ਬਾਲਮ ਸਿੰਘ ਮਹਾਮਤਿ ਸਿੰਘ ਜਗਾਜਤ ਸਿੰਘ ਲਏ ਅਸਿ ਧਾਯੋ ॥

बालम सिंघ महामति सिंघ जगाजत सिंघ लए असि धायो ॥

baalam si(n)gh mahaamat si(n)gh jagaajat si(n)gh le as dhaayo ||

ਸਿੰਘ ਧਨੇਸ ਕ੍ਰਿਪਾਵਤ ਸਿੰਘ ਸੁ ਜੋਬਨ ਸਿੰਘ ਮਹਾ ਬਰ ਪਾਯੋ ॥

सिंघ धनेस कृपावत सिंघ सु जोबन सिंघ महा बर पायो ॥

si(n)gh dhanes kirapaavat si(n)gh su joban si(n)gh mahaa bar paayo ||

ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ ਚਲਿਯੋ ਜਗ ਸਿੰਘ ਸਦਾ ਸਿੰਘ ਲੈ ਜਸ ਸਿੰਘ ਰਿਸਾਯੋ ॥

जीवन सिंघ चलियो जग सिंघ सदा सिंघ लै जस सिंघ रिसायो ॥

jeevan si(n)gh chaliyo jag si(n)gh sadhaa si(n)gh lai jas si(n)gh risaayo ||

ਬੀਰਮ ਸਿੰਘ ਲਏ ਸਕਤੀ ਕਰ ਮੈ ਖੜਗੇਸ ਸੋ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥੧੪੦੨॥

बीरम सिंघ लए सकती कर मै खड़गेस सो जुधु मचायो ॥१४०२॥

beeram si(n)gh le sakatee kar mai khaRages so judh machaayo ||1402||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਜਿਹਿ ਨਾਮ ਭਟ ਸੋਊ ਭਯੋ ਤਿਨ ਸੰਗਿ ॥

मोहन सिंघ जिहि नाम भट सोऊ भयो तिन संगि ॥

mohan si(n)gh jeh naam bhaT souoo bhayo tin sa(n)g ||

ਸਸਤ੍ਰ ਧਾਰਿ ਕਰ ਮੈ ਲੀਏ ਸਾਜਿਯੋ ਕਵਚ ਨਿਖੰਗ ॥੧੪੦੩॥

ससत्र धारि कर मै लीए साजियो कवच निखंग ॥१४०३॥

sasatr dhaar kar mai le'ee saajiyo kavach nikha(n)g ||1403||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਖੜਗੇਸ ਬਲੀ ਕਹੁ ਰਾਮ ਭਨੈ ਸਭ ਭੂਪਨ ਬਾਨ ਪ੍ਰਹਾਰ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥

खड़गेस बली कहु राम भनै सभ भूपन बान प्रहार करिओ है ॥

khaRages balee kahu raam bhanai sabh bhoopan baan prahaar kario hai ||

ਠਾਢੋ ਰਹਿਓ ਦ੍ਰਿੜ ਭੂ ਪਰ ਮੇਰੁ ਸੋ ਆਹਵ ਤੇ ਨਹੀ ਨੈਕੁ ਡਰਿਓ ਹੈ ॥

ठाढो रहिओ दृड़ भू पर मेरु सो आहव ते नही नैकु डरिओ है ॥

Thaaddo rahio dhiraR bhoo par mer so aahav te nahee naik ddario hai ||

ਕੋਪ ਸਿਉ ਓਪ ਬਢੀ ਤਿਹ ਆਨਨ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਭਾਉ ਧਰਿਓ ਹੈ ॥

कोप सिउ ओप बढी तिह आनन ता छबि को कबि भाउ धरिओ है ॥

kop siau op baddee teh aanan taa chhab ko kab bhaau dhario hai ||

ਰੋਸਿ ਕੀ ਆਗ ਪ੍ਰਚੰਡ ਭਈ ਸਰ ਪੁੰਜ ਛੁਟੇ ਮਾਨੋ ਘੀਉ ਪਰਿਓ ਹੈ ॥੧੪੦੪॥

रोसि की आग प्रचंड भई सर पुँज छुटे मानो घीउ परिओ है ॥१४०४॥

ros kee aag pracha(n)dd bhiee sar pu(n)j chhuTe maano gheeau pario hai ||1404||

ਜੋ ਦਲ ਹੋ ਹਰਿ ਬੀਰਨਿ ਕੇ ਸੰਗ ਸੋ ਤੋ ਕਛੂ ਅਰਿ ਮਾਰਿ ਲਯੋ ਹੈ ॥

जो दल हो हरि बीरनि के संग सो तो कछू अरि मारि लयो है ॥

jo dhal ho har beeran ke sa(n)g so to kachhoo ar maar layo hai ||

ਫੇਰਿ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਰੁਪ ਕੈ ਅਸਿ ਲੈ ਜੀਯ ਮੈ ਪੁਨਿ ਕੋਪੁ ਭਯੋ ਹੈ ॥

फेरि अयोधन मै रुप कै असि लै जीय मै पुनि कोपु भयो है ॥

fer ayodhan mai rup kai as lai jeey mai pun kop bhayo hai ||

ਮਾਰਿ ਬਿਦਾਰ ਦਯੋ ਘਟ ਗਯੋ ਦਲ ਸੋ ਕਬਿ ਕੇ ਮਨ ਭਾਉ ਨਯੋ ਹੈ ॥

मारि बिदार दयो घट गयो दल सो कबि के मन भाउ नयो है ॥

maar bidhaar dhayo ghaT gayo dhal so kab ke man bhaau nayo hai ||

ਮਾਨਹੁ ਸੂਰ ਪ੍ਰਲੈ ਕੋ ਚੜਿਯੋ ਜਲੁ ਸਾਗਰ ਕੋ ਸਬ ਸੂਕਿ ਗਯੋ ਹੈ ॥੧੪੦੫॥

मानहु सूर प्रलै को चड़ियो जलु सागर को सब सूकि गयो है ॥१४०५॥

maanahu soor pralai ko chaRiyo jal saagar ko sab sook gayo hai ||1405||

ਪ੍ਰਥਮੇ ਤਿਨ ਕੀ ਭੁਜ ਕਾਟਿ ਦਈ ਫਿਰ ਕੈ ਤਿਨ ਕੇ ਸਿਰ ਕਾਟਿ ਦਏ ॥

प्रथमे तिन की भुज काटि दई फिर कै तिन के सिर काटि दए ॥

prathame tin kee bhuj kaaT dhiee fir kai tin ke sir kaaT dhe ||

ਰਥ ਬਾਜਨ ਸੂਤ ਸਮੇਤ ਸਬੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਰਨ ਬੀਚ ਛਏ ॥

रथ बाजन सूत समेत सबै कबि स्याम कहै रन बीच छए ॥

rath baajan soot samet sabai kab sayaam kahai ran beech chhe ||

ਜਿਨ ਕੀ ਸੁਖ ਕੇ ਸੰਗ ਆਯੁ ਕਟੀ ਤਿਨ ਕੀ ਲੁਥ ਜੰਬੁਕ ਗੀਧ ਖਏ ॥

जिन की सुख के संग आयु कटी तिन की लुथ जंबुक गीध खए ॥

jin kee sukh ke sa(n)g aay kaTee tin kee luth ja(n)buk geedh khe ||

ਜਿਨ ਸਤ੍ਰ ਘਨੇ ਰਨ ਮਾਝਿ ਹਨੇ ਸੋਊ ਸੰਘਰ ਮੈ ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਨ ਭਏ ॥੧੪੦੬॥

जिन सत्र घने रन माझि हने सोऊ संघर मै बिनु प्रान भए ॥१४०६॥

jin satr ghane ran maajh hane souoo sa(n)ghar mai bin praan bhe ||1406||

ਦ੍ਵਾਦਸ ਭੂਪਨ ਕੋ ਹਨਿ ਕੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਰਨ ਮੈ ਨ੍ਰਿਪ ਛਾਜਿਯੋ ॥

द्वादस भूपन को हनि कै कबि स्याम कहै रन मै नृप छाजियो ॥

dhavaiaadhas bhoopan ko han kai kab sayaam kahai ran mai nirap chhaajiyo ||

ਮਾਨਹੁ ਦੂਰ ਘਨੋ ਤਮੁ ਕੈ ਦਿਨ ਆਧਿਕ ਮੈ ਦਿਵਰਾਜ ਬਿਰਾਜਿਯੋ ॥

मानहु दूर घनो तमु कै दिन आधिक मै दिवराज बिराजियो ॥

maanahu dhoor ghano tam kai dhin aadhik mai dhivaraaj biraajiyo ||

ਗਾਜਤ ਹੈ ਖੜਗੇਸ ਬਲੀ ਧੁਨਿ ਜਾ ਸੁਨਿ ਕੈ ਘਨ ਸਾਵਨ ਲਾਜਿਯੋ ॥

गाजत है खड़गेस बली धुनि जा सुनि कै घन सावन लाजियो ॥

gaajat hai khaRages balee dhun jaa sun kai ghan saavan laajiyo ||

ਕਾਲ ਪ੍ਰਲੈ ਜਿਉ ਕਿਰਾਰਨ ਤੇ ਬਢਿ ਮਾਨਹੁ ਨੀਰਧ ਕੋਪ ਕੈ ਗਾਜਿਯੋ ॥੧੪੦੭॥

काल प्रलै जिउ किरारन ते बढि मानहु नीरध कोप कै गाजियो ॥१४०७॥

kaal pralai jiau kiraaran te badd maanahu neeradh kop kai gaajiyo ||1407||

ਅਉਰ ਕਿਤੀ ਜਦੁਬੀਰ ਚਮੂੰ ਨ੍ਰਿਪ ਇਉ ਪੁਰਖਤਿ ਦਿਖਾਇ ਭਜਾਈ ॥

अउर किती जदुबीर चमूँ नृप इउ पुरखति दिखाइ भजाई ॥

aaur kitee jadhubeer chamoo(n) nirap iau purakhat dhikhai bhajaiee ||

ਅਉਰ ਜਿਤੇ ਭਟ ਆਇ ਭਿਰੇ ਤਿਨ ਪ੍ਰਾਨਨ ਕੀ ਸਬ ਆਸ ਚੁਕਾਈ ॥

अउर जिते भट आइ भिरे तिन प्रानन की सब आस चुकाई ॥

aaur jite bhaT aai bhire tin praanan kee sab aas chukaiee ||

ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਅਸਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੇ ਜਿਨ ਧਾਇ ਕੈ ਆਇ ਕੈ ਕੀਨੀ ਲਰਾਈ ॥

लै कर मै असि स्याम भने जिन धाइ कै आइ कै कीनी लराई ॥

lai kar mai as sayaam bhane jin dhai kai aai kai keenee laraiee ||

ਅੰਤ ਕੋ ਅੰਤ ਕੇ ਧਾਮਿ ਗਏ ਤਿਨ ਨਾਹਕ ਆਪਨੀ ਦੇਹ ਗਵਾਈ ॥੧੪੦੮॥

अंत को अंत के धामि गए तिन नाहक आपनी देह गवाई ॥१४०८॥

a(n)t ko a(n)t ke dhaam ge tin naahak aapanee dheh gavaiee ||1408||

ਬਹੁਰੋ ਰਨ ਮੈ ਰਿਸ ਕੈ ਦਸ ਸੈ ਗਜ ਐਤ ਤੁਰੰਗ ਚਮੂੰ ਹਨਿ ਡਾਰੀ ॥

बहुरो रन मै रिस कै दस सै गज ऐत तुरंग चमूँ हनि डारी ॥

bahuro ran mai ris kai dhas sai gaj aait tura(n)g chamoo(n) han ddaaree ||

ਦੁਇ ਸਤਿ ਸਿਯੰਦਨ ਕਾਟਿ ਦਏ ਬਹੁ ਬੀਰ ਹਨੇ ਬਲੁ ਕੈ ਅਸਿ ਧਾਰੀ ॥

दुइ सति सियंदन काटि दए बहु बीर हने बलु कै असि धारी ॥

dhui sat siya(n)dhan kaaT dhe bahu beer hane bal kai as dhaaree ||

ਬੀਸ ਹਜ਼ਾਰ ਪਦਾਤ ਹਨੇ ਦ੍ਰੁਮ ਸੇ ਗਿਰ ਹੈ ਰਨ ਭੂਮਿ ਮੰਝਾਰੀ ॥

बीस हज़ार पदात हने द्रुम से गिर है रन भूमि मंझारी ॥

bees hazaar padhaat hane dhrum se gir hai ran bhoom ma(n)jhaaree ||

ਮਾਨੋ ਹਨੂੰ ਰਿਸਿ ਰਾਵਨ ਬਾਗ ਕੀ ਮੂਲ ਹੂੰ ਤੇ ਜਰ ਮੇਖ ਉਚਾਰੀ ॥੧੪੦੯॥

मानो हनूँ रिसि रावन बाग की मूल हूँ ते जर मेख उचारी ॥१४०९॥

maano hanoo(n) ris raavan baag kee mool hoo(n) te jar mekh uchaaree ||1409||

ਰਾਛਸ ਅਭ ਹੁਤੋ ਹਰਿ ਕੀ ਦਿਸਿ ਸੋ ਬਲੁ ਕੈ ਨ੍ਰਿਪ ਊਪਰ ਧਾਯੋ ॥

राछस अभ हुतो हरि की दिसि सो बलु कै नृप ऊपर धायो ॥

raachhas abh huto har kee dhis so bal kai nirap uoopar dhaayo ||

ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰਿ ਸਬੈ ਅਪੁਨੇ ਚਪਲਾ ਸਮ ਲੈ ਅਸਿ ਕੋਪ ਬਢਾਯੋ ॥

