੋ ਹੁਤੋ ਮੁਸਕੈ ਲਈ ਚਰਾਇ ॥੯॥

तीर खान ठाढो हुतो मुसकै लई चराइ ॥९॥

teer khaan Thaaddo huto musakai liee charai ||9||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੁੰਦਰ ਰਾਜ ਪੁਤ੍ਰ ਤਹ ਭਾਰੋ ॥

सुँदर राज पुत्र तह भारो ॥

su(n)dhar raaj putr teh bhaaro ||

ਤੁਰਤ ਤੇਗ ਕਹ ਤਾਹਿ ਸੰਭਾਰੋ ॥

तुरत तेग कह ताहि संभारो ॥

turat teg keh taeh sa(n)bhaaro ||

ਤਮਕਿ ਵਾਰ ਤਾ ਤੁਰਕਹਿ ਕਿਯੋ ॥

तमकि वार ता तुरकहि कियो ॥

tamak vaar taa turakeh kiyo ||

ਬਾਹਨ ਦੁਹੂੰ ਦੁਧਾ ਕਰਿ ਦਿਯੋ ॥੧੦॥

बाहन दुहूँ दुधा करि दियो ॥१०॥

baahan dhuhoo(n) dhudhaa kar dhiyo ||10||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਏਕ ਰਾਵ ਅਗਨਿਤ ਤੁਰਕ ਕਹ ਲਗਿ ਲਰੈ ਰਸਾਇ ॥

एक राव अगनित तुरक कह लगि लरै रसाइ ॥

ek raav aganit turak keh lag larai rasai ||

ਸੁੰਦਰ ਕੌ ਰਾਜਾ ਭਏ ਮਾਰਤ ਭਏ ਬਜਾਇ ॥੧੧॥

सुँदर कौ राजा भए मारत भए बजाइ ॥११॥

su(n)dhar kau raajaa bhe maarat bhe bajai ||11||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਲ ਕੇ ਅਸ੍ਵ ਅਸ੍ਵ ਇਕ ਜਾਯੋ ॥

जल के अस्व अस्व इक जायो ॥

jal ke asavai asavai ik jaayo ||

ਸੋ ਬਾਗਾ ਰਾਜੇ ਕੇ ਆਯੋ ॥

सो बागा राजे के आयो ॥

so baagaa raaje ke aayo ||

ਚਰਵੇਦਾਰ ਤਾਹਿ ਲੈ ਗਯੋ ॥

चरवेदार ताहि लै गयो ॥

charavedhaar taeh lai gayo ||

ਭੇਦ ਰਾਨਿਯਨ ਕੌ ਲੈ ਦਯੋ ॥੧੨॥

भेद रानियन कौ लै दयो ॥१२॥

bhedh raaniyan kau lai dhayo ||12||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਕੁੰਕਮ ਦੇ ਘਨਸਾਰ ਦੇ ਯੌ ਸ੍ਰਵਨਨ ਸੁਨਿ ਪਾਇ ॥

कुँकम दे घनसार दे यौ स्रवनन सुनि पाइ ॥

ku(n)kam dhe ghanasaar dhe yau sravanan sun pai ||

ਮਤੋ ਬੈਠਿ ਦੁਹੂੰਅਨ ਕਿਯੋ ਜੂਝਿ ਮਰਨ ਕੇ ਭਾਇ ॥੧੩॥

मतो बैठि दुहूँअन कियो जूझि मरन के भाइ ॥१३॥

mato baiTh dhuhoo(n)an kiyo joojh maran ke bhai ||13||

ਜੌ ਹਮਰੇ ਪਤਿ ਲਰਿ ਮਰੇ ਸਮੁਹ ਬਦਨ ਬ੍ਰਿਣ ਖਾਇ ॥

जौ हमरे पति लरि मरे समुह बदन बृण खाइ ॥

jau hamare pat lar mare samuh badhan biran khai ||

ਤੌ ਹਮ ਹੂੰ ਸਭ ਲਰਿ ਮਰੈ ਨਰ ਕੋ ਭੇਖ ਬਨਾਇ ॥੧੪॥

तौ हम हूँ सभ लरि मरै नर को भेख बनाइ ॥१४॥

tau ham hoo(n) sabh lar marai nar ko bhekh banai ||14||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਯਹੈ ਮੰਤ੍ਰ ਸਭਹੂੰਨ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

यहै मंत्र सभहूँन बिचारियो ॥

yahai ma(n)tr sabhahoo(n)n bichaariyo ||

ਸਭ ਹੂੰ ਭੇਖ ਪੁਰਖ ਕੋ ਧਾਰਿਯੋ ॥

सभ हूँ भेख पुरख को धारियो ॥

sabh hoo(n) bhekh purakh ko dhaariyo ||

ਏਕ ਦਿਸਾ ਕੁੰਕਮ ਦੇ ਗਈ ॥

एक दिसा कुँकम दे गई ॥

ek dhisaa ku(n)kam dhe giee ||

ਦੇ ਘਨਸਾਰ ਦੂਜ ਦਿਸਿ ਭਈ ॥੧੫॥

दे घनसार दूज दिसि भई ॥१५॥

dhe ghanasaar dhooj dhis bhiee ||15||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਕੁੰਕਮ ਦੇ ਘਨਸਾਰ ਦੇ ਦੋਊ ਅਨੀ ਬਨਾਇ ॥

