ਬਰਿਯੌ ਚਹੋ ਤਬ ਬਰੋ ਪਿਯਾਰੇ ॥੮॥

बरियौ चहो तब बरो पियारे ॥८॥

bariyau chaho tab baro piyaare ||8||

ਏਕ ਬਾਤ ਮੈ ਤੁਮੈ ਬਖਾਨੋ ॥

एक बात मै तुमै बखानो ॥

ek baat mai tumai bakhaano ||

ਮੇਰੋ ਬਚਨ ਸਾਚ ਜੌ ਮਾਨੋ ॥

मेरो बचन साच जौ मानो ॥

mero bachan saach jau maano ||

ਜੌ ਜੀਯਤ ਲੌ ਨੇਹ ਨਿਬਾਹੋ ॥

जौ जीयत लौ नेह निबाहो ॥

jau jeeyat lau neh nibaaho ||

ਤੋ ਤੁਮ ਆਜੁ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਮੁਹਿ ਬ੍ਰਯਾਹੋ ॥੯॥

तो तुम आजु नृपति मुहि ब्रयाहो ॥९॥

to tum aaj nirapat muh brayaaho ||9||

ਜਾ ਸੋ ਨੇਹੁ ਨੈਕਹੂੰ ਕੀਜੈ ॥

जा सो नेहु नैकहूँ कीजै ॥

jaa so neh naikahoo(n) keejai ||

ਤਾ ਕੌ ਪੀਠਿ ਜਿਯਤ ਨਹਿ ਦੀਜੈ ॥

ता कौ पीठि जियत नहि दीजै ॥

taa kau peeTh jiyat neh dheejai ||

ਤਾ ਕੀ ਬਾਹ ਬਿਹਸਿ ਕਰਿ ਗਹਿਯੈ ॥

ता की बाह बिहसि करि गहियै ॥

taa kee baeh bihas kar gahiyai ||

ਪ੍ਰਾਨ ਜਾਤ ਲੌ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਿਬਹਿਯੈ ॥੧੦॥

प्रान जात लौ प्रीति निबहियै ॥१०॥

praan jaat lau preet nibahiyai ||10||

ਯਹ ਰਾਨੀ ਜੋ ਧਾਮ ਤਿਹਾਰੈ ॥

यह रानी जो धाम तिहारै ॥

yeh raanee jo dhaam tihaarai ||

ਤਾ ਕੌ ਡਰ ਹੈ ਹਿਯੈ ਹਮਾਰੇ ॥

ता कौ डर है हियै हमारे ॥

taa kau ddar hai hiyai hamaare ||

ਤੁਮਹੂੰ ਅਤਿ ਤਾ ਕੇ ਬਸਿ ਪ੍ਯਾਰੇ ॥

तुमहूँ अति ता के बसि प्यारे ॥

tumahoo(n) at taa ke bas payaare ||

ਜੰਤ੍ਰ ਮੰਤ੍ਰ ਤੰਤ੍ਰਨ ਕੇ ਮਾਰੇ ॥੧੧॥

जंत्र मंत्र तंत्रन के मारे ॥११॥

ja(n)tr ma(n)tr ta(n)tran ke maare ||11||

ਹੌ ਅਬ ਏਕ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਨਾਊ ॥

हौ अब एक चरित्र बनाऊ ॥

hau ab ek charitr banaauoo ||

ਜਾ ਤੇ ਤੁਮ ਸੇ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਪਾਊ ॥

जा ते तुम से नृप को पाऊ ॥

jaa te tum se nirap ko paauoo ||

ਸਕਲ ਸਤੀ ਕੋ ਸਾਜ ਸਵਰਿਹੌ ॥

सकल सती को साज सवरिहौ ॥

sakal satee ko saaj savarihau ||

ਅਰੁਨ ਬਸਤ੍ਰ ਅੰਗਨ ਮੈ ਕਰਿਹੌ ॥੧੨॥

अरुन बसत्र अंगन मै करिहौ ॥१२॥

arun basatr a(n)gan mai karihau ||12||

ਤੁਮ ਤਹ ਇਹ ਰਾਨੀ ਸੰਗ ਲੈ ਕੈ ॥

तुम तह इह रानी संग लै कै ॥

tum teh ieh raanee sa(n)g lai kai ||

ਐਯਹੁ ਆਪੁ ਚਿੰਡੋਲ ਚੜੈ ਕੈ ॥

ऐयहु आपु चिंडोल चड़ै कै ॥

aaiyahu aap chi(n)ddol chaRai kai ||

ਤੁਮਹੂੰ ਆਪੁ ਮੋਹਿ ਸਮਝੈਯਹੁ ॥

तुमहूँ आपु मोहि समझैयहु ॥

tumahoo(n) aap moh samajhaiyahu ||

ਰਾਨੀ ਕੌ ਮਮ ਤੀਰ ਪਠੈਯਹੁ ॥੧੩॥

रानी कौ मम तीर पठैयहु ॥१३॥

raanee kau mam teer paThaiyahu ||13||

ਕਹਬੇ ਹੁਤੀ ਸਕਲ ਤਿਨ ਭਾਖੀ ॥

कहबे हुती सकल तिन भाखी ॥

kahabe hutee sakal tin bhaakhee ||

ਸੋ ਸਭ ਰਾਇ ਚਿਤ ਮੈ ਰਾਖੀ ॥

सो सभ राइ चित मै राखी ॥

so sabh rai chit mai raakhee ||

ਨਿਸੁਪਤਿ ਛਪਿਯੋ ਦਿਨਿਸਿ ਚੜਿ ਆਯੋ ॥

निसुपति छपियो दिनिसि चड़ि आयो ॥

nisupat chhapiyo dhinis chaR aayo ||

ਬਾਮ ਸਤੀ ਕੋ ਭੇਸ ਬਨਾਯੋ ॥੧੪॥

बाम सती को भेस बनायो ॥१४॥

baam satee ko bhes banaayo ||14||

ਦਿਨ ਭੇ ਚਲੀ ਸਤੀ ਹਠ ਕੈ ਕੈ ॥

दिन भे चली सती हठ कै कै ॥

dhin bhe chalee satee haTh kai kai ||

ਊਚ ਨੀਚ ਸਭਹਿਨ ਸੰਗ ਲੈ ਕੈ ॥

ऊच नीच सभहिन संग लै कै ॥

uooch neech sabhahin sa(n)g lai kai ||

ਤ੍ਰਿਯ ਸਹਿਤ ਰਾਜ ਹੂੰ ਆਯੋ ॥

तृय सहित राज हूँ आयो ॥

tiray sahit raaj hoo(n) aayo ||

ਆਨਿ ਸਤੀ ਕੋ ਸੀਸ ਝੁਕਾਯੋ ॥੧੫॥

आनि सती को सीस झुकायो ॥१५॥

aan satee ko sees jhukaayo ||15||

ਨ੍ਰਿਪ ਤਿਹ ਕਹਿਯੋ ਸਤੀ ਨਹਿ ਹੂਜੈ ॥

नृप तिह कहियो सती नहि हूजै ॥

nirap teh kahiyo satee neh hoojai ||

ਮੋ ਤੈ ਅਮਿਤ ਦਰਬੁ ਕ੍ਯੋ ਨ ਲੀਜੈ ॥

मो तै अमित दरबु क्यो न लीजै ॥

mo tai amit dharab kayo na leejai ||

ਹੇ ਰਾਨੀ ਤੁਮਹੂੰ ਸਮਝਾਵੋ ॥

हे रानी तुमहूँ समझावो ॥

he raanee tumahoo(n) samajhaavo ||

ਜਰਤ ਅਗਨ ਤੇ ਯਾਹਿ ਬਚਾਵੋ ॥੧੬॥

जरत अगन ते याहि बचावो ॥१६॥

jarat agan te yaeh bachaavo ||16||

ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਨੀ ਤਾ ਕੌ ਸਮਝਾਯੋ ॥

नृप रानी ता कौ समझायो ॥

nirap raanee taa kau samajhaayo ||

ਬਿਹਸਿ ਸਤੀ ਯੌ ਬਚਨ ਸੁਨਾਯੋ ॥

बिहसि सती यौ बचन सुनायो ॥

bihas satee yau bachan sunaayo ||

ਯਹ ਧਨ ਹੈ ਕਿਹ ਕਾਜ ਹਮਾਰੇ ॥

यह धन है किह काज हमारे ॥

yeh dhan hai keh kaaj hamaare ||

ਸੁਨੋ ਰਾਵ ਪ੍ਰਤਿ ਕਹੌ ਤਿਹਾਰੇ ॥੧੭॥

सुनो राव प्रति कहौ तिहारे ॥१७॥

suno raav prat kahau tihaare ||17||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਤੋ ਸੌ ਕਹੌ ਬਾਤ ਸੁਨੋ ਮਹਾਰਾਜ ॥

सुनु रानी तो सौ कहौ बात सुनो महाराज ॥

sun raanee to sau kahau baat suno mahaaraaj ||

ਪਿਯ ਕਾਰਨ ਜਿਯ ਮੈ ਤਜੌ ਯਹ ਧਨ ਹੈ ਕਿਹ ਕਾਜ ॥੧੮॥

पिय कारन जिय मै तजौ यह धन है किह काज ॥१८॥

piy kaaran jiy mai tajau yeh dhan hai keh kaaj ||18||

ਪਰ ਧਨ ਗਨੌ ਪਖਾਨ ਸੋ ਪਰ ਪਤਿ ਪਿਤਾ ਸਮਾਨ ॥

पर धन गनौ पखान सो पर पति पिता समान ॥

par dhan ganau pakhaan so par pat pitaa samaan ||

ਪਿਯ ਕਾਰਨ ਜਿਯ ਮੈ ਤਜੌ ਸੁਰਪੁਰ ਕਰੌ ਪਯਾਨ ॥੧੯॥

पिय कारन जिय मै तजौ सुरपुर करौ पयान ॥१९॥

piy kaaran jiy mai tajau surapur karau payaan ||19||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਪੁਨਿ ਰਾਜੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੀ ॥

