ਅਥ ਪ੍ਰਥਮ ਮਛ ਅਵਤਾਰ ਕਥਨੰ ॥

अथ प्रथम मछ अवतार कथनं ॥

ath pratham machh avataar kathana(n) ||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਸੰਖਾਸੁਰ ਦਾਨਵ ਪੁਨਿ ਭਯੋ ॥

संखासुर दानव पुनि भयो ॥

sa(n)khaasur dhaanav pun bhayo ||

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਕੈ ਜਗ ਕੋ ਦੁਖ ਦਯੋ ॥

बहु बिधि कै जग को दुख दयो ॥

bahu bidh kai jag ko dhukh dhayo ||

ਮਛ ਅਵਤਾਰ ਆਪਿ ਪੁਨਿ ਧਰਾ ॥

मछ अवतार आपि पुनि धरा ॥

machh avataar aap pun dharaa ||

ਆਪਨ ਜਾਪੁ ਆਪ ਮੋ ਕਰਾ ॥੩੯॥

आपन जापु आप मो करा ॥३९॥

aapan jaap aap mo karaa ||39||

ਪ੍ਰਿਥਮੈ ਤੁਛ ਮੀਨ ਬਪੁ ਧਰਾ ॥

पृथमै तुछ मीन बपु धरा ॥

pirathamai tuchh meen bap dharaa ||

ਪੈਠਿ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ਝਕਝੋਰਨ ਕਰਾ ॥

पैठि समुँद्र झकझोरन करा ॥

paiTh samu(n)dhr jhakajhoran karaa ||

ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਰਤ ਭਯੋ ਬਿਸਥਾਰਾ ॥

पुनि पुनि करत भयो बिसथारा ॥

pun pun karat bhayo bisathaaraa ||

ਸੰਖਾਸੁਰਿ ਤਬ ਕੋਪ ਬਿਚਾਰਾ ॥੪੦॥

संखासुरि तब कोप बिचारा ॥४०॥

sa(n)khaasur tab kop bichaaraa ||40||

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥

भुजंग प्रयात छंद ॥

bhuja(n)g prayaat chha(n)dh ||

ਤਬੈ ਕੋਪ ਗਰਜਿਯੋ ਬਲੀ ਸੰਖ ਬੀਰੰ ॥

तबै कोप गरजियो बली संख बीरं ॥

tabai kop garajiyo balee sa(n)kh beera(n) ||

ਧਰੇ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰੰ ਸਜੇ ਲੋਹ ਚੀਰੰ ॥

धरे ससत्र असत्रं सजे लोह चीरं ॥

dhare sasatr asatra(n) saje loh cheera(n) ||

ਚਤੁਰ ਬੇਦ ਪਾਤੰ ਕੀਯੋ ਸਿੰਧੁ ਮਧੰ ॥

चतुर बेद पातं कीयो सिंधु मधं ॥

chatur bedh paata(n) keeyo si(n)dh madha(n) ||

ਤ੍ਰਸ੍ਰਯੋ ਅਸਟ ਨੈਣੰ ਕਰਿਯੋ ਜਾਪੁ ਸੁਧੰ ॥੪੧॥

त्रस्रयो असट नैणं करियो जापु सुधं ॥४१॥

trasrayo asaT naina(n) kariyo jaap sudha(n) ||41||

ਤਬੈ ਸੰਭਰੇ ਦੀਨ ਹੇਤੰ ਦਿਆਲੰ ॥

तबै संभरे दीन हेतं दिआलं ॥

tabai sa(n)bhare dheen heta(n) dhiaala(n) ||

ਧਰੇ ਲੋਹ ਕ੍ਰੋਹੰ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕੈ ਕ੍ਰਿਪਾਲੰ ॥

धरे लोह क्रोहं कृपा कै कृपालं ॥

dhare loh kroha(n) kirapaa kai kirapaala(n) ||

ਮਹਾ ਅਸਤ੍ਰ ਪਾਤੰ ਕਰੇ ਸਸਤ੍ਰ ਘਾਤੰ ॥

