ਸੋਭਾ ਸੁਭੰਤ ॥੯੦॥

सोभा सुभंत ॥९०॥

sobhaa subha(n)t ||90||

ਸੁੰਦਰ ਸੁ ਨੈਨ ॥

सुँदर सु नैन ॥

su(n)dhar su nain ||

ਜਨ ਰੂਪ ਮੈਨ ॥

जन रूप मैन ॥

jan roop main ||

ਸੋਭਾ ਅਪਾਰ ॥

सोभा अपार ॥

sobhaa apaar ||

ਸੋਭਤ ਸੁਧਾਰ ॥੯੧॥

सोभत सुधार ॥९१॥

sobhat sudhaar ||91||

ਸੁੰਦਰ ਸਰੂਪ ॥

सुँदर सरूप ॥

su(n)dhar saroop ||

ਸੋਭੰਤ ਭੂਪ ॥

सोभंत भूप ॥

sobha(n)t bhoop ||

ਦਸ ਚਾਰਵੰਤ ॥

दस चारवंत ॥

dhas chaarava(n)t ||

ਆਭਾ ਅਭੰਤ ॥੯੨॥

आभा अभंत ॥९२॥

aabhaa abha(n)t ||92||

ਗੁਨ ਗਨ ਅਪਾਰ ॥

गुन गन अपार ॥

gun gan apaar ||

ਸੁੰਦਰ ਉਦਾਰ ॥

सुँदर उदार ॥

su(n)dhar udhaar ||

ਦਸ ਚਾਰਿਵੰਤ ॥

दस चारिवंत ॥

dhas chaariva(n)t ||

ਸੋਭਾ ਸੁਭੰਤ ॥੯੩॥

सोभा सुभंत ॥९३॥

sobhaa subha(n)t ||93||

ਧਨ ਗੁਨ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥

धन गुन प्रबीन ॥

dhan gun prabeen ||

ਪ੍ਰਭ ਕੋ ਅਧੀਨ ॥

प्रभ को अधीन ॥

prabh ko adheen ||

ਸੋਭਾ ਅਪਾਰ ॥

सोभा अपार ॥

sobhaa apaar ||

ਸੁੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ॥੯੪॥

सुँदर कुमार ॥९४॥

su(n)dhar kumaar ||94||

ਸਾਸਤ੍ਰਗ ਸੁਧ ॥

सासत्रग सुध ॥

saasatrag sudh ||

ਕ੍ਰੋਧੀ ਸੁ ਜੁਧ ॥

क्रोधी सु जुध ॥

krodhee su judh ||

ਨ੍ਰਿਪ ਭਯੋ ਬੇਨ ॥

नृप भयो बेन ॥

nirap bhayo ben ||

ਜਨ ਕਾਮ ਧੇਨ ॥੯੫॥

जन काम धेन ॥९५॥

jan kaam dhen ||95||

ਖੂਨੀ ਸੁ ਖਗ ॥

खूनी सु खग ॥

khoonee su khag ||

ਜੋਧਾ ਅਭਗ ॥

जोधा अभग ॥

jodhaa abhag ||

ਖਤ੍ਰੀ ਅਖੰਡ ॥

खत्री अखंड ॥

khatree akha(n)dd ||

ਕ੍ਰੋਧੀ ਪ੍ਰਚੰਡ ॥੯੬॥

क्रोधी प्रचंड ॥९६॥

krodhee pracha(n)dd ||96||

ਸਤ੍ਰੂਨਿ ਕਾਲ ॥

सत्रूनि काल ॥

satraoon kaal ||

ਕਾਢੀ ਕ੍ਰਵਾਲ ॥

काढी क्रवाल ॥

kaaddee kravaal ||

ਸਮ ਤੇਜ ਭਾਨੁ ॥

सम तेज भानु ॥

sam tej bhaan ||

ਜ੍ਵਾਲਾ ਸਮਾਨ ॥੯੭॥

ज्वाला समान ॥९७॥

javaiaalaa samaan ||97||

ਜਬ ਜੁਰਤ ਜੰਗ ॥

जब जुरत जंग ॥

jab jurat ja(n)g ||

ਨਹਿ ਮੁਰਤ ਅੰਗ ॥

नहि मुरत अंग ॥

neh murat a(n)g ||

ਅਰਿ ਭਜਤ ਨੇਕ ॥

अरि भजत नेक ॥

ar bhajat nek ||

ਨਹਿ ਟਿਕਤ ਏਕ ॥੯੮॥

नहि टिकत एक ॥९८॥

neh Tikat ek ||98||

ਥਰਹਰਤ ਭਾਨੁ ॥

थरहरत भानु ॥

tharaharat bhaan ||

ਕੰਪਤ ਦਿਸਾਨ ॥

कंपत दिसान ॥

ka(n)pat dhisaan ||

ਮੰਡਤ ਮਵਾਸ ॥

मंडत मवास ॥

ma(n)ddat mavaas ||

ਭਜਤ ਉਦਾਸ ॥੯੯॥

भजत उदास ॥९९॥

bhajat udhaas ||99||

ਥਰਹਰਤ ਬੀਰ ॥

थरहरत बीर ॥

tharaharat beer ||

ਭੰਭਰਤ ਭੀਰ ॥

भंभरत भीर ॥

bha(n)bharat bheer ||

ਤਤਜਤ ਦੇਸ ॥

ततजत देस ॥

tatajat dhes ||

ਨ੍ਰਿਪਮਨਿ ਨਰੇਸ ॥੧੦੦॥

नृपमनि नरेस ॥१००॥

nirapaman nares ||100||

ਚਚਕਤ ਚੰਦ ॥

चचकत चंद ॥

chachakat cha(n)dh ||

ਧਧਕਤ ਇੰਦ ॥

धधकत इंद ॥

dhadhakat i(n)dh ||

ਫਨਿਮਨ ਫਟੰਤ ॥

फनिमन फटंत ॥

faniman faTa(n)t ||

ਭੂਅਧਰ ਭਜੰਤ ॥੧੦੧॥

भूअधर भजंत ॥१०१॥

bhooadhar bhaja(n)t ||101||

ਸੰਜੁਤਾ ਛੰਦ ॥

संजुता छंद ॥

sa(n)jutaa chha(n)dh ||

ਜਸ ਠੌਰ ਠੌਰ ਸਬੋ ਸੁਨ੍ਯੋ ॥

जस ठौर ठौर सबो सुन्यो ॥

jas Thauar Thauar sabo sunayo ||

