ਅਥ ਰਕਤ ਬੀਰਜ ਜੁਧ ਕਥਨੰ ॥

अथ रकत बीरज जुध कथनं ॥

ath rakat beeraj judh kathana(n) ||

ਸੋਰਠਾ ॥

सोरठा ॥

soraThaa ||

ਸੁਨੀ ਭੂਪ ਇਮ ਗਾਥ ਚੰਡ ਮੁੰਡ ਕਾਲੀ ਹਨੇ ॥

सुनी भूप इम गाथ चंड मुँड काली हने ॥

sunee bhoop im gaath cha(n)dd mu(n)dd kaalee hane ||

ਬੈਠ ਭ੍ਰਾਤ ਸੋ ਭ੍ਰਾਤ ਮੰਤ੍ਰ ਕਰਤ ਇਹ ਬਿਧਿ ਭਏ ॥੧॥੭੮॥

बैठ भ्रात सो भ्रात मंत्र करत इह बिधि भए ॥१॥७८॥

baiTh bhraat so bhraat ma(n)tr karat ieh bidh bhe ||1||78||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਰਕਤਬੀਜ ਤਪ ਭੂਪਿ ਬੁਲਾਯੋ ॥

रकतबीज तप भूपि बुलायो ॥

rakatabeej tap bhoop bulaayo ||

ਅਮਿਤ ਦਰਬੁ ਦੇ ਤਹਾ ਪਠਾਯੋ ॥

अमित दरबु दे तहा पठायो ॥

amit dharab dhe tahaa paThaayo ||

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਦਈ ਬਿਰੂਥਨ ਸੰਗਾ ॥

बहु बिधि दई बिरूथन संगा ॥

bahu bidh dhiee biroothan sa(n)gaa ||

ਹੈ ਗੈ ਰਥ ਪੈਦਲ ਚਤੁਰੰਗਾ ॥੨॥੭੯॥

है गै रथ पैदल चतुरंगा ॥२॥७९॥

hai gai rath paidhal chatura(n)gaa ||2||79||

ਰਕਤਬੀਜ ਦੈ ਚਲਿਯੋ ਨਗਾਰਾ ॥

रकतबीज दै चलियो नगारा ॥

rakatabeej dhai chaliyo nagaaraa ||

ਦੇਵ ਲੋਗ ਲਉ ਸੁਨੀ ਪੁਕਾਰਾ ॥

देव लोग लउ सुनी पुकारा ॥

dhev log lau sunee pukaaraa ||

ਕੰਪੀ ਭੂਮਿ ਗਗਨ ਥਹਰਾਨਾ ॥

कंपी भूमि गगन थहराना ॥

ka(n)pee bhoom gagan thaharaanaa ||

ਦੇਵਨ ਜੁਤਿ ਦਿਵਰਾਜ ਡਰਾਨਾ ॥੩॥੮੦॥

देवन जुति दिवराज डराना ॥३॥८०॥

dhevan jut dhivaraaj ddaraanaa ||3||80||

ਧਵਲਾ ਗਿਰਿ ਕੇ ਜਬ ਤਟ ਆਇ ॥

धवला गिरि के जब तट आइ ॥

dhavalaa gir ke jab taT aai ||

ਦੁੰਦਭਿ ਢੋਲ ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਬਜਾਏ ॥

दुँदभि ढोल मृदंग बजाए ॥

dhu(n)dhabh ddol miradha(n)g bajaae ||

ਜਬ ਹੀ ਸੁਨਾ ਕੁਲਾਹਲ ਕਾਨਾ ॥

जब ही सुना कुलाहल काना ॥

jab hee sunaa kulaahal kaanaa ||

ਉਤਰੀ ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਲੈ ਨਾਨਾ ॥੪॥੮੧॥

उतरी ससत्र असत्र लै नाना ॥४॥८१॥

autaree sasatr asatr lai naanaa ||4||81||

ਛਹਬਰ ਲਾਇ ਬਰਖੀਯੰ ਬਾਣੰ ॥

छहबर लाइ बरखीयं बाणं ॥

chhahabar lai barakheeya(n) baana(n) ||

ਬਾਜ ਰਾਜ ਅਰੁ ਗਿਰੇ ਕਿਕਾਣੰ ॥

बाज राज अरु गिरे किकाणं ॥

baaj raaj ar gire kikaana(n) ||

ਢਹਿ ਢਹਿ ਪਰੇ ਸੁਭਟ ਸਿਰਦਾਰਾ ॥

ढहि ढहि परे सुभट सिरदारा ॥

ddeh ddeh pare subhaT siradhaaraa ||

ਜਨੁ ਕਰ ਕਟੈ ਬਿਰਛ ਸੰਗ ਆਰਾ ॥੫॥੮੨॥

जनु कर कटै बिरछ संग आरा ॥५॥८२॥

jan kar kaTai birachh sa(n)g aaraa ||5||82||

ਜੇ ਜੇ ਸਤ੍ਰ ਸਾਮੁਹੇ ਭਏ ॥

जे जे सत्र सामुहे भए ॥

je je satr saamuhe bhe ||

