ਕੈ ਲੈ ਐਹੌਂ ਪੀਯ ਕੌ ਕੈ ਤਹ ਦੈਹੌਂ ਜੀਯ ॥੪੨॥

कै लै ऐहौं पीय कौ कै तह दैहौं जीय ॥४२॥

kai lai aaihaua(n) peey kau kai teh dhaihaua(n) jeey ||42||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਚਲੀ ਚਲੀ ਅਬਲਾ ਤਹ ਆਈ ॥

चली चली अबला तह आई ॥

chalee chalee abalaa teh aaiee ||

ਦਾਬਿਯੋ ਜਹਾ ਮੀਤ ਸੁਖਦਾਈ ॥

दाबियो जहा मीत सुखदाई ॥

dhaabiyo jahaa meet sukhadhaiee ||

ਕਬਰਿ ਨਿਹਾਰਿ ਚਕ੍ਰਿਤ ਚਿਤ ਭਈ ॥

कबरि निहारि चकृत चित भई ॥

kabar nihaar chakirat chit bhiee ||

ਤਾਹੀ ਬਿਖੈ ਲੀਨ ਹ੍ਵੈ ਗਈ ॥੪੩॥

ताही बिखै लीन ह्वै गई ॥४३॥

taahee bikhai leen havai giee ||43||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਮਰਨ ਸਭਨ ਕੇ ਮੂੰਡ ਪੈ ਸਫਲ ਮਰਨ ਹੈ ਤਾਹਿ ॥

मरन सभन के मूँड पै सफल मरन है ताहि ॥

maran sabhan ke moo(n)dd pai safal maran hai taeh ||

ਤਨਕ ਬਿਖੈ ਤਨ ਕੌ ਤਜੈ ਪਿਯ ਸੋ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਨਾਇ ॥੪੪॥

तनक बिखै तन कौ तजै पिय सो प्रीति बनाइ ॥४४॥

tanak bikhai tan kau tajai piy so preet banai ||44||

ਤਨ ਗਾਡਿਯੋ ਜਹ ਤੁਮ ਮਿਲੇ ਅੰਗ ਮਿਲਿਯੋ ਸਰਬੰਗ ॥

तन गाडियो जह तुम मिले अंग मिलियो सरबंग ॥

tan gaaddiyo jeh tum mile a(n)g miliyo saraba(n)g ||

ਸਭ ਕਛੁ ਤਜਿ ਗ੍ਰਿਹ ਕੋ ਚਲਿਯੋ ਪ੍ਰਾਨ ਪਿਯਾਰੇ ਸੰਗ ॥੪੫॥

सभ कछु तजि गृह को चलियो प्रान पियारे संग ॥४५॥

sabh kachh taj gireh ko chaliyo praan piyaare sa(n)g ||45||

ਪਵਨ ਪਵਨ ਆਨਲ ਅਨਲ ਨਭ ਨਭ ਭੂ ਭੂ ਸੰਗ ॥

पवन पवन आनल अनल नभ नभ भू भू संग ॥

pavan pavan aanal anal nabh nabh bhoo bhoo sa(n)g ||

ਜਲ ਜਲ ਕੇ ਸੰਗ ਮਿਲਿ ਰਹਿਯੋ ਤਨੁ ਪਿਯ ਕੇ ਸਰਬੰਗ ॥੪੬॥

जल जल के संग मिलि रहियो तनु पिय के सरबंग ॥४६॥

jal jal ke sa(n)g mil rahiyo tan piy ke saraba(n)g ||46||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਪਿਯ ਹਿਤ ਦੇਹ ਤਵਨ ਤ੍ਰਿਯ ਦਈ ॥

पिय हित देह तवन तृय दई ॥

piy hit dheh tavan tiray dhiee ||

ਦੇਵ ਲੋਕ ਭੀਤਰ ਲੈ ਗਈ ॥

देव लोक भीतर लै गई ॥

dhev lok bheetar lai giee ||

ਅਰਧਾਸਨ ਬਾਸਵ ਤਿਹ ਦੀਨੋ ॥

अरधासन बासव तिह दीनो ॥

aradhaasan baasav teh dheeno ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੌ ਆਦਰੁ ਕੀਨੋ ॥੪੭॥

भाति भाति सौ आदरु कीनो ॥४७॥

bhaat bhaat sau aadhar keeno ||47||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਦੇਵ ਬਧੂਨ ਅਪਛਰਨ ਲਯੋ ਬਿਵਾਨ ਚੜਾਇ ॥

देव बधून अपछरन लयो बिवान चड़ाइ ॥

dhev badhoon apachharan layo bivaan chaRai ||

ਜੈ ਜੈਕਾਰ ਅਪਾਰ ਹੁਅ ਹਰਖੇ ਸੁਨਿ ਸੁਰ ਰਾਇ ॥੪੮॥

जै जैकार अपार हुअ हरखे सुनि सुर राइ ॥४८॥

jai jaikaar apaar hua harakhe sun sur rai ||48||

ਮਛਰੀ ਔ ਬਿਰਹੀਨ ਕੇ ਬਧ ਕੋ ਕਹਾ ਉਪਾਇ ॥

मछरी औ बिरहीन के बध को कहा उपाइ ॥

machharee aau biraheen ke badh ko kahaa upai ||

ਜਲ ਪਿਯ ਤੇ ਬਿਛੁਰਾਇ ਯਹਿ ਤਨਿਕ ਬਿਖੈ ਮਰਿ ਜਾਇ ॥੪੯॥

जल पिय ते बिछुराइ यहि तनिक बिखै मरि जाइ ॥४९॥

jal piy te bichhurai yeh tanik bikhai mar jai ||49||

ਪਾਪ ਨਰਕ ਤੇ ਨ ਡਰੀ ਕਰੀ ਸਵਤਿ ਕੀ ਕਾਨਿ ॥

पाप नरक ते न डरी करी सवति की कानि ॥

paap narak te na ddaree karee savat kee kaan ||

ਅਤਿ ਚਿਤ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ਕੈ ਪਿਯ ਲਗਵਾਯੋ ਬਾਨ ॥੫੦॥

अति चित कोप बढाइ कै पिय लगवायो बान ॥५०॥

at chit kop baddai kai piy lagavaayo baan ||50||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਵਤਿ ਸਾਲ ਅਤਿ ਹੀ ਚਿਤ ਧਾਰਿਯੋ ॥

सवति साल अति ही चित धारियो ॥

savat saal at hee chit dhaariyo ||

ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਸੋ ਸਾਯਕ ਸੌ ਮਾਰਿਯੋ ॥

निजु पति सो सायक सौ मारियो ॥

nij pat so saayak sau maariyo ||

ਯਾ ਸੁਹਾਗ ਤੇ ਰਾਡੈ ਰਹਿ ਹੌ ॥

या सुहाग ते राडै रहि हौ ॥

yaa suhaag te raaddai reh hau ||

ਪ੍ਰਭ ਕੋ ਨਾਮ ਨਿਤਿ ਉਠਿ ਕਹਿ ਹੌ ॥੫੧॥

प्रभ को नाम निति उठि कहि हौ ॥५१॥

prabh ko naam nit uTh keh hau ||51||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਆਠ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੦੮॥੨੦੨੫॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ आठ चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१०८॥२०२५॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau aaTh charitr samaapatam sat subham sat ||108||2025||afajoo(n)||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਯਹ ਚਲਿ ਖਬਰ ਜਾਤ ਭੀ ਤਹਾ ॥

यह चलि खबर जात भी तहा ॥

yeh chal khabar jaat bhee tahaa ||

ਬੈਠੀ ਸਭਾ ਧਰਮੁ ਕੀ ਜਹਾ ॥

बैठी सभा धरमु की जहा ॥

baiThee sabhaa dharam kee jahaa ||

ਸਵਤਿ ਸਾਲ ਤਿਨ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

सवति साल तिन तृयहि निहारियो ॥

savat saal tin tirayeh nihaariyo ||

ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਬਾਨ ਸਾਥ ਹਨਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥੧॥

निजु पति बान साथ हनि डारियो ॥१॥

nij pat baan saath han ddaariyo ||1||

ਧਰਮਰਾਇ ਬਾਚ ॥

धरमराइ बाच ॥

dharamarai baach ||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜਾ ਦੁਖ ਤੇ ਜਿਨ ਇਸਤ੍ਰਿਯਹਿ ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਹਨਿਯੋ ਰਿਸਾਇ ॥

जा दुख ते जिन इसतृयहि निजु पति हनियो रिसाइ ॥

jaa dhukh te jin isatirayeh nij pat haniyo risai ||

ਤਾ ਦੁਖ ਤੇ ਤਿਹ ਮਾਰਿਯੈ ਕਰਿਯੈ ਵਹੈ ਉਪਾਇ ॥੨॥

ता दुख ते तिह मारियै करियै वहै उपाइ ॥२॥

taa dhukh te teh maariyai kariyai vahai upai ||2||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਉਰਬਸਿ ਪ੍ਰਾਤ ਹੁਤੀ ਸੁ ਨਗਰ ਮੈ ॥