पुनि राजै इह भाति उचारी ॥

pun raajai ieh bhaat uchaaree ||

ਏਤੇ ਹਠਿ ਜਿਨਿ ਕਰੋ ਪਿਯਾਰੀ ॥

एते हठि जिनि करो पियारी ॥

ete haTh jin karo piyaaree ||

ਪ੍ਰਾਨ ਪਤਨ ਆਪਨ ਜਿਨਿ ਕੀਜੈ ॥

प्रान पतन आपन जिनि कीजै ॥

praan patan aapan jin keejai ||

ਆਧੋ ਰਾਜ ਹਮਾਰੋ ਲੀਜੈ ॥੨੦॥

आधो राज हमारो लीजै ॥२०॥

aadho raaj hamaaro leejai ||20||

ਕੌਨ ਕਾਜ ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਜ ਹਮਾਰੈ ॥

कौन काज नृप राज हमारै ॥

kauan kaaj nirap raaj hamaarai ||

ਸਦਾ ਰਹੋ ਇਹ ਧਾਮ ਤਿਹਾਰੈ ॥

सदा रहो इह धाम तिहारै ॥

sadhaa raho ieh dhaam tihaarai ||

ਮੈ ਜੁਗ ਚਾਰਿ ਲਗੈ ਨਹਿ ਥੀਹੌ ॥

मै जुग चारि लगै नहि थीहौ ॥

mai jug chaar lagai neh theehau ||

ਪਿਯ ਕੇ ਮਰੇ ਬਹੁਰਿ ਮੈ ਜੀਹੌ ॥੨੧॥

पिय के मरे बहुरि मै जीहौ ॥२१॥

piy ke mare bahur mai jeehau ||21||

ਤਬ ਰਾਨੀ ਨ੍ਰਿਪ ਬਹੁਰਿ ਪਠਾਈ ॥

तब रानी नृप बहुरि पठाई ॥

tab raanee nirap bahur paThaiee ||

ਯਾ ਕੋ ਕਹੋ ਬਹੁਰਿ ਤੁਮ ਜਾਈ ॥

या को कहो बहुरि तुम जाई ॥

yaa ko kaho bahur tum jaiee ||

ਜ੍ਯੋ ਤ੍ਰਯੋ ਯਾ ਤੇ ਯਾਹਿ ਨਿਵਰਿਯਹੁ ॥

ज्यो त्रयो या ते याहि निवरियहु ॥

jayo trayo yaa te yaeh nivariyahu ||

ਜੋ ਵਹ ਕਹੈ ਵਹੈ ਤੁਮ ਕਰਿਯਹੁ ॥੨੨॥

जो वह कहै वहै तुम करियहु ॥२२॥

jo veh kahai vahai tum kariyahu ||22||

ਤਬ ਰਾਨੀ ਤਾ ਪੈ ਚਲਿ ਗਈ ॥

तब रानी ता पै चलि गई ॥

tab raanee taa pai chal giee ||

ਬਾਤ ਕਰਤ ਬਹੁਤੈ ਬਿਧਿ ਭਈ ॥

बात करत बहुतै बिधि भई ॥

baat karat bahutai bidh bhiee ||

ਕਹਿਯੋ ਸਤੀ ਸੋਊ ਬਚ ਮੈ ਕਹੂੰ ॥

कहियो सती सोऊ बच मै कहूँ ॥

kahiyo satee souoo bach mai kahoo(n) ||

ਇਨ ਤੇ ਹੋਇ ਨ ਸੋ ਹਠ ਗਹੂੰ ॥੨੩॥

इन ते होइ न सो हठ गहूँ ॥२३॥

ein te hoi na so haTh gahoo(n) ||23||

ਰਨਿਯਹਿ ਕਹਿਯੋ ਸਤੀ ਪਤਿ ਦੈ ਹੌ ॥

रनियहि कहियो सती पति दै हौ ॥

raniyeh kahiyo satee pat dhai hau ||

ਮੋਰੇ ਅਗ੍ਰ ਦਾਸਿਨੀ ਹ੍ਵੈ ਹੌ ॥

मोरे अग्र दासिनी ह्वै हौ ॥

more agr dhaasinee havai hau ||

ਤਵ ਦੇਖਤ ਤੇਰੋ ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਊ ॥

तव देखत तेरो नृप राऊ ॥

tav dhekhat tero nirap raauoo ||

ਤਵ ਘਟ ਦੈ ਸਿਰ ਨੀਰ ਭਰਾਊ ॥੨੪॥

तव घट दै सिर नीर भराऊ ॥२४॥

tav ghaT dhai sir neer bharaauoo ||24||

ਰਾਨੀ ਕਹਿਯੋ ਪਤਿਹਿ ਤੁਹਿ ਦੈ ਹੌ ॥

रानी कहियो पतिहि तुहि दै हौ ॥

raanee kahiyo pateh tuh dhai hau ||

ਤੋਰੇ ਅਗ੍ਰ ਦਾਸਿਨੀ ਹ੍ਵੈ ਹੌ ॥

तोरे अग्र दासिनी ह्वै हौ ॥

tore agr dhaasinee havai hau ||

ਦ੍ਰਿਗ ਦੇਖਤ ਨਿਰਪ ਤੁਹਿ ਰਮਵਾਊ ॥

दृग देखत निरप तुहि रमवाऊ ॥

dhirag dhekhat nirap tuh ramavaauoo ||

ਗਗਰੀ ਬਾਰਿ ਸੀਸ ਧਰਿ ਲ੍ਯਾਊ ॥੨੫॥

गगरी बारि सीस धरि ल्याऊ ॥२५॥

gagaree baar sees dhar layaauoo ||25||

ਪਾਵਕ ਬੀਚ ਸਤੀ ਜਿਨਿ ਜਰੋ ॥

पावक बीच सती जिनि जरो ॥

paavak beech satee jin jaro ||

ਕਛੂ ਬਕਤ੍ਰ ਤੇ ਹਮੈ ਉਚਰੋ ॥

कछू बकत्र ते हमै उचरो ॥

kachhoo bakatr te hamai ucharo ||

ਜੌ ਤੂ ਕਹੈ ਤ ਤੋ ਕੌ ਬਰਿ ਹੌ ॥

जौ तू कहै त तो कौ बरि हौ ॥

jau too kahai ta to kau bar hau ||

ਰਾਕਹੁ ਤੇ ਰਾਨੀ ਤੁਹਿ ਕਰਿ ਹੌ ॥੨੬॥

राकहु ते रानी तुहि करि हौ ॥२६॥

raakahu te raanee tuh kar hau ||26||

ਯੌ ਕਹਿ ਪਕਰਿ ਬਾਹ ਤੇ ਲਯੋ ॥

यौ कहि पकरि बाह ते लयो ॥

yau keh pakar baeh te layo ||

ਡੋਰੀ ਬੀਚ ਡਾਰਿ ਕਰਿ ਦਯੋ ॥

डोरी बीच डारि करि दयो ॥

ddoree beech ddaar kar dhayo ||

ਤੁਮ ਤ੍ਰਿਯ ਜਿਨਿ ਪਾਵਕ ਮੋ ਜਰੋ ॥

तुम तृय जिनि पावक मो जरो ॥

tum tiray jin paavak mo jaro ||

ਮੋਹੂ ਕੋ ਭਰਤਾ ਲੈ ਕਰੋ ॥੨੭॥

मोहू को भरता लै करो ॥२७॥

mohoo ko bharataa lai karo ||27||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸਭਹਿਨ ਕੇ ਦੇਖਤ ਤਿਸੈ ਲਯੋ ਬਿਵਾਨ ਚੜਾਇ ॥

सभहिन के देखत तिसै लयो बिवान चड़ाइ ॥

sabhahin ke dhekhat tisai layo bivaan chaRai ||

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਤਾ ਕੋ ਬਰਿਯੋ ਰਾਨੀ ਕਿਯੋ ਬਨਾਇ ॥੨੮॥

इह चरित्र ता को बरियो रानी कियो बनाइ ॥२८॥

eeh charitr taa ko bariyo raanee kiyo banai ||28||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਬਾਰਹਾ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੧੨॥੨੧੮੫॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ बारहा चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥११२॥२१८५॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau baarahaa charitr samaapatam sat subham sat ||112||2185||afajoo(n)||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਬਿਸਨ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਬਡੋ ਬੰਗਸ ਮੈ ਬਡਭਾਗ ॥

बिसन सिंघ राजा बडो बंगस मै बडभाग ॥

bisan si(n)gh raajaa baddo ba(n)gas mai baddabhaag ||

ਊਚ ਨੀਚ ਤਾ ਕੈ ਪ੍ਰਜਾ ਰਹੀ ਚਰਨ ਸੌ ਲਾਗ ॥੧॥

ऊच नीच ता कै प्रजा रही चरन सौ लाग ॥१॥

uooch neech taa kai prajaa rahee charan sau laag ||1||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਕ੍ਰਿਸਨ ਕੁਅਰਿ ਤਾ ਕੇ ਪਟਰਾਨੀ ॥

कृसन कुअरि ता के पटरानी ॥

kirasan kuar taa ke paTaraanee ||

ਜਾਨੁਕ ਤੀਰ ਸਿੰਧ ਮਥਿਆਨੀ ॥

जानुक तीर सिंध मथिआनी ॥

jaanuk teer si(n)dh mathiaanee ||

ਨੈਨ ਦਿਪੈ ਨੀਕੇ ਕਜਰਾਰੇ ॥

नैन दिपै नीके कजरारे ॥

nain dhipai neeke kajaraare ||

ਲਖੇ ਹੋਤ ਲਲਨਾ ਮਤਵਾਰੇ ॥੨॥

लखे होत ललना मतवारे ॥२॥

lakhe hot lalanaa matavaare ||2||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਰੂਪ ਦਿਪੈ ਤਾ ਕੋ ਅਮਿਤ ਸੋਭਾ ਮਿਲਤ ਅਪਾਰ ॥

रूप दिपै ता को अमित सोभा मिलत अपार ॥

roop dhipai taa ko amit sobhaa milat apaar ||

ਹੇਰਿ ਰਾਇ ਕੋ ਚਿਤ ਬਧ੍ਯੌ ਸਕਤ ਨ ਬਹੁਰਿ ਉਬਾਰ ॥੩॥

हेरि राइ को चित बध्यौ सकत न बहुरि उबार ॥३॥

her rai ko chit badhayau sakat na bahur ubaar ||3||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਾ ਸੌ ਨੇਹ ਰਾਵ ਕੋ ਭਾਰੀ ॥