ਬਹੁਰ ਜੀਅਤ ਗ੍ਰਿਹ ਕੇ ਨਹੀ ਗਏ ॥

बहुर जीअत गृह के नही गए ॥

bahur jeeat gireh ke nahee ge ||

ਜਿਹ ਪਰ ਪਰਤ ਭਈ ਤਰਵਾਰਾ ॥

जिह पर परत भई तरवारा ॥

jeh par parat bhiee taravaaraa ||

ਇਕਿ ਇਕਿ ਤੇ ਭਏ ਦੋ ਦੋ ਚਾਰਾ ॥੬॥੮੩॥

इकि इकि ते भए दो दो चारा ॥६॥८३॥

eik ik te bhe dho dho chaaraa ||6||83||

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥

भुजंग प्रयात छंद ॥

bhuja(n)g prayaat chha(n)dh ||

ਝਿਮੀ ਤੇਜ ਤੇਗੰ ਸੁਰੋਸੰ ਪ੍ਰਹਾਰੰ ॥

झिमी तेज तेगं सुरोसं प्रहारं ॥

jhimee tej tega(n) surosa(n) prahaara(n) ||

ਖਿਮੀ ਦਾਮਿਨੀ ਜਾਣ ਭਾਦੋ ਮਝਾਰੰ ॥

खिमी दामिनी जाण भादो मझारं ॥

khimee dhaaminee jaan bhaadho majhaara(n) ||

ਉਦੇ ਨਦ ਨਾਦੰ ਕੜਕੇ ਕਮਾਣੰ ॥

उदे नद नादं कड़के कमाणं ॥

audhe nadh naadha(n) kaRake kamaana(n) ||

ਮਚਿਯੋ ਲੋਹ ਕ੍ਰੋਹੰ ਅਭੂਤੰ ਭਯਾਣੰ ॥੭॥੮੪॥

मचियो लोह क्रोहं अभूतं भयाणं ॥७॥८४॥

machiyo loh kroha(n) abhoota(n) bhayaana(n) ||7||84||

ਬਜੇ ਭੇਰਿ ਭੇਰੀ ਜੁਝਾਰੇ ਝਣੰਕੇ ॥

बजे भेरि भेरी जुझारे झणंके ॥

baje bher bheree jujhaare jhana(n)ke ||

ਪਰੀ ਕੁਟ ਕੁਟੰ ਲਗੇ ਧੀਰ ਧਕੇ ॥

परी कुट कुटं लगे धीर धके ॥

paree kuT kuTa(n) lage dheer dhake ||

ਚਵੀ ਚਾਵਡੀਯੰ ਨਫੀਰੰ ਰਣੰਕੰ ॥

चवी चावडीयं नफीरं रणंकं ॥

chavee chaavaddeeya(n) nafeera(n) rana(n)ka(n) ||

ਮਨੋ ਬਿਚਰੰ ਬਾਘ ਬੰਕੇ ਬਬਕੰ ॥੮॥੮੫॥

मनो बिचरं बाघ बंके बबकं ॥८॥८५॥

mano bichara(n) baagh ba(n)ke babaka(n) ||8||85||

ਉਤੇ ਕੋਪੀਯੰ ਸ੍ਰੋਣਬਿੰਦੰ ਸੁ ਬੀਰੰ ॥

उते कोपीयं स्रोणबिंदं सु बीरं ॥

aute kopeeya(n) sronabi(n)dha(n) su beera(n) ||

ਪ੍ਰਹਾਰੇ ਭਲੀ ਭਾਤਿ ਸੋ ਆਨਿ ਤੀਰੰ ॥

प्रहारे भली भाति सो आनि तीरं ॥

prahaare bhalee bhaat so aan teera(n) ||

ਉਤੇ ਦਉਰ ਦੇਵੀ ਕਰਿਯੋ ਖਗ ਪਾਤੰ ॥

उते दउर देवी करियो खग पातं ॥

aute dhaur dhevee kariyo khag paata(n) ||

ਗਰਿਯੋ ਮੂਰਛਾ ਹੁਐ ਭਯੋ ਜਾਨੁ ਘਾਤੰ ॥੯॥੮੬॥

गरियो मूरछा हुऐ भयो जानु घातं ॥९॥८६॥

gariyo moorachhaa huaai bhayo jaan ghaata(n) ||9||86||

ਛੁਟੀ ਮੂਰਛਨਾਯੰ ਮਹਾਬੀਰ ਗਜਿਯੋ ॥

छुटी मूरछनायं महाबीर गजियो ॥

chhuTee moorachhanaaya(n) mahaabeer gajiyo ||

ਘਰੀ ਚਾਰ ਲਉ ਸਾਰ ਸੋ ਸਾਰ ਬਜਿਯੋ ॥

घरी चार लउ सार सो सार बजियो ॥

gharee chaar lau saar so saar bajiyo ||

ਲਗੇ ਬਾਣ ਸ੍ਰੋਣੰ ਗਿਰਿਯੋ ਭੂਮਿ ਜੁਧੇ ॥

लगे बाण स्रोणं गिरियो भूमि जुधे ॥

lage baan srona(n) giriyo bhoom judhe ||

ਉਠੇ ਬੀਰ ਤੇਤੇ ਕੀਏ ਨਾਦ ਕ੍ਰੁਧੰ ॥੧੦॥੮੭॥

उठे बीर तेते कीए नाद क्रुधं ॥१०॥८७॥

auThe beer tete ke'ee naadh krudha(n) ||10||87||