ससत्र संभारि सबै अपुने चपला सम लै असि कोप बढायो ॥

sasatr sa(n)bhaar sabai apune chapalaa sam lai as kop baddaayo ||

ਗਾਜਤ ਹੀ ਬਰਖਿਯੋ ਬਰਖਾ ਸਰ ਸ੍ਯਾਮ ਕਬੀਸਰ ਯੋ ਗੁਨ ਗਾਯੋ ॥

गाजत ही बरखियो बरखा सर स्याम कबीसर यो गुन गायो ॥

gaajat hee barakhiyo barakhaa sar sayaam kabeesar yo gun gaayo ||

ਮਾਨਹੁ ਗੋਪਨ ਕੇ ਗਨ ਪੈ ਅਤਿ ਕੋਪ ਕੀਏ ਮਘਵਾ ਚਢਿ ਆਯੋ ॥੧੪੧੦॥

मानहु गोपन के गन पै अति कोप कीए मघवा चढि आयो ॥१४१०॥

maanahu gopan ke gan pai at kop ke'ee maghavaa chadd aayo ||1410||

ਦੈਤ ਚਮੂੰ ਘਨ ਜਿਉ ਉਮਡੀ ਮਨ ਮੈ ਨ ਕਛੂ ਨ੍ਰਿਪ ਹੂੰ ਡਰੁ ਕੀਨੋ ॥

दैत चमूँ घन जिउ उमडी मन मै न कछू नृप हूँ डरु कीनो ॥

dhait chamoo(n) ghan jiau umaddee man mai na kachhoo nirap hoo(n) ddar keeno ||

ਕੋਪ ਬਢਾਇ ਘਨੋ ਚਿਤ ਮੈ ਧਨੁ ਬਾਨ ਸੰਭਾਰਿ ਭਲੇ ਕਰ ਲੀਨੋ ॥

कोप बढाइ घनो चित मै धनु बान संभारि भले कर लीनो ॥

kop baddai ghano chit mai dhan baan sa(n)bhaar bhale kar leeno ||

ਖੈਚ ਕੈ ਕਾਨ ਪ੍ਰਮਾਨ ਕਮਾਨ ਸੁ ਛੇਦ ਹ੍ਰਿਦਾ ਸਰ ਸੋ ਅਰਿ ਦੀਨੋ ॥

खैच कै कान प्रमान कमान सु छेद हृदा सर सो अरि दीनो ॥

khaich kai kaan pramaan kamaan su chhedh hiradhaa sar so ar dheeno ||

ਮਾਨਹੁ ਬਾਬੀ ਮੈ ਸਾਪ ਧਸਿਓ ਕਬਿ ਨੇ ਜਸੁ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਇਮਿ ਚੀਨੋ ॥੧੪੧੧॥

मानहु बाबी मै साप धसिओ कबि ने जसु ता छबि को इमि चीनो ॥१४११॥

maanahu baabee mai saap dhasio kab ne jas taa chhab ko im cheeno ||1411||

ਬਾਨਨ ਸੰਗਿ ਸੁ ਮਾਰਿ ਕੈ ਸਤ੍ਰਨ ਰਾਮ ਭਨੇ ਅਸਿ ਸੋ ਪੁਨਿ ਮਾਰਿਓ ॥

बानन संगि सु मारि कै सत्रन राम भने असि सो पुनि मारिओ ॥

baanan sa(n)g su maar kai satran raam bhane as so pun maario ||

ਸ੍ਰਉਨ ਸਮੂਹ ਪਰਿਓ ਤਿਹ ਤੇ ਧਰਿ ਪ੍ਰਾਨ ਬਿਨਾ ਕਰਿ ਭੂ ਪਰ ਡਾਰਿਓ ॥

स्रउन समूह परिओ तिह ते धरि प्रान बिना करि भू पर डारिओ ॥

sraun samooh pario teh te dhar praan binaa kar bhoo par ddaario ||

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਲਖਿ ਕੈ ਕਬਿ ਨੇ ਮੁਖਿ ਤੇ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਓ ॥

ता छबि की उपमा लखि कै कबि ने मुखि ते इह भाति उचारिओ ॥

taa chhab kee upamaa lakh kai kab ne mukh te ieh bhaat uchaario ||

ਖਗ ਲਗਿਯੋ ਤਿਹ ਕੋ ਨਹੀ ਮਾਨਹੁ ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਜਮ ਦੰਡ ਪ੍ਰਹਾਰਿਓ ॥੧੪੧੨॥

खग लगियो तिह को नही मानहु लै कर मै जम दंड प्रहारिओ ॥१४१२॥

khag lagiyo teh ko nahee maanahu lai kar mai jam dha(n)dd prahaario ||1412||

ਰਾਛਸ ਮਾਰਿ ਲਯੋ ਜਬ ਹੀ ਤਬ ਰਾਛਸ ਕੋ ਰਿਸ ਕੈ ਦਲੁ ਧਾਯੋ ॥

राछस मारि लयो जब ही तब राछस को रिस कै दलु धायो ॥

raachhas maar layo jab hee tab raachhas ko ris kai dhal dhaayo ||

ਆਵਤ ਹੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਬਿਬਿਧਾਯੁਧ ਲੈ ਅਤਿ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥

आवत ही कबि स्याम कहै बिबिधायुध लै अति जुधु मचायो ॥

aavat hee kab sayaam kahai bibidhaayudh lai at judh machaayo ||

ਦੈਤ ਘਨੇ ਤਹ ਘਾਇਲ ਹੈ ਬਹੁ ਘਾਇਨ ਸੋ ਖੜਗੇਸਹਿ ਘਾਯੋ ॥

दैत घने तह घाइल है बहु घाइन सो खड़गेसहि घायो ॥

dhait ghane teh ghail hai bahu ghain so khaRageseh ghaayo ||

ਸੋ ਸਹਿ ਕੈ ਅਸਿ ਕੋ ਗਹਿ ਕੈ ਨ੍ਰਿਪ ਜੁਧ ਕੀਯੋ ਨਹੀ ਘਾਉ ਜਤਾਯੋ ॥੧੪੧੩॥

सो सहि कै असि को गहि कै नृप जुध कीयो नही घाउ जतायो ॥१४१३॥

so seh kai as ko geh kai nirap judh keeyo nahee ghaau jataayo ||1413||

ਧਾਇ ਪਰੇ ਸਬ ਰਾਛਸਿ ਯਾ ਪਰ ਹੈ ਤਿਨ ਕੈ ਮਨਿ ਕੋਪੁ ਬਢਿਓ ॥

धाइ परे सब राछसि या पर है तिन कै मनि कोपु बढिओ ॥

dhai pare sab raachhas yaa par hai tin kai man kop baddio ||

ਗਹਿ ਬਾਨ ਕਮਾਨ ਗਦਾ ਬਰਛੀ ਤਿਨ ਮਿਆਨਹੁ ਤੇ ਕਰਵਾਰ ਕਢਿਓ ॥

गहि बान कमान गदा बरछी तिन मिआनहु ते करवार कढिओ ॥

geh baan kamaan gadhaa barachhee tin miaanahu te karavaar kaddio ||

ਸਬ ਦਾਨਵ ਤੇਜ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕੀਯੋ ਰਿਸ ਪਾਵਕ ਮੈ ਤਿਨ ਅੰਗ ਡਢਿਓ ॥

सब दानव तेज प्रचंड कीयो रिस पावक मै तिन अंग डढिओ ॥

sab dhaanav tej pracha(n)dd keeyo ris paavak mai tin a(n)g ddaddio ||

ਇਹ ਭਾਤਿ ਪ੍ਰਹਾਰਤ ਹੈ ਨ੍ਰਿਪ ਕਉ ਤਨ ਕੰਚਨ ਮਾਨੋ ਸੁਨਾਰ ਗਢਿਓ ॥੧੪੧੪॥

इह भाति प्रहारत है नृप कउ तन कंचन मानो सुनार गढिओ ॥१४१४॥

eeh bhaat prahaarat hai nirap kau tan ka(n)chan maano sunaar gaddio ||1414||

ਜਿਨ ਹੂੰ ਨ੍ਰਿਪ ਕੇ ਸੰਗਿ ਜੁਧ ਕੀਯੋ ਸੁ ਸਬੈ ਇਨ ਹੂੰ ਹਤਿ ਕੈ ਤਬ ਦੀਨੇ ॥

जिन हूँ नृप के संगि जुध कीयो सु सबै इन हूँ हति कै तब दीने ॥

jin hoo(n) nirap ke sa(n)g judh keeyo su sabai in hoo(n) hat kai tab dheene ||

ਅਉਰ ਜਿਤੇ ਅਰਿ ਜੀਤ ਬਚੈ ਤਿਨ ਕੇ ਬਧ ਕਉ ਕਰਿ ਆਯੁਧ ਲੀਨੇ ॥

अउर जिते अरि जीत बचै तिन के बध कउ करि आयुध लीने ॥

aaur jite ar jeet bachai tin ke badh kau kar aayudh leene ||

ਤਉ ਇਨ ਭੂਪ ਸਰਾਸਨ ਲੈ ਕੀਏ ਸਤ੍ਰਨ ਕੇ ਤਨ ਮੁੰਡਨ ਹੀਨੇ ॥

तउ इन भूप सरासन लै कीए सत्रन के तन मुँडन हीने ॥

tau in bhoop saraasan lai ke'ee satran ke tan mu(n)ddan heene ||

ਜੋ ਨ ਡਰੇ ਸੁ ਲਰੇ ਪੁਨਿ ਧਾਇ ਨਿਦਾਨ ਵਹੀ ਨ੍ਰਿਪ ਖੰਡਨ ਕੀਨੇ ॥੧੪੧੫॥

जो न डरे सु लरे पुनि धाइ निदान वही नृप खंडन कीने ॥१४१५॥

jo na ddare su lare pun dhai nidhaan vahee nirap kha(n)ddan keene ||1415||

ਬੀਰ ਬਡੋ ਇਕ ਦੈਤ ਹੁਤੋ ਤਿਨਿ ਕੋਪ ਕੀਯੋ ਅਤਿ ਹੀ ਮਨ ਮੈ ॥

बीर बडो इक दैत हुतो तिनि कोप कीयो अति ही मन मै ॥

beer baddo ik dhait huto tin kop keeyo at hee man mai ||

ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੋ ਭੂਪ ਕਉ ਬਾਨ ਹਨੇ ਸਬ ਫੋਕਨ ਲਉ ਗਡਗੇ ਤਨ ਮੈ ॥

इह भाति सो भूप कउ बान हने सब फोकन लउ गडगे तन मै ॥

eeh bhaat so bhoop kau baan hane sab fokan lau gaddage tan mai ||

ਤਬ ਭੂਪਤਿ ਸਾਗ ਹਨੀ ਰਿਪੁ ਕੋ ਧਸ ਗੀ ਉਰਿ ਜਿਉ ਚਪਲਾ ਘਨ ਮੈ ॥

तब भूपति साग हनी रिपु को धस गी उरि जिउ चपला घन मै ॥

tab bhoopat saag hanee rip ko dhas gee ur jiau chapalaa ghan mai ||

ਸੁ ਮਨੋ ਉਰਗੇਸ ਖਗੇਸ ਕੇ ਤ੍ਰਾਸ ਤੇ ਧਾਇ ਕੈ ਜਾਇ ਦੁਰਿਓ ਬਨ ਮੈ ॥੧੪੧੬॥

सु मनो उरगेस खगेस के त्रास ते धाइ कै जाइ दुरिओ बन मै ॥१४१६॥

s mano urages khages ke traas te dhai kai jai dhurio ban mai ||1416||

ਲਾਗਤ ਸਾਗ ਕੈ ਪ੍ਰਾਨ ਤਜੇ ਤਿਹ ਅਉਰ ਹੁਤੋ ਤਿਹ ਕੋ ਅਸਿ ਝਾਰਿਓ ॥

लागत साग कै प्रान तजे तिह अउर हुतो तिह को असि झारिओ ॥

laagat saag kai praan taje teh aaur huto teh ko as jhaario ||

ਕੋਪ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਖੜਗੇਸ ਕਹੈ ਕਬਿ ਰਾਮ ਮਹਾ ਬਲ ਧਾਰਿਓ ॥

कोप अयोधन मै खड़गेस कहै कबि राम महा बल धारिओ ॥

kop ayodhan mai khaRages kahai kab raam mahaa bal dhaario ||

ਰਾਛਸ ਤੀਸ ਰਹੋ ਤਿਹ ਠਾ ਤਿਹ ਕੋ ਤਬ ਹੀ ਤਿਹ ਠਉਰ ਸੰਘਾਰਿਓ ॥

राछस तीस रहो तिह ठा तिह को तब ही तिह ठउर संघारिओ ॥

raachhas tees raho teh Thaa teh ko tab hee teh Thaur sa(n)ghaario ||

ਪ੍ਰਾਨ ਬਿਨਾ ਇਹ ਭਾਤਿ ਪਰਿਓ ਮਘਵਾ ਮਨੋ ਬਜ੍ਰ ਭਏ ਨਗੁ ਮਾਰਿਓ ॥੧੪੧੭॥

प्रान बिना इह भाति परिओ मघवा मनो बज्र भए नगु मारिओ ॥१४१७॥

praan binaa ieh bhaat pario maghavaa mano bajr bhe nag maario ||1417||

ਕਬਿਤੁ ॥

कबितु ॥

kabit ||

ਕੇਤੇ ਰਾਛਸਨ ਹੂੰ ਕੀ ਭੁਜਨ ਕਉ ਕਾਟਿ ਦਯੋ ਕੇਤੇ ਸਿਰ ਸਤ੍ਰਨ ਕੇ ਖੰਡਨ ਕਰਤ ਹੈ ॥

केते राछसन हूँ की भुजन कउ काटि दयो केते सिर सत्रन के खंडन करत है ॥

kete raachhasan hoo(n) kee bhujan kau kaaT dhayo kete sir satran ke kha(n)ddan karat hai ||