ता सौ नेह राव को भारी ॥

taa sau neh raav ko bhaaree ||

ਨ੍ਰਿਪਹੂੰ ਕੋ ਅਤਿ ਚਾਹਤ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥

नृपहूँ को अति चाहत प्यारी ॥

nirapahoo(n) ko at chaahat payaaree ||

ਦੁਹੂੰਅਨ ਪਰਮ ਪ੍ਰੀਤ ਭੀ ਐਸੀ ॥

दुहूँअन परम प्रीत भी ऐसी ॥

dhuhoo(n)an param preet bhee aaisee ||

ਸੀਤਾ ਸੋ ਰਘੁਨਾਥਨ ਵੈਸੀ ॥੪॥

सीता सो रघुनाथन वैसी ॥४॥

seetaa so raghunaathan vaisee ||4||

ਏਕ ਹੇਰਿ ਤ੍ਰਿਯ ਰਾਵ ਲੁਭਾਨੋ ॥

एक हेरि तृय राव लुभानो ॥

ek her tiray raav lubhaano ||

ਨਿਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਸੰਗ ਨੇਹ ਘਟ ਮਾਨੋ ॥

निजु तृय संग नेह घट मानो ॥

nij tiray sa(n)g neh ghaT maano ||

ਜਬ ਇਹ ਕ੍ਰਿਸਨ ਕੁਅਰਿ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥

जब इह कृसन कुअरि सुनि पाई ॥

jab ieh kirasan kuar sun paiee ||

ਰਾਜਾ ਪੈ ਚਿਤ ਤੇ ਖੁਨਸਾਈ ॥੫॥

राजा पै चित ते खुनसाई ॥५॥

raajaa pai chit te khunasaiee ||5||

ਕ੍ਰਿਸਨ ਕੁਅਰਿ ਚਿਤ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਈ ॥

कृसन कुअरि चित अधिक रिसाई ॥

kirasan kuar chit adhik risaiee ||

ਮਨ ਮੈ ਘਾਤ ਯਹੈ ਠਹਰਾਈ ॥

मन मै घात यहै ठहराई ॥

man mai ghaat yahai Thaharaiee ||

ਦੁਹਕਰਿ ਕਰਿ ਮੈ ਆਜੁ ਸੁ ਕਰਿਹੋ ॥

दुहकरि करि मै आजु सु करिहो ॥

dhuhakar kar mai aaju su kariho ||

ਨ੍ਰਿਪਹ ਸੰਘਾਰਿ ਆਪੁ ਪੁਨਿ ਮਰਿਹੋ ॥੬॥

नृपह संघारि आपु पुनि मरिहो ॥६॥

nirapeh sa(n)ghaar aap pun mariho ||6||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤਬ ਰਾਨੀ ਚਿਤ ਤੇ ਜਰੀ ਮਨ ਮੈ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਇ ॥

तब रानी चित ते जरी मन मै अधिक रिसाइ ॥

tab raanee chit te jaree man mai adhik risai ||

ਜ੍ਯੋਂ ਸੀਸੋ ਸਰ ਕੇ ਲਗੇ ਤੂਟਿ ਤਰਕ ਦੈ ਜਾਇ ॥੭॥

ज्यों सीसो सर के लगे तूटि तरक दै जाइ ॥७॥

jayo(n) seeso sar ke lage tooT tarak dhai jai ||7||

ਪਠੈ ਦੂਤ ਰਾਜੈ ਤੁਰਤ ਲੀਨੀ ਤਰੁਨਿ ਬੁਲਾਇ ॥

पठै दूत राजै तुरत लीनी तरुनि बुलाइ ॥

paThai dhoot raajai turat leenee tarun bulai ||

ਗਰਬ ਪ੍ਰਹਰਿ ਝਖ ਕੇਤੁ ਕੋ ਸੋਇ ਰਹੈ ਸੁਖੁ ਪਾਇ ॥੮॥

गरब प्रहरि झख केतु को सोइ रहै सुखु पाइ ॥८॥

garab prahar jhakh ket ko soi rahai sukh pai ||8||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਬ ਐਸੇ ਰਾਨੀ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥

जब ऐसे रानी सुनि पाई ॥

jab aaise raanee sun paiee ||

ਜਮਧਰ ਲਏ ਹਾਥ ਮੋ ਆਈ ॥

जमधर लए हाथ मो आई ॥

jamadhar le haath mo aaiee ||

ਬਿਸਨ ਸਿੰਘ ਪਤਿ ਪ੍ਰਥਮ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥

बिसन सिंघ पति प्रथम संघारियो ॥

bisan si(n)gh pat pratham sa(n)ghaariyo ||

ਤਾ ਪਾਛੇ ਤਿਹ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਮਾਰਿਯੋ ॥੯॥

ता पाछे तिह तृय को मारियो ॥९॥

taa paachhe teh tiray ko maariyo ||9||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਮਾਰਿ ਮਾਸ ਤ੍ਰਿਯ ਤਵਨ ਕੋ ਰਾਧਿ ਲਯੋ ਤਿਹ ਕਾਲ ॥

मारि मास तृय तवन को राधि लयो तिह काल ॥

maar maas tiray tavan ko raadh layo teh kaal ||

ਸਦਨ ਏਕ ਉਮਰਾਵ ਕੇ ਭੇਜ ਦਯੋ ਤਤਕਾਲ ॥੧੦॥

सदन एक उमराव के भेज दयो ततकाल ॥१०॥

sadhan ek umaraav ke bhej dhayo tatakaal ||10||

ਮਾਸ ਜਾਨਿ ਤਾ ਕੋ ਤੁਰਤ ਚਾਬਿ ਗਏ ਸਭ ਸੋਇ ॥

मास जानि ता को तुरत चाबि गए सभ सोइ ॥

maas jaan taa ko turat chaab ge sabh soi ||

ਭਲੋ ਭਲੋ ਸਭ ਕੋ ਕਹੈ ਭੇਦ ਨ ਪਾਵੈ ਕੋਇ ॥੧੧॥

भलो भलो सभ को कहै भेद न पावै कोइ ॥११॥

bhalo bhalo sabh ko kahai bhedh na paavai koi ||11||

ਹਾਥ ਪਾਵ ਨ੍ਰਿਪ ਕੇ ਸਕਲ ਸੰਗ ਮੁਤਹਰੀ ਤੋਰਿ ॥

हाथ पाव नृप के सकल संग मुतहरी तोरि ॥

haath paav nirap ke sakal sa(n)g mutaharee tor ||

ਸੀੜਨ ਪਰ ਤੇ ਆਨਿ ਕੈ ਦਯੋ ਧਰਨਿ ਕਹ ਛੋਰਿ ॥੧੨॥

सीड़न पर ते आनि कै दयो धरनि कह छोरि ॥१२॥

seeRan par te aan kai dhayo dharan keh chhor ||12||

ਮਦਰਾ ਕੇ ਮਦ ਸੋ ਛਕ੍ਯੋ ਉਰ ਜਮਧਰ ਕੀ ਖਾਇ ॥

मदरा के मद सो छक्यो उर जमधर की खाइ ॥

madharaa ke madh so chhakayo ur jamadhar kee khai ||

ਸੀੜਿਨ ਤੇ ਖਿਸਕਤ ਨ੍ਰਿਪਤ ਪਰਿਯੋ ਧਰਨਿ ਪਰ ਆਇ ॥੧੩॥

सीड़िन ते खिसकत नृपत परियो धरनि पर आइ ॥१३॥

seeRin te khisakat nirapat pariyo dharan par aai ||13||

ਸ੍ਰੋਨਤ ਸੋ ਭੀਜਤ ਭਈ ਸਕਲ ਧਰਨਿ ਸਰਬੰਗ ॥

स्रोनत सो भीजत भई सकल धरनि सरबंग ॥

sronat so bheejat bhiee sakal dharan saraba(n)g ||

ਆਨਿ ਤਰੇ ਰਾਜਾ ਪਰਿਯੋ ਲਗੇ ਕਟਾਰੀ ਅੰਗ ॥੧੪॥

आनि तरे राजा परियो लगे कटारी अंग ॥१४॥

aan tare raajaa pariyo lage kaTaaree a(n)g ||14||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਬ ਨ੍ਰਿਪ ਮਰਿਯੋ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥

जब नृप मरियो तृयहि लखि पायो ॥

jab nirap mariyo tirayeh lakh paayo ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਹ੍ਵੈ ਦੁਖਿਤ ਸੁਨਾਯੋ ॥