ਅਰਿ ਬ੍ਰਿੰਦ ਸੀਸ ਸਬੋ ਧੁਨ੍ਰਯੋ ॥

अरि बृंद सीस सबो धुन्रयो ॥

ar bira(n)dh sees sabo dhunrayo ||

ਜਗ ਜਗ ਸਾਜ ਭਲੇ ਕਰੇ ॥

जग जग साज भले करे ॥

jag jag saaj bhale kare ||

ਦੁਖ ਪੁੰਜ ਦੀਨਨ ਕੇ ਹਰੇ ॥੧੦੨॥

दुख पुँज दीनन के हरे ॥१०२॥

dhukh pu(n)j dheenan ke hare ||102||

ਇਤਿ ਜੁਜਾਤਿ ਰਾਜਾ ਮ੍ਰਿਤ ਬਸਿ ਹੋਤ ਭਏ ॥੫॥੫॥

इति जुजाति राजा मृत बसि होत भए ॥५॥५॥

eit jujaat raajaa mirat bas hot bhe ||5||5||

ਅਥ ਬੇਨ ਰਾਜੇ ਕੋ ਰਾਜ ਕਥਨੰ ॥

अथ बेन राजे को राज कथनं ॥

ath ben raaje ko raaj kathana(n) ||

ਸੰਜੁਤਾ ਛੰਦ ॥

संजुता छंद ॥

sa(n)jutaa chha(n)dh ||

ਪੁਨਿ ਬੇਣੁ ਰਾਜ ਮਹੇਸ ਭਯੋ ॥

पुनि बेणु राज महेस भयो ॥

pun ben raaj mahes bhayo ||

ਨਿਜਿ ਡੰਡ ਕਾਹੂੰ ਤੇ ਨ ਲਯੋ ॥

निजि डंड काहूँ ते न लयो ॥

nij dda(n)dd kaahoo(n) te na layo ||

ਜੀਅ ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸੁਖੀ ਨਰਾ ॥

जीअ भाति भाति सुखी नरा ॥

jeea bhaat bhaat sukhee naraa ||

ਅਤਿ ਗਰਬ ਸ੍ਰਬ ਛੁਟਿਓ ਧਰਾ ॥੧੦੩॥

अति गरब स्रब छुटिओ धरा ॥१०३॥

at garab srab chhuTio dharaa ||103||

ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਬ ਦਿਖਿਯਤ ਸੁਖੀ ॥

जीअ जंत सब दिखियत सुखी ॥

jeea ja(n)t sab dhikhiyat sukhee ||

ਤਰਿ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਆਵਤ ਨ ਦੁਖੀ ॥

तरि दृसटि आवत न दुखी ॥

tar dhirasaT aavat na dhukhee ||

ਸਬ ਠੌਰ ਠੌਰ ਪ੍ਰਿਥੀ ਬਸੀ ॥

सब ठौर ठौर पृथी बसी ॥

sab Thauar Thauar pirathee basee ||

ਜਨੁ ਭੂਮਿ ਰਾਜ ਸਿਰੀ ਲਸੀ ॥੧੦੪॥

जनु भूमि राज सिरी लसी ॥१०४॥

jan bhoom raaj siree lasee ||104||

ਇਹ ਭਾਤਿ ਰਾਜ ਕਮਾਇ ਕੈ ॥

इह भाति राज कमाइ कै ॥

eeh bhaat raaj kamai kai ||

ਸੁਖ ਦੇਸ ਸਰਬ ਬਸਾਇ ਕੈ ॥

सुख देस सरब बसाइ कै ॥

sukh dhes sarab basai kai ||

ਬਹੁ ਦੋਖ ਦੀਨਨ ਕੇ ਦਹੇ ॥

बहु दोख दीनन के दहे ॥

bahu dhokh dheenan ke dhahe ||

ਸੁਨਿ ਥਕਤ ਦੇਵ ਸਮਸਤ ਭਏ ॥੧੦੫॥

सुनि थकत देव समसत भए ॥१०५॥

sun thakat dhev samasat bhe ||105||

ਬਹੁ ਰਾਜ ਸਾਜ ਕਮਾਇ ਕੈ ॥

बहु राज साज कमाइ कै ॥

bahu raaj saaj kamai kai ||

ਸਿਰਿ ਅਤ੍ਰਪਤ੍ਰ ਫਿਰਾਇ ਕੈ ॥

सिरि अत्रपत्र फिराइ कै ॥

sir atrapatr firai kai ||

ਪੁਨਿ ਜੋਤਿ ਜੋਤਿ ਬਿਖੈ ਮਿਲੀ ॥

पुनि जोति जोति बिखै मिली ॥

pun jot jot bikhai milee ||

ਅਰਿ ਛੈਨੁ ਬੇਨੁ ਮਹਾਬਲੀ ॥੧੦੬॥

अरि छैनु बेनु महाबली ॥१०६॥

ar chhain ben mahaabalee ||106||

ਅਬਿਕਾਰ ਭੂਪ ਜਿਤੇ ਭਏ ॥

अबिकार भूप जिते भए ॥

abikaar bhoop jite bhe ||

ਕਰਿ ਰਾਜ ਅੰਤ ਸਮੈ ਗਏ ॥

करि राज अंत समै गए ॥

kar raaj a(n)t samai ge ||

ਕਬਿ ਕੌਨ ਨਾਮ ਤਿਨੈ ਗਨੈ ॥

कबि कौन नाम तिनै गनै ॥

kab kauan naam tinai ganai ||

ਸੰਕੇਤ ਕਰਿ ਇਤੇ ਭਨੈ ॥੧੦੭॥

संकेत करि इते भनै ॥१०७॥

sa(n)ket kar ite bhanai ||107||

ਇਤਿ ਬੇਨੁ ਰਾਜਾ ਮ੍ਰਿਤ ਬਸ ਹੋਤ ਭਏ ॥੬॥੫॥

इति बेनु राजा मृत बस होत भए ॥६॥५॥

eit ben raajaa mirat bas hot bhe ||6||5||

ਅਥ ਮਾਨਧਾਤਾ ਕੋ ਰਾਜੁ ਕਥਨੰ

अथ मानधाता को राजु कथनं

ath maanadhaataa ko raaj kathana(n)