ਕੇਤੇ ਭਾਜਿ ਗਏ ਅਰਿ ਕੇਤੇ ਮਾਰਿ ਲਏ ਬੀਰ ਰਨ ਹੂੰ ਕੀ ਭੂਮਿ ਹੂੰ ਤੇ ਪੈਗੁ ਨ ਟਰਤ ਹੈ ॥

केते भाजि गए अरि केते मारि लए बीर रन हूँ की भूमि हूँ ते पैगु न टरत है ॥

kete bhaaj ge ar kete maar le beer ran hoo(n) kee bhoom hoo(n) te paig na Tarat hai ||

ਸੈਥੀ ਜਮਦਾਰ ਲੈ ਸਰਾਸਨ ਗਦਾ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਦੁਜਨ ਕੀ ਸੈਨਾ ਬੀਚ ਐਸੇ ਬਿਚਰਤ ਹੈ ॥

सैथी जमदार लै सरासन गदा तृसूल दुजन की सैना बीच ऐसे बिचरत है ॥

saithee jamadhaar lai saraasan gadhaa tirasool dhujan kee sainaa beech aaise bicharat hai ||

ਆਗੇ ਹੁਇ ਲਰਤ ਪਗ ਪਾਛੇ ਨ ਕਰਤ ਡਗ ਕਬੂੰ ਦੇਖੀਯਤ ਕਬੂੰ ਦੇਖਿਓ ਨ ਪਰਤ ਹੈ ॥੧੪੧੮॥

आगे हुइ लरत पग पाछे न करत डग कबूँ देखीयत कबूँ देखिओ न परत है ॥१४१८॥

aage hui larat pag paachhe na karat ddag kaboo(n) dhekheeyat kaboo(n) dhekhio na parat hai ||1418||

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ॥

कबियो बाच ॥

kabiyo baach ||

ਅੜਿਲ ॥

अड़िल ॥

aRil ||

ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਬਹੁ ਰਾਛਸ ਮਾਰੇ ਕੋਪ ਹੁਇ ॥

खड़ग सिंघ बहु राछस मारे कोप हुइ ॥

khaRag si(n)gh bahu raachhas maare kop hui ||

ਰਹੇ ਮਨੋ ਮਤਵਾਰੇ ਰਨ ਕੀ ਭੂਮਿ ਸੁਇ ॥

रहे मनो मतवारे रन की भूमि सुइ ॥

rahe mano matavaare ran kee bhoom sui ||

ਜੀਅਤ ਬਚੇ ਤੇ ਭਾਜੇ ਤ੍ਰਾਸ ਬਢਾਇ ਕੈ ॥

जीअत बचे ते भाजे त्रास बढाइ कै ॥

jeeat bache te bhaaje traas baddai kai ||

ਹੋ ਜਦੁਪਤਿ ਤੀਰ ਪੁਕਾਰੇ ਸਬ ਹੀ ਆਇ ਕੈ ॥੧੪੧੯॥

हो जदुपति तीर पुकारे सब ही आइ कै ॥१४१९॥

ho jadhupat teer pukaare sab hee aai kai ||1419||

ਕਾਨ੍ਰਹ ਜੂ ਬਾਚ ॥

कान्रह जू बाच ॥

kaanreh joo baach ||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤਬ ਬ੍ਰਿਜਪਤਿ ਸਬ ਸੈਨ ਕਉ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਸੁਨਾਇ ॥

तब बृजपति सब सैन कउ ऐसे कहियो सुनाइ ॥

tab birajapat sab sain kau aaise kahiyo sunai ||

ਕੋ ਲਾਇਕ ਭਟ ਕਟਕ ਮੈ ਲਰੈ ਜੁ ਯਾ ਸੰਗ ਜਾਇ ॥੧੪੨੦॥

को लाइक भट कटक मै लरै जु या संग जाइ ॥१४२०॥

ko laik bhaT kaTak mai larai ju yaa sa(n)g jai ||1420||

ਸੋਰਠਾ ॥

सोरठा ॥

soraThaa ||

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਪਤਿ ਕੇ ਬੀਰ ਦੁਇ ਨਿਕਸੇ ਅਤਿ ਕੋਪ ਹੁਇ ॥

स्री जदुपति के बीर दुइ निकसे अति कोप हुइ ॥

sree jadhupat ke beer dhui nikase at kop hui ||

ਮਹਾਰਥੀ ਰਨਧੀਰ ਇੰਦ੍ਰ ਤੁਲਿ ਬਿਕ੍ਰਮ ਜਿਨੈ ॥੧੪੨੧॥

महारथी रनधीर इंद्र तुलि बिक्रम जिनै ॥१४२१॥

mahaarathee ranadheer i(n)dhr tul bikram jinai ||1421||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਸਿੰਘ ਝੜਾਝੜ ਝੂਝਨ ਸਿੰਘ ਗਏ ਤਿਹ ਸਾਮੁਹੇ ਲੈ ਸੁ ਘਨੋ ਦਲੁ ॥

सिंघ झड़ाझड़ झूझन सिंघ गए तिह सामुहे लै सु घनो दलु ॥

si(n)gh jhaRaajhaR jhoojhan si(n)gh ge teh saamuhe lai su ghano dhal ||

ਘੋਰਨ ਕੀ ਖੁਰ ਬਾਰ ਬਜੈ ਭੂਅ ਕੰਪ ਉਠੀ ਅਰੁ ਸਤਿ ਰਸਾਤਲੁ ॥

घोरन की खुर बार बजै भूअ कंप उठी अरु सति रसातलु ॥

ghoran kee khur baar bajai bhooa ka(n)p uThee ar sat rasaatal ||

ਯੌ ਖੜਗੇਸ ਰਹਿਓ ਥਿਰੁ ਹ੍ਵੈ ਜਿਮ ਪਉਨ ਲਗੈ ਨ ਹਲੇ ਕਨਕਾਚਲੁ ॥

यौ खड़गेस रहिओ थिरु ह्वै जिम पउन लगै न हले कनकाचलु ॥

yau khaRages rahio thir havai jim paun lagai na hale kanakaachal ||

ਤਾ ਪੈ ਬਸਾਵਤੁ ਹੈ ਨ ਕਛੁ ਸਬ ਹੀ ਜਦੁ ਬੀਰਨ ਕੋ ਘਟਿ ਗਯੋ ਬਲੁ ॥੧੪੨੨॥

ता पै बसावतु है न कछु सब ही जदु बीरन को घटि गयो बलु ॥१४२२॥

taa pai basaavat hai na kachh sab hee jadh beeran ko ghaT gayo bal ||1422||

ਕੋਪ ਕੀਯੋ ਧਨੁ ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਜੁਗ ਭੂਪਨ ਕੀ ਬਹੁ ਸੈਨ ਹਨੀ ਹੈ ॥

कोप कीयो धनु लै कर मै जुग भूपन की बहु सैन हनी है ॥

kop keeyo dhan lai kar mai jug bhoopan kee bahu sain hanee hai ||

ਬਾਜ ਘਨੇ ਰਥਪਤਿ ਕਰੀ ਅਨੀ ਜੋ ਬਿਧਿ ਤੇ ਨਹੀ ਜਾਤ ਗਨੀ ਹੈ ॥

बाज घने रथपति करी अनी जो बिधि ते नही जात गनी है ॥

baaj ghane rathapat karee anee jo bidh te nahee jaat ganee hai ||

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਮਨ ਮੈ ਲਖ ਕੇ ਮੁਖ ਤੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੀ ਹੈ ॥

ता छबि की उपमा मन मै लख के मुख ते कबि स्याम भनी है ॥

taa chhab kee upamaa man mai lakh ke mukh te kab sayaam bhanee hai ||

ਜੁਧ ਕੀ ਠਉਰ ਨ ਹੋਇ ਮਨੋ ਰਸ ਰੁਦ੍ਰ ਕੇ ਖੇਲ ਕੋ ਠਉਰ ਬਨੀ ਹੈ ॥੧੪੨੩॥

जुध की ठउर न होइ मनो रस रुद्र के खेल को ठउर बनी है ॥१४२३॥

judh kee Thaur na hoi mano ras rudhr ke khel ko Thaur banee hai ||1423||

ਲੈ ਧਨੁ ਬਾਨ ਧਸਿਓ ਰਨ ਮੈ ਤਿਹ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ਅਤਿ ਕੋਪ ਬਢਿਓ ॥

लै धनु बान धसिओ रन मै तिह के मन मै अति कोप बढिओ ॥

lai dhan baan dhasio ran mai teh ke man mai at kop baddio ||

ਜੁ ਹੁਤੋ ਦਲ ਬੈਰਨ ਕੋ ਸਬ ਹੀ ਰਿਸ ਤੇਜ ਕੇ ਸੰਗਿ ਪ੍ਰਤਛ ਡਢਿਓ ॥

जु हुतो दल बैरन को सब ही रिस तेज के संगि प्रतछ डढिओ ॥

j huto dhal bairan ko sab hee ris tej ke sa(n)g pratachh ddaddio ||

ਅਰਿ ਸੈਨ ਕੋ ਨਾਸ ਕੀਓ ਛਿਨ ਮੈ ਜਸੁ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਪਢਿਓ ॥

अरि सैन को नास कीओ छिन मै जसु ता छबि को कबि स्याम पढिओ ॥

ar sain ko naas keeo chhin mai jas taa chhab ko kab sayaam paddio ||

ਤਮ ਜਿਉ ਡਰ ਕੇ ਅਰਿ ਭਾਜਿ ਗਏ ਇਹ ਸੂਰ ਨਹੀ ਮਾਨੋ ਸੂਰ ਚਢਿਓ ॥੧੪੨੪॥

तम जिउ डर के अरि भाजि गए इह सूर नही मानो सूर चढिओ ॥१४२४॥

tam jiau ddar ke ar bhaaj ge ieh soor nahee maano soor chaddio ||1424||

ਕੋਪਿ ਝਝਾਝੜ ਸਿੰਘ ਤਬੈ ਅਸਿ ਤੀਛਨ ਲੈ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਹਾਰਿਓ ॥

कोपि झझाझड़ सिंघ तबै असि तीछन लै करि ताहि प्रहारिओ ॥

kop jhajhaajhaR si(n)gh tabai as teechhan lai kar taeh prahaario ||

ਭੂਪ ਛਿਨਾਇ ਲੀਯੋ ਕਰ ਤੇ ਬਰ ਕੈ ਅਰਿ ਕੇ ਤਨ ਊਪਰਿ ਝਾਰਿਓ ॥

भूप छिनाइ लीयो कर ते बर कै अरि के तन ऊपरि झारिओ ॥

bhoop chhinai leeyo kar te bar kai ar ke tan uoopar jhaario ||

ਲਾਗਤ ਹੀ ਕਟਿ ਮੂੰਡ ਗਿਰਿਓ ਧਰਿ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਭਾਉ ਨਿਹਾਰਿਓ ॥

लागत ही कटि मूँड गिरिओ धरि ता छबि को कबि भाउ निहारिओ ॥

laagat hee kaT moo(n)dd girio dhar taa chhab ko kab bhaau nihaario ||

ਮਾਨਹੁ ਈਸ੍ਵਰ ਕੋਪ ਭਯੋ ਸਿਰ ਪੂਤ ਕੋ ਕਾਟਿ ਜੁਦਾ ਕਰਿ ਡਾਰਿਓ ॥੧੪੨੫॥

मानहु ईस्वर कोप भयो सिर पूत को काटि जुदा करि डारिओ ॥१४२५॥

maanahu ieesavair kop bhayo sir poot ko kaaT judhaa kar ddaario ||1425||

ਬੀਰ ਹਨਿਓ ਜਬ ਹੀ ਰਨ ਮੈ ਤਬ ਦੂਸਰ ਕੇ ਮਨਿ ਕੋਪ ਛਯੋ ॥

बीर हनिओ जब ही रन मै तब दूसर के मनि कोप छयो ॥

beer hanio jab hee ran mai tab dhoosar ke man kop chhayo ||

ਸੁ ਧਵਾਇ ਕੈ ਸ੍ਯੰਦਨ ਤਾਹੀ ਕੀ ਓਰ ਗਯੋ ਅਸਿ ਤੀਛਨ ਪਾਨਿ ਲਯੋ ॥

सु धवाइ कै स्यंदन ताही की ओर गयो असि तीछन पानि लयो ॥

s dhavai kai saya(n)dhan taahee kee or gayo as teechhan paan layo ||

ਤਬ ਭੂਪ ਸਰਾਸਨੁ ਬਾਨ ਲਯੋ ਅਰਿ ਕੋ ਅਸਿ ਮੂਠ ਤੇ ਕਾਟਿ ਦਯੋ ॥

तब भूप सरासनु बान लयो अरि को असि मूठ ते काटि दयो ॥

tab bhoop saraasan baan layo ar ko as mooTh te kaaT dhayo ||

ਮਾਨੋ ਜੀਹ ਨਿਕਾਰਿ ਕੈ ਧਾਇਓ ਹੁਤੋ ਜਮੁ ਜੀਭ ਕਟੀ ਬਿਨੁ ਆਸ ਭਯੋ ॥੧੪੨੬॥

मानो जीह निकारि कै धाइओ हुतो जमु जीभ कटी बिनु आस भयो ॥१४२६॥

maano jeeh nikaar kai dhaio huto jam jeebh kaTee bin aas bhayo ||1426||

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ॥

कबियो बाच ॥

kabiyo baach ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਜਬ ਹੀ ਕਰਿ ਕੋ ਅਸਿ ਕਾਟਿ ਦਯੋ ਭਟ ਜੇਊ ਭਜੇ ਹੁਤੇ ਤੇ ਸਭ ਧਾਏ ॥