महा असत्र पातं करे ससत्र घातं ॥

mahaa asatr paata(n) kare sasatr ghaata(n) ||

ਟਰੇ ਦੇਵ ਸਰਬੰ ਗਿਰੇ ਲੋਕ ਸਾਤੰ ॥੪੨॥

टरे देव सरबं गिरे लोक सातं ॥४२॥

Tare dhev saraba(n) gire lok saata(n) ||42||

ਭਏ ਅਤ੍ਰ ਘਾਤੰ ਗਿਰੇ ਚਉਰ ਚੀਰੰ ॥

भए अत्र घातं गिरे चउर चीरं ॥

bhe atr ghaata(n) gire chaur cheera(n) ||

ਰੁਲੇ ਤਛ ਮੁਛੰ ਉਠੇ ਤਿਛ ਤੀਰੰ ॥

रुले तछ मुछं उठे तिछ तीरं ॥

rule tachh muchha(n) uThe tichh teera(n) ||

ਗਿਰੇ ਸੁੰਡ ਮੁੰਡੰ ਰਣੰ ਭੀਮ ਰੂਪੰ ॥

गिरे सुँड मुँडं रणं भीम रूपं ॥

gire su(n)dd mu(n)dda(n) rana(n) bheem roopa(n) ||

ਮਨੋ ਖੇਲ ਪਉਢੇ ਹਠੀ ਫਾਗੁ ਜੂਪੰ ॥੪੩॥

मनो खेल पउढे हठी फागु जूपं ॥४३॥

mano khel paudde haThee faag joopa(n) ||43||

ਬਹੇ ਖਗਯੰ ਖੇਤ ਖਿੰਗੰ ਸੁ ਧੀਰੰ ॥

बहे खगयं खेत खिंगं सु धीरं ॥

bahe khagaya(n) khet khi(n)ga(n) su dheera(n) ||

ਸੁਭੈ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਜਾਨ ਸੋ ਸੂਰਬੀਰੰ ॥

सुभै ससत्र संजान सो सूरबीरं ॥

subhai sasatr sa(n)jaan so soorabeera(n) ||

ਗਿਰੇ ਗਉਰਿ ਗਾਜੀ ਖੁਲੇ ਹਥ ਬਥੰ ॥

गिरे गउरि गाजी खुले हथ बथं ॥

gire gaur gaajee khule hath batha(n) ||

ਨਚਿਯੋ ਰੁਦ੍ਰ ਰੁਦ੍ਰੰ ਨਚੇ ਮਛ ਮਥੰ ॥੪੪॥

नचियो रुद्र रुद्रं नचे मछ मथं ॥४४॥

nachiyo rudhr rudhra(n) nache machh matha(n) ||44||

ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ ॥

रसावल छंद ॥

rasaaval chha(n)dh ||

ਮਹਾ ਬੀਰ ਗਜੇ ॥

महा बीर गजे ॥

mahaa beer gaje ||

ਸੁਭੰ ਸਸਤ੍ਰ ਸਜੇ ॥

सुभं ससत्र सजे ॥

subha(n) sasatr saje ||

ਬਧੇ ਗਜ ਗਾਹੰ ॥

बधे गज गाहं ॥

badhe gaj gaaha(n) ||

ਸੁ ਹੂਰੰ ਉਛਾਹੰ ॥੪੫॥

सु हूरं उछाहं ॥४५॥

s hoora(n) uchhaaha(n) ||45||

ਢਲਾ ਢੁਕ ਢਾਲੰ ॥

ढला ढुक ढालं ॥

ddalaa dduk ddaala(n) ||

ਝਮੀ ਤੇਗ ਕਾਲੰ ॥

झमी तेग कालं ॥

jhamee teg kaala(n) ||

ਕਟਾ ਕਾਟ ਬਾਹੈ ॥

कटा काट बाहै ॥

kaTaa kaaT baahai ||

ਉਭੈ ਜੀਤ ਚਾਹੈ ॥੪੬॥

उभै जीत चाहै ॥४६॥

aubhai jeet chaahai ||46||

ਮੁਖੰ ਮੁਛ ਬੰਕੀ ॥

मुखं मुछ बंकी ॥

mukha(n) muchh ba(n)kee ||

ਤਮੰ ਤੇਗ ਅਤੰਕੀ ॥

तमं तेग अतंकी ॥

tama(n) teg ata(n)kee ||

ਫਿਰੈ ਗਉਰ ਗਾਜੀ ॥

फिरै गउर गाजी ॥

firai gaur gaajee ||

ਨਚੈ ਤੁੰਦ ਤਾਜੀ ॥੪੭॥