ਦੋਧਕ ਛੰਦ ॥

दोधक छंद ॥

dhodhak chha(n)dh ||

ਜੇਤਕ ਭੂਪ ਭਏ ਅਵਨੀ ਪਰ ॥

जेतक भूप भए अवनी पर ॥

jetak bhoop bhe avanee par ||

ਨਾਮ ਸਕੈ ਤਿਨ ਕੇ ਕਵਿ ਕੋ ਧਰਿ ॥

नाम सकै तिन के कवि को धरि ॥

naam sakai tin ke kav ko dhar ||

ਨਾਮ ਜਥਾਮਤਿ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਊ ॥

नाम जथामति भाखि सुनाऊ ॥

naam jathaamat bhaakh sunaauoo ||

ਚਿਤ ਤਊ ਅਪਨੇ ਡਰ ਪਾਊ ॥੧੦੮॥

चित तऊ अपने डर पाऊ ॥१०८॥

chit tuoo apane ddar paauoo ||108||

ਬੇਨੁ ਗਏ ਜਗ ਤੇ ਨ੍ਰਿਪਤਾ ਕਰਿ ॥

बेनु गए जग ते नृपता करि ॥

ben ge jag te nirapataa kar ||

ਮਾਨਧਾਤ ਭਏ ਬਸੁਧਾ ਧਰਿ ॥

मानधात भए बसुधा धरि ॥

maanadhaat bhe basudhaa dhar ||

ਬਾਸਵ ਲੋਗ ਗਏ ਜਬ ਹੀ ਵਹ ॥

बासव लोग गए जब ही वह ॥

baasav log ge jab hee veh ||

ਉਠਿ ਦਯੋ ਅਰਧਾਸਨ ਬਾਸਵ ਤਿਹ ॥੧੦੯॥

उठि दयो अरधासन बासव तिह ॥१०९॥

auTh dhayo aradhaasan baasav teh ||109||

ਰੋਸ ਭਰ੍ਯੋ ਤਬ ਮਾਨ ਮਹੀਧਰ ॥

रोस भर्यो तब मान महीधर ॥

ros bharayo tab maan maheedhar ||

ਹਾਕਿ ਗਹ੍ਰਯੋ ਕਰਿ ਖਗ ਭਯੰਕਰ ॥

हाकि गह्रयो करि खग भयंकर ॥

haak gahrayo kar khag bhaya(n)kar ||

ਮਾਰਨ ਲਾਗ ਜਬੈ ਰਿਸ ਇੰਦ੍ਰਹਿ ॥

मारन लाग जबै रिस इंद्रहि ॥

maaran laag jabai ris i(n)dhreh ||

ਬਾਹ ਗਹੀ ਤਤਕਾਲ ਦਿਜਿੰਦ੍ਰਹਿ ॥੧੧੦॥

बाह गही ततकाल दिजिंद्रहि ॥११०॥

baeh gahee tatakaal dhiji(n)dhreh ||110||

ਨਾਸ ਕਰੋ ਜਿਨਿ ਬਾਸਵ ਕੋ ਨ੍ਰਿਪ ॥

नास करो जिनि बासव को नृप ॥

naas karo jin baasav ko nirap ||

ਆਸਨ ਅਰਧ ਦਯੋ ਤੁਹ ਯਾ ਬ੍ਰਤ ॥

आसन अरध दयो तुह या ब्रत ॥

aasan aradh dhayo tuh yaa brat ||

ਹੈ ਲਵਨਾਸ੍ਰ ਮਹਾਸੁਰ ਭੂਧਰਿ ॥

है लवनास्र महासुर भूधरि ॥

hai lavanaasr mahaasur bhoodhar ||

ਤਾਹਿ ਨ ਮਾਰ ਸਕੇ ਤੁਮ ਕਿਉ ਕਰ ॥੧੧੧॥

ताहि न मार सके तुम किउ कर ॥१११॥

taeh na maar sake tum kiau kar ||111||

ਜੌ ਤੁਮ ਤਾਹਿ ਸੰਘਾਰ ਕੈ ਆਵਹੁ ॥

जौ तुम ताहि संघार कै आवहु ॥

jau tum taeh sa(n)ghaar kai aavahu ||

ਤੌ ਤੁਮ ਇੰਦ੍ਰ ਸਿੰਘਾਸਨ ਪਾਵਹੁ ॥

तौ तुम इंद्र सिंघासन पावहु ॥

tau tum i(n)dhr si(n)ghaasan paavahu ||

ਐਸੇ ਕੈ ਅਰਧ ਸਿੰਘਾਸਨ ਬੈਠਹੁ ॥

ऐसे कै अरध सिंघासन बैठहु ॥

aaise kai aradh si(n)ghaasan baiThahu ||

ਸਾਚੁ ਕਹੋ ਪਰ ਨਾਕੁ ਨ ਐਠਹੁ ॥੧੧੨॥

साचु कहो पर नाकु न ऐठहु ॥११२॥

saach kaho par naak na aaiThahu ||112||

ਅਸਤਰ ਛੰਦ ॥

असतर छंद ॥

asatar chha(n)dh ||

ਧਾਯੋ ਅਸਤ੍ਰ ਲੈ ਕੇ ਤਹਾ ॥

धायो असत्र लै के तहा ॥

dhaayo asatr lai ke tahaa ||

ਮਥੁਰਾ ਮੰਡਲ ਦਾਨੋ ਥਾ ਜਹਾ ॥

मथुरा मंडल दानो था जहा ॥

mathuraa ma(n)ddal dhaano thaa jahaa ||

ਮਹਾ ਗਰਬੁ ਕੈ ਕੈ ਮਹਾ ਮੰਦ ਬੁਧੀ ॥

महा गरबु कै कै महा मंद बुधी ॥

mahaa garab kai kai mahaa ma(n)dh budhee ||

ਮਹਾ ਜੋਰ ਕੈ ਕੈ ਦਲੰ ਪਰਮ ਕ੍ਰੁਧੀ ॥੧੧੩॥

महा जोर कै कै दलं परम क्रुधी ॥११३॥

mahaa jor kai kai dhala(n) param krudhee ||113||

ਮਹਾ ਘੋਰ ਕੈ ਕੈ ਘਨੰ ਕੀ ਘਟਾ ਜਿਯੋ ॥

महा घोर कै कै घनं की घटा जियो ॥

mahaa ghor kai kai ghana(n) kee ghaTaa jiyo ||

ਸੁ ਧਾਇਆ ਰਣੰ ਬਿਜੁਲੀ ਕੀ ਛਟਾ ਜਿਯੋ ॥

सु धाइआ रणं बिजुली की छटा जियो ॥

s dhaiaa rana(n) bijulee kee chhaTaa jiyo ||

ਸੁਨੇ ਸਰਬ ਦਾਨੋ ਸੁ ਸਾਮੁਹਿ ਸਿਧਾਇ ॥

सुने सरब दानो सु सामुहि सिधाइ ॥

sune sarab dhaano su saamuh sidhai ||

ਮਹਾ ਕ੍ਰੋਧ ਕੈ ਕੈ ਸੁ ਬਾਜੀ ਨਚਾਏ ॥੧੧੪॥

महा क्रोध कै कै सु बाजी नचाए ॥११४॥

mahaa krodh kai kai su baajee nachaae ||114||

ਮੇਦਕ ਛੰਦ ॥

मेदक छंद ॥

medhak chha(n)dh ||

ਅਬ ਏਕ ਕੀਏ ਬਿਨੁ ਯੌ ਨ ਟਰੈ ॥

अब एक कीए बिनु यौ न टरै ॥

ab ek ke'ee bin yau na Tarai ||

ਦੋਊ ਦਾਤਨ ਪੀਸ ਹੰਕਾਰਿ ਪਰੈ ॥

दोऊ दातन पीस हंकारि परै ॥

dhouoo dhaatan pees ha(n)kaar parai ||

ਜਬ ਲੌ ਨ ਸੁਨੋ ਲਵ ਖੇਤ ਮਰਾ ॥

जब लौ न सुनो लव खेत मरा ॥

jab lau na suno lav khet maraa ||

ਤਬ ਲਉ ਨ ਲਖੋ ਰਨਿ ਬਾਜ ਟਰਾ ॥੧੧੫॥

तब लउ न लखो रनि बाज टरा ॥११५॥

tab lau na lakho ran baaj Taraa ||115||

ਅਬ ਹੀ ਰਣਿ ਏਕ ਕੀ ਏਕ ਕਰੈ ॥

अब ही रणि एक की एक करै ॥

ab hee ran ek kee ek karai ||

ਬਿਨੁ ਏਕ ਕੀਏ ਰਣਿ ਤੇ ਨ ਟਰੈ ॥

बिनु एक कीए रणि ते न टरै ॥

bin ek ke'ee ran te na Tarai ||

ਬਹੁ ਸਾਲ ਸਿਲਾ ਤਲ ਬ੍ਰਿਛ ਛੁਟੇ ॥

बहु साल सिला तल बृछ छुटे ॥

bahu saal silaa tal birachh chhuTe ||

ਦੁਹੂੰ ਓਰਿ ਜਬੈ ਰਣ ਬੀਰ ਜੁਟੇ ॥੧੧੬॥

दुहूँ ओरि जबै रण बीर जुटे ॥११६॥

dhuhoo(n) or jabai ran beer juTe ||116||

ਕੁਪ ਕੈ ਲਵ ਪਾਨਿ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਲਯੋ ॥

कुप कै लव पानि तृसूल लयो ॥

kup kai lav paan tirasool layo ||

ਸਿਰਿ ਧਾਤਯਮਾਨ ਦੁਖੰਡ ਕਿਯੋ ॥

सिरि धातयमान दुखंड कियो ॥

sir dhaatayamaan dhukha(n)dd kiyo ||

ਬਹੁ ਜੂਥਪ ਜੂਥਨ ਸੈਨ ਭਜੀ ॥

बहु जूथप जूथन सैन भजी ॥

bahu joothap joothan sain bhajee ||

ਨ ਉਚਾਇ ਸਕੈ ਸਿਰੁ ਐਸ ਲਜੀ ॥੧੧੭॥