कुँकम दे घनसार दे दोऊ अनी बनाइ ॥

ku(n)kam dhe ghanasaar dhe dhouoo anee banai ||

ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਠਾਢੀ ਭਈ ਜੁਧ ਕਰਨ ਕੇ ਭਾਇ ॥੧੬॥

दुहूँ ओर ठाढी भई जुध करन के भाइ ॥१६॥

dhuhoo(n) or Thaaddee bhiee judh karan ke bhai ||16||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਸਸਤ੍ਰ ਚਲਾਏ ॥

दुहूँ ओर ते ससत्र चलाए ॥

dhuhoo(n) or te sasatr chalaae ||

ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਬਾਦਿਤ੍ਰ ਬਜਾਏ ॥

दुहूँ ओर बादित्र बजाए ॥

dhuhoo(n) or baadhitr bajaae ||

ਐਸੀ ਮਾਰਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨਨ ਡਾਰੀ ॥

ऐसी मारि कृपानन डारी ॥

aaisee maar kirapaanan ddaaree ||

ਏਕ ਨ ਉਬਰੀ ਜੀਵਤ ਨਾਰੀ ॥੧੭॥

एक न उबरी जीवत नारी ॥१७॥

ek na ubaree jeevat naaree ||17||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਬਜ੍ਰ ਬਾਨ ਬਿਛੂਆ ਬਿਸਿਖ ਬਰਖਿਯੋ ਲੋਹ ਅਪਾਰ ॥

बज्र बान बिछूआ बिसिख बरखियो लोह अपार ॥

bajr baan bichhooaa bisikh barakhiyo loh apaar ||

ਸਭ ਅਬਲਾ ਜੂਝਤ ਭਈ ਏਕ ਨ ਉਬਰੀ ਨਾਰਿ ॥੧੮॥

सभ अबला जूझत भई एक न उबरी नारि ॥१८॥

sabh abalaa joojhat bhiee ek na ubaree naar ||18||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬਰਛੀ ਦੁਹੂੰ ਦੋਫਲੀ ਲੀਨੀ ॥

बरछी दुहूँ दोफली लीनी ॥

barachhee dhuhoo(n) dhofalee leenee ||

ਦੁਹੂੰਅਨ ਵਹੈ ਉਦਰ ਮੈ ਦੀਨ ॥

दुहूँअन वहै उदर मै दीन ॥

dhuhoo(n)an vahai udhar mai dheen ||

ਤਿਹ ਕੋ ਝਾਗਿ ਕਟਾਰਿਨ ਲਰੀ ॥

तिह को झागि कटारिन लरी ॥

teh ko jhaag kaTaarin laree ||

ਦੋਊ ਜੂਝਿ ਖੇਤ ਮੈ ਪਰੀ ॥੧੯॥

दोऊ जूझि खेत मै परी ॥१९॥

dhouoo joojh khet mai paree ||19||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸਤ੍ਰੁਨ ਸੌ ਬਾਲਾ ਲਰੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਿਯਾ ਕੀ ਮਾਨਿ ॥

सत्रुन सौ बाला लरी प्रीति पिया की मानि ॥

satrun sau baalaa laree preet piyaa kee maan ||

ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਕੋ ਪਾਵਤ ਭਈ ਸੁਰਪੁਰ ਕਿਯੋ ਪਯਾਨ ॥੨੦॥

निजु पति को पावत भई सुरपुर कियो पयान ॥२०॥

nij pat ko paavat bhiee surapur kiyo payaan ||20||

ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਿਯਾ ਕੀ ਜੇ ਲਰੀ ਧੰਨਿ ਧੰਨਿ ਤੇ ਨਾਰਿ ॥

प्रीति पिया की जे लरी धंनि धंनि ते नारि ॥

preet piyaa kee je laree dha(n)n dha(n)n te naar ||

ਪੂਰਿ ਰਹਿਯੋ ਜਸੁ ਜਗਤ ਮੈ ਸੁਰ ਪੁਰ ਬਸੀ ਸੁਧਾਰਿ ॥੨੧॥

पूरि रहियो जसु जगत मै सुर पुर बसी सुधारि ॥२१॥

poor rahiyo jas jagat mai sur pur basee sudhaar ||21||

ਜੂਝਿ ਮਰੀ ਪਿਯ ਪੀਰ ਤ੍ਰਿਯ ਤਨਿਕ ਨ ਮੋਰਿਯੋ ਅੰਗ ॥

जूझि मरी पिय पीर तृय तनिक न मोरियो अंग ॥

joojh maree piy peer tiray tanik na moriyo a(n)g ||

ਸੁ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਪੂਰਨ ਭਯੋ ਤਬ ਹੀ ਕਥਾ ਪ੍ਰਸੰਗ ॥੨੨॥