उरबसि प्रात हुती सु नगर मै ॥

aurabas praat hutee su nagar mai ||

ਨਾਚਤ ਹੁਤੀ ਕਾਲ ਕੇ ਘਰ ਮੈ ॥

नाचत हुती काल के घर मै ॥

naachat hutee kaal ke ghar mai ||

ਤਿਹ ਬੀਰੋ ਤਿਹ ਸਭਾ ਉਚਾਯੋ ॥

तिह बीरो तिह सभा उचायो ॥

teh beero teh sabhaa uchaayo ||

ਸਕਲ ਪੁਰਖ ਕੋ ਭੇਖ ਬਣਾਯੋ ॥੩॥

सकल पुरख को भेख बणायो ॥३॥

sakal purakh ko bhekh banaayo ||3||

ਉਰਬਸੀ ਬਾਚ ॥

उरबसी बाच ॥

aurabasee baach ||

ਮੁਸਕਿਲ ਹਨਨ ਤਵਨ ਕੋ ਗੁਨਿਯੈ ॥

मुसकिल हनन तवन को गुनियै ॥

musakil hanan tavan ko guniyai ||

ਜਾ ਕੋ ਅਧਿਕ ਸੀਲ ਜਗੁ ਸੁਨਿਯੈ ॥

जा को अधिक सील जगु सुनियै ॥

jaa ko adhik seel jag suniyai ||

ਜਾ ਕੋ ਚਿਤ ਚੰਚਲ ਪਹਿਚਾਨਹੁ ॥

जा को चित चंचल पहिचानहु ॥

jaa ko chit cha(n)chal pahichaanahu ||

ਤਾ ਕੋ ਲਈ ਹਾਥ ਮੈ ਮਾਨਹੁ ॥੪॥

ता को लई हाथ मै मानहु ॥४॥

taa ko liee haath mai maanahu ||4||

ਯੌ ਕਹਿ ਨਿਕਸਿ ਮੋਲ ਹਯ ਲਯੋ ॥

यौ कहि निकसि मोल हय लयो ॥

yau keh nikas mol hay layo ||

ਜਾ ਪੈ ਲਾਖ ਟਕਾ ਦਸ ਦਯੋ ॥

जा पै लाख टका दस दयो ॥

jaa pai laakh Takaa dhas dhayo ||

ਚਮਕਿ ਚਲੈ ਜਬ ਤੁਰੇ ਬਿਰਾਜੈ ॥

चमकि चलै जब तुरे बिराजै ॥

chamak chalai jab ture biraajai ||

ਜਾ ਕੋ ਨਿਰਖਿ ਇੰਦ੍ਰ ਹਯ ਲਾਜੈ ॥੫॥

जा को निरखि इंद्र हय लाजै ॥५॥

jaa ko nirakh i(n)dhr hay laajai ||5||

ਆਪ ਅਨੂਪ ਬਸਤ੍ਰ ਤਨ ਧਾਰੈ ॥

आप अनूप बसत्र तन धारै ॥

aap anoop basatr tan dhaarai ||

ਭੂਖਨ ਸਕਲ ਜਰਾਇ ਸੁ ਧਾਰੈ ॥

भूखन सकल जराइ सु धारै ॥

bhookhan sakal jarai su dhaarai ||

ਲਾਬੇ ਕੇਸ ਕਾਧ ਪਰ ਛੋਰੇ ॥

लाबे केस काध पर छोरे ॥

laabe kes kaadh par chhore ||

ਜਨੁਕ ਫੁਲੇਲਹਿ ਜਾਤ ਨਿਚੋਰੇ ॥੬॥

जनुक फुलेलहि जात निचोरे ॥६॥

januk fuleleh jaat nichore ||6||

ਅੰਜਨ ਆਂਜਿ ਆਖਿਯਨ ਦਯੋ ॥

अंजन आँजि आखियन दयो ॥

a(n)jan aa(n)j aakhiyan dhayo ||

ਜਨੁ ਕਰਿ ਲੂਟਿ ਸਿੰਗਾਰਹਿ ਲਯੋ ॥

जनु करि लूटि सिंगारहि लयो ॥

jan kar looT si(n)gaareh layo ||

ਜੁਲਫ ਜੰਜੀਰ ਜਾਲਮੈ ਸੋਹੈ ॥

जुलफ जंजीर जालमै सोहै ॥

julaf ja(n)jeer jaalamai sohai ||

ਸੁਰ ਨਰ ਨਾਗ ਅਸੁਰ ਮਨ ਮੋਹੈ ॥੭॥

सुर नर नाग असुर मन मोहै ॥७॥

sur nar naag asur man mohai ||7||

ਰਾਜਤ ਭ੍ਰਿਕੁਟਿ ਧਨੁਕ ਸੀ ਭਾਰੀ ॥

राजत भृकुटि धनुक सी भारी ॥

raajat bhirakuT dhanuk see bhaaree ||

ਮੋਹਤ ਲੋਕ ਚੌਦਹਨਿ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥

मोहत लोक चौदहनि प्यारी ॥

mohat lok chauadhahan payaaree ||

ਜਾ ਕੀ ਨੈਕ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਮੈ ਪਰੈ ॥

जा की नैक दृसटि मै परै ॥

jaa kee naik dhirasaT mai parai ||

ਤਾ ਕੀ ਸਕਲ ਬੁਧਿ ਪਰਹਰੇ ॥੮॥

ता की सकल बुधि परहरे ॥८॥

taa kee sakal budh parahare ||8||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਖਟਮੁਖ ਮੁਖ ਖਟ ਪੰਚ ਸਿਵ ਬਿਧਿ ਕੀਨੇ ਮੁਖ ਚਾਰਿ ॥

खटमुख मुख खट पंच सिव बिधि कीने मुख चारि ॥

khaTamukh mukh khaT pa(n)ch siv bidh keene mukh chaar ||

ਉਰਬਸਿ ਕੇਰੇ ਰੂਪ ਕੋ ਤਊ ਨ ਪਾਯੋ ਪਾਰ ॥੯॥

उरबसि केरे रूप को तऊ न पायो पार ॥९॥

aurabas kere roop ko tuoo na paayo paar ||9||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਆਯੁਧ ਸਕਲ ਅੰਗ ਕਰੇ ॥

आयुध सकल अंग करे ॥

aayudh sakal a(n)g kare ||

ਸੋਹਤ ਸਭ ਸਾਜਨ ਸੌ ਜਰੇ ॥

सोहत सभ साजन सौ जरे ॥

sohat sabh saajan sau jare ||

ਹੀਰਨ ਕੀ ਮੁਕਤਾ ਜਗ ਸੋਹੈ ॥

हीरन की मुकता जग सोहै ॥

heeran kee mukataa jag sohai ||

ਸਸਿ ਕੋ ਮਨੋ ਤਾਰਿਕਾ ਮੋਹੈ ॥੧੦॥

ससि को मनो तारिका मोहै ॥१०॥

sas ko mano taarikaa mohai ||10||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਆਯੁਧ ਧਾਰਿ ਅਨੂਪਮ ਸੁੰਦਰਿ ਭੂਖਨ ਅੰਗ ਅਜਾਇਬ ਧਾਰੇ ॥

आयुध धारि अनूपम सुँदरि भूखन अंग अजाइब धारे ॥

aayudh dhaar anoopam su(n)dhar bhookhan a(n)g ajaib dhaare ||

ਲਾਲ ਕੋ ਹਾਰ ਲਸੈ ਉਰ ਭੀਤਰਿ ਭਾਨ ਤੇ ਜਾਨੁ ਬਡੇ ਛਬਿਯਾਰੇ ॥

लाल को हार लसै उर भीतरि भान ते जानु बडे छबियारे ॥

laal ko haar lasai ur bheetar bhaan te jaan badde chhabiyaare ||

ਮੋਤਿਨ ਕੀ ਲਰਕੈ ਮੁਖ ਪੈ ਮ੍ਰਿਗਨੈਨਿ ਫਬੇ ਮ੍ਰਿਗ ਸੇ ਕਜਰਾਰੇ ॥

मोतिन की लरकै मुख पै मृगनैनि फबे मृग से कजरारे ॥

motin kee larakai mukh pai miraganain fabe mirag se kajaraare ||

ਮੋਹਤ ਹੈ ਸਭ ਹੀ ਕੇ ਚਿਤੈ ਨਿਜ ਹਾਥ ਮਨੋ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਸੁਧਾਰੇ ॥੧੧॥

मोहत है सभ ही के चितै निज हाथ मनो बृजनाथ सुधारे ॥११॥

mohat hai sabh hee ke chitai nij haath mano birajanaath sudhaare ||11||

ਛੋਰਿ ਦਏ ਕਚ ਕਾਧਨ ਊਪਰ ਸੁੰਦਰ ਪਾਗ ਸੌ ਸੀਸ ਸੁਹਾਵੈ ॥

छोरि दए कच काधन ऊपर सुँदर पाग सौ सीस सुहावै ॥

chhor dhe kach kaadhan uoopar su(n)dhar paag sau sees suhaavai ||

ਭੂਖਨ ਚਾਰੁ ਲਸੈ ਸਭ ਅੰਗਨ ਭਾਗ ਭਰਿਯੋ ਸਭ ਹੀ ਕਹ ਭਾਵੈ ॥

भूखन चारु लसै सभ अंगन भाग भरियो सभ ही कह भावै ॥

bhookhan chaar lasai sabh a(n)gan bhaag bhariyo sabh hee keh bhaavai ||

ਬਾਲ ਲਖੈ ਕਹਿ ਲਾਲ ਤਿਸੈ ਲਟਕਾਵਤ ਅੰਗਨ ਮੈ ਜਬ ਆਵੈ ॥

बाल लखै कहि लाल तिसै लटकावत अंगन मै जब आवै ॥

baal lakhai keh laal tisai laTakaavat a(n)gan mai jab aavai ||

ਰੀਝਤ ਕੋਟਿ ਸੁਰੀ ਅਸੁਰੀ ਸੁਧਿ ਹੇਰਿ ਛੁਟੈ ਸਤ ਹੂ ਛੁਟ ਜਾਵੈ ॥੧੨॥

रीझत कोटि सुरी असुरी सुधि हेरि छुटै सत हू छुट जावै ॥१२॥

reejhat koT suree asuree sudh her chhuTai sat hoo chhuT jaavai ||12||

ਭੂਖਨ ਧਾਰਿ ਚੜਿਯੋ ਰਥ ਊਪਰਿ ਬਾਧਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਨਿਖੰਗ ਬਨਾਯੋ ॥

भूखन धारि चड़ियो रथ ऊपरि बाधि कृपान निखंग बनायो ॥

bhookhan dhaar chaRiyo rath uoopar baadh kirapaan nikha(n)g banaayo ||

ਖਾਤ ਤੰਬੋਲ ਬਿਰਾਜਤ ਸੁੰਦਰ ਦੇਵ ਅਦੇਵਨ ਕੋ ਬਿਰਮਾਯੋ ॥

खात तंबोल बिराजत सुँदर देव अदेवन को बिरमायो ॥

khaat ta(n)bol biraajat su(n)dhar dhev adhevan ko biramaayo ||

ਬਾਸ ਵ ਨੈਨ ਸਹੰਸ੍ਰਨ ਸੌ ਛਬਿ ਹੇਰਿ ਰਹਿਯੋ ਕਛੁ ਪਾਰ ਨ ਪਾਯੋ ॥

बास व नैन सहंस्रन सौ छबि हेरि रहियो कछु पार न पायो ॥

baas v nain saha(n)sran sau chhab her rahiyo kachh paar na paayo ||

ਆਪੁ ਬਨਾਇ ਅਨੂਪਮ ਕੋ ਬਿਧਿ ਐਚਿ ਰਹਿਯੋ ਦੁਤਿ ਅੰਤ ਨ ਪਾਯੋ ॥੧੩॥

आपु बनाइ अनूपम को बिधि ऐचि रहियो दुति अंत न पायो ॥१३॥

aap banai anoopam ko bidh aaich rahiyo dhut a(n)t na paayo ||13||

ਪਾਨ ਚਬਾਇ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਸਾਥ ਜਰਾਇ ਜਰੈ ਹਥਿਯਾਰ ਬਨਾਏ ॥

पान चबाइ भली बिधि साथ जराइ जरै हथियार बनाए ॥

paan chabai bhalee bidh saath jarai jarai hathiyaar banaae ||

ਅੰਜਨ ਆਂਜਿ ਅਨੂਪਮ ਸੁੰਦਰਿ ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਸਭੈ ਬਿਰਮਾਏ ॥