न उचाइ सकै सिरु ऐस लजी ॥११७॥

n uchai sakai sir aais lajee ||117||

ਘਨ ਜੈਸੇ ਭਜੇ ਘਨ ਘਾਇਲ ਹੁਐ ॥

घन जैसे भजे घन घाइल हुऐ ॥

ghan jaise bhaje ghan ghail huaai ||

ਬਰਖਾ ਜਿਮਿ ਸ੍ਰੋਣਤ ਧਾਰ ਚੁਐ ॥

बरखा जिमि स्रोणत धार चुऐ ॥

barakhaa jim sronat dhaar chuaai ||

ਸਭ ਮਾਨ ਮਹੀਪਤਿ ਛੇਤ੍ਰਹਿ ਦੈ ॥

सभ मान महीपति छेत्रहि दै ॥

sabh maan maheepat chhetreh dhai ||

ਸਬ ਹੀ ਦਲ ਭਾਜਿ ਚਲਾ ਜੀਅ ਲੈ ॥੧੧੮॥

सब ही दल भाजि चला जीअ लै ॥११८॥

sab hee dhal bhaaj chalaa jeea lai ||118||

ਇਕ ਘੂਮਤ ਘਾਇਲ ਸੀਸ ਫੁਟੇ ॥

इक घूमत घाइल सीस फुटे ॥

eik ghoomat ghail sees fuTe ||

ਇਕ ਸ੍ਰੋਣ ਚੁਚਾਵਤ ਕੇਸ ਛੁਟੇ ॥

इक स्रोण चुचावत केस छुटे ॥

eik sron chuchaavat kes chhuTe ||

ਰਣਿ ਮਾਰ ਕੈ ਮਾਨਿ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਲੀਏ ॥

रणि मार कै मानि तृसूल लीए ॥

ran maar kai maan tirasool le'ee ||

ਭਟ ਭਾਤਹਿ ਭਾਤਿ ਭਜਾਇ ਦੀਏ ॥੧੧੯॥

भट भातहि भाति भजाइ दीए ॥११९॥

bhaT bhaateh bhaat bhajai dhe'ee ||119||

ਇਤਿ ਮਾਨਧਾਤਾ ਰਾਜ ਸਮਾਪਤੰ ॥੭॥੫॥

इति मानधाता राज समापतं ॥७॥५॥

eit maanadhaataa raaj samaapata(n) ||7||5||

ਅਥ ਦਲੀਪ ਕੋ ਰਾਜ ਕਥਨੰ ॥

अथ दलीप को राज कथनं ॥

ath dhaleep ko raaj kathana(n) ||

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥

तोटक छंद ॥

toTak chha(n)dh ||

ਰਣ ਮੋ ਮਾਨ ਮਹੀਪ ਹਏ ॥

रण मो मान महीप हए ॥

ran mo maan maheep he ||

ਤਬ ਆਨਿ ਦਿਲੀਪ ਦਿਲੀਸ ਭਏ ॥

तब आनि दिलीप दिलीस भए ॥

tab aan dhileep dhilees bhe ||

ਬਹੁ ਭਾਤਿਨ ਦਾਨਵ ਦੀਹ ਦਲੇ ॥

बहु भातिन दानव दीह दले ॥

bahu bhaatin dhaanav dheeh dhale ||

ਸਬ ਠੌਰ ਸਬੈ ਉਠਿ ਧਰਮ ਪਲੇ ॥੧੨੦॥

सब ठौर सबै उठि धरम पले ॥१२०॥

sab Thauar sabai uTh dharam pale ||120||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਜਬ ਨ੍ਰਿਪ ਹਨਾ ਮਾਨਧਾਤਾ ਬਰ ॥

जब नृप हना मानधाता बर ॥

jab nirap hanaa maanadhaataa bar ||

ਸਿਵ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਕਰਿ ਧਰਿ ਲਵਨਾਸੁਰ ॥

सिव तृसूल करि धरि लवनासुर ॥

siv tirasool kar dhar lavanaasur ||

ਭਯੋ ਦਲੀਪ ਜਗਤ ਕੋ ਰਾਜਾ ॥

भयो दलीप जगत को राजा ॥

bhayo dhaleep jagat ko raajaa ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਜਿਹ ਰਾਜ ਬਿਰਾਜਾ ॥੧੨੧॥

भाति भाति जिह राज बिराजा ॥१२१॥

bhaat bhaat jeh raaj biraajaa ||121||

ਮਹਾਰਥੀ ਅਰੁ ਮਹਾ ਨ੍ਰਿਪਾਰਾ ॥

महारथी अरु महा नृपारा ॥

mahaarathee ar mahaa nirapaaraa ||

ਕਨਕ ਅਵਟਿ ਸਾਚੇ ਜਨੁ ਢਾਰਾ ॥

कनक अवटि साचे जनु ढारा ॥

kanak avaT saache jan ddaaraa ||

ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਜਨੁ ਮਦਨ ਸਰੂਪਾ ॥

अति सुँदर जनु मदन सरूपा ॥

at su(n)dhar jan madhan saroopaa ||

ਜਾਨੁਕ ਬਨੇ ਰੂਪ ਕੋ ਭੂਪਾ ॥੧੨੨॥

जानुक बने रूप को भूपा ॥१२२॥

jaanuk bane roop ko bhoopaa ||122||

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਕਰੇ ਜਗ ਬਿਸਥਾਰਾ ॥

बहु बिधि करे जग बिसथारा ॥

bahu bidh kare jag bisathaaraa ||

ਬਿਧਵਤ ਹੋਮ ਦਾਨ ਮਖਸਾਰਾ ॥

बिधवत होम दान मखसारा ॥

bidhavat hom dhaan makhasaaraa ||

ਧਰਮ ਧੁਜਾ ਜਹ ਤਹ ਬਿਰਾਜੀ ॥

धरम धुजा जह तह बिराजी ॥

dharam dhujaa jeh teh biraajee ||

ਇੰਦ੍ਰਾਵਤੀ ਨਿਰਖਿ ਦੁਤਿ ਲਾਜੀ ॥੧੨੩॥

इंद्रावती निरखि दुति लाजी ॥१२३॥

ei(n)dhraavatee nirakh dhut laajee ||123||

ਪਗ ਪਗ ਜਗਿ ਖੰਭ ਕਹੁ ਗਾਡਾ ॥

पग पग जगि खंभ कहु गाडा ॥

pag pag jag kha(n)bh kahu gaaddaa ||

ਘਰਿ ਘਰਿ ਅੰਨ ਸਾਲ ਕਰਿ ਛਾਡਾ ॥

घरि घरि अंन साल करि छाडा ॥

ghar ghar a(n)n saal kar chhaaddaa ||

ਭੂਖਾ ਨਾਗ ਜੁ ਆਵਤ ਕੋਈ ॥

भूखा नाग जु आवत कोई ॥

bhookhaa naag ju aavat koiee ||

ਤਤਛਿਨ ਇਛ ਪੁਰਾਵਤ ਸੋਈ ॥੧੨੪॥

ततछिन इछ पुरावत सोई ॥१२४॥

tatachhin ichh puraavat soiee ||124||

ਜੋ ਜਿਹੰ ਮੁਖ ਮਾਗਾ ਤਿਹ ਪਾਵਾ ॥

जो जिहं मुख मागा तिह पावा ॥

jo jiha(n) mukh maagaa teh paavaa ||

ਬਿਮੁਖ ਆਸ ਫਿਰਿ ਭਿਛਕ ਨ ਆਵਾ ॥

बिमुख आस फिरि भिछक न आवा ॥

bimukh aas fir bhichhak na aavaa ||

ਧਾਮਿ ਧਾਮਿ ਧੁਜਾ ਧਰਮ ਬਧਾਈ ॥

धामि धामि धुजा धरम बधाई ॥

dhaam dhaam dhujaa dharam badhaiee ||

ਧਰਮਾਵਤੀ ਨਿਰਖਿ ਮੁਰਛਾਈ ॥੧੨੫॥

धरमावती निरखि मुरछाई ॥१२५॥

dharamaavatee nirakh murachhaiee ||125||

ਮੂਰਖ ਕੋਊ ਰਹੈ ਨਹਿ ਪਾਵਾ ॥

मूरख कोऊ रहै नहि पावा ॥

moorakh kouoo rahai neh paavaa ||

ਬਾਰ ਬੂਢ ਸਭ ਸੋਧਿ ਪਢਾਵਾ ॥

बार बूढ सभ सोधि पढावा ॥

baar boodd sabh sodh paddaavaa ||

ਘਰਿ ਘਰਿ ਹੋਤ ਭਈ ਹਰਿ ਸੇਵਾ ॥

घरि घरि होत भई हरि सेवा ॥

ghar ghar hot bhiee har sevaa ||

ਜਹ ਤਹ ਮਾਨਿ ਸਬੈ ਗੁਰ ਦੇਵਾ ॥੧੨੬॥

जह तह मानि सबै गुर देवा ॥१२६॥

jeh teh maan sabai gur dhevaa ||126||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਰਾਜ ਦਿਲੀਪ ਬਡੋ ਕਰਿ ॥