जब ही करि को असि काटि दयो भट जेऊ भजे हुते ते सभ धाए ॥

jab hee kar ko as kaaT dhayo bhaT jeuoo bhaje hute te sabh dhaae ||

ਆਯੁਧ ਲੈ ਅਪੁਨੇ ਅਪੁਨੇ ਕਰਿ ਚਿਤ ਬਿਖੈ ਅਤਿ ਕੋਪੁ ਬਢਾਏ ॥

आयुध लै अपुने अपुने करि चित बिखै अति कोपु बढाए ॥

aayudh lai apune apune kar chit bikhai at kop baddaae ||

ਬੀਰ ਬਨੈਤ ਬਨੇ ਸਿਗਰੇ ਤਿਮ ਕੇ ਗੁਨ ਸ੍ਯਾਮ ਕਬੀਸਰ ਗਾਏ ॥

बीर बनैत बने सिगरे तिम के गुन स्याम कबीसर गाए ॥

beer banait bane sigare tim ke gun sayaam kabeesar gaae ||

ਮਾਨਹੁ ਭੂਪ ਸੁਅੰਬਰ ਜੁਧੁ ਰਚਿਓ ਭਟ ਏਨ ਬਡੇ ਨ੍ਰਿਪ ਆਏ ॥੧੪੨੭॥

मानहु भूप सुअंबर जुधु रचिओ भट एन बडे नृप आए ॥१४२७॥

maanahu bhoop sua(n)bar judh rachio bhaT en badde nirap aae ||1427||

ਜੇ ਨ੍ਰਿਪ ਸਾਮੁਹੇ ਆਇ ਭਿਰੇ ਅਰਿ ਬਾਨਨ ਸੋ ਸੋਈ ਮਾਰਿ ਲਏ ਹੈ ॥

जे नृप सामुहे आइ भिरे अरि बानन सो सोई मारि लए है ॥

je nirap saamuhe aai bhire ar baanan so soiee maar le hai ||

ਕੇਤਕਿ ਜੋਰਿ ਭਿਰੇ ਹਠਿ ਕੈ ਕਿਤਨੇ ਰਨ ਕੋ ਲਖਿ ਭਾਜਿ ਗਏ ਹੈ ॥

केतकि जोरि भिरे हठि कै कितने रन को लखि भाजि गए है ॥

ketak jor bhire haTh kai kitane ran ko lakh bhaaj ge hai ||

ਕੇਤਕਿ ਹੋਇ ਇਕਤ੍ਰ ਰਹੇ ਜਸੁ ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਚੀਨ ਲਏ ਹੈ ॥

केतकि होइ इकत्र रहे जसु ता छबि को कबि चीन लए है ॥

ketak hoi ikatr rahe jas taa chhab ko kab cheen le hai ||

ਮਾਨਹੁ ਆਗ ਲਗੀ ਬਨ ਮੈ ਮਦਮਤ ਕਰੀ ਇਕ ਠਉਰ ਭਏ ਹੈ ॥੧੪੨੮॥

मानहु आग लगी बन मै मदमत करी इक ठउर भए है ॥१४२८॥

maanahu aag lagee ban mai madhamat karee ik Thaur bhe hai ||1428||

ਬੀਰ ਘਨੇ ਰਨ ਮਾਝ ਹਨੇ ਮਨ ਮੈ ਨ੍ਰਿਪ ਰੰਚਕ ਕੋਪ ਭਰਿਓ ਹੈ ॥

बीर घने रन माझ हने मन मै नृप रंचक कोप भरिओ है ॥

beer ghane ran maajh hane man mai nirap ra(n)chak kop bhario hai ||

ਬਾਜ ਕਰੀ ਰਥ ਕਾਟਿ ਦਏ ਜਬ ਹੀ ਕਰ ਮੈ ਕਰਵਾਰ ਧਰਿਓ ਹੈ ॥

बाज करी रथ काटि दए जब ही कर मै करवार धरिओ है ॥

baaj karee rath kaaT dhe jab hee kar mai karavaar dhario hai ||

ਪੇਖ ਕੈ ਸਤ੍ਰ ਇਕਤ੍ਰ ਭਏ ਨ੍ਰਿਪ ਮਾਰਬੇ ਕੋ ਤਿਨ ਮੰਤ੍ਰ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥

पेख कै सत्र इकत्र भए नृप मारबे को तिन मंत्र करिओ है ॥

pekh kai satr ikatr bhe nirap maarabe ko tin ma(n)tr kario hai ||

ਕੇਹਰਿ ਕੋ ਬਧ ਜਿਉ ਚਿਤਵੈ ਮ੍ਰਿਗ ਸੋ ਤੋ ਬ੍ਰਿਥਾ ਕਬਹੂੰ ਨ ਡਰਿਓ ਹੈ ॥੧੪੨੯॥

केहरि को बध जिउ चितवै मृग सो तो बृथा कबहूँ न डरिओ है ॥१४२९॥

kehar ko badh jiau chitavai mirag so to birathaa kabahoo(n) na ddario hai ||1429||

ਭੂਪ ਬਲੀ ਬਹੁਰੋ ਰਿਸ ਕੈ ਜਬ ਹਾਥਨ ਮੈ ਹਥਿਯਾਰ ਗਹੇ ਹੈ ॥

भूप बली बहुरो रिस कै जब हाथन मै हथियार गहे है ॥

bhoop balee bahuro ris kai jab haathan mai hathiyaar gahe hai ||

ਸੂਰ ਹਨੇ ਬਲਬੰਡ ਘਨੇ ਕਬਿ ਰਾਮ ਭਨੈ ਚਿਤ ਮੈ ਜੁ ਚਹੇ ਹੈ ॥

सूर हने बलबंड घने कबि राम भनै चित मै जु चहे है ॥

soor hane balaba(n)dd ghane kab raam bhanai chit mai ju chahe hai ||

ਸੀਸ ਪਰੇ ਕਟਿ ਬੀਰਨ ਕੇ ਧਰਨੀ ਖੜਗੇਸ ਸੁ ਸੀਸ ਛਹੇ ਹੈ ॥

सीस परे कटि बीरन के धरनी खड़गेस सु सीस छहे है ॥

sees pare kaT beeran ke dharanee khaRages su sees chhahe hai ||

ਮਾਨਹੁ ਸ੍ਰਉਨ ਸਰੋਵਰ ਮੈ ਸਿਰ ਸਤ੍ਰਨ ਕੰਜ ਸੇ ਮੂੰਦ ਰਹੇ ਹੈ ॥੧੪੩੦॥

मानहु स्रउन सरोवर मै सिर सत्रन कंज से मूँद रहे है ॥१४३०॥

maanahu sraun sarovar mai sir satran ka(n)j se moo(n)dh rahe hai ||1430||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਤਕਿ ਝੂਝ ਸਿੰਘ ਕੋ ਖੜਗ ਸੀ ਖੜਗ ਲੀਓ ਕਰਿ ਕੋਪ ॥

तकि झूझ सिंघ को खड़ग सी खड़ग लीओ करि कोप ॥

tak jhoojh si(n)gh ko khaRag see khaRag leeo kar kop ||

ਹਨਿਓ ਤਬੈ ਸਿਰ ਸਤ੍ਰ ਕੋ ਜਨੁ ਦੀਨੀ ਅਸਿ ਓਪ ॥੧੪੩੧॥

हनिओ तबै सिर सत्र को जनु दीनी असि ओप ॥१४३१॥

hanio tabai sir satr ko jan dheenee as op ||1431||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਪੁਨਿ ਸਿੰਘ ਜੁਝਾਰ ਮਹਾ ਰਨ ਮੈ ਲਰਿ ਕੈ ਮਰਿ ਕੈ ਸੁਰ ਲੋਕਿ ਬਿਹਾਰਿਓ ॥

पुनि सिंघ जुझार महा रन मै लरि कै मरि कै सुर लोकि बिहारिओ ॥

pun si(n)gh jujhaar mahaa ran mai lar kai mar kai sur lok bihaario ||

ਸੈਨ ਜਿਤੋ ਤਿਹ ਸੰਗ ਹੁਤੋ ਤਬ ਹੀ ਅਸਿ ਲੈ ਨ੍ਰਿਪ ਮਾਰਿ ਬਿਦਾਰਿਓ ॥

सैन जितो तिह संग हुतो तब ही असि लै नृप मारि बिदारिओ ॥

sain jito teh sa(n)g huto tab hee as lai nirap maar bidhaario ||

ਜੇਤੇ ਰਹੇ ਸੁ ਭਜੇ ਰਨ ਤੇ ਕਿਨਹੂੰ ਨਹੀ ਲਾਜ ਕੀ ਓਰਿ ਨਿਹਾਰਿਓ ॥

जेते रहे सु भजे रन ते किनहूँ नही लाज की ओरि निहारिओ ॥

jete rahe su bhaje ran te kinahoo(n) nahee laaj kee or nihaario ||

ਮਾਨਹੁ ਦੰਡ ਲੀਏ ਕਰ ਮੈ ਜਮ ਕੇ ਸਮ ਭੂਪ ਮਹਾ ਅਸਿ ਧਾਰਿਓ ॥੧੪੩੨॥

मानहु दंड लीए कर मै जम के सम भूप महा असि धारिओ ॥१४३२॥

maanahu dha(n)dd le'ee kar mai jam ke sam bhoop mahaa as dhaario ||1432||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਸਰੁ ਧਨੁ ਗਹਿਓ ਕਿਨਹੂ ਰਹਿਯੋ ਨ ਧੀਰ ॥

खड़ग सिंघ सरु धनु गहिओ किनहू रहियो न धीर ॥

khaRag si(n)gh sar dhan gahio kinahoo rahiyo na dheer ||

ਚਲੇ ਤਿਆਗ ਕੈ ਰਨ ਰਥੀ ਮਹਾਰਥੀ ਬਲਬੀਰ ॥੧੪੩੩॥

चले तिआग कै रन रथी महारथी बलबीर ॥१४३३॥

chale tiaag kai ran rathee mahaarathee balabeer ||1433||

ਜਬ ਭਾਜੀ ਜਾਦਵ ਚਮੂੰ ਕ੍ਰਿਸਨ ਬਿਲੋਕੀ ਨੈਨਿ ॥

जब भाजी जादव चमूँ कृसन बिलोकी नैनि ॥

jab bhaajee jaadhav chamoo(n) kirasan bilokee nain ||

ਸਾਤਕਿ ਸਿਉ ਹਰਿ ਯੌ ਕਹਿਓ ਤੁਮ ਧਾਵਹੁ ਲੈ ਸੈਨ ॥੧੪੩੪॥

सातकि सिउ हरि यौ कहिओ तुम धावहु लै सैन ॥१४३४॥

saatak siau har yau kahio tum dhaavahu lai sain ||1434||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਸਾਤਕਿ ਅਉ ਬਰਮਾਕ੍ਰਿਤ ਊਧਵ ਸ੍ਰੀ ਮੁਸਲੀ ਕਰ ਮੈ ਹਲੁ ਲੈ ॥