सु कबि स्याम पूरन भयो तब ही कथा प्रसंग ॥२२॥

s kab sayaam pooran bhayo tab hee kathaa prasa(n)g ||22||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਬਾਈਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੨੨॥੨੩੯੦॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ बाईसवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१२२॥२३९०॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau baieesavo charitr samaapatam sat subham sat ||122||2390||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਮਿਲਤ ਸਭ ਭਏ ॥

देव अदेव मिलत सभ भए ॥

dhev adhev milat sabh bhe ||

ਛੀਰ ਸਮੁੰਦ ਮਥਬੇ ਕਹ ਗਏ ॥

छीर समुँद मथबे कह गए ॥

chheer samu(n)dh mathabe keh ge ||

ਚੌਦਹ ਰਤਨ ਨਿਕਾਰੇ ਜਬ ਹੀ ॥

चौदह रतन निकारे जब ही ॥

chauadheh ratan nikaare jab hee ||

ਦਾਨੋ ਉਠੇ ਕੋਪ ਕਰਿ ਤਬ ਹੀ ॥੧॥

दानो उठे कोप करि तब ही ॥१॥

dhaano uThe kop kar tab hee ||1||

ਹਮ ਹੀ ਰਤਨ ਚੌਦਹੂੰ ਲੈ ਹੈ ॥

हम ही रतन चौदहूँ लै है ॥

ham hee ratan chauadhahoo(n) lai hai ||

ਨਾਤਰ ਜਿਯਨ ਨ ਦੇਵਨ ਦੈ ਹੈ ॥

नातर जियन न देवन दै है ॥

naatar jiyan na dhevan dhai hai ||

ਉਮਡੀ ਅਮਿਤ ਅਨਿਨ ਕੋ ਦਲਿ ਹੈ ॥

उमडी अमित अनिन को दलि है ॥

aumaddee amit anin ko dhal hai ||

ਲਹੁ ਭੈਯਨ ਤੇ ਭਾਜਿ ਨ ਚਲਿ ਹੈ ॥੨॥

लहु भैयन ते भाजि न चलि है ॥२॥

lahu bhaiyan te bhaaj na chal hai ||2||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਰਾਜ ਕਾਜ ਅਰ ਸਾਜ ਸਭ ਆਵਤ ਕਛੁ ਜੁ ਬਨਾਇ ॥

राज काज अर साज सभ आवत कछु जु बनाइ ॥

raaj kaaj ar saaj sabh aavat kachhu ju banai ||

ਜੇਸਟ ਭ੍ਰਾਤ ਕੋ ਦੀਜਿਯਤ ਲਹੁਰੇ ਲਈ ਨ ਜਾਇ ॥੩॥

जेसट भ्रात को दीजियत लहुरे लई न जाइ ॥३॥

jesaT bhraat ko dheejiyat lahure liee na jai ||3||

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥

भुजंग छंद ॥

bhuja(n)g chha(n)dh ||

ਚੜੇ ਰੋਸ ਕੈ ਕੈ ਤਹੀ ਦੈਤ ਭਾਰੇ ॥

चड़े रोस कै कै तही दैत भारे ॥

chaRe ros kai kai tahee dhait bhaare ||

ਘੁਰੇ ਘੋਰ ਬਾਜੇ ਸੁ ਮਾਰੂ ਨਗਾਰੇ ॥

घुरे घोर बाजे सु मारू नगारे ॥

ghure ghor baaje su maaroo nagaare ||

ਉਤੈ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਹਠੀ ਦੇਵ ਢੂਕੇ ॥

उतै कोप कै कै हठी देव ढूके ॥

autai kop kai kai haThee dhev ddooke ||

ਉਠੇ ਭਾਤਿ ਐਸੀ ਸੁ ਮਾਨੌ ਭਭੂਕੈ ॥੪॥

उठे भाति ऐसी सु मानौ भभूकै ॥४॥

auThe bhaat aaisee su maanau bhabhookai ||4||

ਮੰਡੇ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਮਹਾ ਰੋਸ ਬਾਢੈ ॥

मंडे कोप कै कै महा रोस बाढै ॥

ma(n)dde kop kai kai mahaa ros baaddai ||

ਇਤੇ ਦੇਵ ਬਾਕੈ ਉਤੈ ਦੈਤ ਗਾਢੈ ॥

इते देव बाकै उतै दैत गाढै ॥

eite dhev baakai utai dhait gaaddai ||

ਛਕੇ ਛੋਭ ਛਤ੍ਰੀ ਮਹਾ ਐਠ ਐਠੇ ॥

छके छोभ छत्री महा ऐठ ऐठे ॥

chhake chhobh chhatree mahaa aaiTh aaiThe ||