इह बिधि राज दिलीप बडो करि ॥

eeh bidh raaj dhileep baddo kar ||

ਮਹਾਰਥੀ ਅਰੁ ਮਹਾ ਧਨੁਰ ਧਰ ॥

महारथी अरु महा धनुर धर ॥

mahaarathee ar mahaa dhanur dhar ||

ਕੋਕ ਸਾਸਤ੍ਰ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਸੁਰ ਗਿਆਨਾ ॥

कोक सासत्र सिमृति सुर गिआना ॥

kok saasatr simirat sur giaanaa ||

ਜੋਤਿਵੰਤ ਦਸ ਚਾਰਿ ਨਿਧਾਨਾ ॥੧੨੭॥

जोतिवंत दस चारि निधाना ॥१२७॥

jotiva(n)t dhas chaar nidhaanaa ||127||

ਮਹਾ ਕ੍ਰਮਠੀ ਮਹਾ ਸੁਜਾਨੂ ॥

महा क्रमठी महा सुजानू ॥

mahaa kramaThee mahaa sujaanoo ||

ਮਹਾ ਜੋਤਿ ਦਸ ਚਾਰਿ ਨਿਧਾਨੂ ॥

महा जोति दस चारि निधानू ॥

mahaa jot dhas chaar nidhaanoo ||

ਅਤਿ ਸਰੂਪ ਅਰੁ ਅਮਿਤ ਪ੍ਰਭਾਸਾ ॥

अति सरूप अरु अमित प्रभासा ॥

at saroop ar amit prabhaasaa ||

ਮਹਾ ਮਾਨ ਅਰੁ ਮਹਾ ਉਦਾਸਾ ॥੧੨੮॥

महा मान अरु महा उदासा ॥१२८॥

mahaa maan ar mahaa udhaasaa ||128||

ਬੇਦ ਅੰਗ ਖਟ ਸਾਸਤ੍ਰ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥

बेद अंग खट सासत्र प्रबीना ॥

bedh a(n)g khaT saasatr prabeenaa ||

ਧਨੁਰਬੇਦ ਪ੍ਰਭ ਕੇ ਰਸ ਲੀਨਾ ॥

धनुरबेद प्रभ के रस लीना ॥

dhanurabedh prabh ke ras leenaa ||

ਖੜਗਨ ਈਸ੍ਵਰ ਪੁਨਿ ਅਤੁਲ ਬਲ ॥

खड़गन ईस्वर पुनि अतुल बल ॥

khaRagan ieesavair pun atul bal ||

ਅਰਿ ਅਨੇਕ ਜੀਤੇ ਜਿਨਿ ਦਲਿ ਮਲਿ ॥੧੨੯॥

अरि अनेक जीते जिनि दलि मलि ॥१२९॥

ar anek jeete jin dhal mal ||129||

ਖੰਡ ਅਖੰਡ ਜੀਤਿ ਬਡ ਰਾਜਾ ॥

खंड अखंड जीति बड राजा ॥

kha(n)dd akha(n)dd jeet badd raajaa ||

ਆਨਿ ਸਮਾਨ ਨ ਆਪੁ ਬਿਰਾਜਾ ॥

आनि समान न आपु बिराजा ॥

aan samaan na aap biraajaa ||

ਅਤਿ ਬਲਿਸਟ ਅਸਿ ਤੇਜ ਪ੍ਰਚੰਡਾ ॥

अति बलिसट असि तेज प्रचंडा ॥

at balisaT as tej pracha(n)ddaa ||

ਅਰਿ ਅਨੇਕ ਜਿਨਿ ਸਾਧਿ ਉਦੰਡਾ ॥੧੩੦॥

अरि अनेक जिनि साधि उदंडा ॥१३०॥

ar anek jin saadh udha(n)ddaa ||130||

ਦੇਸ ਬਿਦੇਸ ਅਧਿਕ ਜਿਹ ਜੀਤਾ ॥

देस बिदेस अधिक जिह जीता ॥

dhes bidhes adhik jeh jeetaa ||

ਜਹ ਤਹ ਚਲੀ ਰਾਜ ਕੀ ਨੀਤਾ ॥

जह तह चली राज की नीता ॥

jeh teh chalee raaj kee neetaa ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਸਿਰਿ ਛਤ੍ਰ ਬਿਰਾਜਾ ॥

भाति भाति सिरि छत्र बिराजा ॥

bhaat bhaat sir chhatr biraajaa ||

ਤਜਿ ਹਠ ਚਰਨਿ ਲਗੇ ਬਡ ਰਾਜਾ ॥੧੩੧॥

तजि हठ चरनि लगे बड राजा ॥१३१॥

taj haTh charan lage badd raajaa ||131||

ਜਹ ਤਹ ਹੋਤ ਧਰਮ ਕੀ ਰੀਤਾ ॥

जह तह होत धरम की रीता ॥

jeh teh hot dharam kee reetaa ||

ਕਹੂੰ ਨ ਪਾਵਤਿ ਹੋਨਿ ਅਨੀਤਾ ॥

कहूँ न पावति होनि अनीता ॥

kahoo(n) na paavat hon aneetaa ||

ਦਾਨ ਨਿਸਾਨ ਚਹੂੰ ਚਕ ਬਾਜਾ ॥

दान निसान चहूँ चक बाजा ॥

dhaan nisaan chahoo(n) chak baajaa ||

ਕਰਨ ਕੁਬੇਰ ਬੇਣੁ ਬਲਿ ਰਾਜਾ ॥੧੩੨॥

करन कुबेर बेणु बलि राजा ॥१३२॥

karan kuber ben bal raajaa ||132||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਨ ਰਾਜ ਕਮਾਈ ॥