भाति भाति ह्वै दुखित सुनायो ॥

bhaat bhaat havai dhukhit sunaayo ||

ਕੌਨ ਕਾਲ ਗਤਿ ਕਰੀ ਹਮਾਰੀ ॥

कौन काल गति करी हमारी ॥

kauan kaal gat karee hamaaree ||

ਰਾਜਾ ਜੂ ਚੁਭਿ ਮਰੇ ਕਟਾਰੀ ॥੧੫॥

राजा जू चुभि मरे कटारी ॥१५॥

raajaa joo chubh mare kaTaaree ||15||

ਜਬ ਰਾਨੀ ਹ੍ਵੈ ਦੀਨ ਉਘਾਯੋ ॥

जब रानी ह्वै दीन उघायो ॥

jab raanee havai dheen ughaayo ||

ਬੈਠੇ ਸਭ ਲੋਗਨ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥

बैठे सभ लोगन सुनि पायो ॥

baiThe sabh logan sun paayo ||

ਤਾ ਕੋ ਸਭ ਪੂਛਨਿ ਮਿਲਿ ਆਏ ॥

ता को सभ पूछनि मिलि आए ॥

taa ko sabh poochhan mil aae ||

ਕੋਨੈ ਦੁਸਟ ਰਾਵ ਜੂ ਘਾਏ ॥੧੬॥

कोनै दुसट राव जू घाए ॥१६॥

konai dhusaT raav joo ghaae ||16||

ਤਬ ਰਾਨੀ ਅਤਿ ਦੁਖਿਤ ਬਖਾਨ੍ਯੋ ॥

तब रानी अति दुखित बखान्यो ॥

tab raanee at dhukhit bakhaanayo ||

ਤਾ ਕੋ ਭੇਦ ਕਛੂ ਨ ਪਛਾਨ੍ਯੋ ॥

ता को भेद कछू न पछान्यो ॥

taa ko bhedh kachhoo na pachhaanayo ||

ਪ੍ਰਥਮ ਰਾਵ ਜੂ ਮਾਸੁ ਮੰਗਾਯੋ ॥

प्रथम राव जू मासु मंगायो ॥

pratham raav joo maas ma(n)gaayo ||

ਆਪੁ ਭਖ੍ਰਯੋ ਕਛੁ ਭ੍ਰਿਤਨ ਪਠਾਯੋ ॥੧੭॥

आपु भख्रयो कछु भृतन पठायो ॥१७॥

aap bhakhrayo kachh bhiratan paThaayo ||17||

ਪੁਨਿ ਰਾਜਾ ਜੂ ਅਮਲ ਮੰਗਾਯੋ ॥

पुनि राजा जू अमल मंगायो ॥

pun raajaa joo amal ma(n)gaayo ||

ਆਪੁ ਪਿਯੋ ਕਛੁ ਹਮੈ ਪਿਯਾਯੋ ॥

आपु पियो कछु हमै पियायो ॥

aap piyo kachh hamai piyaayo ||

ਪੀਏ ਕੈਫ ਕੈ ਅਤਿ ਮਤਿ ਭਏ ॥

पीए कैफ कै अति मति भए ॥

pe'ee kaif kai at mat bhe ||

ਸੁਧਿ ਮੈ ਹੁਤੇ ਬਿਸੁਧਿ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ॥੧੮॥

सुधि मै हुते बिसुधि ह्वै गए ॥१८॥

sudh mai hute bisudh havai ge ||18||

ਮਦ ਸੌ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਭਏ ਮਤਵਾਰੇ ॥

मद सौ नृपति भए मतवारे ॥

madh sau nirapat bhe matavaare ||

ਖੇਲ ਕਾਜਿ ਗ੍ਰਿਹ ਓਰ ਪਧਾਰੇ ॥

खेल काजि गृह ओर पधारे ॥

khel kaaj gireh or padhaare ||

ਬਸਿ ਹ੍ਵੈ ਅਧਿਕ ਕਾਮ ਕੇ ਗਯੋ ॥

बसि ह्वै अधिक काम के गयो ॥

bas havai adhik kaam ke gayo ||

ਮੇਰੋ ਹਾਥ ਹਾਥ ਗਹਿ ਲਯੋ ॥੧੯॥

मेरो हाथ हाथ गहि लयो ॥१९॥

mero haath haath geh layo ||19||

ਪਾਵ ਖਿਸਤ ਪੌਰਿਨ ਤੇ ਭਯੋ ॥

पाव खिसत पौरिन ते भयो ॥

paav khisat pauarin te bhayo ||

ਅਧਿਕ ਮਤ ਮੈਥੋ ਗਿਰਿ ਗਯੋ ॥

अधिक मत मैथो गिरि गयो ॥

adhik mat maitho gir gayo ||

ਉਰ ਤੇ ਉਗਰਿ ਕਟਾਰੀ ਲਾਗੀ ॥

उर ते उगरि कटारी लागी ॥

aur te ugar kaTaaree laagee ||

ਤਾ ਤੇ ਦੇਹ ਰਾਵ ਜੂ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥੨੦॥

ता ते देह राव जू त्यागी ॥२०॥

taa te dheh raav joo tayaagee ||20||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸੀੜਿਨ ਤੇ ਰਾਜਾ ਗਿਰਿਯੋ ਪਰਿਯੋ ਧਰਨਿ ਪਰ ਆਨਿ ॥

सीड़िन ते राजा गिरियो परियो धरनि पर आनि ॥

seeRin te raajaa giriyo pariyo dharan par aan ||

ਚੁਬੀ ਕਟਾਰੀ ਪੇਟ ਮੈ ਤਾ ਤੇ ਤਜਿਯੋ ਪ੍ਰਾਨ ॥੨੧॥

चुबी कटारी पेट मै ता ते तजियो प्रान ॥२१॥

chubee kaTaaree peT mai taa te tajiyo praan ||21||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਭਨ ਸੁਨਤ ਯੌ ਕਥਾ ਉਚਾਰੀ ॥

सभन सुनत यौ कथा उचारी ॥

sabhan sunat yau kathaa uchaaree ||

ਜਮਧਰ ਵਹੈ ਬਹੁਰਿ ਉਰਿ ਮਾਰੀ ॥

जमधर वहै बहुरि उरि मारी ॥

jamadhar vahai bahur ur maaree ||

ਨ੍ਰਿਪ ਤ੍ਰਿਯ ਮਾਰਿ ਪ੍ਰਾਨ ਨਿਜੁ ਦੀਨੋ ॥

नृप तृय मारि प्रान निजु दीनो ॥

nirap tiray maar praan nij dheeno ||

ਚਰਿਤ ਚੰਚਲਾ ਐਸੋ ਕੀਨੋ ॥੨੨॥

चरित चंचला ऐसो कीनो ॥२२॥

charit cha(n)chalaa aaiso keeno ||22||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਤੇਰਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੧੩॥੨੨੦੭॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ तेरह चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥११३॥२२०७॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau tereh charitr samaapatam sat subham sat ||113||2207||afajoo(n)||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਏਕ ਮਹਾ ਬਨ ਬੀਚ ਬਸੈ ਮੁਨਿ ਸ੍ਰਿੰਗ ਧਰੇ ਰਿਖ ਸ੍ਰਿੰਗ ਕਹਾਯੋ ॥

एक महा बन बीच बसै मुनि सृंग धरे रिख सृंग कहायो ॥

ek mahaa ban beech basai mun sira(n)g dhare rikh sira(n)g kahaayo ||

ਕੌਨਹੂੰ ਖ੍ਯਾਲ ਬਿਭਾਡਵ ਜੂ ਮ੍ਰਿਗਿਯਾ ਹੂੰ ਕੀ ਕੋਖਿਹੂੰ ਤੇ ਉਪਜਾਯੋ ॥

कौनहूँ ख्याल बिभाडव जू मृगिया हूँ की कोखिहूँ ते उपजायो ॥

kauanahoo(n) khayaal bibhaaddav joo miragiyaa hoo(n) kee kokhihoo(n) te upajaayo ||

ਹੋਤ ਭਯੋ ਤਪਸੀ ਤਬ ਤੇ ਜਬ ਤੇ ਬੁਧਿ ਲੈ ਸੁਧਿ ਕੋ ਠਹਰਾਯੋ ॥

होत भयो तपसी तब ते जब ते बुधि लै सुधि को ठहरायो ॥

hot bhayo tapasee tab te jab te budh lai sudh ko Thaharaayo ||

ਰੈਨਿ ਦਿਨਾ ਰਘੁਨਾਥ ਭਜੈ ਕਬਹੂੰ ਪੁਰ ਭੀਤਰ ਭੂਲ ਨ ਆਯੋ ॥੧॥

रैनि दिना रघुनाथ भजै कबहूँ पुर भीतर भूल न आयो ॥१॥

rain dhinaa raghunaath bhajai kabahoo(n) pur bheetar bhool na aayo ||1||

ਬੀਚ ਕਰੈ ਤਪਸ੍ਯਾ ਬਨ ਕੇ ਮੁਨਿ ਰਾਮ ਕੋ ਨਾਮੁ ਜਪੈ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ ॥

बीच करै तपस्या बन के मुनि राम को नामु जपै सुखु पावै ॥

beech karai tapasayaa ban ke mun raam ko naam japai sukh paavai ||

ਨ੍ਰਹਾਨ ਕਰੈ ਨਿਤ ਧ੍ਯਾਨ ਧਰੈ ਮੁਖ ਬੇਦ ਰਰੈ ਹਰਿ ਕੀ ਲਿਵ ਲਾਵੈ ॥

न्रहान करै नित ध्यान धरै मुख बेद ररै हरि की लिव लावै ॥

nrahaan karai nit dhayaan dharai mukh bedh rarai har kee liv laavai ||

ਰੀਤਿ ਚਲੈ ਖਟ ਸਾਸਤ੍ਰਨ ਕੀ ਤਨ ਕਸਟ ਸਹੈ ਮਨ ਕੋ ਨ ਡੁਲਾਵੈ ॥

रीति चलै खट सासत्रन की तन कसट सहै मन को न डुलावै ॥

reet chalai khaT saasatran kee tan kasaT sahai man ko na ddulaavai ||

ਭੂਖਿ ਪਿਆਸ ਲਗੈ ਜਬ ਹੀ ਤਬ ਕਾਨਨ ਤੇ ਚੁਨਿ ਕੈ ਫਲ ਖਾਵੈ ॥੨॥

भूखि पिआस लगै जब ही तब कानन ते चुनि कै फल खावै ॥२॥

bhookh piaas lagai jab hee tab kaanan te chun kai fal khaavai ||2||

ਕਾਲ ਬਿਤੀਤ ਭਯੋ ਇਹ ਰੀਤਿ ਪਰਿਯੋ ਦੁਰਭਿਛ ਤਹਾ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥

काल बितीत भयो इह रीति परियो दुरभिछ तहा सुनि पायो ॥

kaal biteet bhayo ieh reet pariyo dhurabhichh tahaa sun paayo ||

ਬੀਜ ਰਹਿਯੋ ਨਹਿ ਏਕ ਤਹਾ ਸਭ ਲੋਕ ਕਨੇਕਨ ਕੌ ਤਰਸਾਯੋ ॥

बीज रहियो नहि एक तहा सभ लोक कनेकन कौ तरसायो ॥

beej rahiyo neh ek tahaa sabh lok kanekan kau tarasaayo ||

ਜੇਤੇ ਪੜੇ ਬਹੁ ਬਿਪ੍ਰ ਹੁਤੇ ਤਿਨ ਕੌ ਤਬ ਹੀ ਨ੍ਰਿਪ ਬੋਲਿ ਪਠਾਯੋ ॥

जेते पड़े बहु बिप्र हुते तिन कौ तब ही नृप बोलि पठायो ॥

jete paRe bahu bipr hute tin kau tab hee nirap bol paThaayo ||

ਕੌਨ ਕੁਕਾਜ ਕਿਯੋ ਕਹੋ ਮੈ ਜਿਹ ਤੇ ਭ੍ਰਿਤ ਲੋਕਨ ਜੀਵ ਨ ਪਾਯੋ ॥੩॥

कौन कुकाज कियो कहो मै जिह ते भृत लोकन जीव न पायो ॥३॥

kauan kukaaj kiyo kaho mai jeh te bhirat lokan jeev na paayo ||3||

ਰਾਜ ਕਹੀ ਜਬ ਯੌ ਤਿਨ ਕੌ ਤਬ ਬਿਪ੍ਰ ਸਭੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੇ ॥