ਉਠੇ ਬੀਰ ਜੇਤੇ ਤਿਤੇ ਕਾਲ ਕੂਟੇ ॥

उठे बीर जेते तिते काल कूटे ॥

auThe beer jete tite kaal kooTe ||

ਪਰੇ ਚਰਮ ਬਰਮੰ ਕਹੂੰ ਗਾਤ ਟੂਟੇ ॥

परे चरम बरमं कहूँ गात टूटे ॥

pare charam barama(n) kahoo(n) gaat TooTe ||

ਜਿਤੀ ਭੂਮਿ ਮਧੰ ਪਰੀ ਸ੍ਰੋਣ ਧਾਰੰ ॥

जिती भूमि मधं परी स्रोण धारं ॥

jitee bhoom madha(n) paree sron dhaara(n) ||

ਜਗੇ ਸੂਰ ਤੇਤੇ ਕੀਏ ਮਾਰ ਮਾਰੰ ॥੧੧॥੮੮॥

जगे सूर तेते कीए मार मारं ॥११॥८८॥

jage soor tete ke'ee maar maara(n) ||11||88||

ਪਰੀ ਕੁਟ ਕੁਟੰ ਰੁਲੇ ਤਛ ਮੁਛੰ ॥

परी कुट कुटं रुले तछ मुछं ॥

paree kuT kuTa(n) rule tachh muchha(n) ||

ਕਹੂੰ ਮੁੰਡ ਤੁੰਡੰ ਕਹੂੰ ਮਾਸੁ ਮੁਛੰ ॥

कहूँ मुँड तुँडं कहूँ मासु मुछं ॥

kahoo(n) mu(n)dd tu(n)dda(n) kahoo(n) maas muchha(n) ||

ਭਯੋ ਚਾਰ ਸੈ ਕੋਸ ਲਉ ਬੀਰ ਖੇਤੰ ॥

भयो चार सै कोस लउ बीर खेतं ॥

bhayo chaar sai kos lau beer kheta(n) ||

ਬਿਦਾਰੇ ਪਰੇ ਬੀਰ ਬ੍ਰਿੰਦ੍ਰੰ ਬਿਚੇਤੰ ॥੧੨॥੮੯॥

बिदारे परे बीर बृंद्रं बिचेतं ॥१२॥८९॥

bidhaare pare beer bira(n)dhra(n) bicheta(n) ||12||89||

ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ ॥

रसावल छंद ॥

rasaaval chha(n)dh ||

ਚਹੂੰ ਓਰ ਢੂਕੇ ॥

चहूँ ओर ढूके ॥

chahoo(n) or ddooke ||

ਮੁਖੰ ਮਾਰੁ ਕੂਕੇ ॥

मुखं मारु कूके ॥

mukha(n) maar kooke ||

ਝੰਡਾ ਗਡ ਗਾਢੇ ॥

झंडा गड गाढे ॥

jha(n)ddaa gadd gaadde ||

ਮਚੇ ਰੋਸ ਬਾਢੇ ॥੧੩॥੯੦॥

मचे रोस बाढे ॥१३॥९०॥

mache ros baadde ||13||90||

ਭਰੇ ਬੀਰ ਹਰਖੰ ॥

भरे बीर हरखं ॥

bhare beer harakha(n) ||

ਕਰੀ ਬਾਣ ਬਰਖੰ ॥

करी बाण बरखं ॥

karee baan barakha(n) ||

ਚਵੰ ਚਾਰ ਢੁਕੇ ॥

चवं चार ढुके ॥

chava(n) chaar dduke ||

ਪਛੇ ਆਹੁ ਰੁਕੇ ॥੧੪॥੯੧॥

पछे आहु रुके ॥१४॥९१॥

pachhe aahu ruke ||14||91||

ਪਰੀ ਸਸਤ੍ਰ ਝਾਰੰ ॥

परी ससत्र झारं ॥

paree sasatr jhaara(n) ||

ਚਲੀ ਸ੍ਰੋਣ ਧਾਰੰ ॥

चली स्रोण धारं ॥

chalee sron dhaara(n) ||

ਉਠੇ ਬੀਰ ਮਾਨੀ ॥

उठे बीर मानी ॥

auThe beer maanee ||

ਧਰੇ ਬਾਨ ਹਾਨੀ ॥੧੫॥੯੨॥

धरे बान हानी ॥१५॥९२॥

dhare baan haanee ||15||92||

ਮਹਾ ਰੋਸਿ ਗਜੇ ॥

महा रोसि गजे ॥

mahaa ros gaje ||

ਤੁਰੀ ਨਾਦ ਬਜੇ ॥

तुरी नाद बजे ॥

turee naadh baje ||

ਭਏ ਰੋਸ ਭਾਰੀ ॥

भए रोस भारी ॥

bhe ros bhaaree ||

ਮਚੇ ਛਤ੍ਰਧਾਰੀ ॥੧੬॥੯੩॥

मचे छत्रधारी ॥१६॥९३॥

mache chhatradhaaree ||16||93||

ਹਕੰ ਹਾਕ ਬਜੀ ॥

हकं हाक बजी ॥

haka(n) haak bajee ||

ਫਿਰੈ ਸੈਣ ਭਜੀ ॥

फिरै सैण भजी ॥

firai sain bhajee ||

ਪਰਿਯੋ ਲੋਹ ਕ੍ਰੋਹੰ ॥

परियो लोह क्रोहं ॥

pariyo loh kroha(n) ||

ਛਕੇ ਸੂਰ ਸੋਹੰ ॥੧੭॥੯੪॥