भाति भाति तन राज कमाई ॥

bhaat bhaat tan raaj kamaiee ||

ਆ ਸਮੁਦ੍ਰ ਲੌ ਫਿਰੀ ਦੁਹਾਈ ॥

आ समुद्र लौ फिरी दुहाई ॥

aa samudhr lau firee dhuhaiee ||

ਜਹ ਤਹ ਕਰਮ ਪਾਪ ਭਯੋ ਦੂਰਾ ॥

जह तह करम पाप भयो दूरा ॥

jeh teh karam paap bhayo dhooraa ||

ਧਰਮ ਕਰਮ ਸਭ ਕਰਤ ਹਜੂਰਾ ॥੧੩੩॥

धरम करम सभ करत हजूरा ॥१३३॥

dharam karam sabh karat hajooraa ||133||

ਜਹ ਤਹ ਪਾਪ ਛਪਾ ਸਬ ਦੇਸਾ ॥

जह तह पाप छपा सब देसा ॥

jeh teh paap chhapaa sab dhesaa ||

ਧਰਮ ਕਰਮ ਉਠਿ ਲਾਗਿ ਨਰੇਸਾ ॥

धरम करम उठि लागि नरेसा ॥

dharam karam uTh laag naresaa ||

ਆ ਸਮੁਦ੍ਰ ਲੌ ਫਿਰੀ ਦੁਹਾਈ ॥

आ समुद्र लौ फिरी दुहाई ॥

aa samudhr lau firee dhuhaiee ||

ਇਹ ਬਿਧਿ ਕਰੀ ਦਿਲੀਪ ਰਜਾਈ ॥੧੩੪॥

इह बिधि करी दिलीप रजाई ॥१३४॥

eeh bidh karee dhileep rajaiee ||134||

ਇਤਿ ਦਲੀਪ ਰਾਜ ਸਮਾਪਤੰ ॥੮॥੫॥

इति दलीप राज समापतं ॥८॥५॥

eit dhaleep raaj samaapata(n) ||8||5||

ਅਥ ਰਘੁ ਰਾਜਾ ਕੋ ਰਾਜ ਕਥਨੰ ॥

अथ रघु राजा को राज कथनं ॥

ath ragh raajaa ko raaj kathana(n) ||

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

chauapiee ||

ਬਹੁਰ ਜੋਤਿ ਸੋ ਜੋਤਿ ਮਿਲਾਨੀ ॥

बहुर जोति सो जोति मिलानी ॥

bahur jot so jot milaanee ||

ਸਬ ਜਗ ਐਸ ਕ੍ਰਿਆ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥

सब जग ऐस कृआ पहिचानी ॥

sab jag aais kriaa pahichaanee ||

ਸ੍ਰੀ ਰਘੁਰਾਜ ਰਾਜੁ ਜਗਿ ਕੀਨਾ ॥

स्री रघुराज राजु जगि कीना ॥

sree raghuraaj raaj jag keenaa ||

ਅਤ੍ਰਪਤ੍ਰ ਸਿਰਿ ਢਾਰਿ ਨਵੀਨਾ ॥੧੩੫॥

अत्रपत्र सिरि ढारि नवीना ॥१३५॥

atrapatr sir ddaar naveenaa ||135||

ਬਹੁਤੁ ਭਾਤਿ ਕਰਿ ਜਗਿ ਪ੍ਰਕਾਰਾ ॥

बहुतु भाति करि जगि प्रकारा ॥

bahut bhaat kar jag prakaaraa ||

ਦੇਸ ਦੇਸ ਮਹਿ ਧਰਮ ਬਿਥਾਰਾ ॥

देस देस महि धरम बिथारा ॥

dhes dhes meh dharam bithaaraa ||

ਪਾਪੀ ਕੋਈ ਨਿਕਟਿ ਨ ਰਾਖਾ ॥

पापी कोई निकटि न राखा ॥

paapee koiee nikaT na raakhaa ||

ਝੂਠ ਬੈਨ ਕਿਹੂੰ ਭੂਲਿ ਨ ਭਾਖਾ ॥੧੩੬॥

झूठ बैन किहूँ भूलि न भाखा ॥१३६॥

jhooTh bain kihoo(n) bhool na bhaakhaa ||136||

ਨਿਸਾ ਤਾਸੁ ਨਿਸ ਨਾਥ ਪਛਾਨਾ ॥

निसा तासु निस नाथ पछाना ॥

nisaa taas nis naath pachhaanaa ||

ਦਿਨਕਰ ਤਾਹਿ ਦਿਵਸ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥

दिनकर ताहि दिवस अनुमाना ॥

dhinakar taeh dhivas anumaanaa ||

ਬੇਦਨ ਤਾਹਿ ਬ੍ਰਹਮ ਕਰਿ ਲੇਖਾ ॥

बेदन ताहि ब्रहम करि लेखा ॥

bedhan taeh braham kar lekhaa ||

ਦੇਵਨ ਇੰਦ੍ਰ ਰੂਪ ਅਵਿਰੇਖਾ ॥੧੩੭॥

देवन इंद्र रूप अविरेखा ॥१३७॥

dhevan i(n)dhr roop avirekhaa ||137||

ਬਿਪਨ ਸਬਨ ਬ੍ਰਹਸਪਤਿ ਦੇਖ੍ਯੋ ॥

बिपन सबन ब्रहसपति देख्यो ॥

bipan saban brahasapat dhekhayo ||

ਦੈਤਨ ਗੁਰੂ ਸੁਕ੍ਰ ਕਰਿ ਪੇਖ੍ਯੋ ॥

दैतन गुरू सुक्र करि पेख्यो ॥

dhaitan guroo sukr kar pekhayo ||

ਰੋਗਨ ਤਾਹਿ ਅਉਖਧੀ ਮਾਨਾ ॥

रोगन ताहि अउखधी माना ॥

rogan taeh aaukhadhee maanaa ||

ਜੋਗਿਨ ਪਰਮ ਤਤ ਪਹਿਚਾਨਾ ॥੧੩੮॥

जोगिन परम तत पहिचाना ॥१३८॥

jogin param tat pahichaanaa ||138||

ਬਾਲਨ ਬਾਲ ਰੂਪ ਅਵਿਰੇਖ੍ਰਯੋ ॥

बालन बाल रूप अविरेख्रयो ॥

baalan baal roop avirekhrayo ||

ਜੋਗਨ ਮਹਾ ਜੋਗ ਕਰਿ ਦੇਖ੍ਯੋ ॥

जोगन महा जोग करि देख्यो ॥

jogan mahaa jog kar dhekhayo ||

ਦਾਤਨ ਮਹਾਦਾਨਿ ਕਰਿ ਮਾਨ੍ਯੋ ॥

दातन महादानि करि मान्यो ॥

dhaatan mahaadhaan kar maanayo ||

ਭੋਗਨ ਭੋਗ ਰੂਪ ਪਹਚਾਨ੍ਯੋ ॥੧੩੯॥

भोगन भोग रूप पहचान्यो ॥१३९॥

bhogan bhog roop pahachaanayo ||139||

ਸੰਨਿਆਸਨ ਦਤ ਰੂਪ ਕਰਿ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥

संनिआसन दत रूप करि जान्यो ॥

sa(n)niaasan dhat roop kar jaanayo ||

ਜੋਗਨ ਗੁਰ ਗੋਰਖ ਕਰਿ ਮਾਨ੍ਯੋ ॥

जोगन गुर गोरख करि मान्यो ॥

jogan gur gorakh kar maanayo ||

ਰਾਮਾਨੰਦ ਬੈਰਾਗਿਨ ਜਾਨਾ ॥

रामानंद बैरागिन जाना ॥

raamaana(n)dh bairaagin jaanaa ||

ਮਹਾਦੀਨ ਤੁਰਕਨ ਪਹਚਾਨਾ ॥੧੪੦॥

महादीन तुरकन पहचाना ॥१४०॥

mahaadheen turakan pahachaanaa ||140||

ਦੇਵਨ ਇੰਦ੍ਰ ਰੂਪ ਕਰਿ ਲੇਖਾ ॥

देवन इंद्र रूप करि लेखा ॥

dhevan i(n)dhr roop kar lekhaa ||

ਦੈਤਨ ਸੁੰਭ ਰਾਜਾ ਕਰਿ ਪੇਖਾ ॥

दैतन सुँभ राजा करि पेखा ॥

dhaitan su(n)bh raajaa kar pekhaa ||

ਜਛਨ ਜਛ ਰਾਜ ਕਰਿ ਮਾਨਾ ॥

जछन जछ राज करि माना ॥

jachhan jachh raaj kar maanaa ||

ਕਿਨ੍ਰਨ ਕਿਨ੍ਰਦੇਵ ਪਹਚਾਨਾ ॥੧੪੧॥

किन्रन किन्रदेव पहचाना ॥१४१॥

kinran kinradhev pahachaanaa ||141||

ਕਾਮਿਨ ਕਾਮ ਰੂਪ ਕਰਿ ਦੇਖ੍ਯੋ ॥

कामिन काम रूप करि देख्यो ॥

kaamin kaam roop kar dhekhayo ||

ਰੋਗਨ ਰੂਪ ਧਨੰਤਰ ਪੇਖ੍ਯੋ ॥

रोगन रूप धनंतर पेख्यो ॥

rogan roop dhana(n)tar pekhayo ||

ਰਾਜਨ ਲਖ੍ਯੋ ਰਾਜ ਅਧਿਕਾਰੀ ॥

