ਅਉਰ ਸੁਨਿਯੋ ਜਿਹ ਏਕ ਹੀ ਚੋਟ ਸੋ ਕੋਟਨ ਕੋਪ ਚਟਾਕ ਗਿਰਾਯੋ ॥

अउर सुनियो जिह एक ही चोट सो कोटन कोप चटाक गिरायो ॥

aaur suniyo jeh ek hee choT so koTan kop chaTaak giraayo ||

ਬਾਰਿ ਕੇ ਕੋਟ ਬਿਖੈ ਮੁਰ ਦੈਤ ਹੁਤੋ ਸੁਨਿ ਸੋਰ ਸੋਊ ਉਠਿ ਧਾਯੋ ॥

बारि के कोट बिखै मुर दैत हुतो सुनि सोर सोऊ उठि धायो ॥

baar ke koT bikhai mur dhait huto sun sor souoo uTh dhaayo ||

ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਬਾਹਨ ਕੋ ਤਿਨ ਕੋਪਿ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਕੈ ਆਇ ਕੈ ਘਾਵ ਚਲਾਯੋ ॥੨੧੨੩॥

स्याम के बाहन को तिन कोपि तृसूल कै आइ कै घाव चलायो ॥२१२३॥

sayaam ke baahan ko tin kop tirasool kai aai kai ghaav chalaayo ||2123||

ਸੋ ਖਗਰਾਜ ਨ ਚੋਟ ਗਨੀ ਤਿਨ ਦਉਰਿ ਗਦਾ ਗਹਿ ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੋ ਮਾਰੀ ॥

सो खगराज न चोट गनी तिन दउरि गदा गहि कान्रह को मारी ॥

so khagaraaj na choT ganee tin dhaur gadhaa geh kaanreh ko maaree ||

ਆਵਤ ਹੈ ਸਿਰ ਸਾਮੁਹੇ ਚੋਟ ਚਿਤੈ ਇਮ ਸ੍ਰੀ ਬਿਜਨਾਥ ਬਿਚਾਰੀ ॥

आवत है सिर सामुहे चोट चितै इम स्री बिजनाथ बिचारी ॥

aavat hai sir saamuhe choT chitai im sree bijanaath bichaaree ||

ਕੋਪ ਬਢਾਇ ਤਬੈ ਅਪੁਨੇ ਸੁ ਕਮੋਦਕੀ ਹਾਥ ਕੇ ਬੀਚ ਸੰਭਾਰੀ ॥

कोप बढाइ तबै अपुने सु कमोदकी हाथ के बीच संभारी ॥

kop baddai tabai apune su kamodhakee haath ke beech sa(n)bhaaree ||

ਚੋਟ ਜੁ ਆਵਤ ਹੀ ਅਰਿ ਕੀ ਇਹ ਏਕਹਿ ਚੋਟਿ ਚਟਾਕ ਨਿਵਾਰੀ ॥੨੧੨੪॥

चोट जु आवत ही अरि की इह एकहि चोटि चटाक निवारी ॥२१२४॥

choT ju aavat hee ar kee ieh ekeh choT chaTaak nivaaree ||2124||

ਘਾਵ ਬਿਅਰਥ ਗਯੋ ਜਬ ਹੀ ਤਬ ਗਾਜ ਕੈ ਰਾਛਸ ਕੋਪ ਬਢਾਯੋ ॥

घाव बिअरथ गयो जब ही तब गाज कै राछस कोप बढायो ॥

ghaav biarath gayo jab hee tab gaaj kai raachhas kop baddaayo ||

ਦੇਹ ਬਢਾਇ ਬਢਾਇ ਕੈ ਆਨਨ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਕੇ ਬਧ ਕਾਰਨ ਧਾਯੋ ॥

देह बढाइ बढाइ कै आनन स्याम जू के बध कारन धायो ॥

dheh baddai baddai kai aanan sayaam joo ke badh kaaran dhaayo ||

ਨੰਦਗ ਕਾਢਿ ਤਬੈ ਕਟਿ ਤੇ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਤਬੈ ਤਕਿ ਤਾਹਿ ਚਲਾਯੋ ॥

नंदग काढि तबै कटि ते बृजनाथ तबै तकि ताहि चलायो ॥

na(n)dhag kaadd tabai kaT te birajanaath tabai tak taeh chalaayo ||

ਜੈਸੇ ਕੁਮ੍ਰਹਾਰ ਕਟੈ ਘਟਿ ਕੋ ਅਰਿ ਕੋ ਸਿਰ ਤੈਸੇ ਹੀ ਕਾਟ ਗਿਰਾਯੋ ॥੨੧੨੫॥

जैसे कुम्रहार कटै घटि को अरि को सिर तैसे ही काट गिरायो ॥२१२५॥

jaise kumrahaar kaTai ghaT ko ar ko sir taise hee kaaT giraayo ||2125||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਮੁਰ ਦੈਤ ਬਧਹ ॥

इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे कृसनावतारे मुर दैत बधह ॥

eit sree bachitr naaTak gra(n)the kirasanaavataare mur dhait badheh ||

ਅਥ ਭੂਮਾਸੁਰ ਜੁਧ ਕਥਨੰ ॥

अथ भूमासुर जुध कथनं ॥

ath bhoomaasur judh kathana(n) ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਮੁਰਿ ਮਾਰਿ ਮੁਰਾਰਿ ਜਬੈ ਅਸਿ ਸਿਉ ਤਿਹ ਪ੍ਰਾਨ ਤਬੈ ਜਮਲੋਕਿ ਪਠਾਏ ॥

मुरि मारि मुरारि जबै असि सिउ तिह प्रान तबै जमलोकि पठाए ॥

mur maar muraar jabai as siau teh praan tabai jamalok paThaae ||

ਬਾਲ ਕਮਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨਨ ਸੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਅਤਿ ਜੁਧ ਮਚਾਏ ॥

बाल कमान कृपानन सो कबि स्याम कहै अति जुध मचाए ॥

baal kamaan kirapaanan so kab sayaam kahai at judh machaae ||

ਥੋ ਸੁ ਕੁਟੰਬ ਜਿਤੋ ਤਿਹ ਕੋ ਸੁ ਸੁਨਿਯੋ ਤਿਹ ਯੌ ਮੁਰ ਸ੍ਯਾਮਹਿ ਘਾਏ ॥

थो सु कुटंब जितो तिह को सु सुनियो तिह यौ मुर स्यामहि घाए ॥

tho su kuTa(n)b jito teh ko su suniyo teh yau mur sayaameh ghaae ||

ਲੈ ਕੇ ਅਨੀ ਚਤੁਰੰਗ ਘਨੀ ਹਰਿ ਪੈ ਤਿਹ ਕੇ ਸੁਤ ਸਾਤ ਹੀ ਧਾਏ ॥੨੧੨੬॥

लै के अनी चतुरंग घनी हरि पै तिह के सुत सात ही धाए ॥२१२६॥

lai ke anee chatura(n)g ghanee har pai teh ke sut saat hee dhaae ||2126||

ਘੇਰਿ ਦਸੋ ਦਿਸ ਤੇ ਹਰਿ ਕੌ ਤਿਹ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਤਕਿ ਬਾਨ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥

घेरि दसो दिस ते हरि कौ तिह स्याम भनै तकि बान प्रहारे ॥

gher dhaso dhis te har kau teh sayaam bhanai tak baan prahaare ||

ਏਕ ਗਦਾ ਗਹਿ ਹਾਥਨ ਬੀਚ ਭਿਰੇ ਮਨ ਕੋ ਫੁਨਿ ਤ੍ਰਾਸ ਨਿਵਾਰੇ ॥

एक गदा गहि हाथन बीच भिरे मन को फुनि त्रास निवारे ॥

ek gadhaa geh haathan beech bhire man ko fun traas nivaare ||

ਸੋ ਸਭ ਆਯੁਧ ਸ੍ਯਾਮ ਸਹਾਰ ਕੈ ਜੋ ਅਪੁਨੇ ਰਿਸਿ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰੇ ॥

सो सभ आयुध स्याम सहार कै जो अपुने रिसि ससत्र संभारे ॥

so sabh aayudh sayaam sahaar kai jo apune ris sasatr sa(n)bhaare ||

ਸੂਰ ਨ ਕਾਹੂੰ ਕੋ ਛੋਰਤ ਭਯੋ ਸਭ ਹੀ ਪੁਰਜੇ ਪੁਰਜੇ ਕਰਿ ਡਾਰੇ ॥੨੧੨੭॥

सूर न काहूँ को छोरत भयो सभ ही पुरजे पुरजे करि डारे ॥२१२७॥

soor na kaahoo(n) ko chhorat bhayo sabh hee puraje puraje kar ddaare ||2127||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਸੈਨ ਨਿਹਾਰਿ ਹਨੀ ਅਗਨੀ ਸੁਨਿ ਸਾਤੋ ਊ ਭ੍ਰਾਤਰ ਕ੍ਰੋਧਿ ਭਰੇ ॥

सैन निहारि हनी अगनी सुनि सातो ऊ भ्रातर क्रोधि भरे ॥

sain nihaar hanee aganee sun saato uoo bhraatar krodh bhare ||

ਘਨਿ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਪੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਸਭ ਸਸਤ੍ਰਨ ਲੈ ਕਿਲਕਾਰਿ ਪਰੇ ॥

घनि स्याम जू पै कबि स्याम भनै सभ ससत्रन लै किलकारि परे ॥

ghan sayaam joo pai kab sayaam bhanai sabh sasatran lai kilakaar pare ||

ਚਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਘੇਰਤ ਭੇ ਹਰਿ ਕੋ ਅਪਨੇ ਮਨ ਮੈ ਨ ਰਤੀ ਕੁ ਡਰੇ ॥

चहूँ ओर ते घेरत भे हरि को अपने मन मै न रती कु डरे ॥

chahoo(n) or te gherat bhe har ko apane man mai na ratee k ddare ||

ਤਬ ਲਉ ਜਬ ਲਉ ਜਦੁਬੀਰ ਸਰਾਸਨ ਲੈ ਨਹੀ ਖੰਡਨ ਖੰਡ ਕਰੇ ॥੨੧੨੮॥

तब लउ जब लउ जदुबीर सरासन लै नही खंडन खंड करे ॥२१२८॥

tab lau jab lau jadhubeer saraasan lai nahee kha(n)ddan kha(n)dd kare ||2128||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤਬ ਕਰਿ ਸਾਰਿੰਗ ਸ੍ਯਾਮ ਲੈ ਅਤਿ ਚਿਤਿ ਕ੍ਰੋਧ ਬਢਾਇ ॥

तब करि सारिंग स्याम लै अति चिति क्रोध बढाइ ॥

tab kar saari(n)g sayaam lai at chit krodh baddai ||

ਪੀਟਿ ਸਤ੍ਰ ਭਯਨ ਸਹਿਤ ਜਮਪੁਰਿ ਦਯੋ ਪਠਾਇ ॥੨੧੨੯॥

पीटि सत्र भयन सहित जमपुरि दयो पठाइ ॥२१२९॥

peeT satr bhayan sahit jamapur dhayo paThai ||2129||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਭੂਅ ਬਾਲਕ ਤੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁਨਿਯੋ ਮੁਰ ਬੀਰ ਸੁਪੁਤ੍ਰ ਮੁਰਾਰਿ ਖਪਾਯੋ ॥

भूअ बालक तो इह भाति सुनियो मुर बीर सुपुत्र मुरारि खपायो ॥

bhooa baalak to ieh bhaat suniyo mur beer suputr muraar khapaayo ||

ਅਉਰ ਜਿਤੋ ਦਲ ਗਯੋ ਤਿਨ ਸੋ ਸੁ ਸੋਊ ਛਿਨ ਮੈ ਜਮ ਲੋਕ ਪਠਾਯੋ ॥

अउर जितो दल गयो तिन सो सु सोऊ छिन मै जम लोक पठायो ॥

aaur jito dhal gayo tin so su souoo chhin mai jam lok paThaayo ||

ਯਾ ਸੰਗਿ ਜੂਝ ਕੀ ਲਾਇਕ ਹਉ ਹੀ ਹੌਂ ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਚਿਤਿ ਕ੍ਰੋਧ ਬਢਾਯੋ ॥

या संगि जूझ की लाइक हउ ही हौं यौ कहि कै चिति क्रोध बढायो ॥

yaa sa(n)g joojh kee laik hau hee haua(n) yau keh kai chit krodh baddaayo ||

ਸੈਨ ਬੁਲਾਇ ਸਭੈ ਅਪੁਨੀ ਜਦੁਬੀਰ ਸੋ ਕਾਰਨ ਜੁਧ ਕੋ ਧਾਯੋ ॥੨੧੩੦॥

सैन बुलाइ सभै अपुनी जदुबीर सो कारन जुध को धायो ॥२१३०॥

sain bulai sabhai apunee jadhubeer so kaaran judh ko dhaayo ||2130||

ਜਬ ਭੂਮਿ ਕੋ ਬਾਰਕ ਜੁਧ ਕੇ ਕਾਜ ਚੜਿਯੋ ਤਬ ਕਉਚ ਸੁ ਸੂਰਨ ਸਾਜੇ ॥

जब भूमि को बारक जुध के काज चड़ियो तब कउच सु सूरन साजे ॥

jab bhoom ko baarak judh ke kaaj chaRiyo tab kauch su sooran saaje ||

ਆਯੁਧ ਅਉਰ ਸੰਭਾਰ ਸਭੈ ਅਰਿ ਘੇਰਿ ਲਯੋ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਗਾਜੇ ॥