नचै तुँद ताजी ॥४७॥

nachai tu(n)dh taajee ||47||

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥

भुजंग छंद ॥

bhuja(n)g chha(n)dh ||

ਭਰਿਯੋ ਰੋਸ ਸੰਖਾਸੁਰੰ ਦੇਖ ਸੈਣੰ ॥

भरियो रोस संखासुरं देख सैणं ॥

bhariyo ros sa(n)khaasura(n) dhekh saina(n) ||

ਤਪੇ ਬੀਰ ਬਕਤ੍ਰੰ ਕੀਏ ਰਕਤ ਨੈਣੰ ॥

तपे बीर बकत्रं कीए रकत नैणं ॥

tape beer bakatra(n) ke'ee rakat naina(n) ||

ਭੁਜਾ ਠੋਕ ਭੂਪੰ ਕਰਿਯੋ ਨਾਦ ਉੱਚੰ ॥

भुजा ठोक भूपं करियो नाद उच्चं ॥

bhujaa Thok bhoopa(n) kariyo naadh u'cha(n) ||

ਸੁਣੇ ਗਰਭਣੀਆਨ ਕੇ ਗਰਭ ਮੁਚੰ ॥੪੮॥

सुणे गरभणीआन के गरभ मुचं ॥४८॥

sune garabhaneeaan ke garabh mucha(n) ||48||

ਲਗੇ ਠਾਮ ਠਾਮੰ ਦਮਾਮੰ ਦਮੰਕੇ ॥

लगे ठाम ठामं दमामं दमंके ॥

lage Thaam Thaama(n) dhamaama(n) dhama(n)ke ||

ਖੁਲੇ ਖੇਤ ਮੋ ਖਗ ਖੂਨੀ ਖਿਮੰਕੇ ॥

खुले खेत मो खग खूनी खिमंके ॥

khule khet mo khag khoonee khima(n)ke ||

ਭਏ ਕ੍ਰੂਰ ਭਾਤੰ ਕਮਾਣੰ ਕੜਕੇ ॥

भए क्रूर भातं कमाणं कड़के ॥

bhe kraoor bhaata(n) kamaana(n) kaRake ||

ਨਚੇ ਬੀਰ ਬੈਤਾਲ ਭੂਤੰ ਭੁੜਕੇ ॥੪੯॥

नचे बीर बैताल भूतं भुड़के ॥४९॥

nache beer baitaal bhoota(n) bhuRake ||49||

ਗਿਰਿਯੋ ਆਯੁਧੰ ਸਾਯੁਧੰ ਬੀਰ ਖੇਤੰ ॥

गिरियो आयुधं सायुधं बीर खेतं ॥

giriyo aayudha(n) saayudha(n) beer kheta(n) ||

ਨਚੇ ਕੰਧਹੀਣੰ ਕਮਧੰ ਅਚੇਤੰ ॥

नचे कंधहीणं कमधं अचेतं ॥

nache ka(n)dhaheena(n) kamadha(n) acheta(n) ||

ਖੁਲੇ ਖਗ ਖੂਨੀ ਖਿਆਲੰ ਖਤੰਗੰ ॥

खुले खग खूनी खिआलं खतंगं ॥

khule khag khoonee khiaala(n) khata(n)ga(n) ||

ਭਜੇ ਕਾਤਰੰ ਸੂਰ ਬਜੇ ਨਿਹੰਗੰ ॥੫੦॥

भजे कातरं सूर बजे निहंगं ॥५०॥

bhaje kaatara(n) soor baje niha(n)ga(n) ||50||

ਕਟੇ ਚਰਮ ਬਰਮੰ ਗਿਰਿਯੋ ਸਤ੍ਰ ਸਸਤ੍ਰੰ ॥

कटे चरम बरमं गिरियो सत्र ससत्रं ॥

kaTe charam barama(n) giriyo satr sasatra(n) ||

ਭਕੈ ਭੈ ਭਰੇ ਭੂਤ ਭੂਮੰ ਨ੍ਰਿਸਤ੍ਰੰ ॥

भकै भै भरे भूत भूमं नृसत्रं ॥

bhakai bhai bhare bhoot bhooma(n) nirasatra(n) ||

ਰਣੰ ਰੰਗ ਰਤੇ ਸਭੀ ਰੰਗ ਭੂਮੰ ॥

रणं रंग रते सभी रंग भूमं ॥

rana(n) ra(n)g rate sabhee ra(n)g bhooma(n) ||

ਗਿਰੇ ਜੁਧ ਮਧੰ ਬਲੀ ਝੂਮਿ ਝੂਮੰ ॥੫੧॥

गिरे जुध मधं बली झूमि झूमं ॥५१॥

gire judh madha(n) balee jhoom jhooma(n) ||51||

ਭਯੋ ਦੁੰਦ ਜੁਧੰ ਰਣੰ ਸੰਖ ਮਛੰ ॥