अंजन आँजि अनूपम सुँदरि देव अदेव सभै बिरमाए ॥

a(n)jan aa(n)j anoopam su(n)dhar dhev adhev sabhai biramaae ||

ਕੰਠ ਸਿਰੀਮਨਿ ਕੰਕਨ ਕੁੰਡਲ ਹਾਰ ਸੁ ਨਾਰਿ ਹੀਏ ਪਹਿਰਾਏ ॥

कंठ सिरीमनि कंकन कुँडल हार सु नारि हीए पहिराए ॥

ka(n)Th sireeman ka(n)kan ku(n)ddal haar su naar he'ee pahiraae ||

ਕਿੰਨਰ ਜਛ ਭੁਜੰਗ ਦਿਸਾ ਬਿਦਿਸਾਨ ਕੈ ਲੋਕ ਬਿਲੋਕਿਨ ਆਏ ॥੧੪॥

किंनर जछ भुजंग दिसा बिदिसान कै लोक बिलोकिन आए ॥१४॥

ki(n)nar jachh bhuja(n)g dhisaa bidhisaan kai lok bilokin aae ||14||

ਇੰਦ੍ਰ ਸਹੰਸ੍ਰ ਬਿਲੋਚਨ ਸੌ ਅਵਿਲੋਕ ਰਹਿਯੋ ਛਬਿ ਅੰਤੁ ਨ ਆਯੋ ॥

इंद्र सहंस्र बिलोचन सौ अविलोक रहियो छबि अंतु न आयो ॥

ei(n)dhr saha(n)sr bilochan sau avilok rahiyo chhab a(n)t na aayo ||

ਸੇਖ ਅਸੇਖਨ ਹੀ ਮੁਖ ਸੌ ਗੁਨ ਭਾਖਿ ਰਹੋ ਪਰੁ ਪਾਰ ਨ ਪਾਯੋ ॥

सेख असेखन ही मुख सौ गुन भाखि रहो परु पार न पायो ॥

sekh asekhan hee mukh sau gun bhaakh raho par paar na paayo ||

ਰੁਦ੍ਰ ਪਿਯਾਰੀ ਕੀ ਸਾਰੀ ਕੀ ਕੋਰ ਨਿਹਾਰਨ ਕੌ ਮੁਖ ਪੰਚ ਬਨਾਯੋ ॥

रुद्र पियारी की सारी की कोर निहारन कौ मुख पंच बनायो ॥

rudhr piyaaree kee saaree kee kor nihaaran kau mukh pa(n)ch banaayo ||

ਪੂਤ ਕਿਯੇ ਖਟ ਚਾਰਿ ਬਿਧੈ ਚਤੁਰਾਨਨ ਯਾਹੀ ਤੇ ਨਾਮੁ ਕਹਾਯੋ ॥੧੫॥

पूत किये खट चारि बिधै चतुरानन याही ते नामु कहायो ॥१५॥

poot kiye khaT chaar bidhai chaturaanan yaahee te naam kahaayo ||15||

ਕੰਚਨ ਕੀਰ ਕਲਾਨਿਧਿ ਕੇਹਰ ਕੋਕ ਕਪੋਤ ਕਰੀ ਕੁਰਰਾਨੇ ॥

कंचन कीर कलानिधि केहर कोक कपोत करी कुरराने ॥

ka(n)chan keer kalaanidh kehar kok kapot karee kuraraane ||

ਕਲਪਦ੍ਰੁਮਕਾ ਅਨੁਜਾ ਕਮਨੀ ਬਿਨੁ ਦਾਰਿਮ ਦਾਮਨਿ ਦੇਖਿ ਬਿਕਾਨੇ ॥

कलपद्रुमका अनुजा कमनी बिनु दारिम दामनि देखि बिकाने ॥

kalapadhrumakaa anujaa kamanee bin dhaarim dhaaman dhekh bikaane ||

ਰੀਝਤ ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਸਭੈ ਨਰ ਦੇਵ ਭਏ ਛਬਿ ਹੇਰਿ ਦਿਵਾਨੇ ॥

रीझत देव अदेव सभै नर देव भए छबि हेरि दिवाने ॥

reejhat dhev adhev sabhai nar dhev bhe chhab her dhivaane ||

ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਸੋ ਜਾਨਿ ਪਰੈ ਤਿਹ ਬਾਲ ਕੇ ਅੰਗ ਨ ਜਾਤ ਪਛਾਨੇ ॥੧੬॥

राज कुमार सो जानि परै तिह बाल के अंग न जात पछाने ॥१६॥

raaj kumaar so jaan parai teh baal ke a(n)g na jaat pachhaane ||16||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਦਸ ਸੀਸਨ ਰਾਵਨ ਰਰੇ ਲਿਖਤ ਬੀਸ ਭੁਜ ਜਾਇ ॥

दस सीसन रावन ररे लिखत बीस भुज जाइ ॥

dhas seesan raavan rare likhat bees bhuj jai ||

ਤਰੁਨੀ ਕੇ ਤਿਲ ਕੀ ਤਊ ਸਕ੍ਯੋ ਨ ਛਬਿ ਕੋ ਪਾਇ ॥੧੭॥

तरुनी के तिल की तऊ सक्यो न छबि को पाइ ॥१७॥

tarunee ke til kee tuoo sakayo na chhab ko pai ||17||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਲਾਲਨ ਕੋ ਸਰਪੇਚ ਬਧ੍ਯੋ ਸਿਰ ਮੋਤਿਨ ਕੀ ਉਰ ਮਾਲ ਬਿਰਾਜੈ ॥

लालन को सरपेच बध्यो सिर मोतिन की उर माल बिराजै ॥

laalan ko sarapech badhayo sir motin kee ur maal biraajai ||

ਭੂਖਨ ਚਾਰੁ ਦਿਪੈ ਅਤਿ ਹੀ ਦੁਤਿ ਦੇਖਿ ਮਨੋਜਵ ਕੋ ਮਨੁ ਲਾਜੈ ॥

भूखन चारु दिपै अति ही दुति देखि मनोजव को मनु लाजै ॥

bhookhan chaar dhipai at hee dhut dhekh manojav ko man laajai ||

ਮੋਦ ਬਢੈ ਨਿਰਖੇ ਚਿਤ ਮੈ ਤਨਿਕੇਕ ਬਿਖੈ ਤਨ ਕੋ ਦੁਖ ਭਾਜੈ ॥

मोद बढै निरखे चित मै तनिकेक बिखै तन को दुख भाजै ॥

modh baddai nirakhe chit mai tanikek bikhai tan ko dhukh bhaajai ||

ਜੋਬਨ ਜੋਤਿ ਜਗੈ ਸੁ ਮਨੋ ਸੁਰਰਾਜ ਸੁਰਾਨ ਕੇ ਭੀਤਰ ਰਾਜੈ ॥੧੮॥

जोबन जोति जगै सु मनो सुरराज सुरान के भीतर राजै ॥१८॥

joban jot jagai su mano suraraaj suraan ke bheetar raajai ||18||

ਛੋਰੈ ਹੈ ਬੰਦ ਅਨੂਪਮ ਸੁੰਦਰਿ ਪਾਨ ਚਬਾਇ ਸਿੰਗਾਰ ਬਨਾਯੋ ॥

छोरै है बंद अनूपम सुँदरि पान चबाइ सिंगार बनायो ॥

chhorai hai ba(n)dh anoopam su(n)dhar paan chabai si(n)gaar banaayo ||

ਅੰਜਨ ਆਂਜਿ ਦੁਹੂੰ ਅਖਿਯਾਨ ਸੁ ਭਾਲ ਮੈ ਕੇਸਰਿ ਲਾਲ ਲਗਾਯੋ ॥

अंजन आँजि दुहूँ अखियान सु भाल मै केसरि लाल लगायो ॥

a(n)jan aa(n)j dhuhoo(n) akhiyaan su bhaal mai kesar laal lagaayo ||

ਝੂਮਕ ਦੇਤ ਝੁਕੈ ਝੁਮਕੇ ਕਬਿ ਰਾਮ ਸੁ ਭਾਵ ਭਲੋ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥

झूमक देत झुकै झुमके कबि राम सु भाव भलो लखि पायो ॥

jhoomak dhet jhukai jhumake kab raam su bhaav bhalo lakh paayo ||

ਮਾਨਹੁ ਸੌਤਿਨ ਕੇ ਮਨ ਕੋ ਇਕ ਬਾਰਹਿ ਬਾਧਿ ਕੈ ਜੇਲ ਚਲਾਯੋ ॥੧੯॥

मानहु सौतिन के मन को इक बारहि बाधि कै जेल चलायो ॥१९॥

maanahu sauatin ke man ko ik baareh baadh kai jel chalaayo ||19||

ਹਾਰ ਸਿੰਗਾਰ ਕਰੇ ਸਭ ਹੀ ਤਿਨ ਕੇਸ ਛੁਟੇ ਸਿਰ ਸ੍ਯਾਮ ਸੁਹਾਵੈ ॥

हार सिंगार करे सभ ही तिन केस छुटे सिर स्याम सुहावै ॥

haar si(n)gaar kare sabh hee tin kes chhuTe sir sayaam suhaavai ||

ਜੋਬਨ ਜੋਤਿ ਜਗੈ ਅਤਿ ਹੀ ਮੁਨਿ ਹੇਰਿ ਡਿਗੈ ਤਪ ਤੇ ਪਛੁਤਾਵੈ ॥

जोबन जोति जगै अति ही मुनि हेरि डिगै तप ते पछुतावै ॥

joban jot jagai at hee mun her ddigai tap te pachhutaavai ||

ਕਿੰਨਰ ਜਛ ਭੁਜੰਗ ਦਿਸਾ ਬਿਦਿਸਾਨ ਕੀ ਬਾਲ ਬਿਲੋਕਨ ਆਵੈ ॥

किंनर जछ भुजंग दिसा बिदिसान की बाल बिलोकन आवै ॥

ki(n)nar jachh bhuja(n)g dhisaa bidhisaan kee baal bilokan aavai ||

ਗੰਧ੍ਰਬ ਦੇਵ ਅਦੇਵਨ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯ ਹੇਰਿ ਪ੍ਰਭਾ ਸਭ ਹੀ ਬਲ ਜਾਵੈ ॥੨੦॥

गंध्रब देव अदेवन की तृय हेरि प्रभा सभ ही बल जावै ॥२०॥

ga(n)dhrab dhev adhevan kee tiray her prabhaa sabh hee bal jaavai ||20||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਐਸੋ ਭੇਖ ਬਨਾਇ ਕੈ ਤਹ ਤੇ ਕਰਿਯੋ ਪਿਯਾਨ ॥