आयुध अउर संभार सभै अरि घेरि लयो बृज नाइक गाजे ॥

aayudh aaur sa(n)bhaar sabhai ar gher layo biraj naik gaaje ||

ਮਾਨਹੁ ਕਾਲ ਪ੍ਰਲੈ ਦਿਨ ਕੋ ਪ੍ਰਗਟਿਯੋ ਘਨ ਹੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਿਰਾਜੇ ॥

मानहु काल प्रलै दिन को प्रगटियो घन ही इह भाति बिराजे ॥

maanahu kaal pralai dhin ko pragaTiyo ghan hee ieh bhaat biraaje ||

ਮਾਨਹੁ ਅੰਤਕ ਕੇ ਪੁਰ ਮੈ ਭਟਵਾ ਨਹਿ ਬਾਜਤ ਹੈ ਜਨੁ ਬਾਜੇ ॥੨੧੩੧॥

मानहु अंतक के पुर मै भटवा नहि बाजत है जनु बाजे ॥२१३१॥

maanahu a(n)tak ke pur mai bhaTavaa neh baajat hai jan baaje ||2131||

ਅਰਿ ਸੈਨ ਜਬੈ ਘਨ ਜਿਉ ਉਮਡਿਓ ਪੁਨਿ ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਚਿਤੈ ਚਿਤਿ ਜਾਨਿਯੋ ॥

अरि सैन जबै घन जिउ उमडिओ पुनि स्री बृजनाथ चितै चिति जानियो ॥

ar sain jabai ghan jiau umaddio pun sree birajanaath chitai chit jaaniyo ||

ਅਉਰ ਭੂਮਾਸੁਰ ਭੂਮ ਕੋ ਬਾਰਕ ਭੂਪਤਿ ਹੈ ਇਨ ਕਉ ਪਹਿਚਾਨਿਯੋ ॥

अउर भूमासुर भूम को बारक भूपति है इन कउ पहिचानियो ॥

aaur bhoomaasur bhoom ko baarak bhoopat hai in kau pahichaaniyo ||

ਮਾਨਹੁ ਅੰਤ ਸਮੈ ਨਿਧਿ ਨੀਰ ਹੀ ਹੈ ਉਮਡਿਯੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਬਖਾਨਿਯੋ ॥

मानहु अंत समै निधि नीर ही है उमडियो कबि स्याम बखानियो ॥

maanahu a(n)t samai nidh neer hee hai umaddiyo kab sayaam bakhaaniyo ||

ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਹੇਰਿ ਤਿਨੇ ਅਪਨੇ ਚਿਤ ਭੀਤਰ ਨੈਕੁ ਨਹੀ ਡਰੁ ਮਾਨਿਯੋ ॥੨੧੩੨॥

स्याम जू हेरि तिने अपने चित भीतर नैकु नही डरु मानियो ॥२१३२॥

sayaam joo her tine apane chit bheetar naik nahee ddar maaniyo ||2132||

ਅਰਿ ਪੁੰਜ ਗਇੰਦਨ ਮੈ ਧਨੁ ਤਾਹਿ ਲਸੈ ਸਭ ਹੀ ਜਿਹ ਲੋਕ ਫਟਾ ॥

अरि पुँज गइंदन मै धनु ताहि लसै सभ ही जिह लोक फटा ॥

ar pu(n)j gi(n)dhan mai dhan taeh lasai sabh hee jeh lok faTaa ||

ਬਕ ਕੋ ਜਿਨਿ ਕੋਪ ਬਿਨਾਸ ਕੀਆ ਮੁਰ ਕੋ ਛਿਨ ਮੈ ਜਿਹ ਮੁੰਡ ਕਟਾ ॥

बक को जिनि कोप बिनास कीआ मुर को छिन मै जिह मुँड कटा ॥

bak ko jin kop binaas keeaa mur ko chhin mai jeh mu(n)dd kaTaa ||

ਮਦ ਮਤਿ ਕਰੀ ਦਲ ਆਵਤ ਯੌ ਜਿਮ ਜੋਰ ਕੈ ਆਵਤ ਮੇਘ ਘਟਾ ॥

मद मति करी दल आवत यौ जिम जोर कै आवत मेघ घटा ॥

madh mat karee dhal aavat yau jim jor kai aavat megh ghaTaa ||

ਤਿਨ ਮੈ ਧਨੁ ਸ੍ਯਾਮ ਕੀ ਯੌ ਚਮਕੈ ਜਿਮ ਅਭ੍ਰਨ ਭੀਤਰ ਬਿਜੁ ਛਟਾ ॥੨੧੩੩॥

तिन मै धनु स्याम की यौ चमकै जिम अभ्रन भीतर बिजु छटा ॥२१३३॥

tin mai dhan sayaam kee yau chamakai jim abhran bheetar bij chhaTaa ||2133||

ਬਹੁ ਚਕ੍ਰ ਕੇ ਸੰਗ ਹਨੇ ਭਟਵਾ ਬਹੁਤੇ ਪ੍ਰਭ ਧਾਇ ਚਪੇਟਨ ਮਾਰੇ ॥

बहु चक्र के संग हने भटवा बहुते प्रभ धाइ चपेटन मारे ॥

bahu chakr ke sa(n)g hane bhaTavaa bahute prabh dhai chapeTan maare ||

ਏਕ ਗਦਾ ਹੀ ਸੋ ਧਾਇ ਹਨੇ ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਪਰੇ ਬਹੁਰੇ ਨ ਸੰਭਾਰੇ ॥

एक गदा ही सो धाइ हने गिर भूमि परे बहुरे न संभारे ॥

ek gadhaa hee so dhai hane gir bhoom pare bahure na sa(n)bhaare ||

ਏਕ ਕਟੇ ਕਰਵਾਰਿਨ ਸੋ ਅਧ ਬੀਚ ਤੇ ਹੋਏ ਪਰੇ ਭਟ ਨਿਆਰੇ ॥

एक कटे करवारिन सो अध बीच ते होए परे भट निआरे ॥

ek kaTe karavaarin so adh beech te hoe pare bhaT niaare ||

ਮਾਨੋ ਤਖਾਨਨ ਕਾਨਨ ਮੈ ਕਟਿ ਕੈ ਕਰਵਤ੍ਰਨ ਸੋ ਦ੍ਰੁਮ ਡਾਰੇ ॥੨੧੩੪॥

मानो तखानन कानन मै कटि कै करवत्रन सो द्रुम डारे ॥२१३४॥

maano takhaanan kaanan mai kaT kai karavatran so dhrum ddaare ||2134||

ਏਕ ਪਰੇ ਭਟ ਜੂਝ ਧਰਾ ਇਕ ਦੇਖਿ ਦਸਾ ਤਿਹ ਸਾਮੁਹੇ ਧਾਏ ॥

एक परे भट जूझ धरा इक देखि दसा तिह सामुहे धाए ॥

ek pare bhaT joojh dharaa ik dhekh dhasaa teh saamuhe dhaae ||

ਨੈਕੁ ਨ ਤ੍ਰਾਸ ਧਰੇ ਚਿਤ ਮੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਨਹੀ ਤ੍ਰਾਸ ਬਢਾਏ ॥

नैकु न त्रास धरे चित मै कबि स्याम भनै नही त्रास बढाए ॥

naik na traas dhare chit mai kab sayaam bhanai nahee traas baddaae ||

ਦੈ ਮੁਖ ਢਾਲ ਲੀਏ ਕਰਵਾਰ ਨਿਸੰਕ ਦੈ ਸ੍ਯਾਮ ਕੈ ਊਪਰ ਆਏ ॥

दै मुख ढाल लीए करवार निसंक दै स्याम कै ऊपर आए ॥

dhai mukh ddaal le'ee karavaar nisa(n)k dhai sayaam kai uoopar aae ||

ਤੇ ਸਰ ਏਕ ਹੀ ਸੋ ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਹਨਿ ਅੰਤਕ ਕੇ ਪੁਰ ਬੀਚ ਪਠਾਏ ॥੨੧੩੫॥

ते सर एक ही सो प्रभ जू हनि अंतक के पुर बीच पठाए ॥२१३५॥

te sar ek hee so prabh joo han a(n)tak ke pur beech paThaae ||2135||

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਜਬੈ ਰਿਸ ਸੋ ਸਭ ਹੀ ਭਟਵਾ ਜਮਲੋਕਿ ਪਠਾਏ ॥

स्री जदुबीर जबै रिस सो सभ ही भटवा जमलोकि पठाए ॥

sree jadhubeer jabai ris so sabh hee bhaTavaa jamalok paThaae ||

ਅਉਰ ਜਿਤੇ ਭਟ ਜੀਤ ਬਚੇ ਇਨ ਦੇਖਿ ਦਸਾ ਡਰਿ ਕੈ ਸੁ ਪਰਾਏ ॥

अउर जिते भट जीत बचे इन देखि दसा डरि कै सु पराए ॥

aaur jite bhaT jeet bache in dhekh dhasaa ddar kai su paraae ||

ਜੇ ਹਰਿ ਊਪਰਿ ਧਾਇ ਗਏ ਬਧਬੇ ਕਹੁ ਤੇ ਫਿਰ ਜੀਤਿ ਨ ਆਏ ॥

जे हरि ऊपरि धाइ गए बधबे कहु ते फिर जीति न आए ॥

je har uoopar dhai ge badhabe kahu te fir jeet na aae ||

ਐਸੋ ਉਘਾਇ ਕੈ ਸੀਸ ਢੁਰਾਇ ਕੈ ਆਪਹਿ ਭੂਪਤਿ ਜੁਧ ਕੌ ਧਾਏ ॥੨੧੩੬॥

ऐसो उघाइ कै सीस ढुराइ कै आपहि भूपति जुध कौ धाए ॥२१३६॥

aaiso ughai kai sees ddurai kai aapeh bhoopat judh kau dhaae ||2136||

ਜੁਧ ਕੋ ਆਵਤ ਭੂਪ ਜਬੈ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਆਪਨੇ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

जुध को आवत भूप जबै बृज नाइक आपने नैन निहारियो ॥

judh ko aavat bhoop jabai biraj naik aapane nain nihaariyo ||

ਠਾਢਿ ਰਹਿਯੋ ਨਹਿ ਤਉਨ ਧਰਾ ਪਰ ਆਗੇ ਹੀ ਜੁਧ ਕੋ ਆਪਿ ਸਿਧਾਰਿਯੋ ॥

ठाढि रहियो नहि तउन धरा पर आगे ही जुध को आपि सिधारियो ॥

Thaadd rahiyo neh taun dharaa par aage hee judh ko aap sidhaariyo ||

ਮਾਰਤ ਹਉ ਤੁਮ ਕੌ ਅਬ ਹੀ ਰਹੁ ਠਾਢ ਅਰੇ ਇਹ ਭਾਤ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

मारत हउ तुम कौ अब ही रहु ठाढ अरे इह भात उचारियो ॥

maarat hau tum kau ab hee rahu Thaadd are ieh bhaat uchaariyo ||

ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਪੁਨਿ ਸਾਰੰਗ ਕੋ ਤਨਿ ਕੈ ਸਰ ਸਤ੍ਰ ਹ੍ਰਿਦੈ ਮਹਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥੨੧੩੭॥

यौ कहि कै पुनि सारंग को तनि कै सर सत्र हृदै महि मारियो ॥२१३७॥

yau keh kai pun saara(n)g ko tan kai sar satr hiradhai meh maariyo ||2137||

ਸਾਰੰਗ ਤਾਨਿ ਜਬੈ ਅਰਿ ਕੋ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਤੀਛਨ ਬਾਨ ਚਲਾਯੋ ॥

सारंग तानि जबै अरि को बृज नाइक तीछन बान चलायो ॥

saara(n)g taan jabai ar ko biraj naik teechhan baan chalaayo ||

ਲਾਗਤ ਹੀ ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਭੂਮਾਸੁਰ ਝੂਮਿ ਪਰਿਯੋ ਜਮਲੋਕਿ ਸਿਧਾਯੋ ॥

लागत ही गिर भूमि भूमासुर झूमि परियो जमलोकि सिधायो ॥

laagat hee gir bhoom bhoomaasur jhoom pariyo jamalok sidhaayo ||

ਸ੍ਰਉਨ ਲਗਿਯੋ ਨਹਿ ਤਾ ਸਰ ਕੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਚਲਾਕੀ ਸੌ ਪਾਰ ਪਰਾਯੋ ॥