राज कही जब यौ तिन कौ तब बिप्र सभै इह भाति उचारे ॥

raaj kahee jab yau tin kau tab bipr sabhai ieh bhaat uchaare ||

ਰੀਤ ਚਲੌ ਰਜਨੀਤਨ ਕੀ ਤੁਮ ਕੋਊ ਨ ਦੇਖਿਯੋ ਪਾਪ ਤਿਹਾਰੇ ॥

रीत चलौ रजनीतन की तुम कोऊ न देखियो पाप तिहारे ॥

reet chalau rajaneetan kee tum kouoo na dhekhiyo paap tihaare ||

ਸਿੰਮ੍ਰਿਤ ਮੈ ਖਟ ਸਾਸਤ੍ਰ ਮੈ ਸਭ ਹੂੰ ਮਿਲ ਕ੍ਰੋਰਿ ਬਿਚਾਰ ਬਿਚਾਰੇ ॥

सिंमृत मै खट सासत्र मै सभ हूँ मिल क्रोरि बिचार बिचारे ॥

si(n)mirat mai khaT saasatr mai sabh hoo(n) mil kror bichaar bichaare ||

ਸ੍ਰਿੰਗੀ ਰਿਖੀਸਨ ਆਏ ਤਵਾਲਯ ਯਾਹੀ ਚੁਭੈ ਚਿਤ ਬਾਤ ਹਮਾਰੇ ॥੪॥

सृंगी रिखीसन आए तवालय याही चुभै चित बात हमारे ॥४॥

sira(n)gee rikheesan aae tavaalay yaahee chubhai chit baat hamaare ||4||

ਜੌ ਚਿਤ ਬੀਚ ਰੁਚੈ ਮਹਾਰਾਜ ਬੁਲਾਇ ਕੈ ਮਾਨਸ ਸੋਈ ਪਠੈਯੈ ॥

जौ चित बीच रुचै महाराज बुलाइ कै मानस सोई पठैयै ॥

jau chit beech ruchai mahaaraaj bulai kai maanas soiee paThaiyai ||

ਕੌਨੇ ਉਪਾਇ ਬਿਭਾਡਵ ਕੋ ਸੁਤ ਯਾ ਪੁਰ ਬੀਥਨ ਮੈ ਬਹਿਰੈਯੈ ॥

कौने उपाइ बिभाडव को सुत या पुर बीथन मै बहिरैयै ॥

kauane upai bibhaaddav ko sut yaa pur beethan mai bahiraiyai ||

ਦੇਸ ਬਸੈ ਫਿਰਿ ਕਾਲ ਨਸੈ ਚਿਤ ਭੀਤਰ ਸਾਚ ਇਹੈ ਠਹਿਰੈਯੈ ॥

देस बसै फिरि काल नसै चित भीतर साच इहै ठहिरैयै ॥

dhes basai fir kaal nasai chit bheetar saach ihai Thahiraiyai ||

ਜੌ ਨਹਿ ਆਵੈ ਤੋ ਪੂਤ ਭਿਜਾਇ ਕਿ ਆਪਨ ਜਾਇ ਉਤਾਇਲ ਲ੍ਯੈਯੈ ॥੫॥

जौ नहि आवै तो पूत भिजाइ कि आपन जाइ उताइल ल्यैयै ॥५॥

jau neh aavai to poot bhijai k aapan jai utail layaiyai ||5||

ਸੋਰਠਾ ॥

सोरठा ॥

soraThaa ||

ਭ੍ਰਿਤ ਮਿਤ ਪੂਤ ਪਠਾਇ ਰਾਜਾ ਅਤਿ ਹਾਯਲ ਭਯੋ ॥

भृत मित पूत पठाइ राजा अति हायल भयो ॥

bhirat mit poot paThai raajaa at haayal bhayo ||

ਆਪਨਹੂੰ ਲਪਟਾਇ ਚਰਨ ਰਹਿਯੋ ਆਯੋ ਨ ਮੁਨਿ ॥੬॥

आपनहूँ लपटाइ चरन रहियो आयो न मुनि ॥६॥

aapanahoo(n) lapaTai charan rahiyo aayo na mun ||6||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਬੈਠਿ ਬਿਚਾਰ ਕੀਯੋ ਸਭ ਲੋਗਨ ਕੌਨ ਉਪਾਇ ਕਹੋ ਅਬ ਕੀਜੈ ॥

बैठि बिचार कीयो सभ लोगन कौन उपाइ कहो अब कीजै ॥

baiTh bichaar keeyo sabh logan kauan upai kaho ab keejai ||

ਆਪਹਿ ਜਾਇ ਥਕਿਯੋ ਹਮਰੋ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋ ਰਿਖਿ ਤੌ ਅਜਹੂੰ ਨਹਿ ਭੀਜੈ ॥

आपहि जाइ थकियो हमरो नृप सो रिखि तौ अजहूँ नहि भीजै ॥

aapeh jai thakiyo hamaro nirap so rikh tau ajahoo(n) neh bheejai ||

ਜੋ ਤਿਹ ਲ੍ਯਾਇ ਬੁਲਾਇ ਯਹਾ ਤਿਹ ਕੌ ਯਹ ਦੇਸ ਦੁਧਾ ਕਰਿ ਦੀਜੈ ॥

जो तिह ल्याइ बुलाइ यहा तिह कौ यह देस दुधा करि दीजै ॥

jo teh layai bulai yahaa teh kau yeh dhes dhudhaa kar dheejai ||

ਯਾ ਤੇ ਲਜਾਇ ਸਬੋ ਗ੍ਰਿਹ ਆਇ ਮੁਨੀ ਸੁਖ ਪਾਇ ਸਭੈ ਤਪੁ ਛੀਜੈ ॥੭॥

या ते लजाइ सबो गृह आइ मुनी सुख पाइ सभै तपु छीजै ॥७॥

yaa te lajai sabo gireh aai munee sukh pai sabhai tap chheejai ||7||

ਪਾਤ੍ਰ ਸਰੂਪ ਹੁਤੀ ਤਿਹ ਠੌਰ ਸੋਊ ਚਲਿ ਕੈ ਨ੍ਰਿਪ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਆਈ ॥

पात्र सरूप हुती तिह ठौर सोऊ चलि कै नृप के गृह आई ॥

paatr saroop hutee teh Thauar souoo chal kai nirap ke gireh aaiee ||

ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਕੀ ਬਾਤ ਸਭੈ ਕਹਿ ਕੈ ਮੁਖ ਤੇ ਸਭ ਹੀ ਸਮੁਝਾਈ ॥

भेद अभेद की बात सभै कहि कै मुख ते सभ ही समुझाई ॥

bhedh abhedh kee baat sabhai keh kai mukh te sabh hee samujhaiee ||

ਪਾਨ ਚਬਾਇ ਚਲੀ ਤਿਤ ਕੋ ਮਨ ਦੇਵ ਅਦੇਵਨ ਕੋ ਬਿਰਮਾਈ ॥

पान चबाइ चली तित को मन देव अदेवन को बिरमाई ॥

paan chabai chalee tit ko man dhev adhevan ko biramaiee ||

ਅਨੰਦ ਲੋਕ ਭਏ ਤਜਿ ਸੋਕ ਸੁ ਸੋਕ ਕੀ ਬਾਤ ਸਭੈ ਬਿਸਰਾਈ ॥੮॥

अनंद लोक भए तजि सोक सु सोक की बात सभै बिसराई ॥८॥

ana(n)dh lok bhe taj sok su sok kee baat sabhai bisaraiee ||8||

ਕਾ ਬਪੁਰੋ ਮੁਨਿ ਹੈ ਸੁਨਿ ਹੇ ਨ੍ਰਿਪ ਨੈਕ ਜੋ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਨ ਪੈਹੌ ॥

का बपुरो मुनि है सुनि हे नृप नैक जो नैन निहारन पैहौ ॥

kaa bapuro mun hai sun he nirap naik jo nain nihaaran paihau ||

ਰੂਪ ਦਿਖਾਇ ਤਿਸੈ ਉਰਝਾਇ ਸੁ ਬਾਤਨ ਸੌ ਅਪਨੇ ਬਸਿ ਕੈਹੌ ॥

रूप दिखाइ तिसै उरझाइ सु बातन सौ अपने बसि कैहौ ॥

roop dhikhai tisai urajhai su baatan sau apane bas kaihau ||

ਪਾਗ ਬੰਧਾਇ ਜਟਾਨ ਮੁੰਡਾਇ ਸੁ ਤਾ ਨ੍ਰਿਪ ਜਾਇ ਤਵਾਲਯ ਲ੍ਯੈਹੌ ॥

पाग बंधाइ जटान मुँडाइ सु ता नृप जाइ तवालय ल्यैहौ ॥

paag ba(n)dhai jaTaan mu(n)ddai su taa nirap jai tavaalay layaihau ||

ਕੇਤਿਕ ਬਾਤ ਸੁਨੋ ਇਹ ਨਾਥ ਤਵਾਨਨ ਤੇ ਟੁਕ ਆਇਸੁ ਪੈਹੌ ॥੯॥

केतिक बात सुनो इह नाथ तवानन ते टुक आइसु पैहौ ॥९॥

ketik baat suno ieh naath tavaanan te Tuk aais paihau ||9||

ਕੇਤਿਕ ਬਾਤ ਸੁਨੋ ਮੁਹਿ ਹੇ ਨ੍ਰਿਪ ਤਾਰਨ ਤੋਰਿ ਅਕਾਸ ਤੇ ਲ੍ਯੈਹੌ ॥

केतिक बात सुनो मुहि हे नृप तारन तोरि अकास ते ल्यैहौ ॥

ketik baat suno muh he nirap taaran tor akaas te layaihau ||

ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਕਹਾ ਨਰ ਹੈ ਬਰ ਦੇਵਨ ਕੋ ਛਿਨ ਮੈ ਬਸਿ ਕੈਹੌ ॥

देव अदेव कहा नर है बर देवन को छिन मै बसि कैहौ ॥

dhev adhev kahaa nar hai bar dhevan ko chhin mai bas kaihau ||

ਦ੍ਯੋਸ ਕੇ ਬੀਚ ਚੜੈ ਹੌ ਨਿਸਾਕਰ ਰੈਨਿ ਸਮੈ ਰਵਿ ਕੋ ਪ੍ਰਗਟੈ ਹੌ ॥

द्योस के बीच चड़ै हौ निसाकर रैनि समै रवि को प्रगटै हौ ॥

dhayos ke beech chaRai hau nisaakar rain samai rav ko pragaTai hau ||

ਗ੍ਯਾਰਹ ਰੁਦ੍ਰਨ ਕੋ ਹਰਿ ਕੌ ਬਿਧਿ ਕੀ ਬੁਧਿ ਕੌ ਬਿਧਿ ਸੌ ਬਿਸਰੈਹੌ ॥੧੦॥

ग्यारह रुद्रन को हरि कौ बिधि की बुधि कौ बिधि सौ बिसरैहौ ॥१०॥

gayaareh rudhran ko har kau bidh kee budh kau bidh sau bisaraihau ||10||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਐਸੇ ਬਚਨ ਉਚਾਰਿ ਤ੍ਰਿਯ ਤਹ ਤੇ ਕਿਯੋ ਪਯਾਨ ॥

ऐसे बचन उचारि तृय तह ते कियो पयान ॥

aaise bachan uchaar tiray teh te kiyo payaan ||

ਪਲਕ ਏਕ ਬੀਤੀ ਨਹੀ ਤਹਾ ਪਹੂੰਚੀ ਆਨਿ ॥੧੧॥

पलक एक बीती नही तहा पहूँची आनि ॥११॥

palak ek beetee nahee tahaa pahoo(n)chee aan ||11||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਦੇਖਿ ਤਪੋਧਨ ਕੌ ਬਨ ਮਾਨਨਿ ਮੋਹਿ ਰਹੀ ਮਨ ਮੈ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥

देखि तपोधन कौ बन माननि मोहि रही मन मै सुखु पायो ॥

dhekh tapodhan kau ban maanan moh rahee man mai sukh paayo ||

ਖਾਤ ਬਿਭਾਡਵ ਜੂ ਫਲ ਥੋ ਤਿਨ ਡਾਰਿਨ ਸੋ ਪਕਵਾਨ ਲਗਾਯੋ ॥

खात बिभाडव जू फल थो तिन डारिन सो पकवान लगायो ॥

khaat bibhaaddav joo fal tho tin ddaarin so pakavaan lagaayo ||

ਭੂਖ ਲਗੀ ਜਬ ਹੀ ਮੁਨਿ ਕੌ ਤਬ ਹੀ ਤਹ ਠੌਰ ਛੁਧਾਤਰ ਆਯੋ ॥

भूख लगी जब ही मुनि कौ तब ही तह ठौर छुधातर आयो ॥

bhookh lagee jab hee mun kau tab hee teh Thauar chhudhaatar aayo ||

ਤੇ ਫਲ ਖਾਇ ਰਹਿਯੋ ਬਿਸਮਾਇ ਮਹਾ ਮਨ ਭੀਤਰ ਮੋਦ ਬਢਾਯੋ ॥੧੨॥

ते फल खाइ रहियो बिसमाइ महा मन भीतर मोद बढायो ॥१२॥

te fal khai rahiyo bisamai mahaa man bheetar modh baddaayo ||12||

ਸੋਚ ਬਿਚਾਰ ਕੀਯੋ ਚਿਤ ਮੋ ਮੁਨਿ ਏ ਫਲ ਦੈਵ ਕਹਾ ਉਪਜਾਯੋ ॥

सोच बिचार कीयो चित मो मुनि ए फल दैव कहा उपजायो ॥

soch bichaar keeyo chit mo mun e fal dhaiv kahaa upajaayo ||

ਕਾਨਨ ਮੈ ਨਿਰਖੇ ਨਹਿ ਨੇਤ੍ਰਨ ਆਜੁ ਲਗੇ ਕਬਹੂੰ ਨ ਚਬਾਯੋ ॥

कानन मै निरखे नहि नेत्रन आजु लगे कबहूँ न चबायो ॥

kaanan mai nirakhe neh netran aaj lage kabahoo(n) na chabaayo ||

ਕੈ ਮਘਵਾ ਬਲੁ ਕੈ ਛਲੁ ਕੈ ਹਮਰੇ ਤਪ ਕੋ ਅਵਿਲੋਕਨ ਆਯੋ ॥

कै मघवा बलु कै छलु कै हमरे तप को अविलोकन आयो ॥

kai maghavaa bal kai chhal kai hamare tap ko avilokan aayo ||

ਕੈ ਜਗਦੀਸ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਿ ਮੋ ਪਰ ਮੋਰੇ ਰਿਝਾਵਨ ਕਾਜ ਬਨਾਯੋ ॥੧੩॥

कै जगदीस कृपा करि मो पर मोरे रिझावन काज बनायो ॥१३॥

kai jagadhees kirapaa kar mo par more rijhaavan kaaj banaayo ||13||

ਆਨੰਦ ਯੌ ਉਪਜ੍ਯੋ ਮਨ ਮੈ ਮੁਨਿ ਚੌਕ ਰਹਿਯੋ ਬਨ ਕੇ ਫਲ ਖੈ ਕੈ ॥

आनंद यौ उपज्यो मन मै मुनि चौक रहियो बन के फल खै कै ॥

aana(n)dh yau upajayo man mai mun chauak rahiyo ban ke fal khai kai ||

ਕਾਰਨ ਹੈ ਸੁ ਕਛੂ ਇਨ ਮੈ ਕਹਿ ਐਸੇ ਰਹਿਯੋ ਚਹੂੰ ਓਰ ਚਿਤੈ ਕੈ ॥

कारन है सु कछू इन मै कहि ऐसे रहियो चहूँ ओर चितै कै ॥

kaaran hai su kachhoo in mai keh aaise rahiyo chahoo(n) or chitai kai ||

ਹਾਰ ਸਿੰਗਾਰ ਧਰੇ ਇਕ ਸੁੰਦਰਿ ਠਾਢੀ ਤਹਾ ਮਨ ਮੋਦ ਬਢੈ ਕੈ ॥

हार सिंगार धरे इक सुँदरि ठाढी तहा मन मोद बढै कै ॥

haar si(n)gaar dhare ik su(n)dhar Thaaddee tahaa man modh baddai kai ||

ਸੋਭਿਤ ਹੈ ਮਹਿ ਭੂਖਨ ਪੈ ਮਹਿਭੂਖਨ ਕੌ ਮਨੋ ਭੂਖਿਤ ਕੈ ਕੈ ॥੧੪॥

सोभित है महि भूखन पै महिभूखन कौ मनो भूखित कै कै ॥१४॥

sobhit hai meh bhookhan pai mahibhookhan kau mano bhookhit kai kai ||14||

ਜੋਬਨ ਜੇਬ ਜਗੇ ਅਤਿ ਹੀ ਇਕ ਮਾਨਨਿ ਕਾਨਨ ਬੀਚ ਬਿਰਾਜੈ ॥

जोबन जेब जगे अति ही इक माननि कानन बीच बिराजै ॥

joban jeb jage at hee ik maanan kaanan beech biraajai ||

ਨੀਲ ਨਿਚੋਲ ਸੇ ਨੈਨ ਲਸੈ ਦੁਤਿ ਦੇਖਿ ਮਨੋਜਵ ਕੋ ਮਨੁ ਲਾਜੈ ॥

नील निचोल से नैन लसै दुति देखि मनोजव को मनु लाजै ॥

neel nichol se nain lasai dhut dhekh manojav ko man laajai ||

ਕੋਕ ਕਪੋਤ ਕਲਾਨਿਧਿ ਕੇਹਰਿ ਕੀਰ ਕੁਰੰਗ ਕਹੀ ਕਿਹ ਕਾਜੈ ॥

कोक कपोत कलानिधि केहरि कीर कुरंग कही किह काजै ॥

kok kapot kalaanidh kehar keer kura(n)g kahee keh kaajai ||

ਸੋਕ ਮਿਟੈ ਨਿਰਖੇ ਸਭ ਹੀ ਛਬਿ ਆਨੰਦ ਕੌ ਹਿਯ ਮੈ ਉਪਰਾਜੈ ॥੧੫॥

सोक मिटै निरखे सभ ही छबि आनंद कौ हिय मै उपराजै ॥१५॥

sok miTai nirakhe sabh hee chhab aana(n)dh kau hiy mai uparaajai ||15||

ਚਿਤ ਬਿਚਾਰ ਕਿਯੋ ਅਪਨੇ ਮਨ ਕੋ ਮੁਨਿ ਹੈ ਯਹ ਤਾਹਿ ਨਿਹਾਰੌ ॥

चित बिचार कियो अपने मन को मुनि है यह ताहि निहारौ ॥

chit bichaar kiyo apane man ko mun hai yeh taeh nihaarau ||

ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਕਿ ਜਛ ਭੁਜੰਗ ਕਿਧੌ ਨਰ ਦੇਵ ਰੁ ਦੇਵ ਬਿਚਾਰੌ ॥

देव अदेव कि जछ भुजंग किधौ नर देव रु देव बिचारौ ॥

dhev adhev k jachh bhuja(n)g kidhau nar dhev r dhev bichaarau ||

ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਿ ਬਿਰਾਜਤ ਹੈ ਕੋਊ ਤਾ ਪਰ ਆਜ ਸਭੈ ਤਨ ਵਾਰੌ ॥

राज कुमारि बिराजत है कोऊ ता पर आज सभै तन वारौ ॥

raaj kumaar biraajat hai kouoo taa par aaj sabhai tan vaarau ||

ਯਾਹੀ ਕੋ ਤੀਰ ਰਹੌ ਦਿਨ ਰੈਨਿ ਕਰੌ ਤਪਸ੍ਯਾ ਬਨ ਬੀਚ ਬਿਹਾਰੌ ॥੧੬॥

याही को तीर रहौ दिन रैनि करौ तपस्या बन बीच बिहारौ ॥१६॥

yaahee ko teer rahau dhin rain karau tapasayaa ban beech bihaarau ||16||

ਜਾਇ ਪ੍ਰਨਾਮ ਕਿਯੋ ਤਿਹ ਕੋ ਸੁਨਿ ਬਾਤ ਕਹੋ ਹਮ ਸੌ ਤੁਮ ਕੋ ਹੈ ॥

जाइ प्रनाम कियो तिह को सुनि बात कहो हम सौ तुम को है ॥

jai pranaam kiyo teh ko sun baat kaho ham sau tum ko hai ||

ਦੇਵ ਅਦੇਵਨ ਕੀ ਦੁਹਿਤ ਕਿਧੌ ਰਾਮ ਕੀ ਬਾਮ ਹੁਤੀ ਬਨ ਸੋਹੈ ॥

देव अदेवन की दुहित किधौ राम की बाम हुती बन सोहै ॥

dhev adhevan kee dhuhit kidhau raam kee baam hutee ban sohai ||

ਰਾਜਸਿਰੀ ਕਿਧੌ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰਿ ਤੂ ਜਛ ਭੁਜੰਗਨ ਕੇ ਮਨ ਮੋਹੈ ॥

राजसिरी किधौ राज कुमारि तू जछ भुजंगन के मन मोहै ॥

raajasiree kidhau raaj kumaar too jachh bhuja(n)gan ke man mohai ||

ਸਾਚ ਉਚਾਰੁ ਸਚੀ ਕਿ ਸਿਵਾ ਕਿ ਤੁਹੀ ਰਤਿ ਹੈ ਪਤਿ ਕੋ ਮਗੁ ਜੋਹੈ ॥੧੭॥

साच उचारु सची कि सिवा कि तुही रति है पति को मगु जोहै ॥१७॥

saach uchaar sachee k sivaa k tuhee rat hai pat ko mag johai ||17||

ਨਾਥ ਸਚੀ ਰਤਿ ਹੌ ਨ ਸਿਵਾ ਨਹਿ ਹੌਗੀ ਨ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਕੀ ਜਾਈ ॥

नाथ सची रति हौ न सिवा नहि हौगी न राज कुमार की जाई ॥

naath sachee rat hau na sivaa neh hauagee na raaj kumaar kee jaiee ||

ਰਾਜਸਿਰੀ ਨਹਿ ਜਛ ਭੁਜੰਗਨਿ ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਨਹੀ ਉਪਜਾਈ ॥

राजसिरी नहि जछ भुजंगनि देव अदेव नही उपजाई ॥

raajasiree neh jachh bhuja(n)gan dhev adhev nahee upajaiee ||

ਰਾਮ ਕੀ ਬਾਮ ਨ ਹੋ ਅਥਿਤੀਸ ਰਿਖੀਸ ਉਦਾਲਕ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਈ ॥