छके सूर सोहं ॥१७॥९४॥

chhake soor soha(n) ||17||94||

ਗਿਰੇ ਅੰਗ ਭੰਗੰ ॥

गिरे अंग भंगं ॥

gire a(n)g bha(n)ga(n) ||

ਦਵੰ ਜਾਨੁ ਦੰਗੰ ॥

दवं जानु दंगं ॥

dhava(n) jaan dha(n)ga(n) ||

ਕੜੰਕਾਰ ਛੁਟੇ ॥

कड़ंकार छुटे ॥

kaRa(n)kaar chhuTe ||

ਝਣੰਕਾਰ ਉਠੇ ॥੧੮॥੯੫॥

झणंकार उठे ॥१८॥९५॥

jhana(n)kaar uThe ||18||95||

ਕਟਾ ਕਟ ਬਾਹੇ ॥

कटा कट बाहे ॥

kaTaa kaT baahe ||

ਉਭੈ ਜੀਤ ਚਾਹੈ ॥

उभै जीत चाहै ॥

aubhai jeet chaahai ||

ਮਹਾ ਮਦ ਮਾਤੇ ॥

महा मद माते ॥

mahaa madh maate ||

ਤਪੇ ਤੇਜ ਤਾਤੇ ॥੧੯॥੯੬॥

तपे तेज ताते ॥१९॥९६॥

tape tej taate ||19||96||

ਰਸੰ ਰੁਦ੍ਰ ਰਾਚੇ ॥

रसं रुद्र राचे ॥

rasa(n) rudhr raache ||

ਉਭੈ ਜੁਧ ਮਾਚੇ ॥

उभै जुध माचे ॥

aubhai judh maache ||

ਕਰੈ ਬਾਣ ਅਰਚਾ ॥

करै बाण अरचा ॥

karai baan arachaa ||

ਧਨੁਰ ਬੇਦ ਚਰਚਾ ॥੨੦॥੯੭॥

धनुर बेद चरचा ॥२०॥९७॥

dhanur bedh charachaa ||20||97||

ਮਚੇ ਬੀਰ ਬੀਰੰ ॥

मचे बीर बीरं ॥

mache beer beera(n) ||

ਉਠੀ ਝਾਰ ਤੀਰੰ ॥

उठी झार तीरं ॥

auThee jhaar teera(n) ||

ਗਲੋ ਗਡ ਫੋਰੈ ॥

गलो गड फोरै ॥

galo gadd forai ||

ਨਹੀ ਨੈਨ ਮੋਰੈ ॥੨੧॥੯੮॥

नही नैन मोरै ॥२१॥९८॥

nahee nain morai ||21||98||

ਸਮੁਹ ਸਸਤ੍ਰ ਬਰਖੇ ॥

समुह ससत्र बरखे ॥

samuh sasatr barakhe ||

ਮਹਿਖੁਆਸੁ ਕਰਖੇ ॥

महिखुआसु करखे ॥

mahikhuaas karakhe ||

ਕਰੈ ਤੀਰ ਮਾਰੰ ॥

करै तीर मारं ॥

karai teer maara(n) ||

ਬਹੈ ਲੋਹ ਧਾਰੰ ॥੨੨॥੯੯॥

बहै लोह धारं ॥२२॥९९॥

bahai loh dhaara(n) ||22||99||

ਨਦੀ ਸ੍ਰੋਣ ਪੂਰੰ ॥

नदी स्रोण पूरं ॥

nadhee sron poora(n) ||

ਫਿਰੀ ਗੈਣ ਹੂਰੰ ॥

फिरी गैण हूरं ॥

firee gain hoora(n) ||

ਗਜੈ ਗੈਣਿ ਕਾਲੀ ॥

गजै गैणि काली ॥

gajai gain kaalee ||

ਹਸੀ ਖਪਰਾਲੀ ॥੨੩॥੧੦੦॥

हसी खपराली ॥२३॥१००॥

hasee khaparaalee ||23||100||

ਕਹੂੰ ਬਾਜ ਮਾਰੇ ॥

कहूँ बाज मारे ॥

kahoo(n) baaj maare ||

ਕਹੂੰ ਸੂਰ ਭਾਰੇ ॥

कहूँ सूर भारे ॥

kahoo(n) soor bhaare ||

ਕਹੂੰ ਚਰਮ ਟੂਟੈ ॥

कहूँ चरम टूटै ॥

kahoo(n) charam TooTai ||

ਫਿਰੇ ਗਜ ਫੂਟੈ ॥੨੪॥੧੦੧॥

फिरे गज फूटै ॥२४॥१०१॥

fire gaj fooTai ||24||101||

ਕਹੂੰ ਬਰਮ ਬੇਧੇ ॥

कहूँ बरम बेधे ॥

kahoo(n) baram bedhe ||

ਕਹੂੰ ਚਰਮ ਛੇਦੇ ॥

कहूँ चरम छेदे ॥

kahoo(n) charam chhedhe ||

ਕਹੂੰ ਪੀਲ ਪਰਮੰ ॥

कहूँ पील परमं ॥

kahoo(n) peel parama(n) ||

ਕਟੇ ਬਾਜ ਬਰਮੰ ॥੨੫॥੧੦੨॥

कटे बाज बरमं ॥२५॥१०२॥

kaTe baaj barama(n) ||25||102||

ਬਲੀ ਬੈਰ ਰੁਝੇ ॥

बली बैर रुझे ॥

balee bair rujhe ||

ਸਮੁਹਿ ਸਾਰ ਜੁਝੇ ॥

समुहि सार जुझे ॥

samuh saar jujhe ||