स्रउन लगियो नहि ता सर को इह भाति चलाकी सौ पार परायो ॥

sraun lagiyo neh taa sar ko ieh bhaat chalaakee sau paar paraayo ||

ਜੋਗ ਕੇ ਸਾਧਕ ਜਿਉ ਤਨ ਤਿਯਾਗਿ ਚਲਿਯੋ ਨਭਿ ਪਾਪ ਨ ਭੇਟਨ ਪਾਯੋ ॥੨੧੩੮॥

जोग के साधक जिउ तन तियागि चलियो नभि पाप न भेटन पायो ॥२१३८॥

jog ke saadhak jiau tan tiyaag chaliyo nabh paap na bheTan paayo ||2138||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਭੂਮਾਸੁਰ ਬਧਹ ॥

इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे कृसनावतारे भूमासुर बधह ॥

eit sree bachitr naaTak gra(n)the kirasanaavataare bhoomaasur badheh ||

ਅਥ ਉਸ ਕੇ ਪੁਤ੍ਰ ਕੈ ਰਾਜ ਦੇਤ ਭੇ ਸੋਲਾ ਸਹੰਸ੍ਰ ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਬਿਵਾਹ ਕਥਨੰ ॥

अथ उस के पुत्र कै राज देत भे सोला सहंस्र राज सुता बिवाह कथनं ॥

ath us ke putr kai raaj dhet bhe solaa saha(n)sr raaj sutaa bivaeh kathana(n) ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਐਸੀ ਦਸਾ ਜਬ ਭੀ ਇਹ ਕੀ ਤਬ ਮਾਇ ਭੂਮਾਸੁਰ ਕੀ ਸੁਨਿ ਧਾਈ ॥

ऐसी दसा जब भी इह की तब माइ भूमासुर की सुनि धाई ॥

aaisee dhasaa jab bhee ieh kee tab mai bhoomaasur kee sun dhaiee ||

ਭੂਮਿ ਕੈ ਊਪਰ ਝੂਮਿ ਗਿਰੀ ਸੁਧਿ ਬਸਤ੍ਰਨ ਕੀ ਚਿਤ ਤੇ ਬਿਸਰਾਈ ॥

भूमि कै ऊपर झूमि गिरी सुधि बसत्रन की चित ते बिसराई ॥

bhoom kai uoopar jhoom giree sudh basatran kee chit te bisaraiee ||

ਪਾਇ ਨ ਡਾਰਤ ਭੀ ਪਨੀਆ ਸੁ ਉਤਾਵਲ ਸੋ ਚਲਿ ਸ੍ਯਾਮ ਪੈ ਆਈ ॥

पाइ न डारत भी पनीआ सु उतावल सो चलि स्याम पै आई ॥

pai na ddaarat bhee paneeaa su utaaval so chal sayaam pai aaiee ||

ਦੇਖਤ ਸ੍ਯਾਮ ਕੋ ਰੀਝਿ ਰਹੀ ਦੁਖ ਭੂਲਿ ਗਯੋ ਸੁ ਤੋ ਕੀਨ ਬਡਾਈ ॥੨੧੩੯॥

देखत स्याम को रीझि रही दुख भूलि गयो सु तो कीन बडाई ॥२१३९॥

dhekhat sayaam ko reejh rahee dhukh bhool gayo su to keen baddaiee ||2139||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਬਹੁ ਉਸਤਤਿ ਜਦੁਪਤਿ ਕਰੀ ਲੀਨੋ ਸ੍ਯਾਮ ਰਿਝਾਇ ॥

बहु उसतति जदुपति करी लीनो स्याम रिझाइ ॥

bahu usatat jadhupat karee leeno sayaam rijhai ||

ਪਉਤ੍ਰ ਆਨਿ ਪਾਇਨ ਡਰਿਯੋ ਸੋ ਲੀਨੋ ਬਖਸਾਇ ॥੨੧੪੦॥

पउत्र आनि पाइन डरियो सो लीनो बखसाइ ॥२१४०॥

pautr aan pain ddariyo so leeno bakhasai ||2140||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਭੂਪਤਿ ਤਾਹੀ ਕੋ ਬਾਲਕ ਥਾਪਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧਿ ਛੋਰਨ ਬੰਦਿ ਸਿਧਾਯੋ ॥

भूपति ताही को बालक थापि कृपानिधि छोरन बंदि सिधायो ॥

bhoopat taahee ko baalak thaap kirapaanidh chhoran ba(n)dh sidhaayo ||

ਸੋਲਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਭੂਪਨ ਕੀ ਦੁਹਿਤਾ ਥੀ ਜਹਾ ਤਿਹ ਠਉਰਹਿ ਆਯੋ ॥

सोलह सहंस्र भूपन की दुहिता थी जहा तिह ठउरहि आयो ॥

soleh saha(n)sr bhoopan kee dhuhitaa thee jahaa teh Thaureh aayo ||

ਸੁੰਦਰ ਹੇਰਿ ਕੈ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਕਉ ਤਿਨ ਤ੍ਰੀਅਨ ਕੋ ਅਤਿ ਚਿਤ ਲੁਭਾਯੋ ॥

सुँदर हेरि कै स्याम जू कउ तिन त्रीअन को अति चित लुभायो ॥

su(n)dhar her kai sayaam joo kau tin treean ko at chit lubhaayo ||

ਯਾ ਲਖਿ ਪਾਇ ਬਿਵਾਹ ਸਭੋ ਕਰਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਜਸੁ ਡੰਕ ਬਜਾਯੋ ॥੨੧੪੧॥

या लखि पाइ बिवाह सभो करि स्याम भनै जसु डंक बजायो ॥२१४१॥

yaa lakh pai bivaeh sabho kar sayaam bhanai jas dda(n)k bajaayo ||2141||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜੇ ਸਭ ਜੋਰਿ ਭੂਮਾਸੁਰ ਰਾਖੀ ॥

जे सभ जोरि भूमासुर राखी ॥

je sabh jor bhoomaasur raakhee ||

ਕਹਿ ਲਗਿ ਗਨਉ ਤਿਨਨ ਕੀ ਸਾਖੀ ॥

कहि लगि गनउ तिनन की साखी ॥

keh lag ganau tinan kee saakhee ||

ਤਿਨਿ ਯੌ ਕਹਿਯੋ ਇਹੀ ਹਉ ਕਰਿ ਹੋ ॥

तिनि यौ कहियो इही हउ करि हो ॥

tin yau kahiyo ihee hau kar ho ||

ਬੀਸ ਹਜਾਰ ਏਕਠੀ ਬਰਿ ਹੋ ॥੨੧੪੨॥

बीस हजार एकठी बरि हो ॥२१४२॥

bees hajaar ekaThee bar ho ||2142||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜੁਧ ਸਮੈ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧ ਹੁਇ ਜਦੁਪਤਿ ਬਧਿ ਕੈ ਤਾਹਿ ॥

जुध समै अति क्रोध हुइ जदुपति बधि कै ताहि ॥

judh samai at krodh hui jadhupat badh kai taeh ||

ਸੋਰਹ ਸਹਸ੍ਰ ਸੁੰਦਰੀ ਆਪਹਿ ਲਈ ਬਿਵਾਹਿ ॥੨੧੪੩॥

सोरह सहस्र सुँदरी आपहि लई बिवाहि ॥२१४३॥

soreh sahasr su(n)dharee aapeh liee bivaeh ||2143||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਜੁਧ ਸਮੈ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧ ਹੁਇ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਸਤ੍ਰ ਸਭੈ ਛਿਨ ਮਾਹਿ ਪਛਾਰੇ ॥

जुध समै अति क्रोध हुइ स्याम जू सत्र सभै छिन माहि पछारे ॥

judh samai at krodh hui sayaam joo satr sabhai chhin maeh pachhaare ||

ਰਾਜੁ ਦਯੋ ਫਿਰਿ ਤਾ ਸੁਤ ਕੋ ਸੁਖੁ ਦੇਤ ਭਯੋ ਤਿਨ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰੇ ॥

राजु दयो फिरि ता सुत को सुखु देत भयो तिन सोक निवारे ॥

raaj dhayo fir taa sut ko sukh dhet bhayo tin sok nivaare ||

ਫੇਰਿ ਬਰਿਯੋ ਤ੍ਰੀਅ ਸੋਰਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਸੁ ਤਾ ਪੁਰ ਮੈ ਅਤਿ ਕੈ ਕੈ ਅਖਾਰੇ ॥

फेरि बरियो त्रीअ सोरह सहंस्र सु ता पुर मै अति कै कै अखारे ॥

fer bariyo treea soreh saha(n)sr su taa pur mai at kai kai akhaare ||

ਬਿਪਨ ਦਾਨ ਦੈ ਲੈ ਤਿਨ ਕੋ ਸੰਗਿ ਦੁਆਰਵਤੀ ਜਦੁਰਾਇ ਸਿਧਾਰੇ ॥੨੧੪੪॥

बिपन दान दै लै तिन को संगि दुआरवती जदुराइ सिधारे ॥२१४४॥

bipan dhaan dhai lai tin ko sa(n)g dhuaaravatee jadhurai sidhaare ||2144||

ਸੋਰਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਕਉ ਸੋਰਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਹੀ ਧਾਮ ਦੀਏ ਸੁ ਹੁਲਾਸ ਬਢੈ ਕੈ ॥

सोरह सहंस्र कउ सोरह सहंस्र ही धाम दीए सु हुलास बढै कै ॥

soreh saha(n)sr kau soreh saha(n)sr hee dhaam dhe'ee su hulaas baddai kai ||

ਦੇਤ ਭਯੋ ਸਭ ਤ੍ਰੀਅਨ ਕੋ ਸੁਖ ਰੂਪ ਅਨੇਕਨ ਭਾਤਿ ਬਨੈ ਕੈ ॥

देत भयो सभ त्रीअन को सुख रूप अनेकन भाति बनै कै ॥

dhet bhayo sabh treean ko sukh roop anekan bhaat banai kai ||

ਐਸੇ ਲਖਿਯੋ ਸਭਹੂੰ ਹਮਰੇ ਗ੍ਰਿਹਿ ਸ੍ਯਾਮ ਬਸੈ ਨ ਬਸੈ ਅਨਤੈ ਕੈ ॥

ऐसे लखियो सभहूँ हमरे गृहि स्याम बसै न बसै अनतै कै ॥

aaise lakhiyo sabhahoo(n) hamare gireh sayaam basai na basai anatai kai ||

ਸੋ ਕਬ ਸ੍ਯਾਮ ਪੁਰਾਨਨ ਤੇ ਸੁਨਿ ਭੇਦੁ ਕਹਿਯੋ ਸਭ ਸੰਤ ਸੁਨੈ ਕੈ ॥੨੧੪੫॥

सो कब स्याम पुरानन ते सुनि भेदु कहियो सभ संत सुनै कै ॥२१४५॥

so kab sayaam puraanan te sun bhedh kahiyo sabh sa(n)t sunai kai ||2145||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਭੂਮਾਸੁਰ ਬਧ ਕੈ ਸੁਤ ਕੋ ਰਾਜੁ ਦੇਇ ਸੋਰਹ ਸਹੰਸ੍ਰ ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਬਿਵਾਹਤ ਭਏ ॥

इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे भूमासुर बध कै सुत को राजु देइ सोरह सहंस्र राज सुता बिवाहत भए ॥

eit sree bachitr naaTak gra(n)the bhoomaasur badh kai sut ko raaj dhei soreh saha(n)sr raaj sutaa bivaahat bhe ||

ਅਥ ਇੰਦ੍ਰ ਕੋ ਜੀਤ ਕੈ ਕਲਪ ਬ੍ਰਿਛ ਲਿਆਇਬੋ ਕਥਨੰ ॥

अथ इंद्र को जीत कै कलप बृछ लिआइबो कथनं ॥

ath i(n)dhr ko jeet kai kalap birachh liaaibo kathana(n) ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਯੌ ਸੁਖ ਦੈ ਤਿਨ ਤ੍ਰੀਅਨ ਕੋ ਫਿਰਿ ਸ੍ਯਾਮ ਪੁਰੰਦਰ ਲੋਕ ਸਿਧਾਯੋ ॥

यौ सुख दै तिन त्रीअन को फिरि स्याम पुरंदर लोक सिधायो ॥

yau sukh dhai tin treean ko fir sayaam pura(n)dhar lok sidhaayo ||

ਕੰਕਨ ਕੁੰਡਲ ਦੇਤ ਭਯੋ ਤਿਹ ਪਾਇ ਕੈ ਸੋਕ ਸਭੈ ਬਿਸਰਾਯੋ ॥

कंकन कुँडल देत भयो तिह पाइ कै सोक सभै बिसरायो ॥

ka(n)kan ku(n)ddal dhet bhayo teh pai kai sok sabhai bisaraayo ||

ਸੁੰਦਰ ਏਕ ਪਿਖਿਯੋ ਤਹ ਰੂਖ ਤਿਹੀ ਪਰ ਸ੍ਯਾਮ ਕੋ ਚਿਤ ਲੁਭਾਯੋ ॥

सुँदर एक पिखियो तह रूख तिही पर स्याम को चित लुभायो ॥

su(n)dhar ek pikhiyo teh rookh tihee par sayaam ko chit lubhaayo ||

ਮਾਗਤਿ ਭਯੋ ਨ ਦਯੋ ਸੁਰਰਾਜ ਤਹੀ ਹਰਿ ਸਿਉ ਹਰਿ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥੨੧੪੬॥