ऐसो भेख बनाइ कै तह ते करियो पियान ॥

aaiso bhekh banai kai teh te kariyo piyaan ||

ਪਲਕ ਏਕ ਬੀਤੀ ਨਹੀ ਤਹਾ ਪਹੂੰਚੀ ਆਨਿ ॥੨੧॥

पलक एक बीती नही तहा पहूँची आनि ॥२१॥

palak ek beetee nahee tahaa pahoo(n)chee aan ||21||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਏਤੀ ਕਥਾ ਸੁ ਯਾ ਪੈ ਭਈ ॥

एती कथा सु या पै भई ॥

etee kathaa su yaa pai bhiee ||

ਅਬ ਕਥ ਚਲਿ ਤਿਹ ਤ੍ਰਿਯ ਪੈ ਗਈ ॥

अब कथ चलि तिह तृय पै गई ॥

ab kath chal teh tiray pai giee ||

ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਮਾਰਿ ਰਾਜ ਜਿਨ ਲਯੋ ॥

निजु पति मारि राज जिन लयो ॥

nij pat maar raaj jin layo ||

ਲੈ ਸੁ ਛਤ੍ਰੁ ਨਿਜੁ ਸੁਤ ਸਿਰ ਦਯੋ ॥੨੨॥

लै सु छत्रु निजु सुत सिर दयो ॥२२॥

lai su chhatr nij sut sir dhayo ||22||

ਮੁਖੁ ਫੀਕੋ ਕਰਿ ਸਭਨ ਦਿਖਾਵੈ ॥

मुखु फीको करि सभन दिखावै ॥

mukh feeko kar sabhan dhikhaavai ||

ਚਿਤ ਅਪਨੇ ਮੈ ਮੋਦ ਬਢਾਵੈ ॥

चित अपने मै मोद बढावै ॥

chit apane mai modh baddaavai ||

ਸੋ ਪੁੰਨੂ ਨਿਜੁ ਸਿਰ ਤੇ ਟਾਰੋ ॥

सो पुँनू निजु सिर ते टारो ॥

so pu(n)noo nij sir te Taaro ||

ਰਾਜ ਕਮੈਹੈ ਪੁਤ੍ਰ ਹਮਾਰੋ ॥੨੩॥

राज कमैहै पुत्र हमारो ॥२३॥

raaj kamaihai putr hamaaro ||23||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਸਵਤਿ ਸਾਲ ਤੇ ਮੈ ਜਰੀ ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਦਯੋ ਸੰਘਾਰ ॥

सवति साल ते मै जरी निजु पति दयो संघार ॥

savat saal te mai jaree nij pat dhayo sa(n)ghaar ||

ਬਿਧਵਾ ਹੀ ਹ੍ਵੈ ਜੀਵਿ ਹੌ ਜੌ ਰਾਖੇ ਕਰਤਾਰ ॥੨੪॥

बिधवा ही ह्वै जीवि हौ जौ राखे करतार ॥२४॥

bidhavaa hee havai jeev hau jau raakhe karataar ||24||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸਵਤਿ ਸਾਲ ਸਿਰ ਪੈ ਤਹਿ ਸਹਿਯੈ ॥

सवति साल सिर पै तहि सहियै ॥

savat saal sir pai teh sahiyai ||

ਬਿਧਵਾ ਹੀ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਜਗ ਰਹਿਯੈ ॥

बिधवा ही ह्वै कै जग रहियै ॥

bidhavaa hee havai kai jag rahiyai ||

ਧਨ ਕੋ ਟੋਟਿ ਕਛੂ ਮੁਹਿ ਨਾਹੀ ॥

धन को टोटि कछू मुहि नाही ॥

dhan ko ToT kachhoo muh naahee ||

ਐਸੇ ਕਹੈ ਅਬਲਾ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥੨੫॥

ऐसे कहै अबला मन माही ॥२५॥

aaise kahai abalaa man maahee ||25||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਮਨ ਭਾਵਤ ਕੋ ਭੋਗ ਮੁਹਿ ਕਰਨਿ ਨ ਦੇਤੋ ਰਾਇ ॥

मन भावत को भोग मुहि करनि न देतो राइ ॥

man bhaavat ko bhog muh karan na dheto rai ||

ਅਬਿ ਚਿਤ ਮੈ ਜਿਹ ਚਾਹਿ ਹੋ ਲੈਹੋ ਨਿਕਟਿ ਬੁਲਾਇ ॥੨੬॥

अबि चित मै जिह चाहि हो लैहो निकटि बुलाइ ॥२६॥

ab chit mai jeh chaeh ho laiho nikaT bulai ||26||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬੈਠਿ ਝਰੋਖੇ ਮੁਜਰਾ ਲੇਵੈ ॥

बैठि झरोखे मुजरा लेवै ॥

baiTh jharokhe mujaraa levai ||

ਜਿਹ ਭਾਵੈ ਤਾ ਕੋ ਧਨੁ ਦੇਵੈ ॥

जिह भावै ता को धनु देवै ॥

jeh bhaavai taa ko dhan dhevai ||

ਰਾਜ ਕਾਜ ਕਛੁ ਬਾਲ ਨ ਪਾਵੈ ॥

राज काज कछु बाल न पावै ॥

raaj kaaj kachh baal na paavai ||

ਖੇਲ ਬਿਖੈ ਦਿਨੁ ਰੈਨਿ ਗਵਾਵੈ ॥੨੭॥

खेल बिखै दिनु रैनि गवावै ॥२७॥

khel bikhai dhin rain gavaavai ||27||

ਏਕ ਦਿਵਸ ਤਿਨ ਤ੍ਰਿਯ ਯੌ ਕੀਯੋ ॥

एक दिवस तिन तृय यौ कीयो ॥

ek dhivas tin tiray yau keeyo ||

ਬੈਠਿ ਝਰੋਖੇ ਮੁਜਰਾ ਲੀਯੋ ॥

बैठि झरोखे मुजरा लीयो ॥

baiTh jharokhe mujaraa leeyo ||

ਸਭ ਸੂਰਨ ਕੋ ਬੋਲਿ ਪਠਾਯੋ ॥

सभ सूरन को बोलि पठायो ॥

sabh sooran ko bol paThaayo ||

ਯਹ ਸੁਨਿ ਭੇਵ ਉਰਬਸੀ ਪਾਯੋ ॥੨੮॥

यह सुनि भेव उरबसी पायो ॥२८॥

yeh sun bhev urabasee paayo ||28||

ਭੂਖਨ ਵਹੈ ਅੰਗ ਤਿਨ ਧਰੇ ॥

भूखन वहै अंग तिन धरे ॥

bhookhan vahai a(n)g tin dhare ||

ਨਿਜੁ ਆਲੈ ਤੈ ਨਿਕਸਨਿ ਕਰੇ ॥

निजु आलै तै निकसनि करे ॥

nij aalai tai nikasan kare ||

ਮੁਸਕੀ ਤਾਜੀ ਚੜੀ ਬਿਰਾਜੈ ॥

मुसकी ताजी चड़ी बिराजै ॥

musakee taajee chaRee biraajai ||

ਨਿਸ ਕੋ ਮਨੋ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਲਾਜੈ ॥੨੯॥

निस को मनो चंद्रमा लाजै ॥२९॥

nis ko mano cha(n)dhramaa laajai ||29||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਸ੍ਯਾਮ ਛੁਟੇ ਕਚ ਕਾਧਨ ਊਪਰਿ ਸੋਭਿਤ ਹੈ ਅਤਿ ਹੀ ਘੁੰਘਰਾਰੇ ॥

स्याम छुटे कच काधन ऊपरि सोभित है अति ही घुँघरारे ॥

sayaam chhuTe kach kaadhan uoopar sobhit hai at hee ghu(n)gharaare ||

ਹਾਰ ਸਿੰਗਾਰ ਦਿਪੈ ਅਤਿ ਚਾਰੁ ਸੁ ਮੋ ਪਹਿ ਤੇ ਨਹਿ ਜਾਤ ਉਚਾਰੇ ॥

हार सिंगार दिपै अति चारु सु मो पहि ते नहि जात उचारे ॥

haar si(n)gaar dhipai at chaaru su mo peh te neh jaat uchaare ||

ਰੀਝਤ ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਸਭੈ ਸੁ ਕਹਾ ਬਪੁਰੇ ਨਰ ਦੇਵ ਬਿਚਾਰੇ ॥

रीझत देव अदेव सभै सु कहा बपुरे नर देव बिचारे ॥

reejhat dhev adhev sabhai su kahaa bapure nar dhev bichaare ||

ਬਾਲ ਕੌ ਰੋਕ ਸਭੈ ਤਜਿ ਸੋਕ ਤ੍ਰਿਲੋਕ ਕੋ ਲੋਕ ਬਿਲੋਕਿਤ ਸਾਰੇ ॥੩੦॥

बाल कौ रोक सभै तजि सोक तृलोक को लोक बिलोकित सारे ॥३०॥

baal kau rok sabhai taj sok tiralok ko lok bilokit saare ||30||

ਹਾਰ ਸਿੰਗਾਰ ਬਨਾਇ ਕੈ ਸੁੰਦਰਿ ਅੰਜਨ ਆਖਿਨ ਆਂਜਿ ਦੀਯੋ ॥

हार सिंगार बनाइ कै सुँदरि अंजन आखिन आँजि दीयो ॥

haar si(n)gaar banai kai su(n)dhar a(n)jan aakhin aa(n)j dheeyo ||

ਅਤਿ ਹੀ ਤਨ ਬਸਤ੍ਰ ਅਨੂਪ ਧਰੇ ਜਨ ਕੰਦ੍ਰਪ ਕੋ ਬਿਨੁ ਦ੍ਰਪ ਕੀਯੋ ॥

अति ही तन बसत्र अनूप धरे जन कंद्रप को बिनु द्रप कीयो ॥

at hee tan basatr anoop dhare jan ka(n)dhrap ko bin dhrap keeyo ||

ਕਲਗੀ ਗਜਗਾਹ ਬਨੀ ਘੁੰਘਰਾਰ ਚੜੀ ਹਯ ਕੈ ਹੁਲਸਾਤ ਹੀਯੋ ॥

कलगी गजगाह बनी घुँघरार चड़ी हय कै हुलसात हीयो ॥

kalagee gajagaeh banee ghu(n)gharaar chaRee hay kai hulasaat heeyo ||

ਬਿਨੁ ਦਾਮਨ ਹੀ ਇਹ ਕਾਮਨਿ ਯੌ ਸਭ ਭਾਮਿਨਿ ਕੋ ਮਨ ਮੋਲ ਲੀਯੋ ॥੩੧॥

बिनु दामन ही इह कामनि यौ सभ भामिनि को मन मोल लीयो ॥३१॥

bin dhaaman hee ieh kaaman yau sabh bhaamin ko man mol leeyo ||31||

ਸੀਸ ਫਬੈ ਕਲਗੀ ਤੁਰਰੋ ਸੁਭ ਲਾਲਨ ਕੋ ਸਰਪੇਚ ਸੁਹਾਯੋ ॥

सीस फबै कलगी तुररो सुभ लालन को सरपेच सुहायो ॥

sees fabai kalagee turaro subh laalan ko sarapech suhaayo ||

ਹਾਰ ਅਪਾਰ ਧਰੇ ਉਰ ਮੈ ਮਨੁ ਦੇਖਿ ਮਨੋਜਵ ਕੋ ਬਿਰਮਾਯੋ ॥

हार अपार धरे उर मै मनु देखि मनोजव को बिरमायो ॥

haar apaar dhare ur mai man dhekh manojav ko biramaayo ||

ਬੀਰੀ ਚਬਾਤ ਕਛੂ ਮੁਸਕਾਤ ਬੰਧੇ ਗਜਗਾਹ ਤੁਰੰਗ ਨਚਾਯੋ ॥

बीरी चबात कछू मुसकात बंधे गजगाह तुरंग नचायो ॥

beeree chabaat kachhoo musakaat ba(n)dhe gajagaeh tura(n)g nachaayo ||

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਮਹਿ ਲੋਕ ਕੀ ਮਾਨਹੁ ਮਾਨਨਿ ਕੋ ਮਨੁ ਮੋਹਨੁ ਆਯੋ ॥੩੨॥