राम की बाम न हो अथितीस रिखीस उदालक की तृय जाई ॥

raam kee baam na ho athitees rikhees udhaalak kee tiray jaiee ||

ਏਕੁ ਜੁਗੀਸ ਸੁਨੇ ਤੁਮਹੂੰ ਤਿਹ ਤੇ ਤੁਮਰੇ ਬਰਬੇ ਕਹ ਆਈ ॥੧੮॥

एकु जुगीस सुने तुमहूँ तिह ते तुमरे बरबे कह आई ॥१८॥

ek jugees sune tumahoo(n) teh te tumare barabe keh aaiee ||18||

ਚੰਚਲ ਨੈਨ ਕਿ ਚੰਚਲਤਾਈ ਸੋ ਟਾਮਨ ਸੌ ਤਿਹ ਕੋ ਕਰਿ ਦੀਨੋ ॥

चंचल नैन कि चंचलताई सो टामन सौ तिह को करि दीनो ॥

cha(n)chal nain k cha(n)chalataiee so Taaman sau teh ko kar dheeno ||

ਹਾਵ ਸੁ ਭਾਵ ਦਿਖਾਇ ਘਨੇ ਛਿਨਕੇਕ ਬਿਖੈ ਮੁਨਿ ਜੂ ਬਸਿ ਕੀਨੋ ॥

हाव सु भाव दिखाइ घने छिनकेक बिखै मुनि जू बसि कीनो ॥

haav su bhaav dhikhai ghane chhinakek bikhai mun joo bas keeno ||

ਪਾਗ ਬੰਧਾਇ ਜਟਾਨ ਮੁੰਡਾਇ ਸੁ ਭੂਖਨ ਅੰਗ ਬਨਾਇ ਨਵੀਨੋ ॥

पाग बंधाइ जटान मुँडाइ सु भूखन अंग बनाइ नवीनो ॥

paag ba(n)dhai jaTaan mu(n)ddai su bhookhan a(n)g banai naveeno ||

ਜੀਤਿ ਗੁਲਾਮ ਕਿਯੋ ਅਪਨੌ ਤਿਹ ਤਾਪਸ ਤੇ ਗ੍ਰਿਸਤੀ ਕਰਿ ਲੀਨੋ ॥੧੯॥

जीति गुलाम कियो अपनौ तिह तापस ते गृसती करि लीनो ॥१९॥

jeet gulaam kiyo apanau teh taapas te girasatee kar leeno ||19||

ਤਾਪਸਤਾਈ ਕੋ ਤ੍ਯਾਗ ਤਪੀਸ੍ਵਰ ਤਾ ਤ੍ਰਿਯ ਪੈ ਚਿਤ ਕੈ ਉਰਝਾਯੋ ॥

तापसताई को त्याग तपीस्वर ता तृय पै चित कै उरझायो ॥

taapasataiee ko tayaag tapeesavair taa tiray pai chit kai urajhaayo ||

ਪਾਇ ਬ੍ਰਤੋਤਮ ਕੌ ਤਰੁਨੀ ਤਨ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰਿ ਅਸੋਕੁਪਜਾਯੋ ॥

पाइ ब्रतोतम कौ तरुनी तन सोक निवारि असोकुपजायो ॥

pai bratotam kau tarunee tan sok nivaar asokupajaayo ||

ਭਾਤਿ ਅਨੇਕ ਬਿਹਾਰਤ ਸੁੰਦਰ ਸਾਤ ਸੁਤਾ ਖਟ ਪੂਤੁਪਜਾਯੋ ॥

भाति अनेक बिहारत सुँदर सात सुता खट पूतुपजायो ॥

bhaat anek bihaarat su(n)dhar saat sutaa khaT pootupajaayo ||

ਤ੍ਯਾਗ ਦਯੇ ਬਨ ਕੋ ਬਸਿਬੋ ਪੁਰ ਭੀਤਰ ਕੋ ਬਸਿਯੋ ਮਨ ਭਾਯੋ ॥੨੦॥

त्याग दये बन को बसिबो पुर भीतर को बसियो मन भायो ॥२०॥

tayaag dhaye ban ko basibo pur bheetar ko basiyo man bhaayo ||20||

ਏਕ ਮਹਾ ਬਨ ਹੈ ਸੁਨਿ ਹੋ ਮੁਨਿ ਆਜੁ ਚਲੈ ਤਹ ਜਾਇ ਬਿਹਾਰੈ ॥

एक महा बन है सुनि हो मुनि आजु चलै तह जाइ बिहारै ॥

ek mahaa ban hai sun ho mun aaj chalai teh jai bihaarai ||

ਫੂਲ ਘਨੇ ਫਲ ਰਾਜਤ ਸੁੰਦਰ ਫੂਲਿ ਰਹੇ ਜਮੁਨਾ ਕੇ ਕਿਨਾਰੈ ॥

फूल घने फल राजत सुँदर फूलि रहे जमुना के किनारै ॥

fool ghane fal raajat su(n)dhar fool rahe jamunaa ke kinaarai ||

ਤ੍ਯਾਗ ਬਿਲੰਬ ਚਲੋ ਤਿਤ ਕੋ ਤੁਮ ਕਾਨਨ ਸੋ ਰਮਨੀਯ ਨਿਹਾਰੈ ॥

त्याग बिलंब चलो तित को तुम कानन सो रमनीय निहारै ॥

tayaag bila(n)b chalo tit ko tum kaanan so ramaneey nihaarai ||

ਕੇਲ ਕਰੈ ਮਿਲਿ ਆਪਸ ਮੈ ਦੋਊ ਕੰਦ੍ਰਪ ਕੌ ਸਭ ਦ੍ਰਪ ਨਿਵਾਰੈ ॥੨੧॥

केल करै मिलि आपस मै दोऊ कंद्रप कौ सभ द्रप निवारै ॥२१॥

kel karai mil aapas mai dhouoo ka(n)dhrap kau sabh dhrap nivaarai ||21||

ਕਾਨਨ ਜੇਤਿਕ ਥੇ ਤਿਹ ਦੇਸ ਸਭੈ ਅਥਿਤੇਸ ਕੋ ਬਾਲ ਦਿਖਾਏ ॥

कानन जेतिक थे तिह देस सभै अथितेस को बाल दिखाए ॥

kaanan jetik the teh dhes sabhai athites ko baal dhikhaae ||

ਕਾਖ ਤੇ ਕੰਕਨ ਕੁੰਡਲ ਕਾਢਿ ਜਰਾਵਕਿ ਜੇਬ ਜਰੇ ਪਹਿਰਾਏ ॥

काख ते कंकन कुँडल काढि जरावकि जेब जरे पहिराए ॥

kaakh te ka(n)kan ku(n)ddal kaadd jaraavak jeb jare pahiraae ||

ਮੋਹਿ ਰਹਿਯੋ ਤਿਹ ਕੌ ਲਖਿ ਕੈ ਮੁਨਿ ਜੋਗ ਕੈ ਨ੍ਯਾਸ ਸਭੈ ਬਿਸਰਾਏ ॥

मोहि रहियो तिह कौ लखि कै मुनि जोग कै न्यास सभै बिसराए ॥

moh rahiyo teh kau lakh kai mun jog kai nayaas sabhai bisaraae ||

ਕਾਹੂੰ ਪ੍ਰਬੋਧ ਕਿਯੋ ਨਹਿ ਤਾ ਕਹ ਆਪਨ ਹੀ ਗ੍ਰਿਹ ਮੈ ਮੁਨਿ ਆਏ ॥੨੨॥

काहूँ प्रबोध कियो नहि ता कह आपन ही गृह मै मुनि आए ॥२२॥

kaahoo(n) prabodh kiyo neh taa keh aapan hee gireh mai mun aae ||22||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸਾਤ ਸੁਤਾ ਆਗੇ ਕਰੀ ਤੀਨੁ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਸੁਤ ਲੀਨ ॥

सात सुता आगे करी तीनु तृयहि सुत लीन ॥

saat sutaa aage karee teen tirayeh sut leen ||

ਇਕ ਕਾਧੇ ਇਕ ਕਾਖ ਮੈ ਖਸਟਮ ਮੁਨਿ ਸਿਰ ਦੀਨ ॥੨੩॥

इक काधे इक काख मै खसटम मुनि सिर दीन ॥२३॥

eik kaadhe ik kaakh mai khasaTam mun sir dheen ||23||

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥

तोटक छंद ॥

toTak chha(n)dh ||

ਪੁਰ ਮੈ ਰਿਖਿ ਆਇ ਸੁਨੇ ਜਬ ਹੀ ॥

पुर मै रिखि आइ सुने जब ही ॥

pur mai rikh aai sune jab hee ||

ਜਨ ਪੂਜਨ ਤਾਹਿ ਚਲੇ ਸਭ ਹੀ ॥

जन पूजन ताहि चले सभ ही ॥

jan poojan taeh chale sabh hee ||

ਚਿਤ ਭਾਤਹਿ ਭਾਤਿ ਅਨੰਦਿਤ ਹ੍ਵੈ ॥

चित भातहि भाति अनंदित ह्वै ॥

chit bhaateh bhaat ana(n)dhit havai ||

ਬ੍ਰਿਧ ਬਾਲ ਨ ਜ੍ਵਾਨ ਰਹਿਯੋ ਘਰ ਕ੍ਵੈ ॥੨੪॥

बृध बाल न ज्वान रहियो घर क्वै ॥२४॥

biradh baal na javaiaan rahiyo ghar kavai ||24||

ਸਭ ਹੀ ਕਰ ਕੁੰਕਮ ਫੂਲ ਲੀਏ ॥

सभ ही कर कुँकम फूल लीए ॥

sabh hee kar ku(n)kam fool le'ee ||

ਮੁਨਿ ਊਪਰ ਵਾਰਿ ਕੈ ਡਾਰਿ ਦੀਏ ॥

मुनि ऊपर वारि कै डारि दीए ॥

mun uoopar vaar kai ddaar dhe'ee ||

ਲਖਿ ਕੈ ਤਿਨ ਕੌ ਰਿਖਿ ਯੌ ਹਰਖਿਯੋ ॥

लखि कै तिन कौ रिखि यौ हरखियो ॥

lakh kai tin kau rikh yau harakhiyo ||

ਤਬ ਹੀ ਘਨ ਸਾਵਨ ਜ੍ਯੋ ਬਰਖਿਯੋ ॥੨੫॥

तब ही घन सावन ज्यो बरखियो ॥२५॥

tab hee ghan saavan jayo barakhiyo ||25||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਬਰਖਿਯੋ ਤਹਾ ਅਸੇਖ ਜਲ ਹਰਖੇ ਲੋਕ ਅਪਾਰ ॥