मागति भयो न दयो सुरराज तही हरि सिउ हरि जुधु मचायो ॥२१४६॥

maagat bhayo na dhayo suraraaj tahee har siau har judh machaayo ||2146||

ਰਿਸਿ ਸਾਜਿ ਪੁਰੰਦਰ ਸੈਨ ਚੜਿਯੋ ਚਲਿ ਕੈ ਸਭ ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਸਾਮੁਹੇ ਆਏ ॥

रिसि साजि पुरंदर सैन चड़ियो चलि कै सभ स्याम के सामुहे आए ॥

ris saaj pura(n)dhar sain chaRiyo chal kai sabh sayaam ke saamuhe aae ||

ਘੋਰਤ ਮੇਘ ਲਸੈ ਚਪਲਾ ਬਰਖਾ ਬਰਸੇ ਰਥ ਸਾਜ ਬਨਾਏ ॥

घोरत मेघ लसै चपला बरखा बरसे रथ साज बनाए ॥

ghorat megh lasai chapalaa barakhaa barase rath saaj banaae ||

ਦ੍ਵਾਦਸ ਸੂਰ ਸਬੈ ਉਮਡੈ ਬਸੁ ਰਾਵਨ ਸੇ ਜਿਨ ਹੂ ਬਿਚਲਾਏ ॥

द्वादस सूर सबै उमडै बसु रावन से जिन हू बिचलाए ॥

dhavaiaadhas soor sabai umaddai bas raavan se jin hoo bichalaae ||

ਭੇਦ ਲਹਿਯੋ ਨਹੀ ਨੈਕੁ ਚਲੇ ਮਦ ਮਤਿ ਸੁ ਸ੍ਯਾਮ ਪੈ ਘੂਮਤ ਧਾਏ ॥੨੧੪੭॥

भेद लहियो नही नैकु चले मद मति सु स्याम पै घूमत धाए ॥२१४७॥

bhedh lahiyo nahee naik chale madh mat su sayaam pai ghoomat dhaae ||2147||

ਆਵਤ ਹੀ ਮਿਲਿ ਕੈ ਸਭ ਹੂ ਜਦੁਬੀਰ ਕੈ ਊਪਰ ਸਿੰਧਰ ਪੇਲੇ ॥

आवत ही मिलि कै सभ हू जदुबीर कै ऊपर सिंधर पेले ॥

aavat hee mil kai sabh hoo jadhubeer kai uoopar si(n)dhar pele ||

ਪੰਖ ਸੁਮੇਰ ਚਲੇ ਕਰਿ ਕੈ ਤਿਨ ਕੇ ਰਿਸ ਸੋ ਟੁਕ ਦਾਤ ਕੇ ਠੇਲੇ ॥

पंख सुमेर चले करि कै तिन के रिस सो टुक दात के ठेले ॥

pa(n)kh sumer chale kar kai tin ke ris so Tuk dhaat ke Thele ||

ਸੁੰਡ ਕਟੇ ਤਿਨ ਕੇ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧਿ ਸੋ ਝਟਿ ਦੈ ਜਿਮ ਕੇਲੇ ॥

सुँड कटे तिन के बृजनाथ कृपानिधि सो झटि दै जिम केले ॥

su(n)dd kaTe tin ke birajanaath kirapaanidh so jhaT dhai jim kele ||

ਸ੍ਰਉਨ ਭਰੇ ਰਮਨੀਯ ਰਮਾਪਤਿ ਫਾਗੁਨ ਅੰਤਿ ਬਸੰਤ ਸੇ ਖੇਲੇ ॥੨੧੪੮॥

स्रउन भरे रमनीय रमापति फागुन अंति बसंत से खेले ॥२१४८॥

sraun bhare ramaneey ramaapat faagun a(n)t basa(n)t se khele ||2148||

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਬੈਰਨ ਸੋ ਜਬ ਹੀ ਰਿਸ ਮਾਡਿ ਕੀਯੋ ਖਰਕਾ ॥

स्री बृज नाइक बैरन सो जब ही रिस माडि कीयो खरका ॥

sree biraj naik bairan so jab hee ris maadd keeyo kharakaa ||

ਬਹੁ ਬੀਰ ਭਏ ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਨ ਤਬੈ ਜਬ ਨਾਦ ਪ੍ਰਚੰਡ ਸੁਨਿਯੋ ਹਰਿ ਕਾ ॥

बहु बीर भए बिनु प्रान तबै जब नाद प्रचंड सुनियो हरि का ॥

bahu beer bhe bin praan tabai jab naadh pracha(n)dd suniyo har kaa ||

ਜਦੁਬੀਰ ਫਿਰਾਵਤ ਭਯੋ ਗਹਿ ਕੈ ਗਜ ਸੁੰਡਨ ਸੋ ਬਰ ਕੈ ਕਰ ਕਾ ॥

जदुबीर फिरावत भयो गहि कै गज सुँडन सो बर कै कर का ॥

jadhubeer firaavat bhayo geh kai gaj su(n)ddan so bar kai kar kaa ||

ਉਪਮਾ ਉਪਜੀ ਕਬਿ ਕੇ ਮਨ ਯੌ ਘਿਸੂਆ ਮਨੋ ਫੇਰਤ ਹੈ ਲਰਕਾ ॥੨੧੪੯॥

उपमा उपजी कबि के मन यौ घिसूआ मनो फेरत है लरका ॥२१४९॥

aupamaa upajee kab ke man yau ghisooaa mano ferat hai larakaa ||2149||

ਜੀਵਤ ਸੋ ਨ ਦਯੋ ਗ੍ਰਿਹ ਜਾਨ ਜੋਊ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਕੇ ਸਾਮੁਹੇ ਆਯੋ ॥

जीवत सो न दयो गृह जान जोऊ बृजनाथ के सामुहे आयो ॥

jeevat so na dhayo gireh jaan jouoo birajanaath ke saamuhe aayo ||

ਜੀਤਿ ਸੁਰੇਸ ਦਿਵਾਕਰਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਆਨੰਦ ਕੈ ਚਿਤਿ ਸੰਖ ਬਜਾਯੋ ॥

जीति सुरेस दिवाकरि द्वादस आनंद कै चिति संख बजायो ॥

jeet sures dhivaakar dhavaiaadhas aana(n)dh kai chit sa(n)kh bajaayo ||

ਰੂਖ ਚਲੋ ਤੁਮ ਹੀ ਹਮਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਲੈ ਉਨ ਕੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥

रूख चलो तुम ही हमरे गृह लै उन को इह भाति सुनायो ॥

rookh chalo tum hee hamare gireh lai un ko ieh bhaat sunaayo ||

ਸੋ ਤਰੁ ਲੈ ਹਰਿ ਸੰਗ ਚਲੇ ਸੁ ਕਬਿਤਨ ਭੀਤਰ ਸ੍ਯਾਮ ਬਨਾਯੋ ॥੨੧੫੦॥

सो तरु लै हरि संग चले सु कबितन भीतर स्याम बनायो ॥२१५०॥

so tar lai har sa(n)g chale su kabitan bheetar sayaam banaayo ||2150||

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਰੁਕਮਨ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਆਵਤ ਭੇ ਤਰੁ ਸੁੰਦਰ ਲੈ ਕੈ ॥

स्री बृजनाथ रुकमन के गृह आवत भे तरु सुँदर लै कै ॥

sree birajanaath rukaman ke gireh aavat bhe tar su(n)dhar lai kai ||

ਲਾਲ ਲਗੇ ਜਿਨ ਧਾਮਨ ਕੋ ਬ੍ਰਹਮਾ ਰਹੈ ਦੇਖਤ ਜਾਹਿ ਲੁਭੈ ਕੈ ॥

लाल लगे जिन धामन को ब्रहमा रहै देखत जाहि लुभै कै ॥

laal lage jin dhaaman ko brahamaa rahai dhekhat jaeh lubhai kai ||

ਤਉਨ ਸਮੈ ਸੋਊ ਸ੍ਯਾਮ ਕਥਾ ਜਦੁਬੀਰ ਕਹੀ ਤਿਨ ਕਉ ਸੁ ਸੁਨੈ ਕੈ ॥

तउन समै सोऊ स्याम कथा जदुबीर कही तिन कउ सु सुनै कै ॥

taun samai souoo sayaam kathaa jadhubeer kahee tin kau su sunai kai ||

ਸੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਬਿਤਨ ਬੀਚ ਕਹੀ ਸੁਨਿਓ ਸਭ ਹੇਤੁ ਬਢੈ ਕੈ ॥੨੧੫੧॥

सो कबि स्याम कबितन बीच कही सुनिओ सभ हेतु बढै कै ॥२१५१॥

so kab sayaam kabitan beech kahee sunio sabh het baddai kai ||2151||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਿਕੰਧ ਪੁਰਾਣੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਇੰਦ੍ਰ ਕੋ ਜੀਤ ਕਰ ਕਲਪ ਬ੍ਰਿਛ ਲਿਆਵਤ ਪਏ ॥

इति स्री दसम सिकंध पुराणे बचित्र नाटक ग्रंथे कृसनावतारे इंद्र को जीत कर कलप बृछ लिआवत पए ॥

eit sree dhasam sika(n)dh puraane bachitr naaTak gra(n)the kirasanaavataare i(n)dhr ko jeet kar kalap birachh liaavat pe ||

ਰੁਕਮਿਨਿ ਸਾਥ ਕਾਨ੍ਰਹ ਜੀ ਹਾਸੀ ਕਰਨ ਕਥਨੰ ॥

रुकमिनि साथ कान्रह जी हासी करन कथनं ॥

rukamin saath kaanreh jee haasee karan kathana(n) ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਕਹਿਓ ਤ੍ਰੀਅ ਸੋ ਮੁਹਿ ਭੋਜਨ ਗੋਪਿਨ ਧਾਮਿ ਕਰਿਯੋ ॥

स्री बृजनाथ कहिओ त्रीअ सो मुहि भोजन गोपिन धामि करियो ॥

sree birajanaath kahio treea so muh bhojan gopin dhaam kariyo ||

ਸੁਨਿ ਸੁੰਦਰਿ ਤਾ ਦਿਨ ਤੇ ਹਮਰੋ ਬਿਚੀਆ ਦਧਿ ਕੋ ਫੁਨਿ ਨਾਮ ਪਰਿਯੋ ॥

सुनि सुँदरि ता दिन ते हमरो बिचीआ दधि को फुनि नाम परियो ॥

sun su(n)dhar taa dhin te hamaro bicheeaa dhadh ko fun naam pariyo ||

ਜਬ ਸੰਧ ਜਰਾ ਦਲੁ ਸਾਜ ਚੜਾਯੋ ਭਜ ਗੇ ਤਬ ਨੈਕੁ ਨ ਧੀਰ ਧਰਿਯੋ ॥

जब संध जरा दलु साज चड़ायो भज गे तब नैकु न धीर धरियो ॥

jab sa(n)dh jaraa dhal saaj chaRaayo bhaj ge tab naik na dheer dhariyo ||

ਤਿਹ ਤੇ ਤੁਮਰੀ ਮਤਿ ਕੋ ਅਬ ਕਾ ਕਹੀਐ ਹਮ ਸਉ ਕਹਿ ਆਨਿ ਬਰਿਯੋ ॥੨੧੫੨॥

तिह ते तुमरी मति को अब का कहीऐ हम सउ कहि आनि बरियो ॥२१५२॥

teh te tumaree mat ko ab kaa kaheeaai ham sau keh aan bariyo ||2152||

ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਨਹੀ ਸੁਨਿ ਸੁੰਦਰਿ ਨ ਧਨ ਕਾਹੂ ਤੇ ਮਾਗਿ ਲਯੋ ਏ ॥

राज समाज नही सुनि सुँदरि न धन काहू ते मागि लयो ए ॥

raaj samaaj nahee sun su(n)dhar na dhan kaahoo te maag layo e ||

ਸੂਰ ਨਹੀ ਜਿਨ ਤਿਆਗ ਕੈ ਆਪਨੋ ਦੇਸ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ਮੋ ਬਾਸ ਕਯੋ ਹੈ ॥