सातकि अउ बरमाकृत ऊधव स्री मुसली कर मै हलु लै ॥

saatak aau baramaakirat uoodhav sree musalee kar mai hal lai ||

ਬਸੁਦੇਵ ਤੇ ਆਦਿਕ ਬੀਰ ਜਿਤੇ ਤਿਹ ਆਗੇ ਕੀਯੋ ਬਲਿ ਕਉ ਦਲੁ ਦੈ ॥

बसुदेव ते आदिक बीर जिते तिह आगे कीयो बलि कउ दलु दै ॥

basudhev te aadhik beer jite teh aage keeyo bal kau dhal dhai ||

ਸਬ ਹੂੰ ਨ੍ਰਿਪ ਊਪਰਿ ਬਾਨਨ ਬ੍ਰਿਸਟ ਕਰੀ ਮਨ ਮੈ ਤਕਿ ਕੇ ਖਲੁ ਛੈ ॥

सब हूँ नृप ऊपरि बानन बृसट करी मन मै तकि के खलु छै ॥

sab hoo(n) nirap uoopar baanan birasaT karee man mai tak ke khal chhai ||

ਸੁਰਰਾਜ ਪਠੇ ਗਿਰਿ ਗੋਧਨ ਪੈ ਰਿਸਿ ਮੇਘ ਮਨੋ ਬਰਖੈ ਬਲੁ ਕੈ ॥੧੪੩੫॥

सुरराज पठे गिरि गोधन पै रिसि मेघ मनो बरखै बलु कै ॥१४३५॥

suraraaj paThe gir godhan pai ris megh mano barakhai bal kai ||1435||

ਸਰ ਜਾਲ ਕਰਾਲ ਸਬੈ ਸਹਿ ਕੈ ਗਹਿ ਕੈ ਬਹੁਰੋ ਧਨੁ ਬਾਨ ਚਲਾਏ ॥

सर जाल कराल सबै सहि कै गहि कै बहुरो धनु बान चलाए ॥

sar jaal karaal sabai seh kai geh kai bahuro dhan baan chalaae ||

ਬਾਜ ਕਰੇ ਸਭਹੂੰਨ ਕੇ ਘਾਇਲ ਸੂਤ ਸਬੈ ਤਿਨ ਕੇ ਰਨਿ ਘਾਏ ॥

बाज करे सभहूँन के घाइल सूत सबै तिन के रनि घाए ॥

baaj kare sabhahoo(n)n ke ghail soot sabai tin ke ran ghaae ||

ਪੈਦਲ ਕੇ ਦਲ ਮਾਝਿ ਪਰਿਓ ਤੇਈ ਬਾਨਨ ਸੋ ਜਮੁਲੋਕਿ ਪਠਾਏ ॥

पैदल के दल माझि परिओ तेई बानन सो जमुलोकि पठाए ॥

paidhal ke dhal maajh pario teiee baanan so jamulok paThaae ||

ਸ੍ਯੰਦਨ ਕਾਟਿ ਦਯੋ ਬਹੁਰੋ ਸਭ ਹ੍ਵੈ ਬਿਰਥੀ ਜਦੁਬੰਸ ਪਰਾਏ ॥੧੪੩੬॥

स्यंदन काटि दयो बहुरो सभ ह्वै बिरथी जदुबंस पराए ॥१४३६॥

saya(n)dhan kaaT dhayo bahuro sabh havai birathee jadhuba(n)s paraae ||1436||

ਕਾਹੇ ਕਉ ਭਜਤ ਹੋ ਰਨ ਤੇ ਬਲਿ ਜੁਧ ਸਮੋ ਪੁਨਿ ਐਸੇ ਨ ਪੈ ਹੈ ॥

काहे कउ भजत हो रन ते बलि जुध समो पुनि ऐसे न पै है ॥

kaahe kau bhajat ho ran te bal judh samo pun aaise na pai hai ||

ਸਾਤਕਿ ਸੋ ਖੜਗੇਸ ਕਹਿਓ ਅਬ ਭਾਜਹੁ ਤੈ ਕਛੁ ਲਾਜ ਰਹੈ ਹੈ ॥

सातकि सो खड़गेस कहिओ अब भाजहु तै कछु लाज रहै है ॥

saatak so khaRages kahio ab bhaajahu tai kachh laaj rahai hai ||

ਜਉ ਕਹੂੰ ਅਉਰ ਸਮਾਜ ਮੈ ਜਾਇ ਹੋ ਸੋ ਵਹੁ ਕਾਇਰ ਰਾਜ ਵਹੈ ਹੈ ॥

जउ कहूँ अउर समाज मै जाइ हो सो वहु काइर राज वहै है ॥

jau kahoo(n) aaur samaaj mai jai ho so vahu kair raaj vahai hai ||

ਤਾ ਤੇ ਬਿਚਾਰ ਕੈ ਆਨਿ ਭਿਰੋ ਕਿਨ ਭਾਜ ਕੈ ਕਾ ਮੁਖੁ ਲੈ ਘਰਿ ਜੈ ਹੈ ॥੧੪੩੭॥

ता ते बिचार कै आनि भिरो किन भाज कै का मुखु लै घरि जै है ॥१४३७॥

taa te bichaar kai aan bhiro kin bhaaj kai kaa mukh lai ghar jai hai ||1437||

ਯੌ ਸੁਨਿ ਸੂਰ ਨ ਕੋਊ ਫਿਰਿਯੋ ਰਿਸ ਕੈ ਅਰਿ ਕੈ ਨ੍ਰਿਪ ਪਾਛੈ ਧਯੋ ਹੈ ॥

यौ सुनि सूर न कोऊ फिरियो रिस कै अरि कै नृप पाछै धयो है ॥

yau sun soor na kouoo firiyo ris kai ar kai nirap paachhai dhayo hai ||

ਜਾਦਵ ਭਾਜਤ ਜੈਸੇ ਅਜਾ ਖੜਗੇਸ ਮਨੋ ਮ੍ਰਿਗਰਾਜ ਭਯੋ ਹੈ ॥

जादव भाजत जैसे अजा खड़गेस मनो मृगराज भयो है ॥

jaadhav bhaajat jaise ajaa khaRages mano miragaraaj bhayo hai ||

ਧਾਇ ਮਿਲਿਓ ਮੁਸਲੀਧਰ ਕੋ ਤਨਿ ਕੰਠ ਬਿਖੈ ਧਨੁ ਡਾਰ ਲਯੋ ਹੈ ॥

धाइ मिलिओ मुसलीधर को तनि कंठ बिखै धनु डार लयो है ॥

dhai milio musaleedhar ko tan ka(n)Th bikhai dhan ddaar layo hai ||

ਤਉ ਹਸਿ ਕੈ ਅਪਨੇ ਬਸ ਕੈ ਬਲਦੇਵਹਿ ਕਉ ਤਬ ਛਾਡਿ ਦਯੋ ਹੈ ॥੧੪੩੮॥

तउ हसि कै अपने बस कै बलदेवहि कउ तब छाडि दयो है ॥१४३८॥

tau has kai apane bas kai baladheveh kau tab chhaadd dhayo hai ||1438||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜਬ ਸਬ ਹੀ ਭਟ ਭਾਜ ਕੈ ਗਏ ਸਰਨਿ ਬ੍ਰਿਜ ਰਾਇ ॥

जब सब ही भट भाज कै गए सरनि बृज राइ ॥

jab sab hee bhaT bhaaj kai ge saran biraj rai ||

ਤਬ ਜਦੁਪਤਿ ਸਬ ਜਾਦਵਨ ਕੀਨੋ ਏਕ ਉਪਾਇ ॥੧੪੩੯॥

तब जदुपति सब जादवन कीनो एक उपाइ ॥१४३९॥

tab jadhupat sab jaadhavan keeno ek upai ||1439||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਘੇਰਹਿ ਯਾਹਿ ਸਬੈ ਮਿਲਿ ਕੈ ਹਮ ਐਸੇ ਬਿਚਾਰਿ ਸਬੈ ਭਟ ਧਾਏ ॥

घेरहि याहि सबै मिलि कै हम ऐसे बिचारि सबै भट धाए ॥

ghereh yaeh sabai mil kai ham aaise bichaar sabai bhaT dhaae ||

ਆਗੇ ਕੀਓ ਬ੍ਰਿਜਭੂਖਨ ਕਉ ਸਬ ਪਾਛੇ ਭਏ ਮਨ ਕੋਪੁ ਬਢਾਏ ॥

आगे कीओ बृजभूखन कउ सब पाछे भए मन कोपु बढाए ॥

aage keeo birajabhookhan kau sab paachhe bhe man kop baddaae ||

ਕਾਨ ਪ੍ਰਮਾਨ ਲਉ ਤਾਨ ਕਮਾਨਨ ਯੌ ਨ੍ਰਿਪ ਊਪਰਿ ਬਾਨ ਚਲਾਏ ॥

कान प्रमान लउ तान कमानन यौ नृप ऊपरि बान चलाए ॥

kaan pramaan lau taan kamaanan yau nirap uoopar baan chalaae ||

ਮਾਨਹੁ ਪਾਵਸ ਕੀ ਰਿਤੁ ਮੈ ਘਨ ਬੂੰਦਨ ਜਿਉ ਸਰ ਤਿਉ ਬਰਖਾਏ ॥੧੪੪੦॥

मानहु पावस की रितु मै घन बूँदन जिउ सर तिउ बरखाए ॥१४४०॥

maanahu paavas kee rit mai ghan boo(n)dhan jiau sar tiau barakhaae ||1440||

ਕਾਟਿ ਕੈ ਬਾਨ ਸਬੈ ਤਿਨ ਕੇ ਅਪੁਨੇ ਸਰ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਕੇ ਤਨ ਘਾਏ ॥

काटि कै बान सबै तिन के अपुने सर स्री हरि के तन घाए ॥

kaaT kai baan sabai tin ke apune sar sree har ke tan ghaae ||

ਘਾਇਨ ਤੇ ਬਹੁ ਸ੍ਰਉਨ ਬਹਿਓ ਤਬ ਸ੍ਰੀਪਤਿ ਕੇ ਪਗ ਨ ਠਹਰਾਏ ॥

घाइन ते बहु स्रउन बहिओ तब स्रीपति के पग न ठहराए ॥

ghain te bahu sraun bahio tab sreepat ke pag na Thaharaae ||

ਅਉਰ ਜਿਤੇ ਬਰਬੀਰ ਹੁਤੇ ਰਨ ਦੇਖਿ ਕੈ ਭੂਪਤਿ ਕੋ ਬਿਸਮਾਏ ॥

अउर जिते बरबीर हुते रन देखि कै भूपति को बिसमाए ॥

aaur jite barabeer hute ran dhekh kai bhoopat ko bisamaae ||

ਧੀਰ ਨ ਕਾਹੂੰ ਸਰੀਰ ਰਹਿਓ ਜਦੁਬੀਰ ਤੇ ਆਦਿਕ ਬੀਰ ਪਰਾਏ ॥੧੪੪੧॥

धीर न काहूँ सरीर रहिओ जदुबीर ते आदिक बीर पराए ॥१४४१॥

dheer na kaahoo(n) sareer rahio jadhubeer te aadhik beer paraae ||1441||

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਕੇ ਭਾਜਤ ਹੀ ਛੁਟ ਧੀਰ ਗਯੋ ਬਰ ਬੀਰਨ ਕੋ ॥

स्री जदुबीर के भाजत ही छुट धीर गयो बर बीरन को ॥

sree jadhubeer ke bhaajat hee chhuT dheer gayo bar beeran ko ||

ਅਤਿ ਬਿਆਕੁਲ ਬੁਧਿ ਨਿਰਾਕੁਲ ਹ੍ਵੈ ਲਖਿ ਲਾਗੇ ਹੈ ਘਾਇ ਸਰੀਰਨ ਕੋ ॥

अति बिआकुल बुधि निराकुल ह्वै लखि लागे है घाइ सरीरन को ॥

at biaakul budh niraakul havai lakh laage hai ghai sareeran ko ||

ਸੁ ਧਵਾਇ ਕੈ ਸ੍ਯੰਦਨ ਭਾਜਿ ਚਲੇ ਡਰੁ ਮਾਨਿ ਘਨੋ ਅਰਿ ਤੀਰਨ ਕੋ ॥

सु धवाइ कै स्यंदन भाजि चले डरु मानि घनो अरि तीरन को ॥

s dhavai kai saya(n)dhan bhaaj chale ddar maan ghano ar teeran ko ||

ਮਨ ਆਪਨੇ ਕੋ ਸਮਝਾਵਤ ਸਿਆਮ ਤੈ ਕੀਨੋ ਹੈ ਕਾਮੁ ਅਹੀਰਨ ਕੋ ॥੧੪੪੨॥

मन आपने को समझावत सिआम तै कीनो है कामु अहीरन को ॥१४४२॥

man aapane ko samajhaavat siaam tai keeno hai kaam aheeran ko ||1442||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਨਿਜ ਮਨ ਕੋ ਸਮਝਾਇ ਕੈ ਬਹੁਰਿ ਫਿਰੇ ਘਨ ਸ੍ਯਾਮ ॥

निज मन को समझाइ कै बहुरि फिरे घन स्याम ॥

nij man ko samajhai kai bahur fire ghan sayaam ||

ਜਾਦਵ ਸੈਨਾ ਸੰਗਿ ਲੈ ਪੁਨਿ ਆਏ ਰਨ ਧਾਮ ॥੧੪੪੩॥

जादव सैना संगि लै पुनि आए रन धाम ॥१४४३॥

jaadhav sainaa sa(n)g lai pun aae ran dhaam ||1443||

ਕਾਨ੍ਰਹ ਜੂ ਬਾਚ ॥

कान्रह जू बाच ॥

kaanreh joo baach ||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਕੋ ਹਰਿ ਕਹਿਓ ਅਬ ਤੂ ਖੜਗ ਸੰਭਾਰੁ ॥

खड़ग सिंघ को हरि कहिओ अब तू खड़ग संभारु ॥

khaRag si(n)gh ko har kahio ab too khaRag sa(n)bhaar ||

ਜਾਮ ਦਿਵਸ ਕੇ ਰਹਤ ਹੀ ਡਾਰੋ ਤੋਹਿ ਸੰਘਾਰਿ ॥੧੪੪੪॥

जाम दिवस के रहत ही डारो तोहि संघारि ॥१४४४॥

jaam dhivas ke rahat hee ddaaro toh sa(n)ghaar ||1444||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਕੋਪ ਕੈ ਬੈਨ ਕਹੈ ਖੜਗੇਸ ਕੋ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿ ਜੂ ਧਨੁ ਬਾਨਨ ਲੈ ਕੈ ॥

कोप कै बैन कहै खड़गेस को स्री हरि जू धनु बानन लै कै ॥

kop kai bain kahai khaRages ko sree har joo dhan baanan lai kai ||

ਚਾਮ ਕੇ ਦਾਮ ਚਲਾਇ ਲਏ ਤੁਮ ਹੂੰ ਰਨ ਮੈ ਮਨ ਕੋ ਨਿਰਭੈ ਕੈ ॥

चाम के दाम चलाइ लए तुम हूँ रन मै मन को निरभै कै ॥

chaam ke dhaam chalai le tum hoo(n) ran mai man ko nirabhai kai ||

ਮਤਿ ਕਰੀ ਗਰਬੈ ਤਬ ਲਉ ਜਬ ਲਉ ਮ੍ਰਿਗਰਾਜ ਗਹਿਓ ਨ ਰਿਸੈ ਕੈ ॥

मति करी गरबै तब लउ जब लउ मृगराज गहिओ न रिसै कै ॥

mat karee garabai tab lau jab lau miragaraaj gahio na risai kai ||

ਕਾਹੇ ਕਉ ਪ੍ਰਾਨਨ ਸੋ ਧਨ ਖੋਵਤ ਜਾਹੁ ਭਲੇ ਹਥਿਯਾਰਨ ਦੈ ਕੈ ॥੧੪੪੫॥

काहे कउ प्रानन सो धन खोवत जाहु भले हथियारन दै कै ॥१४४५॥

kaahe kau praanan so dhan khovat jaahu bhale hathiyaaran dhai kai ||1445||

ਯੌ ਸੁਨਿ ਕੈ ਹਰਿ ਕੀ ਬਤੀਆ ਤਬ ਹੀ ਨ੍ਰਿਪ ਉਤਰ ਦੇਤ ਭਯੋ ਹੈ ॥

यौ सुनि कै हरि की बतीआ तब ही नृप उतर देत भयो है ॥

yau sun kai har kee bateeaa tab hee nirap utar dhet bhayo hai ||

ਕਾਹੇ ਕਉ ਸੋਰ ਕਰੈ ਰਨ ਮੈ ਬਨ ਮੈ ਜਨੁ ਕਾਹੂ ਨੇ ਲੂਟਿ ਲਯੋ ਹੈ ॥

काहे कउ सोर करै रन मै बन मै जनु काहू ने लूटि लयो है ॥

kaahe kau sor karai ran mai ban mai jan kaahoo ne looT layo hai ||

ਬੋਲਤ ਹੋ ਹਠਿ ਕੈ ਸਠਿ ਜਿਉ ਹਮ ਤੇ ਕਈ ਬਾਰਨ ਭਾਜ ਗਯੋ ਹੈ ॥

बोलत हो हठि कै सठि जिउ हम ते कई बारन भाज गयो है ॥

bolat ho haTh kai saTh jiau ham te kiee baaran bhaaj gayo hai ||

ਨਾਮ ਪਰਿਓ ਬ੍ਰਿਜਰਾਜ ਬ੍ਰਿਥਾ ਬਿਨ ਲਾਜ ਸਮਾਜ ਮੈ ਆਜੁ ਖਯੋ ਹੈ ॥੧੪੪੬॥

नाम परिओ बृजराज बृथा बिन लाज समाज मै आजु खयो है ॥१४४६॥

naam pario birajaraaj birathaa bin laaj samaaj mai aaj khayo hai ||1446||

ਖੜਗੇਸ ਬਾਚ ॥

खड़गेस बाच ॥

khaRages baach ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਕਾਹੇ ਕਉ ਕ੍ਰੋਧ ਸੋ ਜੁਧੁ ਕਰੋ ਹਰਿ ਜਾਹੁ ਭਲੇ ਦਿਨ ਕੋ ਇਕੁ ਜੀਜੈ ॥