स्याम भनै महि लोक की मानहु माननि को मनु मोहनु आयो ॥३२॥

sayaam bhanai meh lok kee maanahu maanan ko man mohan aayo ||32||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਪ੍ਰਭਾਵਤੀ ਰਾਨੀ ਤਬੈ ਤਾ ਕੋ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿ ॥

प्रभावती रानी तबै ता को रूप निहारि ॥

prabhaavatee raanee tabai taa ko roop nihaar ||

ਰੀਝਿ ਅਧਿਕ ਚਿਤ ਮੈ ਰਹੀ ਹਰ ਅਰਿ ਸਰ ਗਯੋ ਮਾਰਿ ॥੩੩॥

रीझि अधिक चित मै रही हर अरि सर गयो मारि ॥३३॥

reejh adhik chit mai rahee har ar sar gayo maar ||33||

ਕਬਿਤੁ ॥

कबितु ॥

kabit ||

ਕੈਧੋ ਕਾਹੂ ਰਿਖਿ ਇੰਦ੍ਰ ਆਸਨ ਤੇ ਟਾਰਿ ਦਯੋ ਕੈਧੋ ਇਹ ਸੂਰਜ ਸਰੂਪ ਧਰਿ ਆਯੋ ਹੈ ॥

कैधो काहू रिखि इंद्र आसन ते टारि दयो कैधो इह सूरज सरूप धरि आयो है ॥

kaidho kaahoo rikh i(n)dhr aasan te Taar dhayo kaidho ieh sooraj saroop dhar aayo hai ||

ਕੈਧੋ ਚੰਦ੍ਰ ਚੰਦ੍ਰਲੋਕ ਛੋਰਿ ਕੈ ਸਿਪਾਹੀ ਬਨ ਮੇਰੇ ਜਾਨ ਤੀਰਥ ਅਨ੍ਰਹੈਬੈ ਕੋ ਸਿਧਾਯੋ ਹੈ ॥

कैधो चंद्र चंद्रलोक छोरि कै सिपाही बन मेरे जान तीरथ अन्रहैबै को सिधायो है ॥

kaidho cha(n)dhr cha(n)dhralok chhor kai sipaahee ban mere jaan teerath anrahaibai ko sidhaayo hai ||

ਕੈਧੋ ਹੈ ਅਨੰਗ ਅਰੁਧੰਗਕ ਕੇ ਅੰਤਕ ਤੇ ਮਾਨੁਖ ਕੋ ਰੂਪ ਕੈ ਕੈ ਆਪੁ ਕੌ ਛਪਾਯੋ ਹੈ ॥

कैधो है अनंग अरुधंगक के अंतक ते मानुख को रूप कै कै आपु कौ छपायो है ॥

kaidho hai ana(n)g arudha(n)gak ke a(n)tak te maanukh ko roop kai kai aap kau chhapaayo hai ||

ਕੈਧੋ ਯਹ ਸਸਿਯਾ ਕੇ ਰਸਿਯਾ ਨੈ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ਮੋਰੇ ਛਲਬੇ ਕੌ ਕਛੂ ਛਲ ਸੋ ਬਨਾਯੋ ਹੈ ॥੩੪॥

कैधो यह ससिया के रसिया नै कोप कै कै मोरे छलबे कौ कछू छल सो बनायो है ॥३४॥

kaidho yeh sasiyaa ke rasiyaa nai kop kai kai more chhalabe kau kachhoo chhal so banaayo hai ||34||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਬ ਲੌ ਬੈਨ ਕਹਨ ਨਹਿ ਪਾਈ ॥

जब लौ बैन कहन नहि पाई ॥

jab lau bain kahan neh paiee ||

ਤਬ ਲੌ ਨਿਕਟ ਗਯੋ ਵਹੁ ਆਈ ॥

तब लौ निकट गयो वहु आई ॥

tab lau nikaT gayo vahu aaiee ||

ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿ ਮਤ ਹ੍ਵੈ ਝੂਲੀ ॥

रूप निहारि मत ह्वै झूली ॥

roop nihaar mat havai jhoolee ||

ਗ੍ਰਿਹ ਕੀ ਸਕਲ ਤਾਹਿ ਸੁਧਿ ਭੂਲੀ ॥੩੫॥

गृह की सकल ताहि सुधि भूली ॥३५॥

gireh kee sakal taeh sudh bhoolee ||35||

ਸੋਰਠਾ ॥

सोरठा ॥

soraThaa ||

ਪਠਏ ਦੂਤ ਅਨੇਕ ਅਮਿਤ ਦਰਬੁ ਤਿਨ ਕੌ ਦਯੋ ॥

पठए दूत अनेक अमित दरबु तिन कौ दयो ॥

paThe dhoot anek amit dharab tin kau dhayo ||

ਕਹਿਯੋ ਮਹੂਰਤ ਏਕ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੋ ਇਹ ਗ੍ਰਿਹ ਬਸੋ ॥੩੬॥

कहियो महूरत एक कृपा करो इह गृह बसो ॥३६॥

kahiyo mahoorat ek kirapaa karo ieh gireh baso ||36||

ਕਬਿਤੁ ॥

कबितु ॥

kabit ||

ਕੈਧੌ ਅਲਿਕੇਸ ਹੋ ਕਿ ਸਸਿ ਹੋ ਦਿਨੇਸ ਹੋ ਕਿ ਰੂਪ ਹੂੰ ਕਿ ਭੇਸ ਹੋ ਜਹਾਨ ਮੈ ਸੁਹਾਏ ਹੋ ॥

कैधौ अलिकेस हो कि ससि हो दिनेस हो कि रूप हूँ कि भेस हो जहान मै सुहाए हो ॥

kaidhau alikes ho k sas ho dhines ho k roop hoo(n) k bhes ho jahaan mai suhaae ho ||

ਸੇਸ ਹੋ ਸੁਰੇਸ ਹੋ ਗਨੇਸ ਹੋ ਮਹੇਸ ਹੋ ਜੀ ਕੈਧੌ ਜਗਤੇਸ ਤੁਮ ਬੇਦਨ ਬਤਾਏ ਹੋ ॥

सेस हो सुरेस हो गनेस हो महेस हो जी कैधौ जगतेस तुम बेदन बताए हो ॥

ses ho sures ho ganes ho mahes ho jee kaidhau jagates tum bedhan bataae ho ||

ਕਾਲਿੰਦ੍ਰੀ ਕੇ ਏਸ ਹੋ ਕਿ ਤੁਮ ਹੀ ਜਲੇਸ ਹੋ ਬਤਾਵੌ ਕੌਨ ਦੇਸ ਕੇ ਨਰੇਸੁਰ ਕੇ ਜਾਏ ਹੋ ॥

कालिंद्री के एस हो कि तुम ही जलेस हो बतावौ कौन देस के नरेसुर के जाए हो ॥

kaali(n)dhree ke es ho k tum hee jales ho bataavau kauan dhes ke naresur ke jaae ho ||

ਕਹੋ ਮੇਰੇ ਏਸ ਕਿਹ ਕਾਜ ਨਿਜੁ ਦੇਸ ਛੋਰਿ ਚਾਕਰੀ ਕੋ ਭੇਸ ਕੈ ਹਮਾਰੇ ਦੇਸ ਆਏ ਹੋ ॥੩੭॥

कहो मेरे एस किह काज निजु देस छोरि चाकरी को भेस कै हमारे देस आए हो ॥३७॥

kaho mere es keh kaaj nij dhes chhor chaakaree ko bhes kai hamaare dhes aae ho ||37||

ਹੌ ਨ ਅਲਿਕੇਸ ਹੌ ਨ ਸਸਿ ਹੌ ਦਿਨੇਸ ਹੌ ਨ ਰੂਪ ਹੂ ਕੇ ਭੇਸ ਕੈ ਜਹਾਨ ਮੈ ਸੁਹਾਯੋ ਹੌਂ ॥

हौ न अलिकेस हौ न ससि हौ दिनेस हौ न रूप हू के भेस कै जहान मै सुहायो हौं ॥

hau na alikes hau na sas hau dhines hau na roop hoo ke bhes kai jahaan mai suhaayo haua(n) ||

ਸੇਸ ਨ ਸੁਰੇਸ ਹੌ ਗਨੇਸ ਹੌ ਮਹੇਸ ਨਹੀ ਹੌ ਨ ਜਗਤੇਸ ਹੌ ਜੁ ਬੇਦਨ ਬਤਾਯੋ ਹੌ ॥

सेस न सुरेस हौ गनेस हौ महेस नही हौ न जगतेस हौ जु बेदन बतायो हौ ॥

ses na sures hau ganes hau mahes nahee hau na jagates hau ju bedhan bataayo hau ||

ਕਾਲਿੰਦ੍ਰੀ ਕੇ ਏਸ ਅਥਿਤੇਸ ਮੈ ਜਲੇਸ ਨਹੀ ਦਛਿਨ ਕੇ ਦੇਸ ਕੇ ਨਰੇਸੁਰ ਕੋ ਜਾਯੋ ਹੌ ॥

कालिंद्री के एस अथितेस मै जलेस नही दछिन के देस के नरेसुर को जायो हौ ॥

kaali(n)dhree ke es athites mai jales nahee dhachhin ke dhes ke naresur ko jaayo hau ||