राजन लख्यो राज अधिकारी ॥

raajan lakhayo raaj adhikaaree ||

ਜੋਗਨ ਲਖ੍ਯੋ ਜੋਗੀਸਰ ਭਾਰੀ ॥੧੪੨॥

जोगन लख्यो जोगीसर भारी ॥१४२॥

jogan lakhayo jogeesar bhaaree ||142||

ਛਤ੍ਰਨ ਬਡੋ ਛਤ੍ਰਪਤਿ ਜਾਨਾ ॥

छत्रन बडो छत्रपति जाना ॥

chhatran baddo chhatrapat jaanaa ||

ਅਤ੍ਰਿਨ ਮਹਾ ਸਸਤ੍ਰਧਰ ਮਾਨਾ ॥

अतृन महा ससत्रधर माना ॥

atiran mahaa sasatradhar maanaa ||

ਰਜਨੀ ਤਾਸੁ ਚੰਦ੍ਰ ਕਰਿ ਲੇਖਾ ॥

रजनी तासु चंद्र करि लेखा ॥

rajanee taas cha(n)dhr kar lekhaa ||

ਦਿਨੀਅਰ ਕਰਿ ਤਿਹ ਦਿਨ ਅਵਿਰੇਖਾ ॥੧੪੩॥

दिनीअर करि तिह दिन अविरेखा ॥१४३॥

dhineear kar teh dhin avirekhaa ||143||

ਸੰਤਨ ਸਾਤਿ ਰੂਪ ਕਰਿ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥

संतन साति रूप करि जान्यो ॥

sa(n)tan saat roop kar jaanayo ||

ਪਾਵਕ ਤੇਜ ਰੂਪ ਅਨੁਮਾਨ੍ਰਯੋ ॥

पावक तेज रूप अनुमान्रयो ॥

paavak tej roop anumaanrayo ||

ਧਰਤੀ ਤਾਸੁ ਧਰਾਧਰ ਜਾਨਾ ॥

धरती तासु धराधर जाना ॥

dharatee taas dharaadhar jaanaa ||

ਹਰਣਿ ਏਣਰਾਜ ਪਹਿਚਾਨਾ ॥੧੪੪॥

हरणि एणराज पहिचाना ॥१४४॥

haran enaraaj pahichaanaa ||144||

ਛਤ੍ਰਿਨ ਤਾ ਸਬੁ ਛਤ੍ਰਿਪਤਿ ਸੂਝਾ ॥

छतृन ता सबु छतृपति सूझा ॥

chhatiran taa sab chhatirapat soojhaa ||

ਜੋਗਿਨ ਮਹਾ ਜੋਗ ਕਰ ਬੂਝਾ ॥

जोगिन महा जोग कर बूझा ॥

jogin mahaa jog kar boojhaa ||

ਹਿਮਧਰ ਤਾਹਿ ਹਿਮਾਲਯ ਜਾਨਾ ॥

हिमधर ताहि हिमालय जाना ॥

himadhar taeh himaalay jaanaa ||

ਦਿਨਕਰ ਅੰਧਕਾਰਿ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥੧੪੫॥

दिनकर अंधकारि अनुमाना ॥१४५॥

dhinakar a(n)dhakaar anumaanaa ||145||

ਜਲ ਸਰੂਪ ਜਲ ਤਾਸੁ ਪਛਾਨਾ ॥

जल सरूप जल तासु पछाना ॥

jal saroop jal taas pachhaanaa ||

ਮੇਘਨ ਇੰਦ੍ਰਦੇਵ ਕਰ ਮਾਨਾ ॥

मेघन इंद्रदेव कर माना ॥

meghan i(n)dhradhev kar maanaa ||

ਬੇਦਨ ਬ੍ਰਹਮ ਰੂਪ ਕਰ ਦੇਖਾ ॥

बेदन ब्रहम रूप कर देखा ॥

bedhan braham roop kar dhekhaa ||

ਬਿਪਨ ਬ੍ਯਾਸ ਜਾਨਿ ਅਵਿਰੇਖਾ ॥੧੪੬॥

बिपन ब्यास जानि अविरेखा ॥१४६॥

bipan bayaas jaan avirekhaa ||146||

ਲਖਮੀ ਤਾਹਿ ਬਿਸਨੁ ਕਰਿ ਮਾਨ੍ਯੋ ॥

लखमी ताहि बिसनु करि मान्यो ॥

lakhamee taeh bisan kar maanayo ||

ਬਾਸਵ ਦੇਵ ਬਾਸਵੀ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥

बासव देव बासवी जान्यो ॥

baasav dhev baasavee jaanayo ||

ਸੰਤਨ ਸਾਤਿ ਰੂਪ ਕਰਿ ਦੇਖਾ ॥

संतन साति रूप करि देखा ॥

sa(n)tan saat roop kar dhekhaa ||

ਸਤ੍ਰਨ ਕਲਹ ਸਰੂਪ ਬਿਸੇਖਾ ॥੧੪੭॥

सत्रन कलह सरूप बिसेखा ॥१४७॥

satran kaleh saroop bisekhaa ||147||

ਰੋਗਨ ਤਾਹਿ ਅਉਖਧੀ ਸੂਝਾ ॥

रोगन ताहि अउखधी सूझा ॥

rogan taeh aaukhadhee soojhaa ||

ਭਾਮਿਨ ਭੋਗ ਰੂਪ ਕਰਿ ਬੂਝਾ ॥

भामिन भोग रूप करि बूझा ॥

bhaamin bhog roop kar boojhaa ||

ਮਿਤ੍ਰਨ ਮਹਾ ਮਿਤ੍ਰ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥

मित्रन महा मित्र करि जाना ॥

mitran mahaa mitr kar jaanaa ||

ਜੋਗਿਨ ਪਰਮ ਤਤੁ ਪਹਚਾਨਾ ॥੧੪੮॥

जोगिन परम ततु पहचाना ॥१४८॥

jogin param tat pahachaanaa ||148||

ਮੋਰਨ ਮਹਾ ਮੇਘ ਕਰਿ ਮਾਨਿਆ ॥

मोरन महा मेघ करि मानिआ ॥

moran mahaa megh kar maaniaa ||

ਦਿਨਕਰ ਚਿਤ ਚਕਵੀ ਜਾਨਿਆ ॥

दिनकर चित चकवी जानिआ ॥

dhinakar chit chakavee jaaniaa ||

ਚੰਦ ਸਰੂਪ ਚਕੋਰਨ ਸੂਝਾ ॥

चंद सरूप चकोरन सूझा ॥

cha(n)dh saroop chakoran soojhaa ||

ਸ੍ਵਾਤਿ ਬੂੰਦ ਸੀਪਨ ਕਰਿ ਬੂਝਾ ॥੧੪੯॥

स्वाति बूँद सीपन करि बूझा ॥१४९॥

savaiaat boo(n)dh seepan kar boojhaa ||149||

ਮਾਸ ਬਸੰਤ ਕੋਕਿਲਾ ਜਾਨਾ ॥

मास बसंत कोकिला जाना ॥

maas basa(n)t kokilaa jaanaa ||

ਸ੍ਵਾਤਿ ਬੂੰਦ ਚਾਤ੍ਰਕ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥

स्वाति बूँद चात्रक अनुमाना ॥

savaiaat boo(n)dh chaatrak anumaanaa ||

ਸਾਧਨ ਸਿਧਿ ਰੂਪ ਕਰਿ ਦੇਖਾ ॥

साधन सिधि रूप करि देखा ॥

saadhan sidh roop kar dhekhaa ||

ਰਾਜਨ ਮਹਾਰਾਜ ਅਵਿਰੇਖਾ ॥੧੫੦॥

राजन महाराज अविरेखा ॥१५०॥

raajan mahaaraaj avirekhaa ||150||

ਦਾਨ ਸਰੂਪ ਭਿਛਕਨ ਜਾਨਾ ॥

दान सरूप भिछकन जाना ॥

dhaan saroop bhichhakan jaanaa ||

ਕਾਲ ਸਰੂਪ ਸਤ੍ਰੁ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥

काल सरूप सत्रु अनुमाना ॥

kaal saroop satr anumaanaa ||

ਸਾਸਤ੍ਰ ਸਰੂਪ ਸਿਮ੍ਰਿਤਨ ਦੇਖਾ ॥

सासत्र सरूप सिमृतन देखा ॥

saasatr saroop simritan dhekhaa ||

ਸਤਿ ਸਰੂਪ ਸਾਧ ਅਵਿਰੇਖਾ ॥੧੫੧॥

सति सरूप साध अविरेखा ॥१५१॥

sat saroop saadh avirekhaa ||151||

ਸੀਲ ਰੂਪ ਸਾਧਵਿਨ ਚੀਨਾ ॥

सील रूप साधविन चीना ॥

seel roop saadhavin cheenaa ||

ਦਿਆਲ ਸਰੂਪ ਦਇਆ ਚਿਤਿ ਕੀਨਾ ॥

दिआल सरूप दइआ चिति कीना ॥

dhiaal saroop dhiaa chit keenaa ||