काहे कउ क्रोध सो जुधु करो हरि जाहु भले दिन को इकु जीजै ॥

kaahe kau krodh so judh karo har jaahu bhale dhin ko ik jeejai ||

ਬੈਸ ਕਿਸੋਰ ਮਨੋਹਰਿ ਮੂਰਤਿ ਆਨਨ ਮੈ ਅਬ ਹੀ ਮਸ ਭੀਜੈ ॥

बैस किसोर मनोहरि मूरति आनन मै अब ही मस भीजै ॥

bais kisor manohar moorat aanan mai ab hee mas bheejai ||

ਜਾਈਐ ਧਾਮਿ ਸੁਨੋ ਘਨਿ ਸ੍ਯਾਮ ਬਿਸ੍ਰਾਮ ਕਰੋ ਸੁਖ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪੀਜੈ ॥

जाईऐ धामि सुनो घनि स्याम बिस्राम करो सुख अंमृत पीजै ॥

jaieeaai dhaam suno ghan sayaam bisraam karo sukh a(n)mirat peejai ||

ਨਾਹਕ ਪ੍ਰਾਨ ਤਜੋ ਰਨ ਮੈ ਅਪੁਨੇ ਪਿਤ ਮਾਤ ਅਨਾਥ ਨ ਕੀਜੈ ॥੧੪੪੭॥

नाहक प्रान तजो रन मै अपुने पित मात अनाथ न कीजै ॥१४४७॥

naahak praan tajo ran mai apune pit maat anaath na keejai ||1447||

ਕਾਹੇ ਕਉ ਕਾਨ੍ਰਹ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਹਠ ਕੈ ਹਮ ਸੋ ਰਨ ਦੁੰਦ ਮਚੈ ਹੋ ॥

काहे कउ कान्रह अयोधन मै हठ कै हम सो रन दुँद मचै हो ॥

kaahe kau kaanreh ayodhan mai haTh kai ham so ran dhu(n)dh machai ho ||

ਜੁਧ ਕੀ ਬਾਤ ਬੁਰੀ ਸਬ ਤੇ ਹਰਿ ਕ੍ਰੁਧ ਕੀਏ ਨ ਕਛੂ ਫਲੁ ਪੈ ਹੋ ॥

जुध की बात बुरी सब ते हरि क्रुध कीए न कछू फलु पै हो ॥

judh kee baat buree sab te har krudh ke'ee na kachhoo fal pai ho ||

ਜਾਨਤ ਹੋ ਅਬ ਯਾ ਰਨ ਮੈ ਹਮ ਸੋ ਲਰਿ ਕੈ ਤੁਮ ਜੀਤ ਨ ਜੈਹੋ ॥

जानत हो अब या रन मै हम सो लरि कै तुम जीत न जैहो ॥

jaanat ho ab yaa ran mai ham so lar kai tum jeet na jaiho ||

ਜਾਹੁ ਤੋ ਭਾਜ ਕੈ ਜਾਹੁ ਅਬੈ ਨਹੀ ਅੰਤ ਕੋ ਅੰਤ ਕੇ ਧਾਮਿ ਸਿਧੈ ਹੋ ॥੧੪੪੮॥

जाहु तो भाज कै जाहु अबै नही अंत को अंत के धामि सिधै हो ॥१४४८॥

jaahu to bhaaj kai jaahu abai nahee a(n)t ko a(n)t ke dhaam sidhai ho ||1448||

ਯੌ ਸੁਨਿ ਕੈ ਹਰਿ ਚਾਪ ਲਯੋ ਕਰਿ ਤਾਨ ਕੈ ਬਾਨ ਕਉ ਖੈਚ ਚਲਾਯੋ ॥

यौ सुनि कै हरि चाप लयो करि तान कै बान कउ खैच चलायो ॥

yau sun kai har chaap layo kar taan kai baan kau khaich chalaayo ||

ਭੂਪਤਿ ਕਉ ਹਰਿ ਘਾਇਲ ਕੀਨੋ ਹੈ ਸ੍ਰੀਪਤ ਕਉ ਨ੍ਰਿਪ ਘਾਇ ਲਗਾਯੋ ॥

भूपति कउ हरि घाइल कीनो है स्रीपत कउ नृप घाइ लगायो ॥

bhoopat kau har ghail keeno hai sreepat kau nirap ghai lagaayo ||

ਬੀਰ ਦੁਹੂੰ ਤਿਹ ਠਉਰ ਬਿਖੈ ਕਬਿ ਰਾਮ ਭਨੈ ਅਤਿ ਜੁਧੁ ਮਚਾਯੋ ॥

बीर दुहूँ तिह ठउर बिखै कबि राम भनै अति जुधु मचायो ॥

beer dhuhoo(n) teh Thaur bikhai kab raam bhanai at judh machaayo ||

ਬਾਨ ਅਪਾਰ ਚਲੇ ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਤੇ ਅਭ੍ਰਨ ਜਿਉ ਦਿਵ ਮੰਡਲ ਛਾਯੋ ॥੧੪੪੯॥

बान अपार चले दुहूँ ओर ते अभ्रन जिउ दिव मंडल छायो ॥१४४९॥

baan apaar chale dhuhoo(n) or te abhran jiau dhiv ma(n)ddal chhaayo ||1449||

ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਸਹਾਇ ਕੇ ਕਾਜ ਜਿਨੋ ਬਰ ਬੀਰਨ ਤੀਰ ਚਲਾਏ ॥

स्री जदुबीर सहाइ के काज जिनो बर बीरन तीर चलाए ॥

sree jadhubeer sahai ke kaaj jino bar beeran teer chalaae ||

ਭੂਪਤਿ ਏਕ ਨ ਬਾਨ ਲਗਿਯੋ ਲਖਿ ਦੂਰਿ ਤੇ ਬਾਨਨ ਸੋ ਬਹੁ ਘਾਏ ॥

भूपति एक न बान लगियो लखि दूरि ते बानन सो बहु घाए ॥

bhoopat ek na baan lagiyo lakh dhoor te baanan so bahu ghaae ||

ਧਾਇ ਪਰੀ ਬਹੁ ਜਾਦਵ ਸੈਨ ਧਵਾਇ ਕੈ ਸ੍ਯੰਦਨ ਚਾਪ ਚਢਾਏ ॥

धाइ परी बहु जादव सैन धवाइ कै स्यंदन चाप चढाए ॥

dhai paree bahu jaadhav sain dhavai kai saya(n)dhan chaap chaddaae ||

ਆਵਤ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਰਿਸ ਕੈ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋ ਪਲ ਮੈ ਦਲ ਪੈਦਲ ਘਾਏ ॥੧੪੫੦॥

आवत स्याम भनै रिस कै नृप सो पल मै दल पैदल घाए ॥१४५०॥

aavat sayaam bhanai ris kai nirap so pal mai dhal paidhal ghaae ||1450||

ਏਕ ਗਿਰੇ ਤਜਿ ਪ੍ਰਾਨਨ ਕੋ ਰਨ ਕੀ ਛਿਤ ਮੈ ਅਤਿ ਜੁਧੁ ਮਚੈ ਕੈ ॥

एक गिरे तजि प्रानन को रन की छित मै अति जुधु मचै कै ॥

ek gire taj praanan ko ran kee chhit mai at judh machai kai ||

ਏਕ ਗਏ ਭਜਿ ਕੈ ਇਕ ਘਾਇਲ ਏਕ ਲਰੇ ਮਨਿ ਕੋਪੁ ਬਢੈ ਕੈ ॥

एक गए भजि कै इक घाइल एक लरे मनि कोपु बढै कै ॥

ek ge bhaj kai ik ghail ek lare man kop baddai kai ||

ਤਉ ਨ੍ਰਿਪ ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਕਰਵਾਰ ਦੀਯੋ ਬਹੁ ਖੰਡਨ ਖੰਡਨ ਕੈ ਕੈ ॥

तउ नृप लै कर मै करवार दीयो बहु खंडन खंडन कै कै ॥

tau nirap lai kar mai karavaar dheeyo bahu kha(n)ddan kha(n)ddan kai kai ||

ਭੂਪ ਕੋ ਪਉਰਖ ਹੈ ਮਹਬੂਬ ਨਿਹਾਰ ਰਹੇ ਸਬ ਆਸਿਕ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ॥੧੪੫੧॥

भूप को पउरख है महबूब निहार रहे सब आसिक ह्वै कै ॥१४५१॥

bhoop ko paurakh hai mahaboob nihaar rahe sab aasik havai kai ||1451||

ਅਉਰ ਕਿਤੇ ਬਲਬੰਡ ਹੁਤੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਜਿਤੇ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋਪਿ ਪਛਾਰੇ ॥

अउर किते बलबंड हुते कबि स्याम जिते नृप कोपि पछारे ॥

aaur kite balaba(n)dd hute kab sayaam jite nirap kop pachhaare ||

ਜੁਧ ਪ੍ਰਬੀਨ ਸੁ ਬੀਰ ਬਡੇ ਰਿਸਿ ਸਾਥ ਸੋਊ ਛਿਨ ਮਾਹਿ ਸੰਘਾਰੇ ॥

जुध प्रबीन सु बीर बडे रिसि साथ सोऊ छिन माहि संघारे ॥

judh prabeen su beer badde ris saath souoo chhin maeh sa(n)ghaare ||

ਸ੍ਯੰਦਨ ਕਾਟਿ ਦਏ ਤਿਨ ਕੇ ਗਜ ਬਾਜ ਘਨੇ ਸੰਗਿ ਬਾਨਨ ਮਾਰੇ ॥

स्यंदन काटि दए तिन के गज बाज घने संगि बानन मारे ॥

saya(n)dhan kaaT dhe tin ke gaj baaj ghane sa(n)g baanan maare ||

ਰੁਦ੍ਰ ਕੋ ਖੇਲੁ ਕੀਯੋ ਰਨ ਮੈ ਜੇਊ ਜੀਵਤ ਤੇ ਤਜਿ ਜੁਧੁ ਪਧਾਰੇ ॥੧੪੫੨॥

रुद्र को खेलु कीयो रन मै जेऊ जीवत ते तजि जुधु पधारे ॥१४५२॥

rudhr ko khel keeyo ran mai jeuoo jeevat te taj judh padhaare ||1452||

ਸੈਨ ਭਜਾਇ ਕੈ ਧਾਇ ਕੈ ਆਇ ਕੈ ਰਾਮ ਅਉ ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਸਾਥ ਅਰਿਓ ਹੈ ॥

सैन भजाइ कै धाइ कै आइ कै राम अउ स्याम के साथ अरिओ है ॥

sain bhajai kai dhai kai aai kai raam aau sayaam ke saath ario hai ||

ਲੈ ਬਰਛਾ ਜਮਧਾਰ ਗਦਾ ਅਸਿ ਕ੍ਰੁਧ ਹ੍ਵੈ ਜੁਧ ਨਿਸੰਗ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥

लै बरछा जमधार गदा असि क्रुध ह्वै जुध निसंग करिओ है ॥

lai barachhaa jamadhaar gadhaa as krudh havai judh nisa(n)g kario hai ||

ਤਉ ਬਹੁਰੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਧਨੁ ਬਾਨ ਸੰਭਾਰ ਕੈ ਪਾਨਿ ਧਰਿਓ ਹੈ ॥

तउ बहुरो कबि स्याम भनै धनु बान संभार कै पानि धरिओ है ॥

tau bahuro kab sayaam bhanai dhan baan sa(n)bhaar kai paan dhario hai ||

ਜਿਉ ਘਨ ਬੂੰਦਨ ਤਿਉ ਸਰ ਸਿਉ ਕਮਲਾਪਤਿ ਕੋ ਤਨ ਤਾਲ ਭਰਿਓ ਹੈ ॥੧੪੫੩॥

जिउ घन बूँदन तिउ सर सिउ कमलापति को तन ताल भरिओ है ॥१४५३॥

jiau ghan boo(n)dhan tiau sar siau kamalaapat ko tan taal bhario hai ||1453||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਬੇਧਿਓ ਜਬ ਤਨ ਕ੍ਰਿਸਨ ਰਿਸਿ ਇੰਦ੍ਰਾਸਤ੍ਰ ਸੰਧਾਨ ॥