ਮੋਹਨ ਹੈ ਨਾਮ ਆਗੇ ਜੈਹੋ ਸਸੁਰਾਰੇ ਧਾਮ ਸੋਭਾ ਸੁਨਿ ਤੁਮਰੀ ਤਮਾਸੇ ਕਾਜ ਆਯੋ ਹੌ ॥੩੮॥

मोहन है नाम आगे जैहो ससुरारे धाम सोभा सुनि तुमरी तमासे काज आयो हौ ॥३८॥

mohan hai naam aage jaiho sasuraare dhaam sobhaa sun tumaree tamaase kaaj aayo hau ||38||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਤੇਰੀ ਸੋਭਾ ਸੁਨਿ ਕੈ ਸੁਨਿ ਸੁੰਦਰਿ ਆਯੋ ਈਹਾ ਚਲਿ ਕੋਸ ਹਜਾਰੌ ॥

तेरी सोभा सुनि कै सुनि सुँदरि आयो ईहा चलि कोस हजारौ ॥

teree sobhaa sun kai sun su(n)dhar aayo ieehaa chal kos hajaarau ||

ਆਜੁ ਮਹੂਰਤ ਹੈ ਤਿਤ ਕੋ ਕਛੁ ਸਾਥ ਮਿਲੈ ਨਹੀ ਤ੍ਰਾਸ ਬਿਚਾਰੌ ॥

आजु महूरत है तित को कछु साथ मिलै नही त्रास बिचारौ ॥

aaj mahoorat hai tit ko kachh saath milai nahee traas bichaarau ||

ਰੀਤ ਹੈ ਧਾਮ ਇਹੈ ਹਮਰੇ ਨਿਜੁ ਨਾਰਿ ਬਿਨਾ ਨਹੀ ਔਰ ਨਿਹਾਰੌ ॥

रीत है धाम इहै हमरे निजु नारि बिना नही और निहारौ ॥

reet hai dhaam ihai hamare nij naar binaa nahee aauar nihaarau ||

ਖੇਲੋ ਹਸੌ ਸੁਖ ਸੋ ਤੁਮ ਹੂੰ ਮੁਹਿ ਦੇਹੁ ਬਿਦਾ ਸਸੁਰਾਰਿ ਸਿਧਾਰੌ ॥੩੯॥

खेलो हसौ सुख सो तुम हूँ मुहि देहु बिदा ससुरारि सिधारौ ॥३९॥

khelo hasau sukh so tum hoo(n) muh dheh bidhaa sasuraar sidhaarau ||39||

ਬਾਤ ਬਿਦਾ ਕੀ ਸੁਨੀ ਜਬ ਹੀ ਬਿਨੁ ਚੈਨ ਭਈ ਨ ਸੁਹਾਵਤ ਜੀ ਕੀ ॥

बात बिदा की सुनी जब ही बिनु चैन भई न सुहावत जी की ॥

baat bidhaa kee sunee jab hee bin chain bhiee na suhaavat jee kee ||

ਲਾਲ ਗੁਲਾਲ ਸੀ ਬਾਲ ਹੁਤੀ ਤਤਕਾਲ ਭਈ ਮੁਖ ਕੀ ਛਬਿ ਫੀਕੀ ॥

लाल गुलाल सी बाल हुती ततकाल भई मुख की छबि फीकी ॥

laal gulaal see baal hutee tatakaal bhiee mukh kee chhab feekee ||

ਹਾਥ ਉਚਾਇ ਹਨੀ ਛਤਿਯਾ ਉਰ ਪੈ ਲਸੈ ਸੌ ਮੁੰਦਰੀ ਅੰਗੁਰੀ ਕੀ ॥

हाथ उचाइ हनी छतिया उर पै लसै सौ मुँदरी अंगुरी की ॥

haath uchai hanee chhatiyaa ur pai lasai sau mu(n)dharee a(n)guree kee ||

ਦੇਖਨ ਕੋ ਪਿਯ ਕੌ ਤਿਯ ਕੀ ਪ੍ਰਗਟੀ ਅਖਿਯਾ ਜੁਗ ਜਾਨੁਕ ਹੀ ਕੀ ॥੪੦॥

देखन को पिय कौ तिय की प्रगटी अखिया जुग जानुक ही की ॥४०॥

dhekhan ko piy kau tiy kee pragaTee akhiyaa jug jaanuk hee kee ||40||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਮਨੁ ਤਰਫਤ ਤਵ ਮਿਲਨ ਕੋ ਤਨੁ ਭੇਟਤ ਨਹਿ ਜਾਇ ॥

मनु तरफत तव मिलन को तनु भेटत नहि जाइ ॥

man tarafat tav milan ko tan bheTat neh jai ||

ਜੀਭ ਜਰੋ ਤਿਨ ਨਾਰਿ ਕੀ ਦੈ ਤੁਹਿ ਬਿਦਾ ਬੁਲਾਇ ॥੪੧॥

जीभ जरो तिन नारि की दै तुहि बिदा बुलाइ ॥४१॥

jeebh jaro tin naar kee dhai tuh bidhaa bulai ||41||

ਕਬਿਤੁ ॥

कबितु ॥

kabit ||

ਕੋਊ ਦਿਨ ਰਹੋ ਹਸਿ ਬੋਲੋ ਆਛੀ ਬਾਤੈ ਕਹੋ ਕਹਾ ਸਸੁਰਾਰਿ ਕੀ ਅਨੋਖੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਾਗੀ ਹੈ ॥

कोऊ दिन रहो हसि बोलो आछी बातै कहो कहा ससुरारि की अनोखी प्रीति पागी है ॥

kouoo dhin raho has bolo aachhee baatai kaho kahaa sasuraar kee anokhee preet paagee hai ||

ਯਹੈ ਰਾਜ ਲੀਜੈ ਯਾ ਕੋ ਰਾਜਾ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਰਾਜ ਕੀਜੈ ਹਾਥੁ ਚਾਇ ਦੀਜੈ ਮੋਹਿ ਯਹੈ ਜਿਯ ਜਾਗੀ ਹੈ ॥

यहै राज लीजै या को राजा ह्वै कै राज कीजै हाथु चाइ दीजै मोहि यहै जिय जागी है ॥

yahai raaj leejai yaa ko raajaa havai kai raaj keejai haath chai dheejai moh yahai jiy jaagee hai ||

ਤੁਮ ਕੋ ਨਿਹਾਰਿ ਕਿਯ ਮਾਰ ਨੈ ਸੁ ਮਾਰ ਮੋ ਕੌ ਤਾ ਤੇ ਬਿਸੰਭਾਰ ਭਈ ਨੀਂਦ ਭੂਖਿ ਭਾਗੀ ਹੈ ॥

तुम को निहारि किय मार नै सु मार मो कौ ता ते बिसंभार भई नींद भूखि भागी है ॥

tum ko nihaar kiy maar nai su maar mo kau taa te bisa(n)bhaar bhiee nee(n)dh bhookh bhaagee hai ||

ਤਹਾ ਕੌ ਨ ਜੈਯੇ ਮੇਰੀ ਸੇਜ ਕੋ ਸੁਹੈਯੈ ਆਨਿ ਲਗਨ ਨਿਗੌਡੀ ਨਾਥ ਤੇਰੇ ਸਾਥ ਲਾਗੀ ਹੈ ॥੪੨॥

तहा कौ न जैये मेरी सेज को सुहैयै आनि लगन निगौडी नाथ तेरे साथ लागी है ॥४२॥

tahaa kau na jaiye meree sej ko suhaiyai aan lagan nigauaddee naath tere saath laagee hai ||42||

ਏਕ ਪਾਇ ਸੇਵਾ ਕਰੌ ਚੇਰੀ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਨੀਰ ਭਰੌ ਤੁਹੀ ਕੌ ਬਰੌ ਮੋਰੀ ਇਛਾ ਪੂਰੀ ਕੀਜਿਯੈ ॥

एक पाइ सेवा करौ चेरी ह्वै कै नीर भरौ तुही कौ बरौ मोरी इछा पूरी कीजियै ॥

ek pai sevaa karau cheree havai kai neer bharau tuhee kau barau moree ichhaa pooree keejiyai ||

ਯਹੈ ਰਾਜ ਲੇਹੁ ਹਾਥ ਉਠਾਇ ਮੋ ਕੌ ਟੂਕ ਦੇਹੁ ਹਮ ਸੌ ਬਢਾਵ ਨੇਹੁ ਜਾ ਤੇ ਲਾਲ ਜੀਜਿਯੈ ॥

यहै राज लेहु हाथ उठाइ मो कौ टूक देहु हम सौ बढाव नेहु जा ते लाल जीजियै ॥

yahai raaj leh haath uThai mo kau Took dheh ham sau baddaav neh jaa te laal jeejiyai ||

ਜੌ ਕਹੌ ਬਿਕੈਹੌ ਜਹਾ ਭਾਖੋ ਤਹਾ ਚਲੀ ਜੈਹੌ ਐਸੋ ਹਾਲ ਹੇਰਿ ਨਾਥ ਕਬਹੂੰ ਪ੍ਰਸੀਜਿਯੈ ॥

जौ कहौ बिकैहौ जहा भाखो तहा चली जैहौ ऐसो हाल हेरि नाथ कबहूँ प्रसीजियै ॥

jau kahau bikaihau jahaa bhaakho tahaa chalee jaihau aaiso haal her naath kabahoo(n) praseejiyai ||

ਯਾਹੀ ਠੌਰ ਰਹੋ ਹਸਿ ਬੋਲੋ ਆਛੀ ਬਾਤੈ ਕਹੋ ਜਾਨ ਸਸੁਰਾਰਿ ਕੋ ਨ ਨਾਮੁ ਫੇਰ ਲੀਜਿਯੈ ॥੪੩॥

याही ठौर रहो हसि बोलो आछी बातै कहो जान ससुरारि को न नामु फेर लीजियै ॥४३॥

yaahee Thauar raho has bolo aachhee baatai kaho jaan sasuraar ko na naam fer leejiyai ||43||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਕ੍ਯੋ ਨਿਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਤਜਿ ਕੇ ਸੁਨਿ ਸੁੰਦਰਿ ਤੋਹਿ ਭਜੇ ਧ੍ਰਮ ਜਾਤ ਹਮਾਰੋ ॥