ਲਖੇ ਬੀਰ ਖੇਤੰ ॥

लखे बीर खेतं ॥

lakhe beer kheta(n) ||

ਨਚੇ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤੰ ॥੨੬॥੧੦੩॥

नचे भूत प्रेतं ॥२६॥१०३॥

nache bhoot preta(n) ||26||103||

ਨਚੇ ਮਾਸਹਾਰੀ ॥

नचे मासहारी ॥

nache maasahaaree ||

ਹਸੇ ਬ੍ਰਯੋਮਚਾਰੀ ॥

हसे ब्रयोमचारी ॥

hase brayomachaaree ||

ਕਿਲਕ ਕਾਰ ਕੰਕੰ ॥

किलक कार कंकं ॥

kilak kaar ka(n)ka(n) ||

ਮਚੇ ਬੀਰ ਬੰਕੰ ॥੨੭॥੧੦੪॥

मचे बीर बंकं ॥२७॥१०४॥

mache beer ba(n)ka(n) ||27||104||

ਛੁਭੇ ਛਤ੍ਰਧਾਰੀ ॥

छुभे छत्रधारी ॥

chhubhe chhatradhaaree ||

ਮਹਿਖੁਆਸ ਚਾਰੀ ॥

महिखुआस चारी ॥

mahikhuaas chaaree ||

ਉਠੇ ਛਿਛ ਇਛੰ ॥

उठे छिछ इछं ॥

auThe chhichh ichha(n) ||

ਚਲੇ ਤੀਰ ਤਿਛੰ ॥੨੮॥੧੦੫॥

चले तीर तिछं ॥२८॥१०५॥

chale teer tichha(n) ||28||105||

ਗਣੰ ਗਾਧ੍ਰਬੇਯੰ ॥

गणं गाध्रबेयं ॥

gana(n) gaadhrabeya(n) ||

ਚਰੰ ਚਾਰਣੇਸੰ ॥

चरं चारणेसं ॥

chara(n) chaaranesa(n) ||

ਹਸੇ ਸਿਧ ਸਿਧੰ ॥

हसे सिध सिधं ॥

hase sidh sidha(n) ||

ਮਚੇ ਬੀਰ ਕ੍ਰੁਧੰ ॥੨੯॥੧੦੬॥

मचे बीर क्रुधं ॥२९॥१०६॥

mache beer krudha(n) ||29||106||

ਡਕਾ ਡਕ ਡਾਕੈ ॥

डका डक डाकै ॥

ddakaa ddak ddaakai ||

ਹਕਾ ਹਕ ਹਾਕੈ ॥

हका हक हाकै ॥

hakaa hak haakai ||

ਭਕਾ ਭੁੰਕ ਭੇਰੀ ॥

भका भुँक भेरी ॥

bhakaa bhu(n)k bheree ||

ਡਮਕ ਡਾਕ ਡੇਰੀ ॥੩੦॥੧੦੭॥

डमक डाक डेरी ॥३०॥१०७॥

ddamak ddaak dderee ||30||107||

ਮਹਾ ਬੀਰ ਗਾਜੇ ॥

महा बीर गाजे ॥

mahaa beer gaaje ||

ਨਵੰ ਨਾਦ ਬਾਜੇ ॥

नवं नाद बाजे ॥

nava(n) naadh baaje ||

ਧਰਾ ਗੋਮ ਗਜੇ ॥

धरा गोम गजे ॥

dharaa gom gaje ||

ਦ੍ਰੁਗਾ ਦੈਤ ਬਜੇ ॥੩੧॥੧੦੮॥

द्रुगा दैत बजे ॥३१॥१०८॥

dhrugaa dhait baje ||31||108||

ਬਿਜੈ ਛੰਦ

बिजै छंद

bijai chha(n)dh

ਜੇਤਕ ਬਾਣ ਚਲੇ ਅਰਿ ਓਰ ਤੇ ਫੂਲ ਕੀ ਮਾਲ ਹੁਐ ਕੰਠਿ ਬਿਰਾਜੇ ॥

जेतक बाण चले अरि ओर ते फूल की माल हुऐ कंठि बिराजे ॥

jetak baan chale ar or te fool kee maal huaai ka(n)Th biraaje ||

ਦਾਨਵ ਪੁੰਗਵ ਪੇਖਿ ਅਚੰਭਵ ਛੋਡਿ ਭਜੇ ਰਣ ਏਕ ਨ ਗਾਜੇ ॥

दानव पुँगव पेखि अचंभव छोडि भजे रण एक न गाजे ॥

dhaanav pu(n)gav pekh acha(n)bhav chhodd bhaje ran ek na gaaje ||

ਕੁੰਜਰ ਪੁੰਜ ਗਿਰੇ ਤਿਹ ਠਉਰ ਭਰੇ ਸਭ ਸ੍ਰੋਣਤ ਪੈ ਗਨ ਤਾਜੇ ॥

कुँजर पुँज गिरे तिह ठउर भरे सभ स्रोणत पै गन ताजे ॥

ku(n)jar pu(n)j gire teh Thaur bhare sabh sronat pai gan taaje ||

ਜਾਨੁਕ ਨੀਰਧ ਮਧਿ ਛਪੇ ਭ੍ਰਮਿ ਭੂਧਰ ਕੇ ਭਯ ਤੇ ਨਗ ਭਾਜੇ ॥੩੨॥੧੦੯॥

जानुक नीरध मधि छपे भ्रमि भूधर के भय ते नग भाजे ॥३२॥१०९॥

jaanuk neeradh madh chhape bhram bhoodhar ke bhay te nag bhaaje ||32||109||