सूर नही जिन तिआग कै आपनो देस समुँद्र मो बास कयो है ॥

soor nahee jin tiaag kai aapano dhes samu(n)dhr mo baas kayo hai ||

ਚੋਰ ਪਰਿਯੋ ਮਨਿ ਕੋ ਫੁਨਿ ਨਾਮ ਸੁ ਯਾਹੀ ਤੇ ਕ੍ਰੁਧਿਤ ਭ੍ਰਾਤ ਭਯੋ ਹੈ ॥

चोर परियो मनि को फुनि नाम सु याही ते क्रुधित भ्रात भयो है ॥

chor pariyo man ko fun naam su yaahee te krudhit bhraat bhayo hai ||

ਤਾਹੀ ਤੇ ਮੋ ਤਜਿ ਕੈ ਬਰੁ ਆਨਹਿ ਤੇਰੋ ਕਛੂ ਅਬ ਲਉ ਨ ਗਯੋ ਹੈ ॥੨੧੫੩॥

ताही ते मो तजि कै बरु आनहि तेरो कछू अब लउ न गयो है ॥२१५३॥

taahee te mo taj kai bar aaneh tero kachhoo ab lau na gayo hai ||2153||

ਰੁਕਮਿਨੀ ਬਾਚ ਸਖੀ ਸੋ ॥

रुकमिनी बाच सखी सो ॥

rukaminee baach sakhee so ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਚਿੰਤ ਕਰੀ ਮਨ ਮੈ ਹਮ ਸੋ ਨ ਥੀ ਜਾਨਤ ਸ੍ਯਾਮ ਇਤੀ ਕਰਿ ਹੈ ॥

चिंत करी मन मै हम सो न थी जानत स्याम इती करि है ॥

chi(n)t karee man mai ham so na thee jaanat sayaam itee kar hai ||

ਬਰੁ ਮੋ ਤਜਿ ਕੈ ਤੁਮ ਆਨਹਿ ਕਉ ਬਚਨਾ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕੇ ਉਚਰਿ ਹੈ ॥

बरु मो तजि कै तुम आनहि कउ बचना इह भाति के उचरि है ॥

bar mo taj kai tum aaneh kau bachanaa ieh bhaat ke uchar hai ||

ਹਮਰੋ ਮਰਿਬੋ ਈ ਬਨਿਯੋ ਇਹ ਠਾ ਜੀਅ ਹੈ ਨ ਆਵਸਿ ਅਬੈ ਮਰਿ ਹੈ ॥

हमरो मरिबो ई बनियो इह ठा जीअ है न आवसि अबै मरि है ॥

hamaro maribo iee baniyo ieh Thaa jeea hai na aavas abai mar hai ||

ਮਰਿਬੋ ਜੁ ਨ ਜਾਤ ਭਲੇ ਸਜਨੀ ਅਪੁਨੇ ਪਤਿ ਸੋ ਹਠਿ ਕੈ ਜਰਿ ਹੈ ॥੨੧੫੪॥

मरिबो जु न जात भले सजनी अपुने पति सो हठि कै जरि है ॥२१५४॥

maribo ju na jaat bhale sajanee apune pat so haTh kai jar hai ||2154||

ਤ੍ਰੀਅ ਕਾਨ੍ਰਹ ਸੋ ਚਿੰਤਤ ਹੁਇ ਮਨ ਮੈ ਮਰਿਬੋ ਈ ਬਨਿਯੋ ਚਿਤ ਬੀਚ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

त्रीअ कान्रह सो चिंतत हुइ मन मै मरिबो ई बनियो चित बीच बिचारियो ॥

treea kaanreh so chi(n)tat hui man mai maribo iee baniyo chit beech bichaariyo ||

ਮੋ ਸੰਗਿ ਕਉ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਅਬੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਕਟੁ ਬੈਨ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

मो संगि कउ बृजनाथ अबै कबि स्याम कहै कटु बैन उचारियो ॥

mo sa(n)g kau birajanaath abai kab sayaam kahai kaT bain uchaariyo ||

ਕ੍ਰੋਧ ਸੋ ਖਾਇ ਤਵਾਰ ਧਰਾ ਪਰ ਝੂਮਿ ਗਿਰੀ ਨਹੀ ਨੈਕੁ ਸੰਭਾਰਿਯੋ ॥

क्रोध सो खाइ तवार धरा पर झूमि गिरी नही नैकु संभारियो ॥

krodh so khai tavaar dharaa par jhoom giree nahee naik sa(n)bhaariyo ||

ਯੌ ਉਪਮਾ ਉਪਜੀ ਜੀਅ ਮੈ ਜਨੁ ਟੂਟ ਗਯੋ ਰੁਖ ਬ੍ਰਯਾਰ ਕੋ ਮਾਰਿਯੋ ॥੨੧੫੫॥

यौ उपमा उपजी जीअ मै जनु टूट गयो रुख ब्रयार को मारियो ॥२१५५॥

yau upamaa upajee jeea mai jan TooT gayo rukh brayaar ko maariyo ||2155||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਅੰਕ ਲੀਓ ਭਰ ਕਾਨ੍ਰਹ ਤਿਹ ਦੂਰ ਕਰਨ ਕੋ ਕ੍ਰੋਧ ॥

अंक लीओ भर कान्रह तिह दूर करन को क्रोध ॥

a(n)k leeo bhar kaanreh teh dhoor karan ko krodh ||

ਸਵਾਧਾਨ ਕਰਿ ਰੁਕਮਿਨੀ ਜਦੁਪਤਿ ਕੀਓ ਪ੍ਰਬੋਧ ॥੨੧੫੬॥

सवाधान करि रुकमिनी जदुपति कीओ प्रबोध ॥२१५६॥

savaadhaan kar rukaminee jadhupat keeo prabodh ||2156||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਤੇਰੇ ਹੀ ਧਰਮ ਤੇ ਮੈ ਸੁਨਿ ਸੁੰਦਰਿ ਕੇਸਨ ਤੇ ਗਹਿ ਕੰਸ ਪਛਾਰਿਯੋ ॥

तेरे ही धरम ते मै सुनि सुँदरि केसन ते गहि कंस पछारियो ॥

tere hee dharam te mai sun su(n)dhar kesan te geh ka(n)s pachhaariyo ||

ਤੇਰੇ ਹੀ ਧਰਮ ਤੇ ਸੰਧਿ ਜਰਾ ਹੂ ਕੋ ਸੈਨ ਸਭੈ ਛਿਨ ਮਾਹਿ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥

तेरे ही धरम ते संधि जरा हू को सैन सभै छिन माहि संघारियो ॥

tere hee dharam te sa(n)dh jaraa hoo ko sain sabhai chhin maeh sa(n)ghaariyo ||

ਤੇਰੇ ਹੀ ਧਰਮ ਜਿਤਿਯੋ ਮਘਵਾ ਅਰੁ ਤੇਰੇ ਹੀ ਧਰਮ ਭੂਮਾਸੁਰ ਮਾਰਿਯੋ ॥

तेरे ही धरम जितियो मघवा अरु तेरे ही धरम भूमासुर मारियो ॥

tere hee dharam jitiyo maghavaa ar tere hee dharam bhoomaasur maariyo ||

ਤੋ ਸੋ ਕੀਓ ਉਪਹਾਸ ਅਬੈ ਮੁਹਿ ਤੈ ਅਪਨੇ ਜੀਅ ਸਾਚ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥੨੧੫੭॥

तो सो कीओ उपहास अबै मुहि तै अपने जीअ साच बिचारियो ॥२१५७॥

to so keeo upahaas abai muh tai apane jeea saach bichaariyo ||2157||

ਰੁਕਮਿਨੀ ਬਾਚ ॥

रुकमिनी बाच ॥

rukaminee baach ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਯੌ ਪੀਅ ਕੀ ਤ੍ਰੀਅ ਬਾਤ ਸੁਨੀ ਦੁਖੁ ਕੀ ਤਬ ਬਾਤ ਸਭੈ ਬਿਸਰਾਈ ॥

यौ पीअ की त्रीअ बात सुनी दुखु की तब बात सभै बिसराई ॥

yau peea kee treea baat sunee dhukh kee tab baat sabhai bisaraiee ||

ਭੂਲਿ ਪਰੀ ਪ੍ਰਭੁ ਕੀਜੈ ਛਿਮਾ ਮੁਹਿ ਨਾਰ ਨਿਵਾਇ ਕੈ ਨਾਰਿ ਸੁਨਾਈ ॥

भूलि परी प्रभु कीजै छिमा मुहि नार निवाइ कै नारि सुनाई ॥

bhool paree prabh keejai chhimaa muh naar nivai kai naar sunaiee ||

ਅਉਰ ਕਰੀ ਉਪਮਾ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਜੁ ਕਬਿਤਨ ਮੈ ਬਰਨੀ ਨਹੀ ਜਾਈ ॥

अउर करी उपमा प्रभ की जु कबितन मै बरनी नही जाई ॥

aaur karee upamaa prabh kee ju kabitan mai baranee nahee jaiee ||

ਊਤਰ ਦੇਤ ਭਈ ਹਸਿ ਕੈ ਹਰਿ ਮੈ ਉਪਹਾਸ ਕੀ ਬਾਤ ਨ ਪਾਈ ॥੨੧੫੮॥

ऊतर देत भई हसि कै हरि मै उपहास की बात न पाई ॥२१५८॥

uootar dhet bhiee has kai har mai upahaas kee baat na paiee ||2158||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਮਾਨ ਕਥਾ ਰੁਕਮਿਨੀ ਕੀ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੀ ਚਿਤ ਲਾਇ ॥

मान कथा रुकमिनी की स्याम कही चित लाइ ॥

maan kathaa rukaminee kee sayaam kahee chit lai ||

ਆਗੇ ਕਥਾ ਸੁ ਹੋਇਗੀ ਸੁਨੀਅਹੁ ਪ੍ਰੇਮ ਬਢਾਇ ॥੨੧੫੯॥

आगे कथा सु होइगी सुनीअहु प्रेम बढाइ ॥२१५९॥

aage kathaa su hoigee suneeahu prem baddai ||2159||

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ॥

कबियो बाच ॥

kabiyo baach ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਕੀ ਜੇਤੀ ਤ੍ਰੀਆ ਸਭ ਕੋ ਦਸ ਹੂ ਦਸ ਪੁਤ੍ਰ ਦੀਏ ॥

स्री जदुबीर की जेती त्रीआ सभ को दस हू दस पुत्र दीए ॥

sree jadhubeer kee jetee treeaa sabh ko dhas hoo dhas putr dhe'ee ||

ਅਰੁ ਏਕਹਿ ਏਕ ਦਈ ਦੁਹਿਤਾ ਤਿਨ ਕੇ ਸੁ ਹੁਲਾਸ ਬਢਾਇ ਹੀਏ ॥

अरु एकहि एक दई दुहिता तिन के सु हुलास बढाइ हीए ॥

ar ekeh ek dhiee dhuhitaa tin ke su hulaas baddai he'ee ||

ਸਭ ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੀ ਮੂਰਤਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਸਭ ਕੰਧਿ ਪਟੰਬਰ ਪੀਤ ਲੀਏ ॥

सभ कान्रह की मूरति स्याम भनै सभ कंधि पटंबर पीत लीए ॥

sabh kaanreh kee moorat sayaam bhanai sabh ka(n)dh paTa(n)bar peet le'ee ||

ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਕਉਤੁਕ ਦੇਖਨ ਕਉ ਇਹ ਭੂ ਪਰ ਆਇ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕੀਏ ॥੨੧੬੦॥

करुनानिधि कउतुक देखन कउ इह भू पर आइ चरित्र कीए ॥२१६०॥

karunaanidh kautuk dhekhan kau ieh bhoo par aai charitr ke'ee ||2160||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਿਕੰਧ ਪੁਰਾਣੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਰੁਕਮਿਨੀ ਉਪਹਾਸ ਬਰਨਨ ਸਮਾਪਤੰ ॥

इति स्री दसम सिकंध पुराणे बचित्र नाटक ग्रंथे कृसनावतारे रुकमिनी उपहास बरनन समापतं ॥

eit sree dhasam sika(n)dh puraane bachitr naaTak gra(n)the kirasanaavataare rukaminee upahaas baranan samaapata(n) ||

ਅਨਰੁਧ ਜੀ ਕੋ ਬ੍ਯਾਹ ਕਥਨੰ ॥

अनरुध जी को ब्याह कथनं ॥

anarudh jee ko bayaeh kathana(n) ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਤਉ ਹੀ ਲਉ ਪੌਤ੍ਰ ਕੀ ਬ੍ਯਾਹ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਰੁਚਿ ਮਾਨਿ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

तउ ही लउ पौत्र की ब्याह कृपानिधि स्याम भनै रुचि मानि बिचारियो ॥

tau hee lau pauatr kee bayaeh kirapaanidh sayaam bhanai ruch maan bichaariyo ||

ਸੁੰਦਰ ਥੀ ਰੁਕਮੀ ਕੀ ਸੁਤਾ ਤਿਹ ਬ੍ਯਾਹਹਿ ਕੋ ਸਭ ਸਾਜਿ ਸਵਾਰਿਯੋ ॥

सुँदर थी रुकमी की सुता तिह ब्याहहि को सभ साजि सवारियो ॥

su(n)dhar thee rukamee kee sutaa teh bayaaheh ko sabh saaj savaariyo ||

ਟੀਕਾ ਦੀਯੋ ਤਿਹ ਭਾਲ ਮੈ ਕੁੰਕਮ ਅਉ ਮਿਲਿ ਬਿਪ੍ਰਨ ਬੇਦ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