ਮੋਰਨ ਮੇਘ ਰੂਪ ਪਹਿਚਾਨਾ ॥

मोरन मेघ रूप पहिचाना ॥

moran megh roop pahichaanaa ||

ਚੋਰਨ ਤਾਹਿ ਭੋਰ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥੧੫੨॥

चोरन ताहि भोर करि जाना ॥१५२॥

choran taeh bhor kar jaanaa ||152||

ਕਾਮਿਨ ਕੇਲ ਰੂਪ ਕਰਿ ਸੂਝਾ ॥

कामिन केल रूप करि सूझा ॥

kaamin kel roop kar soojhaa ||

ਸਾਧਨ ਸਿਧਿ ਰੂਪ ਤਿਹ ਬੂਝਾ ॥

साधन सिधि रूप तिह बूझा ॥

saadhan sidh roop teh boojhaa ||

ਫਣਪਤੇਸ ਫਣੀਅਰ ਕਰਿ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥

फणपतेस फणीअर करि जान्यो ॥

fanapates faneear kar jaanayo ||

ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਦੇਵਤਨ ਮਾਨ੍ਯੋ ॥੧੫੩॥

अंमृत रूप देवतन मान्यो ॥१५३॥

a(n)mirat roop dhevatan maanayo ||153||

ਮਣਿ ਸਮਾਨ ਫਣੀਅਰ ਕਰਿ ਸੂਝਾ ॥

मणि समान फणीअर करि सूझा ॥

man samaan faneear kar soojhaa ||

ਪ੍ਰਾਣਿਨ ਪ੍ਰਾਨ ਰੂਪ ਕਰਿ ਬੂਝਾ ॥

प्राणिन प्रान रूप करि बूझा ॥

praanin praan roop kar boojhaa ||

ਰਘੁ ਬੰਸੀਅਨ ਰਘੁਰਾਜ ਪ੍ਰਮਾਨ੍ਰਯੋ ॥

रघु बंसीअन रघुराज प्रमान्रयो ॥

ragh ba(n)seean raghuraaj pramaanrayo ||

ਕੇਵਲ ਕ੍ਰਿਸਨ ਜਾਦਵਨ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥੧੫੪॥

केवल कृसन जादवन जान्यो ॥१५४॥

keval kirasan jaadhavan jaanayo ||154||

ਬਿਪਤਿ ਹਰਨ ਬਿਪਤਹਿ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥

बिपति हरन बिपतहि करि जाना ॥

bipat haran bipateh kar jaanaa ||

ਬਲਿ ਮਹੀਪ ਬਾਵਨ ਪਹਚਾਨਾ ॥

बलि महीप बावन पहचाना ॥

bal maheep baavan pahachaanaa ||

ਸਿਵ ਸਰੂਪ ਸਿਵ ਸੰਤਨ ਪੇਖਾ ॥

सिव सरूप सिव संतन पेखा ॥

siv saroop siv sa(n)tan pekhaa ||

ਬ੍ਯਾਸ ਪਰਾਸੁਰ ਤੁਲ ਬਸੇਖਾ ॥੧੫੫॥

ब्यास परासुर तुल बसेखा ॥१५५॥

bayaas paraasur tul basekhaa ||155||

ਬਿਪ੍ਰਨ ਬੇਦ ਸਰੂਪ ਬਖਾਨਾ ॥

बिप्रन बेद सरूप बखाना ॥

bipran bedh saroop bakhaanaa ||

ਛਤ੍ਰਿ ਜੁਧ ਰੂਪ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥

छतृ जुध रूप करि जाना ॥

chhatr judh roop kar jaanaa ||

ਜਉਨ ਜਉਨ ਜਿਹ ਭਾਤਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥

जउन जउन जिह भाति बिचारा ॥

jaun jaun jeh bhaat bichaaraa ||

ਤਉਨੈ ਕਾਛਿ ਕਾਛਿ ਅਨੁਹਾਰਾ ॥੧੫੬॥

तउनै काछि काछि अनुहारा ॥१५६॥

taunai kaachh kaachh anuhaaraa ||156||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਤਿਨਿ ਕੀਨੋ ਰਾਜਾ ॥

भाति भाति तिनि कीनो राजा ॥

bhaat bhaat tin keeno raajaa ||

ਦੇਸ ਦੇਸ ਕੇ ਜੀਤਿ ਸਮਾਜਾ ॥

देस देस के जीति समाजा ॥

dhes dhes ke jeet samaajaa ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਦੇਸ ਛਿਨਾਏ ॥

भाति भाति के देस छिनाए ॥

bhaat bhaat ke dhes chhinaae ||

ਪੈਗ ਪੈਗ ਪਰ ਜਗਿ ਕਰਾਏ ॥੧੫੭॥

पैग पैग पर जगि कराए ॥१५७॥

paig paig par jag karaae ||157||

ਪਗ ਪਗ ਜਗਿ ਖੰਭ ਕਹੁ ਗਾਡਾ ॥

पग पग जगि खंभ कहु गाडा ॥

pag pag jag kha(n)bh kahu gaaddaa ||

ਡਗ ਡਗ ਹੋਮ ਮੰਤ੍ਰ ਕਰਿ ਛਾਡਾ ॥

डग डग होम मंत्र करि छाडा ॥

ddag ddag hom ma(n)tr kar chhaaddaa ||

ਐਸੀ ਧਰਾ ਨ ਦਿਖੀਅਤ ਕੋਈ ॥

ऐसी धरा न दिखीअत कोई ॥

aaisee dharaa na dhikheeat koiee ||

ਜਗਿ ਖੰਭ ਜਿਹ ਠਉਰ ਨ ਹੋਈ ॥੧੫੮॥

जगि खंभ जिह ठउर न होई ॥१५८॥

jag kha(n)bh jeh Thaur na hoiee ||158||

ਗਵਾਲੰਭ ਬਹੁ ਜਗ ਕਰੇ ਬਰ ॥

गवालंभ बहु जग करे बर ॥

gavaala(n)bh bahu jag kare bar ||

ਬ੍ਰਹਮਣ ਬੋਲਿ ਬਿਸੇਖ ਧਰਮਧਰ ॥

ब्रहमण बोलि बिसेख धरमधर ॥

brahaman bol bisekh dharamadhar ||

ਬਾਜਮੇਧ ਬਹੁ ਬਾਰਨ ਕੀਨੇ ॥

बाजमेध बहु बारन कीने ॥

baajamedh bahu baaran keene ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਭੂਯ ਕੇ ਰਸ ਲੀਨੇ ॥੧੫੯॥

भाति भाति भूय के रस लीने ॥१५९॥

bhaat bhaat bhooy ke ras leene ||159||

ਗਜਾ ਮੇਧ ਬਹੁ ਕਰੇ ਜਗਿ ਤਿਹ ॥

गजा मेध बहु करे जगि तिह ॥

gajaa medh bahu kare jag teh ||

ਅਜਾ ਮੇਧ ਤੇ ਸਕੈ ਨ ਗਨ ਕਿਹ ॥

अजा मेध ते सकै न गन किह ॥

ajaa medh te sakai na gan keh ||

ਗਵਾਲੰਭ ਕਰਿ ਬਿਧਿ ਪ੍ਰਕਾਰੰ ॥

गवालंभ करि बिधि प्रकारं ॥

gavaala(n)bh kar bidh prakaara(n) ||

ਪਸੁ ਅਨੇਕ ਮਾਰੇ ਤਿਹ ਬਾਰੰ ॥੧੬੦॥

पसु अनेक मारे तिह बारं ॥१६०॥

pas anek maare teh baara(n) ||160||

ਰਾਜਸੂਅ ਕਰਿ ਬਿਬਿਧ ਪ੍ਰਕਾਰੰ ॥

राजसूअ करि बिबिध प्रकारं ॥

raajasooa kar bibidh prakaara(n) ||

ਦੁਤੀਆ ਇੰਦ੍ਰ ਰਘੁ ਰਾਜ ਅਪਾਰੰ ॥

दुतीआ इंद्र रघु राज अपारं ॥

dhuteeaa i(n)dhr ragh raaj apaara(n) ||

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਬਿਧਵਤ ਦਾਨਾ ॥

भाति भाति के बिधवत दाना ॥

bhaat bhaat ke bidhavat dhaanaa ||