ਮਨੋਹਰ ਛੰਦ

मनोहर छंद

manohar chha(n)dh

ਸ੍ਰੀ ਜਗਮਾਤ ਕਮਾਨ ਲੈ ਹਾਥਿ ਪ੍ਰਮਾਥਨਿ ਸੰਖ ਪ੍ਰਜ੍ਰਯੋ ਜਬ ਜੁਧੰ ॥

स्री जगमात कमान लै हाथि प्रमाथनि संख प्रज्रयो जब जुधं ॥

sree jagamaat kamaan lai haath pramaathan sa(n)kh prajrayo jab judha(n) ||

ਗਾਤਹ ਸੈਣ ਸੰਘਾਰਤ ਸੂਰ ਬਬਕਤਿ ਸਿੰਘ ਭ੍ਰਮ੍ਯੋ ਰਣਿ ਕ੍ਰੁਧੰ ॥

गातह सैण संघारत सूर बबकति सिंघ भ्रम्यो रणि क्रुधं ॥

gaateh sain sa(n)ghaarat soor babakat si(n)gh bhramayo ran krudha(n) ||

ਕਉਚਹਿ ਭੇਦਿ ਅਭੇਦਿਤ ਅੰਗ ਸੁਰੰਗ ਉਤੰਗ ਸੋ ਸੋਭਿਤ ਸੁਧੰ ॥

कउचहि भेदि अभेदित अंग सुरंग उतंग सो सोभित सुधं ॥

kaucheh bhedh abhedhit a(n)g sura(n)g uta(n)g so sobhit sudha(n) ||

ਮਾਨੋ ਬਿਸਾਲ ਬੜਵਾਨਲ ਜੁਆਲ ਸਮੁਦ੍ਰ ਕੇ ਮਧਿ ਬਿਰਾਜਤ ਉਧੰ ॥੩੩॥੧੧੦॥

मानो बिसाल बड़वानल जुआल समुद्र के मधि बिराजत उधं ॥३३॥११०॥

maano bisaal baRavaanal juaal samudhr ke madh biraajat udha(n) ||33||110||

ਪੂਰ ਰਹੀ ਭਵਿ ਭੂਰ ਧਨੁਰ ਧੁਨਿ ਧੂਰ ਉਡੀ ਨਭ ਮੰਡਲ ਛਾਯੋ ॥

पूर रही भवि भूर धनुर धुनि धूर उडी नभ मंडल छायो ॥

poor rahee bhav bhoor dhanur dhun dhoor uddee nabh ma(n)ddal chhaayo ||

ਨੂਰ ਭਰੇ ਮੁਖ ਮਾਰਿ ਗਿਰੇ ਰਣਿ ਹੂਰਨ ਹੇਰਿ ਹੀਯੋ ਹੁਲਸਾਯੋ ॥

नूर भरे मुख मारि गिरे रणि हूरन हेरि हीयो हुलसायो ॥

noor bhare mukh maar gire ran hooran her heeyo hulasaayo ||

ਪੂਰਣ ਰੋਸ ਭਰੇ ਅਰਿ ਤੂਰਣ ਪੂਰਿ ਪਰੇ ਰਣ ਭੂਮਿ ਸੁਹਾਯੋ ॥

पूरण रोस भरे अरि तूरण पूरि परे रण भूमि सुहायो ॥

pooran ros bhare ar tooran poor pare ran bhoom suhaayo ||

ਚੂਰ ਭਏ ਅਰਿ ਰੂਰੇ ਗਿਰੇ ਭਟ ਚੂਰਣ ਜਾਨੁਕ ਬੈਦ ਬਨਾਯੋ ॥੩੪॥੧੧੧॥

चूर भए अरि रूरे गिरे भट चूरण जानुक बैद बनायो ॥३४॥१११॥

choor bhe ar roore gire bhaT chooran jaanuk baidh banaayo ||34||111||

ਸੰਗੀਤ ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ

संगीत भुजंग प्रयात छंद

sa(n)geet bhuja(n)g prayaat chha(n)dh

ਕਾਗੜਦੰ ਕਾਤੀ ਕਟਾਰੀ ਕੜਾਕੰ ॥

कागड़दं काती कटारी कड़ाकं ॥

kaagaRadha(n) kaatee kaTaaree kaRaaka(n) ||

ਤਾਗੜਦੰ ਤੀਰੰ ਤੁਪਕੰ ਤੜਾਕੰ ॥

तागड़दं तीरं तुपकं तड़ाकं ॥

taagaRadha(n) teera(n) tupaka(n) taRaaka(n) ||

ਝਾਗੜਦੰ ਨਾਗੜਦੰ ਬਾਗੜਦੰ ਬਾਜੇ ॥

झागड़दं नागड़दं बागड़दं बाजे ॥

jhaagaRadha(n) naagaRadha(n) baagaRadha(n) baaje ||

ਗਾਗੜਦੰ ਗਾਜੀ ਮਹਾ ਗਜ ਗਾਜੇ ॥੩੫॥੧੧੨॥

गागड़दं गाजी महा गज गाजे ॥३५॥११२॥

gaagaRadha(n) gaajee mahaa gaj gaaje ||35||112||

ਸਾਗੜਦੰ ਸੂਰੰ ਕਾਗੜਦੰ ਕੋਪੰ ॥

सागड़दं सूरं कागड़दं कोपं ॥

saagaRadha(n) soora(n) kaagaRadha(n) kopa(n) ||