क्यो निजु तृय तजि के सुनि सुँदरि तोहि भजे ध्रम जात हमारो ॥

kayo nij tiray taj ke sun su(n)dhar toh bhaje dhram jaat hamaaro ||

ਰਾਜ ਕਰੌ ਅਪਨੇ ਤੁਮ ਹੀ ਸੁਖ ਸੋ ਇਨ ਧਾਮਨ ਬੀਚ ਬਿਹਾਰੋ ॥

राज करौ अपने तुम ही सुख सो इन धामन बीच बिहारो ॥

raaj karau apane tum hee sukh so in dhaaman beech bihaaro ||

ਮੈ ਪ੍ਰਗਟਿਯੋ ਜਬ ਤੇ ਤਬ ਤੇ ਤਜਿ ਕਾਨਿ ਤ੍ਰਿਯਾ ਨਹਿ ਆਨ ਨਿਹਾਰੋ ॥

मै प्रगटियो जब ते तब ते तजि कानि तृया नहि आन निहारो ॥

mai pragaTiyo jab te tab te taj kaan tirayaa neh aan nihaaro ||

ਕ੍ਯਾ ਤੁਮ ਖ੍ਯਾਲ ਪਰੋ ਹਮਰੇ ਮਨ ਧੀਰ ਧਰੋ ਰਘੁਨਾਥ ਉਚਾਰੋ ॥੪੪॥

क्या तुम ख्याल परो हमरे मन धीर धरो रघुनाथ उचारो ॥४४॥

kayaa tum khayaal paro hamare man dheer dharo raghunaath uchaaro ||44||

ਕ੍ਰੋਰਿ ਉਪਾਇ ਕਰੋ ਲਲਨਾ ਤੁਮ ਕੇਲ ਕਰੇ ਬਿਨੁ ਮੈ ਨ ਟਰੋਂਗੀ ॥

क्रोरि उपाइ करो ललना तुम केल करे बिनु मै न टरोंगी ॥

kror upai karo lalanaa tum kel kare bin mai na Taro(n)gee ||

ਭਾਜਿ ਰਹੋਬ ਕਹਾ ਹਮ ਤੇ ਤੁਮ ਭਾਤਿ ਭਲੀ ਤੁਹਿ ਆਜ ਬਰੋਂਗੀ ॥

भाजि रहोब कहा हम ते तुम भाति भली तुहि आज बरोंगी ॥

bhaaj rahob kahaa ham te tum bhaat bhalee tuh aaj baro(n)gee ||

ਜੌ ਨ ਮਿਲੋ ਤੁਮ ਆਜੁ ਹਮੈ ਅਬ ਹੀ ਤਬ ਮੈ ਬਿਖ ਖਾਇ ਮਰੋਂਗੀ ॥

जौ न मिलो तुम आजु हमै अब ही तब मै बिख खाइ मरोंगी ॥

jau na milo tum aaj hamai ab hee tab mai bikh khai maro(n)gee ||

ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੇ ਦਰਸੇ ਪਰਸੇ ਬਿਨੁ ਪਾਵਕ ਮੈਨ ਪ੍ਰਵੇਸ ਕਰੋਂਗੀ ॥੪੫॥

प्रीतम के दरसे परसे बिनु पावक मैन प्रवेस करोंगी ॥४५॥

preetam ke dharase parase bin paavak main praves karo(n)gee ||45||

ਮੋਹਨ ਬਾਚ ॥

मोहन बाच ॥

mohan baach ||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਰੀਤਿ ਯਹੈ ਕੁਲ ਪਰੀ ਹਮਾਰੇ ॥

रीति यहै कुल परी हमारे ॥

reet yahai kul paree hamaare ||

ਸੁ ਮੈ ਕਹਤ ਹੋ ਤੀਰ ਤਿਹਾਰੇ ॥

सु मै कहत हो तीर तिहारे ॥

s mai kahat ho teer tihaare ||

ਚਲ ਕਿਸਹੂੰ ਕੇ ਧਾਮ ਨ ਜਾਹੀ ॥

चल किसहूँ के धाम न जाही ॥

chal kisahoo(n) ke dhaam na jaahee ||

ਚਲਿ ਆਵੈ ਛੋਰੈ ਤਿਹ ਨਾਹੀ ॥੪੬॥

चलि आवै छोरै तिह नाही ॥४६॥

chal aavai chhorai teh naahee ||46||

ਜਬ ਯਹ ਬਾਤ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥

जब यह बात तृयहि सुनि पाई ॥

jab yeh baat tirayeh sun paiee ||

ਨਿਜੁ ਮਤਿ ਬੀਚ ਯਹੈ ਠਹਰਾਈ ॥

निजु मति बीच यहै ठहराई ॥

nij mat beech yahai Thaharaiee ||

ਹੌਂ ਚਲਿ ਧਾਮ ਮੀਤ ਕੇ ਜੈਹੌ ॥

हौं चलि धाम मीत के जैहौ ॥

haua(n) chal dhaam meet ke jaihau ||

ਮਨ ਭਾਵਤ ਕੇ ਭੋਗ ਕਮੈਹੌ ॥੪੭॥

मन भावत के भोग कमैहौ ॥४७॥

man bhaavat ke bhog kamaihau ||47||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਆਜੁ ਪਯਾਨ ਕਰੋਗੀ ਤਹਾ ਸਖੀ ਭੂਖਨ ਬਸਤ੍ਰ ਅਨੂਪ ਬਨਾਊ ॥

आजु पयान करोगी तहा सखी भूखन बसत्र अनूप बनाऊ ॥

aaj payaan karogee tahaa sakhee bhookhan basatr anoop banaauoo ||

ਮੀਤ ਕੇ ਧਾਮ ਬਦ੍ਯੋ ਮਿਲਿਬੋ ਨਿਸ ਹੋਤ ਨਹੀ ਅਬ ਹੀ ਮਿਲ ਆਊ ॥

मीत के धाम बद्यो मिलिबो निस होत नही अब ही मिल आऊ ॥

meet ke dhaam badhayo milibo nis hot nahee ab hee mil aauoo ||

ਸਾਵਨ ਮੋ ਮਨ ਭਾਵਨ ਕੇ ਲੀਏ ਸਾਤ ਸਮੁੰਦ੍ਰਨ ਕੇ ਤਰਿ ਜਾਊ ॥

सावन मो मन भावन के लीए सात समुँद्रन के तरि जाऊ ॥

saavan mo man bhaavan ke le'ee saat samu(n)dhran ke tar jaauoo ||

ਕ੍ਰੋਰਿ ਉਪਾਉ ਕਰੌ ਸਜਨੀ ਪਿਯ ਕੋ ਤਨ ਕੈ ਤਨ ਭੇਟਨ ਪਾਊ ॥੪੮॥

क्रोरि उपाउ करौ सजनी पिय को तन कै तन भेटन पाऊ ॥४८॥

kror upaau karau sajanee piy ko tan kai tan bheTan paauoo ||48||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਬ ਤੇ ਮੈ ਭਵ ਮੋ ਭਵ ਲੀਯੋ ॥