टीका दीयो तिह भाल मै कुँकम अउ मिलि बिप्रन बेद उचारियो ॥

Teekaa dheeyo teh bhaal mai ku(n)kam aau mil bipran bedh uchaariyo ||

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਤ੍ਰੀਆ ਸੰਗ ਲੈ ਬਲਭਦ੍ਰ ਸੁ ਕਉਤਕ ਕਾਜ ਸਿਧਾਰਿਯੋ ॥੨੧੬੧॥

स्री जदुबीर त्रीआ संग लै बलभद्र सु कउतक काज सिधारियो ॥२१६१॥

sree jadhubeer treeaa sa(n)g lai balabhadhr su kautak kaaj sidhaariyo ||2161||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਕਿਸਨ ਜਬੈ ਤਿਹ ਪੁਰ ਮੈ ਗਏ ॥

किसन जबै तिह पुर मै गए ॥

kisan jabai teh pur mai ge ||

ਅਤਿ ਉਪਹਾਸ ਠਉਰ ਤਿਹ ਭਏ ॥

अति उपहास ठउर तिह भए ॥

at upahaas Thaur teh bhe ||

ਰੁਕਮਿਨਿ ਜਬ ਰੁਕਮੀ ਦਰਸਾਯੋ ॥

रुकमिनि जब रुकमी दरसायो ॥

rukamin jab rukamee dharasaayo ||

ਭੈਨ ਭ੍ਰਾਤ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥੨੧੬੨॥

भैन भ्रात अति ही सुखु पायो ॥२१६२॥

bhain bhraat at hee sukh paayo ||2162||

ਬ੍ਯਾਹ ਭਲੋ ਅਨਰੁਧ ਕੋ ਕਯੋ ॥

ब्याह भलो अनरुध को कयो ॥

bayaeh bhalo anarudh ko kayo ||

ਜਦੁਪਤਿ ਆਪ ਸੇਹਰਾ ਦਯੋ ॥

जदुपति आप सेहरा दयो ॥

jadhupat aap seharaa dhayo ||

ਜੂਪ ਮੰਤ੍ਰ ਉਤ ਰੁਕਮਿ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

जूप मंत्र उत रुकमि बिचारियो ॥

joop ma(n)tr ut rukam bichaariyo ||

ਖੇਲ ਹਲੀ ਹਮ ਸੰਗ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥੨੧੬੩॥

खेल हली हम संग उचारियो ॥२१६३॥

khel halee ham sa(n)g uchaariyo ||2163||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਸੰਗ ਹਲੀ ਕੇ ਤਬੈ ਰੁਕਮੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂਆ ਹੂ ਕੋ ਖੇਲੁ ਮਚਾਯੋ ॥

संग हली के तबै रुकमी कबि स्याम जूआ हू को खेलु मचायो ॥

sa(n)g halee ke tabai rukamee kab sayaam jooaa hoo ko khel machaayo ||

ਭੂਪ ਘਨੇ ਜਿਹ ਥੇ ਤਿਨ ਦੇਖਤ ਦਰਬ ਘਨੋ ਤਿਹ ਮਾਝਿ ਲਗਾਯੋ ॥

भूप घने जिह थे तिन देखत दरब घनो तिह माझि लगायो ॥

bhoop ghane jeh the tin dhekhat dharab ghano teh maajh lagaayo ||

ਦਾਵ ਪਰਿਯੋ ਮੁਸਲੀ ਕੋ ਸਭੋ ਰੁਕਮੀ ਹੂ ਕੋ ਦਾਵ ਪਰਿਯੋ ਯੌ ਸੁਨਾਯੋ ॥

दाव परियो मुसली को सभो रुकमी हू को दाव परियो यौ सुनायो ॥

dhaav pariyo musalee ko sabho rukamee hoo ko dhaav pariyo yau sunaayo ||

ਹਾਸ ਕੀਯੋ ਮਿਲਿ ਕੈ ਅਤਿ ਹੀ ਗਰੁੜ ਧੁਜ ਭ੍ਰਾਤ ਘਨੋ ਰਿਸਵਾਯੋ ॥੨੧੬੪॥

हास कीयो मिलि कै अति ही गरुड़ धुज भ्रात घनो रिसवायो ॥२१६४॥

haas keeyo mil kai at hee garuR dhuj bhraat ghano risavaayo ||2164||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਐਸੇ ਘਨੀ ਬੇਰ ਡਹਕਾਯੋ ॥

ऐसे घनी बेर डहकायो ॥

aaise ghanee ber ddahakaayo ||

ਜਦੁਪਤਿ ਭ੍ਰਾਤ ਕ੍ਰੋਧ ਅਤਿ ਆਯੋ ॥

जदुपति भ्रात क्रोध अति आयो ॥

jadhupat bhraat krodh at aayo ||

ਏਕ ਗਦਾ ਉਠਿ ਕਰ ਮੈ ਧਰੀ ॥

एक गदा उठि कर मै धरी ॥

ek gadhaa uTh kar mai dharee ||

ਸਭ ਭੂਪਨ ਕੀ ਪੂਜਾ ਕਰੀ ॥੨੧੬੫॥

सभ भूपन की पूजा करी ॥२१६५॥

sabh bhoopan kee poojaa karee ||2165||

ਘਨੇ ਚਾਇ ਸੋ ਭੂਪ ਸੰਘਾਰੇ ॥

घने चाइ सो भूप संघारे ॥

ghane chai so bhoop sa(n)ghaare ||

ਪਰੇ ਝੂਮ ਕੈ ਭੂ ਬਿਸੰਭਾਰੇ ॥

परे झूम कै भू बिसंभारे ॥

pare jhoom kai bhoo bisa(n)bhaare ||

ਗਿਰੇ ਸ੍ਰਉਨ ਕੇ ਰਸ ਸੋ ਰਾਤੇ ॥

गिरे स्रउन के रस सो राते ॥

gire sraun ke ras so raate ||

ਖੇਡਿ ਬਸੰਤ ਮਨੋ ਮਦਮਾਤੇ ॥੨੧੬੬॥

खेडि बसंत मनो मदमाते ॥२१६६॥

khedd basa(n)t mano madhamaate ||2166||

ਫਿਰਤ ਭੂਤ ਸੋ ਤਿਨ ਮੈ ਹਲੀ ॥

फिरत भूत सो तिन मै हली ॥

firat bhoot so tin mai halee ||

ਜੈਸੇ ਅੰਤ ਕਾਲ ਸਿਵ ਬਲੀ ॥

जैसे अंत काल सिव बली ॥

jaise a(n)t kaal siv balee ||

ਜਿਉ ਰਿਸਿ ਡੰਡ ਲੀਏ ਜਮੁ ਆਵੈ ॥

जिउ रिसि डंड लीए जमु आवै ॥

jiau ris dda(n)dd le'ee jam aavai ||

ਤੈਸੇ ਹੀ ਮੁਸਲੀ ਛਬਿ ਪਾਵੈ ॥੨੧੬੭॥

तैसे ही मुसली छबि पावै ॥२१६७॥

taise hee musalee chhab paavai ||2167||

ਰੁਕਮੀ ਭਯੋ ਗਦਾ ਗਹਿ ਠਾਢੋ ॥

रुकमी भयो गदा गहि ठाढो ॥

rukamee bhayo gadhaa geh Thaaddo ||

ਘਨੋ ਕ੍ਰੋਧ ਤਾ ਕੈ ਚਿਤਿ ਬਾਢੋ ॥

घनो क्रोध ता कै चिति बाढो ॥

ghano krodh taa kai chit baaddo ||

ਭਾਜਤ ਭਯੋ ਨ ਸਾਮੁਹੇ ਆਯੋ ॥

भाजत भयो न सामुहे आयो ॥

bhaajat bhayo na saamuhe aayo ||

ਆਇ ਹਲੀ ਸੋ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥੨੧੬੮॥

आइ हली सो जुधु मचायो ॥२१६८॥

aai halee so judh machaayo ||2168||

ਹਲੀ ਗਦਾ ਤਬ ਤਾ ਪਰ ਮਾਰੀ ॥

हली गदा तब ता पर मारी ॥

halee gadhaa tab taa par maaree ||

ਉਨ ਹੂ ਕੋਪ ਸੋ ਤਾ ਪਰ ਝਾਰੀ ॥

उन हू कोप सो ता पर झारी ॥

aun hoo kop so taa par jhaaree ||

ਸ੍ਰਉਨਤ ਛੁਟਿਯੋ ਅਰੁਨ ਦੋਊ ਭਏ ॥

स्रउनत छुटियो अरुन दोऊ भए ॥

sraunat chhuTiyo arun dhouoo bhe ||

ਮਾਨਹੁ ਕ੍ਰੋਧ ਰੂਪ ਹੁਇ ਗਏ ॥੨੧੬੯॥

मानहु क्रोध रूप हुइ गए ॥२१६९॥

maanahu krodh roop hui ge ||2169||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਦਾਤ ਕਾਢਿ ਇਕ ਹਸਤ ਥੋ ਸੋ ਇਹ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਿ ॥

दात काढि इक हसत थो सो इह नैन निहारि ॥

dhaat kaadd ik hasat tho so ieh nain nihaar ||

ਰੁਕਮਿਨਿ ਜੁਧੁ ਕੋ ਛੋਰ ਕੈ ਤਾ ਪਰ ਚਲਿਯੋ ਹਕਾਰਿ ॥੨੧੭੦॥

रुकमिनि जुधु को छोर कै ता पर चलियो हकारि ॥२१७०॥

rukamin judh ko chhor kai taa par chaliyo hakaar ||2170||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਸਭ ਤੋਰ ਕੈ ਦਾਤ ਦਏ ਤਿਹ ਕੇ ਬਲਭਦ੍ਰ ਗਦਾ ਸੰਗ ਪੈ ਗਹਿ ਕੈ ॥

सभ तोर कै दात दए तिह के बलभद्र गदा संग पै गहि कै ॥

sabh tor kai dhaat dhe teh ke balabhadhr gadhaa sa(n)g pai geh kai ||

ਦੋਊ ਮੂਛ ਉਖਾਰ ਲਈ ਤਿਹ ਕੀ ਅਤਿ ਸ੍ਰਉਨ ਚਲਿਯੋ ਤਿਹ ਤੇ ਬਹਿ ਕੈ ॥

दोऊ मूछ उखार लई तिह की अति स्रउन चलियो तिह ते बहि कै ॥

dhouoo moochh ukhaar liee teh kee at sraun chaliyo teh te beh kai ||

ਫਿਰਿ ਅਉਰ ਹਨੇ ਬਲਵੰਤ ਘਨੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਚਿਤ ਮੈ ਚਹਿ ਕੈ ॥

फिरि अउर हने बलवंत घने कबि स्याम कहै चित मै चहि कै ॥

fir aaur hane balava(n)t ghane kab sayaam kahai chit mai cheh kai ||

ਫਿਰਿ ਆਇ ਭਿਰਿਯੋ ਰੁਕਮੀ ਸੰਗ ਯੌ ਤੁਹਿ ਮਾਰਤ ਹਉ ਮੁਖ ਤੇ ਕਹਿ ਕੈ ॥੨੧੭੧॥

फिरि आइ भिरियो रुकमी संग यौ तुहि मारत हउ मुख ते कहि कै ॥२१७१॥

fir aai bhiriyo rukamee sa(n)g yau tuh maarat hau mukh te keh kai ||2171||

ਧਾਵਤ ਭਯੋ ਰੁਕਮੀ ਪੈ ਹਲੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਚਿਤਿ ਰੋਸ ਬਢੈ ਕੈ ॥

धावत भयो रुकमी पै हली कबि स्याम कहै चिति रोस बढै कै ॥

dhaavat bhayo rukamee pai halee kab sayaam kahai chit ros baddai kai ||

ਰੋਮ ਖਰੇ ਕਰਿ ਕੈ ਅਪੁਨੇ ਪੁਨਿ ਅਉਰ ਪ੍ਰਚੰਡ ਗਦਾ ਕਰਿ ਲੈ ਕੈ ॥

रोम खरे करि कै अपुने पुनि अउर प्रचंड गदा करि लै कै ॥

rom khare kar kai apune pun aaur pracha(n)dd gadhaa kar lai kai ||

ਆਵਤ ਭਯੋ ਉਤ ਤੇ ਸੋਊ ਬੀਰ ਸੁ ਆਪਸ ਮੈ ਰਨ ਦੁੰਦ ਮਚੈ ਕੈ ॥

आवत भयो उत ते सोऊ बीर सु आपस मै रन दुँद मचै कै ॥

aavat bhayo ut te souoo beer su aapas mai ran dhu(n)dh machai kai ||

ਹੁਇ ਬਿਸੰਭਾਰ ਪਰੇ ਦੋਊ ਬੀਰ ਧਰਾ ਪਰ ਘਾਇਨ ਕੇ ਸੰਗ ਘੈ ਕੈ ॥੨੧੭੨॥

हुइ बिसंभार परे दोऊ बीर धरा पर घाइन के संग घै कै ॥२१७२॥

hui bisa(n)bhaar pare dhouoo beer dharaa par ghain ke sa(n)g ghai kai ||2172||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਪਹਰ ਦੋਇ ਤਹ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥

पहर दोइ तह जुधु मचायो ॥

pahar dhoi teh judh machaayo ||

ਏਕ ਨ ਦੋ ਮੈ ਮਾਰਨ ਪਾਯੋ ॥

एक न दो मै मारन पायो ॥

ek na dho mai maaran paayo ||

ਬਿਹਬਲ ਹੋਇ ਦੋਊ ਧਰਿ ਪਰੇ ॥

बिहबल होइ दोऊ धरि परे ॥

bihabal hoi dhouoo dhar pare ||

ਜੀਵਤ ਬਚੇ ਸੁ ਮਾਨਹੋ ਮਰੇ ॥੨੧੭੩॥

जीवत बचे सु मानहो मरे ॥२१७३॥

jeevat bache su maanaho mare ||2173||

ਬਿਮੁਛਿਤ ਹ੍ਵੈ ਫਿਰ ਜੁਧ ਮਚਾਯੋ ॥

बिमुछित ह्वै फिर जुध मचायो ॥

bimuchhit havai fir judh machaayo ||

ਕਉਤੁਕ ਸਭ ਲੋਕਨ ਦਰਸਾਯੋ ॥

कउतुक सभ लोकन दरसायो ॥

kautuk sabh lokan dharasaayo ||

ਕ੍ਰੋਧਿਤ ਹੁਇ ਸੁ ਯਾ ਬਿਧਿ ਅਰੈ ॥

क्रोधित हुइ सु या बिधि अरै ॥

krodhit hui su yaa bidh arai ||

ਕੇਹਰਿ ਦੁਇ ਜਨੁ ਬਨ ਮੈ ਲਰੈ ॥੨੧੭੪॥

केहरि दुइ जनु बन मै लरै ॥२१७४॥

kehar dhui jan ban mai larai ||2174||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਜੁਧ ਬਿਖੇ ਥਕ ਗਯੋ ਰੁਕਮੀ ਤਬ ਧਾਇ ਹਲੀ ਇਕ ਘਾਇ ਚਲਾਯੋ ॥

जुध बिखे थक गयो रुकमी तब धाइ हली इक घाइ चलायो ॥

judh bikhe thak gayo rukamee tab dhai halee ik ghai chalaayo ||

ਤਉ ਉਨ ਹੂ ਅਰਿ ਕੋ ਪੁਨਿ ਘਾਇ ਸੁ ਆਵਤ ਮਾਰਗ ਮੈ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥

तउ उन हू अरि को पुनि घाइ सु आवत मारग मै लखि पायो ॥

tau un hoo ar ko pun ghai su aavat maarag mai lakh paayo ||

ਤਉ ਹੀ ਸੰਭਾਰਿ ਗਦਾ ਅਪੁਨੀ ਅਰੁ ਚਿਤ ਬਿਖੈ ਅਤਿ ਰੋਸ ਬਢਾਯੋ ॥

तउ ही संभारि गदा अपुनी अरु चित बिखै अति रोस बढायो ॥

tau hee sa(n)bhaar gadhaa apunee ar chit bikhai at ros baddaayo ||

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਤਿਹ ਬੀਰ ਤਬੈ ਸੁ ਗਦਾ ਕੋ ਗਦਾ ਸੰਗਿ ਘਾਇ ਬਚਾਯੋ ॥੨੧੭੫॥

स्याम भनै तिह बीर तबै सु गदा को गदा संगि घाइ बचायो ॥२१७५॥

sayaam bhanai teh beer tabai su gadhaa ko gadhaa sa(n)g ghai bachaayo ||2175||

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਅਰਿ ਕੋ ਜਬ ਹੀ ਇਹ ਆਵਤ ਘਾਇ ਕੋ ਬੀਚ ਨਿਵਾਰਿਯੋ ॥

स्याम भनै अरि को जब ही इह आवत घाइ को बीच निवारियो ॥

sayaam bhanai ar ko jab hee ieh aavat ghai ko beech nivaariyo ||

ਤਉ ਬਲਭਦ੍ਰ ਮਹਾ ਰਿਸਿ ਠਾਨਿ ਸੁ ਅਉਰ ਗਦਾ ਹੂ ਕੋ ਘਾਉ ਪ੍ਰਹਾਰਿਯੋ ॥

तउ बलभद्र महा रिसि ठानि सु अउर गदा हू को घाउ प्रहारियो ॥

tau balabhadhr mahaa ris Thaan su aaur gadhaa hoo ko ghaau prahaariyo ||

ਸੋ ਇਹ ਕੇ ਸਿਰ ਭੀਤਰ ਲਾਗ ਗਯੋ ਇਨ ਹੂ ਨਹੀ ਨੈਕੁ ਸੰਭਾਰਿਯੋ ॥

सो इह के सिर भीतर लाग गयो इन हू नही नैकु संभारियो ॥

so ieh ke sir bheetar laag gayo in hoo nahee naik sa(n)bhaariyo ||

ਝੂਮ ਕੈ ਦੇਹ ਪਰਿਯੋ ਧਰਨੀ ਰੁਕਮੀ ਪੁਨਿ ਅੰਤ ਕੇ ਧਾਮਿ ਸਿਧਾਰਿਯੋ ॥੨੧੭੬॥

झूम कै देह परियो धरनी रुकमी पुनि अंत के धामि सिधारियो ॥२१७६॥

jhoom kai dheh pariyo dharanee rukamee pun a(n)t ke dhaam sidhaariyo ||2176||

ਭ੍ਰਾਤ ਜਿਤੇ ਰੁਕਮੀ ਕੇ ਹੁਤੇ ਬਧ ਭ੍ਰਾਤ ਨਿਹਾਰਿ ਕੈ ਕ੍ਰੋਧ ਭਰੇ ॥

भ्रात जिते रुकमी के हुते बध भ्रात निहारि कै क्रोध भरे ॥

bhraat jite rukamee ke hute badh bhraat nihaar kai krodh bhare ||

ਬਰਛੀ ਅਰੁ ਬਾਨ ਕਮਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਗਦਾ ਗਹਿ ਯਾ ਪਰ ਆਇ ਪਰੇ ॥

बरछी अरु बान कमान कृपान गदा गहि या पर आइ परे ॥

barachhee ar baan kamaan kirapaan gadhaa geh yaa par aai pare ||

ਕਿਲਕਾਰ ਦਸੋ ਦਿਸ ਘੇਰਤ ਭੇ ਮੁਸਲੀਧਰ ਤੇ ਨ ਰਤੀ ਕੁ ਡਰੇ ॥

किलकार दसो दिस घेरत भे मुसलीधर ते न रती कु डरे ॥

kilakaar dhaso dhis gherat bhe musaleedhar te na ratee k ddare ||

ਨਿਸ ਕੋ ਮਨੋ ਹੇਰਿ ਪਤੰਗ ਦੀਆ ਪਰ ਨੈਕੁ ਡਰੇ ਨਹੀ ਟੂਟ ਪਰੇ ॥੨੧੭੭॥

निस को मनो हेरि पतंग दीआ पर नैकु डरे नही टूट परे ॥२१७७॥

nis ko mano her pata(n)g dheeaa par naik ddare nahee TooT pare ||2177||

ਸੰਗ ਹਲਾਯੁਧ ਕੇ ਉਨ ਹੂ ਸੁ ਉਤੈ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧ ਹੁਇ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥

संग हलायुध के उन हू सु उतै अति क्रोध हुइ जुधु मचायो ॥

sa(n)g halaayudh ke un hoo su utai at krodh hui judh machaayo ||

ਭ੍ਰਾਤ ਕੋ ਜੁਧ ਭਯੋ ਤ੍ਰੀਅ ਭ੍ਰਾਤ ਕੇ ਸੰਗ ਇਹੈ ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥

भ्रात को जुध भयो त्रीअ भ्रात के संग इहै प्रभ जू सुनि पायो ॥

bhraat ko judh bhayo treea bhraat ke sa(n)g ihai prabh joo sun paayo ||

ਬੈਠ ਬਿਚਾਰ ਕੀਯੋ ਸਭ ਹੂੰ ਜੁ ਸਬੈ ਜਦੁਬੀਰ ਕੁਟੰਬ ਬੁਲਾਯੋ ॥

बैठ बिचार कीयो सभ हूँ जु सबै जदुबीर कुटंब बुलायो ॥

baiTh bichaar keeyo sabh hoo(n) ju sabai jadhubeer kuTa(n)b bulaayo ||

ਅਉਰ ਕਥਾ ਦਈ ਛੋਰ ਹਲੀ ਕੀ ਸਹਾਇ ਕਉ ਕੋਪਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧਿ ਧਾਯੋ ॥੨੧੭੮॥

अउर कथा दई छोर हली की सहाइ कउ कोपि कृपानिधि धायो ॥२१७८॥

aaur kathaa dhiee chhor halee kee sahai kau kop kirapaanidh dhaayo ||2178||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜਮ ਰੂਪੀ ਬਲਭਦ੍ਰ ਪਿਖਿ ਹਰਿ ਆਗਮ ਸੁਨਿ ਪਾਇ ॥

जम रूपी बलभद्र पिखि हरि आगम सुनि पाइ ॥

jam roopee balabhadhr pikh har aagam sun pai ||

ਬੁਧਵੰਤਨ ਤਿਹ ਭਾਈਅਨ ਕਹੀ ਸੁ ਕਹਉ ਸੁਨਾਇ ॥੨੧੭੯॥

बुधवंतन तिह भाईअन कही सु कहउ सुनाइ ॥२१७९॥

budhava(n)tan teh bhaieean kahee su kahau sunai ||2179||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਦੇਖਿ ਅਨੀ ਜਦੁਬੀਰ ਘਨੀ ਲੀਏ ਆਵਤ ਹੈ ਡਰੁ ਤੋਹਿ ਨ ਆਵੈ ॥

देखि अनी जदुबीर घनी लीए आवत है डरु तोहि न आवै ॥

dhekh anee jadhubeer ghanee le'ee aavat hai ddar toh na aavai ||

ਕਉਨ ਬਲੀ ਪ੍ਰਗਟਿਯੋ ਭੂਅ ਮੈ ਤੁਮ ਹੀ ਨ ਕਹੋ ਇਨ ਸੋ ਸਮੁਹਾਵੈ ॥

कउन बली प्रगटियो भूअ मै तुम ही न कहो इन सो समुहावै ॥

kaun balee pragaTiyo bhooa mai tum hee na kaho in so samuhaavai ||

ਜਉ ਜੜ ਕੈ ਹਠ ਹੀ ਭਿਰ ਹੈ ਤੁ ਕਹਾ ਫਿਰ ਜੀਵਤ ਧਾਮਹਿ ਆਵੈ ॥

जउ जड़ कै हठ ही भिर है तु कहा फिर जीवत धामहि आवै ॥

jau jaR kai haTh hee bhir hai ta kahaa fir jeevat dhaameh aavai ||

ਆਜ ਸੋਊ ਬਚਿ ਹੈ ਇਹ ਅਉਸਰ ਜੋ ਭਜਿ ਕੈ ਭਟ ਪ੍ਰਾਨ ਬਚਾਵੈ ॥੨੧੮੦॥

आज सोऊ बचि है इह अउसर जो भजि कै भट प्रान बचावै ॥२१८०॥

aaj souoo bach hai ieh aausar jo bhaj kai bhaT praan bachaavai ||2180||

ਤਉ ਲਗ ਹੀ ਜੁਤ ਕੋਪ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧਿ ਆਹਵ ਕੀ ਛਿਤ ਭੀਤਰ ਆਏ ॥

तउ लग ही जुत कोप कृपानिधि आहव की छित भीतर आए ॥

tau lag hee jut kop kirapaanidh aahav kee chhit bheetar aae ||

ਸ੍ਰਉਣ ਭਰਿਯੋ ਬਲਿਭਦ੍ਰ ਪਿਖਿਯੋ ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਨ ਪਰੇ ਰੁਕਮੀ ਦਰਸਾਏ ॥

स्रउण भरियो बलिभद्र पिखियो बिनु प्रान परे रुकमी दरसाए ॥

sraun bhariyo balibhadhr pikhiyo bin praan pare rukamee dharasaae ||

ਭੂਪਤ ਅਉਰ ਘਨੇ ਹੀ ਪਿਖੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਹਰਿ ਘਾਇਨ ਆਏ ॥