बेधिओ जब तन कृसन रिसि इंद्रासत्र संधान ॥

bedhio jab tan kirasan ris i(n)dhraasatr sa(n)dhaan ||

ਮੰਤ੍ਰਨ ਸਿਉ ਅਭਿਮੰਤ੍ਰ ਕਰਿ ਗਹਿ ਧਨੁ ਛਾਡਿਓ ਬਾਨ ॥੧੪੫੪॥

मंत्रन सिउ अभिमंत्र करि गहि धनु छाडिओ बान ॥१४५४॥

ma(n)tran siau abhima(n)tr kar geh dhan chhaaddio baan ||1454||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਇੰਦ੍ਰ ਤੇ ਆਦਿਕ ਬੀਰ ਜਿਤੇ ਤਬ ਹੀ ਸਰ ਛੂਟਤ ਭੂ ਪਰ ਆਏ ॥

इंद्र ते आदिक बीर जिते तब ही सर छूटत भू पर आए ॥

ei(n)dhr te aadhik beer jite tab hee sar chhooTat bhoo par aae ||

ਰਾਮ ਭਨੈ ਅਗਨਾਯੁਧ ਲੈ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਲਖ ਕੈ ਕਰਿ ਕੋਪ ਚਲਾਏ ॥

राम भनै अगनायुध लै नृप को लख कै करि कोप चलाए ॥

raam bhanai aganaayudh lai nirap ko lakh kai kar kop chalaae ||

ਭੂਪ ਸਰਾਸਨ ਲੈ ਸੁ ਕਟੇ ਅਪਨੇ ਸਰ ਲੈ ਸੁਰ ਕੇ ਤਨ ਲਾਏ ॥

भूप सरासन लै सु कटे अपने सर लै सुर के तन लाए ॥

bhoop saraasan lai su kaTe apane sar lai sur ke tan laae ||

ਘਾਇਲ ਸ੍ਰਉਨ ਭਰੇ ਲਖਿ ਕੈ ਸੁਰ ਰਾਜ ਡਰੇ ਮਿਲਿ ਕੈ ਸਬ ਧਾਏ ॥੧੪੫੫॥

घाइल स्रउन भरे लखि कै सुर राज डरे मिलि कै सब धाए ॥१४५५॥

ghail sraun bhare lakh kai sur raaj ddare mil kai sab dhaae ||1455||

ਦੇਵ ਰਵਾਦਿਕ ਬੀਰ ਘਨੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੇ ਅਤਿ ਕੋਪ ਤਏ ਹੈ ॥

देव रवादिक बीर घने कबि स्याम भने अति कोप तए है ॥

dhev ravaadhik beer ghane kab sayaam bhane at kop te hai ||

ਲੈ ਬਰਛੀ ਕਰਵਾਰ ਗਦਾ ਸੁ ਸਬੈ ਰਿਸਿ ਭੂਪ ਸੋ ਆਇ ਖਏ ਹੈ ॥

लै बरछी करवार गदा सु सबै रिसि भूप सो आइ खए है ॥

lai barachhee karavaar gadhaa su sabai ris bhoop so aai khe hai ||

ਆਨਿ ਇਕਤ੍ਰ ਭਏ ਰਨ ਮੈ ਜਸੁ ਤਾ ਛਬਿ ਕੇ ਕਬਿ ਭਾਖ ਦਏ ਹੈ ॥

आनि इकत्र भए रन मै जसु ता छबि के कबि भाख दए है ॥

aan ikatr bhe ran mai jas taa chhab ke kab bhaakh dhe hai ||

ਭੂਪ ਕੇ ਬਾਨ ਸੁਗੰਧਿ ਕੇ ਲੈਬੇ ਕਉ ਭਉਰ ਮਨੋ ਇਕ ਠਉਰ ਭਏ ਹੈ ॥੧੪੫੬॥

भूप के बान सुगंधि के लैबे कउ भउर मनो इक ठउर भए है ॥१४५६॥

bhoop ke baan suga(n)dh ke laibe kau bhaur mano ik Thaur bhe hai ||1456||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਦੇਵਨ ਮਿਲਿ ਖੜਗੇਸ ਕਉ ਘੇਰਿ ਚਹੂੰ ਦਿਸਿ ਲੀਨ ॥

देवन मिलि खड़गेस कउ घेरि चहूँ दिसि लीन ॥

dhevan mil khaRages kau gher chahoo(n) dhis leen ||

ਤਬ ਭੂਪਤਿ ਧਨੁ ਬਾਨ ਲੈ ਕਹੋ ਜੁ ਪਉਰਖ ਕੀਨ ॥੧੪੫੭॥

तब भूपति धनु बान लै कहो जु पउरख कीन ॥१४५७॥

tab bhoopat dhan baan lai kaho ju paurakh keen ||1457||

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ॥

कबियो बाच ॥

kabiyo baach ||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਸੂਰ ਕੋ ਦ੍ਵਾਦਸ ਬਾਨਨ ਬੇਧਿ ਕੈ ਅਉ ਸਸਿ ਕੋ ਦਸ ਬਾਨ ਲਗਾਏ ॥

सूर को द्वादस बानन बेधि कै अउ ससि को दस बान लगाए ॥

soor ko dhavaiaadhas baanan bedh kai aau sas ko dhas baan lagaae ||

ਔਰ ਸਚੀਪਤਿ ਕਉ ਸਰ ਸਉ ਸੁ ਲਗੇ ਤਨ ਭੇਦ ਕੈ ਪਾਰ ਪਰਾਏ ॥

और सचीपति कउ सर सउ सु लगे तन भेद कै पार पराए ॥

aauar sacheepat kau sar sau su lage tan bhedh kai paar paraae ||

ਜਛ ਜਿਤੇ ਸੁਰ ਕਿੰਨਰ ਗੰਧ੍ਰਬ ਤੇ ਸਬ ਤੀਰਨ ਸੋ ਨ੍ਰਿਪ ਘਾਏ ॥

जछ जिते सुर किंनर गंध्रब ते सब तीरन सो नृप घाए ॥

jachh jite sur ki(n)nar ga(n)dhrab te sab teeran so nirap ghaae ||

ਕੇਤਕ ਭਾਜਿ ਗਏ ਰਨ ਤੇ ਡਰਿ ਕੇਤਕਿ ਤਉ ਰਨ ਮੈ ਠਹਰਾਏ ॥੧੪੫੮॥

केतक भाजि गए रन ते डरि केतकि तउ रन मै ठहराए ॥१४५८॥

ketak bhaaj ge ran te ddar ketak tau ran mai Thaharaae ||1458||

ਜੁਧੁ ਭਯੋ ਸੁ ਘਨੋ ਜਬ ਹੀ ਤਬ ਇੰਦ੍ਰ ਰਿਸੇ ਕਰਿ ਸਾਗ ਲਈ ਹੈ ॥

जुधु भयो सु घनो जब ही तब इंद्र रिसे करि साग लई है ॥

judh bhayo su ghano jab hee tab i(n)dhr rise kar saag liee hai ||

ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਬਲ ਕੋ ਕਰਿ ਕੈ ਤਿਹ ਭੂਪ ਕੈ ਊਪਰਿ ਡਾਰ ਦਈ ਹੈ ॥

स्याम भनै बल को करि कै तिह भूप कै ऊपरि डार दई है ॥

sayaam bhanai bal ko kar kai teh bhoop kai uoopar ddaar dhiee hai ||

ਸ੍ਰੀ ਖੜਗੇਸ ਸਰਾਸਨ ਲੈ ਸਰ ਕਾਟਿ ਦਈ ਉਪਮਾ ਸੁ ਭਈ ਹੈ ॥

स्री खड़गेस सरासन लै सर काटि दई उपमा सु भई है ॥

sree khaRages saraasan lai sar kaaT dhiee upamaa su bhiee hai ||

ਬਾਨ ਭਯੋ ਖਗਰਾਜ ਮਨੋ ਬਰਛੀ ਜਨੋ ਨਾਗਨਿ ਭਛ ਗਈ ਹੈ ॥੧੪੫੯॥

बान भयो खगराज मनो बरछी जनो नागनि भछ गई है ॥१४५९॥

baan bhayo khagaraaj mano barachhee jano naagan bhachh giee hai ||1459||

ਪੀੜਤ ਕੈ ਸਬ ਬਾਨਨ ਸੋ ਪੁਨਿ ਇੰਦ੍ਰ ਤੇ ਆਦਿਕ ਬੀਰ ਭਜਾਏ ॥

पीड़त कै सब बानन सो पुनि इंद्र ते आदिक बीर भजाए ॥

peeRat kai sab baanan so pun i(n)dhr te aadhik beer bhajaae ||

ਸੂਰ ਸਸੀ ਰਨ ਤ੍ਯਾਗਿ ਭਜੈ ਅਪਨੇ ਮਨ ਮੈ ਅਤਿ ਤ੍ਰਾਸ ਬਢਾਏ ॥

सूर ससी रन त्यागि भजै अपने मन मै अति त्रास बढाए ॥

soor sasee ran tayaag bhajai apane man mai at traas baddaae ||

ਖਾਇ ਕੈ ਘਾਇ ਘਨੇ ਤਨ ਮੈ ਭਜ ਗੇ ਸਬ ਹੀ ਨ ਕੋਊ ਠਹਰਾਏ ॥

खाइ कै घाइ घने तन मै भज गे सब ही न कोऊ ठहराए ॥

khai kai ghai ghane tan mai bhaj ge sab hee na kouoo Thaharaae ||

ਜਾਇ ਬਸੇ ਅਪੁਨੇ ਪੁਰ ਮੈ ਸੁਰ ਸੋਕ ਭਰੇ ਸਬ ਲਾਜ ਲਜਾਏ ॥੧੪੬੦॥

जाइ बसे अपुने पुर मै सुर सोक भरे सब लाज लजाए ॥१४६०॥

jai base apune pur mai sur sok bhare sab laaj lajaae ||1460||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਜਬੈ ਸਕਲ ਸੁਰ ਭਜਿ ਗਏ ਤਬ ਨ੍ਰਿਪ ਕੀਨੋ ਮਾਨ ॥

जबै सकल सुर भजि गए तब नृप कीनो मान ॥

jabai sakal sur bhaj ge tab nirap keeno maan ||

ਧਨੁਖ ਤਾਨਿ ਕਰ ਮੈ ਪ੍ਰਬਲ ਹਰਿ ਪਰ ਮਾਰੇ ਬਾਨ ॥੧੪੬੧॥

धनुख तानि कर मै प्रबल हरि पर मारे बान ॥१४६१॥

dhanukh taan kar mai prabal har par maare baan ||1461||

ਤਬ ਹਰਿ ਰਿਸਿ ਕੈ ਕਰਿ ਲਯੋ ਰਾਛਸ ਅਸਤ੍ਰ ਸੰਧਾਨ ॥

तब हरि रिसि कै करि लयो राछस असत्र संधान ॥

tab har ris kai kar layo raachhas asatr sa(n)dhaan ||

ਮੰਤ੍ਰਨ ਸਿਉ ਅਭਿਮੰਤ੍ਰ ਕਰਿ ਛਾਡਿਓ ਅਦਭੁਤ ਬਾਨ ॥੧੪੬੨॥

मंत्रन सिउ अभिमंत्र करि छाडिओ अदभुत बान ॥१४६२॥

ma(n)tran siau abhima(n)tr kar chhaaddio adhabhut baan ||1462||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਦੈਤ ਅਨੇਕ ਭਏ ਤਿਹ ਤੇ ਬਲਵੰਡ ਕੁਰੂਪ ਭਯਾਨਕ ਕੀਨੇ ॥

दैत अनेक भए तिह ते बलवंड कुरूप भयानक कीने ॥

dhait anek bhe teh te balava(n)dd kuroop bhayaanak keene ||

ਚਕ੍ਰ ਧਰੇ ਜਮਦਾਰ ਛੁਰੀ ਅਸਿ ਢਾਲ ਗਦਾ ਬਰਛੀ ਕਰਿ ਲੀਨੇ ॥

चक्र धरे जमदार छुरी असि ढाल गदा बरछी करि लीने ॥

chakr dhare jamadhaar chhuree as ddaal gadhaa barachhee kar leene ||

ਮੂਸਲ ਔਰ ਪਹਾਰ ਉਖਾਰਿ ਲੀਏ ਕਰ ਮੈ ਦ੍ਰੁਮ ਪਾਤਿ ਬਿਹੀਨੇ ॥

मूसल और पहार उखारि लीए कर मै द्रुम पाति बिहीने ॥

moosal aauar pahaar ukhaar le'ee kar mai dhrum paat biheene ||

ਦਾਤਿ ਬਢਾਇ ਕੈ ਨੈਨ ਤਚਾਇ ਕੈ ਆਇ ਕੈ ਭੂਪਤਿ ਕੋ ਭਯ ਦੀਨੇ ॥੧੪੬੩॥

दाति बढाइ कै नैन तचाइ कै आइ कै भूपति को भय दीने ॥१४६३॥

dhaat baddai kai nain tachai kai aai kai bhoopat ko bhay dheene ||1463||

ਕੇਸ ਬਡੇ ਸਿਰਿ ਬੇਸ ਬੁਰੇ ਅਰੁ ਦੇਹ ਮੈ ਰੋਮ ਬਡੇ ਜਿਨ ਕੇ ॥

केस बडे सिरि बेस बुरे अरु देह मै रोम बडे जिन के ॥

kes badde sir bes bure ar dheh mai rom badde jin ke ||

ਮੁਖ ਸੋ ਨਰ ਹਾਡਨ ਚਾਬਤ ਹੈ ਪੁਨਿ ਦਾਤ ਸੇ ਦਾਤ ਬਜੇ ਤਿਨ ਕੇ ॥

मुख सो नर हाडन चाबत है पुनि दात से दात बजे तिन के ॥

mukh so nar haaddan chaabat hai pun dhaat se dhaat baje tin ke ||

ਸਰ ਸ੍ਰਉਨਤ ਕੇ ਅਖੀਆਂ ਜਿਨ ਕੀ ਸੰਗ ਕੌਨ ਭਿਰੈ ਬਲ ਕੈ ਇਨ ਕੇ ॥

सर स्रउनत के अखीआँ जिन की संग कौन भिरै बल कै इन के ॥

sar sraunat ke akheeaa(n) jin kee sa(n)g kauan bhirai bal kai in ke ||

ਸਰ ਚਾਪ ਚਢਾਇ ਕੈ ਰੈਨ ਫਿਰੈ ਸਬ ਕਾਮ ਕਰੈ ਨਿਤ ਪਾਪਨ ਕੇ ॥੧੪੬੪॥

सर चाप चढाइ कै रैन फिरै सब काम करै नित पापन के ॥१४६४॥

sar chaap chaddai kai rain firai sab kaam karai nit paapan ke ||1464||

ਧਾਇ ਪਰੇ ਮਿਲ ਕੈ ਉਤ ਰਾਛਸ ਭੂਪ ਇਤੇ ਥਿਰ ਠਾਢੋ ਰਹਿਓ ਹੈ ॥

धाइ परे मिल कै उत राछस भूप इते थिर ठाढो रहिओ है ॥

dhai pare mil kai ut raachhas bhoop ite thir Thaaddo rahio hai ||

ਡਾਢ ਸੁ ਕੈ ਅਪਨੇ ਮਨ ਕੋ ਰਿਸਿ ਸਤ੍ਰਨ ਕੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਹਿਓ ਹੈ ॥