भयो दुँद जुधं रणं संख मछं ॥

bhayo dhu(n)dh judha(n) rana(n) sa(n)kh machha(n) ||

ਮਨੋ ਦੋ ਗਿਰੰ ਜੁਧ ਜੁਟੇ ਸਪਛੰ ॥

मनो दो गिरं जुध जुटे सपछं ॥

mano dho gira(n) judh juTe sapachha(n) ||

ਕਟੇ ਮਾਸ ਟੁਕੰ ਭਖੇ ਗਿਧਿ ਬ੍ਰਿਧੰ ॥

कटे मास टुकं भखे गिधि बृधं ॥

kaTe maas Tuka(n) bhakhe gidh biradha(n) ||

ਹਸੈ ਜੋਗਣੀ ਚਉਸਠਾ ਸੂਰ ਸੁਧੰ ॥੫੨॥

हसै जोगणी चउसठा सूर सुधं ॥५२॥

hasai joganee chausaThaa soor sudha(n) ||52||

ਕੀਯੋ ਉਧਾਰ ਬੇਦੰ ਹਤੇ ਸੰਖਬੀਰੰ ॥

कीयो उधार बेदं हते संखबीरं ॥

keeyo udhaar bedha(n) hate sa(n)khabeera(n) ||

ਤਜ੍ਯੋ ਮਛ ਰੂਪੰ ਸਜ੍ਯੋ ਸੁੰਦ੍ਰ ਚੀਰ ॥

तज्यो मछ रूपं सज्यो सुँद्र चीर ॥

tajayo machh roopa(n) sajayo su(n)dhr cheer ||

ਸਬੈ ਦੇਵ ਥਾਪੇ ਕੀਯੋ ਦੁਸਟ ਨਾਸੰ ॥

सबै देव थापे कीयो दुसट नासं ॥

sabai dhev thaape keeyo dhusaT naasa(n) ||

ਟਰੇ ਸਰਬ ਦਾਨੋ ਭਰੇ ਜੀਵ ਤ੍ਰਾਸੰ ॥੫੩॥

टरे सरब दानो भरे जीव त्रासं ॥५३॥

Tare sarab dhaano bhare jeev traasa(n) ||53||

ਤ੍ਰਿਭੰਗੀ ਛੰਦ ॥

तृभंगी छंद ॥

tirabha(n)gee chha(n)dh ||

ਸੰਖਾਸੁਰ ਮਾਰੇ ਬੇਦ ਉਧਾਰੇ ਸਤ੍ਰ ਸੰਘਾਰੇ ਜਸੁ ਲੀਨੋ ॥

संखासुर मारे बेद उधारे सत्र संघारे जसु लीनो ॥

sa(n)khaasur maare bedh udhaare satr sa(n)ghaare jas leeno ||

ਦੇਵੇ ਸੁ ਬੁਲਾਯੋ ਰਾਜ ਬਿਠਾਯੋ ਛਤ੍ਰ ਫਿਰਾਯੋ ਸੁਖ ਦੀਨੋ ॥

देवे सु बुलायो राज बिठायो छत्र फिरायो सुख दीनो ॥

dheve su bulaayo raaj biThaayo chhatr firaayo sukh dheeno ||

ਕੋਟੰ ਬਜੇ ਬਾਜੇ ਅਮਰੇਸੁਰ ਗਾਜੇ ਸੁਭ ਘਰਿ ਸਾਜੇ ਸੋਕ ਹਰੇ ॥

कोटं बजे बाजे अमरेसुर गाजे सुभ घरि साजे सोक हरे ॥

koTa(n) baje baaje amaresur gaaje subh ghar saaje sok hare ||

ਦੈ ਕੋਟਕ ਦਛਨਾ ਕ੍ਰੋਰ ਪ੍ਰਦਛਨਾ ਆਨਿ ਸੁ ਮਛ ਕੇ ਪਾਇ ਪਰੇ ॥੫੪॥

दै कोटक दछना क्रोर प्रदछना आनि सु मछ के पाइ परे ॥५४॥

dhai koTak dhachhanaa kror pradhachhanaa aan su machh ke pai pare ||54||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਮਛ ਪ੍ਰਥਮ ਅਵਤਾਰ ਸੰਖਾਸੁਰ ਬਧਹ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧॥

इति स्री बचित्र नाटक ग्रंथे मछ प्रथम अवतार संखासुर बधह समापतम सतु सुभम सतु ॥१॥

eit sree bachitr naaTak gra(n)the machh pratham avataar sa(n)khaasur badheh samaapatam sat subham sat ||1||