जब ते मै भव मो भव लीयो ॥

jab te mai bhav mo bhav leeyo ||

ਆਨਿ ਤ੍ਰਿਯਾ ਸੌ ਭੋਗ ਨ ਕੀਯੋ ॥

आनि तृया सौ भोग न कीयो ॥

aan tirayaa sau bhog na keeyo ||

ਜੌ ਐਸੋ ਚਿਤ ਰਿਝਿਯੋ ਤਿਹਾਰੋ ॥

जौ ऐसो चित रिझियो तिहारो ॥

jau aaiso chit rijhiyo tihaaro ||

ਤੌ ਕਹਾ ਬਸਿ ਚਲਤ ਹਮਾਰੋ ॥੪੯॥

तौ कहा बसि चलत हमारो ॥४९॥

tau kahaa bas chalat hamaaro ||49||

ਨ ਪਿਯਾਨ ਧਾਮ ਤਵ ਕਰੋ ॥

न पियान धाम तव करो ॥

n piyaan dhaam tav karo ||

ਨਰਕ ਪਰਨ ਤੇ ਅਤਿ ਚਿਤ ਡਰੋ ॥

नरक परन ते अति चित डरो ॥

narak paran te at chit ddaro ||

ਤੁਮ ਹੀ ਧਾਮ ਹਮਾਰੇ ਐਯਹੁ ॥

तुम ही धाम हमारे ऐयहु ॥

tum hee dhaam hamaare aaiyahu ||

ਮਨ ਭਾਵਤ ਕੋ ਭੋਗ ਕਮੈਯਹੁ ॥੫੦॥

मन भावत को भोग कमैयहु ॥५०॥

man bhaavat ko bhog kamaiyahu ||50||

ਬਾਤੇ ਕਰਤ ਨਿਸਾ ਪਰਿ ਗਈ ॥

बाते करत निसा परि गई ॥

baate karat nisaa par giee ||

ਤ੍ਰਿਯ ਕੌ ਕਾਮ ਕਰਾ ਅਤਿ ਭਈ ॥

तृय कौ काम करा अति भई ॥

tiray kau kaam karaa at bhiee ||

ਅਧਿਕ ਅਨੂਪਮ ਭੇਸ ਬਨਾਯੋ ॥

अधिक अनूपम भेस बनायो ॥

adhik anoopam bhes banaayo ||

ਤਾ ਕੌ ਤਿਹ ਗ੍ਰਿਹ ਓਰ ਪਠਾਯੋ ॥੫੧॥

ता कौ तिह गृह ओर पठायो ॥५१॥

taa kau teh gireh or paThaayo ||51||

ਤਬ ਮੋਹਨ ਨਿਜੁ ਗ੍ਰਿਹ ਚਲਿ ਆਯੋ ॥

तब मोहन निजु गृह चलि आयो ॥

tab mohan nij gireh chal aayo ||

ਅਧਿਕ ਅਨੂਪਮ ਭੇਸ ਬਨਾਯੋ ॥

अधिक अनूपम भेस बनायो ॥

adhik anoopam bhes banaayo ||

ਟਕਿਯਨ ਕੀ ਚਪਟੀ ਉਰਬਸੀ ॥

टकियन की चपटी उरबसी ॥

Takiyan kee chapaTee urabasee ||

ਮੋਮ ਮਾਰਿ ਆਸਨ ਸੌ ਕਸੀ ॥੫੨॥

मोम मारि आसन सौ कसी ॥५२॥

mom maar aasan sau kasee ||52||

ਬਿਖਿ ਕੋ ਲੇਪ ਤਵਨ ਮੌ ਕੀਯੋ ॥

बिखि को लेप तवन मौ कीयो ॥

bikh ko lep tavan mau keeyo ||

ਸਿਵਹਿ ਰਿਝਾਇ ਮਾਗ ਕਰਿ ਲੀਯੋ ॥

सिवहि रिझाइ माग करि लीयो ॥

siveh rijhai maag kar leeyo ||

ਜਾ ਕੇ ਅੰਗ ਤਵਨ ਸੌ ਲਾਗੈ ॥

जा के अंग तवन सौ लागै ॥

jaa ke a(n)g tavan sau laagai ||

ਤਾ ਕੈ ਲੈ ਪ੍ਰਾਨਨ ਜਮ ਭਾਗੈ ॥੫੩॥

ता कै लै प्रानन जम भागै ॥५३॥

taa kai lai praanan jam bhaagai ||53||

ਤਬ ਲੌ ਨਾਰਿ ਗਈ ਵਹੁ ਆਈ ॥

तब लौ नारि गई वहु आई ॥

tab lau naar giee vahu aaiee ||

ਕਾਮਾਤੁਰ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਲਪਟਾਈ ॥

कामातुर ह्वै कै लपटाई ॥

kaamaatur havai kai lapaTaiee ||

ਤਾ ਕੋ ਭੇਦ ਕਛੂ ਨਹਿ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥

ता को भेद कछू नहि जान्यो ॥

taa ko bhedh kachhoo neh jaanayo ||

ਉਰਬਸਿ ਕੌ ਕਰਿ ਪੁਰਖ ਪਛਾਨ੍ਯੋ ॥੫੪॥

उरबसि कौ करि पुरख पछान्यो ॥५४॥

aurabas kau kar purakh pachhaanayo ||54||

ਤਾ ਸੋ ਭੋਗ ਅਧਿਕ ਜਬ ਕੀਨੋ ॥

ता सो भोग अधिक जब कीनो ॥

taa so bhog adhik jab keeno ||

ਮਨ ਮੈ ਮਾਨਿ ਅਧਿਕ ਸੁਖ ਲੀਨੋ ॥

मन मै मानि अधिक सुख लीनो ॥

man mai maan adhik sukh leeno ||

ਬਿਖੁ ਕੇ ਚੜੇ ਮਤ ਤਬ ਭਈ ॥

बिखु के चड़े मत तब भई ॥

bikh ke chaRe mat tab bhiee ||

ਜਮ ਕੇ ਧਾਮ ਬਿਖੈ ਚਲਿ ਗਈ ॥੫੫॥

जम के धाम बिखै चलि गई ॥५५॥

jam ke dhaam bikhai chal giee ||55||

ਉਰਬਸਿ ਜਬ ਤਾ ਕੋ ਬਧ ਕੀਯੋ ॥

उरबसि जब ता को बध कीयो ॥

aurabas jab taa ko badh keeyo ||

ਸੁਰ ਪੁਰ ਕੋ ਮਾਰਗ ਤਬ ਲੀਯੋ ॥

सुर पुर को मारग तब लीयो ॥

sur pur ko maarag tab leeyo ||

ਜਹਾ ਕਾਲ ਸੁਭ ਸਭਾ ਬਨਾਈ ॥

जहा काल सुभ सभा बनाई ॥

jahaa kaal subh sabhaa banaiee ||

ਉਰਬਸਿ ਯੌ ਚਲਿ ਕੈ ਤਹ ਆਈ ॥੫੬॥

उरबसि यौ चलि कै तह आई ॥५६॥

aurabas yau chal kai teh aaiee ||56||

ਤਾ ਕੌ ਅਮਿਤ ਦਰਬੁ ਤਿਨ ਦੀਯੋ ॥

ता कौ अमित दरबु तिन दीयो ॥

taa kau amit dharab tin dheeyo ||

ਮੇਰੋ ਬਡੋ ਕਾਮ ਤੁਮ ਕੀਯੋ ॥

मेरो बडो काम तुम कीयो ॥

mero baddo kaam tum keeyo ||

ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਕੌ ਜਿਨ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥

निजु पति कौ जिन तृयहि संघारियो ॥

nij pat kau jin tirayeh sa(n)ghaariyo ||

ਤਾ ਕੋ ਤੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥੫੭॥

ता को तै इह भाति प्रहारियो ॥५७॥

taa ko tai ieh bhaat prahaariyo ||57||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜਾ ਦੁਖ ਤੇ ਜਿਨਿ ਇਸਤ੍ਰਿਯਹਿ ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਹਨ੍ਯੋ ਰਿਸਾਇ ॥

जा दुख ते जिनि इसतृयहि निजु पति हन्यो रिसाइ ॥

jaa dhukh te jin isatirayeh nij pat hanayo risai ||

ਤਿਸੀ ਦੋਖ ਮਾਰਿਯੋ ਤਿਸੈ ਧੰਨ੍ਯ ਧੰਨ੍ਯ ਜਮ ਰਾਇ ॥੫੮॥

तिसी दोख मारियो तिसै धंन्य धंन्य जम राइ ॥५८॥

tisee dhokh maariyo tisai dha(n)nay dha(n)nay jam rai ||58||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਨੌ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੦੯॥੨੦੮੩॥ਅਫਜੂੰ॥

इति स्री चरित्र पख्याने तृया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ नौ चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१०९॥२०८३॥अफजूँ॥

eit sree charitr pakhayaane tirayaa charitre ma(n)tree bhoop sa(n)baadhe ik sau nau charitr samaapatam sat subham sat ||109||2083||afajoo(n)||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਪੂਰਬ ਦੇਸ ਕੋ ਏਸ ਰੂਪੇਸ੍ਵਰ ਰਾਜਤ ਹੈ ਅਲਕੇਸ੍ਵਰ ਜੈਸੋ ॥

पूरब देस को एस रूपेस्वर राजत है अलकेस्वर जैसो ॥

poorab dhes ko es roopesavair raajat hai alakesavair jaiso ||

ਰੂਪ ਅਪਾਰ ਕਰਿਯੋ ਕਰਤਾਰ ਕਿਧੌ ਅਸੁਰਾਰਿ ਸੁਰੇਸਨ ਤੈਸੋ ॥

रूप अपार करियो करतार किधौ असुरारि सुरेसन तैसो ॥

roop apaar kariyo karataar kidhau asuraar suresan taiso ||

ਭਾਰ ਭਰੇ ਭਟ ਭੂਧਰ ਕੀ ਸਮ ਭੀਰ ਪਰੇ ਰਨ ਏਕਲ ਜੈਸੋ ॥

भार भरे भट भूधर की सम भीर परे रन एकल जैसो ॥

bhaar bhare bhaT bhoodhar kee sam bheer pare ran ekal jaiso ||

ਜੰਗ ਜਗੇ ਅਰਧੰਗ ਕਰੇ ਅਰਿ ਸੁੰਦਰ ਹੈ ਮਕਰਧ੍ਵਜ ਕੈਸੋ ॥੧॥

जंग जगे अरधंग करे अरि सुँदर है मकरध्वज कैसो ॥१॥

ja(n)g jage aradha(n)g kare ar su(n)dhar hai makaradhavaij kaiso ||1||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਾ ਕੇ ਪੂਤ ਹੋਤ ਗ੍ਰਿਹਿ ਨਾਹੀ ॥

ता के पूत होत गृहि नाही ॥

taa ke poot hot gireh naahee ||

ਚਿੰਤ ਯਹੈ ਪ੍ਰਜਾ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥

चिंत यहै प्रजा मन माही ॥

chi(n)t yahai prajaa man maahee ||

ਤਬ ਤਿਹ ਮਾਤ ਅਧਿਕ ਅਕੁਲਾਈ ॥

तब तिह मात अधिक अकुलाई ॥

tab teh maat adhik akulaiee ||

ਏਕ ਤ੍ਰਿਯਾ ਤਿਹ ਨਿਕਟ ਬੁਲਾਈ ॥੨॥

एक तृया तिह निकट बुलाई ॥२॥

ek tirayaa teh nikaT bulaiee ||2||

ਕੰਨ੍ਯਾ ਏਕ ਰਾਵ ਕੀ ਲਹੀ ॥

कंन्या एक राव की लही ॥

ka(n)nayaa ek raav kee lahee ||

ਸੋ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਬਰਬੇ ਕਹ ਕਹੀ ॥

सो नृप को बरबे कह कही ॥

so nirap ko barabe keh kahee ||

ਰਾਇ ਪੁਰਾ ਕੇ ਭੀਤਰ ਆਨੀ ॥

राइ पुरा के भीतर आनी ॥

rai puraa ke bheetar aanee ||

ਰੋਪੇਸ੍ਵਰ ਕੇ ਮਨ ਨਹਿ ਮਾਨੀ ॥੩॥

रोपेस्वर के मन नहि मानी ॥३॥

ropesavair ke man neh maanee ||3||

ਜਨ ਕਹਿ ਰਹੇ ਬ੍ਯਾਹ ਨ ਕੀਯੋ ॥

जन कहि रहे ब्याह न कीयो ॥

jan keh rahe bayaeh na keeyo ||

ਤਾਹਿ ਬਿਸਾਰਿ ਚਿਤ ਤੇ ਦੀਯੋ ॥

ताहि बिसारि चित ते दीयो ॥

taeh bisaar chit te dheeyo ||

ਤਵਨ ਨਾਰਿ ਹਠਨਿ ਹਠਿ ਗਹੀ ॥

तवन नारि हठनि हठि गही ॥

tavan naar haThan haTh gahee ||

ਤਾ ਕੇ ਦ੍ਵਾਰ ਬਰਿਸ ਬਹੁਤ ਰਹੀ ॥੪॥

ता के द्वार बरिस बहुत रही ॥४॥

taa ke dhavaiaar baris bahut rahee ||4||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਰਾਵ ਰੁਪੇਸ੍ਵਰ ਕੁਅਰਿ ਥੋ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋ ਕੁਪਿ ਕੈ ਤਿਹ ਊਪਰ ਆਯੋ ॥

राव रुपेस्वर कुअरि थो नृप सो कुपि कै तिह ऊपर आयो ॥

raav rupesavair kuar tho nirap so kup kai teh uoopar aayo ||

ਭੇਦ ਸੁਨ੍ਯੋ ਇਨ ਹੂੰ ਲਰਬੈ ਕਹ ਸੈਨ ਜਿਤੋ ਜੁ ਹੁਤੇ ਸੁ ਬੁਲਾਯੋ ॥

भेद सुन्यो इन हूँ लरबै कह सैन जितो जु हुते सु बुलायो ॥

bhedh sunayo in hoo(n) larabai keh sain jito ju hute su bulaayo ||

ਦੁੰਦਭਿ ਭੇਰ ਬਜਾਇ ਰਿਸਾਇ ਚੜਿਯੋ ਦਲ ਜੋਰਿ ਤੁਰੰਗ ਨਚਾਯੋ ॥

दुँदभि भेर बजाइ रिसाइ चड़ियो दल जोरि तुरंग नचायो ॥

dhu(n)dhabh bher bajai risai chaRiyo dhal jor tura(n)g nachaayo ||

ਬ੍ਰਹਮ ਕੁਮਾਰ ਕੈ ਧਾਰ ਹਜਾਰ ਮਨੋ ਜਲ ਰਾਸਿ ਕੈ ਭੇਟਨ ਧਾਯੋ ॥੫॥

ब्रहम कुमार कै धार हजार मनो जल रासि कै भेटन धायो ॥५॥

braham kumaar kai dhaar hajaar mano jal raas kai bheTan dhaayo ||5||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਉਮਡੇ ਅਮਿਤ ਸੂਰਮਾ ਦੁਹਿ ਦਿਸਿ ॥

उमडे अमित सूरमा दुहि दिसि ॥

aumadde amit sooramaa dhuh dhis ||