भूपत अउर घने ही पिखे कबि स्याम भनै हरि घाइन आए ॥

bhoopat aaur ghane hee pikhe kab sayaam bhanai har ghain aae ||

ਭ੍ਰਾਤ ਕਉ ਦੇਖ ਪ੍ਰਸੰਨ ਭਏ ਬਲਿ ਨਾਰਿ ਕੋ ਦੇਖਤ ਨੈਨ ਨਿਵਾਏ ॥੨੧੮੧॥

भ्रात कउ देख प्रसंन भए बलि नारि को देखत नैन निवाए ॥२१८१॥

bhraat kau dhekh prasa(n)n bhe bal naar ko dhekhat nain nivaae ||2181||

ਰਥ ਤੇ ਤਬ ਆਪਹਿ ਧਾਇ ਕੈ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਜਾਇ ਹਲੀ ਕਹੁ ਅੰਕਿ ਲੀਓ ॥

रथ ते तब आपहि धाइ कै स्याम जू जाइ हली कहु अंकि लीओ ॥

rath te tab aapeh dhai kai sayaam joo jai halee kahu a(n)k leeo ||

ਫੁਨਿ ਅਉਰਨ ਜਾਹਿ ਗਹਿਯੋ ਰੁਕਮੀ ਤਿਹ ਕੋ ਸੁ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਦਾਹ ਕੀਓ ॥

फुनि अउरन जाहि गहियो रुकमी तिह को सु भली बिधि दाह कीओ ॥

fun aauran jaeh gahiyo rukamee teh ko su bhalee bidh dhaeh keeo ||

ਉਤਿ ਦਉਰਿ ਰੁਕਮਨ ਭਇਯਨ ਬੀਚ ਗਈ ਤਿਨ ਜਾਏ ਸਮੋਧ ਕੀਓ ॥

उति दउरि रुकमन भइयन बीच गई तिन जाए समोध कीओ ॥

aut dhaur rukaman bhiyan beech giee tin jaae samodh keeo ||

ਕਿਹ ਕਾਜ ਕਹਿਯੋ ਇਨ ਸੋ ਤੁਮ ਜੂਝ ਕੀਯੋ ਜਿਨ ਸੋ ਭਟ ਕੋ ਨ ਬੀਓ ॥੨੧੮੨॥

किह काज कहियो इन सो तुम जूझ कीयो जिन सो भट को न बीओ ॥२१८२॥

keh kaaj kahiyo in so tum joojh keeyo jin so bhaT ko na beeo ||2182||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਤਿਨ ਯੌ ਸ੍ਯਾਮ ਸਮੋਧ ਕਰਾਯੋ ॥

तिन यौ स्याम समोध करायो ॥

tin yau sayaam samodh karaayo ||

ਪੌਤ੍ਰ ਬਧੂ ਲੈ ਡੇਰਨ ਆਯੋ ॥

पौत्र बधू लै डेरन आयो ॥

pauatr badhoo lai dderan aayo ||

ਸ੍ਯਾਮ ਕਥਾ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਮੈ ਕੈਹਉ ॥

स्याम कथा ह्वै है मै कैहउ ॥

sayaam kathaa havai hai mai kaihau ||

ਸ੍ਰੋਤਨ ਭਲੀ ਭਾਤਿ ਰਿਝਵੈ ਹਉ ॥੨੧੮੩॥

स्रोतन भली भाति रिझवै हउ ॥२१८३॥

srotan bhalee bhaat rijhavai hau ||2183||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਪੌਤ੍ਰ ਬਿਆਹ ਰੁਕਮੀ ਬਧ ਕਰਤ ਭਏ ਧਿਆਇ ਸਮਾਪਤਮ ॥

इति स्री बचित नाटक ग्रंथे कृसनावतारे पौत्र बिआह रुकमी बध करत भए धिआइ समापतम ॥

eit sree bachit naaTak gra(n)the kirasanaavataare pauatr biaaeh rukamee badh karat bhe dhiaai samaapatam ||

ਅਥ ਊਖਾ ਕੋ ਬਿਆਹ ਕਥਨੰ ॥

अथ ऊखा को बिआह कथनं ॥

ath uookhaa ko biaaeh kathana(n) ||

ਦਸ ਸੈ ਭੁਜਾ ਕੋ ਗਰਬੁ ਹਰਨ ਕਥਨੰ ॥

दस सै भुजा को गरबु हरन कथनं ॥

dhas sai bhujaa ko garab haran kathana(n) ||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਦੁਪਤਿ ਪੌਤ੍ਰ ਬ੍ਯਾਹ ਘਰ ਆਯੋ ॥

जदुपति पौत्र ब्याह घर आयो ॥

jadhupat pauatr bayaeh ghar aayo ||

ਅਤਿ ਚਿਤਿ ਅਪਨੇ ਹਰਖ ਬਢਾਯੋ ॥

अति चिति अपने हरख बढायो ॥

at chit apane harakh baddaayo ||

ਗਰਬ ਉਤੈ ਦਸ ਸੈ ਭੁਜ ਕੀਨੋ ॥

गरब उतै दस सै भुज कीनो ॥

garab utai dhas sai bhuj keeno ||

ਮੈ ਬਰੁ ਮਹਾਰੁਦ੍ਰ ਤੇ ਲੀਨੋ ॥੨੧੮੪॥

मै बरु महारुद्र ते लीनो ॥२१८४॥

mai bar mahaarudhr te leeno ||2184||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਗਾਲ ਬਜਾਇ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਸੋ ਅਰੁ ਤਾਲ ਸਭੋ ਸੰਗਿ ਹਾਥਨ ਦੀਨੋ ॥

गाल बजाइ भली बिधि सो अरु ताल सभो संगि हाथन दीनो ॥

gaal bajai bhalee bidh so ar taal sabho sa(n)g haathan dheeno ||

ਜੈਸੇ ਲਿਖੀ ਬਿਧਿ ਬੇਦ ਬਿਖੈ ਤਿਹ ਭੂਪ ਤਿਹੀ ਬਿਧਿ ਸੋ ਤਪੁ ਕੀਨੋ ॥

जैसे लिखी बिधि बेद बिखै तिह भूप तिही बिधि सो तपु कीनो ॥

jaise likhee bidh bedh bikhai teh bhoop tihee bidh so tap keeno ||

ਜਗਿ ਕਰੇ ਸਭ ਹੀ ਬਿਧਿ ਪੂਰਬ ਕਉਨ ਬਿਧਾਨ ਬਿਨਾ ਨਹੀ ਹੀਨੋ ॥

जगि करे सभ ही बिधि पूरब कउन बिधान बिना नही हीनो ॥

jag kare sabh hee bidh poorab kaun bidhaan binaa nahee heeno ||

ਰੁਦ੍ਰ ਰਿਝਾਇ ਕਹਿਯੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੁ ਹੋ ਕੁਟਵਾਰ ਇਹੀ ਬਰੁ ਲੀਨੋ ॥੨੧੮੫॥

रुद्र रिझाइ कहियो इह भाति सु हो कुटवार इही बरु लीनो ॥२१८५॥

rudhr rijhai kahiyo ieh bhaat su ho kuTavaar ihee bar leeno ||2185||

ਰੁਦ੍ਰ ਜਬੈ ਕੁਟਵਾਰ ਕਯੋ ਤਬ ਦੇਸਨਿ ਦੇਸਨ ਧਰਮ ਚਲਾਯੋ ॥

रुद्र जबै कुटवार कयो तब देसनि देसन धरम चलायो ॥

rudhr jabai kuTavaar kayo tab dhesan dhesan dharam chalaayo ||

ਪਾਪ ਕੀ ਬਾਤ ਗਈ ਛਪ ਕੈ ਸਭ ਹੀ ਜਗ ਮੈ ਜਸੁ ਭੂਪਤਿ ਛਾਯੋ ॥

पाप की बात गई छप कै सभ ही जग मै जसु भूपति छायो ॥

paap kee baat giee chhap kai sabh hee jag mai jas bhoopat chhaayo ||

ਸਤ੍ਰ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਕੈ ਬਸਿ ਭਏ ਅਰਿ ਅਉਰ ਕਿਹੂੰ ਨਹਿ ਸੀਸ ਉਠਾਯੋ ॥

सत्र तृसूल कै बसि भए अरि अउर किहूँ नहि सीस उठायो ॥

satr tirasool kai bas bhe ar aaur kihoo(n) neh sees uThaayo ||

ਲੋਗਨ ਤਉਨ ਸਮੈ ਜਗ ਮੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁਖ ਪਾਯੋ ॥੨੧੮੬॥

लोगन तउन समै जग मै कबि स्याम भनै अति ही सुख पायो ॥२१८६॥

logan taun samai jag mai kab sayaam bhanai at hee sukh paayo ||2186||

ਰੁਦ੍ਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਭਏ ਅਰਿ ਬਸਿ ਕਿਹੂੰ ਅਰਿ ਆਨ ਨ ਸੀਸ ਉਠਾਯੋ ॥

रुद्र प्रताप भए अरि बसि किहूँ अरि आन न सीस उठायो ॥

rudhr prataap bhe ar bas kihoo(n) ar aan na sees uThaayo ||

ਕਰਿ ਲੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਅਤਿ ਹੀ ਇਹ ਪਾਇਨ ਊਪਰ ਸੀਸ ਝੁਕਾਯੋ ॥

करि लै कबि स्याम भनै अति ही इह पाइन ऊपर सीस झुकायो ॥

kar lai kab sayaam bhanai at hee ieh pain uoopar sees jhukaayo ||

ਭੂਪ ਨ ਰੰਚਕ ਬਾਤ ਲਈ ਇਹ ਪਉਰਖ ਮੇਰੋ ਈ ਹੈ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥

भूप न रंचक बात लई इह पउरख मेरो ई है लखि पायो ॥

bhoop na ra(n)chak baat liee ieh paurakh mero iee hai lakh paayo ||

ਪਉਰਖ ਭਯੋ ਭੁਜਦੰਡਨ ਰੁਦ੍ਰ ਤੇ ਜੁਧ ਹੀ ਕੋ ਬਰੁ ਮਾਗਨ ਧਾਯੋ ॥੨੧੮੭॥

पउरख भयो भुजदंडन रुद्र ते जुध ही को बरु मागन धायो ॥२१८७॥

paurakh bhayo bhujadha(n)ddan rudhr te judh hee ko bar maagan dhaayo ||2187||

ਸੋਰਠਾ ॥

सोरठा ॥

soraThaa ||

ਮੂਰਖ ਲਹਿਯੋ ਨ ਭੇਦੁ ਜੁਧੁ ਚਹਨਿ ਸਿਵ ਪੈ ਚਲਿਯੋ ॥

मूरख लहियो न भेदु जुधु चहनि सिव पै चलियो ॥

moorakh lahiyo na bhedh judh chahan siv pai chaliyo ||

ਕਰਿ ਬਿਰਥਾ ਸਭ ਖੇਦਿ ਜਿਵ ਰਵਿ ਤਪ ਬਾਰੂ ਤਪੈ ॥੨੧੮੮॥

करि बिरथा सभ खेदि जिव रवि तप बारू तपै ॥२१८८॥

kar birathaa sabh khedh jiv rav tap baaroo tapai ||2188||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਸੀਸ ਨਿਵਾਇ ਕੈ ਪ੍ਰੇਮ ਬਢਾਇ ਕੈ ਯੌ ਨ੍ਰਿਪ ਰੁਦ੍ਰ ਸੋ ਬੈਨ ਸੁਨਾਵੈ ॥

सीस निवाइ कै प्रेम बढाइ कै यौ नृप रुद्र सो बैन सुनावै ॥

sees nivai kai prem baddai kai yau nirap rudhr so bain sunaavai ||

ਜਾਤ ਹੋ ਹਉ ਜਿਹ ਸਤ੍ਰ ਪੈ ਰੁਦ੍ਰ ਜੂ ਕੋਊ ਨ ਆਗੇ ਤੇ ਹਾਥ ਉਠਾਵੈ ॥

जात हो हउ जिह सत्र पै रुद्र जू कोऊ न आगे ते हाथ उठावै ॥

jaat ho hau jeh satr pai rudhr joo kouoo na aage te haath uThaavai ||

ਤਾ ਤੇ ਅਯੋਧਨ ਕਉ ਹਮਰੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਮਨੂਆ ਲਲਚਾਵੈ ॥

ता ते अयोधन कउ हमरो कबि स्याम कहै मनूआ ललचावै ॥

taa te ayodhan kau hamaro kab sayaam kahai manooaa lalachaavai ||

ਚਾਹਤ ਹੋ ਤੁਮ ਤੇ ਬਰੁ ਆਜ ਕੋਊ ਹਮਰੇ ਸੰਗ ਜੂਝ ਮਚਾਵੈ ॥੨੧੮੯॥

चाहत हो तुम ते बरु आज कोऊ हमरे संग जूझ मचावै ॥२१८९॥

chaahat ho tum te bar aaj kouoo hamare sa(n)g joojh machaavai ||2189||