डाढ सु कै अपने मन को रिसि सत्रन को इह भाति कहिओ है ॥

ddaadd su kai apane man ko ris satran ko ieh bhaat kahio hai ||

ਆਜ ਸਬੈ ਹਨਿ ਹੋ ਰਨ ਮੈ ਕਹਿ ਯੌ ਬਤੀਯਾ ਧਨੁ ਬਾਨ ਗਹਿਓ ਹੈ ॥

आज सबै हनि हो रन मै कहि यौ बतीया धनु बान गहिओ है ॥

aaj sabai han ho ran mai keh yau bateeyaa dhan baan gahio hai ||

ਯੌ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਅਤਿ ਧੀਰਜ ਪੇਖ ਕੈ ਦਾਨਵ ਕੋ ਦਲ ਰੀਝਿ ਰਹਿਓ ਹੈ ॥੧੪੬੫॥

यौ नृप को अति धीरज पेख कै दानव को दल रीझि रहिओ है ॥१४६५॥

yau nirap ko at dheeraj pekh kai dhaanav ko dhal reejh rahio hai ||1465||

ਤਾਨਿ ਕਮਾਨ ਮਹਾ ਬਲਵਾਨ ਸੁ ਸਤ੍ਰਨ ਕੋ ਬਹੁ ਬਾਨ ਚਲਾਏ ॥

तानि कमान महा बलवान सु सत्रन को बहु बान चलाए ॥

taan kamaan mahaa balavaan su satran ko bahu baan chalaae ||

ਏਕਨ ਕੀ ਭੁਜ ਕਾਟਿ ਦਈ ਰਿਸਿ ਏਕਨ ਕੇ ਉਰ ਮੈ ਸਰ ਲਾਏ ॥

एकन की भुज काटि दई रिसि एकन के उर मै सर लाए ॥

ekan kee bhuj kaaT dhiee ris ekan ke ur mai sar laae ||

ਘਾਇਲ ਏਕ ਗਿਰੇ ਰਨ ਮੋ ਲਖਿ ਕਾਇਰ ਛਾਡਿ ਕੈ ਖੇਤ ਪਰਾਏ ॥

घाइल एक गिरे रन मो लखि काइर छाडि कै खेत पराए ॥

ghail ek gire ran mo lakh kair chhaadd kai khet paraae ||

ਏਕ ਮਹਾ ਬਲਵੰਤ ਦਯੰਤ ਰਹੇ ਥਿਰ ਹ੍ਵੈ ਤਿਨ ਬੈਨ ਸੁਨਾਏ ॥੧੪੬੬॥

एक महा बलवंत दयंत रहे थिर ह्वै तिन बैन सुनाए ॥१४६६॥

ek mahaa balava(n)t dhaya(n)t rahe thir havai tin bain sunaae ||1466||

ਕਾਹੇ ਕੋ ਜੂਝ ਕਰੇ ਸੁਨ ਰੇ ਨ੍ਰਿਪ ਤੋਹੂ ਕੋ ਜੀਵਤ ਜਾਨ ਨ ਦੈ ਹੈ ॥

काहे को जूझ करे सुन रे नृप तोहू को जीवत जान न दै है ॥

kaahe ko joojh kare sun re nirap tohoo ko jeevat jaan na dhai hai ||

ਦੀਰਘ ਦੇਹ ਸਲੋਨੀ ਸੀ ਮੂਰਤਿ ਤੋ ਸਮ ਭਛ ਕਹਾ ਹਮ ਪੈ ਹੈ ॥

दीरघ देह सलोनी सी मूरति तो सम भछ कहा हम पै है ॥

dheeragh dheh salonee see moorat to sam bhachh kahaa ham pai hai ||

ਤੂ ਨਹੀ ਜਾਨਤ ਹੈ ਸੁਨ ਰੇ ਸਠ ਤੋ ਕਹੁ ਦਾਤਨ ਸਾਥ ਚਬੈ ਹੈ ॥

तू नही जानत है सुन रे सठ तो कहु दातन साथ चबै है ॥

too nahee jaanat hai sun re saTh to kahu dhaatan saath chabai hai ||

ਤੋਹੀ ਕੇ ਮਾਸ ਕੇ ਖੰਡਨ ਖੰਡ ਕੈ ਪਾਵਕ ਬਾਨ ਮੈ ਭੁੰਜ ਕੈ ਖੈ ਹੈ ॥੧੪੬੭॥

तोही के मास के खंडन खंड कै पावक बान मै भुँज कै खै है ॥१४६७॥

tohee ke maas ke kha(n)ddan kha(n)dd kai paavak baan mai bhu(n)j kai khai hai ||1467||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਯੌ ਸੁਨ ਕੈ ਤਿਹ ਬੈਨ ਕੋ ਨ੍ਰਿਪ ਬੋਲਿਓ ਰਿਸ ਖਾਇ ॥

यौ सुन कै तिह बैन को नृप बोलिओ रिस खाइ ॥

yau sun kai teh bain ko nirap bolio ris khai ||

ਜੋ ਹਮ ਤੇ ਭਜਿ ਜਾਇ ਤਿਹ ਮਾਤਾ ਦੂਧ ਅਪਾਇ ॥੧੪੬੮॥

जो हम ते भजि जाइ तिह माता दूध अपाइ ॥१४६८॥

jo ham te bhaj jai teh maataa dhoodh apai ||1468||

ਏਕੁ ਬੈਨ ਸੁਨਿ ਦਾਨਵੀ ਸੈਨ ਪਰੀ ਸਬ ਧਾਇ ॥

एकु बैन सुनि दानवी सैन परी सब धाइ ॥

ek bain sun dhaanavee sain paree sab dhai ||

ਚਹੂੰ ਓਰ ਘੇਰਿਓ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਖੇਤ ਬਾਰ ਕੀ ਨਿਆਇ ॥੧੪੬੯॥

चहूँ ओर घेरिओ नृपति खेत बार की निआइ ॥१४६९॥

chahoo(n) or gherio nirapat khet baar kee niaai ||1469||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਅਸੁਰਨ ਘੇਰ ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਲੀਨੋ ॥

असुरन घेर खड़ग सिंघ लीनो ॥

asuran gher khaRag si(n)gh leeno ||

ਤਬ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋਪ ਘਨੋ ਮਨਿ ਕੀਨੋ ॥

तब नृप कोप घनो मनि कीनो ॥

tab nirap kop ghano man keeno ||

ਧਨੁਖ ਬਾਨ ਕਰ ਬੀਚ ਸੰਭਾਰੇ ॥

धनुख बान कर बीच संभारे ॥

dhanukh baan kar beech sa(n)bhaare ||

ਸਤ੍ਰ ਅਨੇਕ ਮਾਰ ਹੀ ਡਾਰੈ ॥੧੪੭੦॥

सत्र अनेक मार ही डारै ॥१४७०॥

satr anek maar hee ddaarai ||1470||

ਕ੍ਰੂਰ ਕਰਮ ਇਕ ਰਾਛਸ ਨਾਮਾ ॥

क्रूर करम इक राछस नामा ॥

kraoor karam ik raachhas naamaa ||

ਜਿਨ ਜੀਤੇ ਆਗੇ ਸੰਗ੍ਰਾਮਾ ॥

जिन जीते आगे संग्रामा ॥

jin jeete aage sa(n)graamaa ||

ਸੋ ਤਬ ਹੀ ਨ੍ਰਿਪ ਸਾਮੁਹੇ ਗਯੋ ॥

सो तब ही नृप सामुहे गयो ॥

so tab hee nirap saamuhe gayo ||

ਅਤਿ ਹੀ ਜੂਝ ਦੁਹੁਨ ਕੋ ਭਯੋ ॥੧੪੭੧॥

अति ही जूझ दुहुन को भयो ॥१४७१॥

at hee joojh dhuhun ko bhayo ||1471||

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

savaiyaa ||

ਆਯੁਧ ਲੈ ਸਬ ਹੀ ਆਪਣੇ ਜਬ ਹੀ ਵਹ ਭੂਪਤਿ ਸੰਗ ਅਰਿਓ ਹੈ ॥

आयुध लै सब ही आपणे जब ही वह भूपति संग अरिओ है ॥

aayudh lai sab hee aapane jab hee veh bhoopat sa(n)g ario hai ||

ਜੁਧ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੀਯੋ ਰਨ ਕੀ ਛਿਤ ਤੇ ਕੋਊ ਨਹਿ ਟਰਿਓ ਹੈ ॥

जुध अनेक प्रकार कीयो रन की छित ते कोऊ नहि टरिओ है ॥

judh anek prakaar keeyo ran kee chhit te kouoo neh Tario hai ||

ਤੌ ਨ੍ਰਿਪ ਲੈ ਕਰ ਮੈ ਅਸਿ ਕੋ ਰਿਪੁ ਮੂੰਡ ਕਟਿਓ ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਪਰਿਓ ਹੈ ॥

तौ नृप लै कर मै असि को रिपु मूँड कटिओ गिर भूमि परिओ है ॥

tau nirap lai kar mai as ko rip moo(n)dd kaTio gir bhoom pario hai ||

ਦੇਹ ਛੁਟਿਯੋ ਨਹੀ ਕੋਪ ਹਟਿਓ ਨਿਜ ਓਠ ਕੇ ਦਾਤਨ ਸੋ ਪਕਰਿਓ ਹੈ ॥੧੪੭੨॥

देह छुटियो नही कोप हटिओ निज ओठ के दातन सो पकरिओ है ॥१४७२॥

dheh chhuTiyo nahee kop haTio nij oTh ke dhaatan so pakario hai ||1472||

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

dhoharaa ||

ਕ੍ਰੂਰ ਕਰਮ ਕੋ ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਜਬ ਮਾਰਿਓ ਰਨ ਠੌਰ ॥

क्रूर करम को खड़ग सिंघ जब मारिओ रन ठौर ॥

kraoor karam ko khaRag si(n)gh jab maario ran Thauar ||

ਅਸੁਰਨ ਕੀ ਸੈਨਾ ਹੁਤੀ ਦਾਨਵ ਨਿਕਸਿਓ ਔਰ ॥੧੪੭੩॥

असुरन की सैना हुती दानव निकसिओ और ॥१४७३॥

asuran kee sainaa hutee dhaanav nikasio aauar ||1473||

ਸੋਰਠਾ ॥

सोरठा ॥

soraThaa ||

ਕ੍ਰੂਰ ਦੈਤ ਜਿਹ ਨਾਮ ਵਡੋ ਦੈਤ ਬਲਵੰਡ ਅਤਿ ॥

क्रूर दैत जिह नाम वडो दैत बलवंड अति ॥

kraoor dhait jeh naam vaddo dhait balava(n)dd at ||

ਆਗੇ ਬਹੁ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ਲਰਿਓ ਅਰਿਓ ਨਾਹਿਨ ਡਰਿਓ ॥੧੪੭੪॥

आगे बहु संग्राम लरिओ अरिओ नाहिन डरिओ ॥१४७४॥

aage bahu sa(n)graam lario ario naahin ddario ||1474||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਕ੍ਰੂਰ ਕਰਮ ਬਧ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਿਓ ॥

क्रूर करम बध नैन निहारिओ ॥

kraoor karam badh nain nihaario ||

ਤਬ ਹੀ ਅਪਨੋ ਖੜਗ ਸੰਭਾਰਿਓ ॥

तब ही अपनो खड़ग संभारिओ ॥

tab hee apano khaRag sa(n)bhaario ||

ਕ੍ਰੂਰ ਦੈਤ ਰਿਸਿ ਨ੍ਰਿਪ ਪਰ ਧਾਯੋ ॥

क्रूर दैत रिसि नृप पर धायो ॥

kraoor dhait ris nirap par dhaayo ||

ਮਾਨੋ ਕਾਲ ਮੇਘ ਉਮਡਾਯੋ ॥੧੪੭੫॥

मानो काल मेघ उमडायो ॥१४७५॥

maano kaal megh umaddaayo ||1475||

ਆਵਤ ਹੀ ਤਿਹ ਭੂਪ ਪਚਾਰਿਓ ॥

आवत ही तिह भूप पचारिओ ॥

aavat hee teh bhoop pachaario ||

ਜਾਹੁ ਕਹਾ ਮੁਝ ਬੰਧੁ ਪਛਾਰਿਓ ॥

जाहु कहा मुझ बंधु पछारिओ ॥

jaahu kahaa mujh ba(n)dh pachhaario ||