ਪਾਗੜਦੰ ਪਰਮੰ ਰਣੰ ਪਾਵ ਰੋਪੰ ॥

पागड़दं परमं रणं पाव रोपं ॥

paagaRadha(n) parama(n) rana(n) paav ropa(n) ||

ਸਾਗੜਦੰ ਸਸਤ੍ਰੰ ਝਾਗੜਦੰ ਝਾਰੈ ॥

सागड़दं ससत्रं झागड़दं झारै ॥

saagaRadha(n) sasatra(n) jhaagaRadha(n) jhaarai ||

ਬਾਗੜਦੰ ਬੀਰੰ ਡਾਗੜਦੰ ਡਕਾਰੇ ॥੩੬॥੧੧੩॥

बागड़दं बीरं डागड़दं डकारे ॥३६॥११३॥

baagaRadha(n) beera(n) ddaagaRadha(n) ddakaare ||36||113||

ਚਾਗੜਦੰ ਚਉਪੇ ਬਾਗੜਦੰ ਬੀਰੰ ॥

चागड़दं चउपे बागड़दं बीरं ॥

chaagaRadha(n) chaupe baagaRadha(n) beera(n) ||

ਮਾਗੜਦੰ ਮਾਰੇ ਤਨੰ ਤਿਛ ਤੀਰੰ ॥

मागड़दं मारे तनं तिछ तीरं ॥

maagaRadha(n) maare tana(n) tichh teera(n) ||

ਗਾਗੜਦੰ ਗਜੇ ਸੁ ਬਜੇ ਗਹੀਰੈ ॥

गागड़दं गजे सु बजे गहीरै ॥

gaagaRadha(n) gaje su baje gaheerai ||

ਕਾਗੜੰ ਕਵੀਯਾਨ ਕਥੈ ਕਥੀਰੈ ॥੩੭॥੧੧੪॥

कागड़ं कवीयान कथै कथीरै ॥३७॥११४॥

kaagaRa(n) kaveeyaan kathai katheerai ||37||114||

ਦਾਗੜਦੰ ਦਾਨੋ ਭਾਗੜਦੰ ਭਾਜੇ ॥

दागड़दं दानो भागड़दं भाजे ॥

dhaagaRadha(n) dhaano bhaagaRadha(n) bhaaje ||

ਗਾਗੜਦੰ ਗਾਜੀ ਜਾਗੜਦੰ ਗਾਜੇ ॥

गागड़दं गाजी जागड़दं गाजे ॥

gaagaRadha(n) gaajee jaagaRadha(n) gaaje ||

ਛਾਗੜਦੰ ਛਉਹੀ ਛੁਰੇ ਪ੍ਰੇਛੜਾਕੇ ॥

छागड़दं छउही छुरे प्रेछड़ाके ॥

chhaagaRadha(n) chhauhee chhure prechhaRaake ||

ਤਾਗੜਦੰ ਤੀਰੰ ਤੁਪਕੰ ਤੜਾਕੇ ॥੩੮॥੧੧੫॥

तागड़दं तीरं तुपकं तड़ाके ॥३८॥११५॥

taagaRadha(n) teera(n) tupaka(n) taRaake ||38||115||

ਗਾਗੜਦੰ ਗੋਮਾਯ ਗਜੇ ਗਹੀਰੰ ॥

गागड़दं गोमाय गजे गहीरं ॥

gaagaRadha(n) gomaay gaje gaheera(n) ||

ਸਾਗੜਦੰ ਸੰਖੰ ਨਾਗੜਦੰ ਨਫੀਰੰ ॥

सागड़दं संखं नागड़दं नफीरं ॥

saagaRadha(n) sa(n)kha(n) naagaRadha(n) nafeera(n) ||

ਬਾਗੜਦੰ ਬਾਜੇ ਬਜੇ ਬੀਰ ਖੇਤੰ ॥

बागड़दं बाजे बजे बीर खेतं ॥

baagaRadha(n) baaje baje beer kheta(n) ||

ਨਾਗੜਦੰ ਨਾਚੇ ਸੁ ਭੂਤੰ ਪਰੇਤੰ ॥੩੯॥੧੧੬॥

नागड़दं नाचे सु भूतं परेतं ॥३९॥११६॥

naagaRadha(n) naache su bhoota(n) pareta(n) ||39||116||

ਤਾਗੜਦੰ ਤੀਰੰ ਬਾਗੜਦੰ ਬਾਣੰ ॥

तागड़दं तीरं बागड़दं बाणं ॥

taagaRadha(n) teera(n) baagaRadha(n) baana(n) ||

ਕਾਗੜਦੰ ਕਾਤੀ ਕਟਾਰੀ ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ॥

कागड़दं काती कटारी कृपाणं ॥

kaagaRadha(n) kaatee kaTaaree kirapaana(n) ||

ਨਾਗੜਦੰ ਨਾਦੰ ਬਾਗੜਦੰ ਬਾਜੇ ॥

नागड़दं नादं बागड़दं बाजे ॥

naagaRadha(n) naadha(n) baagaRadha(n) baaje ||

ਸਾਗੜਦੰ ਸੂਰੰ ਰਾਗੜਦੰ ਰਾਜੇ ॥੪੦॥੧੧੭॥

सागड़दं सूरं रागड़दं राजे ॥४०॥११७॥

saagaRadha(n) soora(n) raagaRadha(n) raaje ||40||117||