बरखियो तहा असेख जल हरखे लोक अपार ॥

barakhiyo tahaa asekh jal harakhe lok apaar ||

ਭਯੋ ਸੁਕਾਲ ਦੁਕਾਲ ਤੇ ਐਸੇ ਚਰਿਤ ਨਿਹਾਰਿ ॥੨੬॥

भयो सुकाल दुकाल ते ऐसे चरित निहारि ॥२६॥

bhayo sukaal dhukaal te aaise charit nihaar ||26||

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥

तोटक छंद ॥

toTak chha(n)dh ||

ਘਨ ਜ੍ਯੋ ਬਰਖਿਯੋ ਸੁ ਘਨੋ ਤਹ ਆਈ ॥

घन ज्यो बरखियो सु घनो तह आई ॥

ghan jayo barakhiyo su ghano teh aaiee ||

ਪੁਨਿ ਲੋਕਨ ਕੇ ਉਪਜੀ ਦੁਚਿਤਾਈ ॥

पुनि लोकन के उपजी दुचिताई ॥

pun lokan ke upajee dhuchitaiee ||

ਜਬ ਲੌ ਗ੍ਰਿਹ ਤੇ ਰਿਖਿ ਰਾਜ ਨ ਜੈ ਹੈ ॥

जब लौ गृह ते रिखि राज न जै है ॥

jab lau gireh te rikh raaj na jai hai ||

ਤਬ ਲੌ ਗਿਰਿ ਗਾਵ ਬਰਾਬਰਿ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ॥੨੭॥

तब लौ गिरि गाव बराबरि ह्वै है ॥२७॥

tab lau gir gaav baraabar havai hai ||27||

ਤਬ ਹੀ ਤਿਹ ਪਾਤ੍ਰਹਿ ਬੋਲਿ ਲਿਯੋ ॥

तब ही तिह पात्रहि बोलि लियो ॥

tab hee teh paatreh bol liyo ||

ਨਿਜੁ ਆਧਿਕ ਦੇਸ ਬਟਾਇ ਦਿਯੋ ॥

निजु आधिक देस बटाइ दियो ॥

nij aadhik dhes baTai dhiyo ||

ਪੁਨਿ ਤਾਹਿ ਕਹਿਯੋ ਰਿਖਿ ਕੌ ਤੁਮ ਟਾਰੋ ॥

पुनि ताहि कहियो रिखि कौ तुम टारो ॥

pun taeh kahiyo rikh kau tum Taaro ||

ਪੁਰ ਬਾਸਿਨ ਕੋ ਸਭ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰੋ ॥੨੮॥

पुर बासिन को सभ सोक निवारो ॥२८॥

pur baasin ko sabh sok nivaaro ||28||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਬੈਸ ਬਿਤੀ ਬਸਿ ਬਾਮਹੁ ਕੇ ਬਿਸੁਨਾਥ ਕਹੂੰ ਹਿਯ ਮੈ ਨ ਸਰਿਯੋ ॥

बैस बिती बसि बामहु के बिसुनाथ कहूँ हिय मै न सरियो ॥

bais bitee bas baamahu ke bisunaath kahoo(n) hiy mai na sariyo ||

ਬਿਸੰਭਾਰ ਭਯੋ ਬਰਰਾਤ ਕਹਾ ਬਿਨੁ ਬੇਦ ਕੇ ਬਾਦਿ ਬਿਬਾਦਿ ਬਰਿਯੋ ॥

बिसंभार भयो बररात कहा बिनु बेद के बादि बिबादि बरियो ॥

bisa(n)bhaar bhayo bararaat kahaa bin bedh ke baadh bibaadh bariyo ||

ਬਹਿ ਕੈ ਬਲੁ ਕੈ ਬਿਝੁ ਕੈ ਉਝ ਕੈ ਤੁਹਿ ਕਾਲ ਕੋ ਖ੍ਯਾਲ ਕਹਾ ਬਿਸਰਿਯੋ ॥

बहि कै बलु कै बिझु कै उझ कै तुहि काल को ख्याल कहा बिसरियो ॥

beh kai bal kai bijh kai ujh kai tuh kaal ko khayaal kahaa bisariyo ||

ਬਨਿ ਕੈ ਤਨਿ ਕੈ ਬਿਹਰੌ ਪੁਰ ਮੈ ਜੜ ਲਾਜਹਿ ਲਾਜ ਕੁਕਾਜ ਕਰਿਯੋ ॥੨੯॥

बनि कै तनि कै बिहरौ पुर मै जड़ लाजहि लाज कुकाज करियो ॥२९॥

ban kai tan kai biharau pur mai jaR laajeh laaj kukaaj kariyo ||29||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਐਸੋ ਮੁਨਿਜ ਮਨ ਮੈ ਕਿਯੋ ਬਿਚਾਰ ॥

बचन सुनत ऐसो मुनिज मन मै कियो बिचार ॥

bachan sunat aaiso munij man mai kiyo bichaar ||

ਤੁਰਤ ਬਨਹਿ ਪੁਰਿ ਛੋਰਿ ਕੈ ਉਠਿ ਭਾਜਿਯੋ ਬਿਸੰਭਾਰ ॥੩੦॥

तुरत बनहि पुरि छोरि कै उठि भाजियो बिसंभार ॥३०॥

turat baneh pur chhor kai uTh bhaajiyo bisa(n)bhaar ||30||

ਪ੍ਰਿਥਮ ਆਨਿ ਕਾਢਿਯੋ ਰਿਖਹਿ ਮੇਘ ਲਯੋ ਬਰਖਾਇ ॥

पृथम आनि काढियो रिखहि मेघ लयो बरखाइ ॥

piratham aan kaaddiyo rikheh megh layo barakhai ||

ਅਰਧ ਰਾਜ ਤਿਹ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੋ ਲੀਨੌ ਆਪੁ ਬਟਾਇ ॥੩੧॥

अरध राज तिह नृपति को लीनौ आपु बटाइ ॥३१॥

aradh raaj teh nirapat ko leenau aap baTai ||31||

ਸਤ ਟਾਰਿਯੋ ਤਿਹ ਮੁਨਿਜ ਕੋ ਅਰਧ ਦੇਸ ਕੌ ਪਾਇ ॥

सत टारियो तिह मुनिज को अरध देस कौ पाइ ॥

sat Taariyo teh munij ko aradh dhes kau pai ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਸੁਖ ਕਰੇ ਹ੍ਰਿਦੈ ਹਰਖ ਉਪਜਾਇ ॥੩੨॥

भाति भाति के सुख करे हृदै हरख उपजाइ ॥३२॥

bhaat bhaat ke sukh kare hiradhai harakh upajai ||32||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਚੌਦਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੧੪॥੨੨੩੯॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ चौदस चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥११४॥२२३९॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau chauadhas charitr samaapatam sat subham sat ||114||2239||afajoo(n)||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਰਿਖੀ ਗੌਤਮ ਬਨ ਮੈ ਬਸੈ ਤਾਹਿ ਅਹਿਲ੍ਯਾ ਤ੍ਰੀਯ ॥

रिखी गौतम बन मै बसै ताहि अहिल्या त्रीय ॥

rikhee gauatam ban mai basai taeh ahilayaa treey ||

ਮਨਸਾ ਬਾਚਾ ਕਰਮਨਾ ਬਸਿ ਕਰਿ ਰਾਖਿਯੋ ਪੀਯ ॥੧॥

मनसा बाचा करमना बसि करि राखियो पीय ॥१॥

manasaa baachaa karamanaa bas kar raakhiyo peey ||1||

ਸੁਰੀ ਆਸੁਰੀ ਕਿੰਨ੍ਰਨੀ ਤਾ ਸਮ ਔਰ ਨ ਕੋਇ ॥

सुरी आसुरी किंन्रनी ता सम और न कोइ ॥

suree aasuree ki(n)nranee taa sam aauar na koi ||

ਰੂਪਵਤੀ ਤ੍ਰੈ ਲੋਕ ਮੈ ਤਾ ਸੀ ਅਉਰ ਨ ਹੋਇ ॥੨॥

रूपवती त्रै लोक मै ता सी अउर न होइ ॥२॥

roopavatee trai lok mai taa see aaur na hoi ||2||

ਸਿਵਾ ਸਚੀ ਸੀਤਾ ਸਤੀ ਤਾ ਕੋ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿ ॥

सिवा सची सीता सती ता को रूप निहारि ॥

sivaa sachee seetaa satee taa ko roop nihaar ||

ਰਹਤ ਨਾਰਿ ਨਿਹੁਰਾਇ ਕਰਿ ਨਿਜ ਘਟਿ ਰੂਪ ਬਿਚਾਰਿ ॥੩॥

रहत नारि निहुराइ करि निज घटि रूप बिचारि ॥३॥

rahat naar nihurai kar nij ghaT roop bichaar ||3||

ਗੌਤਮ ਰਿਖਿ ਕੇ ਦੇਵ ਸਭ ਗਏ ਕੌਨਹੂੰ ਕਾਜ ॥

गौतम रिखि के देव सभ गए कौनहूँ काज ॥

gauatam rikh ke dhev sabh ge kauanahoo(n) kaaj ||

ਰੂਪ ਅਹਿਲ੍ਯਾ ਕੋ ਨਿਰਖਿ ਰੀਝਿ ਰਹਿਯੋ ਸੁਰ ਰਾਜ ॥੪॥

रूप अहिल्या को निरखि रीझि रहियो सुर राज ॥४॥

roop ahilayaa ko nirakh reejh rahiyo sur raaj ||4||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਬਾਸਵ ਕੀ ਛਬਿ ਹੇਰਿ ਤਿਯਾ ਹੂ ਬਸਿ ਭਈ ॥

बासव की छबि हेरि तिया हू बसि भई ॥

baasav kee chhab her tiyaa hoo bas bhiee ||

ਬਿਰਹ ਸਮੁੰਦ ਕੇ ਬੀਚ ਬੂਡਿ ਸਭ ਹੀ ਗਈ ॥

बिरह समुँद के बीच बूडि सभ ही गई ॥

bireh samu(n)dh ke beech boodd sabh hee giee ||

ਤੀਨ ਲੋਕ ਕੋ ਨਾਥ ਜੁ ਭੇਟਨ ਪਾਇਯੈ ॥

तीन लोक को नाथ जु भेटन पाइयै ॥

teen lok ko naath ju bheTan paiyai ||

ਹੋ ਜੋਬਨ ਜੜ ਮੁਨਿ ਤੀਰ ਨ ਬ੍ਰਿਥਾ ਗਵਾਇਯੈ ॥੫॥

हो जोबन जड़ मुनि तीर न बृथा गवाइयै ॥५॥

ho joban jaR mun teer na birathaa gavaiyai ||5||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤਬ ਅਬਲਾ ਸੁਰ ਰਾਜ ਕੇ ਮੋਹੀ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿ ॥

तब अबला सुर राज के मोही रूप निहारि ॥

tab abalaa sur raaj ke mohee roop nihaar ||