ਸਾਗੜਦੰ ਸੰਖੰ ਨਾਗੜਦੰ ਨਫੀਰੰ ॥

सागड़दं संखं नागड़दं नफीरं ॥

saagaRadha(n) sa(n)kha(n) naagaRadha(n) nafeera(n) ||

ਗਾਗੜਦੰ ਗੋਮਾਯ ਗਜੇ ਗਹੀਰੰ ॥

गागड़दं गोमाय गजे गहीरं ॥

gaagaRadha(n) gomaay gaje gaheera(n) ||

ਨਾਗੜਦੰ ਨਗਾਰੇ ਬਾਗੜਦੰ ਬਾਜੇ ॥

नागड़दं नगारे बागड़दं बाजे ॥

naagaRadha(n) nagaare baagaRadha(n) baaje ||

ਜਾਗੜਦੰ ਜੋਧਾ ਗਾਗੜਦੰ ਗਾਜੇ ॥੪੧॥੧੧੮॥

जागड़दं जोधा गागड़दं गाजे ॥४१॥११८॥

jaagaRadha(n) jodhaa gaagaRadha(n) gaaje ||41||118||

ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥

नराज छंद ॥

naraaj chha(n)dh ||

ਜਿਤੇਕੁ ਰੂਪ ਧਾਰੀਯੰ ॥

जितेकु रूप धारीयं ॥

jitek roop dhaareeya(n) ||

ਤਿਤੇਕੁ ਦੇਬਿ ਮਾਰੀਯੰ ॥

तितेकु देबि मारीयं ॥

titek dheb maareeya(n) ||

ਜਿਤੇਕੇ ਰੂਪ ਧਾਰਹੀ ॥

जितेके रूप धारही ॥

jiteke roop dhaarahee ||

ਤਿਤਿਓ ਦ੍ਰੁਗਾ ਸੰਘਾਰਹੀ ॥੪੨॥੧੧੯॥

तितिओ द्रुगा संघारही ॥४२॥११९॥

titio dhrugaa sa(n)ghaarahee ||42||119||

ਜਿਤੇਕੁ ਸਸਤ੍ਰ ਵਾ ਝਰੇ ॥

जितेकु ससत्र वा झरे ॥

jitek sasatr vaa jhare ||

ਪ੍ਰਵਾਹ ਸ੍ਰੋਨ ਕੇ ਪਰੇ ॥

प्रवाह स्रोन के परे ॥

pravaeh sron ke pare ||

ਜਿਤੀਕਿ ਬਿੰਦਕਾ ਗਿਰੈ ॥

जितीकि बिंदका गिरै ॥

jiteek bi(n)dhakaa girai ||

ਸੁ ਪਾਨ ਕਾਲਿਕਾ ਕਰੈ ॥੪੩॥੧੨੦॥

सु पान कालिका करै ॥४३॥१२०॥

s paan kaalikaa karai ||43||120||

ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ ॥

रसावल छंद ॥

rasaaval chha(n)dh ||

ਹੂਓ ਸ੍ਰੋਣ ਹੀਨੰ ॥

हूओ स्रोण हीनं ॥

hooo sron heena(n) ||

ਭਯੋ ਅੰਗ ਛੀਨੰ ॥

भयो अंग छीनं ॥

bhayo a(n)g chheena(n) ||

ਗਿਰਿਯੋ ਅੰਤਿ ਝੂਮੰ ॥

गिरियो अंति झूमं ॥

giriyo a(n)t jhooma(n) ||

ਮਨੋ ਮੇਘ ਭੂਮੰ ॥੪੪॥੧੨੧॥

मनो मेघ भूमं ॥४४॥१२१॥

mano megh bhooma(n) ||44||121||

ਸਬੇ ਦੇਵ ਹਰਖੇ ॥

सबे देव हरखे ॥

sabe dhev harakhe ||

ਸੁਮਨ ਧਾਰ ਬਰਖੇ ॥

सुमन धार बरखे ॥

suman dhaar barakhe ||

ਰਕਤ ਬਿੰਦ ਮਾਰੇ ॥

रकत बिंद मारे ॥

rakat bi(n)dh maare ||

ਸਬੈ ਸੰਤ ਉਬਾਰੇ ॥੪੫॥੧੨੨॥

सबै संत उबारे ॥४५॥१२२॥

sabai sa(n)t ubaare ||45||122||

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕੇ ਚੰਡੀ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਰਕਤ ਬੀਰਜ ਬਧਹ ਚਤੁਰਥ ਧਿਆਯ ਸੰਪੂਰਨਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੪॥

इति स्री बचित्र नाटके चंडी चरित्रे रकत बीरज बधह चतुरथ धिआय संपूरनम सतु सुभम सतु ॥४॥

eit sree bachitr naaTake cha(n)ddee charitre rakat beeraj badheh chaturath dhiaay sa(n)pooranam sat subham sat ||4||